ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 29.9.2006 SG-Greffe (2006) D/205465 Προς κ. καθηγητή Νικήτα Αλεξανδρίδη Πρόεδρο Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων της Ελλάδας Λεωφόρος Κηφισίας 60 GR 151 25 Μαρούσι Αθήνα Ελλάδα Τηλεοµοιότυπο: +30 210 615 1113 Αξιότιµε κύριε καθηγητά, Θέµα : Υπόθεση EL/2006/0493: Προέλευση (εκκίνηση) κλήσεων στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο που παρέχεται σε σταθερή θέση Υπόθεση EL/2006/0494: Απόληξη (τερµατισµός) κλήσεων σε µεµονωµένα δηµόσια τηλεφωνικά δίκτυα που παρέχεται σε σταθερή θέση Υπόθεση EL/2006/0495: ιαβιβαστικές υπηρεσίες στο δηµόσιο σταθερό τηλεφωνικό δίκτυο Άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ 1 : κανένα σχόλιο I. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Οι τρεις κοινοποιήσεις σχετικά µε τις προαναφερθείσες αγορές που απεστάλησαν από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων (ΕΕΤΤ) της Ελλάδας ελήφθησαν την 31η Αυγούστου 2006 2 και άρχισαν να παράγουν αποτελέσµατα από την ηµεροµηνία αυτή. Οι κοινοποιήσεις αφορούν την αγορά χονδρικής για την προέλευση (εκκίνηση) κλήσεων στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο που παρέχεται σε σταθερή θέση, την αγορά χονδρικής για την απόληξη (τερµατισµό) κλήσεων σε µεµονωµένα δηµόσια τηλεφωνικά δίκτυα που παρέχεται σε σταθερή θέση και την αγορά χονδρικής για τις διαβιβαστικές υπηρεσίες στο 1 Οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002 σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών («οδηγία-πλαίσιο»), ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 33. 2 Σύµφωνα µε το άρθρο 7 της οδηγίας-πλαισίου. Commission européenne, B-1049 Bruxelles / Europese Commissie, B-1049 Brussel - Belgium. Telephone: (32-2) 299 11 11.
δηµόσιο σταθερό τηλεφωνικό δίκτυο (ήτοι τις αγορές 8, 9 και 10 της Σύστασης σχετικά µε τις αγορές προϊόντων 3 ). Η ΕΕΤΤ πραγµατοποίησε δύο εθνικές δηµόσιες διαβουλεύσεις 4 σχετικά µε τις εν λόγω αγορές πριν από την κοινοτική διαβούλευση, µία σχετικά µε τον ορισµό της αγοράς στο διάστηµα µεταξύ της 18ης Μαρτίου 2005 και της 9ης Μαΐου 2005 και µία σχετικά µε την ανάλυση της αγοράς στο διάστηµα µεταξύ της 17ης Μαΐου 2006 και της 19ης Ιουνίου 2006. Την 13η Σεπτεµβρίου 2006 απεστάλη στην ΕΕΤΤ αίτηση παροχής πληροφοριών και η απάντηση ελήφθη την 19η Σεπτεµβρίου 2006. Σύµφωνα µε το άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας-πλαισίου, οι εθνικές ρυθµιστικές αρχές (ΕΡΑ) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή µπορούν να υποβάλλουν παρατηρήσεις στην ενδιαφερόµενη εθνική ρυθµιστική αρχή σχετικά µε το κοινοποιηθέν σχέδιο µέτρων. II. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΕΤΡΟΥ II.1 Ορισµός της αγοράς II.1.1 Εκκίνηση κλήσεων Ακολουθώντας τη Σύσταση, η EETT ορίζει τη σχετική αγορά προϊόντος ως τη µεταφορά φωνητικής κίνησης από το τερµατικό του συνδροµητή στο τοπικό δικτυακό κέντρο. Η EETT δηλώνει ότι: (1) η αυτό-παρεχόµενη εκκίνηση που παρέχεται από εναλλακτικούς παρόχους πρόσβασης δεν εντάσσεται στην αγορά 5 (2) υπάρχει µία ενιαία πολυδικτυακή αγορά που περιλαµβάνει τόσο τις κλήσεις προς τους οικιακούς συνδροµητές όσο και τις κλήσεις προς τους παρόχους υπηρεσιών (3) η αυτό-παρεχόµενη εκκίνηση που παρέχεται από κάθετα ενοποιηµένο πάροχο υπηρεσιών εντάσσεται στην αγορά 6. Η EETT θεωρεί ότι η γεωγραφική έκταση της αγοράς είναι εθνική. 3 Σύσταση 2003/311/ΕΚ της Επιτροπής της 11ης Φεβρουαρίου 2003 για τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών που επιδέχονται εκ των προτέρων ρύθµιση σύµφωνα µε την οδηγία-πλαίσιο («Σύσταση»), ΕΕ L 114 της 8.05.2003, σ. 45. 4 Σύµφωνα µε το άρθρο 6 της οδηγίας-πλαισίου. 5 Η ΕETT θεωρεί ότι λόγω της περιορισµένης κάλυψης των εναλλακτικών δικτύων πρόσβασης στην Ελλάδα (στις αρχές του 2006 υπήρχαν µόνο 419 συνδέσεις σταθερής ασύρµατης πρόσβασης σε τελικούς χρήστες, 5018 πλήρως αδεσµοποίητες γραµµές και 1866 γραµµές µεριζόµενης πρόσβασης), η αυτόπαρεχόµενη εκκίνηση κλήσεων µε εναλλακτικές υποδοµές πρόσβασης δεν µπορεί να θεωρηθεί ως υποκατάστατο της υπηρεσιών εκκίνησης κλήσεων σε επίπεδο χονδρικής που παρέχονται σε πλήρη εθνική κλίµακα από τον εγκατεστηµένο φορέα. 6 Η ΕETT στηρίζει την ένταξη της αυτό-παροχής στην αγορά εκκίνησης σε επίπεδο χονδρικής λόγω της έµµεσης τιµολογιακής πίεσης που ασκείται (σε επίπεδο λιανικής) από τον κάθετα ενοποιηµένο πάροχο στον χονδρικό πάροχο εκκίνησης. 2
II.1.2 Τερµατισµός κλήσεων Ακολουθώντας τη Σύσταση, η EETT ορίζει τη σχετική αγορά προϊόντος ως τη µεταφορά φωνητικής κίνησης από το τοπικό δικτυακό κέντρο στο τερµατικό του συνδροµητή. Η EETT δηλώνει ότι : (1) ο τερµατισµός κλήσεων προς τους παρόχους υπηρεσιών (µεταξύ άλλων για το σκοπό της πρόσβασης στο διαδίκτυο µέσω τηλεφωνικής επιλογής) δεν εντάσσεται στην αγορά 7 (2) υπάρχουν πολλαπλές αγορές τερµατισµού που αντιστοιχούν σε δίκτυα (3) ο αυτό-παρεχόµενος τερµατισµός εντάσσεται στην αγορά. Η EETT θεωρεί ότι η γεωγραφική έκταση της αγοράς είναι εθνική. II.1.3 ιαβιβαστικές υπηρεσίες Ακολουθώντας τη Σύσταση, η EETT ορίζει τη σχετική αγορά προϊόντος ως τη µεταφορά µεταγόµενης φωνητικής κίνησης που δεν συνιστά εκκίνηση ή τερµατισµό κλήσεων. Επιπλέον, η EETT θεωρεί ότι : (1) οι µη µεταγόµενες υπηρεσίες διαβίβασης, είτε είναι αυτό-παρεχόµενες είτε παρέχονται από τρίτο µέρος, δεν εντάσσονται στην αγορά (2) υπάρχει µία ενιαία πολυδικτυακή αγορά που περιλαµβάνει διαβιβαστικές υπηρεσίες που παρέχονται από εναλλακτικούς παρόχους δικτύου σε τρίτα µέρη (3) η αυτό-παροχή διαβιβαστικών υπηρεσιών δεν εντάσσεται στην αγορά 8. Η EETT θεωρεί ότι η γεωγραφική έκταση της αγοράς είναι εθνική. II.2 ιαπίστωση σηµαντικής ισχύος στην αγορά (ΣΙΑ) II.2.1 Αγορά εκκίνησης κλήσεων και διαβιβαστικών υπηρεσιών Η EETT σκοπεύει να ορίσει τον ΟΤΕ, που αποτελεί τον εγκατεστηµένο πάροχο σταθερού δικτύου, ως διαθέτοντα σηµαντική ισχύ στην αγορά (ΣΙΑ) αναφορικά µε τις δύο αγορές για εκκίνηση κλήσεων και διαβιβαστικές υπηρεσίες, λόγω : (1) του υψηλού µεριδίου αγοράς του OTE σε αµφότερες τις αγορές (100% 9 ) 7 Η ΕETT σκοπεύει να παρακολουθεί την ανάπτυξη του ανταγωνισµού στην αγορά τερµατισµού κλήσεων σε παρόχους υπηρεσιών αλλά επί του παρόντος την αποκλείει από την εκ των προτέρων ρύθµιση. 8 Λόγω του µικρού µεριδίου του κόστους διαβίβασης στο συνολικό κόστος της λιανικής, η EETT θεωρεί ότι η έµµεση τιµολογιακή πίεση που ασκείται (σε επίπεδο λιανικής) από κάθετα ενοποιηµένο πάροχο σε πάροχο διαβιβαστικών υπηρεσιών σε επίπεδο χονδρικής δεν είναι σηµαντική και εποµένως αποκλείει την αυτό-παροχή από την αγορά διαβιβαστικών υπηρεσιών σε επίπεδο χονδρικής. 9 Η ΕΕΤΤ, στην απάντησή της στην αίτηση παροχής πληροφοριών, διευκρίνισε ότι η αυτό-παρεχόµενη εκκίνηση κλήσεων από τους εναλλακτικούς παρόχους δικτύου ανερχόταν σε ποσοστό µικρότερο από το 3
(2) των φραγµών εισόδου και της απουσίας δυνητικού ανταγωνισµού (3) της δυνατότητας καθορισµού υπερβολικά υψηλών τιµών (σε υποθετική περίπτωση απουσίας ρύθµισης 10 ) (4) της απουσίας αντισταθµιστικής αγοραστικής δύναµης (5) του ουσιαστικού πλεονεκτήµατος του εγκατεστηµένου φορέα έναντι των ανταγωνιστών του στην αγορά εκκίνησης κλήσεων (που απορρέει από την πλήρη γεωγραφική κάλυψη, τις οικονοµίες κλίµακας και σκοπού και τον βαθµό της κάθετης ενοποίησης). II.2.2 Αγορά τερµατισµού κλήσεων Η EETT σκοπεύει να ορίσει ότι ο ΟΤΕ και οι 13 εναλλακτικοί πάροχοι δικτύου 11 διαθέτουν ΣΙΑ στην αγορά τερµατισµού κλήσεων στα αντίστοιχα δίκτυά τους τερµατισµού, λόγω : (1) της µονοπωλιακής θέσης σε κάθε µεµονωµένη αγορά (2) των φραγµών εισόδου (3) της δυνατότητας καθορισµού υπερβολικά υψηλών τιµών (4) της απουσίας αντισταθµιστικής αγοραστικής δύναµης. Το συµπέρασµα της EETT όσον αφορά τη ΣΙΑ του ΟΤΕ ενισχύεται περαιτέρω από την καταγεγραµµένη αντιανταγωνιστική συµπεριφορά 12 του εγκατεστηµένου φορέα. II.3 Ρυθµιστικά διορθωτικά µέτρα Η EETT σκοπεύει να επιβάλει τις ακόλουθες ρυθµιστικές υποχρεώσεις στον ΟΤΕ : (1) υποχρέωση παροχής πρόσβασης και χρήσης ειδικών ευκολιών δικτύου, συµπεριλαµβανοµένων των ακόλουθων υποχρεώσεων : 1% της συνολικής αγοράς για υπηρεσίες εκκίνησης κλήσεων. Όσον αφορά την αγορά διαβιβαστικών υπηρεσιών, η, EETT σηµειώνει ότι δύο εναλλακτικοί πάροχοι δικτύου είχαν περιστασιακά παράσχει διαβιβαστικές υπηρεσίες, αλλά δηλώνει ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για τη συστηµατική παροχή διαβιβαστικών υπηρεσιών από τους εναλλακτικούς παρόχους δικτύου σε τρίτα µέρη. 10 O ΟTE υπόκειται στη ρύθµιση που επί του παρόντος εφαρµόζεται από την EETT, η οποία περιλαµβάνει ιδίως (i) υποχρέωση διασύνδεσης, (ii) υποχρέωση δηµοσίευσης Προσφοράς Αναφοράς ιασύνδεσης, (iii) υποχρέωση ελέγχου τιµών (κοστοστρέφεια) και τιµολόγησης και (iv) υποχρέωση εκκίνησης κλήσεων µέσω προεπιλογής φορέα. 11 Vivodi Telecommunications, Forthnet, Comsoline, Altec Telecoms, Tellas, Telepassport (Hellas), Voicenet, Hella On Line, Algonet, Lannet, Teledome, Net One, Q-Telecom. Όλοι αυτοί οι εναλλακτικοί πάροχοι δικτύου παρέχουν υπηρεσίες τερµατισµού κλήσεων σε τρίτα µέρη, τους έχουν εκχωρηθεί αριθµοί ή οµάδες αριθµών και έχουν συνάψει τουλάχιστον µία σύµβαση διασύνδεσης. 12 Παρά την υφιστάµενη ρύθµιση, η ΕΕΤΤ τα τελευταία έτη αντιµετώπισε διάφορες υποθέσεις σχετικά µε τις αντιανταγωνιστικές πρακτικές του ΟΤΕ, στις οποίες περιλαµβάνονται η παρακώλυση συνεγκατάστασης, οι απειλές παύσης διασυνδέσεων και η άρνηση παροχής τερµατισµού κλήσεων προς µη γεωγραφικούς αριθµούς στους εναλλακτικούς παρόχους δικτύου. 4
(i) παροχής εκκίνησης κλήσεων µέσω επιλογής φορέα και προεπιλογής φορέα, ii) παροχής εκκίνησης κλήσεων προς γεωγραφικούς και µη γεωγραφικούς αριθµούς των εναλλακτικών παρόχων δικτύου, (iii) παροχής τερµατισµού κλήσεων, (iv) παροχής διαβιβαστικών υπηρεσιών, (v) µη ανάκλησης παρεχόµενων προσβάσεων, (vi) παροχής πρόσβασης σε συναφείς ευκολίες του OTE για σκοπούς διασύνδεσης, (vii) διαλειτουργικότητας µε τα δίκτυα και τα συστήµατα πληροφορικής, (viii) παροχής της συνολικής δέσµης υπηρεσιών µε όρους ισότιµου, εύλογου και έγκαιρου χαρακτήρα 13 (2) υποχρέωση µη διακριτικής µεταχείρισης (3) υποχρέωση διαφάνειας, συµπεριλαµβανοµένης ιδίως, σύµφωνα µε το άρθρο 9 της οδηγίας για την πρόσβαση 14, της υποχρέωσης δηµοσίευσης Προσφοράς Αναφοράς ιασύνδεσης (4) υποχρέωση λογιστικού διαχωρισµού και λογιστικού ελέγχου 15 (5) υποχρέωση ελέγχου των τιµών και κοστολόγησης [σύµφωνα µε τη µεθοδολογία του µέσου µακροπρόθεσµου επαυξητικού κόστους µε βάση το τρέχον κόστος των παγίων (ΜΜΕΚ-ΤΚ) που εφαρµόζεται ήδη από τον ΟΤΕ σύµφωνα µε την υφιστάµενη ρύθµιση]. Η EETΤ σκοπεύει να επιβάλει τις ακόλουθες ρυθµιστικές υποχρεώσεις στους εναλλακτικούς παρόχους δικτύου που έχουν ορισθεί ως διαθέτοντες ΣΙΑ στις µεµονωµένες αγορές τερµατισµού τους : (1) υποχρέωση παροχής χονδρικού τερµατισµού στους λοιπούς παρόχους δηµόσιων τηλεφωνικών δικτύων (2) υποχρέωση διαφάνειας, συµπεριλαµβανοµένης της υποχρέωσης ανακοίνωσης των χρεώσεων για τη διασύνδεση, τουλάχιστον ένα µήνα πριν, στους άλλους παρόχους και στην ΕΕΤΤ (3) υποχρέωση µη διακριτικής µεταχείρισης (4) υποχρέωση ελέγχου τιµών µέσω της επιβολής ανώτατων τιµών τερµατισµού 16 και υποχρέωση κοστολόγησης. 13 Αυτές οι αρχές επιτυγχάνονται κυρίως µέσω της εφαρµογής των Συµφωνιών Επιπέδου Υπηρεσίας [Service Level Agreements («SLAs»)] σε όλα τα προϊόντα και σε όλες τις διαδικασίες, όπως η παροχή υπηρεσιών διασύνδεσης και η αποκατάσταση βλαβών. Οι βασικές SLAs πρέπει να συµπεριληφθούν στην Προσφορά Αναφοράς ιασύνδεσης του ΟΤΕ. 14 Οδηγία 2002/19/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά µε την πρόσβαση σε δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συναφείς ευκολίες, καθώς και µε τη διασύνδεσή τους («οδηγία για την πρόσβαση»), ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 7. 15 Η ΕETT σκοπεύει να διαβουλευθεί περαιτέρω τις µεθοδολογίες λογιστικού διαχωρισµού και λογιστικού ελέγχου και συνεχίζει να επιβάλλει κατά το ενδιάµεσο διάστηµα τη λογιστική υποχρέωση σύµφωνα µε την υφιστάµενη ρύθµιση. εδοµένης της σηµασίας για όλη την ΕΕ της ορθής κοστολόγησης, η Επιτροπή ενθαρρύνει τις εθνικές ρυθµιστικές αρχές να συνεργαστούν στενά µε την οµάδα των ευρωπαϊκών ρυθµιστικών αρχών για την επίτευξη συνεκτικής προσέγγισης της ΕΕ. 16 Η ΕETT εισάγει οµαλή πτωτική πορεία (glide path) για τις µεσοσταθµικές τιµές τερµατισµού των εναλλακτικών παρόχων δικτύου µεταξύ του έτους 2007 και του έτους 2009, µε ανώτατη τιµή στόχο για το 2009 που να ισούται µε το µεσοσταθµικό τέλος απλού τερµατισµού του OTE για το 2005 βάσει της µεθοδολογίας ΜΜΕΚ-ΤΚ. 5
III. ΚΑΝΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ Η Επιτροπή εξέτασε τις κοινοποιήσεις και τις συµπληρωµατικές πληροφορίες που της διαβίβασε η ΕΕΤΤ και δεν διατυπώνει κανένα σχόλιο 17. Σύµφωνα µε το άρθρο 7 παράγραφος 5 της οδηγίας-πλαισίου, η ΕΕΤΤ µπορεί να θεσπίσει το προκύπτον σχέδιο µέτρου και, εάν το πράξει, να το γνωστοποιήσει στην Επιτροπή. Η θέση της Επιτροπής στις συγκεκριµένες αυτές κοινοποιήσεις δεν προδικάζει τη θέση που θα λάβει σε σχέση µε άλλα κοινοποιούµενα σχέδια µέτρων. Σύµφωνα µε το σηµείο 12 της Σύστασης 2003/561/EΚ 18, η Επιτροπή θα δηµοσιεύσει το εν λόγω έγγραφο στον ιστότοπό της. Η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό είναι εµπιστευτικές. Καλείστε να ενηµερώσετε την Επιτροπή 19 εντός τριών εργάσιµων ηµερών από την παραλαβή του παρόντος εάν θεωρείτε, σύµφωνα µε τους κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες περί επιχειρηµατικού απορρήτου, ότι το παρόν κείµενο περιλαµβάνει εµπιστευτικές πληροφορίες που θέλετε να απαλειφθούν πριν από τη δηµοσίευση. Κάθε αίτηµα προς την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να είναι δεόντως αιτιολογηµένο. Με εκτίµηση, Για την Επιτροπή, Philip Lowe Γενικός ιευθυντής 17 Σύµφωνα µε το άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας-πλαισίου. 18 Σύσταση της Επιτροπής 2003/561/ΕΚ της 23ης Ιουλίου 2003 σχετικά µε τις κοινοποιήσεις, προθεσµίες και διαβουλεύσεις σύµφωνα µε το άρθρο 7 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ, ΕΕ L 190 της 30.7.2003, σ. 13. 19 Το αίτηµά σας πρέπει να σταλεί είτε µε µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου στη διεύθυνση: INFSO- COMP-ARTICLE7@ec.europa.eu, είτε µε τηλεοµοιότυπο στο: +32.2.298.87.82 6