ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α' ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΛΑΤΕΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ &ΥΓΕΙΑ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α' ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΛΑΤΕΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ &ΥΓΕΙΑ Συμμετείχαν οι μαθητές: Βούλγαρης Δημήτριος Ζαβού Αφροδίτη Θεοδώρου Άννα Καλαμβόκη Ελένη Κάμπας Ηλίας Καραβίδας Δημήτριος Καραούζα Μαρία Καραούζας Χριστόδουλος Καυκιάς Κωνσταντίνος Οικονόμου Λάμπρος Παπαγεωργίου Απόστολος Ρεντίφη Χριστιάνα Φιλίντα Κατερίνα Φιλίντας Κωνσταντίνος Ψεύτης Παναγιώτης Υπεύθυνος καθηγητής: Μπέης Νικόλαος ΠΕ11

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κίς για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών που συμπεριλαμβάνονταν στη Μελέτη των επτά χωρών. Στη Διεθνή Διάσκεψη για τις Μεσογειακές Διατροφές το 1993 αποφασίστηκε τι θα θεωρείται υγιεινή, παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή και το 1995 μια ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ δημιούργησε την "Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής".

. Η επιστημονική έρευνα δεν αφήνει πλέον καμία αμφιβολία: η μεσογειακή διατροφή αποτελεί πολύτιμο σύμμαχο για την υγεία μας. Το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα φρούτα, τα λαχανικά, το ψάρι (μεταξύ άλλων) έχουν ευεργετικές ιδιότητες, που συμβάλλουν στην άμυνά μας σε πολλές ασθένειες. Ποια είναι, όμως, τα συνολικά οφέλη της μεσογειακής διατροφής και τι πρέπει να γνωρίζουμε γι αυτήν; Η μεσογειακή διατροφή αναφέρεται στον τρόπο διατροφής λαών που ζουν σε περιοχές που αναπτύσσονται τα ελαιόδεντρα γύρω από τη Μεσόγειο. Είναι ένας υγιεινός τρόπος διατροφής που εμπνεύστηκε από τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Ελλάδας (κυρίως των κατοίκων της Κρήτης), της Ιταλίας, της Ισπανίας και των χωρών στα παράλια της Μέσης Ανατολής, περιοχές που βρέχονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Η μεσογειακή διατροφή, βασισμένη στις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Κρήτης και της νότιας Ιταλίας στη δεκαετία του 1960, ουσιαστικά δίνει έμφαση κυρίως στην κατανάλωση οσπρίων, ελαιόλαδου, δημητριακών και σπόρων, φρούτων

και λαχανικών, στη μέτρια κατανάλωση στο ψάρι και το άσπρο κρέας και στη σπάνια κατανάλωση κόκκινου κρέατος, όπως επίσης και στη μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού. Τα οφέλη για την υγεία Οι άνθρωποι που ζουν στη Μεσόγειο έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής και λιγότερα καρδιαγγειακά επεισόδια σε σχέση με τους κατοίκους των δυτικών κοινωνιών. Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι μπορεί να είναι το αποτέλεσμα των ευεργετικών συστατικών του ελαιόλαδου που είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά και των πλούσιων φυτικών ινών στα φρούτα και τα λαχανικά. Η χρήση του ελαιόλαδου, με τα αντιοξειδωτικά που περιέχει, έχει συσχετιστεί με την ελάττωση της καρδιαγγειακής νόσου και με αντιφλεγμονώδη και αντιυπερτασική δράση, ελάττωση της κακής χοληστερίνης LDL και του καρδιαγγειακού κινδύνου. Επίσης, η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ που είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή και έχει αντιοξειδωτική δράση, συμβάλλει στην ελάττωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Η μεσογειακή δίαιτα προστατεύει από την εξέλιξη του σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και από την εμφάνιση νέων περιπτώσεων. Επίσης, η δίαιτα αυτή έχει συνδεθεί με απώλεια βάρους. Άνθρωποι που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή έχουν χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση των νόσων Parkinson και Alzheimer. Η μελέτη της μεσογειακής διατροφής έχει αποδείξει σε κλινικές έρευνες ότι η υψηλή πρόσληψη φυτικών ινών και η χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος σχετίζονται με χαμηλότερη νοσηρότητα και

μικρότερη συχνότητα εγκεφαλικών επεισοδίων, υπέρτασης και καρδιαγγειακών. Χρήσιμες συμβουλές Τρώμε 4-5 μερίδες φρούτα και λαχανικά την ημέρα. Καταναλώνουμε χαμηλών λιπαρών γαλακτοκομικά (γάλα, τυρί και γιαούρτι) και μικρή ποσότητα κόκκινου κρέατος και προϊόντων κρέατος (λ.χ. μία φορά τη βδομάδα). Ένα ποτηράκι κόκκινο κρασί 120 ml για τις γυναίκες ή μέχρι 2 ποτηράκια για τους άνδρες προφυλάσσει το καρδιαγγειακό μας σύστημα. Προτιμάμε σύνθετους υδατάνθρακες, όπως τα δημητριακά (πολύσπορο ψωμί, ολικής αλέσεως δημητριακά) και φρούτα - λαχανικά, γιατί επιδρούν λιγότερο στα μεταγευματικά επίπεδα σακχάρου απ ό,τι οι απλοί (άσπρο ψωμί, γλυκά). Τρώμε πολλά λαχανικά, όχι πολυβρασμένα, και φρούτα κυρίως άγουρα. Επιλέγουμε ολικής αλέσεως προϊόντα, όπως ψωμί και ζυμαρικά. Τρώμε άπαχα κρέατα και διαλέγουμε κρέας που δεν έχει πέτσα, όπως το κοτόπουλο, και τα ψήνουμε ή τα βράζουμε. Χρησιμοποιούμε ελαιόλαδο στη μαγειρική. Προτιμάμε τα φρέσκα ψάρια και αποφεύγουμε τα παστά ή τα τηγανητά. Τα «μεσογειακά» τρόφιμα Η μεσογειακή διατροφή βασίζεται κυρίως: στα φρέσκα λαχανικά, στο ελαιόλαδο, ως την κύρια πηγή λίπους, στα όσπρια, στους σπόρους, οι οποίοι έχουν πρωταρχικό ρόλο στη διατροφή αυτή, στα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γιαούρτι και το γάλα, τα οποία πρέπει να καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες, στο κόκκινο κρασί, στην ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Μηδαμινή κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών

Στις μέρες μας, οι επεξεργασμένες τροφές έχουν εισβάλλει στην ζωή μας. Συνήθως στις πόλεις, που ο ρυθμός της ζωής είναι εντονότερος και η γεωργική παραγωγή μειωμένη οι άνθρωποι τείνουν να τρέφονται με αυτές τις τροφές που έχουν τον κύριο ρόλο στα καταστήματα των σουπερμάρκετ. Οι τροφές αυτές περιέχουν πρόσθετα, τα οποία δεν συμβαδίζουν με το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής. Για αυτό το λόγο, μελετήσαμε τα πρόσθετα των τροφίμων. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Με τον όρο προσθετικά τροφίμων, ή πρόσθετα τροφίμων, χαρακτηρίζονται γενικά διάφορες ουσίες που προστίθενται στις τροφές, συνηθέστερα έτοιμες για κατανάλωση, καθώς και σε ποτά - αναψυκτικά, με σκοπό να πετύχουν ένα τεχνολογικό αποτέλεσμα, όπως συντήρηση, τροποποίηση του χρώματος, της γεύσης, της υφής κτλ. Οι κυριότερες ομάδες προσθέτων είναι οι χρωστικές, τα συντηρητικά, τα αντιοξειδωτικά, τα πηκτωματογόνα, τα ενισχυτικά γεύσης κ.ά. Πολλά τυποποιημένα "σνακς", ζαχαρώδη, γλυκίσματα και αναψυκτικά, που κυκλοφορούν σήμερα στο εμπόριο, περιέχουν μεγάλο αριθμό τέτοιων ουσιών,

γνωστών και ως ουσίες Ε όπως συστηματοποιήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα προσθετικά τροφίμων διακρίνονται, ανάλογα με την προέλευσή τους, σε φυσικά προσθετικά και σε συνθετικά προσθετικά. Η προσθήκη πρόσθετων ουσιών με αριθμό Ε στα τρόφιμα είναι ένα ζήτημα τρέχουσας ανησυχίας για την υγεία εδώ και πολλά χρόνια. Στους καταλόγους προσθέτων τροφίμων Ε τα κυριότερα είναι: Ε100-Ε199 (χρωστικές) Ε200-Ε299 (συντηρητικά) Ε300-Ε399 (αντιοξειδωτικά, ρυθμιστές οξύτητας) Ε600-Ε699 (βελτιωτικά γεύσης) Ε1400-Ε1499 (πηκτικοί παράγοντες) Οι κατηγορίες των πρόσθετων τροφίμων καθώς και η λειτουργία τους είναι οι εξής: Χρωστικές: προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου που έχει χαθεί κατά την επεξεργασία του. Συντηρητικά: παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από τις αλλοιώσεις που προκαλούνται από τους μικροοργανισμούς. Αντιοξειδωτικά: παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από τις αλλοιώσεις που προκαλούνται από την οξείδωση (όπως το τάγγισμα των λιπών και οι μεταβολές χρώματος). Φορείς: χρησιμοποιούνται για τη διάλυση, την αραίωση, τη διασπορά ή άλλη φυσική τροποποίηση προσθέτου τροφίμων χωρίς να μεταβάλλουν τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του (και χωρίς να ασκούν οι ίδιοι τεχνολογικές επιδράσεις) προκειμένου να διευκολύνουν το χειρισμό, την εφαρμογή ή τη χρήση του. Γαλακτωματοποιητές: επιτρέπουν το σχηματισμό ή τη διατήρηση ομοιογενούς μείγματος δύο ή περισσοτέρων μη μειγνυόμενων φάσεων, όπως το λάδι και το νερό, σε τρόφιμο. Γαλακτωματοποιητικά άλατα: μετατρέπουν τις πρωτεΐνες που περιέχονται στο τυρί σε διασπαρμένη μορφή και, κατ' αυτόν τον τρόπο, επιφέρουν ομοιογενή κατανομή των λιπών και των άλλων συστατικών. Πυκνωτικά μέσα: αυξάνουν το ιξώδες ενός τροφίμου. Πηκτωματογόνοι παράγοντες: προσδίδουν σε ένα τρόφιμο υφή μέσω του σχηματισμού ενός πηκτώματος. Σταθεροποιητές: επιτρέπουν τη διατήρηση της φυσικο-χημικής κατάστασης ενός τροφίμου, δηλαδή επιτρέπουν τη διατήρηση της ομοιογενούς διασποράς δύο ή

περισσότερων μη αναμειγνυόμενων ουσιών σε ένα τρόφιμο. Περιλαμβάνουν επίσης ουσίες που σταθεροποιούν, συντηρούν ή εντείνουν το υπάρχον χρώμα ενός τροφίμου. Ενισχυτικά γεύσης: ενισχύουν την υπάρχουσα γεύση ή / και οσμή του τροφίμου. Οξέα: αυξάνουν την οξύτητα των τροφίμων ή / και τους προσδίδουν όξινη γεύση. Ρυθμιστές οξύτητας: μεταβάλλουν ή ελέγχουν την οξύτητα ή την αλκαλικότητα του τροφίμου. Αντισυσσωματοποιητικοί παράγοντες: μειώνουν την τάση μεμονωμένων σωματιδίων του τροφίμου να προσκολλώνται μεταξύ τους. Τροποποιημένα άμυλα: λαμβάνονται με μία ή περισσότερες χημικές επεξεργασίες βρώσιμων αμύλων, μπορεί να έχουν υποστεί φυσική ή ενζυματική επεξεργασία, και μπορούν να έχουν υποστεί όξινη ή αλκαλική αραίωση ή λεύκανση. Γλυκαντικά: χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα ή ως επιτραπέζια γλυκαντικά. Η χρήση γλυκαντικών υλών αντί της ζάχαρης είναι δικαιολογημένη για την παραγωγή τροφίμων μειωμένων θερμίδων, τροφίμων που δεν προκαλούν τερηδόνα ή τροφίμων χωρίς προσθήκη ζάχαρης για την παράταση του χρόνου διατήρησης χάρις στην αντικατάσταση της ζάχαρης, καθώς και για την παραγωγή διαιτητικών προϊόντων. Διογκωτικά αρτοποιΐας: αυξάνουν τον όγκο της ζύμης ή του παναρίσματος ελευθερώνοντας αέριο.γλυκαντικά, μενθόλη, μέσα οξύνισης (Ε270) (Ε330), ρυθμιστές οξύτητας (Ε332, Ε325), αρώματα, χρωστική (Ε133) Αντιαφριστικοί παράγοντες: προλαμβάνουν ή περιορίζουν το σχηματισμό αφρού. Αφριστικοί παράγοντες: επιτρέπουν την ομοιογενή διασπορά αερίου φάσεως σε υγρό ή στερεό τρόφιμο. Υλικά για γλασάρισμα (συμπεριλαμβανομένων των λιπαντικών μέσων): προσδίδουν στιλπνότητα ή παρέχουν προστατευτική επικάλυψη, τοποθετούμενα στην εξωτερική επιφάνεια του τροφίμου. Βελτιωτικό αλεύρων: προστίθενται στο αλεύρι ή στη ζύμη προκειμένου να βελτιώσουν την αρτοποιητική ικανότητά τους. Σκληρυντικοί παράγοντες: καθιστούν ή διατηρούν τους ιστούς των φρούτων ή των λαχανικών σκληρούς ή τραγανούς, ή αλληλεπιδρούν με τους Πηκτωματογόνους παράγοντες: για την παρασκευή ή την ενίσχυση πηκτώματος. Υγροσκοπικά μέσα: αποτρέπουν τη ξήρανση των τροφίμων ή προάγουν τη διάλυση μιας σκόνης σε υδατικό μέσο. Συμπλοκοποιητές: σχηματίζουν χημικά σύμπλοκα με μεταλλικά ιόντα. Διογκωτικοί παράγοντες: συμβάλλουν στη διόγκωση τροφίμου χωρίς να συμβάλλουν σημαντικά στη διαθέσιμη ενεργλυκαντικά, μενθόλη, μέσα οξύνισης (Ε270) (Ε330), ρυθμιστές οξύτητας (Ε332, Ε325), αρώματα, χρωστική (Ε133)γειακή αξία του.

Αέρια συσκευασίας: τα αέρια, πλην του αέρα, τα οποία εισάγονται σε περιέκτη πριν, κατά ή μετά την τοποθέτηση τροφίμου στον εν λόγω περιέκτη. Προωστικοί παράγοντες: τα αέρια, πλην του αέρα, τα οποία προκαλούν την αποβολή τροφίμου από περιέκτη. BHA και BHT ΤΑ ΠΙΟ "ΚΟΙΝΑ" ΠΡΟΣΘΕΤΑ Πολλά από τα επεξεργασμένα τρόφιμα που αγοράζουμε, περιέχουν τουλάχιστον μια μικρή ποσότητα λίπους. Η βουτυλοϋδροξυανισόλη (ΒΗΑ) και το βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο (BHT), προστατεύουν τα λίπη από το τάγγισμα (κατά τη μεγάλης διάρκειας παραμονή, υπό την επίδραση του φωτός, του αέρα και της υγρασίας, όλα τα έλαια υφίστανται χαρακτηριστική αλλοίωση με εμφάνιση δυσάρεστης οσμής και γεύσης) και γι αυτό χρησιμοποιούνται σε μια ποικιλία μεταποιημένων τροφίμων. Προπιονικό ασβέστιο (συντηρητικό) Αυτό το συντηρητικό χρησιμοποιείται για την προστασία του ψωμιού και των αρτοσκευασμάτων από τη μούχλα και την ανάπτυξη βακτηριδίων. Εμφανίζεται, επίσης, φυσικά στο βούτυρο και σε ορισμένα είδη τυριών. Καραγενάνη Η καραγενάνη είναι ένα πυκνωτικό που παράγεται από φύκια. Είναι ασφαλές για χρήση σε παγωτό, γάλα σόγιας και σάλτσες, αλλά και σε προϊόντα επεξεργασμένου κρέατος. Συνήθως χρησιμοποιείται μαζί με άλλους γαλακτοματοποιητές όπως η ξανθάνη. Συγκεκριμένα, στο τυρί κότατζ συμβάλλει στη βελτίωση της υφής, ενώ στο σοκολατούχο γάλα βοηθά στη σταθεροποίηση των πρωτεϊνών, δημιουργώντας μια απαλή αίσθηση στη στόμα. Πάντως, μελέτες σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι ορισμένες μορφές της καραγενάνης (κυρίως η μη διασπώμενη) μπορούν να προκαλέσουν καταστροφή κυττάρων του πεπτικού συστήματος, στη συνέχεια έλκος και κατ' επέκταση κακοήθειες στγλυκαντικά, μενθόλη, μέσα οξύνισης (Ε270) (Ε330), ρυθμιστές οξύτητας (Ε332, Ε325), αρώματα, χρωστική (Ε133)ο έντερο. Κιτρικό οξύ Θα βρείτε συνήθως κιτρικό οξύ στα τρόφιμα που περιέχουν φρούτα ή αρωματικές ουσίες φρούτων, διότι προσθέτει μια αψιά και ξινή γεύση και χρησιμοποιείται επίσης και ως συντηρητικό. Το κιτρικό οξύ εμφανίζεται φυσικά σε πολλές τροφές, ιδιαίτερα στα εσπεριδοειδή. Είναι εξαιρετικό φυσικό συντηρητικό, ενώ χρησιμοποιείται και ως ρυθμιστής οξύτητας και αρωματικό συστατικό στις τροφές και τα ποτά, κυρίως τα μη αλκοολούχα (π.χ. λεμονάδες). Γλουταμινικό νάτριο Η γεύση των πλούσιων σε πρωτεΐνες τροφίμων, ενισχύεται συχνά με το όξινο

γλουταμινικό νάτριο (MSG). Θα το βρείτε στον κατάλογο συστατικών πολλών επεξεργασμένων, αλμυρών τροφίμων. Ενεργεί ως βελτιωτικό γεύσης και προσθέτει μια «πέμπτη» γεύση, αποκαλούμενη «umami», η οποία περιγράφεται καλύτερα ως πικάντικη, γεύση ζωμού ή κρέατος. Άζωτο Το άζωτο δεν προστίθεται σαν ένα πραγματικό συστατικό, αλλά συχνά χρησιμοποιείται για να κρατήσει τα συσκευασμένα τρόφιμα φρέσκα και ασφαλή μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται έκπλυση αζώτου. Χρησιμοποιείται συνήθως για να διατηρήσει φρέσκα, τρόφιμα που βρίσκονται σε σακουλάκια, όπως πατατάκια και άλλα σνακ. Θρεπτικά συστατικά Οι συμπληρωματικές θρεπτικές ουσίες (κυρίως οι βιταμίνες και τα άλατα), προστίθενται για να βελτιώσουν το διατροφικό προφίλ των τροφών που τρώμε κάθε μέρα. Τρώγοντας τροφές με αυτά τα πρόσθετα συστατικά, θα εξασφαλίσετε ότι παίρνετε αρκετό ασβέστιο, φυτικές ίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά. Βενζοϊκό νάτριο Αυτό το συντηρητικό χρησιμοποιείται σε όξινα τρόφιμα όπως γλυκά του κουταλιού και πίτες. Το βενζοϊκό νάτριο εμποδίζει την ανάπτυξη των βακτηριδίων και της μούχλας. Το βενζοϊκό νάτριο είναι ασφαλές, αλλά όταν συνδυάζεται με το ασκορβικό οξύ, μπορεί να σχηματίσει βενζόλια υπό ορισμένες συνθήκες, τα οποία συνδέονται με τον καρκίνο. Θειώδη άλατα Τα θειώδη άλατα προστίθενται στα τρόφιμα για την πρόληψη της βακτηριακής ανάπτυξης, αλλά και για να βελτιώσουν την ποιότητα της ζύμης του ψωμιού. Θα βρείτε, επίσης, φυσικά θειώδη στην μπύρα, το κρασί και τα φρούτα. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ Προχωρήσαμε στη καταγραφή των πρόσθετων διαφόρων τυποποιημένων τροφών που χρησιμοποιούνται ευρέως και ανά είδος τροφίμου βρήκαμε τα παρακάτω: Βούτυρο: λεκιθίνη σόγιας. Αναψυκτικά: φυσικές ζαχαρούχες γλυκαντικές ύλες, διοξείδιο άνθρακα, μέσο οξύνισης κιτρικό οξύ, συντηρητικά, αρωματικές ύλες, ρυθμιστής οξύτητας. Σάλτσα (ντομάτας): κιτρικό οξύ. χυμός: κιτρικό οξύ, αντιοξειδωτικό, ασκορβικό οξύ, αρωματικές ύλες.

Γλυκά - Σνακ τσίχλες: γλυκαντικα, πυκνωτικο μεσο (Ε414), μέσα οξύνισης, αρώματα, σταθεροποιητής, υγροσκοπικο μεσο (Ε1518), χρωστικη. καραμέλες: γλυκαντικά, μενθόλη, μέσα οξύνισης (Ε270) (Ε330), ρυθμιστές οξύτητας (Ε332, Ε325), αρώματα, χρωστική (Ε133) γκοφρέτες: λεκιθίνη σόγιας, μονογλυκερίδια λιπαρών οξέων (Ε471), μέσα οξύνισης, μέσο διόγκωσης. Σοκολάτα: αποβουτυρωμενο γαλα σε σκονη, βουτυρο κακαο, κακαομαζα, βουτυρο γαλακτος, ορος γαλακτος σε σκονη, γαλακτωματοποιητης, αρωμα Κρουασάν: αιθυλικη αλκοολη, γαλακτωματοποιητης, αρωματικες υλες, πηκτικο μεσο, συντηρητικα, ζαχαρη, φυτικα ελαια, μαγια, σταθεροποιητης, ορρος γαλακτος, αρωματικες υλες, πρωτεινες γαλακτος, μπισκότα: αλευρι σιτου, ζαχαρη, φυτικα ελαια, σιροπι γλυκοζης, αποβουτηρωμενο γαλα σε σκονη, διογκωτικες υλες, αλατι, γαλακτωματοποιητης, αρωματικες υλες κρακερ: γλουτένη σίτου, όξινο ανθρακικό νάτριο, όξινο ανθρακικό αμμώνιο, ( Διογκωτικές ύλες) γκοφρέτα: φρουκτόζη, σιρόπι σορβιτόλης, καραμελόχρωμα, ινουλίνη, λεκιθίνη σόγιας, παλμιτικό ασκορβύλιο μπάρες δημητριακών: εστέρες διακετυλοτρυγικού οξέος με μονο- και διγλυκερίδια, λεκιθίνη σόγιας, διγλυκερίδια λιπαρών οξέων, κιτρικό οξύ, ανθοκυανίνες, θειώδη μερέντα: υδρογνωμένη φυτική λιπαρή, λεκιθίνη σόγιας... \ Τα κυριότερα από αυτή τη καταγραφή ήταν: Κιτρικό οξύ: είναι ασθενές οργανικό τρικαρβοξυλικό οξύ. Είναι πολύ διαδεδομένο στο φυτικό βασίλειο, κυρίως στα λεμόνια και τα άλλα εσπεριδοειδή, το ακτινίδιο, τις φράουλες και πολλά άλλα φρούτα. Είναι εξαιρετικό φυσικό συντηρητικό, ενώ χρησιμοποιείται και ως ρυθμιστής οξύτητας και αρωματικό συστατικό. Είναι ενδιάμεσο ενός κύκλου μεταβολισμού των σακχάρων στους ζωντανούς οργανισμούς, μεγάλης βιολογικής σημασίας (κύκλος κιτρικού οξέος κύκλος του Krebs), μέρος της διαδικασίας κατά την οποία οι ζωντανοί οργανισμοί μετατρέπουν την τροφή σε ενέργεια. Φρουκτόζη: Η φρουκτόζη ή οπωροσάκχαρο ή λαιβουλόζη είναι μία οργανική ένωση που ανήκει στην ομάδα των υδατανθράκων γνωστών και ως μονοσακχαρίτες. Πρόκειται για ένα φυσικό σάκχαρο που συναντάται στα φρούτα. κετο-ενολ-αλδο ή κέτονο-ένολο-άλδονο ταυτομέρεια Η φρουκτόζη θεωρείται ο γλυκύτερος μονοσακχαρίτης που βρίσκεται ελεύθερος στη

φύση και συνηθέστερα να συνοδεύει τη γλυκόζη στα σταφύλια και άλλα φρούτα εξ ου και το όνομα οπωροσάκχαρο. Επίσης απαντάται σε διάφορα λαχανικά καθώς και σε σιρόπια. Η φρουκτόζη μαζί με τη γλυκόζη αποτελούν τα συστατικά του δισακχαρίτη σακχαρόζης, της κοινής επιτραπέζιας ζάχαρης, καθώς επίσης και πολυσακχαριτών, όπως π.χ. της ινουλίνης. Λεκιθίνη: Η λεκιθίνη είναι μια λιπαρή ουσία που παράγεται από το συκώτι και συντίθεται από χολίνη. Είναι επίσης παρούσα σε μερικά τρόφιμα. Η λεκιθίνη πήρε την ονομασία της από την ελληνική λέξη για τον κρόκο του αυγού (λέκι-θος). Αποτελείται από φωσφατιδυλοχολίνες, οι οποίες είναι μια ομάδα φωσφολιπιδίων που το καθένα παράγεται από γλυκερόλη, φώσφορο, χολίνη και δύο λιπαρά οξέα που ποικίλουν κάθε φορά. Παρόλα αυτά, ο όρος λεκιθίνη συχνά περιγράφει μια ευρύτερη ομάδα ουσιών δηλαδή, φωσφατιδυλοχολίνη μαζί με φωσφατιδυλοϊνοσιτόλη, φωσφατιδυλοαιθανολαμίνη, φωσφατιδυλοσερίνη και ελεύθερα λιπαρά οξέα, χολίνη και ινοσιτόλη. Καραμελόχρωμα: Πρόκειται για χρωστικές ουσίες που προστίθενται στα τρόφιμα για να δώσουν ένα πιο καφέ χρώμα. Γενικότερα ως "χρωστικές" χαρακτηρίζονται οι ουσίες που προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου και περιλαμβάνουν φυσικά συστατικά τροφίμων και φυσικές ουσίες που συνήθως δεν καταναλώνονται ως τρόφιμα και δεν χρησιμοποιούνται ως συστατικά τροφίμου. Τα καραμελοχρώματα είναι συνήθως καφέ χρωστικές, αλλά το χρώμα τους μπορεί να ποικίλλει από απαλό κίτρινο, έως σκούρο καφέ. Είναι ευδιάλυτες στο νερό, με ιδιαίτερη και ορισμένες φορές πικρή γεύση και με οσμή καμμένης ζάχαρης. Αποτελούνται από πολύπλοκα μίγματα που παράγονται κατά τη θέρμανση και καύση σακχάρων με την παρουσία αλκάλεων, αμμωνίας, θειούχων ενώσεων ή συνδυασμό αυτών και διακρίνονται σε τέσσερις υποομάδες, ανάλογα με την ένωση που αντιδρά ο υδατάνθρακας. Η επιστημονική έρευνα έχει καταλήξει σε συμπεράσματα σε σχέση με την επίδραση κάποιων από τα πρόσθετα τροφών στον ανθρώπινο οργανισμό και έχει χαρακτηρίσει κάποια από αυτά από ύποπτα για διάφορες παθήσεις έως και επικίνδυνα. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Στα πλαίσια του μαθήματος project Α' Λυκείου η τρίτη ομάδα ανέλαβε να κατασκευάσει ένα

ερωτηματολόγιο που αφορά ερωτήσεις μεσογειακής διατροφής και απευθύνεται σε μαθητές αλλά και στους ενήλικες. Το ερωτηματολόγιο είχε την παρακάτω μορφή και περιεχόμενο: 1) ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣOΓΕΙΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΜΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΗ ΛΕΓΟΜΕΝΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ? Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ Γ) ΠΕΡΙΠΟΥ/ΚΑΠΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ 2) ΞΕΡΕΤΕ ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ? Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ Γ) ΠΕΡΙΠΟΥ/ΚΑΠΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ 3) ΠΟΣΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΤΡΩΤΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ? Α) 2 Β) 3 Γ) 4 Δ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ 4) ΤΡΩΤΕ ΠΡΩΙΝΟ? Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ 5) ΑΝ, ΝΑΙ ΤΙ ΠΡΟΤΙΜΑΣ? Α) ΚΑΦΕ Β) ΓΑΛΑ ΜΕ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Γ) ΦΡΟΥΤΑ Δ) ΤΟΣΤ Ε) ΦΡΥΓΑΝΙΕΣ ΜΕ ΜΕΛΙ Η ΜΑΡΜΕΛΑΔΑ Η ΜΕ ΤΥΡΙ ΣΤ) ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ 6) ΤΡΩΤΕ ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ? Α) ΝΑΙ

Β) ΟΧΙ 7) ΑΝ ΝΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΟΥ? Α) ΣΠΙΤΙ Β) ΚΥΛΙΚΕΙΟ 8) ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΛΙΛΕΙΟ,ΤΙ ΠΡΟΤΙΜΑΣ? Α) ΤΥΡΟΠΙΤΑ Β) ΣΑΝΤΟΥΙΤΣ Γ) ΚΡΟΥΑΣΑΝ Δ) ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ 9) ΤΡΩΣ ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ? Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ Γ) ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ 10) ΣΥΝΗΘΩΣ ΤΙ ΕΠΙΛΕΓΕΙΣ ΝΑ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ ΣΟΥ? Α) ΛΑΧΑΝΙΚΑ Β) ΟΣΠΡΙΑ Γ) ΨΑΡΙ Δ) ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ Δ) ΦΡΟΥΤΑ ΣΤ) ΓΛΥΚΑ Ζ) ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ Η) ΖΥΜΑΡΙΚΑ 11) ΤΡΩΣ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ? Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ Γ) ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ 12) ΑΝ ΝΑΙ ΤΙ ΠΡΟΤΙΜΑΣ? Α) ΦΡΟΥΤΑ Β) ΛΑΧΑΝΙΚΑ Γ) ΣΝΑΚΣ Δ) ΧΥΜΟΥΣ

Ε) ΓΛΥΚΑ ΣΤ) ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ 13) ΤΡΩΣ ΒΡΑΔΙΝΟ? Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ Γ) ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ 14) ΑΝ, ΝΑΙ ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ? Α) ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ ΦΑΓΗΤΟ Β) JUNK FOOD Γ) ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Δ) ΦΡΟΥΤΑ/ΛΑΧΑΝΙΚΑ Ε) ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ ΤΩΡΑ ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ... ΤΡΩΤΕ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ Α) ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ Β) 3-4ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Γ) 1-2 ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΥΔΟΜΑΔΑ Δ) ΣΠΑΝΙΑ ΜΕΣ ΣΤΟ ΜΗΝΑ Ε) ΚΑΘΟΛΟΥ ΤΡΩΤΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ Α) 3-4ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Β) 1-2ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Γ) ΣΠΑΝΙΑ ΜΕΣ ΣΤΟ ΜΗΝΑ Δ) ΚΑΘΟΛΟΥ ΚΑΙ ΛΕΥΚΟ ΚΡΕΑΣ Α) 3-4ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Β) 1-2ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Γ) ΣΠΑΝΙΑ ΜΕΣ ΣΤΟ ΜΗΝΑ Δ) ΚΑΘΟΛΟΥ

ΤΡΩΤΕ ΓΛΥΚΑ Α)3-4ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Β)1-2ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Γ)ΣΠΑΝΙΑ ΜΕΣ ΣΤΟ ΜΗΝΑ Δ)ΚΑΘΟΛΟΥ ΕΙΣΤΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΑΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ? Α)ΝΑΙ Β) ΟΧΙ Α)3-4ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Β)1-2ΦΟΡΕΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ Γ)ΣΠΑΝΙΑ ΜΕΣ ΣΤΟ ΜΗΝΑ Δ)ΚΑΘΟΛΟΥ Αφού επεξεργαστήκαμε τις απαντήσεις που μας έδωσαν οι συμμαθητές μας (ανώνυμα πάντα), καταλήξαμε στα παρακάτω συμπεράσματα: 1. Οι περισσότεροι έφηβοι γνωρίζουν τι είναι μεσογειακή διατροφή και τι αυτή περιλαμβάνει. 2. Έπειτα σχεδόν όλοι δεν παραλείπουν τα πέντε βασικά καθημερινά γεύματα. 3. Οι περισσότεροι τρέφονται υγιεινά στο γεύμα του πρωινού, του μεσημεριανού και του βραδινού. 4. Όλοι τρέφονται με φρούτα και λαχανικά, δημητριακά, ζυμαρικά, πουλερικά και αποφεύγουν για βασικό τους γεύμα τα γλυκά. 5. Σε αρκετά ικανοποιητικό ποσοστό, οι περισσότεροι είναι ευχαριστημένοι με τις διατροφικές τους συνήθειες. Μια άλλη ομάδα στα πλαίσια της προβολής της μεσογειακής διατροφής

κατασκεύασε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι και μία αφίσα για την ανάδειξη με ποικίλους τρόπους των ωφελειών της μεσογειακής διατροφής στον ανθρώπινο οργανισμό.