ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (Ι) Διεθνώς εμπορεύσιμα και μη-εμπορεύσιμα αγαθά. Συναλλαγματική ισοτιμία. Ονομαστική και πραγματική. Δείκτες ανταγωνιστικότητας Συναρτήσεις εξωτερικής ζήτησης. Το εμπορικό ισοζύγιο (Trade Balance) Υποτίμηση και ανατίμηση νομίσματος. Συνθήκες Marshal-Lerner. Το φαινόμενο J. Οι πολλαπλασιαστές σε ανοικτή οικονομία Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Current Account)
ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Αγαθά: Εμπορεύσιμα (εξαγωγές, εισαγωγές) Μη-εμπορεύσιμα (διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών) 2. Χρηματοπιστωτικός τομέας Χρήμα (συνάλλαγμα, ξένες καταθέσεις, εμβάσματα) Ομόλογα άλλων χωρών Μετοχές ξένων επιχειρήσεων 3. Συντελεστές Παραγωγής Κεφάλαιο (Ξένες επενδύσεις) Εργασία (Οικονομική μετανάστευση)
Νοικοκυριά Επιχειρήσεις κατανάλωση Αγορά προϊόντων Ζ Αποταμίευση X ΚΟΣΜΟΣ Μετοχές Αγορά κεφαλαίου Χρήμα Ομόλογα Συνάλλαγμα OREX Εγχώριο Αγορά χρήματος Αγορά ομολόγων
Y = C + I + G + (X-Z) Εμπορικό Ισοζύγιο = (Χ - Ζ) (Χ+Ζ) Βαθμός ανοίγματος = -------------- ΑΕΠ Ελλάδα 2000 ΑΕΠ = 136.281 εκατ Χ+Ζ = 86.159 εκατ Βαθμός ανοίγματος = 0.62 = 62%
Οι πιο ανοιχτές και πιο κλειστές οικονομίες ΗΠΑ Σιγκαπούρη
ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΙΣΟΖΥΓΙΑ ό ύ ( Trade Balance) TB X Z ύ ώ ώ ( Current Account CA TB NIA TB IA ITA Balance) ύ ί ( Capital Account Balance) KNET KIN KOUT ύ ( ) : 0 ώ Balance of Payments BOP CA KNET KIN KOUT CA X Z IAITA KIN KOUT
ΔΥΟ ΧΩΡΕΣ (H: home, : foreign) H ΑΕΠ =Y P=P X ( ) Εξαγωγές (Χ) Εισαγωγές(Ζ) ΑΕΠ=Y P ($) ή ί : E [ /$] PX ( ) έ έ : ό P P ($) E( /$) Z P ( ) ή ί : V Z P ($) E( /$) P( )
Συναλλαγματική ισοτιμία Ε(εγχώριο/ξένο) Ονομαστική Ε ( /$ ) Πτώση Ε υποτίμηση $, ανατίμηση Άνοδος Ε υποτίμηση, ανατίμηση $ ΠΡΟΣΟΧΗ: Μερικές φορές χρησιμοποιείται η Αντίστροφη Ε ($/ ) = 1/Ε ( /$) Πτώση Ε υποτίμηση, ανατίμηση $ Άνοδος Ε υποτίμηση $, ανατίμηση Πραγματική ισοτιμία (index) V = E ( /$ ). P ($) / P( )
ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΣΤΕΡΛΙΝΑΣ ΠΡΟΣ ΕΥΡΩ (ευρώ/βρs) Ανατίμηση Ευρώ Υποτίμηση BPS
Current Account, % GDP 8 China US 3-2 -7 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
2010 CURRENT ACCOUNT bn US $ Netherlands Germany Spain Italy Greece rance Portugal -70-50 -30-10 10 30 50 70 90
Συναρτήσεις εξαγωγών και εισαγωγών QX QX QX QX( Y, V ) 0, Y V 0 QZ QZ QZ QZ( Y, V ) 0, Y V 0 ή ί V P ($) E( / $) P
Ονομαστική και πραγματική υποτίμηση ή ί : V E( / $) P ($) P( ) V E P P ίή : V E P P 1 1 1 1 P P V E P W ί :,,,, V E P W 1 1 1 1 1 Η πραγματική υποτίμηση εξαρτάται από την ονομαστική και την διαφορά πληθωρισμών
Συνάρτηση Εμπορικού Ισοζυγίου (ΤΒ) TB P Q P Q X X Z Z P ( ) P P P ($) E( / $) X Z TB P ($) E( / $) έ ώ έ : Q Q Q V Q P P TB( ) P( ) έ έ : TB($) QX P ($) Q E( / $) E( / $) X Z X Z Z 1 ($) TB P ($) Q Q V X Z
Μεταβολή πραγματικής ισοτιμίας έ έ ά ά : ί ( ) ή ( ) : V (1 ) P ($) E( / $) (1 ) P V V de facto ί
Αποτελεσματικότητα μιας πραγματικής υποτίμησης Έ ό ά ύ ί ί : 0 1 1 έ έ : TB($) P ($) QX QZ QX QZ 0 V V QX QZ ώ : 0 0 V V Q / Q ό ώ : X X 0 ώ : X V / V Z ί ί V V V 1 2 1 V V ό ί V V 2 1 : 2 (1 ) 1 V1 Ερώτημα: Αν γίνει πραγματική υποτίμηση, θα βελτιωθεί το Ισοζύγιο σε ξένες τιμές? Απάντηση: Όχι πάντα και όχι αμέσως QZ / Q V / V Z 0
Συνθήκη Marshal-Lerner για τις ελαστικότητες ($) 1 1 QX QZ έ έ : P ($) Q 2 X V V V V V 1 ($) Q Q / Q Q / Q ή QX QZ 0 P ($) 1 V V V V / V V / V (? ) ($) P V Q ($) V X 2 1X Z X X X Z Z 2 ($) V 0 ά ό ά X 1 Z
Το φαινόμενο J: Μία υποτίμηση πρώτα χειροτερεύει και μετά βελτιώνει το ισοζύγιο Ισοτιμί α E( /$) Εγχώριες Τιμές PX( ) Όγκος Εξαγωγών QX Όγκος Εισαγωγών QΖ Ξένες Τιμές P($) Ξένες Τιμές σε εγχωρ. νόμισμα PZ ( ) Πραγματική ισοτιμία V= P.E/PX Εμπορικό Ισοζύγιο TB Tώρα t=1 0.70 /$ 100 1000 2000 120$ 84 0.840-68,000 t=2 Υποτί μηση 10% 0.77 /$ 100 1050 1980 120$ 92.40 0.924-77,952 t=3 0.77 /$ 100 1150 1900 120$ 92.40 0.924-60,560
TB Το φαινόμενο J: 0 υποτίμηση time Το φαινόμενο J παρατηρείται σε πολλές διαδικασίες: Εμβολιασμοί (αυξάνεται ο πυρετός, μετά πέφτει) Θεσμικές αλλαγές (πρώτα πέφτει η απόδοση, μετά βελτιώνεται)
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΜΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ό TB 0 ώ ώ CA 0 KIN KOUT 0 X Z IAITA KIN KOUT 0 0 Κλείσιμο συνόρων για εμπόδιση φυγής κεφαλαίων Μαζική έκδοση χρήματος υπερπληθωρισμός Καταστροφή του νομίσματος αντικατάσταση
ΑΛΛΑΓΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΡΑΖΙΛΙΑ Portuguese real Brazilian real (old) (Rs$), pl. réis; from colonial times to 1942 cruzeiro (, Cr$) = 1,000 réis; from 1942 to 1967. cruzeiro novo (NCr$) = 1,000 cruzeiros; from 1967 to 1970 cruzeiro (second) (Cr$) = 1 cruzeiro novo; from 1970 to 1986 cruzado (Cz$) = 1,000 cruzeiros novos; from 1986 to 1989 cruzado novo (NCz$) = 1,000 cruzados; January 1989 to March 1990 cruzeiro (third) (Cr$) = 1,000 cruzados novos; from 1990 to 1993 cruzeiro real = 1,000 cruzeiros; from August 1993 to June 1994 real (modern) (R$), pl. reais = 2,750 cruzeiros reais; from 1994 to present The modern Brazilian real is equivalent to 2,750,000,000,000,000,000,000 times the old real, that is, 2.75 sextillion réis.
Αποτελεσματικότητα ονομαστικής υποτίμησης ό ό ό ό ή ό ( 1) ( ) ή ή: 0 1 (1 ) ( 1 ( i) : ή : ά 1 0 έ έ ( ii) : ά ώ : ά 0 ( ) ό έ ) Η υποτίμηση βελτιώνει το εμπορικό ισοζύγιο μόνο όταν μειώνονται οι πραγματικοί μισθοί (ψ<1)
Η υποτίμηση έχει ισχυρά αναδιανεμητικά αποτελέσματα: (ι) υπέρ των επιχειρήσεων (ιι) σε βάρος των μισθωτών Οι μισθωτοί ωφελούνται μόνο αν αυξηθεί σημαντικά η παραγωγή λόγω εξαγωγών και αργότερα βελτιωθούν οι μισθοί λόγω αυξημένης ζήτησης στην αγορά εργασίας
Υποτίμηση σε μια Νομισματική Ένωση ε=0 (1 ) 0 1 : 0 0 : : : Ερώτηση: Πώς σχετίζονται τα αποτελέσματα αυτά με την σημερινή ελληνική κρίση?
Οι πολλαπλασιαστές σε ανοιχτή οικονομία Έ ό ό ό C C ( Y T) X 0 0 I I i Q Y V Q Y V έ έ Y CI GQ Q Z X Z Y C ( Y T ) I ig Y V ( Y V ) 0 0 (1 ) Y C I ( GT) i Y ( ) V 0 0
Ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής μικρότερος σε ανοιχτή οικονομία Παίρνοντας Μερικές Παραγώγους του Υ έχουμε: Y 1 1 ή. ώ G 1 1 Y ή ύ ή Y 1 Y ή ή ί V 1