Συσκευή χορήγησης φαρμάκου: ένα σκεύασμα, μια τεχνολογία, μια συσκευή που επιτρέπει την εισαγωγή μιας δραστικής ουσίας στον οργανισμό και βελτιώνει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της ελέγχοντας το ρυθμό, τον χρόνο και τον τόπο της απελευθερώσεως του φαρμάκου στο σώμα. ιπλωµατική εργασία «ΧΡΗΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ: ΕΝ ΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ» - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΑ ΚΥΡΙΑΚΗ Επιβλέπων: ΤΕΝΤΕΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, Αναπληρωτής καθηγητής Βιοχηµείας, Τµ. Ιατρικής ΠΘ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥΠΟΛΗ 2014 H παρούσα εργασία, αφορά συσκευές που διαθέτουν κάποιο μηχανισμό, που μπορεί ο ασθενής να προμηθευτεί από ένα φαρμακείο και που καλείται συνήθως να χρησιμοποιήσει μόνος του. Ανάλογα με την οδό χορήγησης: Εισπνεόμενα:Συσκευές καθορισμένης δόσης MDI ή pmdi & Συσκευές ξηρής σκόνης - DPI Ενέσιμα: Autoinjector, Needle-free injector, Στυλό - Pen injector Διαδερμικά (patch) Ρινικά Σπρέι Συμβολή των συσκευών χορήγησης φαρμάκων στη θεραπεία. Αποτελεσματικότητα, αποφυγή παρενεργειών, ευκολία στη χρήση, ασφάλεια των ασθενών, αμεσότητα της εφαρμογής, μείωση της συχνότητας εφαρμογής, όσο το δυνατόν μικρότερη επεμβατικότητα, πιο ανώδυνο τρόπο, μείωση του κόστους της συσκευής, διακριτικότητα της συσκευής, ατομικές ανάγκες του ασθενούς, αυτοματισμός, απλότητα, δυνατότητα χρήσης από τον ίδιο στον ασθενή Όλα τα παραπάνω βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, τη συμμόρφωση του ασθενή και συνεπώς την ποιότητα ζωής του Εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας και ασθενών στην ορθή χρήση των συσκευών Απαιτούν αλληλεπίδραση με τον χρήστη. Ασφάλεια & αποτελεσματικότητα > εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον χρήστη. Ελλιπή εκπαίδευση ή Καθόλου εκπαίδευση του ασθενούς. Πως περιμένουμε από τους ασθενείς όμως να χρησιμοποιούν σωστά τις συσκευές όταν αυτοί που πρέπει να τους εκπαιδεύσουν δεν μπορούν πολλές φορές οι ίδιοι ναχρησιμοποιήσουν τη συσκευή; Επιλογή συσκευών και εκπαίδευση ασθενών Παράγοντες που τις επηρεάζουν Εκπαίδευση, οπτικοακουστικά μέσα, επίδειξη & επανάληψη. 1
Δυσκολίες στην σύνθεση ενός νέου φαρμάκου που θα χορηγείται με τη χρήση συσκευής Πολλά χρόνια έρευνας Πολλές μελέτες Έδρα Φαρμακείου Αριθμός Ερωτηματολογίων Ποσοστό Πολυδάπανη διαδικασία με αβέβαιο πολλές φορές αποτέλεσμα. Ν. Έβρου, Αλεξανδρούπολη 25 42,4% Απαιτείται η συνεργασία πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων όπως φυσικοί, χημικοί, τεχνολόγοι υλικών, μηχανολόγοι, μικροηλεκτρονικοί, βιοπληροφορικοί, βιολόγοι, φαρμακολόγοι, γιατροί κλπ. 23 39,0% Αλεξανδρούπολης Ν. Ροδόπης, Κομοτηνή 11 18,6% ΣΥΝΟΛΟ 59 100% Συνδυαστικά προϊόντα: η σύνθεση του φαρμάκου & τα επιμέρους χαρακτηριστικά της συσκευής. Το μυστικό της επιτυχίας μια συσκευής είναι ο σωστός συνδυασμός των δύο, αυτό κάνει ακόμα πιο πολύπλοκο τον σχεδιασμό τους και είναι που ορίζει τις ιδιότητες του τελικού προϊόντος. 4 Τι είδους συσκευές προμηθεύονται οι ασθενείς απο το φαρμακείο σας συχνότερα; Σε ποιο είδος συσκευής βάση της εμπειρίας σας εμφανίζονται τα περισσότερα προβλήματα/λάθη στη χρήση; 6 35,0% 5 3 25,0% 4 2 3 15,0% 2 1 5,0% 1 Ν. Ροδόπης, Κομοτηνή Συνολικά Αλεξ/πολης MDI 28,2% 24,5% 35,5% 28,6% DPI 18,3% 20,8% 22,6% 19,8% Autoinjector 11,3% 7,6% 8,8% Needle-free injector 4,2% 7,6% 6,5% 5,1% Pen-injector 23,9% 20,8% 19,4% 22,6% Patch 14,1% 18,9% 16,1% 15,2% Ν. Ροδόπης, Κομοτηνή Συνολικά Αλεξ/πολης MDI 52,9% 28,1% 36,4% 35,3% DPI 29,4% 37,5% 27,3% 26,7% Autoinjector 2,9% 5,3% Needle-free injector 3,1% 2,0% Pen-injector 11,8% 21,9% 22,7% 20,7% Patch 2,9% 9,4% 13,6% 1 2
9 Καλείστε να δείχνετε στους ασθενείς την ορθή χρήση της συσκευής; 12 Ρωτάτε τον ασθενή αν κατανόησε; 8 7 10 6 8 5 4 6 3 2 4 1 2 Κάθε φορά 4 43,5% 81,8% 49,2% Συχνά 52,0% 34,8% 9,1% 37,3% Μερικές Φορές 8,0% 21,7% 9,1% 13,6% Ποτέ Ναι 10 10 10 10 Όχι 10 9 8 7 6 5 4 3 2 Ζητάτε να σας δείξει πως θα χρησιμοποιήσει τη συσκευή για να βεβαιωθείτε ότι κατανόησε; 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ασθενείς οι οποίοι έχουν ξαναχρησιμοποιήσει την ίδια συσκευή, όταν την επαναπρομηθεύονται σας ζητάνε πάλι διευκρινίσεις σχετικά με τη χρήση της; 1 Ναι 84,0% 87,0% 54,6% 79,7% Όχι 16,0% 13,0% 45,4% 20,3% Κάθε φορά Συχνά 8,0% 4,4% 45,5% 13,6% Μερικές Φορές 84,0% 78,3% 36,4% 72,9% Ποτέ 8,0% 17,4% 18,2% 13,6% 3
Απευθύνονται ασθενείς σε εσάς για τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τη χρήση της συσκευής; Τους έχετε βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος; 9 12 8 10 7 6 8 5 4 6 3 4 2 1 2 Ναι 10 10 10 10 Όχι Ν. Ροδόπης, Συνολικά Αλεξ/πολης Κομοτηνή Ναι, Κάθε φορά 72,0% 78,3% 27,3% 66,1% Ναι, αρκετές φορές 24,0% 21,7% 72,7% 32,2% Ναι, αλλά έχει χρειαστεί να επικοινωνήσω με 4,0% 1,7% κάποιο εκπρόσωπο διάθεσης της συσκευής Όχι 12 Ποιο φύλο παρουσιάζει συχνότερα προβλήματα στη χρήση συσκευών χορήγησης φαρμάκων 9 Σε ποιες ηλικίες παρουσιάζονται συχνότερα προβλήματα στη χρήση συσκευών χορήγησης φαρμάκων 10 8 7 8 6 5 6 4 4 3 2 2 1 Άνδρες 4,4% 21,7% 10,2% Γυναίκες 16,0% 6,8% Και τα δύο 8 78,3% 10 83,1% 0-15 3,6% 2 5,8% 15-30 6,7% 1,5% 30-45 45-60 21,4% 15,4% 6,7% 15,9% 60 και άνω 75,0% 84,6% 66,7% 76,8% 4
Που νομίζετε ότι οφείλονται συνήθως τα προβλήματα στη χρήση των συσκευών από τους ασθενείς; 6 Συνήθως τι προβλήματα παρατηρείτε από τη λανθασμένη χρήση των συσκευών; 10 9 5 8 4 7 6 3 5 4 2 3 1 2 1 Ν. Ροδόπης, Συνολικά Αλεξ/πολης Κομοτηνή Ο ασθενής δεν έχει εκπαιδευτεί σωστά 46,7% 20,8% 47,6% 38,7% Η συσκευή είναι δύσκολη στη χρήση 1 25,0% 19,1% 17,3% Ικανότητα του ασθενή είναι περιορισμένη και 43,3% 54,2% 33,3% 44,0% χρήζει βοήθειας στη χρήση Ν. Ροδόπης, Συνολικά Αλεξ/πολης Κομοτηνή λήψη μειωμένης δόσης χωρίς θεραπευτικό 7 87,5% 57,1% 73,5% αποτέλεσμα Υπερδοσολογία με κίνδυνο 3 12,5% 42,9% 26,5% Κανένα Ποιός εκπαίδευσε εσάς στην ορθή χρήση της συσκευής; 9 8 7 Σας παραπονιούνται οι ασθενείς ότι τους δυσκολεύουν στην καθημερινότητα οι συσκευές που χρησιμοποιούν; 7 6 6 5 5 4 3 4 2 3 1 Ν. Ροδόπης, Κομοτηνή Συνολικά Αλεξ/πολης Κάποιος γιατρός 5,3% 2,6% άλλος φαρμακοποιός 7,7% 2,6% 2 1 από τις οδηγίες της συσκευής 52,6% 73,1% 84,6% 64,9% από σεμινάριο 13,2% 11,5% 10,4% από εταιρεία 15,8% 7,7% 10,4% από το διαδίκτυο 13,2% 15,4% 9,1% Ναι 48,0% 56,5% 63,6% 54,2% Όχι 52,0% 43,5% 36,4% 45,8% 5
6 5 4 Θεωρείτε ότι είναι ακριβές οι συσκευές για αυτό που προσφέρουν στον ασθενή; Ορθή χρήση των συσκευών χορήγησης φαρμάκων!!! Αξιοποίηση της τεχνολογίας αυτής που διαθέτουμε. Η πολιτεία να φροντίσει για την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας. 3 Εκπαίδευση ασθενών: οδηγίες, βίντεο, συσκευές-trainers, επίδειξη & επανεκπαίδευση. 2 1 Ναι, όλες 12,0% 13,0% 10,2% Ναι, κάποιες 56,0% 56,5% 54,6% 55,9% Όχι 32,0% 30,4% 45,5% 33,9% ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥΠΟΛΗ 2014 6