ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

Transcript

1 αλληλεπιδράσεις μεταξύ χημικών ουσιών και ζώντων οργανισμών) ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ Διακίνηση του φαρμάκου στον οργανισμό ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Μηχανισμό δράσης Βιοχημικές δράσεις Φυσιολογικές δράσεις η φυσιολογική απάντηση του σώματος σε φάρμακο ή συνδυασμό

2 ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΘΕΣΗ ΔΡΑΣΗΣ Φάρμακο ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

3 ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

4 Κι Φάρμακο (D) + Υποδοχέας ( R ) DR Αποτέλεσμα Κ2 Ισχύς εξάρτηση αποτελέσματος απο τη δόση Αποτελεσματικότητα Σχέση μεταξύ κατάληψης του R και αποτελέσματος

5 Αποτέλεσμα Pharmacodynamics conc. vs effect 1 ΕD Συγκέντρωση (log) Μέση δραστική δόση (ΕD 50 )= Η δόση με την οποία επιτυγχάνεται το μισό απο το μέγιστο αποτέλεσμα

6 Ενα φάρμακο που συνδέόμενο με τον υποδοχέα μπορεί α) να τον διεγείρει καλείται αγωνιστής β) να προκαλέσει μειωμένη απάντηση καλείται μερικός αγωνιστής γ) να μην προκαλέσει καμία απάντηση καλείται ανταγωνιστής (συναγωνιστικοί-μη συναγωνιστικοί-ασυναγώνιστοιαναστρέψιμοι-μη αναστρέψιμοι)

7 Συναγωνιστικοί-μη συναγωνιστικοί- Ανταγωνιστές Συναγωνιστικός ανταγωνιστής Συναγωνίζεται τον αγωνιστή για την κάλυψη της ίδιας θέσης ΜΗ Συναγωνιστικός ανταγωνιστής Συνδέεται σε θέση διαφορετική απο τον αγωνιστή πριν συνδεθεί ο αγωνιστής

8 ΚΛΙΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ

9 ΣΤΟΧΟΣ Βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος Κάθαρση Ογκος κατανομής Βιοδιαθεσιμότητα Χρόνος ημιζωής

10 Πορεία ενός φαρμακου στον οργανισμό μετα από χορήγηση μιας μονο δόσης

11 ΚΑΘΑΡΣΗ (clearance) απομάκρυνση ενός φαρμάκου απο τον οργανισμό απο κάθε οδό αποβολής σε σχέση με τη συγκέντρωση του φαρμάκου σε κάποιο βιολογικό υγρό (πόσος όγκος βιολογικού υγρού καθαρίζεται εντελώς απο συγκεκριμένο φάρμακο) Cl συστηματική = Cl νεφρ+cl ηπατ+cl κλπ

12 ΚΑΘΑΡΣΗ Παράδειγμα 1ο (clearance) Πλασματική κάθαρση κεφαλεξίνης=4.3ml/min/kg 90% αποβάλλεται απο τους νεφρούς αμετάβλητο Ατομο 70Kg -Ολική κάθαρση=300ml/min -Νεφρική κάθαρση=273 ml/min Παράδειγμα 2ο Πλασματική κάθαρση προπρανολόλης =12 ml/min/kg 100 % υποβάλλεται σε κάθαρση απο το ήπαρ Ατομο 70Kg -Ολική κάθαρση=840 ml/min -Νεφρική κάθαρση=273 ml/min

13 ΟΓΚΟΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ φαινομενικός Ο όγκος τον οποίο θα έπρεπε να καταλαμβάνει το φάρμακο εάν ήταν διανεμημένο παντού με την ίδια συγκέντρωση (Cp) Vd=A/Cp

14 ΟΓΚΟΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Vd φαινομενικός Παράγοντες που επηρεάζουν τον Vd Φυσικοχημικές ιδιότητες φαρμάκου Βαθμός σύνδεσης με πρωτείνες Ηλικία (νεογνά, ηλικιωμένοι ) Φύλο Νόσος

15 ΟΓΚΟΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ φαινομενικός Όγκος πλάσματος = 3.0 lt Όγκος αίματος = 5.5 lt Εξωκυττάριο υγρό = 12.0 lt Ολικό σωματικό ύδωρ = 42.0 lt

16 ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ Η ποσότητα της δραστικής ουσίας (=αμετάβλητο φάρμακο) και η ταχύτητα με την οποία φθάνει στη συστηματική κυκλοφορία μετά απο χορήγηση φαρμακευτικής μορφής Εκφράζεται σαν κλασμα F της δόσης που χορηγείται

17 ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ

18 ΧΡΟΝΟΣ ΗΜΙΖΩΗΣ (Τ1/2) Ο χρόνος που απαιτείται για να μειωθεί κατά 50% η συγκέντρωση του φαρμάκου Τ1/2=0.693 V/CL Παράγοντες που επηρρεάζουν τον Τ1/2 Επαγωγείς ή αναστολείς ενζύμων Μεταβολές νεφρικής κάθαρσης- ph ούρων Ηλικία Σύνδεση με πρωτείνες Ηπατικές βλάβες Ασθένειες Συνύπαρξη φαρμάκων

19 Φαρμακοκινητικές μεταβολές (συν) Διαφορές Τ1/2 σε παιδιά/ενήλικες Φάρμακο Τ1/2 νεογέννητα Τ1/2 ενήλικες Αμικασίνη Αμινοπυρίνη Αμινοφυλλίνη Διαζεπάμη Ινδομεθακίνη Καρβαμαζεπίνη Καφφεΐνη Λιδοκαΐνη Μεπεριδίνη Μορφίνη Νορτριπτυλίνη Οξαζεπάμη Τολβουταμόδη Φαινοβαρβιτάλη Φαινυλβουταζόνη Φαινυτοΐνη Φουροσεμίδη 2, ,9-3,3 22 2, , ,7-19,9 2, ,0-2, ,9-4, ,5 4, ,5

20 ΔΟΣΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΗΜΑ Ποσό του φαρμάκου που χορηγήθηκε εφάπαξ Οδός χορήγησης Διαστήματα μεταξύ δόσεων Χρόνος επόμενης χορήγησης Συνεχής χορήγηση IV έγχυση (σταθερός ρυθμός) Διακεκομμένες δόσεις σε ίσα χρονικά διαστήματα

21 Css Φάση ισορροπίας Ρυθμός χορήγησης = Ρυθμός αποβολής Ρυθμός χορήγησης = Cl xcss F x Ρυθμός χορήγησης=clxcss

22

23 ΠΑΡΑΚΕΛΣΟΣ ( ) «- Ολες οι ουσίες είναι δηλητήρια - Καμιά ουσία δεν αποτελεί εξαίρεση - Η σωστή δόση είναι αυτή που διαφοροποιεί ένα δηλητήριο απο ένα φάρμακο»

24 Κάθε χορήγηση φαρμάκου πρέπει να θεωρείται ως Κάθε χορήγηση φαρμάκου «πείραμα με άγνωστο πρέπει να θεωρείται ως αποτέλεσμα» «πείραμα με άγνωστο αποτέλεσμα»