ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02 /06/2017 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογραφή: Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:.. - Nα χρησιμοποιήσετε μόνο μπλε μελάνι (στυλό). - Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή ταινίας (Tipp-Ex). - Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από 11 (έντεκα ) αριθμημένες σελίδες. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (4 μονάδες) Να απαντήσετε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις ΔΥΟ (2) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο ( 2 ) μονάδες. 1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα κάτω από την άσκηση, γράφοντας τον αριθμό που αντιστοιχεί στο κάθε γράμμα. ΠΡΟΣΟΧΗ: Στη στήλη Β περισσεύει ένα σημείο. ( 4 0,5 μον. =2 μον.) ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Α. Χρυσόβουλο 1082 1. Μοαβία Β. Αραβικές επιδρομές στην Κύπρο 2. Αλέξιος Α Κομνηνός Γ. Άλωση Κωνσταντινούπολης του 1204 3. Νικηφόρος Δ. Κακώσεις 4. Δ Σταυροφορία 5. Α Σταυροφορία Α Β Γ Δ 1
2.Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή λάθος, γράφοντας τη λέξη «σωστό» ή «λάθος» δίπλα από τον αντίστοιχο αριθμό κάθε πρότασης. ( 4 0,5 μον. =2 μον.) α) Το Κοράνι απαιτούσε από τους πιστούς να διαδώσουν το Ισλάμ με ιερό πόλεμο κατά των απίστων. β) Ο Λέων ο Γ ο Ίσαυρος απελευθέρωσε την Κύπρο από τους Άραβες το 965 μ.χ. γ) Οι γενίτσαροι ήταν παιδιά χριστιανών που οι Οθωμανοί τα εξισλάμιζαν και τα εκπαίδευαν στρατιωτικά. δ) Στη μάχη του Ματζικέρτ νίκησαν οι Βυζαντινοί. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (6 μονάδες) Από τις τρεις ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στις ΔΥΟ. (2) Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω: Διάταγμα των Μεδιολάνων ( ποιοι το υπέγραψαν, τι προνοούσε ) 2
Ακριτικά τραγούδια ( ποιοι ήταν οι δημιουργοί τους, ποιους εξυμνούσαν και γιατί;) Αγία Σοφία ( αρχιτέκτονες, ρυθμός, αυτοκράτορας ) 2 α) Να αναφέρετε τρία ( 3 ) προβλήματα που αντιμετώπιζε το βυζαντινό κράτος όταν ανέλαβε την εξουσία ο Ηράκλειος. (μον.1,5) β) Ποιο χαρακτήρα πήραν οι εκστρατείες του Ηρακλείου κατά των Περσών και για ποιο λόγο; (μον. 1) 3
γ) Να γράψετε έναν παράγοντα στον οποίο οφείλεται η νίκη του Ηρακλείου κατά των Περσών. (μον.0,5) 3. Οι δυνατοί τον 11 ο αι. μ. Χ αποτελούσαν μεγάλη πληγή για το Βυζαντινό κράτος. α) Να γράψετε δύο ( 2 ) επιδιώξεις που είχαν οι δυνατοί. β) Να αναφέρετε δύο ( 2 ) λόγους για τους οποίους το Βυζαντινό κράτος ήταν απαραίτητο να διατηρήσει και να προστατέψει την τάξη των μικροκαλλιεργητών από τη συμπεριφορά των δυνατών. (μον. 1) _ 4
γ) Να παρουσιάσετε ένα (1) νόμο με τον οποίο οι Μακεδόνες αυτοκράτορες προσπάθησαν να επιτύχουν τον πιο πάνω σκοπό. ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ (6 μονάδες) Από τις τρεις ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στις ΔΥΟ. (2) Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. Ο Ιουστινιανός, επειδή βρήκε τους νόμους σκοτεινούς λόγω της ανεπίτρεπτης πληθώρας τους και σε εμφανή σύγχυση εξαιτίας των αντιφάσεων τους, τους απάλλαξε από την αταξία των απατηλών λέξεων. Παραμέρισε τις αποκλίσεις τους και τους έδωσε διαρκή ισχύ. Προκόπιος, Κτίσματα 11, έκδ. Ο Veh, Μόναχο 1977, 18-19 Οι νομομαθείς τους Ιουστινιανού όχι μόνο συνέπτυξαν, αλλά και σε μερικά σημεία τροποποίησαν το κλασικό ρωμαϊκό δίκαιο, έτσι ώστε το κωδικοποιημένο ρωμαϊκό δίκαιο να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνικής τάξης και να εναρμονιστεί με τις εντολές της χριστιανικής ηθικής και το εθιμικό δίκαιο της εξελληνισμένης Ανατολής. Σε πολλές περιπτώσεις, ιδιαίτερα στο οικογενειακό δίκαιο, η χριστιανική επίδραση οδήγησε σε πιο ανθρωπιστικές νομικές αντιλήψεις. (G. Ostrogorsky, Ιστορία Α (1978), 141-42). α) Να γράψετε τέσσερα (4) χαρακτηριστικά που είχαν οι νόμοι, σύμφωνα με τον Προκόπιο, όταν ανέλαβε την εξουσία ο Ιουστινιανός. (μον. 1) 5
β) Σύμφωνα με τη δεύτερη πηγή, γιατί οι νομομαθείς του Ιουστινιανού τροποποίησαν σε μερικά σημεία το ρωμαϊκό δίκαιο; γ) Με βάση τις πιο πάνω πηγές και τις ιστορικές σας γνώσεις να γράψετε μία συνέπεια που είχε η αναθεώρηση και η κωδικοποίηση του ρωμαϊκού δικαίου. 2.Μελετώντας τις πιο κάτω πηγές και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: Η σημασία της επιλογής της Ανατολής ως νέου κέντρου της Αυτοκρατορίας «Η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, που αποτελούσε πιστό αντίγραφο της Ρώμης, μαρτυρούσε τη μετάθεση της προσοχής της κυβέρνησης προς την Ανατολή, ενώ η αποδοχή του Χριστιανισμού ανταποκρινόταν στους πόθους των ανατολικών πληθυσμών, οι οποίοι προμήθευαν στο κράτος τα μέσα για την άμυνά του σε ανθρώπους και χρήμα... Η Ανατολή, που αποτελούσε τεράστιο απόθεμα δυνάμεων για την Αυτοκρατορία, ήταν το πρώτο μέρος όπου επικράτησε η νέα θρησκεία. Ανάμεσα στους δικούς της πληθυσμούς στρατολογούσε ο Χριστιανισμός τα στελέχη του και τους πιο ένθερμους οπαδούς του». Ελένη Γλυκατζή-Αρβελέρ, Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (1977), 13 6
Ρώμη Κωνσταντινούπολη α) Να γράψετε και να εξηγήσετε δύο (2) λόγους που οδήγησαν τον Κωνσταντίνο στη μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη. (μον.2) β) Πώς κρίνετε την ενέργειά του αυτή; Να δικαιολογήσετε την άποψή σας. 7
3) Μελετώντας τις πιο κάτω πηγές και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: Επιστολή του Πάπα Γρηγορίου Α προς τον επίσκοπο Μασσαλίας «Για το ότι απαγόρευσες τη λατρεία των εικόνων σε επαινούμε όλοι μας. Κανένα ανθρώπινο δημιούργημα δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο λατρείας. Σε κατηγορούμε όμως γιατί τις έσπασες. Είναι άλλο πράγμα να λατρεύει κανείς μια εικόνα και άλλο να διδάσκεται μέσω της ιστορίας της εικόνας τι πρέπει να λατρεύει. Ο πιστός που δεν γνωρίζει γράμματα, κοιτάζοντας τις εικόνες στους τοίχους, μπορεί να διαβάσει εκείνο που δεν μπορεί να διαβάσει στα βιβλία» Migne, Λατινική Πατρολογία, Πάπα Γρηγορίου Α, επιστολές. α) Να αναφέρετε σε ποια θρησκευτική διαμάχη αναφέρονται οι πιο πάνω πηγές. Να αποδώσετε έναν ορισμό αυτής της διαμάχης. 8
β) Σύμφωνα με την τελευταία πηγή να εξηγήσετε γιατί ο Πάπας Γρηγόριος Α στην επιστολή του προς τον επίσκοπο Μασσαλίας τάσσεται υπέρ των εικόνων. γ) Να καταγράψετε μία (1) συνέπεια που είχε η διαμάχη αυτή στην εξωτερική πολιτική και μία (1) συνέπεια στον τομέα του πολιτισμού. (μον. 1) ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ (4 μονάδες) Από τις τρεις ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στις ΔΥΟ (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 1)Λαμβάνοντας υπόψη την πιο κάτω πηγή και τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: 9
α) Από πού ήταν παρμένα τα θέματα των μωσαϊκών δαπέδων κατά την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο και για ποιον λόγο; (μον.1,5) β) Να αναφέρετε δύο (2) ναούς της Κύπρου, στους οποίους διασώζονται ψηφιδωτές παραστάσεις (είτε μωσαϊκά δάπεδα είτε τοιχογραφίες) της Πρωτοβυζαντινής Περιόδου. (μον.0,5) 2) α) Να γράψετε δύο (2) αιτίες των αποστασιών των βυζαντινών διοικητών ( κατεπάνω ) κατά την κυρίως βυζαντινή περίοδο στην Κύπρο. (μον.1.5 ) β) Να γράψετε τα ονόματα δύο αποστατών. (μον.0,5) 10
3) Να γράψετε τέσσερις (4) από τις αρμοδιότητες/ καθήκοντα της Υψηλής Αυλής κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Κύπρο. (μον. 2) Οι εισηγήτριες: Ο Διευθυντής: Άντρη Γεωργίου... Παναγιώτα Βασιλείου.. Σωτήρης Χαραλάμπους 11