Διαφύλαξη της γεωργικής μας κληρονομιάς Αλκίνοος Νικολαΐδης, Διευθυντής
Αξία των τοπικών ποικιλιών Οι τοπικές ποικιλίες καλλιεργούμενων ειδών είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας εξελικτικής διαδικασίας και επιλογής από τους αγρότες μας. Απώλειά τους σημαίνει ότι χάνεται για πάντα γενετικό υλικό το οποίο είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες συνθήκες ενός τόπου και περιέχει χρήσιμη γενετική ποικιλότητα. Επιπλέον, είναι συνήθως πιο ανθεκτικές σε εχθρούς και ασθένειες, χρειάζονται λιγότερο νερό και λιπάνσεις, και τα προϊόντα τους χαρακτηρίζονται κατά κανόνα ως ιδιαίτερα γευστικά και αρωματικά.
Τοπικές ποικιλίες και βελτίωση των φυτών Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και η ποικιλομορφία των τοπικών ποικιλιών τις καθιστούν χρήσιμο υλικό για τη βελτίωση των φυτών. Οι τοπικές ποικιλίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία καθαρών σειρών προκειμένου να πραγματοποιηθούν διασταυρώσεις για τη δημιουργία νέων ποικιλιών με επιθυμητά αγρονομικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Τράπεζα Σπόρων του ΜΑΙΧ Η Τράπεζα Σπόρων του ΜΑΙΧ δημιουργήθηκε το 2001 για την εκτός τόπου διατήρηση: αυτοφυών ειδών της Κρήτης (απειλούμενα και ενδημικά) και τοπικών ποικιλιών καλλιεργούμενων ειδών. Είναι η μοναδική οργανωμένη τράπεζα σπόρων στην Κρήτη και λειτουργεί σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές. Η Τράπεζα Σπόρων διαθέτει μέχρι σήμερα περίπου 350 συλλογές σπόρων τοπικών ποικιλιών. Οι περισσότερες συλλογές πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος INTERREG IIIC με την ονομασία FARVALDI την περίοδο 2005 2008.
Ξηραντήριο Οι σπόροι παραμένουν στο ξηραντήριο μέχρι να μειωθεί η περιεκτικότητά τους σε νερό στα επιθυμητά όρια για το κάθε είδος (3,5-6,5 %). Στη συνέχεια μπορούν να αποθηκευτούν μακροχρόνια στους -18 C. Η διάρκεια της ξήρανσης συνήθως διαρκεί για περισσότερο από 3 μήνες.
Για μακροχρόνια διατήρηση οι σπόροι αποθηκεύονται μέσα σε γυάλινα φιαλίδια στους 18 C. Σύμφωναμεταδιεθνή πρωτόκολλα, οι συλλογές πρέπει να ανανεώνονται κάθε 5-10 χρόνια ανάλογα με το είδος. Ορισμένα είδη μπορούν να διατηρηθούν για περισσότερα από 100 χρόνια. Θάλαμος Αποθήκευσης ( 18 C)
Ανανέωση συλλογών τοπικών ποικιλιών Η ανανέωση των συλλογών πραγματοποιείται στο χώρο του Ινστιτούτου είτε υπαίθρια είτε μέσα σε εντομοστεγείς κλωβούς και διεξάγεται σύμφωναμεταδιεθνήπρωτόκολλαγια σποροπαραγωγή.
Καλλιέργεια σε εντομοστεγείς κλωβούς Οι εντομοστεγείς κλωβοί είναι απαραίτητοι για την αποφυγή υβριδοποιήσεων με άλλες ποικιλίες. Εδώ, οι επικονιάσεις γίνονται τεχνητά.
Καταγραφή χαρακτηριστικών Η περιγραφή των ποικιλιών γίνεται σύμφωνα με τα διεθνή πρωτόκολλα.
Προώθηση της διατήρησης στον αγρό Το ΜΑΙΧ έχει ξεκινήσει να πολλαπλασιάζει σπόρους επιλεγμένων τοπικών ποικιλιών, τους οποίους διαθέτει σε καλλιεργητές. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα δίκτυο διατηρητών τοπικών ποικιλιών στην Περιφέρεια της Κρήτης προκειμένου να διασφαλιστεί η διατήρηση στον αγρό.
Ανάδειξη και προώθηση των τοπικών ποικιλιών Επαγγελματικές δράσεις που θα αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συγκριτικά πλεονεκτήματα των προϊόντων των τοπικών ποικιλιών μπορούν: να συμβάλλουν σημαντικά στη διατήρησή τους και να αποδειχτούν καινοτόμες και προσοδοφόρες.
Συνοπτικά Το ΜΑΙΧ δραστηριοποιείται με τη διαφύλαξη της γεωργικής μας βιοποικιλότητας με: τη συλλογή γενετικού υλικού την εκτός τόπου διατήρηση τοπικών ποικιλιών στην Τράπεζα Σπόρων, την περιγραφή και αξιολόγησή τους, τον πολλαπλασιασμό του γενετικού υλικού και την παροχή γενετικού υλικού σε ενδιαφερόμενους καλλιεργητές.