ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ Το μέλλον του Leader

Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ Το μέλλον του Leader EL 6 2006

3 4 8 13 18 24 31 37 44 50 53 Leader+ Magazine Με δυο λόγια Ο νέος κανονισμός αγροτικής ανάπτυξης Το Leader+ σε δράση Το Svinø δείχνει το δρόμο Τουριστικές διαδρομές για μια ολόκληρη περιφέρεια Περπατώντας στις κορυφές των δένδρων Cooperativa La Fageda Ειδικό αφιέρωμα Από το Leader I στο Leader+ και μέχρι τον άξονα Leader Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές Βέλγιο: Συντονισμός του πολιτισμού και της αγροτικής ανάπτυξης στη ζωή του χωριού Κάτω Χώρες: Σχεδιάζοντας την ανάπτυξη στις Κάτω Χώρες: η ιστορία δύο χωριών Δημιουργία πρόσθετης αξίας για τα τοπικά προϊόντα Γερμανία: Στην αιχμή του ξύλου Ελλάδα: Τοπικά προϊόντα με βιολογική γεύση Αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων Φινλανδία: Hiirijarvi: το χωριό που βάφτηκε κόκκινο Ιρλανδία: Έργα ανάπτυξης του Castlecomer Χρήση νέας τεχνογνωσίας και νέων τεχνολογιών Γαλλία: Συνεργασία για τη δημιουργία ενός δικτύου θέρμανσης Αυστρία: Η ιστορία του οδηγού «t-guide»: δημιουργία ενός πολιτιστικού δεσμού Η συνεργασία στην αγροτική ανάπτυξη Σουηδία, Φινλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο: SISU: μικρά νησιά για την επιβίωση και την κατανόηση Γαλλία και Γερμανία: Η ωρινιάκια περίοδος: οι απαρχές της τέχνης στην Ευρώπη Γυναίκες και νέοι στο Leader+ Συνέντευξη: Ιταλία: συνέντευξη της Angela Ciliberti: υπεύθυνης της ΟΤΔ Le Macine Ηνωμένο Βασίλειο: Georgie Harris: δημιουργία μιας επιχείρησης με σχέδιο Νέα κράτη μέλη Αφιέρωμα σε μια χώρα: Εσθονία: υλοποίηση του μέτρου τύπου Leader+ Νέα του Leader+ Ευρωπαϊκό σεμινάριο του Leader+ στο Schruns της Αυστρίας: Βέλτιστη χρήση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων Το παρόν περιοδικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποβλέπει στην προαγωγή της πρόσβασης του κοινού στις πληροφορίες που αφορούν την κοινοτική πρωτοβουλία Leader+. Στόχος μας είναι η διάθεση ακριβών και επικαιροποιημένων πληροφοριών. Σε περίπτωση που μας επισημανθούν σφάλματα, θα προσπαθήσουμε να τα διορθώσουμε. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν φέρει καμία ευθύνη για τις πληροφορίες που περιέχει το παρόν περιοδικό, ιδίως σε επίπεδο χρηματοοικονομικών δεδομένων που συνδέονται με τα περιγραφόμενα έργα και ειδικότερα με την επιλεξιμότητα των δαπανών. Κατά συνέπεια, οι αναγνώστες καλούνται να λαμβάνουν όλες τις αναγκαίες προφυλάξεις πριν χρησιμοποιήσουν υπ ευθύνη τους τις εν λόγω πληροφορίες. Leader+ Magazine 2 6 2006

Με δυο λογια H νέα πολιτική αγροτικής ανάπτυξης Παρόλο που μένουν ακόμα να γίνουν πολλά στο πλαίσιο του Leader+, ιδίως όσον αφορά τα σχέδια διακρατικής συνεργασίας, είναι απολύτως φυσιολογικό σήμερα που πλησιάζουμε προς το τέλος της παρούσας περιόδου προγραμματισμού, οι σκέψεις μας να αρχίζουν να εστιάζονται περισσότερο στη νέα περίοδο 2007 2013. Στις 20 Φεβρουαρίου 2006 πέντε μήνες μετά την έγκριση του κανονισμού του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το νέο Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) το Συμβούλιο Γεωργίας ενέκρινε τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την αγροτική ανάπτυξη. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές χαράσσουν μια στρατηγική προσέγγιση και θέτουν μια σειρά προτεραιοτήτων και επιλογών τις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα κράτη μέλη στα εθνικά στρατηγικά τους σχέδια και στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης. Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτές οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές είναι σημαντικές και σε σχέση με άλλες προτεραιότητες της ΕΕ, και ιδίως με τους στόχους αειφορίας του Γκέτεμποργκ και την ανανεωμένη στρατηγική της Λισσαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Μια πολιτική αγροτικής ανάπτυξης που μπορεί να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας προσφέρει πράγματι νέο αίμα στις αγροτικές περιοχές, οι οποίες αποτελούν το 90 % του εδάφους της διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, το ειδικό ταμείο που δημιουργήθηκε με τον νέο κανονισμό, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), θα αποτελέσει τη μοναδική πηγή χρηματοδότησης στο πλαίσιο της μελλοντικής πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης 2007 2013 ( 1 ). Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας σε ορισμένους τομείς των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών και στον τρόπο με τον οποίο συνδέονται με τους διάφορους άξονες του ΕΓΤΑΑ, ιδίως με τους άξονες εκείνους στους οποίους έχει ενταχθεί το Leader, και συγκεκριμένα με τον άξονα τέσσερα ή «άξονα Leader». Στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ, η πολιτική εστιάζεται σε τρεις βασικούς τομείς: την οικονομία γεωργικών τροφίμων το περιβάλλον και την ευρύτερη αγροτική οικονομία και πληθυσμό. Για το λόγο αυτό το ΕΓΤΑΑ προβλέπει τρεις κύριους άξονες οι οποίοι συμπληρώνονται από τον «άξονα Leader» ως άξονα 4: Άξονας 1 Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας Άξονας 2 Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου Άξονας 3 Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και ενθάρρυνση της διαφοροποίησης Άξονας 4 Οικοδόμηση τοπικής ικανότητας για απασχόληση και διαφοροποίηση Η σημασία της μεθόδου Leader στο πλαίσιο μιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης έχει ήδη αποδειχθεί σαφώς και υπάρχουν πολλά σχετικά παραδείγματα στο πλαίσιο του Leader+. Πράγματι, οι μελέτες περιπτώσεων από τις Κάτω Χώρες, το Βέλγιο, την Ελλάδα και τη Σουηδία που δημοσιεύονται στο περιοδικό αυτό δείχνουν πώς μπορούν να αναπτυχθούν στρατηγικές το- ( 1 ) Κανονισμός (EΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου, της 20ής Σεπτεμβρίου 2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) Ο κ. Νικηφόρος Σιβένας, διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για τις οριζόντιες πτυχές της αγροτικής ανάπτυξης πικής ανάπτυξης με χρηματοδότηση από το Leader+ και πώς ο αντίκτυπός τους μπορεί να συνεχιστεί και κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού. Αυτό είναι σημαντικό, λαμβανομένου υπόψη ότι η αξία των προηγούμενων πρωτοβουλιών Leader ως καταλυτών της αγροτικής ανάπτυξης έχει στρατηγική σημασία για την επιτυχία της μελλοντικής πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης. Η ενσωμάτωση του Leader έχει επίσης ζωτική σημασία για τη διατήρηση των δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια των τριών διαδοχικών πρωτοβουλιών Leader, και ιδίως των δεξιοτήτων που αφορούν: δημιουργία τοπικών εταιρικών σχέσεων εταιρικές σχέσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα συνεργασία και καινοτομία και βελτίωση της τοπικής διακυβέρνησης. Τα παλαιά κράτη μέλη διαθέτουν μεγάλο πλούτο εμπειρίας με τις υπάρχουσες 893 ομάδες τοπικής δράσης Leader+, πολλές απ τις οποίες χρονολογούνται από τις πρώτες πρωτοβουλίες Leader. Εάν υπάρχουν οι κατάλληλες κατευθυντήριες γραμμές, η εμπειρία αυτή μπορεί να συνεχίσει να συμβάλλει σημαντικά στη μελλοντική αγροτική ανάπτυξη και να παρέχει πολλαπλά οφέλη στους νέους αγροτικούς παράγοντες στην ΕΕ των 25. Σχετικά, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη αυτή την κληρονομιά κατά την ανάπτυξη των εθνικών στρατηγικών τους. Για παράδειγμα, οι ολοκληρωμένες προσεγγίσεις στις οποίες συμμετέχουν όλοι οι αγροτικοί παράγοντες, καλλιεργητές, δασοκόμοι ή τοπικές επιχειρήσεις, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην ικανότητα μιας περιφέρειας να αποκομίζει αειφόρο όφελος από τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της. Αυτό είναι επίσης σημαντικό για τον τουρισμό και την ευαισθητοποίηση όσον αφορά το περιβάλλον, ιδίως από την άποψη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των προσπαθειών για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος. Ασφαλώς, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα υπόλοιπα κοινοτικά μέσα που εφαρμόζονται στις αγροτικές περιοχές, όπως το Ταμείο Συνοχής το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας και τη νέα, προσανατολισμένη προς την αγορά, ΚΓΠ, τα οποία σε συνδυασμό με το ΕΓΤΑΑ μπορούν να εξασφαλίσουν τη σύνδεση μεταξύ τοπικού και περιφερειακού επιπέδου. Τα διάφορα κράτη μέλη είναι εκείνα που πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα εθνικά τους σχέδια επωφελούνται από τις συνέργειες μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής. Δεν επιθυμώ να υποτιμήσω τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι αγροτικές περιοχές της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια. Είμαι ωστόσο πεπεισμένος ότι οι προκλήσεις αυτές θα αντιμετωπιστούν με τους πόρους που διαθέτουν όλοι οι παράγοντες αγροτικής ανάπτυξης, καθώς και με την εμπειρία που απέκτησαν πολλοί από αυτούς στο πλαίσιο του Leader. Είμαι επίσης πεπεισμένος ότι οι αγροτικές περιοχές της Ευρώπης θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο βοηθώντας την Ευρώπη να επιτύχει τους ευρύτερους στόχους της για αειφόρο ανάπτυξη, δημιουργία θέσεων εργασίας και ανταγωνιστικότητα, όπως σκιαγραφούνται στη στρατηγική της Λισσαβόνας. Leader+ Magazine 6 2006

ΤΟ Leader+ ΣΕ ΔΡΑΣΗ Το Svinø δείχνει το δρόμο Ιστορικά, το Svinø, μια περιοχή κοντά στο Vordingborg, διατηρούσε ανέκαθεν μια ιδιαίτερη σχέση με το υπόλοιπο Zealand, η οποία χρονολογείται από την εποχή που ήταν φυσικά αποχωρισμένο από αυτό. Σήμερα, οι αγρότες του, σε συνεργασία με το φορέα Sjællandske Familielandbrug (Οικογενειακές αγροκαλλιέργειες Zealand), είναι πρωτοπόροι σε μια διαδικασία που θα ενσωματώσει την αγροκαλλιέργεια, τη φύση και το περιβάλλον στην ευρύτερη αγροτική ανάπτυξη. Με χρηματοδοτική στήριξη από το Leader+, ο αγρότης του Svinø απέκτησε πρωταγωνιστικό ρόλο στη μελλοντική διαχείριση του πολιτιστικού τοπίου της περιφέρειας. Σαράντα πέντε αγρότες που αντιπροσωπεύουν περίπου 3 035 εκτάρια γης δημιούργησαν μια ένωση για τη δημιουργία ενός κοινού σχεδίου φύσης και διαχείρισης για την περιοχή. Στόχος της ένωσης είναι να δημιουργήσει ένα συνολικό, συνεκτικό πλαίσιο, καθώς και μεμονωμένα σχέδια για κάθε ιδιοκτησία. Ο γενικός στόχος είναι να δοθεί μια εικόνα για το Svinø όχι μόνο ως μοναδική περιοχή, αλλά και ως περιοχή με ελκυστικό και δυναμικό περιβάλλον που μπορεί να προσελκύσει νέους κατοίκους. Το έργο προσέφερε στο Svinø μια πιο αισιόδοξη προοπτική και οι νέες πρωτοβουλίες αποτελούν πλέον φυσιολογικό μέρος της καθημερινής ζωής για τους κατοίκους της περιοχής. Χάρη στην επιτυχία που σημείωσε το Svinø στην πρακτική εφαρμογή της επιρροής και της κυριότητας που αποτελούν τις βασικές έννοιες του έργου, η ένωση τιμήθηκε με το «βραβείο πρωτοβουλίας» από τον οργανισμό Dansk Landbrug (δανικές αγροκαλλιέργειες). Κράτος μέλος: Δανία Περιφέρεια: Storstrøms Ονομασία της ΟΤΔ: Falster, Moen και Νότιο Zealand Συνολικό κόστος έργου: 87 860 EUR ΕΕ: 30 168 EUR Λοιπά δημόσια κονδύλια: 32 316 EUR Ιδιωτικός τομέας: 25 376 EUR Όνομα υπεύθυνου επικοινωνίας: Rikke Sønder E-mail: rikke@sjfl.dk Δικτυακός τόπος: www.sjfl.dk Η φωτογραφία διατέθηκε από τη δανική Μονάδα Εμψύχωσης Δικτύου Το έργο της ένωσης δείχνει πώς μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη η αγροτική ανάπτυξη και πώς πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα διάφορα συμφέροντα προς όφελος τόσο των επιχειρήσεων όσο και του πληθυσμού. Οι αγρότες γνωρίζουν ότι στα σχέδιά τους πρέπει να συμμετάσχει και το κοινό και ότι προκειμένου να δοθεί νέα πνοή στις αγροτικές περιοχές, πρέπει να γίνουν ελκυστικότερες για μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας δημιουργείται ένα μεγάλο σύστημα μονοπατιών πεζοπορίας και ιππασίας που καλύπτει περισσότερα από 60 km. Leader+ Magazine 6 2006

Τουριστικές διαδρομές για μια ολόκληρη περιφέρεια Η ομάδα τοπικής δράσης «Sviluppo Valli di Ponente», η οποία εδρεύει στην περιφέρεια Liguria, στα γαλλικά σύνορα, έθεσε τους ακόλουθους στόχους για τη στρατηγική τοπικής ανάπτυξής της: δημιουργία ενός δικτύου μη παραδοσιακής φιλοξενίας χάραξη θεματικών διαδρομών βασισμένων στη φυσική κληρονομιά και τα τοπικά προϊόντα της περιφέρειας βελτίωση του δικτύου διάθεσης στην αγορά για τη στήριξη των τοπικών προϊόντων προώθηση της περιοχής και των τοπικών προϊόντων της οικολογική πιστοποίηση των προϊόντων αυτών, συμπεριλαμβανομένων των λουλουδιών. Η περιοχή της ΟΤΔ, παρά την εγγύτητά της προς την ακτή, εμφανίζει πολλά από τα χαρακτηριστικά άλλων ιταλικών αγροτικών περιοχών, και συγκεκριμένα: μετανάστευση του πληθυσμού εγκατάλειψη της γεωργικής δραστηριότητας γενική έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης ανεπαρκή παροχή υπηρεσιών στον τοπικό πληθυσμό και επιχειρήσεις και ελάχιστη δικτύωση και συνεργασία. Στο πλαίσιο του Leader II, χαράχτηκαν δύο θεματικές διαδρομές βασισμένες σε τοπικά προϊόντα και τυπικά τρόφιμα. Το Leader+ προσέφερε ενίσχυση για την τελική υλοποίησή τους και την ενοποίησή τους με άλλες δύο διαδρομές, στο πλαίσιο μιας προσέγγισης δικτύου, το οποίο συνενώνει τις τέσσερις διαφορετικές διαδρομές προβάλλοντας έτσι ολόκληρη την περιφέρεια συγχρόνως. Αυτό σημαίνει ότι όταν ολοκληρωθεί το έργο, η περιοχή θα διαθέτει συνολικά τέσσερις διαδρομές: τη διαδρομή του κρασιού και του λαδιού τη διαδρομή «γεύσεις και χρώματα» τη διαδρομή της λευκής μαγειρικής (που βασίζεται στα αμυλώδη και τα γαλακτοκομικά) και στη διαδρομή του ελαιολάδου. Το Leader+ βοήθησε στην προώθηση των τοπικών προϊόντων της περιφέρειας με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένου ενός δικτυακού τόπου στον οποίο δημοσιεύονται πληροφορίες για το πού και πώς μπορεί να αγοράσει κανείς τα προϊόντα και πιστοποίησης ISO για ορισμένα προϊόντα. ΟΤΔ έπραξε άριστα χρησιμοποιώντας την «εμπειρία βέλτιστης πρακτικής» όσων έχουν ήδη αναπτύξει τέτοιες θεματικές διαδρομές. Η εμπειρία αυτή περιλάμβανε: τη χάραξη της διαδρομής τη συνεργασία με τη δημόσια διοίκηση για συντονισμό και στήριξη την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσε να αποφευχθεί η αλληλεπικάλυψη με υπάρχουσες υπηρεσίες και τη συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Κράτος μέλος: Ιταλία Περιφέρεια: Liguria Oνομασία της ΟΤΔ: Sviluppo Valli di Ponente Συνολικό κόστος έργου: 556 500 EUR ΕΕ: 167 000 EUR Λοιπά δημόσια κονδύλια: 167 000 EUR Ιδιωτικός τομέας: 222 500 EUR Όνομα υπεύθυνου επικοινωνίας: Δρ Dario Biamonti E-mail: ponente.leader@uno.it Δικτυακός τόπος: http://www.galriviera.it/ Η φωτογραφία διατέθηκε από την ιταλική Μονάδα Εμψύχωσης Δικτύου Οι διαδρομές αυτές, οι οποίες εστιάζονται στα τοπικά προϊόντα και τους πολιτιστικούς πόρους της περιφέρειας, αποτελούν τρόπους προώθησης του τουρισμού και έχουν σχεδιαστεί με στόχο την αύξηση της ζήτησης για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της περιφέρειας. Εντούτοις, η δημιουργία τους αντιμετώπισε δυσκολίες και η Leader+ Magazine 6 2006

ΤΟ Leader+ ΣΕ ΔΡΑΣΗ Περπατώντας στις κορυφές των δέντρων Από τον Ιούνιο 2005, η αυστριακή περιφέρεια Leader+ Sauwald, η οποία συνορεύει με τη γερμανική περιφέρεια της Βαυαρίας, απέκτησε ένα ασυνήθιστο μονοπάτι πεζοπορίας, γνωστό ως «περίπατος στις κορυφές των δένδρων». Μπορεί κανείς να επιλέξει ανάμεσα σε δύο διαδρομές: η μία διασχίζει ένα νεαρό δάσος και φθάνει σε ύψος δέκα περίπου μέτρων από το έδαφος, ενώ η δεύτερη καλύπτει απόσταση 170 μέτρων (λίγο μεγαλύτερη από την πρώτη) και φθάνει σε ύψος μέχρι και 24 μέτρα. Ο περίπατος στις κορυφές των δέντρων συνδυάζει διάφορα στοιχεία, όπως: μια κρεμαστή γέφυρα έναν ολισθητήρα μήκους 60 μέτρων ένα ξύλινο λαβύρινθο δύο «σπίτια για Ταρζάν» με δυνατότητες φιλοξενίας (36 κρεβάτια) μια φωλιά αλεπούς και ασφαλείς χώρους για άλματα. Υπάρχει επίσης ένα ηχητικό σύστημα που ενισχύει τους ήχους του δάσους. Εκτός από την προφανή ψυχαγωγική πτυχή, ο περίπατος στις κορυφές των δέντρων έχει και εκπαιδευτική αξία. Ένα μονοπάτι της φύσης δίνει πληροφορίες για: τη βιολογία των δέντρων τους διάφορους τύπους ξύλου και την οικονομική χρήση τους καθώς και για τον φυσικό κύκλο του δάσους. Ο «περίπατος στις κορυφές των δέντρων» αναπτύχθηκε από διάφορες ομάδες συμφερόντων, σε συνεργασία με έναν τοπικό αγρότη και έναν τεχνικό οικοδομών της περιφέρειας, καθώς και με άλλους εμπειρογνώμονες. Κύριος του έργου είναι ο μη κερδοσκοπικός φορέας «Ένωση για τον περίπατο στις κορυφές των δέντρων» που ιδρύθηκε με κριτήρια αειφόρου ανάπτυξης. Ο περίπατος διαθέτει μια καινοτόμο κατασκευή από ξύλο και χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δεξιότητες των τοπικών ξυλουργών, πράγμα που δημιούργησε επίσης σημαντική περιφερειακή πρόσθετη αξία. Κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας του, από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο 2005, το έργο προσείλκυσε 162 000 άτομα, υπερβαίνοντας κατά πολύ τον εκτιμώμενο αριθμό 25 000 επισκεπτών. Τα χρήματα που απέφεραν αυτοί οι επισκέπτες χρησιμοποιούνται ήδη για την επέκταση του περιπάτου στις κορυφές των δέντρων. Μέχρι σήμερα, το έργο έχει δώσει δουλειά σε 17 γυναίκες στους ακόλουθους τομείς: εστίαση, εργασίες συντήρησης, ξεναγήσεις και είσπραξη αμοιβών. Ο αριθμός αυτός των νέων θέσεων εργασίας είναι πιθανόν να αυξηθεί την ερχόμενη περίοδο λόγω της αυξημένης ζήτησης για ξεναγήσεις και των ειδικών ρυθμίσεων για ομαδικές επισκέψεις. Η τεράστια επιτυχία του «περιπάτου στις κορυφές των δέντρων» ήταν φανερή ήδη πριν από την έναρξη λειτουργίας. Κατά το στάδιο της κατασκευής, χιλιάδες άτομα επισκέφθηκαν το χώρο, πράγμα που επέτρεψε μια τεράστια διαφήμιση από στόμα σε στόμα σε πρώιμο στάδιο. Το γεγονός αυτό, μαζί με τις αναφορές σε εγχώρια και ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης, εξασφάλισε μια πολύ καλή διαφήμιση του περιπάτου στις κορυφές των δέντρων σε πρώιμο στάδιο. Κράτος μέλος: Αυστρία Περιφέρεια: Άνω Αυστρία Ονομασία της ΟΤΔ: Regionalverband Sauwald Συνολικό κόστος έργου: 762 153 EUR ΕΕ: 299 464 EUR Λοιπά δημόσια κονδύλια: 185 512 EUR Ιδιωτικός τομέας: 277 177 EUR Όνομα υπεύθυνου επικοινωνίας: Thomas Mueller E-mail: office@baumkronenweg.at Thomas.mueller@sauwald.at Δικτυακός τόπος: www.baumkronenweg.at www.sauwald.at Η φωτογραφία διατέθηκε από την ΟΤΔ Sauwald Leader+ Magazine 6 2006

Cooperativa La Fageda Το έργο αυτό αφορά τη λειτουργία του συνεταιρισμού «La Fageda», ο οποίος ιδρύθηκε το 1982 και έχει 117 μέλη. Στόχος του συνεταιρισμού είναι να παράσχει στήριξη σε άτομα με διάφορες νοητικές διαταραχές και για το σκοπό αυτό προσφέρει εργασία, και συνεπώς κοινωνική ένταξη που βελτιώνει την ποιότητα ζωής τους. Η έδρα του συνεταιρισμού βρίσκεται στο φυσικό πάρκο της ηφαιστειογενούς περιοχής της περιφέρειας Garrotxa. Οι δραστηριότητες του συνεταιρισμού καλύπτουν τέσσερις τομείς: γαλακτοκομείο, το οποίο αντιπροσωπεύει μια από τις πιο σημαντικές δραστηριότητες και παράγει υψηλής ποιότητας γιαούρτι χρησιμοποιώντας γάλα από το αγρόκτημα του συνεταιρισμού. Η παραγωγή φθάνει περίπου τα 2 εκατ. μονάδες το μήνα. Το γαλακτοκομείο χρησιμοποιεί προηγμένη τεχνολογία και έχει πιστοποιηθεί από την ΕΕ γαλακτοπαραγωγό αγέλη από 225 κεφάλια βοοειδών κήπο και φυτώριο όπου καλλιεργούνται φυτά του δάσους και γηγενή φυτά βοηθώντας στο έργο διατήρησης και αναδάσωσης υπηρεσία εργασιοθεραπείας, κύριος στόχος της οποίας είναι η κοινωνική ένταξη των ασθενών και η μεγιστοποίηση της ποιότητας ζωής όλων τους. Αυτή η συγκεκριμένη υπηρεσία αποκατάστασης ασχολείται με τους ασθενείς που παρουσιάζουν τις σοβαρότερες διαταραχές και φροντίζει τους 40 περίπου ασθενείς που δεν μπορούν να απασχοληθούν στις υπόλοιπες δραστηριότητες. Υπάρχει επίσης ένας χώρος κατοικίας για όσους δεν μπορούν να ζήσουν μια κανονική καθημερινή ζωή. Σε αυτούς ο συνεταιρισμός προσφέρει μια ποικιλία κοινωνικών δραστηριοτήτων τα Σαββατοκύριακα και τις περιόδους διακοπών. Έτσι, το Leader+ βοήθησε στην παγίωση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας και δημιούργησε έξι νέες. Σήμερα, ο συνεταιρισμός «La Fageda» απασχολεί συνολικά 105 άτομα, από τα οποία τα 78 είναι άτομα με ειδικές ανάγκες, ενώ τα υπόλοιπα 27 επαγγελματικό προσωπικό. Κράτος μέλος: Ισπανία Περιφέρεια: Καταλονία Ονομασία της ΟΤΔ: Fundación Privada Garrotxa Lider Συνολικό κόστος έργου: 330 500 EUR ΕΕ: 49 575 EUR Λοιπά δημόσια κονδύλια: 49 575 EUR Ιδιωτικός τομέας: 231 350 EUR Όνομα υπεύθυνου επικοινωνίας: Cristobal Colón Palasi E-mail: fageda@fageda.com Δικτυακός τόπος: www.fageda.com Η φωτογραφία διατέθηκε από το: Ministerio de Agricultura Pesca y Alimentacion Το Leader+ βελτίωσε σημαντικά τις ποιοτικές πτυχές αυτών των δραστηριοτήτων. Η χρηματοδότηση χρησιμοποιήθηκε για: οικοδομικές και κατασκευαστικές εργασίες, όπως μετατροπές στο γραφείο και το κέντρο επισκεπτών, καθώς και νέα επίπλωση και εξοπλισμό νέα μηχανήματα και εξοπλισμό για το αγρόκτημα και το γαλακτοκομείο και για επανακαθορισμό της πολιτικής μάρκετινγκ μέσω της συμμετοχής σε τοπικές εκδηλώσεις. Παρέχεται επίσης κατάρτιση στα νέα μέλη του συνεταιρισμού. Leader+ Magazine 6 2006

Ειδικό αφιέρωμα Από το Leader I στο Leader+ και μέχρι τον άξονα Leader Του John Bryden ( ) Εισαγωγή Η μεταρρύθμιση των διαρθρωτικών ταμείων που πραγματοποιήθηκε το 1987 εισήγαγε την έννοια και την πρακτική των «κοινοτικών πρωτοβουλιών», οι οποίες επέτρεψαν στην Επιτροπή να χορηγήσει ειδικούς πόρους για μέτρα που παρουσίαζαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Κοινότητα. Μια τέτοια πρωτοβουλία ήταν το Leader (Liens entre actions de développement de l économie rurale Δεσμοί μεταξύ των δράσεων για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας). Το πρόγραμμα Leader εξαγγέλθηκε από την Επιτροπή στις 19 Μαρτίου 1991, μετά από διαβουλεύσεις που πραγματοποιήθηκαν το 1990. Έτυχε θερμής υποδοχής από όσους ασχολούνται με την τοπική ανάπτυξη στις διάφορες χώρες της ΕΕ και στηρίχτηκε σε επιτυχείς πρωτοβουλίες που είχαν αναληφθεί στην Ευρώπη (καθώς και σε ορισμένες χώρες που βρίσκονταν ακόμα εκτός της ΕΕ) από τη δεκαετία του 1970. Εντούτοις, ορισμένα υπουργεία κρατών μελών, αλλά και ορισμένα στελέχη της Επιτροπής, ήταν λιγότερο ενθουσιώδη, ενώ ορισμένοι δεν ήθελαν καν να ασχοληθούν με το Leader. Παρόλο που η έμφαση άλλαξε κατά τη διάρκεια ζωής του Leader, τα κύρια χαρακτηριστικά του μέχρι σήμερα μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: 1) Ακολουθεί προσέγγιση «εκ των άνω προς τα κάτω», εφόσον αποτελεί (ευρωπαϊκή) κοινοτική πρωτοβουλία. 2) Ακολουθεί προσέγγιση «εκ των κάτω προς τα άνω» από την άποψη του σχεδιασμού και της εκτέλεσης των αποφάσεων. 3) Στόχος του είναι η ανεύρεση καινοτόμων και ολοκληρωμένων πολυτομεακών λύσεων στα αγροτικά προβλήματα. 4) Ακολουθεί εδαφική/βασισμένη στις τοποθεσίες προσέγγιση με έμφαση στο υπoπεριφερειακό επίπεδο. 5) Απαιτεί την ύπαρξη τοπικών εταιρικών σχέσεων «ομάδας τοπικής δράσης» ή ΟΤΔ στην οποία συμμετέχουν σημαντικοί τοπικοί αναπτυξιακοί παράγοντες από τον δημόσιο και τον μη δημόσιο τομέα. 6) Υπογραμμίζει τη δικτύωση μεταξύ ΟΤΔ και την (αρχικά διακρατική και σήμερα εθνική και διακρατική) συνεργασία. 7) Χρησιμοποίησε ένα νέο χρηματοδοτικό μέσο σε τοπικό επίπεδο το μηχανισμό «συνολικής ενίσχυσης». Αυτό ( 1 ) Ο John Bryden είναι ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου του Αμπερντίν στη Σκοτία και διευθυντής του UHI PolicyWeb στο Ινβερνές. Είναι επίσης πρόεδρος του Διεθνούς Αγροτικού Δικτύου και διευθυντής προγράμματος του ιδρύματος The Arkleton Trust. Είχε ασχοληθεί ενεργά με το Leader I και το Leader II, και ήταν συντονιστής της Ομάδας Μελλοντικών Προοπτικών του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Leader την περίοδο 1995 2000. Έλαβε μέρος στην αξιολόγηση του Leader I σε ολόκληρη την ΕΕ και πραγματοποίησε ή συνεργάστηκε σε διάφορες αξιολογήσεις του Leader II στη Σκοτία και την Ιρλανδία. έχει ιδιαίτερη σημασία για την παροχή άμεσης ή εκ των προτέρων χρηματοδότησης για το πρόγραμμα δράσης των ΟΤΔ, με έλεγχο μέσω εκ των υστέρων παρακολούθησης και αξιολόγησης. Το πρόγραμμα Leader I συντόνιζε η ΓΔ VI (ήδη ΓΔ Γεωργία και αγροτική ανάπτυξη) αλλά χρηματοδοτούνταν από τρία διαρθρωτικά ταμεία: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤα) και το Τμήμα Προσανατολισμού του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ). Είχε λάβει κοινοτική επιδότηση 400 εκατ. ECU για την περίοδο 1991 έως 1993. Συνολικά είχαν εγκριθεί 217 ΟΤΔ του Leader I, οι οποίες έλαβαν χρηματοδότηση από την ΕΕ συνολικού ύψους 450 εκατ. ECU έτσι ώστε η συνολική επένδυση να φτάσει τα 1 115 εκατ. ECU. Το πρόγραμμα Leader II εξαγγέλθηκε τον Ιούλιο 1994 και η αρχική χρηματοδότησή του ανήλθε σε 1 400 εκατ. ECU για τη (μακρότερη) περίοδο 1994 1999. Η χρηματοδότηση αυξήθηκε στη συνέχεια σε 1 700 εκατ. ECU. Στο πλαίσιο του Leader II εγκρίθηκαν περισσότερες από 1 000 ΟΤΔ, αυτή τη φορά μέσω εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων. Το Leader+ μνημονευόταν στην Ατζέντα 2000 και εξαγγέλθηκε το 1999. Η κοινοτική χρηματοδότηση που έλαβε για την περίοδο 2000 2006 ανήλθε σε 2 105,1 εκατ. EUR για μια επταετία. Από τον Δεκέμβριο 2004 εγκρίθηκαν εθνικά και περιφερειακά προγράμματα 893 συνολικά ΟΤΔ. Προηγήθηκε η δημοσίευση μιας θετικής εκ των υστέρων αξιολόγησης του Leader I, θετικές ενδιάμεσες ενδείξεις για το Leader II και η ισχυρή στήριξη για το Leader ως καίριο μηχανισμό αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης που εκφράστηκε κατά τη σύνοδο κορυφής του Κορκ το 1996. Το Leader+ έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στα ακόλουθα χαρακτηριστικά: ποιοτικά έργα βιώσιμος αντίκτυπος ανάπτυξη στρατηγικών βάσει ενός ομογενοποιητικού θέματος που συμπληρώνουν τα κεντρικά προγράμματα και είναι μεταβιβάσιμες και δράσεις που ενθαρρύνουν τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Το Leader+ μπορεί και αυτό να εφαρμοστεί σε κάθε αγροτική περιοχή, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που δεν ανήκουν στις περιφέρειες προτεραιότητας της διαρθρωτικής πολιτικής και της πολιτικής συνοχής. Το 2005, συμφωνήθηκαν τα νέα μέτρα που θα χρηματοδοτηθούν από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η παράγραφος 50 του προοιμίου του κανονισμού αναφέρει: «Η πρωτοβουλία Leader, μετά την εμπειρία τριών περιόδων προγραμματισμού, έχει φθάσει σε επίπεδο ωριμότητας που δίνει τη δυνατότητα στις αγροτικές περιοχές να εφαρμόζουν Leader+ Magazine 6 2006

Ε ι δ ι κο αφιερωμα John Bryden ευρύτερα την προσέγγιση Leader στον βασικό προγραμματισμό της αγροτικής ανάπτυξης. Θα πρέπει, επομένως, να προβλεφθεί μεταφορά των βασικών αρχών της προσέγγισης Leader στα προγράμματα, ενσωματώνοντας σ αυτά έναν ειδικό άξονα, και να προβλεφθεί ο ορισμός των ομάδων τοπικής δράσης και των προς στήριξη μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας για εταιρικές σχέσεις, της εφαρμογής τοπικών στρατηγικών, της συνεργασίας, της δικτύωσης και της απόκτησης δεξιοτήτων.» Η μετάβαση από το Leader I στο Leader+ Η πρόοδος που επιτεύχθηκε με το Leader I ήταν γρήγορη, διότι γενικά υπήρχε μεγάλος βαθμός ελευθερίας και σχετικά χαμηλό επίπεδο γραφειοκρατίας, ενώ και η περίοδος υλοποίησης ήταν πολύ μικρή. Το Leader II ακολούθησε αρχικά πολύ πιο αργούς ρυθμούς από ό,τι αναμενόταν λόγω διοικητικών προβλημάτων και προβλημάτων αντιστοίχισης της χρηματοδότησης. Το Leader+ φαίνεται να εξελίσσεται ακόμα πιο αργά. Με την εξαίρεση κυρίως της Γερμανίας, δημιουργήθηκε γενικά η άποψη ότι το Leader II ήταν πολύ πιο αυστηρό και λιγότερο ευέλικτο από το Leader I ( 1 ). Από τις προκαταρκτικές μελέτες για το Leader+ τις οποίες έχει υπόψη του ο συγ- ( 1 ) Το πρόβλημα αυτό κατέστη απολύτως σαφές κατά το Eυρωπαϊκό Συμπόσιο Leader που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες το 1997 και από την προηγηθείσα έρευνα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Leader την οποία ανέλυσα μαζί με τον Almu Buciega. Οι μισές σχεδόν ΟΤΔ που απάντησαν στην έρευνα συμφώνησαν ότι η γραφειοκρατία αποτελούσε την κύρια δυσκολία και εμπόδιο για την καλή εκτέλεση και υλοποίηση του προγράμματος γραφέας προκύπτει ότι οι ΟΤΔ το θεωρούν ακόμα πιο γραφειοκρατικό λόγω του ότι ελέγχεται από τα υπουργεία και προσφέρει μικρότερη ελευθερία δράσης και λήψης αποφάσεων από τους τοπικούς παράγοντες σε σχέση με το Leader II, παρόλο που τα υπουργεία το προτιμούν διότι είναι αυστηρότερα καθορισμένο από άποψη θεμάτων και δραστηριοτήτων, καθώς και διότι χρηματοδοτείται από ένα μόνο ταμείο της ΕΕ. Η χρηματοδότηση του Leader I μπορούσε να διατεθεί μόνο σε περιοχές στόχου 1 και στόχου 5β, παρόλο που και οι όμορες περιοχές ήταν επιλέξιμες υπό ορισμένες προϋποθέσεις προκειμένου να επιλυθούν ορισμένα «προβλήματα οριοθέτησης». Το Leader+ ήταν μια πρωτοβουλία χρηματοδοτούμενη από ένα μόνο ταμείο, αποκλειστικής αρμοδιότητας της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά μπορούσε και πάλι να χρηματοδοτήσει δαπάνες επιλέξιμες στο πλαίσιο των παλαιών κανόνων για τα τρία διαρθρωτικά ταμεία. Είχε διαφορετικό φάσμα επιλέξιμων δραστηριοτήτων και απέβλεπε τόσο στο να εστιάσει την προσοχή σε ζωτικής σημασίας θέματα και ομάδες στόχους όσο και να εξασφαλίσει την καλύτερη σύνδεση μεταξύ του Leader+ και των υπολοίπων περιφερειακών προγραμμάτων της ΕΕ, ιδίως των προγραμμάτων στο πλαίσιο των στόχων 1 και 2 των διαρθρωτικών ταμείων. Ωστόσο, επι- Leader+ Magazine 6 2006

λέξιμες για ενίσχυση στο πλαίσιο του Leader+ ήταν όλες οι αγροτικές περιοχές της ΕΕ. Τα τέσσερα θέματα που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο του Leader+ ήταν: 1. νέες τεχνολογίες και τεχνογνωσία για την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των περιοχών 2. ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές 3. πρόσθετη αξία στα τοπικά προϊόντα 4. βέλτιστη χρήση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων. Επίσης, στο πλαίσιο του Leader+ οι γυναίκες και οι νέοι θεωρούνται ομάδες στόχοι κατά προτεραιότητα. Για το Leader ο σημαντικότερος πλούτος των αγροτικών περιοχών ήταν οι κάτοικοί τους και το χαρακτηριστικό των έργων Leader ήταν ο βαθμός στον οποίο στηρίζονταν στους ανθρώπους που κατοικούν σε αγροτικές περιοχές και στην ικανότητά τους να ανακαλύπτουν τι ταιριάζει καλύτερα στο περιβάλλον, στον πολιτισμό, στις παραδόσεις της εργασίας και τις δεξιότητές τους. Κατά συνέπεια, οι βασικές έννοιες του Leader περιελάμβαναν: ανάπτυξη αυτοβοήθειας ούτως ώστε οι άνθρωποι να αποκτήσουν τις δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να διαχειρίζονται και να σχεδιάζουν έργα συγχρηματοδότηση της ολοκληρωμένης αγροτικής ανάπτυξης, όπως τουρισμού, βιοτεχνίας και εμπορίας γεωργικών προϊόντων και υλοποίηση μιας πολιτικής ταυτότητας προκειμένου να ενισχυθεί η εικόνα των περιοχών. Παρόλο που τα δύο πρώτα μέτρα είναι μάλλον αυτονόητα, το δεύτερο αποτελεί την αναγνώριση του γεγονότος ότι πολλές από τις παραδοσιακές αξίες και μεγάλο μέρος της κουλτούρας των αγροτικών περιοχών απειλούνται. Πιο θετικά, αναγνωρίζεται επίσης ότι στην Ευρώπη αναπτύσσονται νέες αγορές απευθυνόμενες σε συγκεκριμένο κοινό, η εκμετάλλευση των οποίων θα ήταν επωφελής για τις αγροτικές περιοχές και τους κατοίκους τους. Τα προγράμματα Leader I και II μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τρεις τύπους μέτρων. Πρώτον, τεχνική στήριξη για την αγροτική ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης κατάρτισης και ενίσχυσης για: απασχόληση αγροτουρισμό μικρές επιχειρήσεις βιοτεχνικές επιχειρήσεις τοπικές υπηρεσίες και μάρκετινγκ γεωργικών προϊόντων. Δεύτερον, μέτρα για τον εξοπλισμό των ομάδων Leader, οι οποίες θα αποτελούνταν από τοπικές εταιρικές σχέσεις στις γεωργικές περιοχές. Τρίτον, μέτρα για τη δημιουργία δικτύου στο επίπεδο της ΕΕ για τη σύνδεση των διαφόρων ομάδων Leader. Το δίκτυο αυτό έγινε γνωστό ως Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Leader και πραγματοποίησε διακρατικά σεμινάρια για ζητήματα καίριας σημασίας για τις ομάδες Leader και άλλους, τόνωσε διακρατικά έργα συνεργασίας, εξέδωσε ένα πολύγλωσσο περιοδικό Leader και ένα τακτικό ενημερωτικό δελτίο, καθώς και ορισμένους οδηγούς για ομάδες Leader, τα οποία ήταν διαθέσιμα μέσω του ευρέως χρησιμοποιούμενου δικτυακού τόπου. Μετά από μερικές καθυστερήσεις το Παρατηρητήριο Leader+ συνέχισε αυτό το έργο με: εκδηλώσεις τόνωσης, εκδόσεις και ανταλλαγές, καθώς και με ανανέωση του δικτυακού τόπου. Μερικές ζωτικές καινοτομίες και επιτυχίες του Leader Το Leader I ήταν το πρώτο σημαντικό πείραμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την ενδογενή ή «εκ των κάτω προς τα άνω» τοπική αγροτική ανάπτυξη. Εισήχθη σε μια περίοδο κατά την οποία πολλοί έκριναν ότι η διαδικασία της «παγκοσμιοποίησης» εντεινόταν λόγω της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ τόσο ως πολιτική πραγματικότητα όσο και ως εναλλακτικό μοντέλο κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης. Το καίριο πρακτικό ερώτημα για τις αγροτικές περιοχές την περίοδο εκείνη ήταν πώς να ξεπεράσουν την αντίληψη της παγκοσμιοποίησης ως μια σειρά απειλών και ευκαιριών και να αξιολογήσουν τρόπους για την καλύτερη επίτευξη μιας στρατηγικής αγροτικής ανάπτυξης που να βασίζεται σε σχέση μεταξύ του τοπικού και του παγκόσμιου. Όπως επισήμαναν το 1994 οι ακαδημαϊκοί συγγραφείς Peck και Tickell, η πιο κοινή απάντηση τακτικής που έδωσαν οι τοπικές περιοχές στην παγκοσμιοποίηση ήταν «να πωλούν το τοπικό στο παγκόσμιο» μέσω ανταγωνιστικών στρατηγικών για την προσέλκυση όλο και περισσότερο κινητικών (δημόσιων και ιδιωτικών) επενδύσεων. Αυτές οι στρατηγικές που επεδίωκαν την απόκτηση πλεονεκτημάτων εις βάρος του άλλου ήταν ολοένα και περισσότερο καταδικασμένες σε αποτυχία και οι ασχολούμενοι με την αγροτική ανάπτυξη κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της «δικής τους» αγροτικής περιοχής εξηρτάτο όλο και περισσότερο από λιγότερο κινητικούς και λιγότερο απτούς πόρους οι οποίοι είχαν τοπική προέλευση και συνεπώς προστατεύονταν καλύτερα από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Όλες οι επιθεωρήσεις των έργων που έχουν λάβει στήριξη από το Leader όλα αυτά τα χρόνια αποδεικνύουν ότι το ίδιο το Leader έγινε το κύριο όχημα για την ανάπτυξη, την ενίσχυση και την εμπορευματοποίηση αυτών των «λιγότερο κινητικών» πόρων. Αυτό αποδεικνύεται από όλες τις καινοτόμους τοπικές δράσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος Leader της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πολλές από τις οποίες έχουν ανακοινωθεί στο Leader Magazine και αλλού ( 1 ). Iδιαίτερα σημαντικά ήταν τα έργα Leader τα οποία: ενίσχυσαν την τοπική ταυτότητα και αυτοσεβασμό (πολιτιστικό κεφάλαιο), για παράδειγμα μέσω της ανάπτυξης περιφερειακών προϊόντων και τοπικής επισήμανσης συνέδεσαν τοπικούς τομείς μεταξύ των οποίων δεν υπήρχε παλαιότερα καμία επικοινωνία, όπως η γεωργία και ο τουρισμός διέθεσαν στην αγορά πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς πόρους, όπως τα φυσικά πάρκα και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις ανέπτυξαν νέες εφαρμογές των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας και αναβίωσαν ιδιαίτερες τοπικές δεξιότητες, όπως η ναυπηγική ή το χτίσιμο με πέτρα συνδέοντάς τις με την κατάρτιση των νέων ή με τον τουρισμό ( 2 ). Στην ουσία, πολλά έργα των προγραμμάτων Leader I, II και + συνέβαλαν στην ενίσχυση του κοινωνικού, πολιτιστικού, περιβαλλοντικού κεφαλαίου καθώς και του κεφαλαίου τοπικών γνώσεων, τα οποία αποδείχθηκαν όλα καίριας σημα- ( 1 ) Στο πλαίσιο του Leader II, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Leader εξέδωσε και ευρετήριο των 80 μελετών περιπτώσεων καινοτόμων δράσεων σε διάφορες αγροτικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Leader, 1996). ( 2 ) Οι μελέτες περιπτώσεων που εξέτασα μαζί με τη Shirley Dawe για το σεμινάριο του ΟΟΣΑ το 1998 χωρίστηκαν σε πέντε κατηγορίες: μεθοδολογία περιβάλλον τοπικά προϊόντα νέες δραστηριότητες νέες υπηρεσίες και τουρισμός. Leader+ Magazine 10 6 2006

Ε ι δ ι κ ό α φ ι έ ρ ω μ α σίας «λιγότερο απτοί πόροι» που οδήγησαν σε υψηλότερο εισόδημα και καλύτερη ποιότητα ζωής σε περισσότερες επιτυχημένες αγροτικές περιοχές της ΕΕ ( 1 ). Mερικά από τα σημαντικότερα ζητήματα που ανέκυψαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων Leader μέχρι σήμερα Tα ζητήματα που ανέκυψαν στο πλαίσιο των διαφόρων προγραμμάτων Leader είναι μεταξύ άλλων: 1. Η φύση και η επιτυχία των τοπικών εταιρικών σχέσεων. Οι εταιρικές σχέσεις διαδραματίζουν διάφορους ρόλους: συγκέντρωση των τοπικών χρηματοδοτικών, ανθρώπινων πόρων και πόρων γνώσεων ενοποίηση ή σύνδεση τομέων δέσμευση των παραγόντων του δημόσιου και του μη δημόσιου τομέα σε μια κοινή προσπάθεια ανάπτυξη νέων τρόπων εργασίας και οικοδόμηση «κοινωνικού κεφαλαίου» μέσω δικτύων και εμπιστοσύνης. Κάθε χώρα έχει μια διαφορετική ιστορία όσον αφορά την πρακτική της τοπικής ανάπτυξης και τη λειτουργία των εταιρικών σχέσεων. Συνεπώς δεν μπορεί να αναμένεται ότι η εμπειρία των ΟΤΔ θα είναι ισότιμη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα ιδιαίτερο πρόβλημα ήταν το πώς μπορεί να αποτραπεί η «ιδιοποίηση» του προγράμματος από τις ισχυρότερες ομάδες και η χρησιμοποίησή του για την ενίσχυση του status quo ( 2 ). 2. Τι σημαίνει στην πράξη η έννοια της «καινοτομίας». Στην αρχή παρασχέθηκε περιορισμένη καθοδήγηση όσον αφορά το τι σημαίνει καινοτόμο έργο ή καινοτομία. Εντούτοις, ένα ειδικό τεύχος του περιοδικού του Leader αφιερώθηκε στη διευκρίνιση της έννοιας της καινοτομίας για τις ΟΤΔ. Υποστήριξε ότι η έννοια μιας προσέγγισης εκ των κάτω προς τα άνω για την ανάπτυξη, βασισμένης στις ιδέες των κατοίκων των αγροτικών περιοχών ήταν καθεαυτή καινοτόμος (τεύχος 7 του περιοδικού Leader, 1994 και τεύχος 5 του Leader+ Magazine, 2006). Η έννοια αυτή χαρακτηρίστηκε «καινοτομία μεθόδων» και υποστηρίχθηκε ότι οδήγησε σε πολλά καινοτόμα έργα. Ένα παράδειγμα ανέφερε ότι «η επανεισαγωγή παραδοσιακής τεχνογνωσίας είναι μια καινοτόμος ενέργεια για πολλές ομάδες Leader». Η άποψη αυτή μπορεί να μοιάζει αντιφατική και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πόσο δύσκολα μπορεί να οριστεί τι είναι καινοτόμο. 3. Μια άλλη έννοια που χρειάστηκε διευκρίνιση ήταν η έννοια της συμμετοχής της κοινότητας. Όπως αναφερόταν στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Leader «προκειμένου να είναι επιτυχές, ( 1 ) Αυτό επιβεβαιώθηκε και από το σχέδιο του κοινοτικού πλαισίου 4 «Δυναμική των αγροτικών περιοχών Dynamics of Rural Areas» (DORA), το οποίο συνέκρινε περισσότερο και λιγότερο επιτυχείς αγροτικές περιοχές σε 8 περιφέρειες 4 χωρών της ΕΕ μεταξύ του 1999 και του 2001. Βλέπε Bryden J και Hart JK (2004), A New Approach to Rural Development in Europe: Germany, Greece, Scotland and Sweden. The Edwin Mellen Press. ( 2 ) Ο Μalcom Moseley και η ομάδα συνεργατών του από το σχέδιο PRIDE εξέτασαν την εμπειρία των εταιρικών σχέσεων, πολλές από τις οποίες ήταν ΟΤΔ σε οκτώ χώρες της ΕΕ. Βλέπε Moseley κ.λπ. (2003) Local Partnerships for Rural Development. CABI. ένα έργο Leader πρέπει να στέκεται στο ύψος της θεμελιώδους πρόκλησης της ανάμειξης της τοπικής κοινότητας και της εξασφάλισης ότι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος όλων των σταδίων του αναπτυξιακού έργου» (περιοδικό Leader, τεύχος 1, 1992). Και πάλι, η πραγματική εμπειρία επιτόπου ήταν ποικίλη, ανάλογα με τη φύση της εταιρικής σχέσης ΟΤΔ και το πλαίσιο στο οποίο εντασσόταν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρχε ελάχιστη προηγούμενη εμπειρία συμμετοχής της κοινότητας και απαιτήθηκε καθοδήγηση για τους τρόπους με τους οποίους μπορούσε να επιτευχθεί. 4. Άλλοι στόχοι του Leader ήταν η μεταβιβασιμότητα και η δικτύωση. Η πρώτη σημαίνει ότι τα έργα που σημείωσαν επιτυχία σε μια αγροτική περιοχή μπορούν να μεταφερθούν σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Παρόλο που αναγνωρίζει ότι οι αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν ορισμένα παρόμοια προβλήματα, απέτυχε να λάβει υπόψη το διαφορετικό κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο των διαφόρων αγροτικών περιοχών. Ένα άλλο πρόβλημα της έννοιας αυτής ήταν ότι απαιτούσε μακρότερο χρονοδιάγραμμα από ό,τι ήταν εφικτό, τόσο για να προσδιοριστεί αν ένα έργο ήταν επιτυχές όσο και για να μεταφερθεί στη συνέχεια αλλού. Η έννοια της δικτύωσης σημαίνει ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρίας και συνεπώς συνδέεται με την έννοια της μεταβιβασιμότητας. Ενισχύθηκε από μια μονάδα συντονισμού Leader, καθώς και από μεμονωμένες ad hoc προσπάθειες των ίδιων των ομάδων. 5. Συνεπώς, ορισμένοι επικριτές υποστήριξαν ότι οι γενικοί στόχοι του Leader ήταν μάλλον ασαφείς, πράγμα που αντικατοπτριζόταν σε μερικά από τα μεμονωμένα έργα που έλαβαν στήριξη. Παρόλο που ένας σαφέστερος ορισμός των στόχων του Leader θα είχε ίσως αποτρέψει τη δημιουργία ψευδών προσδοκιών και θα είχε εξασφαλίσει ότι η ανάμειξη όλων των συμμετεχόντων ακολουθούσε την ίδια λογική, θα ήταν εντούτοις επιζήμιος όσον αφορά την ευελιξία απέναντι σε καινοτόμα έργα και διαφορετικές συγκυρίες, η οποία είναι θεμελιώδης για τη φιλοσοφία της παροχής στήριξης σε πρωτοβουλίες «εκ των κάτω προς τα άνω». Το μέλλον του Leader Μέχρι σήμερα, δεν έχει γίνει σαφές πώς θα υλοποιηθεί από τα κράτη μέλη ο νέος κανονισμός για το ΕΓΤΑΑ σε τοπικό επίπεδο ( 3 ). Σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει γίνει γνωστό ότι ορισμένοι ή όλοι οι άξονες αγροτικής ανάπτυξης 1 4 του ΕΓΤΑΑ θα λάβουν στήριξη μέσω μιας «προσέγγισης Leader», πράγμα που σημαίνει μια τοπική αναπτυξιακή εταιρική σχέση, εφόσον αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να οργανωθεί μια επαρκής μάζα χρηματοδότησης και εμψύχωσης στο τοπικό επίπεδο ( 4 ). Σε άλλες περιπτώσεις, μόνον οι άξονες 3 και 4 θα υλοποιηθούν μέσω μιας «προσέγγισης Leader», ενώ σε άλλες φαίνεται ότι «προσέγγιση Leader» θα ακολουθήσει μόνον ο άξονας 4. Επίσης δεν είναι απολύτως σαφές ( 3 ) Εντούτοις, η Φινλανδία έχει ήδη ολοκληρώσει τη στρατηγική τοπικής ανάπτυξής της για την περίοδο 2007 2013. ( 4 ) Όπως διευκρινίζει ο κανονισμός, η «προσέγγιση Leader» περιλαμβάνει τουλάχιστον στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης που προορίζονται για αγροτικές περιοχές μικρότερες της περιφέρειας τοπικές εταιρικές σχέσεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα προσέγγιση εκ των κάτω προς τα άνω με εξουσία λήψης αποφάσεων για τις ομάδες τοπικής δράσης όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρμογή μιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης πολυτομεακό σχεδιασμό και υλοποίηση της στρατηγικής εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων εφαρμογή έργων συνεργασίας δικτύωση των τοπικών εταιρικών σχέσεων (ΕΕ L 277 της 21.10.2005, σ. 25). Leader+ Magazine 11 6 2006

πώς θα ερμηνεύσουν τα κράτη μέλη την «προσέγγιση Leader». Σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις, σχεδιάζεται να ενσωματωθεί η προσέγγιση Leader στις υπόλοιπες πολιτικές πράγμα που φαίνεται να σημαίνει ότι θα απορροφηθεί από γενικά προγράμματα με βάση τη γεωργική εκμετάλλευση ή από εκπονηθείσες σνμβάσεις διαχείρισης της γης. Σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο, οι ΟΤΔ θα συνεχίσουν να αποτελούν το κεντρικό εργαλείο υλοποίησης και θα εστιαστούν κυρίως στα παραδοσιακά ισχυρά σημεία του Leader, τα οποία αφορούν τη στήριξη συλλογικών δράσεων, τις διατομεακές δράσεις και τις νέες χρήσεις αγροτικών δημόσιων αγαθών, βρίσκονται όλα κατά το μεγαλύτερο μέρος εκτός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και γενικά απαιτούν τη συμμετοχή μιας πολύ ευρύτερης ομάδας αγροτικών παραγόντων. Στα περισσότερα κράτη μέλη οι διαβουλεύσεις για τα σχέδια προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης δεν είχαν ολοκληρωθεί όταν γραφόταν αυτό το άρθρο, συνεπώς βρισκόμαστε ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο. Ο βασικός κανονισμός είναι ο κανονισμός για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) ο οποίος προβλέπει τους προαναφερθέντες τέσσερις άξονες. Κάθε ένας από τους εν λόγω άξονες πρέπει να λάβει ένα ελάχιστο ποσοστό της συνολικής χρηματοδότησης. Για τον άξονα 3 προβλέπεται ελάχιστο ποσοστό 10 %, ενώ για τον άξονα 4 5 %. Δυστυχώς, ορισμένα κράτη μέλη σχεδιάζουν να αφιερώσουν μόνον το ελάχιστο ποσοστό στον άξονα 3, ο οποίος έχει τη μεγαλύτερη σημασία για την υλοποίηση του οριζόντιου άξονα Leader. Προσωπικά, ελπίζω ότι τα περισσότερα κράτη μέλη θα χρησιμοποιήσουν αυτή την ευκαιρία για να ενισχύσουν τις τοπικές εταιρικές σχέσεις ή ΟΤΔ επιτρέποντάς τους να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τουλάχιστον τους άξονες 2 4, και ίσως και τον άξονα 1 σε τοπικό επίπεδο. Κατ αυτόν τον τρόπο, μια ορισμένη κρίσιμη μάζα δραστηριότητας και χρηματοδότησης μπορεί να παραμείνει σε τοπικό επίπεδο, οι δράσεις μπορούν να είναι περισσότερο ολοκληρωμένες και «συνδεδεμένες» μεταξύ τους, ενώ ο τοπικός πληθυσμός και οι οργανώσεις μπορούν να επηρεάζουν τον καθορισμό προτεραιοτήτων σε σχέση με όλες τις δραστηριότητες και τις δαπάνες του δεύτερου πυλώνα της κοινής γεωργικής πολιτικής. Αντιρρήσεις εκφράζονται κυρίως από ορισμένες γραφειοκρατίες, οι οποίες είναι απρόθυμες να εκχωρήσουν πραγματική εξουσία και αρμοδιότητα για τη λήψη αποφάσεων στο υποπεριφερειακό επίπεδο και φοβούνται ότι θα απολέσουν τις αρμοδιότητές τους για τον δεύτερο πυλώνα, καθώς και από ομάδες συμφερόντων και εθνικές ΜΚΟ που δεν διαθέτουν τοπική εκπροσώπηση και επιθυμούν να διατηρήσουν όσο το δυνατόν περισσότερη επιρροή στον καθορισμό των προτεραιοτήτων για τον δεύτερο πυλώνα. Εντούτοις, το Leader είναι ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα επιτυχών πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνδέθηκε με τις τοπικές περιοχές και τους κατοίκους τους, ενώ παράλληλα συνέδεσε την αγροκαλλιέργεια, τη διατροφή, την τοπική ανάπτυξη, το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε σε μια εποχή κατά την οποία η Ένωση είναι πολιτικά εύθραυστη. Ελάχιστα άλλα προγράμματα της ΕΕ μπόρεσαν να επιτύχουν μια ανάλογη σύνδεση και συνεπώς να αποκτήσουν ανάλογη νομιμοποίηση στα μάτια του κοινού. Ελπίζω επίσης ότι το Leader θα μπορέσει να επιστρέψει πιο κοντά στις ρίζες του από άποψη ευελιξίας, γεωγραφικής και πληθυσμιακής κλίμακας και εύρους καινοτόμου δράσης. Όσο πιο συγκεκριμένα ορίζονται τα θέματα και η δράση στο κέντρο τόσο λιγότερη ελευθερία καινοτομίας διαθέτουν οι ΟΤΔ. Όσο μεγαλύτερες γίνονται οι περιοχές Leader τόσο λιγότερο συνδέονται με τους κατοίκους και τους θεσμούς τους. Ορισμένες περιοχές Leader+ είναι τόσο μεγάλες ώστε δεν ταυτίζονται με τους κατοίκους των αγροτικών περιοχών και την ταυτότητά τους. Εξίσου σημαντικό είναι να αναγνωριστεί ότι το Leader αφορά κυρίως λιγότερο απτά αποτελέσματα που περιγράφονται συχνά ως «οικοδόμηση τοπικής ικανότητας» και ότι δεν επεδίωκε ή επέτυχε αναγκαστικά άμεσα αποτελέσματα από την άποψη της απασχόλησης. Τα αποτελέσματα που αφορούν την οικοδόμηση τοπικής ικανότητας είναι πολύ σημαντικά για τις περισσότερο ευάλωτες αγροτικές περιοχές και για τα νέα κράτη μέλη. Το Leader πέτυχε πολλά από το 1991, ιδίως από την άποψη αυτών των «λιγότερο απτών» αποτελεσμάτων που είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο, να μετρηθούν. Αυτό επετεύχθη με ένα πολύ μικρό ποσοστό των πόρων που δαπανώνται για τη γεωργία και την ανάπτυξη της υπαίθρου και για τα διαρθρωτικά ταμεία. Ο τρέχων προϋπολογισμός του Leader+ ο οποίος ανέρχεται σε 300 εκατ. EUR περίπου ετησίως πρέπει να συγκριθεί με τον συνολικό προϋπολογισμό αναλήψεων υποχρεώσεων της ΚΓΠ ο οποίος ξεπέρασε τα 54 δισ. EUR το 2006 και με τον προϋπολογισμό των διαρθρωτικών δράσεων που πλησιάζει τα 40 δισ. EUR ετησίως. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι το Leader αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο μιας εκατοστιαίας μονάδας του προϋπολογισμού της ΕΕ για τη γεωργία και τις διαρθρωτικές δράσεις καθιστά τα επιτεύγματά του ακόμα πιο αξιόλογα. Τέλος, η επιρροή του Leader επεκτάθηκε σε εθνικές πολιτικές που υιοθέτησαν μια «προσέγγιση Leader», όπως η Proder στην Ισπανία και η POMO στη Φινλανδία. Μολονότι το Leader δεν είναι «πολιτική αγροτικής ανάπτυξης», ασφαλώς επηρεάζει τις απόψεις για τον «οριζόντιο συντονισμό» σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, όχι μόνο στο εσωτερικό της ΕΕ, αλλά και σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ και πέρα από αυτές. Leader+ Magazine 12 6 2006

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Leader+ Magazine 13 6 2006

Ένας χώρος όπου οι γυναίκες μπορούν να συναντώνται και να συζητούν τοπικές δράσεις BΕΛΓΙΟ Συντονισμός του πολιτισμού και της αγροτικής ανάπτυξης στη ζωή του χωριού Οι τοπικές κοινότητες αναπτύσσουν μια κοινή πλατφόρμα προκειμένου να εξασφαλίσουν πολιτιστική συνεκτικότητα σε περιφερειακό επίπεδο και μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Εισαγωγή Η περιοχή την οποία καλύπτει η ομάδα τοπικής δράσης (ΟΤΔ) De la Botte, βρίσκεται στο νότιο τμήμα της επαρχίας Hainaut, στο δυτικό άκρο της περιφέρειας της Βαλλονίας. Τέσσερις από τους πέντε δήμους τους οποίους περιλαμβάνει συνορεύουν με τη Γαλλία. Η περιοχή αποτελείται κυρίως από δάση και βοσκοτόπους με 30 000 περίπου κατοίκους και χωρίζεται σε τοπικές κοινότητες που εδρεύουν σε μικρά χωριά χτισμένα γύρω από ένα κέντρο που εκτείνονται προς τα έξω σχηματίζοντας αραιότερα χτισμένες ομάδες κατοικιών. Η ΟΤΔ της περιοχής, η οποία είναι γνωστή και με την ονομασία Botte du Hainaut, χρησιμοποίησε την καινοτόμο πτυχή του Leader+ σε ένα αναπτυξιακό έργο, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται ο πολιτισμός. Στο πλαίσιο της ΟΤΔ, υλοποιήθηκε ένα πολιτιστικό έργο από τους τρεις πολιτιστικούς φορείς που αναγνωρίζει η γαλλόφωνη κοινότητα του Βελγίου ( 1 ): τα πολιτιστικά κέντρα Chimay, Momignies και Sivry-Rance. Κατά το παρελθόν, τα πολιτιστικά έργα υλοποιούνταν κατά περίπτωση, χωρίς να λαμβάνονται αναγκαστικά υπόψη άλλα έργα και χωρίς σταθερή εδαφική βάση. Τώρα, με τη χρηματοδότηση του Leader+, η ΟΤΔ υλοποίησε ένα έργο στόχος του οποίου ήταν η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων των αγροτικών κοινοτήτων της περιφέρειας με την εφαρμογή μιας στρατηγικής περιφερειακής πολιτιστικής ανάπτυξης. Το σχέδιο προϋπέθετε ασφαλώς αλλαγή του τρόπου σκέψης και της προσέγγισης των πολιτιστικών θεμάτων, ιδίως εκ μέρους ( 1 ) Η κυβέρνηση της γαλλόφωνης Κοινότητας είναι αρμόδια, ιδίως, για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση. των τοπικών θεσμικών οργάνων, τα οποία εξέφραζαν ήδη έντονα την περιφερειακή ταυτότητα των κατοίκων. Καθορισμός των γενικών γραμμών δράσης του έργου Για να καθορίσει την προσέγγισή του όσον αφορά τα πολιτιστικά θέματα, το έργο χρειάστηκε να λάβει υπόψη τα εξής: έλλειψη πλήρως ανεπτυγμένου δικτύου επικοινωνίας σχετική απομόνωση των ομάδων στόχων από τις υπάρχουσες κοινωνικοπολιτιστικές υποδομές το γεγονός ότι οι γυναίκες της περιοχής ήταν παραδοσιακά απομονωμένες από την κοινωνική, πολιτιστική και επαγγελματική σκηνή και τις δυσκολίες των νέων να ενστερνιστούν την τοπική πολιτιστική ταυτότητα. Συνεπώς, αναπτύχθηκαν τρεις γραμμές δράσης για να αντιμετωπιστούν τα διάφορα αυτά προβλήματα: Η πρώτη γραμμή δράσης, η οποία είναι θεμελιώδης για ολόκληρο το έργο και παρέχει τη βάση για τις άλλες δύο, είναι η δημιουργία ενός συστήματος πολιτιστικού συντονισμού. Το σύστημα αυτό, το οποίο εφαρμόζεται σε τοπικό επίπεδο, αποσκοπεί στην ανάπτυξη μιας συντονισμένης πολιτιστικής πολιτικής που να καλύπτει την εργασία όλων των πολιτιστικών κέντρων σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης: της ενθάρρυνσης της έκφρασης και της δημιουργικότητας της ενίσχυσης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της οργάνωσης ευκαιριών για περαιτέρω εκπαίδευση κ.λπ. Οι διαβουλεύσεις που ακολούθησαν επέτρεψαν μια καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών, τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών. Η δεύτερη γραμμή δράσης αφορά τη δημιουργία πρόσθετης αξίας και τη συμμετοχή σε δράσεις οι οποίες εγκαινιάζονται από οργανώσεις γυναικών σε υποπεριφερειακή κλίμακα. Πρόκειται για πρωτοβουλίες που επικεντρώνονται γύρω από την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, στις 8 Μαρτίου κάθε έτους. Leader+ Magazine 14 6 2006

Β Ε ΛΤ Ι Ω Σ Η Τ Η Σ Π Ο Ι ΟΤ Η ΤΑ Σ Ζ Ω Η Σ Σ Τ Ι Σ Α Γ Ρ ΟΤ Ι Κ Ε Σ Π Ε Ρ Ι ΟΧ Ε Σ Οι νέοι κινητοποιούνται γύρω από έναν κοινό σκοπό Η τελευταία γραμμή δράσης αφορά την κινητοποίηση των νέων και την ενίσχυση των γνώσεών τους για το περιβάλλον τους. Αυτό προϋποθέτει τη συνεργασία θεσμικών οργάνων με κοινωνικό αντικείμενο, όπως μη κερδοσκοπικών ενώσεων και οργανώσεων νέων, γύρω από μια κοινή πλατφόρμα. Μέσω της συνεργασίας και με βάση σαφώς προσδιορισμένες και συγκεκριμένες παρατηρήσεις, αναπτύχθηκε ένα έργο για τους νέους ηλικίας από 15 έως 25 ετών. Στόχος του έργου είναι να βοηθήσει τους νέους να συνειδητοποιήσουν τις πράξεις τους και να αναλάβουν την ευθύνη για αυτές. Η εταιρική σχέση Η εταιρική σχέση επισημοποιήθηκε με τη διαρκή συμμετοχή των πολιτιστικών ηγετών οι οποίοι μπόρεσαν να παράσχουν ad hoc στήριξη και μεθοδολογική στήριξη καθ όλη τη διάρκεια του έργου. Η συνεργασία μεταξύ των εταίρων θεωρήθηκε επίσης δομή αναμετάδοσης σε τοπικό επίπεδο και συμπεριέλαβε: κινητοποίηση τοπικών ομάδων διάδοση πληροφοριών προώθηση και παρακολούθηση συναντήσεων και συντονισμό των ομάδων εργασίας. Η ΟΤΔ προσφέρει έναν ανοικτό χώρο στον οποίο οι πολιτιστικές πτυχές μπορούν να λάβουν συγκεκριμένη μορφή μεταξύ των εταίρων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Παρόλο που αυτό προσφέρει στους κατοίκους της περιφέρειας μια ευκαιρία να συζητήσουν τις πολιτιστικές προσδοκίες τους, απαιτεί επίσης διαρκή ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των ατόμων. Η τυπική προϋπόθεση να διαρθρωθεί η ΟΤΔ ( 1 ) υπό μορφή μη κερδοσκοπικής εταιρείας επιτρέπει να εξασφαλιστεί η ισορροπία ανάμεσα στον «δημόσιο» και τον «ιδιωτικό» τομέα, πράγμα που ενισχύει το επίπεδο τοπικής και πολιτιστικής δημοκρατίας. Ήδη εξαρχής, οι πολιτιστικοί παράγοντες προσέθεσαν μια ρήτρα στις δραστηριότητες Leader η οποία παγιώνει την εταιρική τους σχέση και τους επιτρέπει να παρατείνουν τις δράσεις και μετά τη διάρκεια του τρέχοντος προγράμματος. Συνεπώς η ίδια δομή θα συνεχιστεί ακόμα και μετά τη λήξη του Leader+. Ανάμειξη των γυναικών στην αγροτική ανάπτυξη Ένα δεύτερο έργο το οποίο διαχειρίζεται η ίδια ΟΤΔ έχει ως στόχο να βοηθήσει τις γυναίκες να ξεπεράσουν την απομόνωσή τους, να διατηρήσουν την ευημερία τους και με τον τρόπο αυτό να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους. Αφορά την εξεύρεση ενός χώρου συνάντησης και ανταλλαγής εμπειριών ώστε να μπορέσουν να βοηθήσουν η μία την άλλη για να συμβάλουν στην προσωπική τους ανάπτυξη. Αναπτύχθηκαν πρωτοβουλίες που αφορούν τα γυναικεία θέματα και ανταποκρίνονται στις προσδοκίες και τις ελπίδες των γυναικών, όπως: θεματικές συναντήσεις δημιουργικές ημερίδες κ.λπ. Η ΟΤΔ φροντίζει επίσης να εξασφαλίσει την ευαισθητοποίηση για τα ζητήματα του έξω κόσμου οργανώνοντας «ταξίδια επιτόπου» τα οποία προσφέρουν γνώσεις για την πραγματικότητα των γυναικών από άλλες περιφέρειες ή από το εξωτερικό. Εκδίδεται επίσης μια εφημερίδα την οποία διαχειρίζονται και διανέμουν γυναίκες και ασχολείται με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που εργάζονται σε αγροτικό περιβάλλον. Κράτος μέλος: Βέλγιο Περιφέρεια: Βαλλονία Ονομασία της ΟΤΔ: Botte du Hainaut Πληθυσμός: 29 285 κάτοικοι Έκταση: 54 km² Συνολικό κόστος έργου: 187 400 EUR ΕΕ: 84 330 EUR Λοιπά δημόσια κονδύλια: 84 330 EUR Ιδιωτικός τομέας: 18 740 EUR Περίοδος επιλεξιμότητας έργου: 1/2004 12/2007 Όνομα υπεύθυνου επικοινωνίας: Anne Meesen Διεύθυνση: Place Albert 1er, 38, B-6440 Froidchapelle Τηλ. (32-60) 41 14 07 Φαξ (32-60) 41 24 35 E-mail: galdebotte@skynet.be Οι φωτογραφίες διατέθηκαν από την ΟΤΔ Botte du Hainaut ( 1 ) Οι ΟΤΔ είναι υποχρεωμένες να διαθέτουν νομική προσωπικότητα. Leader+ Magazine 15 6 2006