Μακροοικονομική Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική
Θα δούμε πως η νομισματική και η δημοσιονομική πολιτική επηρεάζουν το εισόδημα Θα βασιστούμε στο υπόδειγμα της συνολικής ζήτησης εισαγάγοντας το ρόλο του χρήματος.
Η συνολική ζήτηση Η συνολική ζήτηση προσδιορίζει το συνολικό προϊόν σε ισορροπία σε μία οικονομία. Η δημοσιονομική πολιτική επιδρά στο συνολικό προϊόν μέσω του πολλαπλασιαστή. Τι θα συμβεί στο υπόδειγμα εάν εισαγάγουμε την αγορά χρήματος;
σορροπία στο εγχώριο προϊόν σορροπία στην αγορά χρήματος S Ζήτηση για επένδυση D 0 45 0 0 AD AD = cy+0+ GA AD = Y0 0+ GA Y0 Y
Η επίδραση της δημοσιονομικής πολιτικής 4 Α) Μία του G θα μετατοπίσει την AD AD οδηγώντας σε του Υ S Β) Η του Υ θα οδηγήσει την και σε του 3 0 AD 45 0 0+ GA 0 + GA 0+ GA ΜD 1 6 Γ) Η του θα οδηγήσει την σε του I 1 5 0 AD = cy+0+ GA AD = cy+0+ GA D AD = cy+ + GA Δ) H του I Θα οδηγήσει σε του Υ Y0 Y2 57 2 Y1 Y
Η επίδραση της δημοσιονομικής πολιτικής Η δημοσιονομική πολιτική περιλαμβάνει το σύνολο των μέτρων που σχετίζονται με τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτά είναι οι κρατικές δαπάνες και η επιβολή φόρων. Η αύξηση των κρατικών δαπανών (διασταλτική δημοσιονομική πολιτική) οδήγησε σε εκτόπιση των ιδιωτικών επενδύσεων που οδήγησε σε μείωση (μετρίαση της αρχικής αύξησης) του ΑΕΠ. Από τι εξαρτάται τελικώς ποια θα είναι η τελική επίδραση της δημοσιονομικής πολιτικής στο ΑΕΠ. α) Από την ελαστικότητα της πραγματικής ζήτησης χρήματος ως προς το επιτόκιο. β) Από την ελαστικότητα της επένδυσης ως προς το επιτόκιο.
Ελαστικότητα της πραγματικής ζήτησης χρήματος ως προς το επιτόκιο. Όσο πιο ανελαστική είναι η ζήτηση χρήματος ως προς το επιτόκιο τόσο μεγαλύτερη θα είναι η αύξηση του επιτοκίου σε ενδεχόμενη αύξηση του εισοδήματος με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη εκτόπιση ιδιωτικών επενδύσεων. Ανελαστική καμπύλη ζήτησης χρήματος S Ελαστική καμπύλη ζήτησης χρήματος S 2 ΜD1 ΜD1 2 2 2 2 0 0
Ελαστικότητα της επένδυσης ως προς το επιτόκιο. Όσο πιο ελαστική είναι η ζήτηση για επενδύσεις ως προς το επιτόκιο τόσο μεγαλύτερη θα είναι η εκτόπιση ιδιωτικών επενδύσεων σε ενδεχόμενη αύξηση του επιτοκίου και άρα τόσο πιο αναποτελεσματική η δημοσιονομική πολιτική. Ανελαστική καμπύλη ζήτησης επενδύσεων Ελαστική καμπύλη ζήτησης επενδύσεων 1 1 D1 D2 1 2 0 3 2 0
Η επίδραση της νομισματικής πολιτικής 2 2 7 S 1 S Α) Η του Μ θα οδηγήσει την S και σε του S Β) Η του θα οδηγήσει σε του I 0 3 1 D Δ) H του Υ Θα οδηγήσει σε του και του 0 45 0 AD = cy+ + GA AD 0 + GA 0+ GA 4 AD = cy+0+ GA Γ) H του I Θα οδηγήσει σε του Υ Y0 5 Y1 Y
Η επίδραση της νομισματικής πολιτικής Η νομισματική πολιτική περιλαμβάνει τις ενέργειες της κεντρικής τράπεζας που αυξομειώνουν την προσφορά χρήματος είτε άμεσα μέσω αγοραπωλησίας χρεογράφων είτε έμμεσα μέσω καθορισμού του επιτοκίου. Η αρχική αύξηση της προσφοράς χρήματος οδήγησε σε μείωση του επιτοκίου, αύξηση των επενδύσεων και αύξηση του ΑΕΠ. Η αύξηση όμως αυτή του ΑΕΠ δε θα είναι τελική καθώς η αύξηση του θα προκαλέσει αύξηση της ζήτησης για ρευστό χρήμα, αύξηση του επιτοκίου, μείωση των επενδύσεων και μείωση του προϊόντος. Από τι εξαρτάται τελικώς ποια θα είναι η τελική επίδραση της νομισματικής πολιτικής στο ΑΕΠ. α) Από την ελαστικότητα επένδυσης ως προς το επιτόκιο. β) Από την ελαστικότητα της πραγματικής ζήτησης χρήματος ως προς το επιτόκιο.
Ελαστικότητα της επένδυσης ως προς το επιτόκιο. Όσο πιο ελαστική είναι η ζήτηση για επενδύσεις ως προς το επιτόκιο τόσο μεγαλύτερη θα είναι η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων σε ενδεχόμενη μείωση του επιτοκίου και άρα τόσο πιο αποτελεσματική η νομισματική πολιτική. Ανελαστική καμπύλη ζήτησης επενδύσεων Ελαστική καμπύλη ζήτησης επενδύσεων D1 D2 1 0 3 0
Ελαστικότητα της πραγματικής ζήτησης χρήματος ως προς το επιτόκιο. Όσο πιο ανελαστική είναι η ζήτηση χρήματος ως προς το επιτόκιο τόσο μεγαλύτερη θα είναι η μείωση του επιτοκίου σε ενδεχόμενη αύξηση της προσφοράς χρήματος με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων και άρα τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η νομισματική πολιτική. Ανελαστική καμπύλη ζήτησης χρήματος Ελαστική καμπύλη ζήτησης χρήματος S S S S 2 0 1 0 1
Κεϋνσιανοί VS Μονεταριστές Δύο βασικές σχολές σκέψης Κεϋνσιανοί και Μονεταριστές μεταξύ των οποίων υπήρξε έντονη διαμάχη τις δεκαετίες 1950 και 1960. Κεϋνσιανοί Η οικονομία είναι από τη φύση της ασταθής και χρειάζεται διαρκής και έντονη κρατική παρέμβαση για να σταθεροποιείται. Το προϊόν καθορίζεται από τη ζήτηση. Αποτελεσματική κρατική παρέμβαση συντελείται μόνο μέσω των εργαλείων δημοσιονομικής πολιτικής. Το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει διαρκώς τονώνοντας τη ζήτηση μέσω αύξησης των κρατικών δαπανών ώστε να αυξηθεί η συνολική ζήτησης. Μονεταριστές (σχολή του Σικάγο) Η οικονομία είναι από τη φύση της ευσταθής και δε χρειάζεται καμία κρατική παρέμβαση. Η κρατική παρέμβαση αντιτίθεται στις αρχές τις ελεύθερης οικονομίας Το προϊόν καθορίζεται από την προσφορά. Οι νομισματικές αρχές οφείλουν να παρεμβαίνουν μέσω του ελέγχου της προσφοράς χρήματος προκειμένου να διατηρείται ο πληθωρισμός στα «επιθυμητά» επίπεδα.
Κεϋνσιανοί VS Μονεταριστές Κεϋνσιανοί Η νομισματική πολιτική δεν έχει κανένα αποτέλεσμα γιατί η καμπύλη ζήτησης χρήματος είναι πλήρως ελαστική/οριζόντια. Μία αύξηση της προσφοράς χρήματος δε θα είχε καμία επίδραση στο επιτόκιο (παγίδα ρευστότητας) και συνακόλουθα στην επένδυση. Πως έβλεπαν οι δύο σχολές τη ζήτηση χρήματος. Μονεταριστές (σχολή του Σικάγο) Η δημοσιονομική πολιτική δεν έχει κανένα αποτέλεσμα γιατί η καμπύλη ζήτησης χρήματος είναι πλήρως ανελαστική/κάθετη. Οποιαδήποτε διασταλτική δημοσιονομική πολιτική θα προκαλούσε άνοδο του επιτοκίου και πλήρη εκτοπισμό των επενδύσεων. S S = S Παγίδα ρευστότητας 0 1 0 1
Κεϋνσιανοί VS Μονεταριστές Κεϋνσιανοί Η νομισματική πολιτική δεν έχει κανένα αποτέλεσμα γιατί η καμπύλη ζήτησης επενδύσεων είναι πλήρως ανελαστική/κάθετη (αδιάφορη στο επιτόκιο). Μία αύξηση της προσφοράς χρήματος θα μείωνε το επιτόκιο αλλά χωρίς καμία επίδραση στην επένδυση. Πως έβλεπαν οι δύο σχολές τη ζήτηση επενδύσεων Μονεταριστές (σχολή του Σικάγο) Η δημοσιονομική πολιτική δεν έχει κανένα αποτέλεσμα γιατί η καμπύλη επένδυσης είναι πλήρως ελαστική/οριζόντια. Οποιαδήποτε διασταλτική δημοσιονομική πολιτική θα προκαλούσε άνοδο του επιτοκίου και πλήρη εκτοπισμό των επενδύσεων. D1 Για οποιοδήποτε επίπεδο επιτοκίου η επένδυση είναι σταθερή (αυτόνομη) 2 Πάνω από το επιτόκιο ισορροπίας οι επενδύσεις μηδενίζονται Κάτω από το επιτόκιο ισορροπίας οι επενδύσεις τείνουν στο άπειρο D2 0