ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΙΟ Διατάξεις χαρακτήρων Το πληκτρολόγιο περιλαμβάνει όλους τους χαρακτήρες κάποιου αλφάβητου π.χ. του λατινικού, και πολλά σημεία στίξης, διακριτικά σύμβολα, και βοηθητικά πλήκτρα. Ανάλογα με το αλφάβητο και την γλώσσα που χρησιμοποιεί ο χρήστης μπορεί το πληκτρολόγιο να έχει διάφορες διατάξεις πλήκτρων. Λατινικά πληκτρολόγια Οι διάφορες δυνατές διατάξεις πληκτρολογίων για διάφορες γλώσσες που χρησιμοποιούν το λατινικό αλφάβητο, συνήθως αναφέρονται με τα πρώτα έξι γράμματα στην διάταξη. Έτσι για παράδειγμα η συνηθέστερη διάταξη είναι η QWERTY. Οι λατινικοί χαρακτήρες σύμφωνα με την διάταξη πλήκτρων QWERTY βρίσκονται στο πληκτρολόγιο όπως φαίνονται στο παρακάτω σχήμα: Ελληνικά πληκτρολόγια Η ελληνική διάταξη πλήκτρων είναι η παρακάτω (δεν υπάρχουν άλλες διατάξεις για το ελληνικό αλφάβητο): Τα δεκαδικά ψηφία Τα ψηφία βρίσκονται στον υπολογιστή πάνω από τις γραμμές που περιέχουν τους χαρακτήρες. Περιέχονται, δηλαδή, τα ψηφία από 0 μέχρι 9 με την παρακάτω σειρά. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0 Οι ειδικοί χαρακτήρες Δεξιά από τα γράμματα, υπάρχουν 8 πλήκτρα (περίπου) με ειδικούς χαρακτήρες. Αυτό σημαίνει ότι όταν τα χρησιμοποιούμε, μόνα τους ή σε συνδυασμό με το πλήκτρο Shift, έχουμε 16 ειδικούς χαρακτήρες. Άλλο ένα πλήκτρο με ειδικούς χαρακτήρες βρίσκεται αριστερά από το πλήκτρο που έχει το 1. Επιπλέον, ειδικοί χαρακτήρες υπάρχουν και στα πλήκτρα που είναι και τα νούμερα και εμφανίζονται πατώντας ταυτόχρονα το πλήκτρο Shift. Τέλος, όταν το πληκτρολόγιο γράφει ελληνικούς χαρακτήρες το πλήκτρο που στα λατινικά εμφάνιζε το Q εμφανίζει το : και το ; με ή χωρίς το πάτημα του Shift, αντίστοιχα. Ορισμένοι από τους ειδικούς χαρακτήρες που περιέχονται στο πληκτρολόγιο είναι οι ακόλουθοι: + _ - =! @ # $ % ^ & * ( ) ~ ` : ; { } " < >? [ ] \,. /
(Επειδή, προφανώς υπάρχουν πολύ περισσότεροι ειδικοί χαρακτήρες, τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου (editors) παρέχουν άλλους τρόπους για την εμφάνιση τους.) Το πλήκτρο Space και το Tab Το Space χρησιμοποιείται για την εμφάνιση ενός κενού. Το tab, χρησιμοποιείται για την εμφάνιση ενός μεγάλου κενού διαστήματος (συνήθως 4-5 φορές μεγαλύτερο από το κενό). Μεγάλο Κενό (Tab) Κενό (Space) Τα βέλη Τα τέσσερα βέλη του πληκτρολογίου χρησιμεύουν για την μετακίνηση πάνω, κάτω, δεξιά ή αριστερά ανάλογα με το σύμβολο που έχουν επάνω τους. Η μετακίνηση αυτή μπορεί να είναι μετακίνηση του κένσορα (όταν μιλάμε για επεξεργασία κειμένου), μετακίνηση ενός επιλεγμένου αντικειμένου, εικόνας ή και χαρακτήρα-ήρωα (σε παιχνίδια). Τα πλήκτρα των συντομεύσεων Τα πλήκτρα που χρησιμοποιούνται στις διάφορες συντομεύσεις είναι κυρίως το Shift, το Ctrl και το Alt. Το πλήκτρο Shift Η λέξη Shift (σιφτ) στα αγγλικά σημαίνει ανύψωση, γι' αυτό άλλωστε, δίπλα στη λέξη Shift στο αντίστοιχο πλήκτρο, υπάρχει και ένα βελάκι που δείχνει προς τα πάνω. Ονομάστηκε έτσι, για τον εξής λόγο: Μερικά πλήκτρα έχουν σχεδιασμένους πάνω τους 2 χαρακτήρες, ο ένας πάνω από τον άλλο. Όταν πατάς ένα
τέτοιο πλήκτρο μόνο του, τότε εμφανίζεται ο χαρακτήρας που είναι σχεδιασμένος από κάτω. Αντίθετα, αν πατάς ταυτόχρονα και το Shift τότε εμφανίζεται ο χαρακτήρας που βρίσκεται από πάνω. Για να εμφανιστούν τα κεφαλαία γράμματα, τόσο στους ελληνικούς, όσο και στους λατινικούς χαρακτήρες, αρκεί να πατηθεί αρχικά το πλήκτρο Shift και κρατώντας το πατημένο να πατηθεί ο χαρακτήρα που επιθυμείται. Πχ. για να εμφανιστεί ο χαρακτήρας 'Α', αρκεί να πατηθεί το Shift και στη συνέχεια το α. Αυτό μπορεί να το αναφερθεί συμβολικά ως Shift + α. Το Shift υπάρχει δύο φορές στο πληκτρολόγιο, μία τέρμα αριστερά και μία τέρμα δεξιά στη σειρά που βρίσκονται τα πλήκτρα των χαρακτήρων ζ, χ, ψ, ω, β, ν και μ. Τα πλήκτρα Ctrl και Alt Το όνομα Ctrl προκύπτει από την αγγλική λέξη Control που σημαίνει έλεγχος. Το Ctrl διαβάζεται και ως Control (κοντρόλ). Το Ctrl χρησιμεύει σε ορισμένες συντομεύσεις του πληκτρολογίου. Μία συνηθισμένη συντόμευση στον υπολογιστή είναι αυτή της αντιγραφής. Συνήθως (στις περισσότερες εφαρμογές), ο συνδυασμός Ctrl + C αντιγράφει το κείμενο που έχει επιλέξει προηγουμένως ο χρήστης. Άλλη ιδιαίτερα γνωστή συντόμευση είναι το Ctrl + V που επικολλάει το κείμενο που έχει προηγουμένως αντιγραφεί ή αποκοπεί. Γενικότερα, υπάρχουν πολλές συντομεύσεις περισσότερες από τις οποίες δεν είναι κοινώς "αποδεκτές" από όλα τα προγράμματα και λειτουργικά συστήματα, αλλά αλλάζουν ανάλογα με το πρόγραμμα που χρησιμοποιείται. Το Ctrl υπάρχει δύο φορές στο πληκτρολόγιο, μία τέρμα αριστερά και μία τέρμα δεξιά κάτω από τη σειρά που βρίσκονται τα δύο Shift. Όπως και το Ctrl, το πλήκτρο Alt βοηθάει σε ορισμένες συντομεύσεις, ενώ αρκετά συχνά χρησιμοποιείται μαζί με το Ctrl (Ctrl + Alt + [χαρακτήρας]). Το Alt υπάρχει δύο φορές στο πληκτρολόγιο, δεξιά και αριστερά από το πλήκτρο Space (κενό).
Το πλήκτρο Caps Lock Όπως λέει το όνομά του, "κλειδώνει" τα κεφαλαία. Δηλαδή, όταν είναι ενεργοποιημένο και πατήσεις οποιοδήποτε από τα πλήκτρα χαρακτήρων, εμφανίζεται το κεφαλαίο του αντίστοιχου γράμματος. Αντίθετα με όταν είναι απενεργοποιημένο, όταν πατήσεις Shift + [χαρακτήρα], εμφανίζεται το αντίστοιχο πεζό γράμμα. Τα πλήκτρα F1 έως F12 Το όνομα F(νούμερο) προέκυψε από την αγγλική λέξη function που σημαίνει λειτουργία ή συνάρτηση και την αρίθμηση αυτών. Υπάρχουν 12 τέτοια πλήκτρα στον πληκτρολόγιο και βρίσκονται στη σειρά πάνω από τα πλήκτρα με τους αριθμούς. Το F1 χρησιμοποιείται σχεδόν πάντα για να εμφανίσει το παράθυρο της βοήθειας του αντίστοιχου προγράμματος ή λειτουργικού συστήματος. Τα υπόλοιπα πλήκτρα F2-F12 δεν έχουν κάποιο σταθερό ρόλο και κάθε πρόγραμμα επιλέγει για το αν θα εκτελούν κάποια λειτουργία ή δεν θα χρησιμοποιούνται καθόλου. Τα πλήκτρα αυτά ήταν πολύ μεγάλης σημασίας όταν πολύ παλιότερα οι υπολογιστές δεν είχαν ποντίκι. Ήταν ένας από τους λίγους τρόπους να δοθεί εντολή για εκτέλεση μίας ενέργειας σχετικά εύκολα.
Το πλήκτρο Enter Enter To πλήκτρο enter (ή πλήκτρο επιστροφής, return) σε έναν προσωπικό υπολογιστή, στα σύγχρονα μοντέλα επιτελεί δυο βασικές λειτουργίες. 1. Προκαλεί τον τερματισμό καταχώρησης στοιχείων σε μια φόρμα ή πεδίο και τη συνέχιση του εν λόγω προγράμματος ή την εκτέλεση μιας προκαθορισμένης ενέργειας σε ένα πλαίσιο διαλόγου. 2. Επιστρέφει τον δείκτη εισαγωγής κειμένου (δρομέα ή κέρσορα - cursor) στην επόμενη γραμμή σε έναν επεξεργαστή κειμένου. Αυτή η λειτουργία προέρχεται από την παλαιότερη λειτουργία της επιστροφής του σαριού ή κυλίνδρου (carriage return), που υπήρχε στις γραφομηχανές. Άλλοι χαρακτήρες Άλλα πλήκτρα του πληκτρολογίου είναι το Delete που σβήνει τον επόμενο χαρακτήρα ή αρχεία, το End που πηγαίνει τον δρομέα στο τέλος της γραμμής το Page up & Page down που εμφανίζει την παραπάνω ή την παρακάτω "οθόνη", το Insert (ενεργοποιεί - απενεργοποιεί την παρεμβολή χαρακτήρων κατά την πληκτρολόγηση), το Home που πηγαίνει τον δρομέα (cursor) στην αρχή της γραμμής, και δεξιά και αριστερά τους αντίστοιχα: το NumLock (ενεργοποιεί ή απενεργοποιεί το αριθμητικό πληκτρολόγιο), το Backspace που σβήνει τον προηγούμενο χαρακτήρα.