ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ Διάρκεια: 4χ80 Προτεινόμενη τάξη: Γ -Ε Εισηγήτριες-Συγγραφείς: Χάρις Πολυκάρπου, Θέκλα Καρίττεβλη Σκοπός: Να ευαισθητοποιηθούν οι συμμετέχοντες στο θέμα της διαφορετικότητας και να επικοινωνούν τις ιδέες στις οποίες εμβαθύνουν στη διάρκεια του εργαστηρίου, χρησιμοποιώντας τα μέσα του θεάτρου και του δράματος. Ταυτόχρονα, επιδιώκεται να κατακτηθεί στο βαθμό των δυνατοτήτων των συμμετεχόντων ο σχετικός με το θέμα θεατρικός γραμματισμός καθώς και ο γλωσσικός και κοινωνικός γραμματισμός και να αναπτυχθεί ο κριτικός γραμματισμός τους. Στόχοι: Οι συμμετέχοντες: Στη Θεατρική Αγωγή: 1. Να δημιουργούν, να παραστούν και να ανταποκρίνονται στο δράμα κάνοντας κατάλληλη χρήση των ακόλουθων συμβάσεων: εκπαιδευτικός σε ρόλο, παγωμένη εικόνα με αφήγηση, ανίχνευση σκέψης, κύκλος κουτσομπολιού, καυτή καρέκλα, μικρή σκηνή, φλάσμπακ, διάδρομος σκέψης, καρουζέλ, μανδύας του ειδικού. 2. Να διαμορφώνουν το σώμα και το λόγο τους ανάλογα με τον κοινωνικό τύπο που υποδύονται και το πλαίσιο δράσης, ώστε να επικοινωνούν ιδέες και απόψεις αναφορικά με την ιδεολογική τους τοποθέτηση στο δράμα. 3. Να διερευνούν, να αναλύουν και να διαμορφώνουν οπτικές μέσα από τη δημιουργία και αντιπαραβολή αντιθετικών εικόνων δράσης. 4. Να κατανοούν τη θέση των ανθρώπων, που αποτελούν το διαφορετικό σε μια κοινωνία, βιώνοντας τις συνέπειες αυτής της διαφορετικότητας. (Αγωγή Ζωής) 5. Να εισηγούνται, μέσα από την κατασκευή και παράσταση σκηνών, τρόπους προσέγγισης της διαφορετικότητας που να την αναδεικνύουν σε πρόσθετη αξία της πολιτισμικής κιβωτού μιας χώρας. (Αγωγή Ζωής) 6. Να συμμετέχουν σε ομαδικές συζητήσεις σχετικά με το θεατρικό συμβάν και να αξιολογούν τις προσπάθειές τους. Στη Νέα Ελληνική Γλώσσα: α. Να ασκηθούν ώστε να μάθουν ότι αποτελούν πολίτες που ζουν σε έναν κοινό κόσμο, αλλά διαφοροποιημένο ως προς τις απόψεις τους αλλά και ως προς τη σημασία που δίνουν στα χρώματα. (Αγωγή Ζωής) β. Να μάθουν ότι δεν αντιλαμβάνονται όλα τα άτομα με τον ίδιο τρόπο τα χρώματα. (Αγωγή Ζωής) γ. Να κατανοήσουν προφορικό λόγο που προέρχεται από παραμύθι. 1
δ. Να καλλιεργήσουν τον προφορικό τους λόγο μέσα από το δράμα που δημιουργούν και τις συζητήσεις έξω από αυτό. ε. Να παραγάγουν κειμενικά είδη: θεατρικό λόγο, ημερολόγιο, επιχειρηματολογικό, ενημερωτικό φυλλάδιο, ερωτηματολόγιο, λεζάντα. στ. Να έρθουν σε επαφή με πολυτροπικά κείμενα και να κατανοήσουν τη σημασία τους. Υλικά: woodblocks-ξύλινοι κύβοι διαστάσεων 40cmΧ40cmΧ40cm- (αν διαθέτει το σχολείο), μαύρο ύφασμα: 2χ2m, και άσπρο ύφασμα:1χ1m Πηγές: παραμύθι «Βόλτα με το φεγγάρι» της Γιόλας Δαμιανού Παπαδοπούλου, φωτογραφίες, μουσική Σταμάτη Σπανουδάκη cd «Νυμφες». Ομάδες: τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες ανάλογα με τον αριθμό της τάξης ή σε σχέση με τη μορφή της κάθε δραστηριότητας (Σημείωση: Δίπλα από κάθε δραστηριότητα αναφέρονται οι στόχοι που είναι σχετικοί με το θέμα προς διερεύνηση) ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1 1. Προθέρμανση: δύο υφάσματα απλώνονται κάτω, ένα άσπρο και ένα μαύρο. Το άσπρο είναι μικρότερο σε μέγεθος. Τα παιδιά βρίσκουν ένα σημείο στο χώρο και κάθονται συγκεντρωμένα. Ακούνε μια μουσική που δημιουργεί μια ατμόσφαιρα μοναξιάς, λύπης. Όταν το κάθε παιδί είναι έτοιμο, αρχίζει και κινείται στο χώρο μόνο του χωρίς να έχει οπτική επαφή με τα άλλα: (καθοδηγεί ο/η εκπαιδευτικός με αφήγηση) κοιτάει ό,τι υπάρχει γύρω του σαν να το βλέπει πρώτη φορά, νιώθει περίεργα και ότι οι άλλοι τον βλέπουν παράξενα. Προσπαθεί να μη φαίνεται, να κρυφτεί. Κάπου βλέπει ένα νησί με το χρώμα που το κάνει να νιώθει ωραία και προσπαθεί να βρει μια θέση εκεί. Όμως ο χώρος είναι συγκεκριμένος και αν δεν τον χωρεί να καθίσει άνετα, θα πρέπει αναγκαστικά να πάει στο άλλο νησί με το άλλο χρώμα. [1,3,4,α,ε] 2. Χαλάρωση και συζήτηση: Αφορμή για κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου. Ο/η εκπαιδευτικός συζητάει με τα παιδιά πώς ένιωσαν στη διάρκεια αυτής της πορείας. Ενθαρρύνει τα παιδιά να διατυπώσουν συναισθήματα σχετικά με το πλαίσιο του δράματος που διαμόρφωσαν, κάνοντας χρήση του κατάλληλου λεξιλογίου (π.χ. διαφορετικός, απομόνωση, αποδοχή, μοναξιά, σύνολο, ομάδα, φιλία, κατανόηση, επικοινωνία, ομοιομορφία) και ταυτόχρονα να τα αιτιολογήσουν. Ενδεικτικά, η εκπαιδευτικός μπορεί να συζητήσει τα ακόλουθα: 2
- Τελικά κατάφεραν να βρουν μια θέση στο νησί-χρώμα που επιθυμούσαν; - Πώς ένιωσαν σε κάθε περίπτωση και γιατί; - Ποιο ρόλο έπαιξε το χρώμα στο να επιλέξουν το νησί τους; Ήταν σημαντικό να αποτελούν μέρος κάποιου συγκεκριμένου χρώματος; Γιατί; - Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το χρώμα βλέπουμε να παίζει κάποιο ρόλο; Πώς αυτό επηρεάζει τις σχέσεις των ανθρώπων; Στο τέλος, η εκπαιδευτικός λέει στα παιδιά ότι σήμερα θα κάνουν μια ιστορία που έχει έντονο το θέμα του χρώματος. [6,α,β,γ,δ, ε] 3. Εκπαιδευτικός σε ρόλο: Ο/η εκπαιδευτικός ως Χατίτζια αφηγείται την ιστορία της. (πηγή Βόλτα με το φεγγάρι, βλέπε παράρτημα 1) Τα παιδιά αναμένεται να παρακολουθήσουν προσεχτικά την αφήγηση ως ακροατές-θεατές ώστε να συλλέξουν πληροφορίες και να κατανοήσουν το περιεχόμενο. [1,4,γ] 4. Συζήτηση: Αφορμή για ανάπτυξη προφορικού λόγου και προβληματισμός. Ακολουθεί συζήτηση γύρω από τα θέματα που προκύπτουν σχετικά με την ιστορία: καταγωγή/χρώμα Χατίτζιας/δυσκολίες στο νέο περιβάλλον, αιτίες μετανάστευσης κλπ. Τα παιδιά διατυπώνουν διάφορους προβληματισμούς και καταλήγουν στο επόμενο στάδιο διερεύνησης: ποια νομίζετε ότι ήταν η χειρότερη στιγμή από τη ζωή της Χατίτζια; [6,α-ε] 5. Παιχνίδι: Δημιουργία τυχαίων ομάδων με τον αριθμό που κρίνεται καταλληλότερος(συνήθως 4/5 άτομα σε κάθε ομάδα). Τα παιδιά κινούνται στο χώρο με μουσική. Κάθε φορά που σταματά η μουσική αγκαλιάζονται σε δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε. 6. Παγωμένη εικόνα/αφήγηση: Αφορμή για δημιουργία «κειμένου» και ανάπτυξη θεατρικού λόγου. Τα παιδιά στις ομάδες τους καλούνται να φτιάξουν μια παγωμένη εικόνα που να παριστά τη χειρότερη στιγμή της πρωταγωνίστριας. Ταυτόχρονα, δίνουν ένα τίτλο/σχόλιο να συνοδεύει την εικόνα, που να ανταποκρίνεται στην ιδεολογική τοποθέτηση της ομάδας. Ο/η εκπαιδευτικός βοηθά τις ομάδες να διαπραγματεύονται απόψεις και μηνύματα που θέλουν να επικοινωνήσουν με τις ακόλουθες ερωτήσεις: - ποιοι άλλοι χαρακτήρες βρίσκονται στην εικόνα που δημιουργούν δυσκολίες στη Χατίτζια - πώς τοποθετούνται σε σχέση με αυτήν στο χώρο - πώς θα φτιάξουμε το σώμα μας και το ύφος μας ώστε να ανταποκρίνονται στα συναισθήματα και τις αντιλήψεις του χαρακτήρα που υποδυόμαστε - τί μήνυμα επικοινωνεί η εικόνα αυτή 3
- τί μπορεί να σκέφτονται ή να νιώθουν οι δραματικοί χαρακτήρες [1-6,α-στ] 7. Παράσταση/ανίχνευση σκέψης: Αφορμή για αποκωδικοποίηση νοημάτων του πολυτροπικού «κειμένου» και αξιολόγησή προθέσεων της ομάδας παραγωγής. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει το δράμα στην ολομέλεια της τάξης. Τα παιδιά δρουν ως θεατές και συζητούν ως προς το περιεχόμενο του δράματος, εκφράζοντας απόψεις. Επιπλέον σχολιάζουν το βαθμό που η κάθε ομάδα κατάφερε να επικοινωνήσει θεατρικά την οπτική της. Ο/η εκπαιδευτικός ή ένα από τα μέλη των θεατών, κατά διαστήματα, θέλοντας να εντείνει το δράμα, ανιχνεύει τις σκέψεις των δραματικών χαρακτήρων. [1-6, α-στ] ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 2 8. Κύκλοι κουτσομπολιού: Αφορμή για ανάπτυξη προφορικού λόγου και χρήση κατάλληλου λεξιλογίου. Στις ομάδες τους τα παιδιά καλούνται να μπουν στο ρόλο των συμμαθητών της Χατίτζια που συζητούν/κουτσομπολεύουν την ώρα ενός σχολικού διαλείμματος. Σκοπός του/της εκπαιδευτικού, καθώς κινείται από ομάδα σε ομάδα, είναι να προκαλέσει τον αντίλογο και να φέρει στην επιφάνεια τα στερεότυπα των παιδιών της κάθε ομάδας και ταυτόχρονα να προβληματίσει γύρω από αυτά. (1, 2, 6, γ, δ, ε) 9. Κύκλος αξιολόγησης: Αφορμή για διατύπωση απόψεων και επιχειρηματολογικού λόγου. Τα παιδιά αναφέρουν και συζητούν τα στερεότυπα που εντοπίστηκαν και τους προβληματισμούς τους γύρω από αυτά (χρώμα, φύλο, γλώσσα, καταγωγή, κοινωνική τάξη). [6, α-ε] 10. Καυτή καρέκλα: Η δασκάλα της Χατίτζια, παρακολουθώντας τις διακρίσεις των άλλων παιδιών σε βάρος της και γνωρίζοντας το υπόβαθρο της οικογένειας της, οργανώνει μια μέρα επισκέψεων γονέων στην τάξη, με σκοπό να πουν λίγα λόγια για τον εαυτό τους, τη δουλειά τους και γενικά την προσωπικότητα τους. Είναι η σειρά του πατέρα της Χατίτζια. Ο/η εκπαιδευτικός στο ρόλο του πατέρα της Χατίτζια, ανακρίνεται από τα παιδιά (σε μεγαλύτερες τάξεις τα παιδιά μπορούν να μιλούν και ως οι γονείς που παρευρίσκονται στο χώρο). Σκοπός είναι να δοθούν πληροφορίες για τη ζωή της οικογένειας στη χώρα καταγωγής καθώς και για τις αιτίες της μετανάστευσης στην Κύπρο. Τα παιδιά αναμένεται να παρακολουθήσουν προσεχτικά την αφήγηση ως ακροατές-θεατές, ώστε να συλλέξουν πληροφορίες και να κατανοήσουν το περιεχόμενο. [1,4,γ,δ, ε] Ενδεικτικά θα πρέπει να καλύψει τα πιο κάτω: «Νομίζετε πως εμένα μ αρέσει να βλέπω το παιδί μου να υποφέρει έτσι καθημερινά εξαιτίας του χρώματος και της καταγωγής μας; Νομίζετε πως ήμουνα 4
πάντα οικοδόμος; Όχι. Αυτό πιστεύουν όλοι όσοι βλέπουν ένα μαύρο, που δεν μιλάει τη γλώσσα σας, που ζει φτωχικά. Θα πρέπει να μάθετε ότι στην πατρίδα μας ήμασταν σαν κι εσάς. Με μεγάλο σπίτι και αυλή. Πάντα κυκλοφορούσαμε με μεγάλες λιμουζίνες και σοφέρ. Η Χατίτζια ήταν ένα ανέμελο παιδί με τους φίλους της, τις δραστηριότητές της, τις διακρίσεις της. Σπουδαία αθλήτρια. Κέρδισε τρία μετάλλια σε αγώνες δρόμου. Η μητέρα της τα είχε στο σαλόνι του σπιτιού μας για να τα βλέπουν οι καλεσμένοι μας. Τί δουλειά έκανα εγώ τότε; Ήμουνα καθηγητής στο Πανεπιστήμιο. Είναι κανένας από τους γονείς σας καθηγητής Πανεπιστημίου; Κάποια στιγμή, λοιπόν, η χώρα μου πίστεψε πως πρέπει να με τιμωρήσει για τις απόψεις μου. Γιατί σε πολλούς ανθρώπους δεν αρέσει να ακούνε αλήθειες. Όταν δίδασκα στους φοιτητές μου να είναι ελεύθεροι και να μη δέχονται την καταπίεση από κανένα, τότε η κυβέρνηση της χώρας μου αποφάσισε να με βάλει φυλακή. Αναγκαστήκαμε να φύγουμε. Να εγκαταλείψουμε τα πάντα, και να φύγουμε. Η ταυτότητα που κρατάω στα χέρια μου λέει μόνο «πολιτικός πρόσφυγας». Κάποτε ήμασταν απλά μια οικογένεια που ζούσε όμορφα την καθημερινότητα της. Ήμασταν ακριβώς σαν και σας. Τώρα είμαστε οι «άλλοι», οι «διαφορετικοί». 11. Συζήτηση: Τί άλλο μάθαμε για τη Χατίτζια και την οικογένειά της; Θα άλλαζε άραγε τον τρόπο που θα την αντιμετώπιζαν τα άλλα παιδιά; Γιατί; ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 3 12. Μικρή σκηνή/φλασμπακ: Αφορμή για παραγωγή αντιπαραβαλλόμενου λόγουκειμένου και ανάπτυξη θεατρικού λόγου. Η εκπαιδευτικός λέει στα παιδιά ότι θα πάμε πίσω στο χρόνο και θα φανταστούμε τη ζωή της Χατίτζια στην πατρίδα της. Θα φτιάξουμε δυο διαφορετικές σκηνές, που ανήκουν στο παρελθόν της Χατίτζια, αλλά είναι εντελώς αντίθετες ως προς τα βιώματα της πρωταγωνίστριας. (α) Η κάθε ομάδα κατασκευάζει μια μικρή σκηνή με κίνηση και λόγο που να παρουσιάζει μια στιγμή στην ανέμελη της ζωή (διάρκειας 15 ) (β) Η κάθε ομάδα κατασκευάζει μια μικρή σκηνή με κίνηση και λόγο που να παρουσιάζει το λόγο και τον τρόπο που αναγκάστηκαν να φύγουν (διάρκειας 15 ) [1,2,3,6,α-στ] 13. Παράσταση καρουζέλ: Αφορμή για ανάπτυξη κριτικού λόγου. Αποκωδικοποίηση νοημάτων του πολυτροπικού «κειμένου» και αξιολόγησή προθέσεων της ομάδας παραγωγής. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει στην ολομέλεια τις δυο αντιθετικές σκηνές. Ο τρόπος παρουσίασης μπορεί να έχει την ακόλουθη σκηνοθεσία: 5
σκηνοθεσία α : Οι ομάδες παίρνουν τις θέσεις τους σε κύκλο και παριστούν πρώτα όλες εναλλάξ σαν σε καρουζέλ την σκηνή (α), και έπειτα την σκηνή (β). σκηνοθεσία β : Οι ομάδες παίρνουν τις θέσεις τους σε κύκλο και παριστούν η καθεμία με τη σειρά και τις δυο σκηνές που δημιούργησε (να καθοδηγηθούν στον τρόπο που θα μεταβούν από την μια στην άλλη σκηνή) σκηνοθεσία γ : επιλέγεται ένα από τα πιο πάνω. Στη συνέχεια οι ομάδες παραστούν σε αργή κίνηση με τη συνοδεία μουσικής εντείνοντας το δράμα. [1-6,α-στ] 14. Κύκλος αξιολόγησης: Τα παιδιά σχολιάζουν το πώς βίωσαν τα ίδια μέσα από το ρόλο τους τη μετάβαση από το ένα πλαίσιο ζωής στο άλλο. Πώς πιστεύουν ότι αυτή, η από τη μια μέρα στην άλλη ανατροπή των δεδομένων της ζωής της Χατίτζια, ίσως να αποτελούσε πρόβλημα από μόνο του για την ίδια να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον, και τι θα εισηγούνταν να κάνει η ίδια ή/και το περιβάλλον της (σχολικό, οικογενειακό) για να την βοηθήσει. ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 4 15. Διάδρομος σκέψης: Αφορμή για παραγωγή αντιπαραβολικού λόγου-κειμένου. Η Χατίζια στο δωμάτιο της αναλογίζεται τα όσα της συνέβησαν και προσπαθεί να ανακαλύψει πώς θα πρέπει να συνεχίσει τη ζωή της από δω και μπρος ώστε να γίνει ευτυχισμένη στη νέα της πατρίδα. Ακούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα της. Οι προηγούμενες ομάδες συγχωνεύονται σε δυο μεγαλύτερες. Η καθεμία προετοιμάζει τα λόγια-σκέψεις/συναισθήματα της Χατίτζια. Η μια ομάδα επικεντρώνεται στο τί θα πρέπει να κάνει ή πώς να νιώθει από τώρα και στο εξής, ενώ η άλλη στο τί δεν θα πρέπει να κάνει ή πώς δε θα πρέπει να νιώθει. Μπορούν να χρησιμοποιούν τις φράσεις: «θα πρέπει να...», «δε θα πρέπει να...». 16. Παράσταση: Ο/η εκπαιδευτικός ή άλλος/η συμμετέχων/ουσα στο ρόλο του ως Χατίτζια περπατά μέσα από το διάδρομο που σχηματίζουν οι δυο ομάδες και ζωντανεύουν τις σκέψεις/συναισθήματα της. [1,3,5,γ-στ] 17. Μικρή Σκηνή: Αφορμή για δημιουργία «κειμένου» και ανάπτυξη θεατρικού λόγου. Επιστροφή στις αρχικές ομάδες. Η κάθε ομάδα διαπραγματεύεται ιδέες και κατασκευάζει ένα τέλος για τη Χατίτζια που δημιουργεί αισιοδοξία για τη ζωή της στη νέα της πατρίδα. (διάρκειας 30 δευτερολέπτων) (δεξιότητες διαχείρισης χρόνου) 18. Παράσταση: Η κάθε ομάδα παριστά την εισήγηση της καθώς η ολομέλεια σχολιάζει ως θεατές τόσο σε επίπεδο περιεχομένου όσο και σε επίπεδο επικοινωνίας του δράματος. [1,2,5,6,α,γ-στ] 6
19. Κύκλος αξιολόγησης: Ολοκληρώνουμε και κλείνουμε με τελευταία σχόλια, απόψεις και εισηγήσεις για το θέμα της διαφορετικότητας και πώς συμμετέχουμε όλοι ώστε να το αναδεικνύουμε σε κάτι όμορφο και όχι κάτι αρνητικό. Εισηγήσεις για δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν ως προέκταση του θεατρικού εργαστηρίου: Με την ολοκλήρωση του θεατρικού εργαστηρίου ή ακόμα και κατά τη διάρκειά του, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να καθοδηγήσει τους/τις μαθητές/μαθήτριες στο να παράξουν γραπτά κείμενα σχετικά με τα θέματα που διερεύνησαν στο δράματος. Η δραστηριότητα αυτή ενδέχεται να γίνει σε ώρα του γλωσσικού μαθήματος ή της Αγωγής Ζωής ή ακόμη ως εργασία στο σπίτι. 1. Θέματα για παραγωγή γραπτού λόγου: (α) Το ημερολόγιο ενός παιδιού πολιτικού πρόσφυγα. (ενδέχεται να γίνει με την ολοκλήρωση του πρώτου επεισοδίου του θεατρικού εργαστηρίου) (β) Ο πρόεδρος του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου της Χατίτζια κάνει μια ομιλία στους συμμαθητές του για να τους πείσει ότι είναι σημαντικό για όλους να βοηθήσουν τη Χατίτζια να νιώσει ισότιμο μέλος της κοινότητάς τους. (με την ολοκλήρωση του εργαστηρίου) (γ) Το θεατρικό σενάριο του δράματος που κατασκεύασα με την ομάδα μου. Επιλέγω τον κατάλληλο τίτλο. (ενδέχεται να γίνει μετά την ολοκλήρωση δραστηριοτήτων όπως η 7, 8, 13, 16, 18) (δ) Μια πολιτική πρόσφυγας που ζει και εργάζεται στην Κύπρο θα έρθει μια μέρα να μας μιλήσει. Φτιάχνω με την ομάδα μου την συνέντευξηερωτηματολόγιο που θα της κάνω εκείνη την ημέρα.(με την ολοκλήρωση του εργαστηρίου) (ε) Μανδύας του Ειδικού: Σε επίσκεψη στο σχολείο μας από μέλος του ΚΙΣΑ (Κίνηση Στήριξης Αλλοδαπών), παίρνω πληροφορίες για τις δραστηριότητές του. Έπειτα, ως ειδικοί που εργάζονται στην ΚΙΣΑ, δημιουργώ με την ομάδα μου ενημερωτικό φυλλάδιο για τη δράση της. (με την ολοκλήρωση του εργαστηρίου) 2. Παράσταση σε άλλες τάξεις του σχολείου: Τα παιδιά χρησιμοποιούν τη δουλειά τους στο εργαστήριο που προηγήθηκε για να παρουσιάσουν μια ολοκληρωμένη παράσταση-πρόταση για τη διαφορετικότητα και τη διαπολιτισμικότητα. Η προετοιμασία τους μπορεί να 7
γίνει σε ώρες των μαθημάτων «Γλώσσα και Πολιτισμός» και Αγωγής Ζωής. Εργάζονται ως εξής: Βήμα 1 ο : Η κάθε ομάδα, έτσι όπως είχαν διαμορφωθεί στο εργαστήριο, κάνει πρόβες τις 4 σκηνές της προσπαθώντας να τις βελτιώσει ή και να κάνει κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις: Σκηνή 1: Η ευτυχισμένη οικογένεια στο Κογκό Σκηνή 2: Η φυγάδευση της οικογένειας και η απομάκρυνσή της στην Κύπρο Σκηνή 3: Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Χατίτζια στην Κύπρο Σκηνή 4: Προβληματισμοί της Χατίτζια (ο Διάδρομος Σκέψης) Σκηνή 5: Το αισιόδοξο τέλος (ίσως χρειαστεί η κάθε ομάδα να γράψει τα λόγια της) Βήμα 2 ο : Η εκπαιδευτικός χρησιμοποιεί τη σύμβαση του μοντάζ για να βοηθήσει τα παιδιά να συνδέσουν τις σκηνές τους. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1.Εκπαιδευτικός σε ρόλο: «Είμαι η Χατίτζια. Χατίτζια Ναστρατίν, από το Κογκό. Φαντάζομαι πως ακούγεται παράξενο και το όνομά μου και η πατρίδα μου. Τουλάχιστον έτσι κατάλαβα από τα γέλια των συμμαθητών μου, την πρώτη κιόλας μέρα που η δασκάλα με σύστησε στην τάξη. Εδώ στη γειτονιά που μένουμε, στην καρδιά της Λευκωσίας, κατοικούν ένα σωρό άνθρωποι από διάφορα μέρη του κόσμου, που ήρθαν να βρουν σ αυτή τη χώρα μια καλύτερη ζωή. Τα σπίτια που μένουμε είναι παλιά, με σπασμένα τζάμια και οροφές που το χειμώνα στάζουν βροχή. Με πιάνει τόση μελαγχολία μέσα στο σπίτι, γι αυτό βγαίνω έξω στο δρόμο και σμίγω στο παιχνίδι με τα γειτονόπουλα. Είμαι πολύ χαρούμενη όταν βρίσκομαι μαζί τους. Όμως τις περισσότερες φορές αυτή η χαρά δεν κρατάει πολύ. Έρχονται κι άλλα παιδιά απ την πάρα πάνω γειτονιά και τα χαλάνε. Μόλις με δουν φωνάζουν: «έξω η πίσσα απ το παιχνίδι». Η πίσσα είμαι εγώ! Προσποιούμαι πως δεν ακούω μα δεν σταματάνε εδώ. Βγάζουν γλώσσα και μου τραγουδούν: «Χατίτζια, Χατίτζια, μαύρη πίσσα, σε ρούφηξε η πίσσα», με σπρώχνουν και με στριμώχνουν στον τοίχο. Εγώ δεν τους φοβάμαι. Παρόλο που είμαι κορίτσι, έχω αρκετή δύναμη για να τα βάλω μαζί τους. Όμως τί τους θέλω τους καυγάδες, αφού η μαμά λέει πως πρέπει να μένω απαρατήρητη; Μέσα μου νιώθω θυμό και απελπισία. Ο μπαμπάς τα βλέπει όλα αυτά από το παράθυρο, μα δε λέει τίποτα. Ο μπαμπάς δε λυπάται επειδή είμαστε μαύροι. Απεναντίας, είναι πολύ περήφανος γι αυτό. Λυπάται που είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε σ ένα τόπο μακριά από την πατρίδα μας.» (αποσπάσματα από το παραμύθι) 2.Συμβάσεις που χρησιμοποιούνται στο εργαστήρι (βλ. Αναλυτικό Θεατρικής Αγωγής). 8