ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Της Νίκης Γρηγορίου Μαντά ΑΜ. 807 ΠΜΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ : ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Α' Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ: 2009-2010 ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Νίκης Γρηγορίου Μαντά ΑΜ. 807 ΠΜΣ Εγγραπτέες δικαστικές αποφάσεις και διοικητικές πράξεις στα κτηµατολογικά φύλλα κατά το άρθρο 12 παρ.1&2 του νόµου 2664/1998 «Εθνικό Κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις» Επιβλέπoντες Οµ. Καθηγητής Φίλιππος ωρής Αν. Καθηγήτρια Καλλιόπη Χριστακάκου Αθήνα, 11.4.2010

Copyright Νίκη Γρ. Μαντά, 2010 Με επιφύλαξη παντός δικαιώµατος. All rights reserved. Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανοµή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τµήµατος αυτής, για εµπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανοµή για σκοπό µη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν µήνυµα. Οι απόψεις και θέσεις που περιέχονται σε αυτήν την εργασία εκφράζουν τον συγγραφέα και δεν πρέπει να ερµηνευθεί ότι αντιπροσωπεύουν τις επίσηµες θέσεις του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών.

Εγγραπτέες δικαστικές αποφάσεις και διοικητικές πράξεις στα κτηµατολογικά φύλλα κατά το άρθρο 12 παρ.1&2 του νόµου 2664/1998 «Εθνικό Κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις» ΑΘΗΝΑ 2010

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. I. EΙΣΑΓΩΓΗ...1 II. ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΟΚΕΙΝΤΑΙ ΣΕ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΣΤΑ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΦΥΛΛΑ i. Συντέλεση Μεταγραφής... 4 ii. Νοµική φύση µεταγραφής. 5 iii. Μεταγραπτέες και εγγραπτέες πράξεις 5 1. ικαιοπραξίες 5 - Πράξη συµβιβασµού Ειδικότερα ο δικαστικός συµβιβασµός 9 2. ικαστικές αποφάσεις. 10 3. ιοικητικές πράξεις.. 12 4.Μεταγραπτέες και εγγραπτέες δικαιοπραξίες και δικαστικές αποφάσεις που αφορούν καθεστώς οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας.. 14 iv. Μη µεταγραπτέες ή εγγραπτέες πράξεις... 16 ΙΙΙ. ΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Α. ΕΠΙ ΙΚΑΣΕΙΣ. 17 i. Ενοικοδόµηση κατά ένα µέρος σε γειτονικό ακίνητο - άρθρο 1010 ΑΚ.17 ii. Κανονισµός ορίων - 1020 ΑΚ 20 iii. Ρύθµιση οικογενειακής στέγης σε περίπτωση θανόντος συζύγου - 1889 ΑΚ 22 iv. Ειδικότερη περίπτωση δήµευσης. 22 Β. ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΙΑΝΟΜΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ. 23 i. Νοµική φύση της εγγραπτέας δικαστικής απόφασης 24 ii. Αυτούσια διανοµή ακινήτου διατάζουσα µε εγγραπτέα δικαστική απόφαση..24 iii.αυτούσια διανοµή ήδη υφιστάµενου ορόφου ή διαµερίσµατος διατάζουσα µε εγγραπτέα δικαστική απόφαση.. 24 iv.αυτούσια διανοµή µε σύσταση το πρώτον οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών διατάζουσα µε εγγραπτέα δικαστική απόφαση. 25 v.αυτούσια διανοµή µε απονέµηση άνισων µερίδων και εξίσωση των άνισων µερών µε καταβολή χρηµάτων ή µε σύσταση δουλείας υπέρ εκείνου στον οποίο απονεµήθηκε η µικρότερης αξίας µερίδα.. 26 vi.ειδικές περιπτώσεις αυτούσιας διανοµής που διατάζεται µε εγγραπτέα δικαστική απόφαση.26 1. ιανοµή συνεπικαρπίας 26 2. ιανοµή αγροτικού κλήρου.. 27 3. ιανοµή δασικής έκτασης ;.. 28 Γ. ΤΕΛΕΣΙ ΙΚΕΣ ΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑ ΙΚΗ ΣΕ ΗΛΩΣΗ ΒΟΥΛΗΣΕΩΣ.. 29 -Πηγή της αξίωσης της διάταξης του άρθρου 949 ΚΠολ Γενικά για τη σχετική αγωγή.29 -Η αγωγή καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως δεν εγγράφεται κατ άρθρο 220π1 ΚΠολ στα βιβλία διεκδικήσεων ή κατ άρθρο 12π1 περ.ιβ του ν.2664/1998 στα κτηµατολογικά φύλλα.30 -Φύση της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης του άρθρου 949 ΚΠολ 31

- ιαιτητική απόφαση που καταδικάζει σε δήλωση βούλησης 32 i. Συµβάσεις ως παραγωγικοί λόγοι αξίωσης σε καταδίκη σε δήλωση βουλήσεως 33 ii. Μονοµερείς δικαιοπραξίες ως παραγωγικοί λόγοι αξίωσης σε καταδίκη σε δήλωση βουλήσεως.. 34 iii. ιατάξεις νόµου ως παραγωγικοί λόγοι αξίωσης σε καταδίκη σε δήλωση βουλήσεως.. 35 Γ.1. Οριζόντια ιδιοκτησία ειδικότερα δικαιώµατα αγοραστή κατά οικοπεδούχου και κατά εργολάβου. 39 i. Οριζόντια ιδιοκτησία Σύσταση µε καταδίκη σε δήλωση βουλήσεως 41 ii.επιδρά η τελεσίδικη δικαστική απόφαση που καταδικάζει πωλητή προσυµφώνου σε δήλωση βουλήσεως στην µετά την κατάρτιση του προσυµφώνου κατάσχεση του προσυµφωνηθέντος ακινήτου;. 42 Γ.2. Ειδικότερες περιπτώσεις.. 43. ΤΕΛΕΣΙ ΙΚΕΣ ΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ Ή ΑΛΛΟΥ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟΥ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΚΙΝΗΤΟ, ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΑΠΟΚΤΗΘΕΙ ΜΕ ΕΚΤΑΚΤΗ ΧΡΗΣΙΚΤΗΣΙΑ. 43 i. Χρησικτησία ως τίτλος κτήσης δικαιώµατος... 43 ii. Καταχώριση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων που αναγνωρίζουν έκτακτη χρησικτησία σε ακίνητο. 44 iii. Καταχώριση δικαστικών αποφάσεων που αναγνωρίζουν τακτική χρησικτησία σε ακίνητο ; Καταχώριση τακτικής χρησικτησίας χωρίς δικαστική απόφαση ;.. 45 Ε. ΑΠΟ ΟΧΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΤΗΡΙΟ. 47 ΣΤ. ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΩΣ ΤΙΤΛΟΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΥΠΟΘΗΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΗΜΕΙΩΣΗΣ ΥΠΟΘΗΚΗΣ 48 i. Τίτλος υποθήκης ικαστική απόφαση ιαταγή πληρωµής.. 48 ii.τίτλος προσηµείωσης ικαστική απόφαση ιαταγή πληρωµής.. 49 iii.περιορισµός υποθήκης ή προσηµείωσης υποθήκης Εκχώρηση της ασφαλισµένης απαίτησης... 50 iv.απόσβεση και εξάλειψη υποθήκης ή προσηµείωσης υποθήκης.. 51 Ζ. ΤΕΛΕΣΙ ΙΚΕΣ ΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΙΑΡΡΗΞΗΣ ΚΑΤΑ ΟΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΕΚΠΟΙΗΣΕΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ.. 52 Η. ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΠΟΥ ΙΑΤΑΖΟΥΝ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ. 54 Θ. ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΕΣ ΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΚ Ι ΟΝΤΑΙ ΕΠΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 220 ΚΠολ ΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 6π2 & 13π2&3 ΤΟΥ Ν. 2664/1998 ΑΓΩΓΩΝ 55 IV. ΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Ι. Πολεοδοµία - ορισµός σκοπός.. 58 i. Σύγκρουση και εναρµόνιση Πολεοδοµικών αρχών και δικαιώµατος ιδιοκτησίας.. 58

ii. Περιβαλλοντικό και πολεοδοµικό κεκτηµένο. 59 iii.συµπεράσµατα από νoµολογία περί «πολεοδοµικού κεκτηµένου». 60 Ι.1. Το ν.δ. της 17.7./16.8.1923 «περί σχεδίων πόλεων, κωµών και συνοικισµών του Κράτους και οικοδοµής αυτών» 61 Ι.2. Βασικό ισχύον νοµοθετικό καθεστώς.. 63 Ι.3. Νοµική φύση του διατάγµατος που εγκρίνει το σχέδιο πόλης. 64 Ι.4. Τροποποίηση- Αναθεώρηση σχεδίου πόλης -Ένταξη περιοχών στο σχέδιο πόλεως 64 Ι.5. Αναµόρφωση Ανάπλαση σχεδίου πόλης 65 Ι.6. ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΣΤΑ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕ ΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ Σχεδιασµός ευρύτερης από την πόλη περιοχής 65 i. Γενικό πολεοδοµικό σχέδιον. 66 ii. Εκπόνηση και έγκριση του γ.π.σ. Εγγραπτέα διοικητική πράξη πριν από την εφαρµογή του γ.π.σ. 67 Ι.7. Πολεοδοµική µελέτη. 68 - Έγκριση και ηµοσίευση Πολεοδοµικής µελέτης. 68 Ι.8. ΠΡΑΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ.. 68 i. Νοµική φύση. 70 ii. ιαδικασία εκπονήσεως... 70 1.Κίνηση της διαδικασίας 70 2.Αρµοδιότητα για έγκριση-κύρωση της πράξης εφαρµογής. 70 3.Κατ εξαίρεση ανάκληση της πράξης εφαρµογής Εγγραπτέα διορθωτική πράξη..72 4. υνατότητα ενστάσεων κατά της πράξης εφαρµογής πριν από την κύρωσή της από το Νοµάρχη 72 iii. Συγκεκριµενοποίηση πράξης εφαρµογής Περιεχόµενο... 74 iv. Μεταγραφή στο υποθηκοφυλακείο και καταχώριση στα κτηµατολογικά φύλλα 75 v. Μεταβολές δικαιώµατος κυριότητας που εµπίπτουν στο άρθ.24π3 και 4 Σ και µεταβολές που εµπίπτουν στο άρθ.17 Σ Πρακτικές συνέπειες. 77 vi. Μεταβολές λοιπών εµπράγµατων δικαιωµάτων. 79 vii. Πρωτότυπος τρόπος κτήσης κυριότητας µε την πράξη εφαρµογής Μη εφαρµογή των περί χρησικτησίας διατάξεων 79 viii. Ειδικότερες πράξεις εφαρµογής 80 1. ΡΥΜΟΤΟΜΗΣΗ 80 2. ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗ.. 81 3. ΠΡΟΣΚΥΡΩΣΗ. 84 4. ΠΡΑΞΗ ΑΝΑΛΟΓΙΣΜΟΥ... 87 ix. Συµπερασµατικά για την πράξη εφαρµογής 87 Ι.9. Το ρυθµιστικό σχέδιον 88 i. Χώρος όπου εφαρµόζεται - Ορισµός...88 ii. ιαδικασία εκπόνησης ρυθµιστικού σχεδίου Εγγραπτέα διοικητική πράξη πριν από την εφαρµογή του ρυθµιστικού σχεδίου µεταγραφή και καταχώριση της πράξης εφαρµογής του ρυθµιστικού σχεδίου 89 Ι.10. Το σχέδιο χωρικής και οικιστικής οργάνωσης της ανοικτής πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) Εγγραπτέα διοικητική πράξη πριν από την εφαρµογή του σχεδίου µεταγραφή και καταχώριση

της πράξης εφαρµογής του σχεδίου 89 Ι.11. ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΕΣ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ 90 i. Εγγραπτέα πράξη κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης 90 - Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις διεπόµενες από ειδικές διατάξεις. 92 ii. Συντελεσµένη αναγκαστική απαλλοτρίωση. 93 iii. Ανακλητική της απαλλοτρίωσης πράξη Εγγραφή της στα κτηµατολογικά φύλλα κατ άρθρο 12π1 περ.ββ. του νόµου 2664/1998. 94 - Αυτοδίκαιη άρση µη συντελεσµένης απαλλοτρίωσης.. 94 - Υποχρεωτική ανάκληση µη συντελεσµένης απαλλοτρίωσης 95 - Άρση ή ανάκληση ρυµοτοµικής απαλλοτρίωσης.. 95 - υνητική ανάκληση συντελεσµένης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης 96 - Υποχρεωτική ανάκληση συντελεσµένης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.. 97 iv. Η µεταγραφή ή καταχώριση της πράξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αποτελεί condicio juris της εµπράγµατης µεταβολής ;.. 97 Ι.12. ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΟΜΗΣΗΣ. 100 i. Εγγραπτέα εγκριτική απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµόσιων `Εργων της εκδόσεως του τίτλου µεταφοράς συντελεστή δόµησης.. 100 ii. Ο τίτλος για το δικαίωµα µεταφοράς συντελεστή δόµησης.. 101 iii. Πραγµατοποίηση µεταφοράς συντελεστή δόµησης - Εγγραπτέα απόφαση του προϊσταµένου της αρµόδιας για πολεοδοµικά θέµατα ιεύθυνσης κάθε Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης.. 101 iv. Εγγραπτέα διαπιστωτική πράξη ακύρωσης της πράξης µεταφοράς συντελεστή δόµησης 102 Κ. ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ ΜΕΤΑΓΡΑΠΤΕΕΣ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΠΤΕΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ.. 102 - Νοµοθετικές διατάξεις. 102 Κ.1. ΖΩΝΗ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ (Ζ.Ε.Π.). 102 i. Ορισµός... 102 ii. ιαδικασία χαρακτηρισµού περιοχής ως Ζ.Ε.Π. και διαδικασία ενεργού πολεοδοµίας µεταγραφή ή/και καταχώριση της διοικητικής πράξης (άρθ.12π1 περ.ιστ του ν.2664/1998 «Εθνικό Κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις») 102 iii. ιατυπώσεις δηµοσιότητας 104 Κ.2. ΖΩΝΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΑΝΑ ΑΣΜΟΥ (Ζ.Α.Α.).105 i. Ορισµός 105 ii. ιαδικασία χαρακτηρισµού περιοχής ως Ζ.Α.Α. και διαδικασία αστικού αναδασµού µεταγραφή ή/και καταχώριση της διοικητικής πράξης (άρθ.12π1 περ.ιστ του ν.2664/1998 «Εθνικό Κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις») 105 iii. Εγγραπτέα παραχωρητήρια πράξη.106 Κ.3. Συµπερασµατικά για τις µεθόδους Επεµβατικής Πολεοδοµίας.107 Κ.4. ΚΥΡΩΜΕΝΟΙ ΑΝΑ ΑΣΜΟΙ ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΗΡΙΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΠΕΡΙ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑ ΑΣΜΟΥ.108 i. Κυρωµένοι αναδασµοί εγγραπτέα κυρωτική απόφαση του αναδασµού του αρµόδιου Νοµάρχη.. 108

ii. Παραχωρητήρια ιορθωτική Νοµαρχιακή απόφαση των µεταγεγραµµένων παραχωρητηρίων του νόµου 674/1977 109 iii. Εγγραπτέα διοικητική πράξη περί διενέργειας αναδασµού.. 110 Λ. ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΜΟ ΙΑ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ ΑΠΟ ΑΝΑ ΑΣΜΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΑΝΑ ΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ..111 i. Παραχωρητήριο νοµής ακινήτων σε δικαιούχους από αναδασµό µετά την περάτωση των εργασιών του αναδασµού και πριν από την κύρωσή του 111 ii. ιόρθωση κτηµατολογικής εγγραφής κατ άρθρο 19π3 του ν.2664/1998 µε εξωδικαστική διαδικασία... 112 Μ. ΝΟΜΗ Αντικείµενο εγγραπτέας πράξης ; 112 i. Έννοιες.112 ii. Πρωτότυπος και παράγωγος τρόπος κτήσης της νοµής. 113 iii. Νοµική φύση νοµής - Μεταγραφή στο υποθηκοφυλακείο ή/και καταχώριση στα κτηµατολογικά φύλλα της νοµής ή και της κατοχής ;.114 Ν. ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ..117 i. ωρεάν παραχώρηση µε υπουργική απόφαση σε αθίγγανους και παλιννοστούντες οµογενείς από την τέως Σοβιετική Ένωση.. 117 ii. Παραχώρηση µε απόφαση του Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας ή του παρ` αυτού εξουδιοτουµένου οργάνου σε αστούς πρόσφυγες. 117 - Κτήση κυριότητας χωρίς µεταγραφή ;... 119 iii. Παραχώρηση µε απόφαση του Υπουργού Γεωργίας κοινόχρηστων ακινήτων στην οικεία Κοινότητα... 120 iv. Παραχώρηση µε απόφαση τοπικού συνεργείου ή Επιτροπής Οριστικών ιανοµών σε εποικιζόµενους αγρότες κληρούχους 120 v. Παραχώρηση µε απόφαση του Νοµάρχη σε κληρούχους παραµεθόριων περιοχών. 122 vi. Παραχώρηση µε απόφαση Νοµάρχη κοινόχρηστων και διαθέσιµων µικροεκτάσεων σε όµορους κληρούχους. 122 vii. Παραχώρηση µε απόφαση της αρµόδιας Επιτροπής Απαλλοτριώσεων προς αποκατάσταση µετακινηθέντων κληρούχων... 123 viii. ωρεάν παραχώρηση µε απόφαση Νοµάρχη σε ευαγή ιδρύµατα, σε ν.π.δ.δ ή ν.π.ι.δ. κοινωφελούς σκοπού ή στον Ε.Ο.Τ... 123 ix. Παραχώρηση µε απόφαση του Υπουργού Γεωργίας στον Ο.Τ.Ε. και στη.ε.η... 123 x. Παραχώρηση µε απόφαση του Υπουργού Γεωργίας στο Αγγλικό ηµόσιο για χώρο αγγλικών νεκροταφείων. 124 xi. Παραχώρηση µε απόφαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων σε νεµόµενους αυθαιρέτως συγκεκριµένες δασικές εκτάσεις... 124 xii. Παραχώρηση µε απόφαση του Νοµάρχη ή του Υπουργού Γεωργίας εποικιστικών εκτάσεων για δασικούς σκοπούς σε ασική Υπηρεσία 125 xiii. Παραχώρηση µε απόφαση του Υπουργικού Συµβουλίου δασικών εκτάσεων µε σκοπό την προαγωγή της Εθνικής Οικονοµίας 125

xiv. Παραχώρηση µε απόφαση Νοµάρχη του ιδανικού µεριδίου του ηµοσίου επί δασικών εκτάσεων 125 xv. Άλλες παραχωρήσεις κυριότητας δασών. 126 xvi. Παραχώρηση µε απόφαση του Υπουργού Γεωργίας σε οικοδοµικούς συνεταιρισµούς εν ενεργεία Στρατιωτικών και ηµοσίων Πολιτικών υπαλλήλων 126 xvii. Παραχώρηση κυριότητας ή χρήσης ακίνητης περιουσίας του Ταµείου Εθνικής Άµυνας ή του ηµοσίου ή ν.π.δ.δ απόφαση της ιοικούσας Επιτροπής του Τ.ΕΘ.Α κοινή Υπουργική απόφαση.. 127 xviii. Παραχώρηση κατοικίας µε απόφαση του Οργανισµού Εργατικής Κατοικίας..127 Ξ. ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΑΠΛΗΣ Ή ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ..128 i. Νοµικό έρεισµα 128 ii. Νοµική φύση.. 128 iii. Εκδούσα «αρχή».. 130 Ξ.1. ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ Ή/ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΣΤΑ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΗΡΙΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ;....131 Ξ.2. Το παράδειγµα της παραχώρησης αποκλειστικής χρήσης κοινόχρηστου χώρου αιγιαλού και παραλίας 132 i. Έννοιες και νοµοθετικό καθεστώς αιγιαλού και παραλίας. 132 ii. Παραχώρηση της αποκλειστικής χρήσης µε νόµο.134 iii. Συµπεράσµατα.. 135 iv. Περιορισµοί στις πράξεις παραχώρησης Ανάκληση πράξης παραχώρησης.. 135 v. Απαγόρευση µεταβίβασης του δικαιώµατος αποκλειστικής χρήσης Συνέπεια παράβασης Εξαιρέσεις... 136 vi. ιατυπώσεις ηµοσιότητας Μεταγραφή ή/και καταχώριση της διοικητικής πράξης απαλλοτρίωσης... 136 Ξ.3. Παραχώρηση αποκλειστικής χρήσης κοινόχρηστου χώρου λιµένος.. 137 i. Έννοια ζώνης Λιµένος. 137 ii. ιοικητική πράξη προσδιορισµού ορίων λιµένος ιατυπώσεις δηµοσιότητας.. 138 iii. Ιδιοκτησιακό καθεστώς χερσαίων χώρων ζώνης λιµένα - Σύµβαση παραχώρησης και µίσθωσης επί αυτών Μεταγραφή ή/και καταχώριση της διοικητικής πράξης απαλλοτρίωσης. 138 Ο. ΤΟ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 65 ΤΟΥ Ν.. 210/1973 ΙΚΑΙΩΜΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΚΤΗΣΙΑΣ... 140 i. Εγγραπτέο παραχωρητήριο Προεδρικό ιάταγµα.. 140 ii. Εγγραπτέες αµετάκλητες δικαστικές αποφάσεις 141 iii. Εγγραπτέα διοικητική απόφαση που κηρύσσει την αναγκαστική απαλλοτρίωση των αποθεµατικών µεταλλείων. 142 iv. Εγγραπτέα διοικητική απόφαση που κηρύσσει την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου για σκοπό εκµετάλλευσης µεταλλείου. 142 V. ΕΠΙΛΟΓΟΣ... 143

ΒΙΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 144 ΑΡΘΟΓΡΑΦΙΑ. 146

I. EΙΣΑΓΩΓΗ Κτηµατολόγιο είναι το ενιαίο σύστηµα των κτηµατολογικών βιβλίων και κτηµατολογικών διαγραµµάτων, τα οποία περιέχουν το σύνολο νοµικών και τεχνικών πληροφοριών που αφορούν τα ακίνητα 1. O ορισµός του κτηµατολογίου στηρίζεται κατά βάση στους ορισµούς του νόµου 2664/1998 «Εθνικό Κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις». Το σύστηµα του Κτηµατολογίου είναι γερµανικής προέλευσης και εφαρµόζεται σε Γερµανία, Αυστρία, Ελβετία και σε παραλλαγές στην Αγγλία 2. Το Εθνικό Κτηµατολόγιο ουσιαστικά καταγράφει και παρακολουθεί τις ιδιοκτησιακές σχέσεις στα ακίνητα, οι οποίες έχουν διαµορφωθεί βάσει των εκάστοτε διατάξεων για τους τρόπους κτήσης κυριότητας και των λοιπών εγγραπτέων στο κτηµατολόγιο δικαιωµάτων 3. Τα δικαιώµατα, για τα οποία υπάρχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης στο στάδιο της κτηµατογράφησης είναι αυτά, στα οποία αφορούν οι εγγραπτέες σε καθεστώς λειτουργούντος κτηµατολογίου πράξεις, σύµφωνα µε το άρθρο 12 του ν. 2664/1998 (άρθρο 2π3.α του 2308/1995 «Κτηµατογράφηση για τη δηµιουργία Εθνικού Κτηµατολογίου. ιαδικασία έως τις πρώτες εγγραφές στα κτηµατολογικά βιβλία και άλλες διατάξεις»). Αντικείµενο δε των κτηµατολογικών εγγραφών αποτελούν τα εγγραπτέα δικαιώµατα που αφορούν ακίνητα κατά την έννοια του άρθρου 948 ΑΚ (σε συνδυασµό και µε τα άρθρα 953 και 954 ΑΚ) καθώς και κάθε αυτοτελές, συνδεόµενο µε το έδαφος, ιδιοκτησιακό αντικείµενο (άρθρο 4π1 εδ.α του νόµου 2664/1998). Στο κτηµατολόγιο καταχωρίζεται η ιδιωτική περιουσία των κοινοτήτων, η οποία είναι δεκτική συναλλαγής και εξουσιάσεως και όχι τα κοινής χρήσεως ακίνητα 4. Τo άρθρο 12 του νόµου 2664/1998 καταγράφει τις εγγραπτέες πράξεις στα κτηµατολογικά βιβλία 5. Οι πράξεις αυτές είναι δικαιοπραξίες, δικαστικές αποφάσεις 1 Λ.Κιτσαράς, Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηµατολόγιο, 2001, σ. 7, σηµ.26. 2 Σταθόπουλος σε Γεωργιάδη- Σταθόπουλο, Αστικός Κώδιξ, 1985, Εισαγ. παρατηρήσεις στα άρθρα 1192-1208, αριθ.6. 3 Φ. ωρής, Εθνικό Κτηµατολόγιο Νοµικά Ζητήµατα, Αρµ 1995, 1564. 4 ΕφΠατρ1038/1997, ΑχαΝοµ 1998, 277 Θ. Στίγκας, Κτηµατολόγιο, Υποθηκοφυλακεία, Μεταγραφή, 2006, σ. 23. 5 Στο νόµο 2308/1995 «Κτηµατογράφηση για τη δηµιουργία Εθνικού Κτηµατολογίου. ιαδικασία έως τις πρώτες εγγραφές στα κτηµατολογικά βιβλία και άλλες διατάξεις» δεν ορίζονταν ρητά οι πράξεις που πρέπει να δηλωθούν για τα ακίνητα που κτηµατογραφούνται. Στο άρθρο 2π3 του ίδιου νόµου, ωστόσο, προβλεπόταν ότι «έως ότου εκδοθεί νόµος για τα κτηµατολογικά βιβλία», τα δηλωτέα δικαιώµατα θα προσδιορίζονταν µε απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ..Ε. Πράγµατι, µε την υπ αριθ.

και διοικητικές πράξεις µε τις οποίες συστήνονται, αλλοιώνονται ή καταργούνται εµπράγµατα δικαιώµατα επί ακινήτων 6. Ως εγγραπτέες πράξεις στα κτηµατολογικά βιβλία ορίζονται από το ίδιο άρθρο, επίσης, οι πράξεις κατασχέσεων ακινήτων και οι αγωγές ή ανακοπές που προβλέπονται στο άρθρο 220 ΚΠολ και στο άρθρο 13π2&3 του ν. 2664/1998. Οι τελευταίες αυτές πράξεις προστατεύουν τα δικαιώµατα και τα έννοµα συµφέροντα των προσώπων που επιβάλλουν κατάσχεση και ασκούν τα ένδικα βοηθήµατα. Το άρθρο 12 του νόµου 2664/1998 καταγράφει κατ ουσίαν όλες τις µεταγραπτέες πράξεις που υπόκεινται σε δηµοσιότητα στα υποθηκοφυλακεία 7. Όµως το σύστηµα µεταγραφών και υποθηκών υστερεί συγκριτικά µε το 9748/1745/15.3.1996 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ..Ε. (Φ.Ε.Κ. Β 245/11.4.1996) ως δικαιώµατα σε ακίνητα για τα οποία έπρεπε να υποβληθεί δήλωση για εγγραφή τους στα κτηµατολογικά βιβλία περιοχής υπό κτηµατογράφηση ορίστηκαν τα εξής: α. Όλα τα εµπράγµατα δικαιώµατα σε ακίνητα, όπως η κυριότητα, στην οποία περιλαµβάνονται και η οριζόντια και η κάθετη ιδιοκτησία, κάθε είδους δουλείες σε ακίνητα, η υποθήκη και η προσηµείωση υποθήκης. β. Όλα τα προβλεπόµενα δικαιώµατα τρίτων για τα οποία έχουν συνταχθεί πράξεις και δικόγραφα που είναι εγγραπτέα κατά την κείµενη νοµοθεσία, στα οικεία βιβλία βαρών και κατασχέσεων και στα βιβλία διεκδικήσεων των υποθηκοφυλακείων. γ. ικαίωµα µεταλλειοκτησίας κατά το άρθρο 65 του ν.δ. 210/1973 «περί µεταλλευτικού κώδικος» (Φ.Ε.Κ. Α 277/5.10.1973). δ. Μισθώσεις για χρονικό διάστηµα µακρότερο από εννέα έτη, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 618 ΑΚ. ε. Χρονοµεριστικές µισθώσεις κατά την έννοια του άρθρου 1 του Ν. 1652/1986 «Σύµβαση της χρονοµεριστικής µίσθωσης και ρύθµιση συναφών θεµάτων» ( Φ.Ε.Κ. Α 167/30.10.1986). Η λέξη «όπως» στο πρώτο εδάφιο της υπουργικής απόφασης καταδείκνυε την ενδεικτική απαρίθµηση των εκεί αναφερόµενων εµπράγµατων δικαιωµάτων. Πλέον, µε την έκδοση του νόµου 2664/1998, η ως άνω υπουργική απόφαση έπαψε να ισχύει. Με την υπ αριθ. 125/9/27.6.1996 απόφαση Σ του Ο.Κ.Χ.Ε. (εκδοθείσα χωρίς ειδικότερη εξουσιοδότηση του άρθρου 43π2 εδ.β Σ) προστέθηκαν ως δηλωτέες πράξεις α. οι χρηµατοδοτικές µισθώσεις ακινήτων του ν. 1665/1986, όπως συµπληρώθηκε µε το νόµο 2367/1995 (Φ.Ε.Κ. Β 245/11.4.1996), β. οι κατασχέσεις, γ. οι κατά τα άρθρα 939 επ. ΑΚ τελεσίδικες αποφάσεις διάρρηξης καταδολιευτικών εκποιήσεων ακινήτων, και δ. όλα τα υποκείµενα σε δηµοσιότητα, κατά την εκάστοτε κείµενη νοµοθεσία, δικαιώµατα και βάρη επί ακινήτων, καθώς και οι υποκείµενες σε όµοια δηµοσιότητα δεσµεύσεις της εξουσίας διάθεσης του δικαιούχου τους. 6 Ήδη, µε το άρθρο 2π1 εδ.α του νόµου 2308/1995 καλούνταν «όσοι έχουν εµπράγµατο ή άλλο εγγραπτέο στα κτηµατολογικά βιβλία δικαίωµα σε ακίνητα της υπό κτηµατογράφηση περιοχής να υποβάλουν δήλωση µε περιγραφή του δικαιώµατος και αναφορά στην αιτία κτήσης του». Από την εν λόγω διατύπωση απέρρεε το συµπέρασµα ότι προς δήλωση δικαιώµατα θα ήταν τα εµπράγµατα δικαιώµατα του ΑΚ και όσα εµπράγµατα δικαιώµατα προβλέπονταν από ειδικές διατάξεις νόµου όπως το δικαίωµα µεταλλειοκτησίας, ή από κάθε άλλο νόµιµο τρόπο. ηλαδή οι συνήθεις εγγραπτέες πράξεις απέρρεε ότι είναι α) οι εµπράγµατες δικαιοπραξίες περιβεβληµένες το συµβολαιογραφικό τύπο, β) οι διοικητικές πράξεις, γ) οι δικαστικές αποφάσεις και δ) οι αγωγές. 7 ΑΠ 107/2001, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ ΜονΠρΡεθυµν320/2003, De Lege 2005, 1996 ΜονΠρΡεθυµν256/2004 De Lege 2006, 168 : «ο κατάλογος των πράξεων που πρέπει να µεταγραφούν, των πράξεων δηλαδή για τις οποίες ο νόµος ανάγει την µεταγραφή σε "αίρεση δικαίου" για να επέλθουν τα έννοµα αποτελέσµατά τους, είναι περιοριστικός. Όλες οι πράξεις που αναφέρονται στις ΑΚ 1192-1193 και όσες άλλες προβλέπονται µε ειδικές διατάξεις, αλλά και µόνο αυτές υπόκεινται σε µεταγραφή».

σύστηµα του κτηµατολογίου 8, αφού κατά το πρώτο υπάρχει ο κίνδυνος σύγχυσης ως προς την ταυτότητα των ακινήτων 9 και επίσης εξασφαλίζει µόνο τυπική δηµοσιότητα. Σύµφωνα και µε την Εισηγητική Εκθεση του νόµου 2664/1998, οι ουσιώδεις διαφορές των δύο συστηµάτων είναι διαφορές αφετηρίας, στόχων και εννόµων αποτελεσµάτων. Συγκεκριµένα, ενώ το σύστηµα µεταγραφών είναι προσωποκεντρικό, το σύστηµα του κτηµατολογίου είναι κτηµατοκεντρικό και ενώ το σύστηµα µεταγραφών παρέχει µόνο τυπική δηµοσιότητα, το σύστηµα του κτηµατολογίου παρέχει ουσιαστική δηµοσιότητα. Αυτή η εξασφάλιση της ουσιαστικής δηµοσιότητας αποτελεί τη σηµαντικότερη τοµή του συστήµατος του Κτηµατολογίου τόσο σε επίπεδο στόχων όσο και εννόµων αποτελεσµάτων. Με την ουσιαστική δηµοσιότητα προκρίνονται οι αρχές της δηµόσιας πίστης 10 και της ασφάλειας των συναλλαγών και έτσι προστατεύεται πλήρως ο καλόπιστος συναλλασσόµενος που εµπιστεύεται τις κτηµατολογικές εγγραφές. Ο καλόπιστος συναλλασσόµενος κατοχυρώνει το αποκτούµενο από αυτόν εµπράγµατο δικαίωµα στηριζόµενος αποκλειστικά στην τελευταία εγγραφή του δικαιοπαρόχου του στα κτηµατολογικά φύλλα, εγγραφή η οποία εξοπλίζεται µε το τεκµήριο ορθότητας (άρθρα 8π1 και 13). Όποιος µάχεται το τεκµήριο της ορθότητας οφείλει να αποδείξει ουσιαστικές ή τυπικές ελλείψεις του τίτλου ή της καταχώρησης στα οποία στηρίζεται το τεκµήριο αλλά και στην περίπτωση ακόµα που αποδειχθεί ότι ο δικαιοπάροχος του καλόπιστου τρίτου δεν ήταν κύριος ή το δικαίωµα της κυριότητας ήταν περιορισµένο µε εµπράγµατα δικαιώµατα τρίτων, το τεκµήριο δεν ανατρέπεται 11 προκειµένου να προστατευθεί ο καλόπιστα συναλλασσόµενος. Στο κτηµατολογικό φύλλο κάθε ακινήτου καταχωρίζονται όλες οι εµπράγµατες µεταβολές επί αυτού, ακόµα κι αν οι δικαιούχοι είναι άσχετοι µεταξύ τους. Εποµένως, κάθε ενδιαφερόµενος δύναται να ελέγχει ολοκληρωτικά το νοµικό καθεστώς του εκάστοτε ακινήτου και έχει κατοχυρωµένα τα δικαιώµατά του, εφόσον καλόπιστα στηρίζεται στις κτηµατολογικές εγγραφές. Το άρθρο 2 του νόµου 2664/1998 αποτυπώνει τις θεµελιώδεις αρχές για τη 8 Ι. Σπυριδάκης, Ακύρωση εµπράγµατης δικαιοπραξίας και εµπράγµατα δικαιώµατα τρίτων, 1981, σ. 81 επ. 9 Φ. ωρής, Κτηµατογράφηση για τη δηµιουργία Εθνικού Κτηµατολογίου. ιαδικασία έως τις πρώτες εγγραφές στα Κτηµατολογικά Βιβλία, ΙόνΕπιθ, τ.1/2001, 7 επ. 10 Φ. ωρής, Εθνικό Κτηµατολόγιο Νοµικά Ζητήµατα, Αρµ 1995, 1566. 11. Αργυρίου, Το ίκαιο του Κτηµατολογίου, 2008, σ. 6.

λειτουργία του Κτηµατολογίου οι οποίες είναι α) η κτηµατοκεντρική οργάνωση των κτηµατολογικών πληροφοριών, β) ο έλεγχος νοµιµότητας των τίτλων και των απαιτούµενων εκάστοτε εγγράφων, γ) η χρονική προτεραιότητα των κτηµατολογικών εγγραφών, δ) η δηµοσιότητα των κτηµατολογικών βιβλίων, ε) η δηµόσια πίστη των κτηµατολογικών εγγραφών µε σκοπό την προστασία των καλόπιστων συναλλασσόµενων οι οποίοι στηρίζονται σε αυτές, και στ) το ανοικτό Κτηµατολόγιο κατά το οποίο µπορούν να καταχωρηθούν οποτεδήποτε στο µέλλον στο σύστηµα του Κτηµατολογίου και πρόσθετες πληροφορίες που αφορούν στο χαρακτήρα, τη χρήση ή την αξία των ακινήτων. ιευκρινίζεται ότι τo άρθρο 12 του νόµου 2664/1998 δεν προβλέπει τα δικαιώµατα που καταχωρίζονται στα κτηµατολογικά φύλλα αλλά τις εγγραπτέες πράξεις, οι οποίες αφορούν στα εµπράγµατα δικαιώµατα που αρχικά δηλώνονται κατά τη διαδικασία της κτηµατογράφησης. Σε µεταγραφή, εποµένως και σε καταχώρηση στα κτηµατολογικά φύλλα υπόκειται αυτή καθ αυτή η πράξη που καθορίζεται ως µεταγραπτέα από το νόµο και όχι γενικά η κτήση, αλλοίωση ή µετάθεση του εµπράγµατου δικαιώµατος επί ακινήτου 12. Στη συνέχεια θα εξεταστούν οι καταχωρητέες πράξεις που εκδίδονται από δικαστικές ή διοικητικές αρχές. Ας σηµειωθεί ότι οι εκδιδόµενες από δικαστικές ή διοικητικές αρχές πράξεις οι οποίες ορίζουν ή επιφέρουν µεταβολή ιδίως στις χρήσεις γης και στους όρους και περιορισµούς δόµησης των ακίνητων, µετά την καταχώρισή τους στα κτηµατολογικά φύλλα των ακινήτων που αφορούν, αρχειοθετούνται σε ιδιαίτερο αρχείο και σε ξεχωριστούς φακέλους ανά είδος 13. Πράξεις που ορίζουν ή επιφέρουν τέτοια µεταβολή είναι ιδίως η κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, η απόφαση διενέργειας αναδασµού, συντελεσµένες αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, κυρωµένοι αναδασµοί, πράξεις εφαρµογής ρυθµιστικών και πολεοδοµικών σχεδίων και µελετών, µεταφοράς συντελεστή δόµησης, οι κάθε είδους παραχωρήσεις του ηµοσίου µε τις οποίες µεταβιβάζεται η κυριότητα ή συνίσταται περιορισµένο εµπράγµατο δικαίωµα σε ακίνητο, η παραχώρηση νοµής από αναδασµό καθώς και οι ανακλητικές αυτών διοικητικές πράξεις. 12 ΜονΠρΣάµου 5/2005, ΑρχΝ 2005, 201 Ι. Καράκωστας, Αγωγές και Αιτήσεις Αστικού ικαίου και Άµυνα Εναγοµένου, 2007, σ. 750. 13 Άρθρο 5π6 της υπ αριθµόν 168/3α /17.7.2003 απόφασης Σ του ΟΚΧΕ (ΦΕΚ Β 1042/28.7.2003).

II. ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΟΚΕΙΝΤΑΙ ΣΕ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΣΤΑ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΦΥΛΛΑ i. Συντέλεση Μεταγραφής Η µεταγραφή συνίσταται στην καταχώριση στα σχετικά δηµόσια βιβλία περίληψης των εγγράφων, τα οποία ενσωµατώνουν τη σύσταση, µετάθεση, τροποποίηση ή κατάργηση εµπράγµατου δικαιώµατος σε ακίνητο 14. Οι µεταγραπτέες πράξεις µεταγράφονται πλήρως µε την καταχώριση της πράξης στα βιβλία των µεταγραφών σε περίληψη. Η δε ακολούθως υποχρεωτικώς συντασσόµενη από τον υποθηκοφύλακα έκθεση που αφορά τη µεταγραφόµενη πράξη αποτελεί παρεπόµενη διατύπωση προκειµένου να είναι πληρέστερη η µεταγραφή. εν επηρεάζει όµως το κύρος της ήδη συντελεσθείσας µεταγραφής 15. Με τη µεταγραφή συστήνεται, µετατίθεται, τροποποιείται ή καταργείται οριστικά το εµπράγµατο δικαίωµα, όχι όµως και η νοµή, η οποία αντανακλά την πραγµατική κατάσταση φυσικού εξουσιασµού που επικρατεί στο ακίνητο. Όµως, η µεταγραφή δεν θεραπεύει τυχόν έλλειψη κυριότητας αυτού που µεταβίβασε και δεν καλύπτει τυχόν ουσιαστικές ή τυπικές ακυρότητες του τίτλου 16. Συνεπώς, ο έλεγχος τίτλων στα βιβλία µεταγραφών δεν εξασφαλίζει τον αγοραστή ότι του µεταβιβάζεται η κυριότητα από αληθή κύριο 17, αφού εάν ο µεταβιβάσας δεν είναι κύριος του ακινήτου δεν δηµιουργείται µε τη µεταγραφή δικαίωµα και δεν επέρχεται µεταβίβαση της κυριότητας 18. ii. Νοµική φύση µεταγραφής Η µεταγραφή συνιστά όρο του ενεργού (αίρεση δικαίου-cοndicio iuris 19 ) κάθε διαθετικής δικαιοπραξίας, η οποία έχει καταρτισθεί 20. εν είναι δικαιοπραξία αλλά 14 Τ. Αθανασόπουλος, Συµβολαιογραφικό ίκαιο, Τόµος Α, 1996, σ. 513. 15 Γ. Μπαλής, Εµπράγµατο ίκαιο, 1961, παρ.188, αριθ.3 Α. Τούσης, Εµπράγµατο ίκαιο, 1988, παρ.207, σηµ.1 Τ. Αθανασόπουλος, Συµβολαιογραφικό ίκαιο, Τόµος Α, 1996, σ. 517. 16 Γ. Μπαλής, Εµπργ, 1961, παρ.192 ΕφΑθ 1634/1990, ΑρχΝ 41/1990, 347 ΜονΠρΑθ 2644/1991, ΑρχΝ 43/1992, 622 ΕφΛαρ 616/2000, Ε ΠΟΛ 2000, 124. 17 Α. Τούσης, Εµπργ, 1988, παρ.283, σ.837 Γ. Μπαλής, Εµπργ, 1961, παρ.192. Μπόσδας, Η δηµοσιότητα των πράξεων επί ακινήτων, Ελλ νη, 1966, 254. 18 ΑΠ 888/1977, ΝοΒ 26, 703. 19 ΕφΑθ 3394/1995, Αρµ 1995, 1412, Αρµ 1996, 328, /νη 1996, 1418, ΝοΒ 1996, 441 ΕφΑθ 4808/1996, Αρµ 1997, 630. 20 Γ. Μπαλής, Εµπργ, 1961, παρ.275 Σταθόπουλος σε Γεωργιάδη- Σταθόπουλο, Αστικός Κώδιξ, άρθ. 1192 αριθ.12, σ.215 Σόντης, Μεταγραφή και συµβατική υπαναχώρηση, Αρµ 1982, 403

πράξη της διοικητικής αρχής που πραγµατώνει την αρχή της δηµοσιότητας 21. Επίσης, η µεταγραφή δεν αποτελεί πράξη διάθεσης δικαιώµατος και άρα για την υποβολή σε µεταγραφή της διαθετικής δικαιοπραξίας δεν προϋποτίθεται ότι ο διαθέσας το δικαίωµά του έχει και την εξουσία διάθεσης του δικαιώµατός του κατά το χρόνο διενέργειας της µεταγραφής 22 για παράδειγµα στην περίπτωση της πτώχευσης, είναι δυνατό να µεταγραφεί πράξη διάθεσης και µετά την πτώχευση του προσώπου που διαθέτει το δικαίωµά του µε τη µεταγραφόµενη πράξη, µε µόνη προϋπόθεση ότι η πράξη αυτή διενεργήθηκε όσο ακόµα είχε την εξουσία διάθεσης ο πτωχός 23. iii. Μεταγραπτέες και εγγραπτέες πράξεις 1. ικαιοπραξίες Σύµφωνα µε το άρθρο 1192ΑΚ και το άρθρο 12π1 περ.α) του ν.2664/1998 σε µεταγραφή και καταχώρηση υπόκεινται οι εµπράγµατες δικαιοπραξίες στη ζωή, συµπεριλαµβανοµένων των αιτία θανάτου δωρεών, που αφορούν ακίνητα, δηλαδή οι δικαιοπραξίες µε τις οποίες συνιστάται, µετατίθεται ή καταργείται εµπράγµατο δικαίωµα σε ακίνητο 24. Να σηµειωθεί ότι µεταγράφεται και καταχωρείται κάθε διορθωτική ή συµπληρωµατική συµβολαιογραφική πράξη των εδώ αναφερόµενων πράξεων. Υποκείµενες σε µεταγραφή και καταχώριση δικαιοπραξίες που αφορούν ακίνητα είναι 25 : οι εκποιητικές µεταβιβαστικές δικαιοπραξίες λόγω πώλησης, δωρεάς εν ζωή ή αιτία θανάτου, γονικής παροχής εν ζωή ή για την περίπτωση θανάτου, η χρονοµεριστική µίσθωση 26 ανεξαρτήτως του χρόνου διαρκείας της, η χρηµατοδοτική Ε.Αλεξανδροπούλου-Αιγυπτιάδου, Ο τίτλος στην τακτική χρησικτησία-συµβολή στην ερµηνεία των άρθ. 1041 και 1043 ΑΚ, 1997, σ. 48 σηµ. 39 ΕφΑθ 3394/1995, Αρµ 49/1995, 1412 ΕφΑθ 5707/1997, ΑρχΝ 1999, 194. 21 Τ. Αθανασόπουλος, όπ.π. ΕφΑθ 7467/1976, ΝοΒ 25, 757 ΑΠ 888/1977, ΝοΒ 26/1978, 703 ΕφΘεσ 673/1990, Αρµ 1990, 634 ΕφΑθ 3569/1998, /νη 1998, 1391. 22 Σταθόπουλος σε Γεωργιάδη- Σταθόπουλο, Αστικός Κώδιξ, άρθ. 1192 αριθ.25. 23 Σταθόπουλος σε Γεωργιάδη- Σταθόπουλο, όπ.π. Γ. Μπαλής, όπ.π., παρ.189 αρ.5, όπου ορθά επισηµαίνεται ότι η µεταγραφή δεν εµπίπτει στις πράξεις του άρθ.537 και 539 του Εµπορικού Νόµου Γ. Ράµµος, ΕρµΑΚ, 1974, άρθρο 1194 αριθ. 63 ΕφΑθ 9855/1978, ΝοΒ 28,787, όπου και άλλες παραποµπές. 24 Ενδεικτικά ΕφΑθ 1491/2003, Ελλ νη 2004, 888 ΕφΑθ 3672/1996, /νη 1997, 684 ΠολΠρΚαβ105/1998, ΑρχΝ 2000, 674. 25 Τ. Αθανασόπουλος, Συµβολαιογραφικό ίκαιο, Τόµος Α, 1996, σ. 517-523. 26 Βλ. ν.1652/1986 «Χρονοµεριστική µίσθωση και συναφή θέµατα», όπως τροποποιήθηκε µε το νόµο 2367/1995 «Εταιρία Αµοιβαίων Επενδύσεων-Factoring-Χρηµατοδοτική µίσθωση».

µίσθωση 27, οι περιορισµοί της εξουσίας διαθέσεως εµπράγµατου δικαιώµατος όπως η συµφωνία να µην παραχωρηθεί υποθήκη 28 και η συµφωνία εναλλαγής της υποθηκικής τάξης. Γενικά, αντικείµενο µεταγραφής είναι κάθε συµφωνία ακόµα και ενοχική, η οποία, σύµφωνα µε το νόµο δύναται να εµπραγµατωθεί κατ εξαίρεση του άρθ.177ακ και της αρχής του κλειστού αριθµού (numerus clausus) των εµπράγµατων δικαιωµάτων και της αρχής της σχετικότητας των ενοχικών δικαιωµάτων 29. Άλλες µεταγραπτέες και εγγραπτέες πράξεις είναι η πράξη αναγνώρισης ήδη µεταγεγραµµένης άκυρης εµπράγµατης δικαιοπραξίας ως έγκυρης, η οποία αποτελεί µάλιστα νέα σύµβαση 30, η πράξη παραίτησης από την κυριότητα µε σκοπό να αποκτηθεί το ακίνητο από ορισµένο κύριο ή να και να καταστεί αυτό κοινόχρηστο 31, η πράξη παραίτησης από περιορισµένο εµπράγµατο δικαίωµα πάνω σε ακίνητο. Μεταγράφονται και καταχωρούνται επίσης η πράξη ανάκλησης δωρεάς αιτία θανάτου (άρθ.2033 ΑΚ) 32, εφόσον δεν υπάρχει συµφωνία για το αµετάκλητο η συµβολαιογραφική αποδοχή της δικαστικής απόφασης που αναγνωρίζει ως επελθούσα την ανάκληση της δωρεάς ακινήτου από το δωρητή (η αναµεταβίβαση του ακινήτου συντελείται µε τη µεταγραφή αυτή 33 ) ακόµα, η πράξη σύστασης ή τροποποίησης πραγµατικής δουλείας 34, επικαρπίας 35 σε 27 Βλ. ν.1665/1986 «Συµβάσεις χρηµατοδοτικής µίσθωσης», όπως τροποποιήθηκε µε το νόµο 2367/1995 περί νέων χρηµατοπιστωτικών θεσµών. 28 Άρθ.1290 ΑΚ. 29 Τ. Αθανασόπουλος, όπ.π., σ. 518. 30 Άρθ.183 ΑΚ ΕφΘεσ 117/1993, Συµβολαιογραφική επιθεώρηση 1993, 1529. 31 ΑΠ 200/1981, ΝοΒ 29, 1398 ΑΠ 1882/1986, ΝοΒ 36, 349 ΑΠ 544/2002, Ελλ νη 43, 1692 ΑΠ 363/2002, ΝοΒ 50, 1852. 32 ΑΠ 845/1984, ΝοΒ 33, 616. 33 ΠολΠρΑθ 8342/1996, ΝοΒ 27, 1593. 34 ΑΠ 1081/2007, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ, όπου κρίθηκε ότι οι ενάγοντες δεν απέκτησαν τη δουλεία διόδου µε παράγωγο τρόπο αφού δεν µετέγραψαν το σχετικό συµβόλαιο και ως δουλεία διόδου ΠολΠρΜυτιλ 225/1998, ΑρχΝ 1999, 78 : «πωλητήριο συµβόλαιο, στο οποίο περιλαµβάνονται δύο εµπράγµατες δικαιοπραξίες που χρήζουν µεταγραφής, δηλαδή η µεταβίβαση της κυριότητας και η σύσταση πραγµατικής δουλείας άντλησης και µεταφοράς ύδατος, µεταγράφηκε µόνο ως εµπράγµατη δικαιοπραξία µεταβίβασης της κυριότητας, όχι όµως και ως εµπράγµατη δικαιοπραξία σύστασης πραγµατικής δουλείας άντλησης και µεταφοράς ύδατος. Κατά συνέπεια, εφόσον δεν έλαβε χώρα µεταγραφή της εµπράγµατης δικαιοπραξίας σύστασης πραγµατικής δουλείας άντλησης και µεταφοράς ύδατος, δεν επήλθε η σύσταση του συγκεκριµένου εµπράγµατος δικαιώµατος, αφού κατά την ΑΚ 1198, χωρίς µεταγραφή δεν επέρχονται τα αποτελέσµατα της εν λόγω δικαιοπραξίας», «πρέπει κάθε µία να µεταγράφεται χωριστά, δηλαδή στην ανωτέρω περίπτωση µία φορά στο όνοµα (µερίδα) αυτού που αποκτά την κυριότητα και µια φορά στο όνοµα (µερίδα) εκείνου που αποκτά τη δουλεία (βλ. ΑΠ 558/1993 Ελλ νη 35, 1539» ΕφΑθ 9017/1989, /νη 1993, 627 ΕφΑθ 2231/1992, ΑρχΝ 1992, 647 ΑΠ 330/1987, ΑρχΝ 1988, 125, ΕΕΝ 1988, 53 ΠολΠρΙωαν 337/2000, /νη 2002, 849. 35 ΣτΕ 538/2001, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ, ΙΚΗ 2004, 959.

ακίνητο ή περιορισµένης προσωπικής δουλείας, όπως η πράξη που περιέχει το δικαίωµα συνοίκησης 36 ή οίκησης 37, η τροποποίηση εµπράγµατης δικαιοπραξίας όπως είναι η άρση αναβλητικής ή διαλυτικής αίρεσης 38, η περίληψη κατακυρωτικής έκθεσης 39 στην κατακύρωση ακινήτου µε δηµόσιο πλειστηριασµό, η πράξη πληρεξουσιότητας εφόσον ο αντιπρόσωπος συνήψε εµπράγµατη σύµβαση σε ακίνητο, ενώ στερείτο πληρεξουσιότητας 40, η πράξη συναίνεσης ή έγκρισης για την κατάρτιση δικαιοπραξίας που µεταγράφεται 41 καθώς και οι πράξεις που έχουν καταστήσει έγκυρη την ίδια τη µεταγραφή π.χ. έκθεση εξειδίκευσης της ταυτότητας ακινήτου 42. Επί µέρους µεταγραπτέες, άρα και εγγραπτέες πράξεις είναι η µεταβίβαση ακινήτου αντί καταβολής, η µεταβίβαση ακινήτου ή άλλου εµπράγµατου δικαιώµατος επ αυτού στα µέλη εταιρείας κατά τη λύση της εταιρείας, η µεταβίβαση ακινήτου µε σκοπό τη σύσταση ιδρύµατος 43, η µεταβίβαση ακινήτου σε εταιρεία λόγω εισφοράς από εταίρο της 44 καθώς και η αναµεταβίβαση του πωληθέντος ακινήτου από τον εικονικό αγοραστή στον αληθινό. Σύµφωνα µε το άρθ.1193 ΑΚ µεταγράφονται και σύµφωνα µε το άρθρο 12π1 περ.ζ του ν.2664/1998 καταχωρούνται οι πράξεις αποδοχής κληρονοµίας ή κληροδοσίας 45. Μεταγράφονται και καταχωρούνται επίσης το πιστοποιητικό του 36 ΠολΠρΑθ 5245/1992, Αρµ 1992, 794, ΑρχΝ 1992, 619. 37 ΕφΑθ 6131/1997, Αρµ 2001, 1043. 38 ΕφΑθ 10340/1986, Ελλ νη 29, 138 Σταθόπουλος σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλο, όπ.π., άρθ.1192, αριθ.20. 39 ΠολΠρΒερ108/1996, Αρµ1996, 1467 ΑΠ 242/2000, ΝΟΜΟΣ ΑΠ 1824/2001, Ελλ νη 43, 1381 ΑΠ 1467/2005, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ ΟλΑΠ 2/1993, /νη 1993, 1348, ΙΚΗ 1994, 991, ΕΕΝ 1993, 368, ΝοΒ 1994, 359 : «σύµφωνα µε τα άρθρα 1005 ΚΠολ και 1033 ΑΚ η περίληψη κατακυρωτικής εκθέσεως αποτελεί τον νόµιµο τίτλο δυνάµει του οποίου, από της µεταγραφής, µετατίθεται η κυριότητα του εκπλειστηριασθέντος ακινήτου στον υπερθεµατιστή. Επέχει δηλαδή αυτή θέση συµβολαιογραφικού εγγράφου, δεδοµένου ότι αφορά πώληση µε δηµόσιο αναγκαστικό πλειστηριασµό, ενεργούµενη µε συµµετοχή της Αρχής και επιφέρει µετάθεση της κυριότητας, καίτοι αυτή συντάσσεται κατά τις διατάξεις περί δικαστικών εκθέσεων (άρθρο 107 ΚΠολ )». 40 Γ. Κωνσταντίνου, Υποθηκοφυλακεία, Εθνικό Κτηµατολόγιο, 2006, σ. 148 ΓνµδΑντεισΑΠ 56/3/8/51, υποσηµ.4 σε Αθανασόπουλο, Συµβολαιογραφικό ίκαιο, Τόµος Α, 1996, σ. 520. 41 ΑΠ 466/1969, ΕΕΝ 37/1970, 37 ΑΠ 476/1978, ΝοΒ 1979, 214 ΕφΑθ 10340-1/1986, Ελλ νη 29/1988, 138 Εφ ωδ 40/2005, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ Γ. Κωνσταντίνου, Υποθηκοφυλακεία, Εθνικό Κτηµατολόγιο, 2006, σ. 148. 42 ΜονΠρΑθ 4466/1985, ΕΕΝ 53/1985, 195. 43 Άρθ.113 ΑΚ. 44 Άρθ.742 ΑΚ. 45 ΜονΠρΘεσ 3217/2007, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ ΜονΠρΑθ 7009/1997, Αρµ1998, 689 : «η οροφοκτησία συνιστάται, εκτός άλλων τρόπων, και µε διάταξη τελευταίας βούλησης (αρθρ. 14 ν. 3741/1929 2 ν. 1024/ 1971, ΑΚ 1002εδ.1), δηλαδή ο κύριος ακινήτου µπορεί µε διάταξη τελευταίας βούλησης να συστήσει στο

γραµµατέα του αρµόδιου Πρωτοδικείου που βεβαιώνει ότι δεν έγινε αποποίηση κληρονοµιάς και κάθε δηµόσιο έγγραφο από το οποίο προκύπτει, έστω και έµµεσα, αποδοχή κληρονοµιάς, όπως το πιστοποιητικό του προϊσταµένου της αρµόδιας.ο.υ. ότι υποβλήθηκε δήλωση φόρου κληρονοµίας 46 η πώληση και µεταβίβαση κληρονοµίας ή κληρονοµικής µερίδας ή ποσοστού αυτής, εφόσον φυσικά υπάρχουν σε αυτήν ακίνητα καθώς και η πράξη αναγνώρισης από κάποιο κληρονόµο ότι συγκεκριµένο ακίνητο δεν περιλαµβάνεται στην κληρονοµία που έχει περιέλθει σε αυτόν. Ακόµα, µεταγραπτέες, εποµένως και εγγραπτέες πράξεις είναι η ανταλλαγή, η διανοµή ακινήτου, η χρονοµεριστική κυριότητα 47, η εκχώρηση της διεκδικητικής αγωγής, εάν περιέχει µόνο στοιχεία της µεταβιβαστικής συµφωνίας του άρθ.1033ακ καθώς και η δήλωση του άρθρου 1221/1981 48 «Απαλλοτρίωση υπέρ ΟΤΑ για γκαράζ- Εντελλόµενα ΥΠΕΧΩ Ε-Σεισµοί». Μεταγράφεται και καταχωρείται, επίσης, το συµβολαιογραφικό έγγραφο µίσθωσης πάνω από εννέα έτη σε ακίνητο (άρθ.618 και 1208 ΑΚ) 49 και η παράταση µίσθωσης, όταν µε την παράταση υπάρχει υπέρβαση των εννέα ετών. Στις µεταγραπτέες και καταχωρητέες δε µισθώσεις υπάγονται τόσο οι µισθώσεις αστικών ακινήτων όσο και οι αγροµισθώσεις, οι επίµορτες αγροληψίες και οι εµπορικές µισθώσεις 50. Μεταγράφονται και καταχωρούνται, ακόµα, η πράξη ακύρωσης συµβολαίου, το ακίνητο του οροφοκτησίες και να ορίσει αυτές είτε υπέρ περισσοτέρων προσώπων είτε υπέρ ενός µόνο προσώπου. Στην περίπτωση αυτή η κτήση των οροφοκτησιών επέρχεται από και µε τη µεταγραφή της αποδοχής της κληρονοµιάς ή κληροδοσίας (ΑΚ 1193) ή του κληρονοµητηρίου (ΑΚ 1195, βλ. Μ. Καράση, σε ΑΚ Γεωργιάδη - Σταθόπουλου, κατ` άρθρο ερµηνεία, V, Εµπράγµατο ίκαιο, υπ` άρθρο 1117, αριθ.11εδ. 2, αριθ. 13, σελ. 719, Α. Πατσουράκου, Η οριζόντια ιδιοκτησία, 1973, παρ. 6, Γ, σελ. 25-30), καθόσον η διαθήκη, µε την οποία συνιστάται οροφοκτησία, δεν µεταγράφεται, διότι δεν εµπίπτει στην έννοια των άρθρων 13 του ν. 3741/1929 και 1192 ΑΚ (βλ.. Χριστοφιλόπουλου, Κάθετος συνιδιοκτησία, 1976, παρ. 16, Π, σελ. 110 και εκθέτη 202, όπου παραποµπή στην υπ` αριθµ. 119 ΓνµδΕισΠρΠατρ, ΝοΒ 13.184, Κ. Βασιλείου, Κάθετη συνιδιοκτησία, 1987, V τµήµα, σύσταση, δ. 5, σελ. 130-132). Αµέσως µε τη µεταγραφή η οροφοκτησία θεωρείται ότι υπάρχει από το θάνατο του κληρονοµουµένου κατ` άρθρο 1199 ΑΚ (βλ. Γ.Μπαλή, Εµπρ. ίκαιο, παρ. 175, Φ. Τσετσέκου, Η διηρηµένη κυριότης επί οικοδοµηµάτων ή µερών αυτών, 1972, παρ. 23, σελ. 106-107)». 46 ΜονΠρΚαρδ 232/1988, ΑρχΝ 1988, 518. 47 Άρθ.1033ΑΚ. 48 Άρθ.1π2 : «ο κύριος των χώρων σταθµεύσεως συντάσσει ενώπιον συµβολαιογράφου δήλωσιν, µεταγραφοµένην εις τα βιβλία µεταγραφών, ότι αι θέσεις αύται τίθενται κατά τας διατάξεις του παρόντος νόµου εις εξυπηρέτησιν του συγκεκριµένου κτιρίου ή διηρηµένων ιδιοκτησιών τούτου». 49 ΟλΑΠ 129/1984, ΝοΒ 1985, 52 ΑΠ 1398/1981, ΝοΒ 1982, 814. 50 Βλ. Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π., σ. 166 : οι υποµισθώσεις δεν µεταγράφονται.

οποίο αφορά µεταβίβαση κυριότητας ή σύσταση περιορισµένου εµπράγµατου δικαιώµατος επί ακινήτου 51 και η πράξη του επαναληπτικού συµβολαίου που αφορά επικύρωση ανώµαλης εµπράγµατης δικαιοπραξίας 52 πάνω σε ακίνητο. Η επανάληψη συµβολαίου αποτελεί επικύρωση των εννόµων συνεπειών των περιεχόµενων σε αυτό εµπράγµατων δικαιοπραξιών (άρθ.183 ΑΚ). Ειδικά σε περιπτώσεις όπου πραγµατοποιήθηκαν µεταβιβάσεις γεωργικών κλήρων µέχρι την έναρξη ισχύος του α.ν. 431/1968 «Απελευθέρωση διάθεσης εποικιστικών κλήρων-ειδικά παραχωρητήρια» κατά παράβαση των διατάξεων της Αγροτικής νοµοθεσίας «περί των περιορισµών των διά πράξεων εν ζωή µεταβιβάσεων των κλήρων», οι µεταβιβάσεις αυτές επικυρώνονται (άρθ.3π4 εδ.1 του ν. 431/1968), από το χρόνο που καταρτίστηκαν, εφόσον είχε καταβληθεί µέσα σε ένα χρόνο από την έναρξη ισχύος του ως άνω νόµου το τυχόν οφειλόµενο τίµηµα προς το δηµόσιο για το ακίνητο που µεταβιβάστηκε και το κατά το άρθ. 9 του α.ν. 1832/1951 «Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως της Αγροτικής Νοµοθεσίας» ειδικό τέλος 53. Με την καταβολή αυτή εκδιδόταν σχετική βεβαίωση από τις αρµόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας ή της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας περί ανυπαρξίας τυχόν οφειλής, η οποία σηµειωνόταν µε επιµέλεια του ενδιαφεροµένου στο περιθώριο της οικείας µεταγραφής του επικυρωµένου συµβολαίου στα βιβλία µεταγραφών η µεταγραφή αυτή ενεργούσε αναδροµικά στο χρόνο της µεταβίβασης 54. Επίσης, µεταγράφεται και εγγράφεται η πράξη παραίτησης από το δικαίωµα ακύρωσης σύµφωνα µε το άρθ.156 ΑΚ ακυρώσιµης δικαιοπραξίας που πρέπει να µεταγράφεται 55. Υποστηρίζεται, πάντως, ότι η παραίτηση από το δικαίωµα αυτό, µπορεί να γίνει και σιωπηρά 56. εν υπάρχει όµως, καµία αµφισβήτηση στο ότι µεταγράφεται η πράξη παραίτησης από το δικαίωµα επίκλησης της ακυρότητας της δικαιοπραξίας που αφορά εµπράγµατη δικαιοπραξία σε ακίνητο 57. Η παραίτηση του ενάγοντα από το δικαίωµα ασκηθείσας διεκδικητικής αγωγής µε αντάλλαγµα και µε συµφωνία µε τον εναγόµενο ότι ο εναγόµενος καθίσταται κύριος 51 ΑΠ 441/1977, ΝοΒ 26, 36 : Η επιστροφή της κυριότητας στον πωλητή σε ακύρωση πώλησης χωρεί από της µεταγραφής της σχετικής τελεσίδικης απόφασης. 52 ΑΠ 461/2002, ΝΟΜΟΣ. 53 Τ. Αθανασόπουλος, Το ίκαιο του Κτηµατολογίου στη Θεωρία και Πράξη, 2008, σ. 167. 54 ΑΠ 809/1994, ΕΕΝ 1995, 534. 55 Σταθόπουλος σε Γεωργιάδη Σταθόπουλο, όπ.π., άρθρο 1192, αρ.38. 56 Γ. Μπαλής, Εµπργ, 1961, παρ.185. 57 Ι. Σπυριδάκης, Ακύρωση εµπράγµατης δικαιοπραξίας και εµπράγµατα δικαιώµατα τρίτων, 1981, σ. 159.

µε τίτλο χρησικτησίας µεταγράφεται και καταχωρείται επίσης, διότι αποτελεί σύµβαση συµβιβασµού εµπράγµατου δικαιώµατος 58. - Πράξη συµβιβασµού Ειδικότερα ο δικαστικός συµβιβασµός Επίσης µεταγράφεται και καταχωρείται η πράξη συµβιβασµού αρκεί µε αυτόν να συνιστάται, µετατίθεται ή καταργείται εµπράγµατο δικαίωµα σε ακίνητο 59, όπως τα πρακτικά του δικαστηρίου που περιέχουν δικαστικό συµβιβασµό σχετικά µε την κτήση κυριότητας ακινήτου 60, π.χ. επικυρωµένο πρακτικό δικαστικού συµβιβασµού κατ άρθρο 214Α ΚΠολ (µετά από απόπειρα δηλ. συµβιβαστικής επίλυσης διαφοράς) 61. Ο συµβιβασµός γίνεται µε δήλωση ενώπιον του δικαστηρίου ή του εντεταλµένου δικαστή ή συµβολαιογράφου και επιφέρει αυτοδίκαιη κατάργηση της δίκης 62. Είναι δε ο συµβιβασµός δικαστικός αν γίνεται κατά τις διατυπώσεις του άρθ. 293 ΚΠολ, ήτοι κατά τη διάρκεια της δίκης, προς κατάργηση αυτής, µε δήλωση των συµβιβαζοµένων διαδίκων ενώπιον του δικαστηρίου και συνταχθεί περί αυτού, ανάλογη, δικαστική έκθεση, καθόσον η τήρηση του τύπου αυτού συνιστά συστατικό όρο του συµβιβασµού που γίνεται προς κατάργηση της δίκης, ο οποίος έχει το χαρακτήρα σύµβασης 63. Ο δικαστικός συµβιβασµός εκτός του ότι έχει δύναµη δικαστικής αποφάσεως, είναι και τίτλος εκτελεστός, (δηλαδή το περί αυτού δικαστικό πρακτικό) κατά το άρθ. 904 π2 περ.γ ΚΠολ, υπόκειται δε σε µεταγραφή, ώστε σε τίποτε δεν υπολείπεται του συµβολαιογραφικού εγγράφου 64. 2. ικαστικές αποφάσεις 58 Τ. Αθανασόπουλος, όπ.π., σ. 519. 59 Γ. Μπαλής, Εµπργ, 1961, παρ.185, αριθ.3. 60 ΠολΠρΑθ 676/1999, ΑρχΝ 2000, 385 AΠ 927/1988, Ελλ νη 1990, 57 ΕφΑθ 373/1996, Ελλ νη 1997, 1672 ΕφΑθ 8481/1996, Ελλ νη 1998, 198 ΜονΠρΑθ 367/1995, Αρµ 1997, 398: Η δήλωση συµβιβασµού ενώπιον του ικαστηρίου ισοδυναµεί µε συµβολαιογραφικό έγγραφο όταν αυτό απαιτείται για την έγκυρη κατάρτιση της δικαιοπραξίας. ΜονΠρΘεσ 32056/2006, Αρµ 2007, 1157 : Σε περίπτωση που η προς καταχώριση πράξη είναι δικαστική απόφαση ή το εξοµοιούµενο µε αυτήν ως προς τα αποτελέσµατα πρακτικό εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς κατ` άρθρο 214Α του ΚΠολ που επικυρώνεται από τον πρόεδρο του Πολυµελούς Πρωτοδικείου εξοµοιώνεται µε πρακτικό δικαστικού συµβιβασµού το οποίο αναπληρώνει τον συµβολαιογραφικό τύπο, µεταγράφεται και είναι εκτελεστό. 61 ΜονΠρΘεσ 32056/2006, Αρµ 2007, 1157 ΜονΠρΘεσ 32049/2006, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ. 62 ΟλΑΠ 2092/86, Ελλ νη 1987, 1230, 1988, 82, ΝοΒ 1987, 1629 ΑΠ 1268/1990, ΕΕΝ 1991, 534 ΜονΠρΑθ 367/1995, Αρµ 1997, 398. 63 ΕφΠατρ 590/2003, ΑχαΝοµ 2004, 258 ΑΠ 270/80, NοB 28, 1711 ΑΠ 1220/80, NοB 28, 548 ΕφΑθ 2520/1990, Ελλ νη 32,1641 ΠολΠρΛαρ 676/1999, ΑρχΝ 2000, 385. 64 ΟλΑΠ 2092/86, Ελλ νη 1987,1230, 1988, 82, ΝοΒ 1987, 1629 ΑΠ 1268/1990, ΕΕΝ 1991, 534.

Κατωτέρω (υπό ΙΙΙ.) αναλύονται οι περιπτώσεις δικαστικών αποφάσεων που καταχωρίζονται στα κτηµατολογικά φύλλα όπως αυτές καταγράφονται στο άρθρο 12π1 του ν.2664/1998. Σε αυτό το σηµείο ενδεικτικά αναφέρονται ως µεταγραπτέες και εγγραπτέες πράξεις η δικαστική απόφαση ανάκλησης δωρεάς 65 ακινήτου εν ζωή ή αµετάκλητης δωρεάς αιτία θανάτου, η δικαστική απόφαση ακύρωσης της περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης 66, η δικαστική απόφαση επιδίκασης κυριότητας ή λοιπών εµπραγµάτων δικαιωµάτων πάνω σε ακίνητο 67, η επιδίκαση µε δικαστική διανοµή µεριδίου ακινήτου σε κοινωνούς, η τελεσίδικη δικαστική απόφαση η οποία αναγνωρίζει την κτήση κυριότητας ή άλλου εµπράγµατου δικαιώµατος επί ακινήτου που έχει κτηθεί µε έκτακτη χρησικτησία (άρθ.1192 εδ.5 ΑΚ όπως προστέθηκε µε το άρθ.15π.1 του ν.2298/1995) 68, η τελεσίδικη δικαστική απόφαση καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως για εµπράγµατη δικαιοπραξία πάνω σε ακίνητο 69, απαιτούµενης και της µεταγραφής ή καταχώρησης της αποδοχής της καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως 70. Επίσης, µεταγράφονται και καταχωρίζονται η τελεσίδικη δικαστική απόφαση που διατάζει τη διαγραφή αγωγής από τα βιβλία διεκδικήσεων του υποθηκοφυλακείου 71 καθώς και κάθε άλλη δικαστική απόφαση η οποία εγγράφεται µε βάση την κείµενη εκάστοτε νοµοθεσία (άρθ.12π1 περ. ιστ. του ν.2664/1998) 72. Τέτοιες 65 Γ. Κωνσταντίνου, Υποθηκοφυλακεία, Εθνικό Κτηµατολόγιο, 2006, σ. 155. 66 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π. 67 ΕφΑθ 4979/1993, Ελλ νη 1994, 483 ΜονΠρΑθ 5338/1987, Αρµ 1988, 663 ΜονΠρΛεβ 71/1987, Αρµ 1988, 662. 68 ΑΠ 399/2006, ΝΟΜΟΣ. 69 Ε. Ποδηµατά, Η καταδίκη σε δήλωση βουλήσεως, 1989, παρ.3ιιι 2Β, σ. 115 ΑΠ 1892/1986, ΕΕΝ 1987, 680 ΑΠ 132/1998, Ελλ νη 1998, 1271. 70 ΑΠ 91/1974, ΕΕΝ 41, 579 ΑΠ 121/2005, Ελλ νη 2005, 1678 Μ. ιατσίδης, Η µεταγραφή των συµβολαίων και η άρνηση των υποθηκοφυλάκων για µεταγραφή, Συµβολαιογραφική Επιθεώρηση 1992, 588, Αρµ1993, 1182 : υποσηµ.2 σε Αθανασόπουλο, Συµβολαιογραφικό ίκαιο, Τόµος Α, 1996, σ. 520. 71 ΑΠ 707/1976, ΝοΒ 25, 54. 72 Ενδεικτικά βλ. ΜονΠρΘεσ45104/2006, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ, η οποία αφορά την καταχώρηση στα κτηµατολογικά φύλλα αµετάκλητης δικαστικής απόφασης (µετά από αναγνωριστική αγωγή) εκδοθείσα πριν από τις πρώτες εγγραφές : «Από τη στιγµή που είναι καταχωρηµένη στο οικείο κτηµατολογικό φύλλο µία αγωγή, είναι απαραίτητο µόλις καταστεί τελεσίδικη η εκδοθείσα επ` αυτής δικαστική απόφαση, να καταχωρηθεί άµεσα η τελευταία ως µεταγενέστερη εγγραφή και µάλιστα ανεξάρτητα από το αν η περιγραφή του ακινήτου στην απόφαση ταυτίζεται µε την περιγραφή αυτού στο κτηµατολογικό φύλλο και διάγραµµα αρκεί να αναφέρεται η δικαστική απόφαση στο ακίνητο µε το συγκεκριµένο ΚΑΕΚ, τούτο πέραν του ότι επιβάλλεται από τη διάταξη του άρθρου 12 παρ.1 περ. ιστ, εξυπηρετεί και την αρχή της δηµοσιότητας και την ασφάλεια των συναλλαγών, διότι κάθε τρίτος θα µπορεί να γνωρίσει την τύχη της σε βάρος του ακινήτου διεκδίκησης άλλωστε ο διενεργούµενος

είναι, ενδεικτικά : η τελεσίδικη δικαστική απόφαση που κηρύσσει άκυρη µεταγεγραµµένη δικαιοπραξία (άρθ.1202 ΑΚ) 73 η τελεσίδικη απόφαση που ακυρώνει ακυρώσιµη µεταγεγραµµένη σύµβαση λόγω πλάνης, απάτης ή απειλής κατά τη σύναψη (άρθ.1203 ΑΚ) 74 η αµετάκλητη δικαστική απόφαση του άρθ.8π3 του ν.3741/1929 «Περί της ιδιοκτησίας κατ ορόφους» σχετικά µε την επέκταση οικοδοµής είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω 75 η αµετάκλητη απόφαση του άρθ.2π7&8 του ν. 2386/1996 «Ρυθµίσεις θεµάτων εθνικών κληροδοτηµάτων, δηµοσίων και ανταλλαξίµων κτηµάτων και άλλες διατάξεις» σχετικά µε την µεταβίβαση εµπράγµατων δικαιωµάτων επί ακινήτων από ένα κοινωφελές ίδρυµα σε άλλο για την εκπλήρωση κοινωφελούς σκοπού 76 η κατ άρθρο 791 σε συνδ. µε 1115 ΑΚ δικαστική απόφαση περί καθορισµού του τρόπου της τακτικής διοίκησης και εκµετάλλευσης που αρµόζει στο κοινό αντικείµενο σε περίπτωση κοινωνίας 77 και η δικαστική απόφαση ανάκλησης ακυρώσεως αποφάσεως του α.ν.1323/1949 «Περί των επί κατοχής συναφθεισών αγοραπωλησιών ακινήτων» 78. Μεταγράφονται και καταχωρούνται, ακόµα, οι δικαστικές αποφάσεις περί πλήρωσης του διαλυτικού όρου 79 ή περί µαταίωσης του αναβλητικού όρου 80 σε δικαιοπραξίες υπό αίρεση ή προθεσµία, η δικαστική απόφαση περί επέλευσης αποτελεσµάτων εξώνησης για τον πωλητή 81 και οι δικαστικές αποφάσεις περί από τον Προϊστάµενο του Κτηµατολογικού Γραφείου έλεγχος νοµιµότητας κατ άρθρο 16 του Ν.2664/1998, δεν µπορεί να οδηγεί σε άρνηση καταχώρισης δικαστικής απόφασης, καθότι µε την τελευταία από το δικαστήριο κρίθηκε τελεσίδικα ότι αυτή (απόφαση) αφορά το συγκεκριµένο ακίνητο και εποµένως πρέπει να καταχωρηθεί στο οικείο κτηµατολογικό φύλλο». Επίσης βλ. ΓνµδΕισΑΠ12/18-4-1970, η οποία αφορά την εγγραφή στα βιβλία κατασχέσεων της δικαστικής µεσεγγύησης (άρθ.725επ. ΚΠολ ) που αφορά ακίνητο. Εάν αρθεί αυτοδικαίως το ασφαλιστικό µέτρο της δικαστικής µεσεγγύησης λόγω παρελεύσεως άπρακτης της προς άσκηση αγωγής για την κύρια υπόθεση νόµιµης προθεσµίας, ο οφειλέτης µε αίτησή του στο υποθηκοφυλακείο ή στο Κτηµατολογικό Γραφείο δικαιούται να ζητήσει τη διαγραφή της εγγραφείσας δικαστικής απόφασης µεσεγγύησης, βλ. ΕφΘεσ 955/1979, Αρµ 1980, 588. 73 ΑΠ 990/1993, /νη1995, 178 ΕφΑθ 4979/1993, Συµβολαιογραφική επιθεώρηση 1994, 814 ΠολΠρωτΑθ 99/1990, Αρµ 1992, 900. 74 Γ. Κωνσταντίνου, Υποθηκοφυλακεία, Εθνικό Κτηµατολόγιο, 2006, σ. 153. 75 Εκδικάζεται κατά το άρθ.17π2 ΚΠολ. 76 Γ. Κωνσταντίνου, Υποθηκοφυλακεία, Εθνικό Κτηµατολόγιο, 2006, σ. 149. 77 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π., σ. 161. 78 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π., σ. 158. 79 ΓνµδΕισΠρΑθ 20/1970. 80 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π., σ. 156. 81 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π. Αντιθέτως, το σύµφωνο εξωνήσεως δεν υπόκειται σε µεταγραφή ή/και καταχώριση, διότι έχει ενοχικό χαρακτήρα κι έτσι µόνο ενοχική υποχρέωση για αναµεταβίβαση στον αρχικό πωλητή δηµιουργεί.

διόρθωσης ή συµπλήρωσης στοιχείων 82 µεταγραπτέας ή καταχωρητέας πράξης. Στα κτηµατολογικά φύλλα καταχωρούνται όσες δικαστικές αποφάσεις προβλέπει ο ν.2664/1998 όπως οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις επί αίτησης για διόρθωση αρχικής εγγραφής µε την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη» (διαδικασία του άρθ. 6π3 περ.α ) 83 και επί αίτησης για διόρθωση αρχικής εγγραφής µε την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη» µε επίκληση µη µεταγεγραµµένου τίτλου κτήσης (διαδικασία του άρθρου 6 παρ. 3 περ.β ) 84. Επίσης στο περιθώριο του βιβλίου διεκδικήσεων σηµειώνεται η τελεσίδικη δικαστική απόφαση επί αναγνωριστικής αγωγής 85 όπως η τελεσίδικη δικαστική απόφαση αναγνωριστική της εικονικότητας συµβολαίου που αφορά ακίνητο 86 καθώς και η δικαστική απόφαση αναγνώρισης ανατροπής της σύµβασης χρηµατοδοτικής µίσθωσης που διατάζει και την απόδοση του ακινήτου και σηµειώνεται και στη µερίδα της µεταγεγραµµένης δικαιοπραξίας που ανατράπηκε κατ ανάλογη εφαρµογή των άρθ.1203-1204 ΑΚ 87. 3. ιοικητικές πράξεις Στο υπό ΙV. κεφάλαιο αναφέρονται λεπτοµερώς οι διοικητικές πράξεις που 82 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π. 83 ΜονΠρΑθ3886/2008, ΝΟΜΟΣ ΜονΠρΘεσ531/2008, ΝΟΜΟΣ ΜονΠρΘεσ3205/2007, ΝΟΜΟΣ ΜονΠρΚω283/2007, ΝΟΜΟΣ : «έχει συµπληρωθεί στο πρόσωπο της αιτούσας συνεχής και αδιατάρακτη νοµή επί 20 έτη στο επίδικο οικόπεδο και ως εκ τούτου η τελευταία κατέστη αποκλειστική κυρία αυτού µε έκτακτη χρησικτησία. Η αιτούσα κατά την κτηµατογράφηση της περιοχής Πάτµου υπέβαλε την από 10-06-1997 δήλωση ιδιοκτησίας για το επίδικο οικόπεδό της, αναφέροντας ως τίτλο κτήσης το προαναφερόµενο συµβόλαιο «δήλωσης αναγνώρισης υφιστάµενης κυριότητας». Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι το ανωτέρω οικόπεδο καταχωρήθηκε στο Κτηµατολογικό Γραφείο Πάτµου και στο κτηµατολογικό βιβλίο αυτού µε αρχική εγγραφή κατά µεταφορά από τους κτηµατολογικούς πίνακες και στο ΚΑΕΚ 100600721009/0/0, µε έκταση 266 τ. µ. και µε φερόµενο δικαιούχο του «άγνωστο». Η ανωτέρω αρχική εγγραφή είναι ανακριβής και προσβάλει το δικαίωµα κυριότητας της αιτούσας επί του ανωτέρω ακινήτου και τούτο διότι το ανήκον σ` αυτή οικόπεδο φέρεται ως «άγνωστου ιδιοκτήτη» ιατάσσει τη διόρθωση της ανακριβούς πρώτης εγγραφής στο κτηµατολογικό βιβλίο του Κτηµατολογικού Γραφείου Πάτµου, ώστε στο ΚΑΕΚ 100600721009/0/0, αντί του εσφαλµένου «άγνωστος», ν` αναγραφεί η αιτούσα δικαιούχος αποκλειστικής κυριότητας, µε τίτλο κτήσης την παρούσα απόφαση». 84 ΜονΠρΚω707/2007, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ ΜονΠρΘεσ 8857/2007, α δηµοσίευση ΝΟΜΟΣ : Τίτλος κυριότητας των εναγόντων ήταν πράξη εφαρµογής που κυρώθηκε µε νόµο όπως τροποποιήθηκε µε απόφαση Νοµάρχη. Η δε κύρωση της τροποποιητικής πράξης δεν µεταγράφηκε. Σε αυτές τις περιπτώσεις υποβάλλεται προς καταχώριση στα Κτηµατολογικά Βιβλία εκτός από τη δικαστική απόφαση και ο µη µεταγεγραµµένος τίτλος. 85 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π., σ. 10. 86 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π., σ. 156. 87 Γ. Κωνσταντίνου, όπ.π., σ. 161-162.