PROGRAMACIÓN CURSO

PROGRAMACIÓN CURSO 2017-18 DEPARTAMENTO : LATÍN IES Ramón Menéndez Pidal Página 1

Táboa de contidos 1. Identificación da programación... 3 2-Lenda competencias... 4 3.-Concreción curricular _ Latín 4... 5 3.1-Secuencias de obxectivos, contidos e criterios de avaliación... 5 3.2-Secuencias:estándares, instrumentos de avaliación, competencias clave por unidade didáctica...17 4.-Criterios de avaliación...44 4.1. Criterios de cualificación...44 3.-Concreción curricular _ Latín I... 46 3.1-Secuencias de obxectivos, contidos e criterios de avaliación... 46 3.2-Secuencias:estándares, instrumentos de avaliación, competencias clave por unidade didáctica...50 4.-Criterios de avaliación...60 4.1. Criterios de cualificación...60 3.-Concreción curricular _ Latín II... 62 3.1-Secuencias de obxectivos, contidos e criterios de avaliación... 62 3.2-Secuencias:estándares, instrumentos de avaliación, competencias clave por unidade didáctica...66 4.-Criterios de avaliación...73 4.1. Criterios de cualificación...73 3.-Concreción curricular _Cultura Clásica 3...75 3.1-Secuencias de obxectivos, contidos e criterios de avaliación... 75...79 3.2-Secuencias:estándares, instrumentos de avaliación, competencias clave por unidade didáctica...79 4.-Criterios de avaliación...96 4.1. Criterios de cualificación...96 3.-Concreción curricular _ Cultura Clásica 4... 98 3.1-Secuencias de obxectivos, contidos e criterios de avaliación... 98 3.2-Secuencias:estándares, instrumentos de avaliación, competencias clave por unidade didáctica..104 4.- Criterios de avaliación...126 4.1. Criterios de cualificación...126 IES Ramón Menéndez Pidal Página 2

1. Identificación da programación Centro educativo Código Centro Concello Ano académico 15005257 IES Menéndez Pidal A Coruña 2017-2018 Departamento Materias Nome Curso Sesións semanais Latín 4 4º ESO 3 Latín I 1º BAC 4 Latín II 2º BAC 4 Cultura Clásica 3 3º ESO 2 Cultura Clásica 4 4º ESO 3 Profesorado responsable Xefe/a departamento Luisa F. Rodríguez Torres Latín 4 Lucía Novo Barro Latín 1º BAC Luisa F. Rodríguez Torres Latín 2º BAC Luisa F. Rodríguez Torres C.Clásica 3º Mª González-Carreró Fojón C. Clásica 3º Xoán Luis Marín Escudero C. Clásica 4º Xoán Luis Marín Escudero IES Ramón Menéndez Pidal Página 3

2-Lenda competencias Lenda competencias: Matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT) Aprender a aprender (CAA) Social e cívica (CSC), Tratamento da información e competencia dixital (CD) Comunicación lingüística (CCL) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE). Conciencia e expresións culturais (CCEC) IES Ramón Menéndez Pidal Página 4

3.-Concreción curricular _ Latín 4 3.1-Secuencias de obxectivos, contidos e criterios de avaliación Materias: Latín 4 Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Introdució n Nostra familia b c e h i l n As linguas indoeuropeas. O latín, unha lingua indoeuropea. A evolución do latín. As linguas románicas na península ibérica. Localización do momento histórico e da rexión de Italia na que se orixinou o latín. O proceso de romanización. B1-1. Coñecer e localizar en mapas o marco xeográfico da lingua latina. B1-5. Distinguir e identificar palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. B5-1. Coñecer os feitos históricos máis destacados das etapas da historia de Roma e encadralos no seu período correspondente. B5-3. Coñecer a composición da familia e os papeis asignados aos seus membros. Interpretación de textos clásicos sobre a evolución do latín cara ás linguas romances. B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. Recoñecemento de elementos léxicos latinos nas linguas de España e no idioma italiano. B7-3. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permañecen nas linguas dos alumnos. IES Ramón Menéndez Pidal Página 5

UD1 Lucius, puer Romanus b c e h i n O alfabeto latino e a súa pronuncia. B2-2. Coñecer a orixe do alfabeto nas linguas modernas e identificar os tipos de alfabeto empregados hoxe en día en Europa. A etimoloxía. O procedementos de creación de palabras. O concepto de flexión. O caso nominativo. B1-6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética do latín ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos. B3-1. Identificar e distinguir os formantes das palabras. B3-2. Distinguir e clasificar tipos de palabras. B3-3. Comprender o concepto de flexión e conxugación. B3-4. Coñecer as declinacións, encadrar as palabras dentro da súa categoría e declinación, enuncialas e declinalas correctamente. B3-5. Coñecer as conxugacións, encadrar os verbos dentro da súa conxugación, enuncialos e conxugalos correctamente. Os antigos topónimos de Itala. Os territorios da Italia peninsular. A illa de Sicilia. Lendas sobre Hércules. O mundo romano en Hispania: a Torre de Hércules. B5-1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos. B5-4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais. Interpretación de textos clásicos. B6-4. Realizar a través dunha lectura comprensiva a análise e o IES Ramón Menéndez Pidal Página 6

comentario do contido e a estrutura de textos latinos traducidos. i l UD2 b c e h n - Comprensión de textos en latín B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. Familia Claudiae Identificación dos distintos formantes das palabras. Formación de palabras a partir de étimos griegos e latinos. Diferenciación de palabras compostas o derivadas de termos latinos. As oracións predicativas e as desinencias verbais. Os casos xenitivo e ablativo: morfoloxía e sintaxe. B1-5. Distinguir e identificar palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. B1-6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética do latín ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos. B3-4. Coñecer as declinacións, encadrar as palabras dentro da súa categoría e declinación, enuncialas e declinalas correctamente B3-6. Coñecer as conxugacións, encadrar os verbos dentro da súa conxugación, enuncialos e conxugalos correctamente. B4-1. Coñecer e analizar as funcións das palabras na oración. B4-2. Coñecer os nomes dos casos latinos e identificar as súas principais funcións na oración, e saber traducir os casos á lingua materna. B4-3. Recoñecer as regras de concordancia na lingua latina e a súa correspondencia no galego e no castelán. A fundación de Roma. Rómulo e a Roma primitiva. As musas. B5-1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos. B5-2. Coñecer os trazos fundamentais da organización política e social de Roma. B5-4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina. IES Ramón Menéndez Pidal Página 7

B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais. Interpretación de textos clásicos. B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. B6-4. Realizar a través dunha lectura comprensiva a análise e o comentario do contido e a estrutura de textos latinos traducidos. Recoñecemento de étimos gregos e latinos en termos en castelán.. Formación de palabras relacionando étimos gregos e latinos. Procedencia de termos latinos. Termos derivados de palabras latinas. B7-3. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas do alumnado. UD3 Ubi habitamus? b c e h Identificación dos formantes nas palabras propostas. Vocabulario latino de ciencias naturais. B1-5. Distinguir e identificar palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. B1-6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética do latín ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos i l Recoñecemento das terminacións do caso acusativo. Análise de elementos morfolóxicos das palabras. B3-1. Identificar e distinguir os formantes das palabras. n As oracións transitivas e intransitivas. O acusativo. B4-2. Coñecer os nomes dos casos latinos e identificar as súas principais funcións na oración, e saber traducir os casos á lingua materna adecuadamente. IES Ramón Menéndez Pidal Página 8

Os xéneros. B4-4. Recoñecer e clasificar os tipos de oración simple. O rei e o Senado da Roma primitiva. O interregnum. Os sete reis de Roma. Seres mitolóxicos: Medusa. B5-1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos. B5-2. Coñecer os trazos fundamentais da organización política e social de Roma. B5-4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina. B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais. Tradución de frases sinxelas. Análise morfolóxica e sintáctica de palabras e frases. Lectura e interpretación de textos clásicos. B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. B6-2. Comparar as estruturas latinas coas das linguas propias. B6-4. Realizar a través dunha lectura comprensiva a análise e o comentario do contido e a estrutura de textos latinos traducidos. Recoñecemento de étimos griegos e latinos en palabras castellanas. Deducción do significado de termos latinos. Definición etimolóxica de palabras latinas. B7-1. Coñecer, identificar e traducir o léxico latino transparente e as palabras de maior frecuencia. B7-2. Distinguir e coñecer o significado dos principais prefixos e sufixos que interveñen na composición e na derivación culta. B7-3. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas do alumnado. B7-4. Coñecer o significado das principais locucións latinas de IES Ramón Menéndez Pidal Página 9

uso actual e saber empregalas nun contexto axeitado. UD4 Quid pueri faciunt? SPQR b c e h i l n Tradución de palabras servíndose do seu repertorio léxico. Identificación dos formantes nas palabras propostas. Vocabulario latino sobre o cómputo do tiempo. As declinacións primeira e segunda. A flexión verbal. Análise de elementos morfolóxicos das palabras. B1-6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética do latín ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos. B3-4. Coñecer as declinacións, encadrar as palabras dentro da súa categoría e declinación, enuncialas e declinalas correctamente. B3-5. Coñecer as conxugacións, encadrar os verbos dentro da súa conxugación, enuncialos e conxugalos correctamente. O infinitivo latino. O enunciado dos sustantivos. Recoñecemento de formas verbais. B4-2. Coñecer os nomes dos casos latinos e identificar as súas principais funcións na oración, e saber traducir os casos á lingua materna adecuadamente. B4-6. Identificar, distinguir e traducir correctamente as construcións de infinitivo máis transparentes A República romana. O sistema de goberno: Os magistrados. O Senado de Roma. As loitas sociais de patricios e plebeios. Faetón. A imprudencia de Helios e Faetón. A figura de Faetón na historia da civilización. B5-1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período corres-pondente e realizar eixes cronolóxicos. B5-2. Coñecer os trazos fundamentais da organización política e social de Roma. B5-4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer IES Ramón Menéndez Pidal Página 10

semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais. Tradución de frases sinxelas. Análisis morfolóxica e sintáctica de palabras e frases. Lectura e interpretación de textos clásicos. B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. Recoñecemento de étimos griegos e latinos en galego e en castelán. Dedución do significado de termos latinos. Definición etimolóxica de palabras latinas. B7-3. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas do alumnado UD5 Quid facit? b c e h i l n Tradución de palabras servíndose do seu repertorio léxico. Identificación dos formantes nas palabras propostas. Vocabulario latino sobre os oficios latinos. A terceira declinación. As conxugacións latinas. Os números romanos. Análise de elementos morfolóxicos das palabras. B1-5.. Identificar palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. B1-6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética do latín ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos. B3-3. Comprender el concepto de declinación y flexión verbal. B3-5. Coñecer as conxugacións, encadrar os verbos dentro da súaconxugación, enuncialos e conxugalos correctamente. B3-6. Recoñecer as formas dos tempos verbais formados a partir do tema de presente e perfecto, tanto en voz activa como en voz pasiva, así como as formas non persoais do verbo: infinitivo de presente activo e participio de perfecto. B4-3. Recoñecer as regras de concordancia na lingua latina e a IES Ramón Menéndez Pidal Página 11

súa correspondencia no galego e no castelán. Xulio César e a fin da República. Inicio do triunvirato. A guerra das Galias. A guerra civil. A dictadura de César. A reorganización do Estado. Orfeo. O mito de Orfeona arte. A relixión órfica. B5-1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos. B5-2. Coñecer os trazos fundamentais da organización política e social de Roma. B5-4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina. B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais. Tradución de frases. Análise morfolóxico e sintáctico de palabras e frases. Lectura e interpretación de textos clásicos. B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados Recoñecemento de étimos griegos e latinos. Dedución do significado de termos latinos. B7-2. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas de los alumnos. Definición etimolóxica de palabras latinas. UD6 Ad templum b c e h Tradución de palabras servíndose do seu repertorio léxico. Identificación das preposicións nas palabras propostas. Vocabulario latino sobre as partes do corpo. B1-5. Distinguir e identificar palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. B1-6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética do latín ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos. i O caso vocativo. B3-1. Identificar e distinguir os formantes das palabras. IES Ramón Menéndez Pidal Página 12

l n O xénero neutro. As preposicións latinas. A conxugación verbal Octavio Augusto, o primeiro emperador. O legado de Augusto. A Pax romana e a extensión do Imperio. Dinastía Xulio- Claudia. Dinastía Flavia. Era dos Antoninos. Dinastía dos Severos. Roma e Constantinopla. A Tetrarquía. Dédalo e Ícaro. O mítico inventor. As Médulas. B3-2. Distinguir e clasificaros tipos de palabras. B3-3. Comprender o concepto de declinación e conxugación. B3-5. Coñecer as conxugacións, encadrar os verbos dentro da súaconxugación, enuncialos e conxugalos correctamente. B3-6. Recoñecer as formas dos tempos verbais formados a partir do tema de presente e perfecto, tanto en voz activa como en voz pasiva, así como as formas non persoais do verbo: infinitivo de presente activo e participio de perfecto. B4-2.2. Recoñecer as regras de concordancia na lingua latina e a súa correspondencia no galego e no castelán. B4-5. Distinguir as oracións simples das compostas. B5-1.Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos. B5-2. Coñecer os trazos fundamentais da organización política e social de Roma. B5-4. Coñecer os principais deuses, sem ideuses e heroes da mitoloxía grecolatina. B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais. Tradución de frases. Lectura e interpretación de textos clásicos. B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. Recoñecemento de étimos gregos e latinos. B7-1. Coñecer, identificar e traducir o léxico latino transparente IES Ramón Menéndez Pidal Página 13

Dedución do significado de termos latinos. Definición etimolóxica de palabras latinas. e as palabras de maior frecuencia. B7-2. Distinguir e coñecer o significado dos principais prefixos e sufixos que interveñen na composición e na derivación culta UD7 In itinere. Hispania Romana b c e h i l n Os adxectivos latinos. O enunciado dos adxectivos. O pretérito imperfecto de indicativo. B3-4. Coñecer as declinacións, encadrar as palabras dentro da súa categoría e declinación, enuncialas e declinalas correctamente B3-5. Recoñecer as formas dos tempos verbais formados a partir do tema de presente e perfecto, tanto en voz activa como en voz pasiva, así como as formas non persoais do verbo: infinitivo de presente activo e participio de perfecto. B4-2. Coñecer os nomes dos casos latinos e identificar as súas principais funcións na oración, e saber traducir os casos á lingua materna adecuadamente. Os nomes da antiga península ibérica. Carrtaxineses e romanos en Hispania. A conquista e a romanización da Península Ibérica. A división da Península en provincias. Teseo. A Vía da Prata Tradución de frases e textos. Lectura e interpretación de textos clásicos. B5-1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos B5-4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. IES Ramón Menéndez Pidal Página 14

Recoñecemento de étimos gregos e latinos. Dedución do significado de termos latinos. Definición etimolóxica de palabras latinas. B7-2. Distinguir e coñecer o significado dos principais prefixos e sufixos que interveñen na composición e na derivación culta. UD8 In exercitu Romano b c e Tradución de palabras servíndose da súa repertorio léxico. Vocabulario latino relacionado co museo. B1-5. Distinguir e identificar palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. h i l n O dativo. A cuarta declinación. O pretérito perfecto de indicativo. Grecia e a súa influencia. O sometimiento de Grecia. As consecuencias da conquista. A helenización de Roma. As correntes filosóficas. O legado de Grecia na arte romana. Comedia. Poesía. Escultura. Arquitectura. A achega de Roma. O dereito romano. Afrodita. A deusa da beleza e o amor. Afrodita nas artes. O Xuízo de Paris. IES Ramón Menéndez Pidal Página 15 B3-3. Comprender o concepto de declinación e conxugación. B3-6. Recoñecer as formas dos tempos verbais formados a partir do tema de presente e perfecto, tanto en voz activa como en voz pasiva, así como as formas non persoais do verbo: infinitivo de presente activo e participio de perfecto. B4-1. Coñecer e analizar as funcións das palabras na oración. B4-2. Coñecer os nomes dos casos latinos e identificar as súas principais funcións na oración, e saber traducir os casos á lingua materna adecuadamente. B5-1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos. B5-4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina. B5-5. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e

os actuais. Tradución de frases. Lectura e interpretación de textos clásicos. B6-1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados. B6-4. Realizar a través dunha lectura comprensiva a análise e o comentario do contido e a estrutura de textos latinos traducidos. Recoñecemento de étimos griegos e latinos. Dedución do significado de termos latinos. Definición etimolóxica de palabras latinas. B7-2. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas dos alumnos. IES Ramón Menéndez Pidal Página 16

3.2-Secuencias:estándares, instrumentos de avaliación, competencias clave por unidade didáctica Mínimos en negrita. Estándares de aprendizaxe Instrumentos de avaliación Temporalización Competencias clave Introdución 3 sesións aprox. B1-1.1. Sinala sobre un mapa o marco xeográfico no que se sitúa en distintos períodos a civilización romana, delimitando o seu ámbito de influencia e situando con precisión puntos xeográficos, cidades ou restos arqueolóxicos coñecidos pola súa relevancia histórica. - Realización de actividades na aula. - Traballo individual e en grupo. - Utilización de recursos dixitais. CSC CD CAA B1-4.1. Identifica as linguas que se falan en España, diferenciando pola súa orixe as romances e as non romances e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan. - Realización de actividades na aula. - Traballo individual e en grupo. - Utilización de recursos dixitais. - Probas obxectivas. - Cuestionarios escritos e orais CCL CD CSC CAA B1-5.1. Identifica e diferencia palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos en relación co termo de orixe. B5-1.2. Sabe enmarcar determinados feitos históricos no periodo histórico correspondiente. - Realización de actividades na aula. - Probas obxectivas. - Cuestionarios escritos e orais - Realización de actividades na aula. CCL CD CD CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 17

UD1 B5-3.1. Identifica e explica os papeis que desempeña dentro da familia cada un dos seus membros, e analiza a través deles os estereotipos culturais da época en comparación cos actuais. B6-1.2. Utiliza mecanismos de inferencia para comprender de forma global textos sinxelos. B7-3.1. Identifica a etimoloxía de palabras de léxico común da lingua propia e explica a partir desta o seu significado B1-4.1. Identifica as linguas que se falan en España, diferenciando pola súa orixe as romances e as non romances, e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan. - Traballo individual e en grupo. - Utilización de recursos dixitais. - Probas obxectivas. - Cuestionarios escritos e orais - Realización de actividades na aula. - Traballo individual e en grupo. - Utilización de recursos dixitais. - Probas obxectivas. - Cuestionarios escritos e orais - Realización de actividades na aula. - Probas obxectivas. - Cuestionarios escritos e orais - Realización de actividades na aula. - Probas obxectivas. - Cuestionarios escritos e orais Realización de Traballo individual e en grupo. Utilización de recursos CAA CSC CCL CAA CL CAA 12 sesións aprox. CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 18

B1-3.1. Realiza evolucións de termos latinos ao galego e ao castelán aplicando as regras fonéticas de evolución. B2-2.1.Explica a orixe do alfabeto de diferentes linguas partindo do abecedario latino, sinala as principais adaptacións que se producen en cada unha delas, recoñece os tipos de alfabetos usados actualmente en Europa e relaciona cada un coas linguas que os empregan. B2-3.1. Le en voz alta textos latinos de certa extensión coa pronuncia correcta. B3-1.1. Recoñece as terminacións do caso nominativo. dixitais. Cuestionarios escritos e orais Realización de Traballo individual e en grupo. Cuestionarios escritos e orais Traballo individual ou en grupo de investigación Realización de actividades na aula Realización de exercicios e actividades na aula. CSC CSC CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 19

B3-2.1. Clasifica palabras en nominativo por xénero e número. Cambia de número palabras e frases en latín. Cuestionarios escritos e orais Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais B3-3.1. Identifica formas verbais del verbo sum. Cambia de número sustantivos e adxectivos da 1ª e 2ª declinación. B3-6.4. Traduce frases sinxelas do castelán e do galego ao latín. Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e IES Ramón Menéndez Pidal Página 20

orais B3-4.1. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación B3-4.2. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente. Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais B4-1.1. Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración. B4-2.1. Identifica nominativos nun texto latino e determina as funcións que desempeñan. Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais Realización de exercicios e actividades na aula. IES Ramón Menéndez Pidal Página 21

Cuestionarios escritos e orais B5-1.2. Interpreta unha imaxe da Torre de Hércules en A Coruña y debuxa a súa reconstrucción en época romana. Investiga sobre os vestixios da romanización en cidades galegas. Traballo individual e en grupo. Utilización de recursos dixitais. B5-4.1. Identifica en imaxes e describe os atributos de Hércules. Identifica os principais deuses e heroes da mitoloxía grecolatina. Busca información sobre Atlas. Traballo individual e en grupo. Utilización de recursos dixitais. B6-1.2. Le e interpreta textos sinxelos. Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais B6-2.1. Reflexiona e interpreta textos sobre Realización de IES Ramón Menéndez Pidal Página 22

aspectos culturais da historia. exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais CSC CSIEE B7-1.1. Explica o significado de termos en castelán e en galego relacionándoos coas palabras latinas que coñece. Localiza antónimos de termos latinos deducindo o significado por palabras da lingua propia. B7-1.2. Explica o significado de termos a partir dos seus prefijos. Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais Realización de exercicios e actividades na aula. Cuestionarios escritos e orais CSIEE CSIEE UD2 B1-5.1. Identifica e diferencia palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos, en relación co termo de orixe. 12 sesiones aprox. IES Ramón Menéndez Pidal Página 23

B1-6.1. Realiza evolucións de termos latinos ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos. B3.4.1.Recoñece e clasifica as terminacións dos casos xenitivo e ablativo en masculino e femenino, en singular e plural. B3.4.2. Completa as desinencias de distintas formas verbais. B3-6.1.Identifica as formas dos temas verbais latinos e clasifica formas verbais según a persona e o número. IES Ramón Menéndez Pidal Página 24

B4-1.1. Recoñece as principais funcións sintácticas en frases ou textos sinxelos e entende osmecanismos morfolóxicos. B4-2.1. Coñece os casos nominativo, xenitivo e ablativo e aplica este coñecemento aos textos. Cambia de número palabras e frases. Recoñece as funcións do nominativo, xenitivo e ablativo na oración. B4-3.1. Completa oracións en latín con formas verbais respectando a concordancia entre o suxeito e o verbo. Ordena palabras de frases latinas respectando a estrutura da oración en latín. Completa frases en latín con palabras no caso correspondente según su función na oración. B5-1.4. Explica a lenda da fundación de Roma relacionando a fuxida de Troia de Eneas con Rómulo e Remo. Describe as circunstancias que fixeron posible a supervivencia de Rómulo e Remo e como Rómulo puido fundar a cidade. Describe o conflicto dos sabinos. CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 25

B5-2.1. Explica o tipo de goberno que houbo en Roma despois do conflicto dos sabinos. Resume os cambios políticos e sociais durante o reinado de Rómulo. CSC B5-4.1. Coñece a orixe das musas e explica a importancia do Parnaso na Antigüidade. Busca información sobre a relación entre Apolo e as nove musas. Identifica as musas fixándose nos símbolos cos que as representan. Traballo individual e en grupo. Utilización de recursos dixitais. CCD B6-1.2. Responde preguntas sobre os protagonistas de textos latinos sinxelos demostrando comprensión dos mesmos. Comenta un texto sobre as vantaxes da ubicación da cidade de Roma. Traballo individual e en grupo. Debate CSC CSIEE B7-3.1.Recoñece os étimos gregos e latinos que forman palabras en castelán e en galego e explica os significados. IES Ramón Menéndez Pidal Página 26

Forma palabras en castelán e en galego relacionando étimos gregos e latinos. Averigua a procedencia de termos latinos. Busca termos que deriven de palabras latinas. UD3 12 sesiones aprox. b c e B1-5.1. Identifica e diferencia palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos, en relación co termo de orixe. h i l B1-6.1. Relaciona palabras en castelán e en galego co vocabulario latino da unidade. n B3-1.1. Recoñece e clasifica as terminacións do caso acusativo en masculino, femenino e neutro, en singular e plural. Completa as desinencias de distintas formas verbais. B4-2.1. Coñece os casos nominativo, xenitivo, ablativo e acusativo e traduce palabras escribindo correctamente as terminacións do xénero e número destes casos. Cambia de número palabras e frases en latín. IES Ramón Menéndez Pidal Página 27

Clasifica palabras dun texto latino segundo o caso. Recoñece as funcións que realizan os casos nominativo, xenitivo, ablativo e acusativo dentro da oración. B4-3.1. Recoñece oracións predicativas e diferencia as transitivas das intransitivas. Completa oracións en latín con formas verbais respectando a concordancia entre o suxeito e o verbo. Traduce frases do latín ao castelán e do castelán ao latín establecendo correctamente as relacións dos elementos que forman a oración. B5-1.1. B5-2.1. Identifica as representacións que simbolizan o poder e a autoridade do rei en Roma. Recoñece as funcións relixiosas e civís do monarca en Roma. Describe as funcións do Senado. Investiga sobre o incidente que provocou o levantamento contra a monarquía en Roma. Cita feitos importantes que sucederon na época monárquica de Roma. Elabora unha lista cos monumentos romanos de Tarraco. Identifica a Medusa e busca información sobre seus fillos. Recoñece a pervivencia do mítico na nosa cultura, identificando as súas características en persoas e IES Ramón Menéndez Pidal Página 28 Traballo individual e en grupo. Utilización de recursos dixitais. CSC

cousas. Busca información e describe ás Furias ás que alude Dante Divina Comedia relacionándoas con seres mitolóxicos romanos. B6-2.1. Responde preguntas sobre o contenido dun texto sobre a organización do goberno de Roma e sobre os romanos en Tarraco. Interpreta o contido dun fragmento da Divina Comedia. B6-4.1. Comenta un texto de Tito Livio sobre a organización do goberno despois da morte de Rómulo. B7-2.1. Define etimolóxicamente palabras da lingua propia utilizando os compoñentes que as forman. CIE CSC CIE B7-3.1. Recoñece os étimos gregos e latinos que forman palabras castelás e explica o significado. B7-4.1. Emprega corectamente locucións latinas. IES Ramón Menéndez Pidal Página 29

UD4 15 sesiones aprox. b c e B1-6.1.Realiza evolucións de termos latinos ao galego e ao castelán aplicando as regras fonéticas de evolución. h i l n B3-3.1.Enuncia sustantivos en latín entendendo concepto de declinación. Recoñece as terminacións do nominativo e do xenitivo singular da primera e segunda declinación. B3-5.1.Conxuga algunhas das formas verbais estudiadas. B3-5.2. Recoñece as formas verbais coas que se enuncian os verbos. Identifica os infinitivos dun texto IES Ramón Menéndez Pidal Página 30

B4-2.1.Coñece os casos nominativo, xenitivo, ablativo e acusativo e traduce oracións sinxelas especificando o caso en que vai cada palabra. Recoñece as funcións que realizan os casos nominativo, genitivo, ablativo e acusativo dentro da oración. B4-6.1. Completa oracións en latín con formas verbales respectando a concordancia entre o suxeito e o verbo. Traduce frases do latín ao castelán e do castelán ao latín establecendo correctamente as relacións dos elementos que forman a oración. Escribe un diálogo a partir da escea representada nunha ilustración. B5-1.1. Recoñece os trazos esenciais da época da República na historia de Roma explicando os acontecementos e as circunstancias que se deron neste periodo. B5-1.4. Busca información e elabora unha lista das reformas que permitiron aos plebeyos gozar dos mesmos privilexios que os patricios durante a República. B5-2.1.Coñece o sistema de goberno da República e explica que é a Asamblea da plebe. Traballo individual e en grupo Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo CSIEE CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 31

Describe as funcións dos maxistrados. Explica a influencia do Senado na vida política romana e describe o seu papel e os seus procedementos. Recoñece e localiza os restos arqueolóxicos da cidade de Itálica. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC CSIEE B5-4.1.Coñece o mito de Faetón. B5-5.1. Recoñece a pervivencia do mítico explicando a relación deste mito co comportamento humán. Busca obras da literatura, da música e da pintura nas que se recrea o mito de Faetón. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC CSIEE B6-2.1.Interpreta o significado de textos respondendo preguntas sobre o contido dun fragmento de Dionisio de Halicarnaso sobre a ditadura como maxistratura, dun de Cicerón outro sobre o Senado; doutro de Ovidio sobre Faetón, e dun texto de Apiano sobre a fundación de Itálica. B7-3.1.Explica etimolóxicamente palabras da lingua propia utilizando os compoñentes que as forman. Recoñece os étimos gregos e latinos que forman palabras castelás e explica o significado. Traballo individual ou en grupo. CSC CSIEE IES Ramón Menéndez Pidal Página 32

Busca a etimoloxía de palabras relacionadas coa astronomía. U 5 15 sesións aprox. b c B1-5.1. Busca e escribe termos químicos formados cos sufixos -ato, -uro e -ico. e h i B1-4.1. Averigua o significado da expresión consul sine collega e da frase Veni, vidi, vici. Utilización de recursos dixitais. l Traballo individual ou en grupo. n B2-1.1.Aplica as regras de escritura dos números romanos para escribir datas e determinar o valor de distintos números romanos. B3-3.1. Agrupa por declinacións unha serie de palabras enunciadas en nominativo singular. B3-5.2.Recoñece nun texto as palabras da primeira, segunda e terceira declinación. B3-6.1.Identifica elementos morfolóxicos das palabras para realizar a análise das mesmas. IES Ramón Menéndez Pidal Página 33

B4-2.1. Coñece os casos nominativo, xenitivo, ablativo e acusativo e indica o caso no que van as palabras dun texto. Cambia de número palabras e frases en latín. Recoñece as funcións que realizan os casos nominativo, xenitivo, ablativo e acusativo dentro da oración. Escribe un diálogo a partir da escena representada nunha ilustración. Traballo individual ou en grupo. B5-1.1. Recoñece os trazos esenciais da época de Xullo César e o final da República na historia de Roma explicando os acontecementos e as circunstancias que se deron para pasar a outro periodo. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC B5-1.4. Explica a importancia do paso do Rubicón. Recoñece a importancia do calendario romano. CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 34

Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. B5-2.1. Explica o significado político do goberno de Xullo César e o final da República, o triunvirato. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC B5-4.1. Realiza un resumo do mito de Orfeo e Eurídice. B5-5.1. Recoñece a pervivencia do mítico explicando a súa influencia na arte ao longo da historia. B6.1.1.Describe unha escultura de Orfeo de Canova identificando a parte do mito que simboliza, e un cadro de Rubens identificando ao personaxe. Busca información sobre o papel de Orfeo na viaxe dos argonautas. Le e interpreta un texto sobre as crenzas dos Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 35

seguidores de Orfeo. Interpreta o significado de textos respondendo preguntas sobre o contido dun fragmento de Apiano sobre Xullo César, e sobre un texto de Plinio sobre Caesaraugusta. B7-2.1.Define etimolóxicamente palabras da lingua propia relacionadas coas matemáticas, a física e a química. Recoñece os étimos gregos e latinos que forman palabras castelás e explica o significado. CSIEE UD6 B1-5.1.Averigua o significado da expresión ruina montium. Utilización de recursos dixitais. 12 sesiones aprox. B1-4.1.Forma termos médicos a partir de étimos gregos. Busca termos médicos cos étimos ίατρεία / isteria (curación) o ίατρό / istros (médico). B3-1.1.Separa os compoñentes das palabras e identifica as preposiciones que se presentan como prefixos. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. IES Ramón Menéndez Pidal Página 36

B3-2.1.Identifica as preposicións dun texto. B3-3.1. Indica a declinación á que pertenecen sustantivos neutros tendo en conta o enunciado das mesmas. Clasifica sustantivos segundo á declinación á que pertenecen. B3-5.2. Identifica formas verbais e cambia o número das mesmas. B3-6.1.Identifica elementos morfolóxicos das palabras para interpretar inscripcións. B4-2.1.Recoñece o caso vocativo. Recoñece as funcións que realizan os casos nominativo, xenitivo, ablativo, acusativo e vocativo dentro da oración. actividades na aula Probas obxectivas actividades na aula Probas obxectivas IES Ramón Menéndez Pidal Página 37

B4-5.1.Traduce frases do latín ao castelán / galego e do castelán/ galego ao latín establecendo correctamente as relacións dos elementos que forman a oración. B5-1.1.Realiza un traballo de investigación en grupo sobre un emperador e o expón. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC CSIEE UD7 12 sesiones aprox. b c B3-4.2.Identifica nun texto os adxectivos e relaciónaos cos sustantivos aos que se refire. e h i l n B3-5.2. Indica a declinación á que pertencen adxectivos e sustantivos dun texto. Declina adxectivos concertándoos en xénero, número e caso co sustantivo. Enuncia correctamente adxectivos. Identifica verbos en pretérito imperfecto e cámbiaos a presente na mesma persoa na que se atopan. Conxuga o pretérito imperfecto de distintos verbos. IES Ramón Menéndez Pidal Página 38

B4-2.1.B4-2.2. Recoñece o xénero, o número e o caso de adxectivos e sustantivos. Traduce un texto latino ao castelán establecendo correctamente as relacións dos elementos sintácticos. Analiza e traduce frases do castelán ao latín. B5-1.2. Enumera os nomes de España na Antigüidade e recoñece os seus primeiros colonizadores. Completa un cadro coas provincias de Hispania ao longo da presenza romana. B5-1.4. Explica o uso do nome Hesperia. Explica o Tratado do Ebro e como considerou Roma a súa ruptura. Describe a segunda guerra púnica e explica como afectou a romanización á Península. Identifica a Vía da Prata. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC B5-4.1. Explica o mito de Teseo, comentando os feitos relacionados co trono de Atenas, sobre o labirinto e o Minotauro e sobre a aventura de Teseo e Pirítoo. Utilización de recursos dixitais. CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 39

Traballo individual ou en grupo. B5-5.1. Recoñece a pervivencia do mito de Teseo explicando a idealización que se fixo da súa figura na época clásica e poñendo exemplos da súa presenza na historia da literatura. Cita obras musicais e pictóricas que fan referencia a Teseo. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC B6-1.2. Interpreta o significado de textos respondendo preguntas sobre o contido dun fragmento de Apiano sobre o Tratado do Ebro; e dun texto de Victor W. Von Hagen sobre a fundación de Mérida. Relaciona os feitos relatados nun fragmento de Ovidio sobre o Minotauro. B7-2.1. Recoñece os étimos gregos e latinos que forman palabras castelás e explica o significado. Relaciona palabras dende o punto de vista etimolóxico. Traballo individual ou en grupo.. UD8 12 sesiones aprox. B1-5.1. Averigua o significado de palabras latinas. IES Ramón Menéndez Pidal Página 40

B3-4.1.Indica a declinación á que pertencen palabras dadas e cambia de número tendo en conta o caso no que está. Identifica palabras da cuarta declinación e indica o caso. Recoñece palabras en dativo e cambia o número. Enuncia sustantivos e agrúpaos por declinaciones. B3-6.1.Identifica en textos latinos formas dos verbos en pretérito perfecto de indicativo e cámbiaos a perfecto. Conxuga o pretérito perfecto do verbo sum. B4-1.1.Recoñece o xénero, o número e o caso de sustantivos. B4-2.2. Traduce frases do castelán ao latín establecendo correctamente as relacións dos elementos sintácticos. Le unha inscripción funeraria. Escribe un diálogo en latín a partir da escena dunha IES Ramón Menéndez Pidal Página 41

ilustración. Traballo individual ou en grupo. B5-1.2.Explica o influxo da cultura grega na literatura romana. B5-4.1. Explica a colonización do sur de Italia e Sicilia, a Magna Grecia, polos gregos. Explica a influencia do mundo grego na civilización romana. Describe a débeda de Grecia con Roma e os aspectos do mundo romano que non son de influencia grega. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC CSC B5-4.1.Explica o mito Afrodita: nacemento e lendas máis coñecidas. Investiga sobre Hefesto e explica a razón da súa deformidade. Escribe os nomes gregos e romanos dos deuses. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. CSC B5-5.1.Recoñece a pervivencia do mítico mencionando pintores e escultores de diferentes correntes artísticas que representaron a Afrodita nas súas obras. CSC IES Ramón Menéndez Pidal Página 42

Realiza un traballo de investigación sobre o Xuízo de Paris: orixe, desenvolvemento, solución e interpretacións. Interpreta o mito do rapto de Proserpina representado nun cadro. Utilización de recursos dixitais. Traballo individual ou en grupo. B6-2.1.Interpreta o significado de textos respondendo preguntas sobre o contido dun fragmento de Horacio sobre a cultura e os escritores gregos en Roma; e dun texto de P. B. Shelley sobre os gregos. Le e comprende un fragmento das Metamorfoses de Ovidio sobre Pigmalión. B6-4.1. Redacta un texto sobre a influencia grega en Roma e sobre a helenización, indicando as posturas contrarias a ela, os autores influídos pola literatura grega e o que o mundo grego puido deber a Roma. Traballo individual ou en grupo. CSIEE CSC CSIEE IES Ramón Menéndez Pidal Página 43

4.-Criterios de avaliación 4.1. Criterios de cualificación A cualificación obtida polo alumno en cada avaliación dependerá do resultado das probas obxectivas: controles despois de cada unidade, probas de varias unidades, elaboración de proxectos de xeito individual ou en grupo empregando as T.I.C, exposicións etc., ata un 60 %, e o 40 % restante das tarefas de aula. Neste último apartado, teremos en conta fundamentalmente os seguintes aspectos: O traballo na aula ( realizar os exercicios e as actividades propostas de forma atenta e coidadosa, sen excesivas distraccións) O grado de consecución e o rendemento ( realización completa e correcta de exercicios e actividades, respostas correctas ás preguntas etc.) A participación e o interese. A realización das tarefas encomendadas para facer na casa. Nas probas obxectivas a parte de Lingua (Bloques 1,2,2,4,6,7) terá un peso do 70% ou 60% na cualificación; a parte de Cultura e civilización (Bloque 5) ponderará un 30 % ou un 40%. Teremos tamén en conta a claridade e corrección na expresión lingüística (coherencia, cohesión, ortografía) e a presentación. Unha avaliación negativa destes aspectos podería restar ata un punto na cualificación da proba. Os criterios de cualificación son os seguintes: Análise sintáctica: Recoñecemento de funcións sintácticas básicas. Análise morfolóxica: Sólida base de morfoloxía nominal e verbal acorde co nivel. Tradución: Precisión no contido e corrección na lingua de destino. Léxico: Adquisición dun vocabulario latino básico. Textos latinos: Comprensión global de textos sinxelos que permita responder axeitadamente ás cuestións. IES Ramón Menéndez Pidal Página 44

Temas de Cultura e Civilización: Asimilación dos contidos, corrección na exposición. Capacidade de síntese. Textos en galego ou en castelá sobre diversos aspectos do mundo clásico: Correcta comprensión e valoración crítica. Obras de lectura: resolución de actividades de comprensión lectora. Elaboraremos un rexistro diario onde se reflexe a valoración do traballo diario co propósito de acadar unha cualificación o máis obxectiva posible. Recuperación Os alumnos cunha avaliación suspensa poderán recuperala na seguinte por medio dunha proba específica. Cada unha destas probas terá un peso do 60 %; o 40% restante derivará da valoración do traballo diario ata o momento en que se realice a cualificación. Na avaliación final teremos en conta a evolución do alumno ao longo do curso, evitando que un rendemento puntualmente baixo lle cause un prexuízo excesivo. Como consecuencia, se un alumno suspende só a terceira avaliación cunha nota non inferior a 4, reconsideraremos o suspenso, sempre e cando valoremos positivamente o traballo e o seu esforzo persoal. Por último, aqueles alumnos que teñan que recuperar algunha avaliación, terán a posibilidade de recuperar a avaliación correspondente por medio dunha proba global en xuño. De acordo cos criterios xerais, esta proba será tamén avaliada co 60 %, deixando o 40 % para a cualificación das tarefas de aula. Proba extraordinaria de setembro Na proba de setembro, a parte de Lingua ponderará o 60% e a parte de Historia, cultura e civilización, o 40%. IES Ramón Menéndez Pidal Página 45

3.-Concreción curricular _ Latín I 3.1-Secuencias de obxectivos, contidos e criterios de avaliación Materias: Latín I Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Bloque 1 O latín, orixe das linguas romances d e f p Marco xeográfico da lingua. Ou indoeuropeo. As linguas de España: linguas romances e non romances. Pervivencia de elementos lingüísticos latinos: términos patrimoniais e cultismos. Coñecer e localizar en mapas o marco xeográfico da lingua latina e das linguas romances de Europa. Coñecer as orixes das linguas faladas en España, clasificalas e localizalas nun mapa. Identificación de lexemas, sufixos e prefixos latinos usados na propia lingua. Establecer mediante mecanismos de inferencia as relacións existentes entre determinados étimos latinos e os seus derivados en linguas romances. Coñecer e distinguir términos patrimoniales e cultismos. Coñecer, identificar e distinguir os distintos formantes das palabras. Bloque 2 Sistema da lingua latina: elementos básicos d e f Diferentes sistemas de escritura: as orixes da escritura. Orixes do alfabeto latino. Coñecer diferentes sistemas de escritura e distinguilos do alfabeto. IES Ramón Menéndez Pidal Página 46

A pronunciación Coñecer a orixe do alfabeto nas linguas modernas. Coñecer os diferentes tipos de pronunciación do latín. Bloque 3 Morfoloxía d e f Formantes das palabras. Tipos de palabras: variables e invariables. Concepto de declinación: as declinacións. Flexión de sustantivos, pronomes e verbos. Os verbos: formas persoais e non persoais do verbo. Coñecer, identificar e distinguir os diferentes formantes das palabras. Distinguir os diferentes tipos de palabras a partir do seu enunciado. Comprender o concepto de declinación/flexión verbal. Coñecer as declinacións, encadrar as palabras dentro da súa declinación e declinalas correctamente. Conxugar correctamente as formas verbais estudadas. Identificar e relacionar elementos morfolóxicos da lingua latina que permitan a análise e a tradución de textos sinxelos. Bloque 4 Sintaxe d Os casos latinos Coñecer e analizar as funcións das palabras na oración. e A concordancia. Coñecer os nomes dos casos latinos, identificalos, as funcións f Os elementos da oración. A oración simple: oracións atributivas e predicativas. que realizan na oración, saber traducir os casos á lingua materna de forma axeitada. Recoñecer e clasificar os tipos de oración simple. As oracións compostas. Distinguir as oracións simples das compostas. Construcións de infinitivo, participio. Coñecer as funcións das formas non persoais: infinitivo e IES Ramón Menéndez Pidal Página 47

participio nas oracións. Identificar, distinguir e traducir de forma correcta as construcións de infinitivo e participio máis frecuentes. Identificar e relacionar elementos sintácticos da lingua latina que permitan a análise e a tradución de textos sinxelos. Bloque 5 Roma: historia, cultura, arte e civilización a b c d e g h m n p - Períodos da historia de Roma. - Organización política e social de Roma. - Mitoloxía e relixión. - Arte romana. - Obras públicas e urbanismo. - Literatura latina: a historiografía a oratoria Coñecer os feitos históricos dos períodos da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos. Coñecer a organización política e social de Roma. Coñecer os principais deuses da mitoloxía. Coñecer os deuses, mitos e heroes latinos e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e heroes antigos e os actuais. Coñecer e comparar as características da relixiosidad e a o teatro relixión latina coas actuais. a poesía épica Coñecer as características fundamentais da arte romana e a poesía lírica describir algunhas das súas manifestacións máis importantes. Identificar os trazos máis destacados das edificacións públicas e o urbanismo romano e sinalar a súa presenza dentro do patrimonio histórico do noso país. IES Ramón Menéndez Pidal Página 48