Αιμοδοσία: χορήγηση αίματος παραγώγων με μετάγγιση και η όλη οργάνωση που ασχολείται με τη λήψη, έλεγχο, συντήρηση και διάθεση αίματος Ως επιστημονικός τομέας ιδιαίτερος κλάδος της αιματολογίας με εκρηκτική ανάπτυξη τα τελευταία 40 χρόνια
Από τα πανάρχαια χρόνια το αίμα είχε πρωταρχική σημασία και κεντρική θέση σε δοξασίες, ιεροτελεστίες Λουτρά αίματος Αιγύπτιοι Πόση αίματος Ρωμαίοι για να αποκτήσουν ιδιότητες δοτών ή να πετύχουν αναζωογόνηση
Ανακάλυψη κυκλοφορίας αίματος 1628
1818:Πρώτη μετάγγιση από άνθρωπο σε άνθρωπο από Αγγλο μαιευτήρα James Blundell
1900: Karl Landsteiner ανακαλύπτει ομάδες αίματος-βραβείο Nobel 1930
308 Αντιγόνα επιφανείας ερυθρών 270 σε τριάντα διακριτές ομάδες 38 δεν έχουν ενταχθεί
14 η Ιουνίου : Παγκόσμια ημέρα εθελοντικής αιμοδοσίας
1948 Πρώτη ομοσπονδία εθελοντών αιμοδοτών στη Γαλλία 1955 Διεθνής ομοσπονδία εθελοντών αιμοδοτών στο πλαίσιο συνεδρίου στο Nancy της Γαλλίας
1935 Εναρξη στην Ελλάδα της αιμοδοτικής δραστηριότητας 1939 Σοβαρή οργανωτική προσπάθεια από τον καθηγητή Μαθιό Μακκά με αποτέλεσμα ο πόλεμος στην Αλβανία να βρει στοιχειωδώς προετοιμασμένο τον Ελληνικό στρατό
Μετά τον πόλεμο στον Ελλαδικό χώρο ουσιαστικά καταργείται το μονοπώλιο του Ερυθρού Σταυρού και ιδρύονται ιδιωτικές τράπεζες αίματος Πχ Κλινική Σμπαρούνη στην Αθήνα με διευθυντή αιμοδοσίας τον Μικέ Παϊδούση
1952 Αποφασίζεται να αναλάβει το κράτος την ευθύνη της αιμοδοσίας αλλά για διάφορους λόγους η κρατική διάθεση και ευθύνη δεν ήταν ούτε πλήρης ούτε αποκλειστική Κέντρα αιμοδοσίας Ιπποκράτειο νοσοκομείο Αθηνών Λαικό νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ,Αγ Παντελεήμων Πειραιά
1955 Βασιλικό Διάταγμα που προβλέπει την ίδρυση σταθμών αιμοδοσίας σε όλους τους νομούς και όλα τα νοσοκομεία της χώρας 1979 Ο καθηγητής παιδιατρικής Σπύρος Δοξιάδης ως υπουργός Υγείας απαγορεύει τη λειτουργία των ιδιωτικών τραπεζών αίματος
Το 1988 εκδίδεται ο Ν.1820/88 «η οργάνωση της Εθνικής Αιμοδοσίας στην Ελλάδα στηρίζεται στο θεσμό της εθελοντικής προσφοράς αίματος μη αμειβόμενης» Σήμερα στον Ελλαδικό χώρο 94 μονάδες Αιμοδοσίας 14 Κέντρα Αιμοδοσίας αιμοδοσίας 80 σταθμοί 25 Α 55 Β Τάξης
Αναβάθμιση συστήματος αιμοδοσίας καθώς έχει γίνει εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τη ευρωπαϊκή οδηγία 2002/98/ΕΚ για τη θέσπιση προτύπων ποιότητας και ασφάλειας όσον αφορά τη συλλογή,τον έλεγχο, την επεξεργασία,την αποθήκευση και τη διανομή του αίματος και των παραγώγων Σύστημα διαχείρισης ποιότητας κατά το ISO 9001:2000
Ιδεατοί ή συμβατικοί
Εθελοντής αιμοδότης ορίζεται το άτομο που δίνει το αίμα του,το πλάσμα ή άλλα συστατικά του αίματος με τη θέλησή του και χωρίς καμιά αποζημίωση ούτε σε χρήμα ούτε σε άλλο είδος που θα μπορούσε να θεωρηθεί υποκατάστατο χρήματος ακόμη και ώρες εκτός εργασίας με εξαίρεση βεβαίως το χρόνο που απαιτείται για μεταφορά και αιμοδότηση
Κατηγορίες αιμοδοτών Συστηματικοί και αυτόνομοι Οργανωμένους σε συλλόγους και τράπεζες αίματος περιστασιακοί εποχιακοί σπάνιοι δότες σε σύστημα υιοθεσίας
οικειοθελή προσφορά ανωνυμία μη ανταποδοτικότητα
Ελάχιστες αναγκαίες ποσότητες αίματος σε κρατικό επίπεδο: Συνήθης ρυθμός προσφοράς Μέση ημερήσια κατανάλωση Διάρκεια ζωής του αίματοςπροϊόντων
Κάθε μονάδα ολικού αίματος ή συμπυκνωμένων ερυθροκυττάρων μπορεί να διατηρηθεί στους 4-5º C έως και 35 ημέρες Τα αιμοπετάλια συντηρούνται σε θº δωματίου με συνεχή ανακίνηση από 3-7 ημέρες
«Το ελάχιστο απόθεμα ασφαλείας για κάθε προϊόν ισούται με τη μέση ημερήσια κατανάλωση του επί τον αριθμό ημερών της μέγιστης καθυστέρησης εφοδιασμού της αγοράς που μπορεί να επιφέρει μια οποιαδήποτε μεμονωμένη αιτία»
Οι ανάγκες της χώρας μας είναι περίπου 650.000 μονάδες / έτος Επιστημονική πρόοδος πληθώρα χειρουργικών επεμβάσεων και αιματολογικών θεραπειών Αύξηση ατυχημάτων ιδιαίτερα τροχαίων Δημογραφική γήρανση του πληθυσμού αυξημένη νοσηρότητα Μεγάλη συχνότητα κληρονομικών αιμοσφαιρινοπαθειών και ο μέσος όρος ζωής των πασχόντων έχει αυξηθεί σημαντικά
Το 1/5 της ετήσιας κατανάλωσης ανήκει στα μεσογειακά σύνδρομα -Σοβαρή ομόζυγη β- μεσογειακή αναιμία -Ενδιάμεση μεσογειακή αναιμία -Δρεπανοκυτταρική νόσος
Ελβετοί 5.000.000 500.000 μονάδες/έτος χώρα μας εξάγουν στη 24.000 μονάδες /έτος Έλληνες 10.000.000 650.000 μονάδες/έτος
Αιμοδότες 60% συγγενείς > 40% εθελοντές
Οροθετικοί αιμοδότες 1996-2011
Οροθετικοί αιμοδότες ανά φύλο
Κάθε υγιής ενήλικας 18 65 ετών έως 60 ετών για πρωτοεμφανιζόμενο αιμοδότη
Ασφαλής μετάγγιση ξεκινά με προσεκτική επιλογή αιμοδότη Ηλικία Επάγγελμα Βάρος < 55kg Γεύματα Δέρμα ΑΠ και σφίξεις Ηb Συμβάματα Νοσήματα
Περιορισμοί HBV HCV Ελονοσία Σύφιλη HIV I-III II CMV Σοβαρές αλλεργίες Σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα
Οξέα εμπύρετα νοσήματα,αρθραλγίες, εξανθήματα,μη ασφαλείς σεξουαλικές επαφές (χρονικό διάστημα παραθύρου,parvo B19, HHV-8)
Επίσκεψη σε ενδημικές περιοχές = 6μηνός αποκλεισμός Διαμονή σε ενδημικές περιοχές= 3 ετής αποκλεισμός Βρουκέλλωση 2 ετής αποκλεισμός (από ολοκλήρωση θεραπείας)
Για να υπάρχει πάντοτε διαθέσιμο αίμα πρέπει το 10% του πληθυσμού της χώρας να αιμοδοτεί μία φορά το χρόνο
Μέγιστη η συμβολή των υπηρεσιών Αιμοδοσίας στην επιδημιολογική επιτήρηση των λοιμώξεων που μεταδίδονται αιματογενώς
1996-2011 Δεδομένα από 8.395.873 μονάδες ολικού αίματοςαιμοπεταλίων
1996-2011 μέση ετήσια μεταβολή -0,025
Λανθάνουσα ηπατίτιδα Β : αρνητικές ορολογικές μέθοδοι Θετικές μέθοδοι ΝΑΤ Ελλάδα, Ιταλία χώρες μέσης ενδημικότητας
+ 0,0001
Τα δεδομένα αυτά διαφέρουν από την ανησυχητική εκτίναξη του επιπολασμού της HIV λοίμωξης στο γενικό πληθυσμό ιδιαίτερα το 2011
-0,004
-0,007
2007-2011 297 ΝΑΤ YIELD 6 HIV-RNA 12 HCV-RNA 283 HBV-DNA 297 692 μονάδες προϊόντων αίματος
Μελέτη εντοπισμός νέων παθογόνων 2010-2011 ΝΑΤ για WNV-RNA : 13 μονάδες (+) 29 προϊόντα
Σε ατομικό επίπεδο : Ιατρικός έλεγχος Ερέθισμα να κινητοποιηθούν ομοιοστατικοί μηχανισμοί Αποσιδήρωση
Μέτρο κοινωνικής αλληλεγγύης Οικονομικά-κοινωνικά οφέλη από αυτάρκεια σε αποθέματα, Ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες