ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗ ΣΑΓΙΟΓΡΟΜΙΑ

- 1 -

ΓΡΑΔΠ ΓΤΜΝΑΙΟ ΚΑΡΟΤΑΓΩΝ ΚΔΡΚΤΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗ ΣΑΓΙΟΓΡΟΜΙΑ ΘΔΜΑ: «ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΑ ΠΟΤ ΒΗΝΟΤΝ ΣΗ ΡΟΗ ΣΟΤ ΥΡΟΝΟΤ» Συντονίστρια:: ΦΡΑΓΚΟΠΟΤΛΟΤ ΜΑΡΓΑΡΙΣΑ ύμβοσλος ΔΠ, Τπεύθσνη γραφείοσ ΔΠ Καροσζάδων. ΚΑΡΟΤΑΓΔ 2008-2 -

ΠΡΟΛΟΓΟ ην πιαίζην ησλ πξνγξακκάησλ αγσγήο ζηαδηνδξνκίαο, ε ηξίηε ηάμε ηνπ γπκλαζίνπ Καξνπζάδσλ Κέξθπξαο, εθπνλεί γηα ηε θεηηλή ζρνιηθή ρξνληά, 2007-2008 εξγαζία κε ζέκα : «Δπαγγέικαηα πνπ ζβήλνπλ ζηε ξνή ηνπ ρξόλνπ». Ο γεληθόο ζθνπόο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνγξάκκαηνο ήηαλ ε θαζνδήγεζε θαη ζηήξημε ησλ καζεηώλ ώζηε λα δηεξεπλήζνπλ ζέκαηα, ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε ηε ζηαδηνδξνκία ηνπο (εθπαηδεπηηθά, θνηλσληθά, πξνζσπηθά, επαγγεικαηηθά). Να γλσξίζνπλ ηνλ εαπηό ηνπο θαιύηεξα κέζα από ηε κειέηε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ηηο ζρεηηθέο κε απηό δξαζηεξηόηεηέο ηνπο. Έηζη ζα κπνξνύλ λα επελδύζνπλ θαιύηεξα ζηηο ηθαλόηεηεο θαη δεμηόηεηέο ηνπο ώζηε λα δηεπθνιπλζνύλ ζηε ιήςε ζσζηήο επαγγεικαηηθήο απόθαζεο. Όζν γηα ηνπο εηδηθόηεξνπο επηδησθόκελνπο ζηόρνπο ηνπ πξνγξάκκαηνο ήζαλ νη θάησζη : 1. πιινγή, επεμεξγαζία, έιεγρνο πιεξνθνξηώλ ζρεηηθώλ πξνο ην ζέκα. 2. Αμηνιόγεζε δεδνκέλσλ, πιεξνθνξηώλ ώζηε λα είλαη αμηόπηζηεο, όζν θαη έγθπξεο αιιά θαη πξνζαξκνζκέλεο ζηε ζεκεξηλή πξαγκαηηθόηεηα. 3. Δληνπηζκόο πξνβιεκάησλ σο πξνο ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο θαη πξνζπάζεηα επίιπζεο ηνπο. 4. ρεδηαζκόο θαη εθηέιεζε δξαζηεξηνηήησλ, εθαξκνγέο. 5 Ηθαλόηεηα θαη δεμηόηεηα ζπκκεηνρήο ζε νκαδηθή εξγαζία. 6. Αλάιεςε πξσηνβνπιηώλ θαη ηθαλόηεηα θξηηηθήο ζθέςεο. 7.Αλάπηπμε απηνγλσζίαο κέζα από ηηο αληηδξάζεηο ησλ παηδηώλ θαηά ηελ πνξεία ηεο εξγαζίαο. 8. Αλάπηπμε δεμηνηήησλ δσήο κέζσ ελεξγεηηθήο θαη βησκαηηθήο κάζεζεο. 9 Λήςε ππεύζπλσλ απνθάζεσλ ζρεηηθώλ κε πξνηεξαηόηεηεο θαη αλάγθεο. 10. Έιεγρνο, επαιήζεπζε θαη αμηνιόγεζε πσιήζεσλ πνπ δίλνληαη ζηα αλαθύπηνληα. πξνβιήκαηα - 3 -

Αξρηθά έγηλε αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηνπ ζέκαηνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζηνπο εκπιεθόκελνπο καζεηέο θαη αθνινπζήζεη ζπδήηεζε ώζηε λα κπνξέζνπλ λα αληηιεθζνύλ κόλνη ηνπο όζν θαιύηεξα δπλαηόλ ην ζθνπό θαη ηνπο επηδησθόκελνπο ζηόρνπο ηεο εξγαζίαο. Υσξίζηεθαλ ζε ηέζζεξηο νκάδεο από ηέζζεξα παηδηά έθαζηε θαη αλέιαβαλ έξεπλα γηα ηε ζπιινγή απαξαίηεηνπ πιηθνύ θαη ην ζπληνληζκό ηεο εξγαζίαο. Σα παηδηά επηζθέθζεθαλ βηβιηνζήθεο θαη ηζηνζειίδεο,κίιεζαλ κε ειηθησκέλνπο θαη κπόξεζαλ λα απνθηήζνπλ ηελ εηθόλα κηαο παιαηόηεξεο εξγαζηαθήο πξαγκαηηθόηεηαο. Μεηά αλά νκάδα επεμεξγάζηεθαλ ην πιηθό πνπ είραλ ζπγθεληξώζεη θαη ηνπ έδσζαλ ηελ ηειηθή ηνπ κνξθή. Καηά απηόλ ηνλ ηξόπν θαη κεηά ην πέξαο ηεο εξγαζίαο, κπόξεζαλ νη καζεηέο ηεο νκάδνο λα αληηιεθζνύλ ην ζέκα ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη κέζα από απηό λα ζπγθξίλνπλ ηελ εξγαζία ηνπ ρζεο θαη ηνπ ζήκεξα. Μεξηθά από ηα παηδηά ηεο νκάδαο έρνληαο ζπγγελείο θαη θίινπο πνπ γλσξίδνπλ ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηα επαγγέικαηα ηνπ ρζεο έκαζαλ θάπνηα πξάγκαηα γηα θαη ηα ζπκπεξηέιαβαλ ζηελ εξγαζία ηνπο. - 4 -

ΟΝΟΜΑΣΑ ΜΑΘΗΣΩΝ ΟΜΑΓΑ Γ 1 ΣΑΞΗ ΓΤΜΝΑΙΟΤ ΚΑΡΟΤΑΓΩΝ ΑΡΜΔΝΗ ΥΡΗΣΟ ΑΠΙΩΣΗ ΥΡΗΣΟ ΑΤΓΔΡΙΝΟ ΙΩΑΝΝΗ ΑΤΓΔΡΙΝΟ ΣΑΜΑΣΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΤΛΟ ΒΑΙΛΔΙΟ ΓΑΝΙΛΗ ΣΔΛΛΑ ΚΟΜΗΝΟ ΥΡΗΣΟ ΚΟΜΗΝΟΤ ΥΡΙΣΙΝΑ ΚΟΝΣΟΓΙΩΡΓΗ ΒΑΙΛΗ ΚΟΤΡΑΡΗ ΜΑΙΚΟ ΚΟΤΡΑΡΗ ΠΤΡΙΓΩΝ Γ. ΚΟΤΡΑΡΗ ΠΤΡΙΓΩΝ Π. ΚΡΟΚΙΓΗ ΣΑΜΑΣΙΑ ΚΡΟΚΙΓΗ ΠΤΡΙΓΩΝ ΚΤΡΚΗ ΦΩΣΔΙΝΗ ΜΑΡΣΙΝΟΤ ΑΝΑΣΑΙΑ - 5 -

ΔΙΑΓΩΓΗ Αλαηξέρνληαο ζην ρξόλν θαη ηελ ηζηνξία ηεο εξγαζίαο μεθηλάκε από ηε βηνκεραληθή επαλάζηαζε ηνπ 18ν αηώλα πνπ επέθεξε εμαηξεηηθά κεγάιεο αιιαγέο ζηελ απαζρόιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ηα επαγγέικαηα θαη ηηο εηδηθόηεηεο. Ζ βηνκεραληθή νηθνλνκία απνξξόθεζε ην κεγαιύηεξν κέξνο ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο πόιεηο εθηνπίδνληαο ηελ αγξνηηθή νηθνλνκία. Απηή κεγάιε αιιαγή δεκηνύξγεζαλ θνηλσληθννηθνλνκηθέο εμειίμεηο, ζπγθέληξσζε θαη θαηαλνκή ηνπ πινύηνπ, ην ζπλδηθαιηζηηθό θίλεκα θαη νπσζδήπνηε ήηαλ ε αηηία γηα ζπγθξνύζεηο. ην δεύηεξν κηζό ηνπ εηθνζηνύ αηώλα ε βηνκεραληθή επαλάζηαζε θαη ηα όζα έθεξε ζην δηάβα ηεο αξρίδνπλ 6ν πηέδνληαη από ηελ επέιαζε ηεο ηερλνινγίαο θαη ησλ επηηεπγκάησλ ηεο πνπ επηθέξνπλ νη ξαγδαίεο αιιαγέο. Μία από απηέο ηηο αιιαγέο είλαη ε κεηεμέιημε ησλ επαγγεικάησλ, ε εμαθάληζε δηαθόξσλ εηδηθνηήησλ αιιά θαη ε δηακόξθσζή ηνπο αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο επνρήο θαη ηηο εμειίμεηο ζηνλ ηερλνινγηθό θαη νηθνλνκηθό ηνκέα. ύκθσλα κε ην Θεόδσξν θάηζε λεύκα, «επαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο» ε κεηεμέιημε ησλ επαγγεικάησλ θαη νη λέεο εηδηθόηεηεο, δηαθνξά παξά έθδνζε γηα ηα επαγγέικαηα παιαηόηεξσλ επνρώλ κεηεμειίζζεηαη ε θαη εμαθαλίδνληαη νινθιεξσηηθά. Άιια επαγγέικαηα κεηεμειίρζεθαλ: Γηα παξάδεηγκα ν εθεκεξίδα πόιεο αληηθαηαζηάζεθε από ηνλ πξάθηνξα εθεκεξίδσλ ε ησλ πεξίπηεξα έλα πνιύ ζπλεζηζκέλν επάγγεικα ζηελ Διιάδα πνπ απνηειεί έλα είδνο κηθξνπσιεηήο ζηαζεξή βάζε. Ζ ππεξέηξηα νλνκάδεηαη νηθηαθή βνεζόο θαη αλ παιαηόηεξα πξνεξρόηαλ από λεζηά θαη απνκαθξπζκέλεο ηδησηηθέο πεξηνρέο δηαιέγνληαο ην επάγγεικα γηα αλαδήηεζε θαιύηεξεο ηύρεο, ζήκεξα είλαη αιινδαπνί, ε νηθνλνκηθή κεηαλάζηε γηα. Δπίζεο κπνξεί λα είλαη εμσηεξηθή ή νηθηαθή βνεζόο, «παξαδνπιεύηξα» κε πεξηζζόηεξνπο ηνπ ελόο εξγνδόηεο. Ο παιηαηδήο έγηλε αληηθέξ θαη ν ιηζνγξάθνο ηζηγθνγξάθνο, ν παξαδνζηαθόο θνπξέαο ε κπαξκπέξεο, έγηλε θνκκσηήο. Ο παληνπώιεο,ν θαθεηδήο, ν ηαβεξληάξεο, ν καλάβεο,ν θξενπώιεο έγηλαλ Delicatessen, super market, mini-market, cafeteria, restaurant, κπνπηίθ θξνύησλ ή αγνξά θξεάησλ. Όζνλ. αθνξά ηνλ θνπινπξά, ηνλ θαζηαλά, ηνλ νξγαλνπαίθηε αιιά αθόκα θαη ζπαληόηεξα ηνλ άκαμα, ηνλ ζαιεπηηδή, ην θηζηηθά, ακπγδαιά θαη ιαηεξλαηδή εμαθνινπζνύλ λα ππάξρνπλ κε ηελ παξαδνζηαθή ηνπο - 6 -

κνξθή κε πνιύ ιίγνπο εθπξνζώπνπο ζπκίδνληαο κηα επνρή πνπ πέξαζε γηα θαη θέξλνληαο ζην λνπ λνζηαιγηθέο αλακλήζεηο. Απ ηελ άιιε κεξηά θάπνηεο ζύγρξνλεο αληηιήςεηο πνπ επηκέλνπλ λα ζηξέθνληαη ζηηο ξίδεο θαη ηελ παξάδνζε επλννύλ ηε δηαηήξεζε θάπνησλ παξαδνζηαθώλ επαγγεικάησλ πνπ επηπιένλ ακείβνληαη πνιύ ηθαλνπνηεηηθά θαη έρνπλ απμεκέλε δήηεζε. Απηά είλαη : Ο ηδαθάο, ν θηίζηεο, ν καξαγθόο θαη ν ηερλίηεο πέηξαο. Όκσο ν αλεηδίθεπην ο εξγάηεο πνπ απνηεινύζε θαη ηε κεγαιύηεξε κάδα ηνπ εξγαηηθνύ δπλακηθνύ, ε έρεη εμαθαληζηεί ε έρεη αληηθαηαζηαζεί από ηερλίηεο θαη ρεηξηζηέο ειεθηξνληθώλ ππνινγηζηώλ θαη απηνκαηηζκνύ. Οη ππάιιεινη γξαθείνπ, ην θαηλόκελν ησλ πξνεγνύκελσλ δεθαεηηώλ, πνπ ζεσξνύληαλ κε κεγάια πξνζόληα αλ είραλ απνιπηήξην ιπθείνπ, ζήκεξα ειαηηώλνληαη ξαγδαία αλ δελ έρνπλ πηπρία, γλώζεηο ειεθηξνληθώλ ππνινγηζηώλ θαη μέλσλ γισζζώλ. Ζ πςειόηεξε ηερληθή θαη επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε απαηηείηαη γηα ηελ απαζρόιεζε θαη ηελ εξγαζία. Όκσο όια απηά γηα ηηο κειινληηθέο εμειίμεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σα επαγγέικαηα ζηα νπνία ζα αλαθεξζνύκε θαη ηα νπνία ράλνληαη θαη ζβήλνπλ ζηε ξνή ηνπ ρξόλνπ είλαη ηα αθόινπζα: Αγσγηάηεο,γαλσηήο ε γαλσκαηήο, γαιαηάο, κπισλάο,πεηαισηήο,παγνπώιεο, ινύζηξνο, παπισκαηάο, ληειάιεο, καληαξίζηξα, ιαηεξλαηδήο. - 7 -

ΠΑΓΟΠΩΛΗ Ο παγνπώιεο είλαη έλα επάγγεικα πνπ δελ ππάξρεη πηα, κηαο θαη ηα ςπγεία πάγνπ εδώ θαη πάξα πνιιά ρξόληα έρνπλ αληηθαηαζηαζεί από ηα ειεθηξηθά ςπγεία θάζε είδνπο θαη κνξθήο. Σα παιηά μύιηλα ςπγεία ησλ αιινηηλώλ επνρώλ πνπ θάπνηνη αλαπνινύλ λνζηαιγηθά. ιεηηνπξγνύζαλ κε θνιόλεο πάγνπ πνπ θαηαζθεπάδνληαλ θαη παξάγνληαλ ζην παγνπνηείν ηνπ ΦΗΞ ζηα Παηήζηα, από ην 1903 κέρξη θαη ην 1983. Σα ηειεπηαία ρξόληα κάιηζηα πξηλ θιείζεη,είρε κηα πνιύ κηθξή παξαγσγή πάγνπ πνπ πξννξηδόηαλ γηα ηε ζπληήξεζε ησλ ςαξηώλ ζηα ςαξάδηθα. Ο παγνπώιεο έπαηξλε ηηο θνιόλεο πάγνπ θαη κε έλα μύιηλν θαξόηζη κε δύν ξόδεο ε κε ηε ηξίθπθιε κεραλή ηνπ αξγόηεξα, πεξλνύζε από ζπίηη ζε ζπίηη θαη άθελε ζηε πόξηα έλα ηέηαξην, ε κηζή, ε νιόθιεξε θνιόλα πάγνπ. Οη λνηθνθπξέο ην ηύιηγαλ ζε ιηλάηζα γηα λα κε ιηώζεη γξήγνξα θαη ην ηνπνζεηνύζαλ ζηελ εηδηθή ζήθε ηνπ ςπγείνπ γηα λα παγώζεη ην λεξό πνπ έβγαηλε από έλα κηθξό βξπζάθη ηπιηγκέλν κε ηνπινππάλη ε ηνύιη γηα λα εμαζθαιίδεηαη ε θαζαξόηεηα ηνπ λεξνύ Δθηόο από ην λεξό πνπ θξπζηάιιηαδε,ν πάγνο δηαηεξνύζε θαη ηα ηξόθηκα ζην ρώξν θύιαμεο ηνπ ςπγείνπ πνπ ήηαλ θαιπκκέλνο κε ιακαξίλα θαη από κέζα είρε κόλσζε θειινύ. Γηα θαηάςπμε νύηε ιόγνο... - 8 -

ΠΑΠΛΩΜΑΣΑ Σα παπιώκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηε ζεκεξηλή επνρή είλαη βηνκεραληθήο παξαγσγήο θαη παλάιαθξα γηαηί είλαη παξαγεκηζκέλα κε πνύπνπια ε παινβάκβαθα Απηά πνπ ρξεζηκνπνηνύζαλ όκσο ηα παιαηόηεξα ρξόληα ήζαλ βαξηά γηαηί ην πιηθό πνπ γέκηδε η ζαθνύια ζην κέγεζνο ηνπ θξεβαηηνύ ήηαλ ε καιιί ε βακβάθη. Σν επάγγεικα ηνπ παπισκαηά δελ ππάξρεη πιένλ θαη αλήθεη ζηα παξαδνζηαθά επαγγέικαηα πνπ άθκαζαλ άιιεο επνρέο. Ο παπισκαηάο ε θαη ζηξσκαηάο ήηαλ γπξνιόγνο πεγαίλνληαο από γεηηνληά ζε γεηηνληά θσλάδνληαο: «ηξώκαηα, παπιώκαηα, ν θαιόο παπισκαηάο».βαζηθό εξγαιείν ηεο ηέρλεο ηνπ ήηαλ ην δνμάξη, έλα μύιηλν όξγαλν κε εηδηθό κνριό πνπ έκνηαδε ζαλ ηόμν. Αξρηθά έγλεζε ην βακβάθη κε ηα ρέξηα ηνπ ζε κηθξέο ηνύθεο θαη κεηά ρξεζηκνπνηώληαο ην δνμάξη, δόμεπε ρηππνύζε δειαδή ηελ μαζκέλε κάδα ηνπ βακβαθηνύ. Κξαηνύζε ην δνμάξη κε ην έλα ρέξη από ην θέληξν βάξνπο ηνπ θαη θνπαλνύζε ην καιιί ή ην βακβάθη. Μεηά έπαηξλε ην ύθαζκα πνπ ήηαλ βακβαθεξό ή ζαηέλ ξακκέλν ζηηο άθξεο θαη έβαδε κέζα ην βακβάθη θαη ην ρηππνύζε ειαθξά κε έλα ιεπηό ξαβδί γηα λα απισζεί παληνύ. Ζ έλλνηα ηνπ ήηαλ λα πάξεη ην πάπισκα ίζν πάρνο παληνύ ζε όιε ηελ επηθάλεηα ηνπ. Σόηε έπαηξλε ηελ θαπιαληνβειόλα κηα κεγάιε εηδηθή βειόλα δειαδή θαη έξαβε ην πάπισκα ζε όιε ηνπ ηελ επηθάλεηα, θάλνληαο δηαθνζκεηηθά ζρέδηα, γηξιάληεο, κπαθιαβαδσηά, έιηθεο θ.ι.π., Δπίζεο κεηαπνηνύζε παιηά παπιώκαηα αιιάδνληαο ην βακβάθη ε ην ύθαζκα. - 9 -

ΛΟΤΣΡΟ Έλα άιιν επάγγεικα πνπ έρεη εθιείςεη πηα ζηελ Διιάδα είλαη απηό ηνπ ινύζηξνπ. Δίλαη πνιύ εύθνιν λα βάςεη θαλείο ζήκεξα ηα παπνύηζηα ηνπ κόλνο, γηαηί ππάξρεη κηα πιεζώξα από κπνγηέο πνπ θπθινθνξνύλ ζην εκπόξην. πλεζηζκέλν ζέακα ζηηο γσληέο ηνπ δξόκνπ ε ζε θεληξηθά ζεκεία ζηηο πιαηείεο, κεξηθνί ινύζηξνη λα πεξηκέλνπλ ηελ πειαηεία ηνπο ρηππώληαο ην θαζειάθη ηνπο κε ηε βνύξηζα πξνζειθύνληαο ηελ πειαηεία ηνπο. Μεξηθέο θνξέο πεξηθέξνληαλ ζε δηάθνξα ζηέθηα όπσο θαθελεία θαη δηάθνξεο ππεξεζίεο. Δξγαιείν ηεο δνπιεηάο ήηαλ ην μύιηλν θαζειάθη κε ην νπνίν θνπβαινύζαλ ζηα πιατλά ηνπ, ζε εηδηθέο ζήθεο ηηο κπνγηέο, ηηο βνύξηζεο θαη θνκκάηηα πθάζκαηνο, ζπλήζσο βεινύδηλνπ γηα ην γπάιηζκα ησλ παπνπηζηώλ. Σν θαζειάθη θξεκόηαλ ζηνλ ώκν ηνπ ινύζηξνπ κ έλα πνιύ γεξό δεξκάηηλν ινπξί θαη ην κεηέθεξε από κέξνο ζε κέξνο καδί κε ην ζθακλάθη πνπ ρξεζηκνπνηνύζε γηα θάζηζκα. Πάλσ ζην θαζειάθη ήηαλ έλα εηδηθό ζεκείν ζε ζρήκα παπνπηζηνύ πνπ ν πειάηεο έβαδε ηα πόδηα ηνπ ελαιιάμ γηα λα ηνπ βάςνπλ ηα παπνύηζηα. Ό ινύζηξνο έβαδε δύν κεγάια ραξηόληα ζηα πιατλά ησλ παπνπηζηώλ γηα λα απνθεπρζεί ην ιέξσκα ηεο θάιηζαο. Καη άξρηδε ην θαζάξηζκα, ην βάςηκν ην βνύξηζηζκα ην γπάιηζκα ησλ παπνπηζηώλ κε θηλήζεηο επαλαιακβαλόκελεο αζηξαπηαία. ηελ Αζήλα ζήκεξα ππάξρνπλ ζαλ απνκεηλάξηα κηαο άιιεο επνρήο έλαο δύν ινύζηξνη απνηειώληαο αμηνπεξίεξγν ζέακα γηα ηνπο ηνπξίζηεο. - 10 -

ΜΑΝΣΑΡΙΣΡΑ Πξηλ πνιιά ρξόληα πνπ νη γπλαηθείεο θάιηζεο θαη θαιζόλ δελ ήηαλ ζε ηόζν πξνζηηέο ηηκέο όπσο ζήκεξα, ζε πάξα πνιιά θαηαζηήκαηα ςηιηθώλ ζπλαληνύζακε έλα θαζαξά γπλαηθείν επάγγεικα πνπ ζήκεξα δελ ππάξρεη πηα. Απηό ηεο καληαξίζηξαο.. Ση έθαλε όκσο ε καληαξίζηξα; Με όπιν ηεο έλα πνηήξη θαη έλα πνιύ ςηιό θαη ιεπηό βεινλάθη επηδηόξζσλε ηηο θάιηζεο πνπ ηνπο έθεπγαλ νη πόληνη. Κάζε πόληνο πνπ είρε μεζηξαηίζεη θαη γύξηδε ζηε βάζε ηνπ κε ηελ ππνκνλεηηθή ηεο επέκβαζε ζηεξεσλόηαλ ιεπηνδνπιεκέλα κε ιίγε θισζηή ζηελ άθξε κηαο ιεπηήο βειόλαο. Αξγόηεξα ρξεζηκνπνηνύζαλ ειεθηξηθά κεραλήκαηα δειαδή κηα βάζε θαη βεινλάθη πνπ ηξνθνδνηείην κε ξεύκα. Ζ δνπιεηά γηλόηαλ πνιύ πην γξήγνξα θαη δε θνύξαδε ηόζν πνιύ ηα κάηηα. Ζ είζνδνο όκσο ησλ θζελώλ θαιζόλ ζηελ αγνξά εμέιεηςε ην επάγγεικα θαη ζηέξεζε πνιιέο γπλαίθεο από έλα ηθαλνπνηεηηθό εηζόδεκα, πνπ απνηεινύζε ζεκαληηθό βνήζεκα γηα ηηο νηθνγέλεηεο ηνπο. - 11 -

ΓΑΛΑΣΑ Ο γαιαηάο πνπινύζε ηελ πξακάηεηα ηνπ γάια θαη γηανύξηη πεξηθεξόκελνο ζηηο γεηηνληέο κε ηα πόδηα, ε κε ην κνπιάξη.. Άιινη θόξησλαλ ηα κεγάια ηελεθεδέληα δνρεία ηνπο κε ην γάια ζηε ζνύζηα θαη άιινη θνπβαινύζαλ ηηο γίδεο επηηόπνπ όπνπ θαη ηηο άξκεγαλ ηζρπξηδόκελνη ηε θξεζθόηεηα θαη ην αλόζεπην ηεο πξακάηεηαο ηνπο.σα επόκελα ρξόληα ην κεηαθνξηθό κέζνλ ηνπ πιαλόδηνπ γαιαηά ήηαλ ε ηξίθπθιε κνηνζηθιέηα κε ηελ νπνία γπξλνύζε ζηηο γεηηνληέο γεκίδνληαο ηα θαηζαξόιηα ησλ λνηθνθπξηώλ κε θξέζθν γάια. ήκεξα απηό ην επάγγεικα έρεη ραζεί γηα πάληα. Έρεη αλαιάβεη ε ΓΔΛΣΑ, ε ΦΑΡΜΑ, ε ΔΒΓΑ θαη άιιεο βηνκεραλίεο λα γεκίδνπλ ηα ξάθηα ησλ ζνππεξκάξθεη κε ηα πξντόληα ηνπο θαη νη γξαθηθνί γαιαηάδεο δε δηαιαινύλ πηα ην γάια θαη ην γηανύξηη ηνπο. - 12 -

ΜΤΛΩΝΑ Ο Μπισλάο είρε θαη απηόο έλα επάγγεικα κηαο άιιεο επνρήο θαη ε δνπιεηά ηνπ ήηαλ λα αιέζεη ζην κύιν ηνπ ζηηάξη θαη θξηζάξη γηα λα βγεη ην αιεύξη γηα παξαζθεπή ςσκηνύ. Απνκεηλάξηα κύισλ ππάξρνπλ ζε θάπνηα Κπθιαδνλήζηα, ακθίβνιν όκσο αλ ιεηηνπξγνύλ θη απνηεινύλ γξαθηθή λόηα ηνπ λεζησηηθνύ ηνπίνπ. ήκεξα νη κύινη έρνπλ αληηθαηαζηαζεί από ζύγρξνλεο αιεπξνβηνκεραλίεο. Παιηά όκσο δνύιεπαλ κε θηλεηήξηα δύλακε ηνλ αέξα ή ην λεξό νπόηε ιέγνληαλ αλεκόκπινη ε λεξόκπινη αληίζηνηρα. Γύν κεγάιεο πέηξεο πνπ εθάπηνληαη κεηαμύ ηνπο θαη ιεηηνπξγνύζαλ ζαλ πξέζζα θηλνύληαλ κε ηνλ αέξα ε ην λεξό θαη άιεζαλ ην ζηάξη ή ην θξηζάξη γηα λα βγεη ην αιεύξη. Ζ ακνηβή ηνπ κπισλά γηλόηαλ κε αιεύξη, (αιεζηηθά). - 13 -

ΓΑΝΩΣΗ Η ΓΑΝΩΜΑΣΗ Σεγάληα, θαηζαξόιεο, θνπηάιηα, πεξνύληα γαλώλσ. Ζ θσλή ηνπ αθνπγόηαλ ηαθηηθά ζηηο γεηηνληέο όκσο όρη πηα. Σν επάγγεικα ηνπ γαλσηή πνπ ράλεηαη ζηα βάζε ηνπ ρξόλνπ απ ηελ επνρή ηνπ Βπδαληίνπ δελ ππάξρεη πηα. Γνπιεηά ηνπ ήηαλ λα επηθαζζηηεξώλεη ηα ράιθηλα (κπαθηξέληα) νηθηαθά, καγεηξηθά ζθεύε. Ο ραιθόο νμεηδσλόηαλ κε ηελ πνιιή ρξήζε θαη πξνθαινύζε δειεηεξηάζεηο. Έηζη ινηπόλ έπξεπε λα θαιπθζεί κε ζηξώκα θαζζίηεξνπ (θαιάη), λα γαλσζεί δειαδή. Απηό ην έθαλε ν γαλσηήο. Καζάξηδε ηα ράιθηλα ζθεύε, ηα άιεηθε κε πδξνρισξηθό νμύ θαη ηα έηξηβε κε άκκν πνιύ θαιά. Μεηά ζε κηα γθαδηέξα πνπ είρε καδί ηνπ δέζηαηλε πνιύ θαιά ην ζθεύνο θαη ρξεζηκνπνηνύζε έλα εηδηθό θάξκαθν γηα λα ζηξώζεη θαιά ν θαζζίηεξνο. θνύπηδε ην ζθεύνο θαη κε έλα ρνληξό βακβαθεξό ύθαζκα,άπισλε ην θαιάη ζηελ εζσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ ζθεύνπο. Μεηά ην γπάιηδε θαιά θαη ην παξέδηδε ζηα ρέξηα ηεο λνηθνθπξάο. Σα καγεηξηθά ζθεύε θαη ηα καραηξνπήξνπλα είλαη ζηε ζεκεξηλή επνρή αλνμείδσηα θαη δελ ρξεηάδνληαη γάλσκα. Γηα ηνπο ιόγνπο απηνύο εμέιεηςε θαη ην επάγγεικα ηνπ γαλσηή. - 14 -

ΠΔΣΑΛΩΣΗ Σελ παιηά επνρή πνπ ρξεζηκνπνηνύζαλ ζαλ κεηαθνξηθό κέζνλ ηα άινγα ν πεηαισηήο ήηαλ απαξαίηεηνο γηα λα θξνληίδεη ηα λύρηα (νπιέο) ησλ αιόγσλ. Σα πεηάισλε κε εηδηθά πέηαια από ζθπξειαηεκέλν ζίδεξν πνπ ηα έθηηαρλε ν ίδηνο ζην εηδηθό εξγαζηήξην ηνπ γηα λα κε θζείξνληαη ηα λύρηα ηνπο. Έθηηαρλε ηα πέηαια θαη ηνπο έδηλε ζρήκα αλάινγα κε ηηο νπιέο ηνπ θάζε αιόγνπ. Καηόπηλ θάξθσλε κε εηδηθά πεηαιόθαξθα κε ρνληξό θεθάιη ηα πέηαια ζηα λύρηα ηνπ αιόγνπ αθνύ πξώηα είρε αθαηξέζεη κε ηαλάιηα, ην παιαηό θζαξκέλν πέηαιν. Όηαλ ηνπνζεηνύζε ην θαηλνύξγην πέηαιν, έθνβε ηηο άθξεο ησλ πεηαιόθαξθσλ πνπ εμείραλ θαη θαηόπηλ ιηκάξηδε κε εηδηθό εξγαιείν ην λύρη ηνπ αιόγνπ ώζηε λα είλαη ζηελ ίδηα επηθάλεηα κε ην πέηαιν. Σν επάγγεικα ηνπ πέηαιν ηελ έρεη εθιείςεη από θαηξό. - 15 -

ΑΓΩΓΙΑΣΗ Ο Αγσγηάηεο κε ηε ζνύζηα, θάξν κε άινγν δειαδή, κεηέθεξε από ηόπν ζε ηόπν, ηαμηδηώηεο, θξαηηθνύο ιεηηνπξγνύο, γηαηξνύο αιιά θαη εκπνξεύκαηα ζπλήζσο θξαζηά, όζπξηα, ιάδηα θ.ιπ.. Δπίζεο αλαιάκβαλε θαη κεηαθνκίζεηο γηαηί νη νηθνζθεπέο ηα παιηά ρξόληα αξηζκνύζαλ ιίγα θαη απαξαίηεηα θνκκάηηα πνπ ρσξνύζαλ ζε κηα ζνύζηα. Ζ ακνηβή ηνπ αγσγηάηε ιεγόηαλ αγώη., έλαο ν όξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θαη ζήκεξα αθόκε γηα ηηο κεηαθνξέο. Σν αγώη θαλνληδόηαλ άιινηε αλάινγα κε ηε δηαδξνκή ε θαηά κνλάδα βάξνπο ηνπ κεηαθεξόκελνπ πξντόληνο. Απηή ε δνπιεηά ήηαλ δύζθνιε θαη πνιύ θνπξαζηηθή εμαζθάιηδε όκσο θαιή ακνηβή. ήκεξα ηε δνπιεηά ηνπ αγσγηάηε έρνπλ αλαιάβεη ηα θνξηεγά απηνθίλεηα ηνπιάρηζηνλ όζνλ αθνξά ηε κεηαθνξά ησλ εκπνξεπκάησλ. - 16 -

ΝΣΔΛΑΛΗ Σα παιηά ρξόληα πνπ δελ ππήξραλ ηειέθσλα, ξαδηόθσλα, ηειενξάζεηο αιιά νύηε θαη κεγάθσλα ν ληειάιεο, ν δεκόζηνο θήξπθαο ήηαλ απηόο πνπ δηαιαινύζε ηα λέα θαη κε ηελ ζηεληόξεηα θσλή ηνπ έθαλε γλσζηό νηηδήπνηε έπξεπε λα θνηλνπνηεζεί. Ο ληειάιεο γπξλνύζε όιεο ηηο γεηηνληέο, δηαιαιώληαο, δηαθεκίδνληαο, ιέγνληαο ηα λέα, θάλνληαο ρσλί ηα ρέξηα ηνπ κπξνζηά ζην ζηόκα ηνπ, γηα λ αθνύγεηαη θαιύηεξα ε θσλή ηνπ Αλαθνίλσλε ηηο δηάθνξεο εθδειώζεηο, ηελ άθημε ηνπ θηλεηνύ θηλεκαηνγξάθνπ, ησλ ζεαηξηθώλ νκίισλ αιιά θαη ηηο δηαηαγέο ησλ ηνπηθώλ αξρώλ. - 17 -

ΛΑΣΔΡΝΑΣΕΖ Δπάγγεικα θαη απηό πνπ εμέιεηςε ζην πέξαζκα ηνπ ρξόλνπ. Παιαηόηεξα ππήξραλ πάξα πνιινί πεξηπιαλώκελνη κνπζηθνί, γπξίδνληαο ηηο γεηηνληέο κε ηε ιαηέξλα ηνπο παίδνληαο κνπζηθά θνκκάηηα πνπ άθεζαλ επνρή όπσο γηα παξάδεηγκα : «Γαξύθαιιν ζη απηί», «Φξαγθνζπξηαλή», «Σν ηξακ ην ηειεπηαίν», «Οη ζαιαζζηέο νη ράληξεο».ήκεξα νη ελαπνκείλαληεο ιαηεξλαηδήδεο είλαη ειάρηζηνη θαη αξαηά θαη πνύ ζηηο θεληξηθέο γεηηνληέο αθνύγεηαη ε γιπθεηά κνπζηθή ηεο ιαηέξλαο, κε πξώην θαη θαιύηεξν ηξαγνύδη «νη ζαιαζζηέο νη ράληξεο» Ζ ιαηέξλα ήηαλ ππεξβνιηθά ζηνιηζκέλε κε πνιιά θαη πνηθίια ζηνιίδηα. Γη' απηό θαη ζήκεξα ιέκε ηε θξάζε «ζηνιίζηεθεο ζαλ ιαηέξλα».πξηλ απ' όια είρε ζθεπάζκαηα από δέξκα, ε βεινύδν κε θεληήκαηα, ξέιηα, ρξπζά ζηνιίζκαηα ε θαη παξαζηάζεηο όπσο όκνξθεο θνπέιεο ε κάρεο. Δπίζεο ήηαλ ζηνιηζκέλε κε ράληξεο, θνκπνιόγηα θαη ό,ηη άιιν ηαίξηαδε κε ην γνύζην ηνπ ιαηεξλαηδή νξγαλνπαίθηε. Πνιύ νγθώδεο όξγαλν, κεηαθεξόηαλ από γεηηνληά ζε γεηηνληά κε ξόδεο ζθνξπίδνληαο ηνπο γιπθνύο ηεο ήρνπο. Ζ πξώηε ιαηέξλα ζηελ Διιάδα δεκηνπξγήζεθε ην 1880 από ηε ζπλεξγαζία ηνπ Ησζήθ Αξκάνπ θαη ηνπ Giuseppe Turconi.Ζ εμέιημε ηεο ήηαλ ξαγδαία θαη δηαδόζεθε πνιύ γξήγνξα αιιά θνηλσληθά γεγνλόηα όπσο ν πόιεκνο αιιά θαη o όγθνο ηεο πνπ ηελ έθαλε δπζθνινκεηάθεξηε δελ βνήζεζαλ ηελ πεξαηηέξσ εμάπισζε ηεο θαη ην ηειεπηαίν εξγαζηήξην θαηαζθεπήο ιαηέξλαο, έθιεηζε ην 1938.ηε ζεκεξηλή επνρή κόλνλ έλαο έρεη απνκείλεη πνπ θαηαζθεπάδεη θαη επηζθεπάδεη ιαηέξλεο. ύκθσλα κε άξζξν ηνπ «Διεύζεξνπ Σύπνπ» απηόο ν ηειεπηαίνο αγάπεζε ηε ιαηέξλα από πνιύ κηθξόο γηα ηε γιπθνιαιηά θαη ηελ νκνξθηά ηεο, ηελ αξρνληηά θαη ηα ζηνιίδηα ηεο. Πεξίκελε πώο θαη πώο ζην παξάζπξν λα πεξάζεη ν ιαηεξλαηδήο κε ηελ ιαηέξλα ηνπ λα αθνύζεη ηε κνπζηθή ηνπ θαη λα ηνπ πεηάμεη ην λόκηζκα. ε άξζξν ηεο «Καζεκεξηλήο» αλαθέξεηαη όηη ιαηέξλα είλαη θνξεηό κεραληθό θξνπζηό κνπζηθό όξγαλν θαη ιαηεξλαηδήο απηόο πνπ - 18 -

παίδεη ηελ ιαηέξλα θαη ηελ κεηαθέξεη κε ην δηπισκέλν ζθακλάθη θάησ απ ηε καζράιε. Δλώ αληηζέησο ξνκβία είλαη ην ιατθό κεραληθό έγρνξδν κνπζηθό όξγαλν θεξόκελν επί ηξνρώλ. Ζ ιαηέξλα έρεη πνιιέο νκνηόηεηεο κε ην πηάλν θαη κάιηζηα νλνκάδεηαη θαη απηόκαην πηάλν. ε απηήλ ηα πιήθηξα έρνπλ αληηθαηαζηαζεί κε έλα θύιηλδξν κε θαξθηά πνπ νπζηαζηηθά παίδεη ηα ηξαγνύδηα πνπ ηνπ έρνπλ ζηακπάξεη. Σν ζηακπάξηζκα είλαη κηα πεξίπινθε δηαδηθαζία πνπ απαηηεί κνπζηθέο θαη ηερληθέο γλώζεηο θαη είλαη ρξνλνβόξα. Απηά γηα ηε ιαηέξλα θαη αο ειπίζνπκε όηη ζε θάπνηα ειιεληθή ηαηλία ζα αθνύζνπκε ηα όκνξθα ηξαγνύδηα ηεο παηγκέλα κ εθείλν ην γιπθό ήρν, αλάκλεζε άιισλ μεραζκέλσλ επνρώλ. - 19 -

ΠΗΓΔ: Καηζαλέβαο Θεόδσξνο «Σα επαγγέικαηα ηνπ κέιινληνο» Γηαδίθηπν, δηάθνξεο ηζηνζειίδεο Δπζπκίνπ Γέζπνηλα - 20 -

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟ ΔΛ.3 ΟΝΟΜΑΣΑ ΜΑΘΖΣΩΝ-Ζ ΟΜΑΓΑ ΜΑ.ΔΛ.5 ΔΗΑΓΩΓΖ.ΔΛ.6 ΠΑΓΟΠΩΛΖ ΔΛ.8 ΠΑΠΛΩΜΑΣΑ ΔΛ.9 ΛΟΤΣΡΟ ΔΛ.10 ΜΑΝΣΑΡΗΣΡΑ. ΔΛ.11 ΓΑΛΑΣΑ.. ΔΛ.12 ΜΤΛΩΝΑ..ΔΛ.13 ΓΑΝΩΣΖ...ΔΛ.14 ΠΔΣΑΛΩΣΖ..ΔΛ.15 ΑΓΩΓΗΑΣΖ ΔΛ.16 ΝΣΔΛΑΛΖ.ΔΛ.17 ΛΑΣΔΡΝΑΣΕΖ. ΔΛ.18 ΠΖΓΔ..ΔΛ20-21 -

- 22 -