Γενικό Λύκειο Παραλίας Πατρών Τάξη Α Σχολικό έτος 2011-2012 ΤΑΧΥΦΑΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΑ

Γενικό Λύκειο Παραλίας Πατρών Τάξη Α Σχολικό έτος 2011-2012 ΤΑΧΥΦΑΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΑΤΡΩΝ 2012

Ερευνητική ομάδα: 1. Αβραμοπούλου Ακριβή-Αλεξάνδρα 2. Βούλγαρη Βαρβάρα 3. Γερολυμάτος Χριστόφορος 4. Γεωργόπουλος Ηλίας 5. Δαγκόγλου Αγγελική 6. Καραχανίδη Μαρίνα 7. Κατσαϊτη Σοφία- Αγάπη 8. Κατσιγιάννη Σπυριδούλα 9. Μουζάκης Παναγιώτης 10. Μπίρμπα Αρετή 11. Μπουρλάκη Ευγενία 12. Νάτση Πατρούλα 13. Παναγάκη Μαρία 14. Παναγάκης Κωνσταντίνος 15. Παναγοπούλου Αγγελική 16. Πανταζή Δήμητρα 17. Παπαλαμπρακοπούλου Κωνσταντίνα 18. Στόκου Μαρία 19. Τζόρας Ιωάννης 20. Φωτόπουλος Ζαχαρίας Υπεύθυνος καθηγητής: Γιάννης Θεοδωρόπουλος - 2 -

Ευχαριστίες Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα τον υπεύθυνο καθηγητή μας, τον κ. Θεοδωρόπουλο για την καθοδήγηση και την αμέριστη βοήθειά τους στην εκπόνηση της εργασίας μας. - 3 -

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη...σελίδα 5 Εισαγωγή...//... 8 Κυρίως θέμα...//... 10 1. Οι λόγοι που οδήγησαν στην ταχυφαγία...//... 10 2. Η ραγδαία ανάπτυξη των ταχυφαγείων...//...11 3. Οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων...//... 12 4. Τα ταχυφαγεία στον κόσμο και την Ελλάδα...//... 14 5. Η ανάπτυξη των ταχυφαγείων στην Ελλάδα.....//... 15 6. Το σύστημα franchise...... //.16 7. Η συμβολή των ταχυφαγείων στην οικονομική ζωή...//... 17 8. Οι επιπτώσεις στην υγεία από τη συχνή κατανάλωση φαγητών από τα ταχυφαγεία...//... 19 8α Περιστατικά που έχουν καταγραφεί...//... 20 8β Το πρόβλημα της παχυσαρκίας...//... 22 9. Τα σχολικά κυλικεία ως ένα είδος ταχυφαγείου...//... 23 10. Οικονομική κρίση και διατροφή...//... 24 11. Εναλλακτικές μορφές ταχυφαγείων...//... 27 12. Παιδί και διατροφή...//... 28 Επίλογος...//... 30 Βιβλιογραφία...//... 32-4 -

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Μέσα στους σύγχρονους εντατικούς ρυθμούς ζωής ο μέσος εργαζόμενος άνθρωπος βρίσκει λύση στο θέμα της διατροφής του με το να σιτίζεται συχνά στα γνωστά μας ταχυφαγεία ή fast food. Κατά παρόμοιο τρόπο λειτουργώντας και εμείς οι μαθητές καταφεύγουμε στη λύση των ταχυφαγείων συχνά λόγω ίσως του επιβαρυμένου μας προγράμματος στο σχολείο. Τελικά αυτή είναι η καλύτερή μας επιλογή; Μήπως απλά δεν είναι τίποτα άλλο από το «η πιο βολική επιλογή»; Η παρούσα εργασία γίνεται με σκοπό εμείς οι μαθητές να διερευνήσουμε, μέσω της μεθόδου της βιβλιογραφικής και ερευνητικής ανασκόπησης, όλες τις πλευρές του θέματος. Τόσο από την πλευρά των πλεονεκτημάτων όσο και από την πλευρά των συνεπειών που εκδηλώνονται από τη συχνή κατανάλωση προϊόντων ταχυφαγείων. Απώτερος σκοπός μας είναι μέσω αυτής συλλογικής ενασχόλησης να ενημερωθούμε και να διαμορφώσουμε άποψη και συμπεριφορά για το θέμα της ταχυφαγίας, που αποτελεί και για μας ένα κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Οι στόχοι που έχουμε θέσει είναι, να γνωρίσουμε και να αναδείξουμε τους λόγους που συνέβαλαν στην εξάπλωση του φαινόμενου της ταχυφαγίας, τις λύσεις που προσφέρουν στους καταναλωτές τους, τις μορφές ταχυφαγείων και τα προϊόντα που προσφέρουν, τις συνέπειες στη σωματική και ψυχική υγεία από τη συχνή κατανάλωση προϊόντων ταχυφαγείων και τέλος τις εναλλακτικές λύσεις που έχουμε ή θα πρέπει να δημιουργήσουμε για την καλύτερη διατροφή μας. Τα ερευνητικά ερωτήματα Με το που ξεκινήσαμε την ενασχόλησή του με το θέμα, τα ερωτήματα «έπεφταν βροχή». Έχοντας όμως σαν βάση τις δικές μας - 5 -

περιορισμένες δυνατότητες, αποφασίσαμε να θέσουμε προς έρευνα μόνο τα παρακάτω ερωτήματα: Ποιοι λόγοι οδηγούν τον σύγχρονο άνθρωπο στο να αναζητά πολύ συχνά λύση στο πρόβλημα σίτισης του στα ταχυφαγεία; Ποιες λύσεις δίνουν τα ταχυφαγεία μέσω των υπηρεσιών που προσφέρουν στους καταναλωτές; Μπορεί να συνδυαστεί η ταχυφαγία με το διατροφικό πρότυπο των Ελλήνων; Ποιες ομοιότητες και διαφορές εμφανίζουν τα ελληνικά ταχυφαγεία με αυτά του εξωτερικού; Πώς διαγράφεται η ανάπτυξη των ταχυφαγίων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια; Ποια η συμβολή των ταχυφαγείων στην οικονομική ζωή της χώρας; Ποιες είναι οι συνέπειες που προκαλεί η συχνή κατανάλωση προϊόντων ταχυφαγίων στη σωματική και ψυχική μας υγεία; Τι είναι τα μεταλλαγμένα προϊόντα και πώς επηρεάζουν τη ζωή μας; Ποιες είναι οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών στις μέρες μας και πώς επηρεάζονται από την οικογένεια; Είναι και τα σχολικά κυλικεία ένα είδος ταχυφαγείου; Υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές; Και αν ναι, τι διαφορετικό μπορούν να προσφέρουν; Για την εργασία μας αυτή αναζητήσαμε πληροφορίες και υλικό μέσα από βιβλία, περιοδικά και ιδιαίτερα μέσα από το διαδίκτυο. Η μέθοδος που έχουμε επιλέξει να χρησιμοποιήσουμε είναι η έρευνα πεδίου. Η τεχνική που αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε ήταν η συζήτηση και η ανταλλαγή γνωμών και εμπειριών ολόκληρης της ομάδας, πάνω στα θέματα που παρουσίαζαν κάθε φορά κάποιοι συμμαθητές μας. Παρακολουθήσαμε επίσης μερικά πολύ ενδιαφέροντα ντοκιμαντέρ που βρήκαμε στο διαδίκτυο σχετικά με το θέμα μας. - 6 -

Η ερευνητική ομάδα χωρίστηκε σε τέσσερις υποομάδες, όσες και οι θεματικές ενότητες της εργασίας. Κάθε υποομάδα αναλαμβάνει να απαντήσει στα ερωτήματα μιας αντίστοιχης θεματικής ενότητας της εργασίας. Τα συμπεράσματα τα οποία βγαίνουν από αυτή την ερευνητική εργασία είναι ότι η ταχυφαγία αποτελεί έκφραση αυτού του γρήγορου ρυθμού ζωής που μας έχουν επιβάλει οι σύγχρονες πολιτισμικές μας απαιτήσεις και ανάγκες. Τα ταχυφαγεία εξασφάλισαν λύσεις και κάλυψαν πολλές από τις παραπάνω ανάγκες. Συχνά βεβαίως όχι με τον καλύτερο τρόπο. Κατά γενική ομολογία αποτελούν λύση ανάγκης, δεν είναι η καλύτερη επιλογή. Στο βαθμό που κάποιοι καταφεύγουν σε συχνή χρήση προϊόντων ταχυφαγείων, χωρίς μάλιστα να δίνουν πολύ μεγάλη προσοχή στο πού και τι τρώνε, τότε μάλλον θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι ότι πολύ πιθανά στο μέλλον θα αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρές συνέπειες στην υγεία τους. - 7 -

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην εποχή της άνεσης και των γρήγορων ρυθμών, που ζούμε, η κατανάλωση έτοιμου φαγητού αποτελεί συνήθεια μικρών και μεγάλων. Καθημερινά βλέπουμε όλο και περισσότερα παιδιά της ηλικίας μας καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες γρήγορου φαγητού, ενώ τα ταχυφαγεία γνωστών αλυσίδων εξαπλώνονται σαν μανιτάρια! Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν σ αυτήν την ποιότητα φαγητού, είναι μεγάλοι και συνήθως οι συνέπειες εμφανίζονται μακροπρόθεσμα. Σε αυτή την ερευνητική εργασία λοιπόν, εξετάζουμε με ποιον τρόπο επιδρά αρνητικά η κατανάλωση fast food στην υγεία των παιδιών και πώς μπορούμε να βρούμε μια λύση στο πρόβλημα αυτό. Κατά γενική ομολογία, υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης και κυρίως συντονισμένης δράσης για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Όλα τα παραπάνω κρίνονται ικανά για να μας δελεάσουν να ασχοληθούμε με το θέμα. Η ερευνητική εργασία δομείται σε τέσσερες ενότητες (υποθέματα). Κάθε ενότητα από αυτές ανέλαβε να τις ερευνήσει μια συγκεκριμένη ομάδα μαθητών. Στην πρώτη ενότητα ασχολούμαστε με τους λόγους που οδήγησαν τον κόσμο στην ταχυφαγία, και την ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου των ταχυφαγείων, καθώς και με τις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων. Στη δεύτερη ενότητα κάνουμε μια συγκριτική ανάλυση των ταχυφαγείων στην Ελλάδα και τον κόσμο, παρακολουθούμε την ανάπτυξη των ταχυφαγείων τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα, αναλύουμε το σύστημα με το οποίο δημιουργήθηκαν και λειτουργούν, εξετάζουμε τέλος την συμβολή τους στην οικονομική ζωή της χώρας. Στην τρίτη ενότητα εξετάζουμε τις επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων από τη συχνή κατανάλωση φαγητών από τα ταχυφαγεία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας, που είναι άλλωστε και το πιο έντονο πρόβλημα. - 8 -

Στην τέταρτη και τελευταία ενότητα αναφερόμαστε, λόγω και της μαθητικής μας ιδιότητας, στα σχολικά κυλικεία εξετάζοντας τα σαν ένα είδος ταχυφαγείου. Ψάχνοντας τέλος λύσεις και προτάσεις στο πρόβλημα, αναζητήσαμε εναλλακτικές μορφές ταχυφαγείων, αναζητήσαμε ιδέες για σωστή διατροφή των παιδιών και τέλος διέξοδο και επανακαθορισμό της διατροφής μας μέσα στις σημερινές συνθήκες της οικονομικής κρίσης. - 9 -

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ 1. ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΤΑΧΥΦΑΓΙΑ Υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι, οι οποίοι μας οδηγούν στην ταχυφαγία. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει φέρει αλλαγές και στις διατροφικές συνήθειες. Η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών, λόγω των αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων, των μελών της σύγχρονης οικογένειας και η γενικότερη επιτάχυνση των ρυθμών ζωής, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, ήταν οι βασικοί λόγοι που οδήγησαν στην ανάπτυξη των οργανωμένων εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης στην Ελλάδα και γενικότερα στον κόσμο. Χωρίς αμφιβολία, τα ταχυφαγεία προσφέρουν την προτιμότερη λύση στους ανθρώπους, οι οποίοι εργάζονται ως αργά το βράδυ και όταν επιστρέφουν στο σπίτι τους, απλά κάνουν ένα τηλεφώνημα και η παραγγελία τους από το fast food φτάνει με delivery. Αυτό εξυπηρετεί κυρίως τις εργαζόμενες γυναίκες. Επειδή οι σημερινές οικονομικές συνθήκες αναγκάζουν τη μητέρα να εργάζεται, ο χρόνος για την παρασκευή σπιτικού φαγητού, συρρικνώνεται ή εξαφανίζεται. Στη λύση των ταχυφαγείων καταφεύγουν και πολλοί άνθρωποι, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, οι οποίοι για διάφορους λόγους ζούνε μόνοι τους. Άτομα από διαλυμένες οικογένειες, εργένηδες, φοιτητές και άλλοι βρίσκουν προτιμότερη τη λύση του να προμηθευτούν το φαγητό τους από τα fast foods, από το να μαγειρέψουν οι ίδιοι φαγητό μόνο για τον εαυτό τους. Για πολλούς από αυτούς αυτή είναι λύση ανάγκης, είτε γιατί δεν ξέρουν να μαγειρεύουν, είτε δεν έχουν τον απαιτούμενο χρόνο γι αυτό. Πολλοί είναι αυτοί που δουλεύουν πολλές ώρες, μακριά από το σπίτι τους, συνεχές ωράριο, χωρίς το αναγκαίο δηλαδή χρονικό κενό για το μεσημεριανό φαγητό. Δεν έχουν την «πολυτέλεια» να επιστρέφουν στο σπίτι τους το μεσημέρι και να απολαμβάνουν με ηρεμία και χωρίς άγχος το φαγητό τους. Πολλά παιδιά επίσης εξαιτίας διάφορων εξωσχολικών δραστηριοτήτων που έχουν, δεν έχουν τον απαραίτητο χρόνο να φάνε στο σπίτι και έτσι, επιλέγουν να φάνε κάτι στο δρόμο από ένα εστιατόριο γρήγορης εστίασης. - 10 -

Για πολύ κόσμο λοιπόν το σπίτι κατάντησε «κέντρο διερχομένων» και «ξενοδοχείο ύπνου». Όλες οι βασικές δραστηριότητες, φαγητό, διασκέδαση λαμβάνουν χώρα εκτός σπιτιού. Ο μέσος πολίτης στη σύγχρονη κοινωνία είναι φορέας πολλών ρόλων, που απαιτούν απ αυτόν να διεξάγει καθημερινά έναν «αγώνα δρόμου ενάντια στον εαυτό του». Να τρέχει συνεχώς για να τα προλάβει όλα. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι, οδηγηθήκαμε στην ταχυφαγία κυρίως γιατί διαφοροποιήθηκαν οι ίδιοι οι ρυθμοί ζωής μας. Έγιναν πιο γρήγοροι και πιο εντατικοί. Εντατικοποιήθηκε η εργασία, το συνεχές ωράριο εργασίας εφαρμόστηκε ήδη στα περισσότερα κράτη, περιορίστηκε ο ελεύθερος χρόνος, αυξήθηκαν οι καθημερινές υποχρεώσεις όλων των μελών της οικογένειας κλπ. 2. Η ΡΑΓΔΑΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΩΝ Είναι γεγονός ότι, στις μέρες μας οι άνθρωποι προτιμούν να τρώνε έξω, σε fast food, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή. Το φαγητό στο ταχυφαγείο δεν είναι σε κάθε περίπτωση μια λύση ανάγκης. Δεν είναι η έσχατη και η αναγκαστική μας επιλογή. Αποτελεί σίγουρα την εύκολη λύση και σε πολλές περιπτώσεις είναι μια καθημερινή συνήθεια μικρών και μεγάλων. Πολλοί είναι οι νέοι κυρίως σε ηλικία που επιλέγουν τα ταχυφαγεία σαν χώρο για να συνευρεθούν με την παρέα τους, να περάσουν τον ελεύθερο χρόνο τους με τους φίλους τους, να πραγματοποιήσουν διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως ονομαστικές γιορτές, γενέθλια πάρτυ κλπ. Η ραγδαία ανάπτυξη των ταχυφαγείων στην Ελλάδα οφείλεται κυρίως στο ότι κατάφεραν να προσαρμόσουν τις υπηρεσίες τους, και σε ένα βαθμό και τα προϊόντα τους, στις καθημερινά αυξανόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών. Ο κόσμος τα προτίμησε γιατί βρήκε σ αυτά λύσεις στις απλές, καθημερινές του ανάγκες. Αρκετές αλυσίδες ταχυφαγείων υιοθέτησαν έγκαιρα μια πολύ σωστή επιχειρηματική φιλοσοφία όσο αφορά στο φαγητό: «γρήγορο ναι, πρόχειρο όχι». Επιπλέον δημιουργήθηκαν διαφορετικές μορφές ταχυφαγείων, όπως τα γυροπωλεία που ήταν προσαρμοσμένα στις καθαρά ελληνικές γαστρονομικές προτιμήσεις και παραδόσεις. Το προϊόν του ταχυφαγείου έγινε πολύ ελκυστικό στο πλατύ καταναλωτικό κοινό και για μια σειρά άλλους λόγους. Τέτοιοι είναι η γρήγορη παρασκευή του, η νόστιμη γεύση του, το - 11 -

χαμηλό κόστος του και το ότι είναι διαθέσιμο σε κάθε γωνιά μικρών και μεγάλων αστικών κέντρων, γι αυτό και αποτελεί μια καλή λύση κυρίως για τους ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα. Ακόμα η τηλεόραση, που τόσο συχνά κατηγορείται για χίλιους δυο λόγους, συντέλεσε και αυτή στην αύξηση της κατανάλωσης έτοιμου φαγητού, αφού οι ώρες που περνά ένα παιδί μπροστά της είναι πολλές και είθισται να συνοδεύονται από ένα ανάλογο σνακ. Ιδιαίτερα μάλιστα σε θεάματα που απαιτούν τη συγκέντρωση όλης της οικογένειας ή φίλων, π.χ. αγώνες ποδοσφαίρου, η κατανάλωση προϊόντων fast food και αναψυκτικών θεωρείται κανόνας. Υπάρχουν και μια σειρά άλλοι λόγοι που βοήθησαν στο να γίνουν ελκυστικά τα ταχυφαγεία στο πλατύ κοινό. Ένας απ αυτούς είναι ότι παρέχουν τη δυνατότητα εκτέλεσης της παραγγελίας κατ οικον. Το γνωστό μας delivery δηλαδή. Δίνεις την παραγγελία τηλεφωνικά και την παραλαμβάνεις από υπάλληλο του καταστήματος στο χώρο που έχεις υποδείξει. Γρήγορο φαγητό ζεστό χωρίς κόπο και ταλαιπωρία. Η υπηρεσία αυτή παρέχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως το ότι δεν χάνεις χρόνο σε μετακινήσεις εκτός σπιτιού, σε περίπτωση άσχημων καιρικών συνθηκών δεν αποχωρίζεσαι την σπιτική θαλπωρή, έχεις συνήθως άμεση εξυπηρέτηση, έχεις δυνατότητα να παραγγείλεις σχεδόν όποια ώρα εσύ επιλέξεις, γιατί πολλά ταχυφαγεία παραμένουν μέρα και νύχτα ανοιχτά. Πόσοι από μας δεν έχουμε βρεθεί κάποια στιγμή στην ανάγκη να παραγγείλουμε απ έξω φαγητό γιατί έχουμε εκτάκτως επισκέπτες στο σπίτι μας και το σπιτικό φαγητό δεν φτάνει για όλους; Πόσο ικανοποιημένοι νιώθουμε που με τον τρόπο αυτό βγήκαμε από τη δύσκολη θέση; 3. ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Σύμφωνα με την έρευνα που έγινε για λογαριασμό της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή και πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβρη του 2011 για τις Διατροφικές Στάσεις, Αντιλήψεις και Συνήθειες των Ελλήνων πολιτών, 2023 άτομα από όλη την χώρα και ηλικίας από 15 ετών και πάνω, απάντησαν στην έρευνα για την μεσογειακή διατροφή και γενικότερα τις διατροφικές τους συνήθειες. Τα αποτελέσματα της έρευνα δείχνουν ότι, οι Έλληνες δεν είναι συμβιβασμένοι με την ιδανική διατροφή. Κατά μέσο όρο καταναλώνουν 3-4 γεύματα την - 12 -

ημέρα και οι 4 στους 10 δεν τρώνε καθόλου πρωινό, όπως επίσης, 1 στους 5 τρώει αργά το βραδινό του. Επιπλέον, το 57% τρώνε εκτός σπιτιού και προτιμούν ταβέρνες και ψησταριές. Το πιο αισιόδοξο όσο αναφορά την μεσογειακή διατροφή είναι, ότι 9 στους 10 Έλληνες καταναλώνουν καθημερινά ελαιόλαδο, οι 8 στους 10 ψωμί, οι 7 στους 10 φρούτα και τυρί, οι 2 στους 3 γαλακτοκομικά και λαχανικά. ενώ μόνο 2 στους 10 δηλώνουν ότι καταναλώνουν κρασί και γλυκά. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η αύξηση στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος έχει αυξηθεί, η οποία γίνεται από το 53% των πολιτών, ενώ παρατηρείται μείωση στην κατανάλωση ψαριών, πουλερικών, ρυζιού και ζυμαρικών. Επιπροσθέτως, αύξηση παρατηρείται στα αλκοολούχα ποτά, στα γλυκά και στις (τηγανιτές) πατάτες. Όλα αυτά αποτελούσαν την έρευνα πριν την οικονομική κρίση...τα δεδομένα όμως αλλάζουν σε σχέση με αυτή, διότι σε σύγκριση με το 2006, το 65% των Ελλήνων καταναλωτών δεν τρώνε απολύτως κανένα γεύμα εκτός σπιτιού, ενώ μειώθηκε κατά 7% το ποσοστό αυτών που γευματίζουν συχνά έξω. Παράλληλα 9 στους 10 άλλαξαν και τις αγοραστικές τους συνήθειες. Η οικονομική κατάσταση των Ελλήνων το 2006 επηρέαζε το 2,6 % του πληθυσμού, ενώ τώρα επηρεάζει το 19,61% του πληθυσμού. Τα λαχανικά, το ψωμί, και τα φρούτα είναι ένα καθημερινό γεύμα στη ζωή τους, ενώ το κόκκινο κρέας, τα ψάρια και οι πατάτες έχουν περιοριστεί στην 1 φορά την εβδομάδα. Το 21.69% των ανθρώπων δηλώνουν ότι ψάχνουν να βρουν προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές. Γενικά, η οικονομική κρίση επηρέασε σε μεγάλο ποσοστό τις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων. Όσο αφορά τα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας σε σχέση με τα ταχυφαγεία, μπορούμε να πούμε ότι οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης δεν θα μπορούσαν να μη έχουν αντίκτυπο και στα ταχυφαγεία. Γενικότερα όμως ο κόσμος στη χώρα μας θεωρεί ότι το φαγητό θα είναι το τελευταίο πράγμα που ο Έλληνας θα «κόψει», με την έννοια του να το περιορίσει. Μπορεί όντως να μειώσει τις εξόδους, ή και τις σπατάλες, μπορεί ακόμη να παραγγέλνει λιγότερα απ ότι παλιά, αλλά σίγουρα ο κλάδος σίτισης και ιδιαίτερα τα ταχυφαγεία θα υποστούν τις λιγότερες πιέσεις συγκριτικά με άλλους κλάδους της οικονομίας. Τα προϊόντα των ταχυφαγείων έχουν χαμηλές τιμές και δεν αποτελούν σημαντική επιβάρυνση στις οικογενειακές δαπάνες. Παρατηρούμε ακόμη μια μικρή μείωση τιμών σε ορισμένα ταχυφαγεία, όπως και κάποιες δελεαστικές προσφορές. - 13 -

4.ΤΑ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΑ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Τα εστιατόρια γρήγορης εστίασης σε όλο τον κόσμο φαίνεται να παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες, αλλά και κάποιες διαφορές, ως προς τη μορφή των προϊόντων τους, καθώς κι ως προς άλλους, διαφορετικούς τομείς. Σχετικά με το φαγητό, τα ελληνικά παραδοσιακά εστιατόρια γρήγορης εστίασης προσφέρουν τα λεγόμενα σουβλάκια ή πίτα γύρο. Αυτά συνοδεύονται με πατάτες τηγανιτές, σαλάτα και τζατζίκι. Επιπλέον, στην Ελλάδα υπάρχουν και εταιρίες που προσφέρουν εναλλακτικά γεύματα που τείνουν πάντα να έχουν το ελληνικό στοιχείο, όπως η Goody s. Τα fast food του Ηνωμένου Βασιλείου συνήθως περιλαμβάνουν στο μενού τους πινελιές από τις τοπικές γεύσεις, όπως οστρακοειδή και θαλασσινά. Όσον αφορά τις ΗΠΑ είναι γνωστό ότι, είναι η χώρα προέλευσης των fast food. Εκεί οι πελάτες έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν το συνηθισμένο burger αποτελούμενο από ψημένο ψωμί, μπιφτέκι, τυρί, καθώς και κέτσαπ ή μουστάρδα. Στην Δανία, τα εστιατόρια γρήγορης εστίασης προσφέρουν hamburger, pizza και hot dog. Το μενού των εστιατορίων γρήγορης εστίασης των Ολλανδών περιλαμβάνει τηγανιτές πατάτες με μια σάλτσα κι ένα προϊόν με βάση το κρέας. Οι κάτοικοι της Αυστρίας επιλέγουν το hot dog στα fast food, όπως και στη Γερμανία. Οι Σουηδοί τρώνε τηγανιτά ή βραστά λουκάνικα, σερβιρισμένα με πατάτες τηγανιτές ή πουρέ πατάτας μαζί με μουστάρδα ή κέτσαπ. Όσο αφορά στις διαφορές, να αναφέρουμε ότι τα trans λιπαρά χρησιμοποιούνται περισσότερα στα ελληνικά προϊόντα, σε σχέση με αυτά του εξωτερικού. Επίσης, στην Ελλάδα τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την προετοιμασία των πρόχειρων φαγητών δεν περνούν από την απαραίτητη επεξεργασία, όπως τα υλικά άλλων χωρών. Από την άλλη πλευρά, σε όλες τις χώρες ανά τον κόσμο τα εστιατόρια γρήγορης εστίασης διαθέτουν σχετικά τα ίδια προϊόντα, έχοντα το καθένα προσθέσει τη δική του πινελιά, όπως αναφέραμε πιο πάνω. Οι τιμές, επίσης, μοιάζουν και είναι αρκετά προσιτές. Σχετικά με τα ωράρια λειτουργίας θα μπορούσαμε να πούμε ότι, συμπίπτουν, όπως ακόμα η οργάνωση και η λειτουργία τους. Τέλος, σχεδόν όλα τα καταστήματα fast food διαθέτουν delivery κι έχουν ιδρυθεί με το σύστημα franchise. - 14 -

5. Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΩΝ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Είναι γεγονός ότι κατά τη δεκαετία του 70 και του 80, διαδραματίστηκε μια εκρηκτική ανάπτυξη των fast food διεθνώς. Η αγορά ταχυφαγίας αναπτύχθηκε και τα επόμενα χρόνια, ενώ το χρονικό διάστημα 1992-2005 ακολούθησε μεγάλη ανοδική πορεία. Η ανάπτυξη αυτή, συνεχίστηκε ως το 2008, ενώ από το 2009 και μετά που έγινε αισθητή η παγκόσμια οικονομική κρίση στην χώρα μας, παρουσιάστηκε μείωση 4% και έτσι συνεχίστηκε και το 2010. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Οι επενδυτές σήμερα είναι αντιμέτωποι με μια υπερπλήρη - συνωστισμένη αγορά και ένα περισσότερο ευαισθητοποιημένο σε θέματα υγιεινής διατροφής κοινό. Γι αυτό, το ενδιαφέρον του επενδυτικού κοινού στρέφεται πλέον προς άλλους σχετικά νέους επιχειρηματικούς κλάδους για να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους. Στην εξεταζόμενη αγορά υπάρχουν οι εξής τέσσερις κύριες κατηγορίες φαγητών: Burger, Pizza, Snack/Sandwich και σουβλάκι. Μεγαλύτερη απήχηση φαίνεται να έχει η κατηγορία Burger σύμφωνα με έρευνες, ενώ ακολουθεί δεύτερη η κατηγορία Snack/Sandwich, αμέσως μετά η κατηγορία Pizza και τέλος το σουβλάκι. Σύμφωνα με τη μελέτη που έκανε η εταιρεία ICAP group (Εταιρία παροχής επιχειρηματικών πληροφοριών και συμβουλευτικών υπηρεσιών) στα μερίδια αγοράς των κυριότερων αλυσίδων γρήγορης εστίασης, κυριαρχεί η εταιρία Goody s με ποσοστό 34,8%, ακολουθούν η εταιρία Everest (12%), η αλυσίδα Γρηγόρης μικρογεύματα (9,1%) και τέλος τα Mc Donald s με ποσοστό (7%) επί του συνόλου της αγοράς. Όσον αφορά το σύνολο των καταστημάτων fast food μόνο το 27% ελέγχεται από τις οργανωμένες αλυσίδες του κλάδου - Goody's, Everest, McDonald's, Γρηγόρης, KFC, Roma Pizza, Bενέτης, Pizza Hut, Πίτα Παν κτλ., ενώ το υπόλοιπο 73% ανήκει σε χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις. - 15 -

6. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ FRANCHISE Στην ραγδαία ανάπτυξη των εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης συνέβαλε σημαντικά μεταξύ των άλλων και ο θεσμός της δικαιόχρησης (franchising), που προσέφερε την δυνατότητα στις επιχειρήσεις του κλάδου να επεκτείνουν τα δίκτυα τους γεωγραφικά και να μετατραπούν σε οργανωμένες αλυσίδες με ενιαίο εμπορικό σήμα. Το σύστημα franchise είναι, μια επιχειρηματική μέθοδος που βοηθάει στην ανάπτυξη επιχειρήσεων. Οι εταιρείες γρήγορου φαγητού με τη βοήθεια αυτής της μεθόδου, προσπαθούν να πετύχουν το συνδυασμό «γρήγορο ναι, πρόχειρο όχι». Η ελληνική αγορά έχει βελτιωθεί σταδιακά από το παρελθόν, καθώς και ο Έλληνας καταναλωτής έχει πολλές και διαφορετικές προτάσεις για να επιλέξει. Ένα από τα χαρακτηριστικά του συστήματος franchise είναι ότι εξασφαλίζει στους καταναλωτές την σιγουριά ότι θα βρούνε σε όλα τα καταστήματα της ίδιας αλυσίδας τα ίδια προϊόντα, στην ίδια ποιότητα και τις ίδιες τιμές. Επιπλέον όλα αυτά τα καταστήματα είναι πανομοιότυπα μεταξύ τους ως προς τον σχεδιασμό, τα χρώματα, το εμπορικό σήμα, την οργάνωση και λειτουργία, την επιχειρηματική φιλοσοφία κλπ. Στην πράξη το franchising αποτελεί μια επιχειρηματική συμφωνία, που παίρνει νομική υπόσταση με τη μορφή Ετερόρρυθμης Εταιρείας. Ο χρηματοδότης εταίρος είναι το κεντρικό της εταιρείας π.χ η Goody s που αναλαμβάνει να «στήσει» την επιχείρηση κατά το κοινό για αυτή πρότυπο. Ο άλλος εταίρος, που μπορεί να είναι ακόμη και κάποιος άσημος ιδιώτης, αναλαμβάνει να συμμετέχει στην καθημερινή λειτουργία και διαχείριση της επιχείρησης, εξασφαλίζοντας για τον ίδιο αλλά και για τον χρηματοδότη ικανοποιητικά κέρδη για τη βιωσιμότητα της επιχείρησης. Σε αντίθετη περίπτωση θα κινδυνεύσει να χάσει την προσωπική του περιουσία. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα μιας επιχείρησης franchising στον κλάδο εστίασης είναι : o η εύκολη χρηματοδότηση o η δοκιμασμένη επιχειρηματικά δραστηριότητα o η δυναμική διαφημιστική προβολή o το κύρος και η καταξίωση - 16 -

Ακολουθεί μια παρουσίαση δύο εταιριών, μιας ελληνικής και μιας διεθνούς, που αναπτύσονται με το σύστημα franchise στον κλάδο των ταχυφαγείων. GOODY S Η GOODY S είναι μια ελληνική διατροφική αλυσίδα για γρήγορο φαγητό και λειτουργεί με το σύστημα franchise. Ξεκίνησε στην Θεσσαλονίκη το 1975 και το πρώτο της κατάστημα άνοιξε στην Αθήνα το 1981. Εκτός Ελλάδας, άνοιξαν το 1997 στην Κύπρο, την Βουλγαρία και την Πορτογαλία. Σήμερα, συνολικά υπάρχουν 178 καταστήματα GOODY S σε όλη την Ελλάδα. Επίσης το 2002 κατέλαβε τη δεύτερη θέση σε κύκλο εργασιών στην Ευρώπη. MC DONALD S Η MC DONALD S είναι η μεγαλύτερη αλυσίδα fast food εστιατορίων. Εξυπηρετεί 45 εκατομμύρια πελάτες ημερησίως. Προσφέρει κυρίως hamburgers, cheeseburgers, προϊόντα κοτόπουλου, τηγανιτές πατάτες, πρωινό, αναψυκτικά, milkshakes, και επιδόρπια. Γενικά, οι διαφημίσεις τους απευθύνονται σε παιδιά. Το πρώτο εστιατόριό της στην Ελλάδα, άνοιξε στις 12 Νοεμβρίου 1991 στην πλατεία Συντάγματος. Σήμερα, λειτουργούν 50 εστιατόρια MC DONALD S σε πολλές πόλεις της Ελλάδας στα οποία εργάζονται περίπου 1.500 εργαζόμενοι. Ανά διαστήματα η MC DONALD S περιλαμβάνει στο μενού της ελληνικές παραδόσεις και διατροφικές συνήθειες. 7. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Τα καταστήματα γρήγορης εστίασης αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του κλάδου εστίασης στην Ελλάδα. Ολόκληρος δε ο κλάδος αποτελεί προϋπόθεση και στυλοβάτης κλάδος για την τουριστική «βιομηχανία» στη χώρα μας. Δεν μπορεί να υπάρξει και να λειτουργήσει καμιά τουριστική μονάδα, εάν δεν συμπεριλαμβάνει η ίδια, ή εάν δεν συντροφεύεται τουλάχιστον από μια διπλανή επιχείρηση εστίασης. Εκτός αυτού, ο συγκεκριμένος τομέας υπηρεσιών, είναι αναπτυγμένος και προσαρμοσμένος στις κλιματολογικές και πολιτισμικές συνθήκες της χώρας, στις - 17 -

διατροφικές ιδιαιτερότητες του Έλληνα και του τρόπου ζωής του. Αυτά και μόνο τα στοιχεία καταδείχνουν την τεράστια σημασία που έχουν οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις στην οικονομική ζωή της χώρας. Τα ταχυφαγεία έχουν ιδιαίτερη συμβολή στην δημιουργία του εθνικού μας πλούτου της χώρας μας κάθε χρόνο. Αποτελούν για το κράτος μια σημαντική πηγή εσόδων, είτε από την φορολογία του εισοδήματος που δημιουργούν, είτε από το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) που εισπράττουν και καταβάλλουν. Τα καταστήματα αυτά προσφέρουν επίσης εργασία σε αρκετό, νεανικό ιδιαίτερα, πληθυσμό της χώρας, καθώς τους απασχολεί είτε ως διανομείς των φαγητών, είτε ως παρασκευαστές αυτών. Με βάση τα στοιχεία του Συνδέσμου Επωνύμων Οργανωμένων Αλυσίδων Εστίασης (ΣΕΠΟΑ) ο κλάδος της εστίασης τον Σεπτέμβριο του 2011 απασχολούσε 600.000 εργαζομένους Ακόμη, τα fast food με την λειτουργία τους, εξασφαλίζουν εργασία πέρα από το εργατικό δυναμικό του μαγαζιού και σε ένα επιπλέον αριθμό ανθρώπων. Είναι αυτοί που εργάζονται σε επιχειρήσεις που αποτελούν τους προμηθευτές των ταχυφαγείων. Γενικότερα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται παράλληλα αλλά και χάριν της ύπαρξης των ταχυφαγείων. Τέτοια καταστήματα είναι για παράδειγμα: κρεοπωλεία, μανάβικα, φούρνοι, καταστήματα χαρτικών, διαφημιστικές εταιρείες κλπ. Τα ταχυφαγεία, τέλος, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, πληρώνουν ενοίκια για τη στέγασή τους. Προκειμένου μάλιστα εξασφαλίσουν την επαγγελματική τους στέγη σε κάποια εξεζητημένα εμπορικά σημεία, πληρώνουν πολλές φορές πολύ υψηλά ενοίκια στους ιδιοκτήτες των ακινήτων. Χάρη λοιπόν στα ταχυφαγεία κάποιες αρκετές οικογένειες στη χώρα μας συντηρούνται από αυτά τα εισοδήματα. - 18 -

8. ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΧΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΑΓΗΤΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΑ Τα ταχυφαγεία προσφέρουν έτοιμο, γρήγορο φαγητό το οποίο όμως τις περισσότερες φορές χαρακτηρίζεται ως φαγητό «κακής ποιότητας». Τροφές φτωχές σε θρεπτικές αξίες, πλούσιες όμως σε θερμίδες, προσφέρουν μία εύκολη και γρήγορη λύση, καθώς και μία γευστική απόλαυση, δυστυχώς όμως δίνουν στον οργανισμό ουσίες που σε βάθος χρόνου θα δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην υγεία. Η πρώτη, άμεση επίπτωση είναι η αύξηση του σωματικού βάρους. Έχει παρατηρηθεί πως τις τελευταίες δεκαετίες σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική, μητρόπολη των «fast food», ο αριθμός των υπέρβαρων παιδιών και εφήβων ολοένα αυξάνεται. Το παραπάνω βάρος σε συνδυασμό με την έλλειψη σωματικής άσκησης προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας όπως υπέρταση, αύξηση χοληστερίνης, σακχαρώδη διαβήτη και τέλος καρδιολογικά προβλήματα. Τα παραπάνω προβλήματα είναι αρκετά σοβαρά και αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα μπορεί να οδηγήσουν στον θάνατο. Το όργανο όμως το οποίο επηρεάζεται συνήθως είναι η καρδιά. Αν προσληφθούν στον οργανισμό σε μεγάλες ποσότητες τα λιπαρά, το αλάτι και οι υδατάνθρακες οι οποίες είναι ουσίες απαραίτητες για την ανάπτυξη του οργανισμού μπορούν να δημιουργήσουν πολλά προβλήματα υγείας. Οι τροφές αυτές απορυθμίζουν την λειτουργία της και προκαλούν αλλοιώσεις. Τα λίπη και οι υδατάνθρακες που δεν απορροφήθηκαν από τις λάχνες συσσωρεύονται στις αρτηρίες με αποτέλεσμα να τις φράζουν και να εμποδίζουν τη ροή του αίματος. Το αλάτι έχει την ιδιότητα να αυξάνει την αρτηριακή πίεση με αποτέλεσμα οι καρδιακοί παλμοί να αυξάνονται και η καρδιά να κουράζεται. Συνέπεια όλων αυτών είναι οι καρδιακές αρρυθμίες, οι κοιλιακές μαρμαρυγές ή τα εμφράγματα. Οι συνέπειες που προκαλεί το γρήγορο φαγητό δεν αφορούν μόνο στη σωματική υγεία αλλά και στη ψυχική. Μερικά από τα πιο σοβαρά προβλήματα στη ψυχική υγεία είναι η διαταραγμένη λειτουργία του εγκεφάλου, η έλλειψη συγκέντρωσης και η κακή συμπεριφορά Πώς όμως τα φαγητά των «fast food» οδηγούν τον ανθρώπινο οργανισμό σε αυτή την κατάσταση; - 19 -

Πρώτα από όλα πολλά από αυτά χρησιμοποιούν αμφιβόλου ποιότητας πρώτες ύλες, δηλαδή κρέας, λάδι, χορταρικά, λαχανικά, αυγά, βούτυρα και γενικότερα γαλακτοκομικά. Ακόμα, τα λίπη στα οποία μαγειρεύονται οι τροφές χρησιμοποιούνται αρκετές φορές, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που γίνεται χρήση υλών που έχει παρέλθει η ημερομηνία λήξης τους. Στο βωμό του κέρδους, αρκετά συχνά, φαγητά που δεν καταναλώθηκαν μαγειρεύονται ξανά και ξανά ώσπου στο τέλος δεν έχουν να προσφέρουν κανένα θρεπτικό στοιχείο στον οργανισμό. Γι αυτό λοιπόν η χρήση των προϊόντων των ταχυφαγείων θα πρέπει να γίνεται με σύνεση και λογική. 8α. ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΔΙΕΘΝΩΣ Έχουμε ακούσει πολλές φορές για τις επιπτώσεις που έχουν στην υγεία μας τα έτοιμα φαγητά ή αλλιώς τα fast food.το μεγαλύτερο πρόβλημα όσων αφορά τις επιπτώσεις στην υγεία το έχουν στην Αμερική. Κάθε χρόνο στην Αμερική πεθαίνουν 500.000 άνθρωποι λόγω της παχυσαρκίας. Επίσης στην Αμερική κάθε χρόνο έχουν 76 εκατομμύρια περιστατικά τροφικής δηλητηρίασης και 5.000 από αυτούς πεθαίνουν. Φυσικά το πρόβλημα αυτό δεν είναι μόνο στην Αμερική αλλά στον ανεπτυγμένο κόσμο γενικώς. Στην συνέχεια θα αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα. 1ο. Μια Αμερικανίδα φοιτήτρια υπήρξε θύμα τροφικής δηλητηρίασης. Το πρόβλημα της ήταν πολύ σοβαρό και είχε σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία της. Επειδή δούλευε σε δύο δουλειές δεν είχε χρόνο να μαγειρέψει και έτσι σκεφτόταν την εύκολη λύση που ήταν το έτοιμο φαγητό. Μέρα με την μέρα, όπως η ίδια μας αναφέρει, άρχισαν να δημιουργούνται πόνοι στην κοιλιά της οπότε σιγά-σιγά γίνονταν αφόρητοι. Έτσι αποφάσισε να πάει στο γιατρό της, ο οποίος της είπε ότι έχει πάθει τροφική δηλητηρίαση. Μετά την ταλαιπωρία της είχε χάσει την σπλήνα της, τα μαλλιά της, το αγοράκι που κυοφορούσε, ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα και ένα εξάμηνο στο κολέγιο. - 20 -

2ο. Ένα άλλο ένα παράδειγμα αναφορικά με τις επιπτώσεις που έχουν τα fast food στην υγεία μας είναι ένα τρίχρονο αγοράκι, ο Κέβιν, όπου μαζί με την οικογένεια του είχαν πάει διακοπές. Η οικογένεια συνήθιζε να τρώει στα fast food. Μια μέρα ο Κέβιν ξύπνησε ένα πρωί με διάρροια και με πυρετούς. Την επόμενη μέρα ήταν πολύ πιο άρρωστος και παρουσίασε αιμορραγική διάρροια. Πέρασε τις επόμενες επτά μέρες στο νοσοκομείο. Ήταν μια φρικτή εμπειρία για τους γονείς του αλλά και για τους γιατρούς. Τις πρώτες τρεις μέρες Κέβιν κουλουριαζόταν από τους πόνους. Τελικά μετά από προσπάθειες των γιατρών ο Κέβιν δεν κατάφερε να ζήσει και πέθανε κατά την απόπειρα να μπει σε καρδιακή και πνευμονική υποστήριξη. Αργότερα μάθανε ότι ο Κέβιν πέθανε από γάγγραινα στο παχύ και λεπτό έντερο. 3ο. Ακόμα ένα παράδειγμα είναι ο George, μόλις 2 ετών, που έχασε την ζωή του και αιτία γιαυτό ήταν ένα μολυσμένο χάμπουργκερ. Το περιστατικό αυτό έγινε το 1993 στην Νότια Αμερική και συγκεκριμένα σε μια επαρχία στο Σιάτλ. Για αυτόν το θάνατο έγιναν πανελλαδικές απεργίες αφού ο ιδιοκτήτης του fast food δεν πήγε φυλακή και πλήρωσε μόνο ένα μικρό ποσό αποζημίωσης στους γονείς του παιδιού. Βεβαίως όπως ήταν λογικό οι γονείς του δεν δέχτηκαν την αποζημίωση και τον κυνήγησαν δικαστικά χωρίς όμως καμιά επιτυχία. 4ο. Τέλος, ένα τετράχρονο αγόρι ο Λου Χάο, τρώει από μικρό παιδί <junk food>.αυτό έχει ως συνέπεια να είναι ήδη 62 κιλά και έχει σοβαρά προβλήματα με την καρδιά του και όχι μόνο. Δεν μπορεί να ακολουθήσει τα αλλά παιδιά δηλαδή δεν μπορεί να τρέξει, να παίξει και γενικώς να κάνει την ζωή μικρού παιδιού. Αυτό έχει ψυχολογική επίδραση για το παιδί αφού είναι κλεισμένο μέσα σε ένα σπίτι συνεχώς. - 21 -

8β. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ; Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από υπερβολική εναπόθεση λίπους λιπαποθήκες του σώματος. Φυσιολογικά το λίπος, στο σύνολο του, αποτελεί το 15% έως 20% του σωματικού βάρους για τον άνδρα και το 20% έως το 25% για την γυναίκα. Στην παχυσαρκία τα ποσοστά αυτό μπορεί να φτάσει το 40%, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις και το 70%. Η κατανομή αυτού του λίπους είναι γενετικά καθορισμένη και διαφέρει ανάλογα με το φύλο. Διαφοροποιείται κατά την διάρκεια της ήβης, κατά την εποχή δηλαδή που αναπτύσσονται τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου. ΠΟΥ ΟΦΕΊΛΕΤΑΙ Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ; Σε διάφορους παράγοντες όπως: 1. γενετικοί παράγοντες 2. οικογενής παχυσαρκία 3. λίγα και μεγάλα γεύματα 4. μειωμένη φυσική δραστηριότητα 5. λήψη φαρμάκων 6. ψυχολογική παράγοντες ΠΟΤΕ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ; Παχυσαρκία μπορεί να επισυμβεί καθ όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου. Μερικές φορές μπορεί να προσλάβει δραματικές διαστάσεις και η κατάσταση αυτή περιγράφετε ως κακοήθης παχυσαρκία. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Παράλληλα θα πρέπει να αυξάνεται η σωματική άσκηση, η οποία βοηθάει στην μεγαλύτερη δυνατή απώλεια σωματικού λίπους, με παράλληλη διατήρηση ή και ενίσχυση του μυικού ιστού. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό της άλιπης μάζας στο σώμα, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο βασικός μεταβολισμός. Δηλαδή πολύ απλά, (καίμε) περισσότερες θερμίδες. - 22 -

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Τελευταίο βήμα στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μπορεί να αποτελεί η χειρουργική αντιμετώπιση. Το παχύσαρκο άτομο μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά, αποκλειστικά μόνο όταν όλες η άλλες προσπάθειες θεραπείας έχουν αποτύχει ή όταν πρόκειται για νοσογόνο παχυσαρκία, όπου η κίνδυνοι για την υγεία αλλά και τη ζωή του ατόμου είναι αυξημένη. 9. ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΥΛΙΚΕΙΑ ΩΣ ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΟΥ Μήπως τα σχολικά κυλικεία αποτελούν ένα είδος ταχυφαγείου, όπως αποτελούν τα fast-food, από τα οποία παραγγέλνουμε για να φάμε στο σπίτι; Όπως παραγγέλνουμε από τα fast-food καθώς είναι ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος διατροφής, έτσι τρέφονται και οι μαθητές από τα κυλικεία. Πιο συγκεκριμένα, στις μικρές ηλικίες τα παιδιά, αξιοποιούν συνήθως την δυνατότητα που έχουν, να τρέφονται από το κυλικείο του σχολείου, παρά να φέρνουν μαζί τους από το σπίτι ένα κολατσιό φτιαγμένο από αγνά υλικά, όπως για παράδειγμα ένα υγιεινό sandwich ή ένα φρούτο. Σ αυτό βέβαια, συμβάλουν και οι συνήθειες που έχει το παιδί από την οικογένειά του. Αν για παράδειγμα, η μητέρα δεν φροντίζει να παίρνει το παιδί κάτι υγιεινό, τότε αναγκαστικά θα τρέφεται από τα σχολικά κυλικεία. Εκτός αυτού, όσο το παιδί μεγαλώνει αρχίζει να αισθάνεται μειονεκτικά όταν παίρνει κολατσιό από το σπίτι, καθώς πιστεύει πως θα το σχολιάζουν οι υπόλοιποι μαθητές και θα χαλάσει την «εικόνα» του, η οποία - 23 -

αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την ζωή, κυρίως των εφήβων. Έτσι λοιπόν, οι μαθητές τρέφονται αποκλειστικά και μόνο από το κυλικείο του σχολείου. Υπάρχουν και περιπτώσεις που η επιλογή για την τροφή από το κυλικείο γίνεται κατ ανάγκη και όχι κατ επιλογή. Κατά κύριο λόγο, κάθε σχολικό κυλικείο, τουλάχιστον στην χώρα μας, περιλαμβάνει τυποποιημένες τροφές με υψηλή περιεκτικότητα συντηρητικών. Θα μπορούσαν λοιπόν, να γίνουν κάποιες μετατροπές προκειμένου να παρέχεται στους μαθητές η δυνατότητα επιλογής μέσα από μια ποικιλία υγιεινών τροφών. Αναλυτικότερα θα πρέπει να περιλαμβάνονται τροφές όπως sandwich ή τοστ με τυρί και μαργαρίνη ή ακόμα και εποχιακά λαχανικά και φρούτα. Ακόμα, θα ήταν καλό να υπάρχουν κουλούρια από σιμίτιο, φυσικοί χυμοί, γιαούρτια (χωρίς ζάχαρες ή άλλες προσμίξεις) και ξυροί καρποί. Επιπλέον, το Υπουργείο οφείλει να κάνει τακτικούς ελέγχους. Περιλαμβάνοντας αυτές τις τροφές τα κυλικεία, θα δίνουν στους μαθητές την ευκαιρία να τρέφονται υγιεινά, και θα αποτελούν ετσι ένα είδος υγιεινού ταχυφαγείου. 10. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Λόγω της οικονομικής κρίσης που υπάρχει στη χώρα μας, αυτή τη χρονική περίοδο, είναι μια καλή ευκαιρία για όλους μας, να αλλάξουμε τις διατροφικές μας συνήθειες. Είναι αλήθεια ότι πολλές φορές σκεφτόμαστε πρώτα το πορτοφόλι μας και μετά την υγεία μας. Στις μέρες μας μάλιστα που μειώνονται οι μισθοί και αυξάνονται οι τιμές των τροφίμων αυτό το φαινόμενο γίνεται όλο και εντονότερο. Η παρουσία της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας έχει επηρεάσει εκτός από την αγορά καταναλωτικών αγαθών προσωπικής και οικιακής χρήσης και την επιλογή των προϊόντων διατροφής. Η - 24 -

ανατιμολόγηση των ειδών διατροφής έχει κάνει επιφυλακτικούς τους καταναλωτές στην επιλογή τροφών σε βαθμό τέτοιο που μπορεί κάποιες φορές να μπαίνει σε ρίσκο η πληρότητα των θρεπτικών συστατικών που προσλαμβάνουν. Η οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα, φαίνεται πως έχει επηρεάσει ποσοτικά και ποιοτικά τη διατροφή. Κι ενώ θα περίμενε κανείς η οικονομική κρίση να μας αδυνατίσει, τελικά μάλλον μας οδηγεί προς την αντίθετη κατεύθυνση! Πράγματι, οι συμπεριφορές ποικίλλουν: ορισμένοι έχουν περιορίσει τις εξόδους για φαγητό και έχουν επιστρέψει στη συνήθεια του σπιτικού φαγητού, ενώ άλλοι έχουν αυξήσει τις επισκέψεις τους στα ταχυφαγεία. Σε μια εποχή που ο οικονομικός προϋπολογισμός μικραίνει και σε μια τάση μείωσης των εξόδων, κάποιοι επιλέγουν πιο φθηνά τρόφιμα, κάποιοι κάνουν περικοπές σε τρόφιμα όχι και τόσο απαραίτητα, και κάποιοι βγάζουν από το καλάθι τους, εντελώς, ομάδες τροφίμων. - 25 -

Λύσεις για οικονομική και σωστή διατροφή Επιλέξτε φρούτα και λαχανικά εποχής. Είναι συνήθως οικονομικότερα αλλά και με καλύτερη θρεπτική αξία από τα φρούτα και λαχανικά θερμοκηπίου ή εισαγωγής. Προκειμένου να μην αποκλείσετε μια φρέσκια τροφή επειδή είναι «ακριβή» προτιμήστε να την καταναλώσετε σε μορφή κατεψυγμένου προϊόντος. Μπορεί η θρεπτική της αξία να είναι υποδεέστερη όμως θα πάρετε κάποια θρεπτικά συστατικά και θα γλιτώσετε και χρήματα. Πολλές υγιεινές τροφές που θα πρέπει να βρίσκονται σε καθημερινή βάση κρατάνε χαμηλά την τιμή τους. Το ψωμί ολικής άλεσης, το μαύρο ρύζι, η πατάτα και τα μακαρόνια ολικής άλεσης είναι τροφές που θα πρέπει να συνοδεύουν το κάθε κυρίως γεύμα σας και η τιμή τους ακόμα παραμένει χαμηλή. Είναι καλό να μειωθεί η κατανάλωση κόκκινου κρέατος στη μια φορά την εβδομάδα. Εξάλλου έτσι προσεγγίζετε καλύτερα το μοντέλο της μεσογειακής διατροφής που προτείνει την κατανάλωση 120 γρ. κόκκινου κρέατος σε μηνιαία βάση. Συμπερασματικά, δεν είναι ανέφικτο να συνδυαστεί η υγιεινή με την οικονομική διατροφή αρκεί να υπάρχει οργάνωση και κατάλληλος προγραμματισμός στα οικιακά ψώνια. - 26 -

11. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΩΝ Στις μέρες μας, με δεδομένη την έλλειψη χρόνου που υπάρχει, οι άνθρωποι και ειδικά οι εργαζόμενοι, χρησιμοποιούν τα ταχυφαγεία ως εύκολο και γρήγορο τρόπο φαγητού. Τα παραδοσιακά όμως ταχυφαγεία χρησιμοποιούν συνήθως υλικά, όπως προτηγανισμένες πατάτες, έτοιμες σάλτσες κ.α. τα οποία επιβαρύνουν αρκετά τον οργανισμό μας με επιπλέον λιπαρά και ζάχαρη. Γιαυτό και κάποιοι επιχειρηματίες, έχοντας υπόψη τους τις διατροφικές συνήθειες της εποχής και φυσικά την υγιεινή διατροφή, δημιούργησαν διαφορετικά είδη ταχυφαγείων. Τέτοια είναι τα βιολογικά ταχυφαγεία, στα οποία χρησιμοποιούνται μόνο βιολογικά προϊόντα και τα χορτοφαγικά ταχυφαγεία στα οποία όπως καταλαβαίνουμε δεν χρησιμοποιείται κρέας. Τα καταστήματα αυτά προσφέρουν στον καταναλωτή συνήθως διάφορες σαλάτες, είτε από λαχανικά, είτε από φρούτα. Επίσης υπάρχουν τα ταχυφαγεία που χρησιμοποιούν ως πρώτο υλικό το φρέσκο ψάρι καθώς και άλλα. Όλα τα προηγούμενα είδη ταχυφαγείων μπορούν να προσφέρουν στον άνθρωπο μια γρήγορη και υγιεινή λύση διατροφής και μπορούν εύκολα να αντικαταστήσουν τον παλαιότερο τρόπο διατροφής κάνοντας την ζωή του ανθρώπου πιο δυναμική και υγιεινή. - 27 -

12. ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Τα παιδιά πρέπει να τρώνε υγιεινά, και στο σπίτι τους, μαγειρεύοντας οι μητέρες, αλλά και στο σχολείο, δίνοντας στο παιδί η κάθε μητέρα για κολατσιό κάποιο φρούτο. Το άγχος των περισσότερων γονιών είναι το καθημερινό φαγητό των παιδιών τους. Η συχνή άρνηση για συγκεκριμένα φαγητά που τους προσφέρουν από τη μια μεριά και η προτίμησή τους στα τρόφιμα των σχολικών κυλικείων και των Fast Food από την άλλη αρκούν για να προκαλέσουν ανησυχία για το αν το παιδί τρέφεται σωστά. Όταν όμως δεν υπάρχουν σημάδια ότι το παιδί δεν τρέφεται σωστά και είναι υγιές (ψηλώνει, παίρνει βάρος, είναι ζωηρό και δραστήριο), τότε μπορείτε χωρίς άγχος να τους προσφέρετε ποικιλία τροφών σε κάθε γεύμα και να αφήνετε στα ίδια τη δυνατότητα επιλογής. Ακόμη μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το φαγητό είναι οικογενειακή υπόθεση. Το πρωινό, το γεύμα ή το δείπνο, τα παλαιότερα χρόνια αποτελούσαν ευκαιρία για οικογενειακή σύναξη. Τελευταία λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας των γονιών μικροί και μεγάλοι καταλήγουν να τρώνε στο...πόδι ή μπροστά σε μία τηλεόραση. Πολλοί γονείς καταφεύγουν σε εύκολες λύσεις μαγειρέματος ή ακόμη και στο Delivery. Είναι σημαντικό να βρίσκει η οικογένεια χρόνο για να μοιράζεται από κοινού τουλάχιστον ένα γεύμα καθημερινά και περισσότερα το Σαββατοκύριακο. Φροντίζουμε ώστε να προσφέρουμε όσο το - 28 -

περισσότερο σπιτικά γεύματα στην οικογένεια μας και ο τρόπος μαγειρέματος να είναι και αυτός όσο το δυνατόν υγιεινός (σωστά υλικά, όχι τσιγάρισμα, λιγότερο τηγανητά...). Ωστόσο τα παιδιά χρειάζονται τακτικά γεύματα και σνακ για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά. Τα συχνά τσιμπήματα στην θέση των τακτικών γευμάτων συνήθως έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να ακολουθεί μία μη ισορροπημένη διατροφή. Επιπλέον, πολλές μητέρες κι ακόμη περισσότερες γιαγιάδες, συνηθίζουν από υπερβολικό ενδιαφέρον να «μπουκώνουν» τα παιδιά από τη νηπιακή τους κιόλας ηλικία και μάλιστα με λανθασμένες επιλογές. Έτσι, συμπεραίνουμε ότι τα παιδιά από μικρή ηλικία πρέπει να τρώνε σωστά με αποτέλεσμα την σταθεροποίηση των διατροφικών τους συνηθειών. Βέβαια σε αυτό πρέπει να τα βοηθήσει και το στενό οικογενειακό τους περιβάλλον. - 29 -

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Το fast food αποτελεί μια μορφή παγκοσμιοποίησης, καθώς όλοι οι λαοί ανεξαρτήτως χρώματος, γλώσσας και φυλής τρώμε το ίδιο φαγητό. Οι συνέπειες της εμφάνισης τους είναι εξίσου θετικές και αρνητικές. Έτσι λοιπόν, οι αλυσίδες Fast Food έχουν επηρεάσει το μοτίβο των διάφορων κοινωνικών με ποικίλους τρόπους. Προσφέρουν στον άνθρωπο μια εύκολη λύση, για την εξασφάλιση τροφής, αλλά από την άλλη αποτελούν ένα μέσο εξάλειψης της παραδοσιακής κουζίνας των λαών. Εξασφαλίζουν και προσφέρουν δουλειά στους νέους αλλά δεν αντιμετωπίζουν την καταπάτηση των εργατικών δικαιωμάτων, καθώς η μαύρη δουλειά, η έλλειψη ασφάλισης και η μη χορήγηση επιδομάτων έχουν πρωταρχικό λόγο. Οι διατροφικές συνήθειες μιας κοινωνίας, τα διατροφικά πρότυπα που επικρατούν, αποτελούν ένα ενδιαφέρον κεφάλαιο. Τα πρότυπα αυτά δεν καλύπτουν απλώς την ανάγκη του ανθρώπου να τραφεί, αλλά αποτελούν και απόρροια δοξασιών και πιστεύω ή πηγή ευχαρίστησης. Το είδος της τροφής, η παρασκευή, ο τρόπος κατανάλωσης, η διάθεση των πλεονασμάτων καταδεικνύουν όχι μόνο τις καλλιέργειες και τα προϊόντα αλλά και την ιστορία και τα πολιτισμικά πρότυπα μιας κοινωνίας. Η εθνικές κουζίνες των λαών, συνυφαίνονται με τα ήθη των ανθρώπων. Σχετικά με τη διατροφή τους ορισμένοι από τους Έλληνες χρησιμοποιούν ελαιόλαδο, ψωμί, φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και ελάχιστοι κρασί και γλυκά, αλλά τα fast food έχουν επηρεάσει αρκετά, ιδίως τα τελευταία χρόνια τις διατροφικές τους συνήθειες και γενικότερα τη μεσογειακή διατροφή. Επίσης, με την οικονομική κρίση στροφή στην μεσογειακή διατροφή έκαναν αρκετοί συμπατριώτες μας. Η ανάπτυξη των ταχυφαγείων στην Ελλάδα οφείλεται στην ένταξη της γυναίκας στην αγορά εργασίας. Οι κυριότερες μορφές εμφάνισης με σειρά προτίμησης είναι τα burger, pizza,snacks και το σουβλάκι. Τα ταχυφαγεία της Ελλάδας με του Εξωτερικού έχουν ομοιότητες και διαφορές. Στο γενικό μενού, περιλαμβάνει κοινά προϊόντα, όμως σε κάθε χώρα υπάρχει προσαρμογή παραδοσιακών τοπικών γεύσεων. Ακόμα, οι τιμές των προϊόντων είναι προσιτές, τα ωράρια σχετικά ίδια, όπως η οργάνωση και η λειτουργία τους. Επίσης, υπάρχουν - 30 -

αλυσίδες των εστιατορίων αυτών και έχουν ιδρυθεί με το σύστημα franchise. Οι συνέπειες που προκαλεί η κατανάλωση τροφών από τα ταχυφαγεία είναι κυρίως η παχυσαρκία και τα καρδιολογικά προβλήματα. Οι δε συνέπειες που προκαλούνται στη ψυχική υγεία είναι η διαταραγμένη λειτουργία του εγκεφάλου, η έλλειψη συγκέντρωσης και η κακή συμπεριφορά. Η οικονομική κρίση επηρεάζει τη διατροφή μας, άλλες φορές θετικά και άλλες αρνητικά. Ωστόσο, μπορούν να συνδυαστούν και τα δυο μαζί εφόσον υπάρχει οργάνωση και προγραμματισμός στη διατροφή μας. Μάλιστα υπάρχουν κάποιες λύσεις όσον αφορά τη σωστή και οικονομική διατροφή. Ναι, υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές. Αυτά είναι τα εναλλακτικά ταχυφαγεία, τα οποία μπορούν να προσφέρουν στον άνθρωπο μια γρήγορη και υγιεινή λύση διατροφής, γιατί στηρίζονται στη χρήση βιολογικών προϊόντων και μπορούν εύκολα να αντικαταστήσουν τον παλαιότερο τρόπο διατροφής. Τα σχολικά κυλικεία αποτελούν ένα είδος ταχυφαγείου, καθώς είναι η εύκολη λύση στο θέμα της διατροφής για τους μαθητές που δεν προτιμούν ή δεν έχουν τη δυνατότητα να γευματίσουν με κάτι υγιεινό από το σπίτι. Υπάρχουν ακόμα εναλλακτικοί τρόποι και τροφές ώστε να μετατραπούν τα κυλικεία σε μια πηγή υγιεινής τροφής για τους μαθητές. - 31 -

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ: www.beautybazaar.gr/magazine/tag/γρήγορο-φαγητό/ www.tanea.gr/ellada/article/?aid=4664937 http://translate.google.gr/translate?hl=el&sl=en&u=http://www.greekl andscapes.com/travel/food_gyros.html&ei=96sht7qfk5p74qtz3pc CA&sa=X&oi=translate&ct=result&resnum=1&ved=0CDkQ7gEwA A&prev=/search%3Fq http://translate.google.gr/translate?hl=el&langpair=en%7cel&u=http:// www.healthassist.net/blog/food/world-fast-food-parti/ http://www.franchise-success.gr/htmlsite/greek/successdetails.asp? id=791 &pstring=299%2c302%2c243 http://www.facebook.com/l.php?u=http%3a%2f%2fwww.franchisesuccess.gr%2fhtmlsite%2fgreek%2fsuccessdetails.asp%3fid%3d79 1%26pstring%3D299%252C302%252C243&h=JAQGmbRO6 www.wikipaidia.gr http://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/12179/1/alysides+estiatoriwn +Grigoris+Eksypiretisis.pdf www.servitoros.gr/voria/view.php/32/843-32 -