Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 2 Οκτωβρίου 2015 (OR. en)

Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 2 Οκτωβρίου 2015 (OR. en) PUBLIC 12420/15 LIMITE MIGR 46 COMIX 441 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Συμβούλιο Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με το μέλλον της πολιτικής στον τομέα της επιστροφής Μετά από τις συζητήσεις της Επιτροπής Μόνιμων Αντιπροσώπων, κατά τη συνεδρίασή της στις 30 Σεπτεμβρίου 2015, η Προεδρία υποβάλλει υπ όψιν του Συμβουλίου κείμενο σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με το μέλλον της πολιτικής στον τομέα της επιστροφής. Το Συμβούλιο καλείται επομένως να εγκρίνει το κείμενο του Παραρτήματος κατά τη σύνοδό του στις 8-9 Οκτωβρίου 2015. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 1 DG D 1B LIMITE EL

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με το μέλλον της πολιτικής στον τομέα της επιστροφής 1. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει ότι μια συνεκτική, αξιόπιστη και αποτελεσματική πολιτική σχετικά με την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών, με απόλυτο σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των οικείων προσώπων, καθώς και της αρχής της μη επαναπροώθησης, αποτελεί ουσιώδες μέρος μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ. 2. Το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή, η οποία ανταποκρίνεται στην έκκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις 25 και 26 Ιουνίου 2015, προς την Επιτροπή να εκπονήσει ειδικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιστροφής. Το σχέδιο δράσης 1, καθώς και το Εγχειρίδιο περί επιστροφής 2, τα οποία παρουσιάστηκαν στις 9 Σεπτεμβρίου 2015, περιέχουν πραγματικά και επιχειρησιακά στοιχεία με στόχο την αύξηση της ικανότητας των κρατών μελών να εξασφαλίζουν την επιστροφή των παράτυπων μεταναστών, ενώ αναγνωρίζουν πλήρως την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης και της παροχής στήριξης προς τις χώρες αυτές. 1 2 έγγρ. 11846/15. έγγρ. 11847/15. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 2

3. Κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης και 26ης Ιουνίου 2015 καθορίστηκε κατάλογος μέτρων που πρέπει να ληφθούν στους τομείς της επιστροφής, της επανεισδοχής και της επανένταξης. Προκειμένου να γίνει απολογισμός της προόδου και να προσδιορισθούν τα εκκρεμή ζητήματα, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να υποβάλει σχετική έκθεση, έως τα τέλη Ιανουαρίου 2016. Επιπλέον, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να επισπεύσει, με την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων, τη συνέχεια που θα δοθεί στις ανακοινώσεις που έγιναν στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή. 4. Πρέπει να διατεθούν επαρκείς χρηματοδοτικοί πόροι για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του συστήματος επιστροφής της ΕΕ, με ιδιαίτερη προσοχή στην υποστήριξη των κρατών μελών που δέχονται ισχυρή μεταναστευτική πίεση. Το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης θα στηρίξει σημαντικά τις δράσεις επιστροφής των κρατών μελών τα οποία σχεδιάζουν να διαθέσουν για την επιστροφή ποσό άνω των 800 εκατ. ευρώ στα εθνικά τους προγράμματα για το διάστημα 2014-2020. Η συνεργασία σε θέματα επανεισδοχής και επανένταξης όσων επιστρέφουν, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και τρίτων χωρών, θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με πόρους από κάθε κατάλληλο μέσο, ιδίως δε από το καταπιστευματικό ταμείο έκτακτης ανάγκης για τη σταθερότητα και την αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτίων της παράτυπης μετανάστευσης και του φαινομένου των εκτοπισμένων προσώπων στην Αφρική καθώς και από τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Το Συμβούλιο εκφράζει επίσης ικανοποίηση για τη δημιουργία της ειδικής διευκόλυνσης ανάπτυξης ικανοτήτων επανεισδοχής από την Επιτροπή, στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ). Επιπλέον, ο Frontex θα πρέπει να εφοδιαστεί με επαρκείς πόρους ώστε να είναι σε θέση να ενισχύσει ουσιαστικά την στήριξή του σε θέματα επιστροφής. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 3

5. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες όσον αφορά την επιστροφή. Η αύξηση των ποσοστών επιστροφής αναμένεται ότι θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για την παράτυπη μετανάστευση. Η οδηγία για την επιστροφή 3, η οποία έχει τεθεί σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2009, πρέπει να εφαρμοστεί με συνέπεια και αποτελεσματικότητα για την εξασφάλιση υψηλών ομοιόμορφων προτύπων επιβολής και τη διατήρηση υψηλού επιπέδου αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών. Το Συμβούλιο παροτρύνει την Επιτροπή να αξιολογήσει τη λειτουργία και υλοποίηση της οδηγίας περί επιστροφής και να εντοπίσει τυχόν εμπόδια ως προς την αποτελεσματική διενέργεια των επιστροφών, μεταξύ άλλων με τη χρησιμοποίηση του μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν 4. Με βάση την αξιολόγηση αυτή, η Επιτροπή καλείται να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις, εφόσον απαιτείται, για την αντιμετώπιση των εμποδίων αυτών. Πρέπει να χρησιμοποιηθούν με καλύτερο τρόπο τα υπάρχοντα ευρωπαϊκά συστήματα πληροφοριών, ιδίως το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS), το σύστημα πληροφοριών για τις Θεωρήσεις (VIS) και το EURODAC, τα οποία αποτελούν σημαντικά εργαλεία που πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω ώστε να βελτιωθούν η συλλογή και η ανταλλαγή πληροφοριών και ο συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών για θέματα επιστροφής. Το Συμβούλιο αναμένει με ενδιαφέρον τις μελλοντικές προτάσεις της Επιτροπής, που βασίζονται σε μελέτη σκοπιμότητας, οι οποίες προβλέπουν την υποχρεωτική εγγραφή στο SIS όλων των απαγορεύσεων εισόδου και αποφάσεων περί επιστροφής, προκειμένου ιδίως να καταστεί δυνατή η αμοιβαία αναγνώριση και επιβολή τους, το συντομότερο δυνατόν εντός του 2016. Επιπλέον, η αναθεωρημένη νομοθεσία για τα έξυπνα σύνορα, που πρόκειται να υποβληθεί πριν από το τέλος του 2015, αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση των επιστροφών με τη δημιουργία αρχείου όλων των διασυνοριακών μετακινήσεων υπηκόων τρίτων χωρών. Το Συμβούλιο εκφράζει επίσης ικανοποίηση για τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με τη χρήση του EURODAC για σκοπούς επιστροφής. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα μεριμνήσουν ώστε να τεθεί σε λειτουργία το δίκτυο εθνικών σημείων επαφής για την ανταλλαγή πληροφοριών με σκοπό να διευκολυνθεί η ανάκληση των αδειών διαμονής, ιδίως για μετανάστες με ποινικό μητρώο, έως το τέλος του 2015. 3 4 Η παρούσα οδηγία δεν εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και τη Δανία σύμφωνα με τα πρωτόκολλα αριθ. 21 και 22, τα οποία προσαρτώνται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κανονισμός (EΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου της 7ης Οκτωβρίου 2013 (ΕΕ L 295 της 6.11.2013, σ. 27). 12420/15 ΑΗΡ/μκ 4

6. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι τα εθνικά νομικά και διοικητικά πλαίσια διαδραματίζουν επίσης καίριο ρόλο στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την ανάληψη αποτελεσματικών μέτρων επιστροφής από την ΕΕ. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη πρέπει να εκδίδουν συστηματικά αποφάσεις περί επιστροφής, να λαμβάνουν κάθε αναγκαίο μέτρο για την επιβολή τους και να διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους, σε επίπεδο χρηματοδότησης και προσωπικού, οι οποίοι απαιτούνται για την ταυτοποίηση και επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών. Πρέπει να λαμβάνεται κάθε μέτρο ώστε να εξασφαλίζεται πραγματικά η επιστροφή των παράτυπων μεταναστών, χωρίς να αποκλείεται ακόμα και η κράτηση ως νόμιμο μέτρο έσχατης ανάγκης. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν τις δυνατότητές τους όσον αφορά την κράτηση πριν από την απομάκρυνση, ώστε να εξασφαλίζεται η φυσική παρουσία των παράτυπων μεταναστών εν όψει της επιστροφής τους, και να λάβουν μέτρα για την αποφυγή της κατάχρησης δικαιωμάτων και διαδικασιών. 7. Η πρακτική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της επιστροφής αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για την αύξηση των ποσοστών επιστροφής. Απευθύνεται επομένως θερμή σύσταση προς τα κράτη μέλη να κάνουν καλύτερη χρήση της τεχνογνωσίας του Frontex και να προσφεύγουν πιο συστηματικά στις υπηρεσίες του, όπως η ανάπτυξη ομάδων ελέγχου στο πλαίσιο των κοινών επιχειρήσεων που συντονίζει, η παροχή βοήθειας για την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων για τους μετανάστες, η οργάνωση κοινών επιχειρήσεων επιστροφής και η εκπαίδευση εθνικών υπαλλήλων που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις επιστροφής. Ο Frontex, με τη σειρά του, θα πρέπει να καταβάλει κάθε προσπάθεια για την πλήρη αξιοποίηση της τρέχουσας εντολής του για την παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη όσον αφορά τις επιχειρήσεις επιστροφής και άλλες συναφείς δραστηριότητες. Αν και τα κράτη μέλη είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνα για τη διενέργεια των επιστροφών, η άμεση δημιουργία ειδικού γραφείου για τις επιστροφές στο πλαίσιο του Frontex θα του δώσει τη δυνατότητα να αναβαθμίσει την υποστήριξή του προς τα κράτη μέλη με σκοπό, μεταξύ άλλων, τη διευκόλυνση, οργάνωση και χρηματοδότηση των επιχειρήσεων επιστροφής. Ο Frontex πρέπει να συνεχίσει να παρέχει άμεση βοήθεια σε επί μέρους κράτη μέλη και να έχει το δικαίωμα να οργανώνει κοινές επιχειρήσεις επιστροφής με δική του πρωτοβουλία, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των κρατών μελών. Όλα τα κράτη μέλη και ο Frontex θα συνεργαστούν στενά με σκοπό να διαδραματίσουν ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στην εγκαθίδρυση και τη λειτουργία των κομβικών σημείων υποδοχής όσον αφορά τις επιχειρήσεις επιστροφής, όπως υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης Σεπτεμβρίου 2015. 8. Το Συμβούλιο υποστηρίζει πλήρως την ενίσχυση του Frontex και προσβλέπει στη νομοθετική δέσμη που θα υποβληθεί από την Επιτροπή εντός του Δεκεμβρίου 2015. Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την πρόθεση της Επιτροπής να εξετάσει τη σύσταση Ομάδων Επιστροφής Frontex Ταχείας Επέμβασης, οι οποίες θα παρέχουν στήριξη για την ταυτοποίηση, την προξενική συνεργασία με τρίτες χώρες και την οργάνωση επιχειρήσεων επιστροφής για τα κράτη μέλη, με βάση την πείρα από τα κομβικά σημεία υποδοχής. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 5

9. Το Συμβούλιο χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προωθήσει και να κατευθύνει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης της επιστροφής με τη δημιουργία συνεργιών μεταξύ της ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής προσέγγισης για την επιστροφή προς τρίτες χώρες (EURINT), του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μέσων Επανένταξης (ERIN) και του δικτύου Ευρωπαίων Αξιωματούχων-Συνδέσμων για θέματα Επιστροφής (EURLO), καθώς και των Ευρωπαίων Αξιωματούχων-Συνδέσμων Μετανάστευσης (EMLOs), των Αξιωματούχων-Συνδέσμων Μετανάστευσης (ILOs) και των Αξιωματούχων-Συνδέσμων του Frontex. Θα πρέπει να εργάζονται κατά τρόπο αμοιβαία υποστηρικτικό, με την αποφυγή αλληλεπικαλύψεων, με σκοπό την αποτελεσματικότερη λειτουργία του ενωσιακού συστήματος επιστροφής. Θα πρέπει να μοιράζονται την τεχνογνωσία και την πείρα τους με τα κράτη μέλη για ενδεχόμενες επακόλουθες δράσεις. Όλα τα κράτη μέλη καλούνται να εξετάσουν την ενεργό συμμετοχή τους σε αυτά τα δίκτυα. Ο Frontex θα πρέπει να διασφαλίζει το συντονισμό, σε επιχειρησιακό επίπεδο, του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης της επιστροφής. 10. Θα ενεργοποιηθεί κάθε μέσο για την ενίσχυση της συνεργασίας για την επιστροφή και την επανεισδοχή. Τα κράτη μέλη, η Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα δώσουν προτεραιότητα στην επανεισδοχή σε όλες τις σχετικές επαφές σε πολιτικό επίπεδο με τις χώρες καταγωγής των παράτυπων μεταναστών για να εξασφαλιστεί η εκπομπή σταθερού μηνύματος προς αυτές τις χώρες, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανάγκη πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής των ισχυουσών συμφωνιών επανεισδοχής έναντι όλων των κρατών μελών. Η συνεργασία με τις χώρες καταγωγής θα πρέπει επίσης να εστιάσει στην ταυτοποίηση των παράτυπων μεταναστών και την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων. Σε αυτό το πλαίσιο, η συνεργασία με τις διπλωματικές αντιπροσωπίες των χωρών καταγωγής είναι ζωτικής σημασίας και πρέπει να λάβει προτεραιότητα. Στον τομέα των εσωτερικών υποθέσεων, το Συμβούλιο θα εξετάσει περαιτέρω το σύνδεσμο μεταξύ της διευκόλυνσης της έκδοσης θεωρήσεων και των συμφωνιών επανεισδοχής στο πλαίσιο της αναδιατύπωσης του Κώδικα Θεωρήσεων, μεριμνώντας ιδίως ώστε οι διευκολύνσεις σε θέματα θεωρήσεων, όπως προβλέπονται στον Κώδικα Θεωρήσεων, να εγκρίνονται μόνο μετά από αξιολόγηση της συνεργασίας στον τομέα της επανεισδοχής με όλα τα κράτη μέλη. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 6

11. Το Συμβούλιο τονίζει ότι η επανεισδοχή από κάθε κράτος των δικών του υπηκόων αποτελεί υποχρέωση βάσει του διεθνούς εθιμικού δικαίου και πρέπει να τηρείται από όλα τα κράτη. Σε σχέση με τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), η υποχρέωση αυτή ορίζεται περαιτέρω στο άρθρο 13 της συμφωνίας του Κοτονού 5, η οποία δεσμεύει όλα τα συμμετέχοντα κράτη να δέχονται εκ νέου τους υπηκόους τους χωρίς περαιτέρω διατυπώσεις. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα επιδιώξουν να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή όλων των υποχρεώσεων επανεισδοχής, ασχέτως αν έχουν αναληφθεί δυνάμει επίσημων συμφωνιών επανεισδοχής, της συμφωνίας του Κοτονού ή άλλων ρυθμίσεων. Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με την ΕΥΕΔ, να δρομολογήσει ταχέως διμερείς διαλόγους για την ενίσχυση της πρακτικής συνεργασίας με όλες τις οικείες τρίτες χώρες καταγωγής και διέλευσης παράτυπων μεταναστών, με βάση την πείρα των κρατών μελών της ΕΕ που έχουν στο ενεργητικό τους επιτυχημένες επιχειρήσεις επιστροφής στις εν λόγω τρίτες χώρες. Ο Frontex, μαζί με τα δίκτυα που ασχολούνται με θέματα επιστροφής, θα πρέπει να παρέχει επιχειρησιακή και τεχνική υποστήριξη. Η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ θα πρέπει να παρέχουν τακτική ενημέρωση σχετικά με τα αποτελέσματα των συνεδριάσεων αυτών και να υποβάλουν έκθεση σχετικά με την επιτευχθείσα πρόοδο, το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2016. Βάσει των ανωτέρω, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να προτείνει διαπραγματευτικές οδηγίες για τη σύναψη συμφωνιών επανεισδοχής με τις οικείες χώρες καταγωγής, όταν είναι αναγκαία η επισημοποίηση των πρακτικών ρυθμίσεων συνεργασίας. Παράλληλα, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνιών επανεισδοχής θα επισπευσθούν και θα ολοκληρωθούν το ταχύτερο. 5 Συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ της ομάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, αφενός, και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφετέρου, η οποία υπεγράφη στο Κοτονού, στις 23 Ιουνίου 2000, Επίσημη Εφημερίδα L 317, 15/12/2000 σ. 0003 0353. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 7

12. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την καθιέρωση της αρχής των «αναλογικών κερδών» ως μέσου για την αύξηση της επιρροής της ΕΕ και των κρατών μελών. Χρειάζεται μία λεπτή ισορροπία κινήτρων και πίεσης για να ενισχυθεί η συνεργασία με τις τρίτες χώρες στον τομέα της επανεισδοχής και της επιστροφής. Η εν λόγω αρχή πρέπει επομένως να εφαρμοσθεί ευρύτερα και να χρησιμοποιηθεί ενεργά με συντονισμένο τρόπο, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο, συνδέοντας τη βελτίωση της συνεργασίας όσον αφορά την επιστροφή και την επανεισδοχή με οφέλη σε όλους τους τομείς πολιτικής, με βάση την πείρα από τα πιλοτικά σχέδια στον τομέα της επιστροφής. Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να προτείνει, εντός έξι μηνών, από κοινού με την ΕΥΕΔ, ολοκληρωμένες δέσμες εξατομικευμένων μέτρων προς εφαρμογή έναντι τρίτων χωρών, με σκοπό την επίλυση των προβλημάτων που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή της επανεισδοχής στην πράξη. Οι εν λόγω δέσμες μέτρων θα πρέπει να τίθενται εν συνεχεία σε άμεση υλοποίηση. Ο καθορισμός προϋποθέσεων θα πρέπει να χρησιμοποιείται, κατά περίπτωση, με στόχο τη βελτίωση της συνεργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσδιορίσουν μοχλούς πίεσης στους τομείς που εμπίπτουν στην εθνική τους αρμοδιότητα. Η διεξαγωγή διαλόγων σε ανώτερο επίπεδο από την Ύπατη Εκπρόσωπο, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, θα πρέπει να συμβάλει στον προσδιορισμό μοχλών πίεσης και στην ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της επανεισδοχής. 13. Η συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης έχει καίρια σημασία για την επιτυχία των επιχειρήσεων επιστροφής. Βραχυπρόθεσμα, η ΕΕ θα διερευνήσει τις συνέργειες της διπλωματίας της ΕΕ επί τόπου, μέσω των αντιπροσωπιών της ΕΕ, και ιδίως μέσω των Ευρωπαίων Αξιωματούχων-Συνδέσμων Μετανάστευσης (EMLO) οι οποίοι θα αναπτυχθούν μέχρι τέλους του 2015 στην Αίγυπτο, το Μαρόκο, τον Λίβανο, τον Νίγηρα, τη Νιγηρία, τη Σενεγάλη, το Πακιστάν, τη Σερβία, την Αιθιοπία, την Τυνησία, το Σουδάν, την Τουρκία και την Ιορδανία. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 8

14. Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ, καθώς και τα κράτη μέλη, ιδίως μέσω των αντιπροσωπιών τους εκτός της ΕΕ, σε στενή συνεργασία με τους αξιωματούχους συνδέσμους που αναφέρονται στην παράγραφο 9, να προωθήσουν την ενωσιακή άδεια διέλευσης (laissezpasser) (ενιαίος τύπος ταξιδιωτικού εγγράφου για την απομάκρυνση/απέλαση υπηκόων τρίτων χωρών) 6, η οποία θα πρέπει να γίνει κοινώς αποδεκτή από τρίτες χώρες ως ταξιδιωτικό έγγραφο για σκοπούς επιστροφής. Επιπλέον, τα κράτη μέλη δεσμεύονται να χρησιμοποιούν πιο τακτικά την ενωσιακή άδεια διέλευσης σε επιχειρήσεις επιστροφής. 15. Αναγνωρίζοντας ότι η στήριξη της επανένταξης δεν αποτελεί προϋπόθεση για την επιστροφή, απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες για τη στήριξη της επανένταξης ώστε η επιστροφή να στηριχθεί σε βιώσιμη βάση. Απαιτείται επίσης ενίσχυση της πρακτικής συνεργασίας με τις αρχές της χώρας καταγωγής ώστε να βελτιωθεί η ικανότητά τους για την αποτελεσματική και έγκαιρη επανεισδοχή των υπηκόων τους. 16. Τα προγράμματα οικειοθελούς επιστροφής υλοποιούνται συνήθως από τις εθνικές διοικήσεις σε ορισμένες τρίτες χώρες. Όπου κρίνεται σκόπιμο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν κοινά σχέδια επανένταξης που θα είναι πιο ολοκληρωμένα και αποδοτικά από οικονομική άποψη, λόγω της πραγματοποίησης οικονομιών κλίμακας. Τα κράτη μέλη μπορούν να κάνουν χρήση της διαθέσιμης χρηματοδότησης, πέραν των μέσων που προβλέπονται στο πλαίσιο του ΤΑΜΕ, που παρέχεται από την Επιτροπή. Το Συμβούλιο χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να παρακολουθεί και να αξιολογεί, μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μετανάστευσης, κατά πόσον οι αποκλίσεις μεταξύ των προγραμμάτων οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης των κρατών μελών ενδέχεται να οδηγήσουν σε αναζήτηση του κράτους που προσφέρει τους επωφελέστερους όρους (return shopping). 6 Σύσταση του Συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 1994 σχετικά με την καθιέρωση ενός ενιαίου τύπου ταξιδιωτικού εγγράφου για την απομάκρυνση/απέλαση υπηκόων τρίτων χωρών. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 9

17. Η ΕΕ θα εξετάσει την ανάπτυξη ασφαλών και βιώσιμων ικανοτήτων υποδοχής και την παροχή σταθερών προοπτικών και κατάλληλων διαδικασιών για τους πρόσφυγες και τις οικογένειές τους σε περιοχές τρίτων χωρών που είναι υπό μεταναστευτική πίεση, έως ότου οι πρόσφυγες μπορέσουν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους. Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της οδηγίας 2013/32/ΕΕ 7, ιδίως δε η αρχή της μη επαναπροώθησης που αναφέρεται στο άρθρο 38, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να κρίνουν απαράδεκτες τις αιτήσεις ασύλου των εν λόγω προσώπων, βάσει του κριτηρίου της ασφαλούς τρίτης χώρας σύμφωνα με το άρθρο 33 της προαναφερόμενης οδηγίας, και να συνδράμουν στη συνέχεια στην ταχεία επιστροφή τους. Θα πρέπει να διερευνηθούν εκ παραλλήλου ανάλογες ικανότητες σε περιφερειακό επίπεδο για την ταχεία επιστροφή όσων δεν πληρούν τα κριτήρια για την παροχή διεθνούς προστασίας. 7 Η παρούσα οδηγία δεν εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και τη Δανία σύμφωνα με τα πρωτόκολλα αριθ. 21 και 22, τα οποία προσαρτώνται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 12420/15 ΑΗΡ/μκ 10