EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Βρυξέλλες, Οδηγός

EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, Οδηγός Σχετικά µε την εφαρµογή των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων, των «δηµοσίων συµβάσεων» και της «εσωτερικής αγοράς» στις υπηρεσίες γενικού οικονοµικού συµφέροντος και ιδίως στις κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας FR FR

Στο πλαίσιο της διαδικασίας διαβούλευσης που κινήθηκε από την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά µε τις κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας (ΚΥΚΩ) του Απριλίου 2006 1, υποβλήθηκαν στην Επιτροπή ορισµένες ερωτήσεις σχετικά µε την εφαρµογή των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων, των «δηµοσίων συµβάσεων» και της «εσωτερικής αγοράς» στις υπηρεσίες γενικού οικονοµικού συµφέροντος (ΥΓΟΣ) και ιδίως στις ΚΥΚΩ. Το παρόν έγγραφο στοχεύει να δώσει απαντήσεις στις ερωτήσεις σχετικά µε την εφαρµογή των κανόνων στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων στις ΚΥΚΩ καθώς και στις ΥΓΟΣ. Το εν λόγω έγγραφο στοχεύει επίσης να δώσει απαντήσεις στις ερωτήσεις που τέθηκαν σχετικά µε την εφαρµογή στις ΚΥΚΩ των κανόνων για τις δηµόσιες συµβάσεις ώστε να διευκρινιστούν οι υποχρεώσεις των δηµοσίων αρχών όταν αγοράζουν κοινωνικές υπηρεσίες στην αγορά. Το παρόν έγγραφο στοχεύει να δώσει απαντήσεις σχετικά µε την εφαρµογή στις ΥΓΟΣ των κανόνων της συνθήκης στον τοµέα της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και της ελευθερίας εγκατάστασης (στο εξής οι «κανόνες για την εσωτερική αγορά» καθώς και των κανόνων της οδηγίας «υπηρεσίες» 2 στις υπηρεσίες αυτές. Στο µέτρο του δυνατού, οι εν λόγω απαντήσεις αναφέρονται στη νοµολογία και στις ειδικές διατάξεις των εφαρµοστέων κειµένων ώστε να δοθούν κατευθύνσεις στους ενδιαφεροµένους αναγνώστες που θα επιθυµούσαν να λάβουν συµπληρωµατικές πληροφορίες. Το παρόν έγγραφο αποτελεί µια πρώτη ενηµέρωση των εγγράφων εργασίας που δηµοσιεύτηκαν το 2007 και στοχεύει να περιλάβει τις νέες ερωτήσεις που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή, είτε µέσω της ιαδραστικής Υπηρεσίας Πληροφόρησης που θεσπίστηκε τον Ιανουάριο του 2008 είτε επ ευκαιρία συναντήσεων µεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής, των δηµοσίων αρχών και άλλων ενδιαφεροµένων µερών. Η ενηµέρωση αυτή λαµβάνει επίσης υπόψη τις εξελίξεις της νοµολογίας, τις ενδεχόµενες αλλαγές του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου, καθώς και τις εργασίες της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας στον τοµέα αυτό 3. Το παρόν έγγραφο είναι έγγραφο εργασίας που εκπονήθηκε από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Στοχεύει να παράσχει διασαφηνίσεις τεχνικής φύσεως, ιδίως βάσει συνοπτικών και ορισµένες φορές απλοποιηµένων περιλήψεων της νοµοθεσίας και της νοµολογίας στους τοµείς των κρατικών ενισχύσεων, των «δηµοσίων συµβάσεων» και της «εσωτερικής αγοράς» καθώς επίσης, στις αποφάσεις της Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις σχετικά µε τις ΥΓΟΣ και ιδίως τις ΚΥΚΩ. Το παρόν έγγραφο δεν δεσµεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως θεσµικό όργανο. 1 2 3 Ανακοίνωση της Επιτροπής Εφαρµογή του κοινοτικού προγράµµατος της Λισαβόνας - Κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, COM(2006) 177 τελικό, SEC(2006) 516. Οδηγία 2006/123/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 12 ης εκεµβρίου 2006, σχετικά µε τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά, (ΕΕ L 376, 27.12.2006, σ. 36) Βλ. «Έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας σχετικά µε την εφαρµογή του κοινοτικού δικαίου στις ΚΥΚΩ», Νοέµβριος 2008, στο δικτυακό τόπο: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=758&langid=el FR 2 FR

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 14 2. ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΥΓΟΣ... 17 2.1. Τι είναι µία υπηρεσία γενικού συµφέροντος (ΥΓΣ);... 17 2.2. Τι είναι µία υπηρεσία γενικού οικονοµικού συµφέροντος (ΥΓΟΣ); Είναι υποχρεωτικό για τις δηµόσιες αρχές να θεσπίσουν την έννοια αυτή στην εσωτερική τους έννοµη τάξη;... 17 2.3. Τι είναι µία κοινωνική υπηρεσία κοινής ωφελείας (ΚΥΚΩ);... 18 2.4. Τα κράτη µέλη έχουν περιθώρια ευελιξίας στον ορισµό των ΥΓΟΣ;... 19 2.5. Μπορεί να εκπονήσει η Επιτροπή κατάλογο κριτηρίων που θα µπορούν να χρησιµοποιούν οι δηµόσιες αρχές ώστε να ορίζουν τον χαρακτήρα µιας υπηρεσίας γενικού συµφέροντος;... 19 2.6. Η νοµοθεσία της Ένωση επιβάλλει όρια στα περιθώρια ευελιξίας των κρατών µελών για τον ορισµό των ΥΓΟΣ;... 19 2.7. Υπάρχουν παραδείγµατα ορίων του καταφανούς σφάλµατος εκτίµησης των κρατών µελών στον ορισµό των ΥΓΟΣ;... 20 2.8. Είναι δυνατόν ορισµένες χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες να θεωρούνται ως ΥΓΟΣ; 21 2.9. Η σύσταση και διατήρηση θέσεων εργασίας στο πλαίσιο µιας επιχείρησης για λόγους επέκτασης της δραστηριότητάς της στον τοµέα της έρευνας και ανάπτυξης (π.χ. στη βιοφαρµακευτική) µπορούν να θεωρηθούν ως ΥΓΟΣ;... 21 3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΙΣ ΥΓΟΣ ΚΑΙ ΕΙ ΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΚΥΚΩ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ... 22 3.1. Εφαρµογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στις ΥΓΟΣ... 22 3.1.1. Πότε εφαρµόζονται οι κανόνες της ΣΛΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις στην οργάνωση και χρηµατοδότηση των ΥΓΟΣ;... 22 3.1.2. Πότε µια δραστηριότητα χαρακτηρίζεται ως «οικονοµικού χαρακτήρα» σύµφωνα µε τους κανόνες του ανταγωνισµού;... 22 3.1.3. Οι ασκούντες ελεύθερο επάγγελµα µπορούν να συνιστούν «επιχειρήσεις» σύµφωνα µε τους κανόνες του ανταγωνισµού;... 24 3.1.4. Πότε µια δραστηριότητα είναι µη οικονοµικού χαρακτήρα σύµφωνα µε τους κανόνες του ανταγωνισµού;... 24 3.1.5. Όταν µια δηµόσια αρχή παρέχει πληροφορίες και συµβουλές στους πολίτες στο πλαίσιο της αρµοδιότητάς της, ασκεί οικονοµική δραστηριότητα σύµφωνα µε τους κανόνες του ανταγωνισµού;... 26 3.1.6. Οι κανόνες της ΣΛΕΕ σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις µπορούν να εφαρµοστούν στους παρέχοντες υπηρεσίες χωρίς κερδοσκοπικό σκοπό;... 26 FR 3 FR

3.1.7. Τα κέντρα κοινωνικής δράσης τα οποία διαχειρίζονται ΚΥΚΩ (π.χ. υπηρεσίες που παρέχονται σε ηλικιωµένους και αναπήρους) υπόκεινται στους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις;... 27 3.1.8. Το να διανέµει µια δηµοτική αρχή κουπόνια σε ορισµένες κατηγορίες χρηστών για την πρόσβαση σε ΥΓΟΣ αποτελεί κρατική ενίσχυση;... 27 3.1.9. Μια κοινωνική ενίσχυση που χορηγείται σε ορισµένους δικαιούχους, όπως οι οικογένειες µε χαµηλό εισόδηµα (σε συνάρτηση π.χ. µε τις πραγµατικές τους δαπάνες για την πρόσβαση σε µια ΥΓΟΣ και/ή µε άλλα αντικειµενικά κριτήρια που συνδέονται µε την προσωπική τους κατάσταση) και καταβάλλεται σε τρίτο, πληρώνοντας απευθείας τον παρέχοντα υπηρεσίες, συνιστά κρατική ενίσχυση;... 27 3.1.10. Ορισµένες ΥΓΟΣ παρέχονται συχνά σε τοπικό πλαίσιο. Επηρεάζουν πραγµατικά το εµπόριο µεταξύ των κρατών µελών;... 28 3.1.11. Υπάρχουν πράγµατι επιπτώσεις στις συναλλαγές στην περίπτωση που ένας µόνο φορέας παρέχει µια ειδική ΥΓΟΣ σε µια περιοχή;... 29 3.1.12. Υπάρχουν παραδείγµατα τοπικών ΥΓΟΣ που δεν φαίνονται να επηρεάζουν πραγµατικά τις συναλλαγές µεταξύ των κρατών µελών;... 29 3.1.13. Τι συµβαίνει όταν µια δραστηριότητα είναι οικονοµικού χαρακτήρα και επηρεάζει τις συναλλαγές µεταξύ των κρατών µελών;... 30 3.1.14. Η εφαρµογή των κανόνων του ανταγωνισµού συνεπάγεται ότι τα κράτη µέλη οφείλουν να αλλάξουν τους τρόπους οργάνωσης και λειτουργίας των ΥΓΟΣ τους; 30 3.1.15. Τι συµβαίνει όταν µια δηµόσια αρχή χορηγεί αντιστάθµιση για υπηρεσία γενικού συµφέροντος που θεωρείται οικονοµικού χαρακτήρα;... 31 3.1.16. Πώς µια δηµόσια αρχή µπορεί να χρηµατοδοτήσει µια ΥΓΟΣ;... 31 3.1.17. Οι κανόνες στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων επιβάλλουν στις δηµόσιες αρχές έναν ειδικό τρόπο οργάνωσης των ΥΓΟΣ;... 31 3.1.18. Οι χρηµατοδοτήσεις που γίνονται για τη µεταφορά αρµοδιοτήτων µεταξύ δηµοσίων φορέων στο πλαίσιο της αποκέντρωσης µπορούν να εξοµοιωθούν µε κρατικές ενισχύσεις;... 31 3.1.19. Η χρηµατοδότηση ενός «εσωτερικού φορέα» (in-house) σύµφωνα µε τους κανόνες για τις δηµόσιες συµβάσεις που διέπουν τις ΥΓΟΣ, συνεπάγεται αποκλεισµό της εφαρµογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις;... 32 3.2. Απόφαση Altmark και έσµη ΥΓΟΣ... 32 3.2.1. Τι διευκρινίζει το ικαστήριο στην Απόφαση Altmark ;... 32 3.2.2. Για την εφαρµογή του κριτηρίου σχετικά µε το κόστος µιας µέσης επιχείρησης µε χρηστή διαχείριση είναι δυνατή η χρήση για ένα κράτος µέλος ενός προκαθορισµένου κόστους αναφοράς;... 35 3.2.3. Ποιες είναι οι συνέπειες της εφαρµογής ή µη εφαρµογής των κριτηρίων Altmark;. 35 3.2.4. Ποιες είναι οι συνέπειες εάν µια αντιστάθµιση για ΥΓΟΣ αποτελεί πράγµατι κρατική ενίσχυση;... 35 FR 4 FR

3.2.5. Ποιοι είναι οι αντίστοιχοι στόχοι της Απόφασης και του πλαισίου; Υπάρχουν διαφορές µεταξύ των δύο αυτών κειµένων;... 36 3.2.6. Σε ποιες περιπτώσεις εφαρµόζεται η Απόφαση;... 36 3.2.7. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η δικαιούχος µιας αντιστάθµισης για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας επιχείρηση συµµετέχει σε όµιλο επιχειρήσεων ή αποτελεί εταιρεία «ad hoc» που συστάθηκε για την παροχή µιας ΥΓΟΣ. Κάτω απ αυτές τις συνθήκες, το όριο των 100 εκατ. ευρώ ετήσιου κύκλου εργασιών αναφέρεται σε µία µόνο νοµική οντότητα ή στον όµιλο επιχειρήσεων;... 37 3.2.8. Τα όρια σχετικά µε την ετήσια αντιστάθµιση των 30 εκατ. ευρώ και του κύκλου εργασιών του δικαιούχου των 100 εκατ. ευρώ που προβλέπονται στο άρθρο 2, στοιχείο a) της Απόφασης είναι σωρευτικά; Τι σηµαίνει αυτό;... 37 3.2.9. Ποιοι είναι οι όροι του συµβιβάσιµου που θεσπίστηκαν από τηναπόφαση και το Πλαίσιο;... 38 3.2.10. Οι αερολιµένες άνω του ενός εκατοµµυρίου επιβατών εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της Απόφασης σε περιπτώσεις όπου η αντιστάθµιση για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας είναι κάτω των 30 εκατ. ευρώ και η επιχείρηση που διαχειρίζεται τον αερολιµένα έχει ετήσιο κύκλο εργασιών κάτω των 100 εκατ. ευρώ;... 38 3.2.11. Ποια είναι η σχέση µεταξύ της Απόφασης και του κανονισµού αριθ. 1370/2007;... 39 3.2.12. Ποια είναι η διαφορά µεταξύ του πλαισίου και των ειδικών κανόνων συµβατότητας στον τοµέα των µεταφορών;... 39 3.2.13. Ποια είναι η διαφορά µεταξύ των όρων της Απόφασης Altmark και των όρων που καθορίζονται στηναπόφαση και το Πλαίσιο;... 39 3.2.14. Από πότε εφαρµόζονται ηαπόφαση και το Πλαίσιο; Έχουν αναδροµική ισχύ;... 40 3.2.15. Η έσµη ΥΓΟΣ θεσπίζει δικαίωµα για τις επιχειρήσεις να λαµβάνουν ενισχύσεις µε τη µορφή αντιστάθµισης για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας;... 41 3.3. Κοινοποίηση των ενισχύσεων που υπερβαίνουν τα όρια της Απόφασης... 41 3.3.1. Είναι αναγκαίο να κοινοποιηθεί στην Επιτροπή µια ενίσχυση που υπερβαίνει τα όρια που καθορίστηκαν στο άρθρο 2 στοιχείο α) της Απόφασης;... 41 3.3.2. Στην περίπτωση που µία ενίσχυση µε τη µορφή αντιστάθµισης για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας µπορεί να απαλλαγεί της υποχρέωσης κοινοποίησης βάσει της Απόφασης, υπάρχει υποχρέωση αποστολής ενηµερωτικού δελτίου στην Επιτροπή;... 41 3.3.3. Στην περίπτωση που το κράτος αρνείται στην περιφέρεια ή σε άλλους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης να κοινοποιήσουν µια ενίσχυση µε τη µορφή αντιστάθµισης για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας, είναι δυνατόν για τους δηµόσιους φορείς να ενεργήσουν αυτεπαγγέλτως; Η Επιτροπή θα µπορούσε να λάβει µέτρα κατά του εν λόγω κράτους µέλους;... 42 3.4. Η έννοια της «ανάθεσης» σύµφωνα µε τηναπόφαση και το Πλαίσιο... 42 3.4.1. Ποιος είναι ο στόχος µιας «ανάθεσης» σύµφωνα µε τηναπόφαση και το Πλαίσιο;. 42 FR 5 FR

3.4.2. Ποια είδη ανάθεσης θεωρούνται κατάλληλα σύµφωνα µε την Απόφαση;... 43 3.4.3. Η ανάθεση είναι αναγκαία ακόµη και όταν πρόκειται για ΥΓΟΣ;... 44 3.4.4. Η έννοια της ανάθεσης σύµφωνα µε το άρθρο 106 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, και µε τη έσµη ΥΓΟΣ αντιστοιχεί στην έννοια του «παρόχου για λογαριασµό του κράτους» που προβλέπεται στο άρθρο 2 ι) της οδηγίας «υπηρεσίες»;... 44 3.4.5. Μια επίσηµη σύσκεψη µιας περιφερειακής δηµόσιας αρχής που καθορίζει µια κοινωνική υπηρεσία γενικού συµφέροντος στον τοµέα της επαγγελµατικής εκπαίδευσης και επιφορτίζει µε τη διαχείρισή της έναν ή περισσότερους φορείς επαγγελµατικής εκπαίδευσης αποτελεί ανάθεση σύµφωνα µε την Απόφαση και την οδηγία «υπηρεσίες»;... 45 3.4.6. Στην περίπτωση συγχρηµατοδότησης µιας ΥΓΟΣ από πολλές δηµόσιες αρχές, κάθε ενδιαφερόµενη δηµόσια αρχή οφείλει να εκδίδει δική της πράξη ανάθεσης ή ενδεχοµένως να αναφέρει κατά τη χορήγηση της αντιστάθµισης την πράξη ανάθεσης της «επικεφαλής» ή της οργανώτριας της ΥΓΟΣ αρχής;... 46 3.4.7. Στην περίπτωση που µία δηµόσια αρχή επιθυµεί να αναθέσει πολλές ΥΓΟΣ σε έναν ή περισσότερους παρόχους υπηρεσιών, είναι αναγκαίο να εκδώσει πολλές αντίστοιχες πράξεις για κάθε ΥΓΟΣ;... 46 3.4.8. Η ανάθεση θα πρέπει να καθορίσει µία «αποστολή» ή «ειδικές δραστηριότητες» προς εκτέλεση;... 47 3.4.9. Πώς θα συνταχθεί µία ανάθεση σχετικά µε υπηρεσίες όπως οι ΥΓΟΣ που πρέπει από τη µία πλευρά να ενταχθούν σε ένα γενικό πλαίσιο και από την άλλη πλευρά να ανταποκριθούν µε ακρίβεια στις ειδικές ανάγκες των διαφόρων χρηστών; Η ανάθεση πρέπει να περιγράφει την κάθε υπηρεσία που θα πρέπει να παρασχεθεί;... 47 3.4.10. Στην περίπτωση όπου αντίστοιχες δραστηριότητες µε υπηρεσίες που αποτελούν αντικείµενο µιας υποχρέωσης δηµόσιας υπηρεσίας παρέχονται από άλλους φορείς στην αγορά, οι δηµόσιες αρχές µπορούν να καθορίσουν τις υποχρεώσεις αυτές, διαφοροποιώντας τες από εκείνες που παρέχονται στην αγορά;... 48 3.4.11. Πώς θα συνταχθεί µία ανάθεση σχετικά µε υπηρεσίες που πρέπει να προσαρµόζονται κατά τη διάρκεια της παροχής τους σε µεταβαλλόµενες καταστάσεις όσον αφορά τη συχνότητα της περίθαλψης, τα χαρακτηριστικά και τον αριθµό των χρηστών;... 49 3.4.12. Η απαίτηση µιας ανάθεσης περιορίζει την αυτονοµία και την ευχέρεια ανάληψης πρωτοβουλιών παρόχων τους οποίους διάφορα κράτη µέλη αναγνωρίζουν και σέβονται σύµφωνα µε το συνταγµατικό/νοµικό τους πλαίσιο;... 50 3.4.13. Η απαίτηση µιας ανάθεσης περιορίζει την αυτονοµία στον καθορισµό των προτεραιοτήτων των τοπικών παραρτηµάτων ενός παρόχου ΥΓΟΣ στον οποίο ορθώς θα είχε ανατεθεί η παροχή αυτού του είδους των υπηρεσιών σε εθνικό επίπεδο;... 50 3.5. Αντιστάθµιση... 50 3.5.1. Η Απόφαση απαιτεί να καθοριστούν στην ανάθεση οι παράµετροι των δαπανών. Πώς µπορεί να πραγµατοποιηθεί αυτό πριν από την προσφορά της υπηρεσίας;... 50 3.5.2. Ακόµη και για τους έµπειρους φορείς που παρέχουν ΥΓΟΣ, µπορεί να υπάρχει υψηλό επίπεδο απρόβλεπτων δαπανών και κίνδυνος ex-post ελλείµµατος: FR 6 FR

απρόβλεπτες αλλαγές στη συχνότητα της περίθαλψης, στα χαρακτηριστικά και στον αριθµό των χρηστών, καθώς και στο επίπεδο των εσόδων (µη καταβληθείσες συνεισφορές από τους χρήστες, διακύµανση του αριθµού των χρηστών, άρνηση συνεισφοράς από άλλες δηµόσιες αρχές). Πώς µπορούν οι δηµόσιες αρχές να αντιµετωπίσουν την κατάσταση αυτή;... 51 3.5.3. Πώς θα καθοριστούν οι παράµετροι για την αντιστάθµιση των δαπανών (άρθρο 4 στοιχείο δ) της Απόφασης) στην περίπτωση που µια συγκεκριµένη ΥΓΟΣ χρηµατοδοτείται από δύο ή περισσότερες δηµόσιες αρχές;... 52 3.5.4. Στις περιπτώσεις που µια δηµόσια αρχή επιθυµεί να χρηµατοδοτήσει µόνον ένα τµήµα των ετήσιων δαπανών ενός παρόχου µιας ΥΓΟΣ, πως θα µπορεί να υπολογιστεί η εν λόγω αντιστάθµιση;... 52 3.5.5. Είναι αναγκαίο να χορηγείται για ειδικές δαπάνες ένα ειδικό ποσό της αντιστάθµισης;... 52 3.5.6. Στην περίπτωση που µία ΥΓΟΣ χρηµατοδοτείται εν µέρει από µια δηµόσια αρχή και εν µέρει από τους χρήστες, είναι δυνατό για τη δηµόσια αρχή να καλύψει όλο το κόστος, εάν η ΥΓΟΣ είναι ελλειµµατική;... 53 3.5.7. Είναι δυνατόν να ληφθούν υπόψη συγχρόνως στο πλαίσιο του υπολογισµού της αντιστάθµισης, τόσο οι επιδοτήσεις µιας δηµόσιας αρχής όσο και η παροχή υπηρεσιών που πραγµατοποιεί µια δηµόσια αρχή υπέρ µιας οντότητας για την εκπλήρωση υποχρεώσεων δηµόσιας υπηρεσίας;... 53 3.5.8. Πως υπολογίζεται το ποσό της αντιστάθµισης για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας, στην περίπτωση που οι πάροχοι της ΥΓΟΣ κατέχουν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώµατα που συνδέονται µε την εκπλήρωση πολλών αποστολών δηµόσιας υπηρεσίας;... 53 3.5.9. Είναι δυνατόν να προβλέψει µία δηµόσια αρχή στην ανάθεση ότι θα καλύψει τις λειτουργικές ζηµίες για κάθε συγκεκριµένη περίοδο χωρίς να ορίσει άλλες παραµέτρους υπολογισµού της αντιστάθµισης;... 53 3.5.10. Στην περίπτωση που πολλοί δηµόσιοι φορείς, µεταξύ των οποίων µια τοπική αυτοδιοίκηση, και ιδιωτικοί φορείς συµµετέχουν σε µία νοµική οντότητα για την από κοινού υλοποίηση ΥΓΟΣ, πώς θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στον υπολογισµό της αντιστάθµισης, η παρουσία των µελών της οντότητας που δεν αποτελούν δηµόσιες αρχές;... 54 3.5.11. Είναι αναγκαίο να προβλεφθεί χωριστή λογιστική καταχώρηση για µία επιχείρηση που παρέχει µία ΥΓΟΣ, και συγχρόνως ασκεί άλλες εµπορικές δραστηριότητες;... 55 3.5.12. Είναι αναγκαίο να θεσπιστεί χωριστή λογιστική καταχώρηση για έναν φορέα επιφορτισµένο µε την παροχή µιας ΥΓΟΣ που πραγµατοποιεί επίσης µη οικονοµικές δραστηριότητες;... 55 3.5.13. Ποιες δαπάνες µπορούν να αντισταθµιστούν όταν µία επιχείρηση χρησιµοποιεί την ίδια υποδοµή για την παροχή συγχρόνως ΥΓΟΣ και οικονοµικών δραστηριοτήτων που δεν χαρακτηρίζονται ως ΥΓΟΣ;... 55 3.5.14. Τα φορολογικά πλεονεκτήµατα που απορρέουν από το εταιρικό καθεστώς µιας οντότητας µπορούν να υπολογιστούν ως έσοδα σύµφωνα µε το άρθρο 5.3 της Απόφασης;... 55 FR 7 FR

3.5.15. Οι πληρωµές που πραγµατοποιήθηκαν κατά τη συµφωνία της αντιστάθµισης των αποτελεσµάτων στο πλαίσιο ενός οµίλου µε συµµετοχή του ηµοσίου θα έπρεπε να υπολογιστούν ως έσοδα σύµφωνα µε το άρθρο 5.3 της Απόφασης;... 56 3.5.16. Ποια είναι η έννοια του όρου «εύλογο κέρδος» για τον υπολογισµό της συµβατής αντιστάθµισης;... 56 3.5.17. Για τους σκοπούς του εύλογου κέρδους, ηαπόφαση και το Πλαίσιο αναφέρονται στο ποσοστό απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων. Είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθούν διαφορετικές µέθοδοι υπολογισµού του εύλογου κέρδους;... 57 3.5.18. Όταν καθορίζονται οι παράµετροι της αντιστάθµισης για µια συγκεκριµένη οντότητα, θα πρέπει να υπάρχει σύγκριση µε άλλες οντότητες; Θα πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας; Πώς µπορεί να συγκριθεί η αξία εκκλησιαστικών αναγκών, πνευµατικής στήριξης, καθώς και του συµπληρωµατικού χρόνου για την κάλυψη των αναγκών αυτών;... 57 3.5.19. ΗΑπόφαση και το Πλαίσιο απαιτούν την επιλογή της πλέον συµφέρουσας από οικονοµική άποψη επιχείρησης για την παροχή των ΥΓΟΣ;... 58 3.5.20. HΑπόφαση και το Πλαίσιο επιτρέπουν τη χορήγηση αντισταθµίσεων για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας αλλά απαγορεύουν τις υπεραντισταθµίσεις τι σηµαίνει ο όρος «υπεραντιστάθµιση»;... 58 3.6. Έλεγχος της υπεραντιστάθµισης... 58 3.6.1. Ποια επίπτωση θα είχε στην υποχρέωση της δηµόσιας αρχής να προβεί σε έλεγχο της υπεραντιστάθµισης, η εφαρµογή ενός µηχανισµού που θα στόχευε στην αποφυγή οποιασδήποτε υπεραντιστάθµισης;... 58 3.6.2. Στην περίπτωση που µία ΥΓΟΣ συγχρηµατοδοτείται από µία ή περισσότερες δηµόσιες αρχές (π.χ. από το κεντρικό κράτος και/ή µία περιφέρεια και/ή έναν νοµό και/ή έναν δήµο/κοινότητα, πώς µπορεί να γίνει ο έλεγχος µιας ενδεχόµενης υπεραντιστάθµισης;... 59 3.6.3. Στην περίπτωση υπεραντιστάθµισης που συνδέεται µε συγχρηµατοδότηση της ΥΓΟΣ σε πολλά επίπεδα δηµοσίων αρχών, πώς πρέπει να γίνει η ανάκτηση της υπεραντιστάθµισης µεταξύ των διαφόρων επιπέδων συγχρηµατοδότησης;... 59 3.7. Υποαντιστάθµιση... 59 3.7.1. Οι κανόνες στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων απαγορεύουν την υποαντιστάθµιση ενός παρόχου ΚΥΚΩ /ΥΓΟΣ, ήτοι το να είναι κατώτερο το ποσό της αντιστάθµισης από τις δαπάνες που συνδέονται µε την παροχή της ΥΓΟΣ; Μία υποαντιστάθµιση που χορηγείται σε πάροχο δεν οδηγεί σε οικονοµικό πλεονέκτηµα του ανταγωνιστή του που δεν έφερε το οικονοµικό βάρος της εν λόγω υποαντιστάθµισης;... 59 3.7.2. Για τους σκοπούς της εφαρµογής του Πλαισίου, στην περίπτωση που µία επιχείρηση στην οποία έχει ανατεθεί η λειτουργία µιας ΥΓΟΣ έλαβε υποαντιστάθµιση, µπορεί να µεταφέρει την υπεραντιστάθµιση που ενδεχοµένως έλαβε κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου σχετικά µε άλλη ΥΓΟΣ που της ανατέθηκε;... 60 3.7.3. Μια επιχείρηση στην οποία έχει ανατεθεί η λειτουργία µιας ΥΓΟΣ και η οποία έχει λάβει υποαντιστάθµιση, µπορεί να λάβει προσωρινή αντιστάθµιση πριν από το τέλος FR 8 FR

του οικονοµικού έτους, εάν µετά το έτος αυτό θα λάβει την αναγκαία αντιστάθµιση για την εκπλήρωση της αποστολής της;... 60 3.7.4. Μία αντιστάθµιση που χορηγήθηκε για την κάλυψη των δαπανών συντήρησης του απαραίτητου εξοπλισµού για την εκπλήρωση της αποστολής ΥΓΟΣ, µπορεί να καλύψει λειτουργικές δαπάνες που συνδέονται µε την ίδια ΥΓΟΣ, όταν οι δαπάνες αυτές έχουν λάβει υποαντιστάθµιση;... 60 3.7.5. Στην περίπτωση που έχει ανατεθεί η ίδια ΥΓΟΣ σε όλους τους φορείς παροχής υπηρεσιών της αγοράς, θα πρέπει να λάβουν το ίδιο ποσό αντιστάθµισης για την παροχή της εν λόγω ΥΓΟΣ, σύµφωνα µε τους κανόνες στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων;... 61 3.8. Κανονισµός «ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας» και GBER... 61 3.8.1. Ένας πάροχος υπηρεσιών επιθυµεί να δηµιουργήσει µία υπηρεσία υποστήριξης για νέους ανέργους που απαιτεί οικονοµική επιδότηση ύψους 150 000 ευρώ: εφαρµόζονται οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις στην εν λόγω επιδότηση που χορηγείται από δηµόσια αρχή;... 61 3.8.2. Μια δηµόσια αρχή µπορεί να χρηµατοδοτήσει µια πιλοτική πρωτοβουλία για τον καθορισµό του περιεχοµένου των αποστολών ΥΓΟΣ;... 62 3.8.3. Στην περίπτωση χρηµατοδότησης µιας ΥΓΟΣ, σύµφωνα µε τον κανονισµό για τις ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας, το µέγιστο ποσό των 200 000 ευρώ αναφέρεται στην ΥΓΟΣ ή στην επιχείρηση στην οποία έχει ανατεθεί η λειτουργία µιας ΥΓΟΣ, λαµβάνοντας υπόψη άλλες δραστηριότητες για τις οποίες η επιχείρηση θα λάµβανε κρατικούς πόρους;... 62 3.8.4. Στην περίπτωση που η οντότητα στην οποία έχει ανατεθεί η λειτουργία πολλών ΥΓΟΣ, τηρεί χωριστά λογιστικά βιβλία για κάθε ΥΓΟΣ, είναι δυνατό να εφαρµοστεί ο κανόνας για τις ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας σε κάθε ΥΓΟΣ χωριστά;... 62 3.8.5. Στην περίπτωση που µία οντότητα στην οποία έχει ανατεθεί η λειτουργία µιας ΥΓΟΣ πραγµατοποιεί επίσης µη οικονοµικές δραστηριότητες, για λόγους εφαρµογής του κανονισµού για τις ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας, είναι αναγκαίο να αφαιρεθεί το ποσό της αντιστάθµισης που εφαρµόζεται στις ΥΓΣ µη οικονοµικού χαρακτήρα;.. 62 3.8.6. Ο προϋπολογισµός των επιβαρύνσεων για επενδύσεις που συνδέονται µε µία ΚΥΚΩ µπορεί να αφορά χρονική περίοδο µεταξύ ενός και πολλών ετών. Στην περίπτωση αυτή, είναι δυνατή η εφαρµογή του κανονισµού για τις ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας;... 63 3.8.7. Οι ΥΓΟΣ κοινωνικής και επαγγελµατικής ένταξης ανέργων, καθώς και επαγγελµατικής εκπαίδευσης εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της Απόφασης της 28 ης Νοεµβρίου 2005 ή του γενικού κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία αριθ. 800/2008 ;... 63 3.9. έσµη ΥΓΟΣ και κανόνες σχετικά µε το ΕΚΤ και ΕΤΠΑ... 64 3.9.1. Η χρηµατοδότηση των ΥΓΟΣ από το ΕΚΤ και το ΕΤΠΑ αποτελεί κρατική ενίσχυση; Η πράξη αυτή εµπίπτει στην αρµοδιότητα των κρατών µελών ή της Επιτροπής;... 64 FR 9 FR

3.9.2. Οι χρηµατοδοτήσεις των ΥΓΟΣ µέσω πόρων που προέρχονται από το ΕΚΤ και το ΕΤΠΑ πρέπει να χορηγούνται σύµφωνα µε τη έσµη ΥΓΟΣ; Η πράξη αυτή εµπίπτει στην αρµοδιότητα των κρατών µελών ή της Επιτροπής;... 64 3.9.3. Ο έλεγχος στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων και ο έλεγχος των πιστώσεων ΕΚΤ της Ένωσης είναι συµβατοί;... 64 3.9.4. Σύµφωνα µε τους κανόνες της διαχείρισης των πόρων του ΕΚΤ δεν είναι επιλέξιµες παρά οι δαπάνες και τα έσοδα που συνδέονται στενά µε το συγχρηµατοδοτούµενο σχέδιο, πράγµα που δεν περιλαµβάνει το εύλογο κέρδος. Στην περίπτωση της συγχρηµατοδότησης µιας ΥΓΟΣ από πόρους του ΕΚΤ, είναι δυνατόν να περιληφθεί ένα εύλογο κέρδος, όπως προβλέπεται στην Απόφαση... 65 3.9.5. Ποια είναι η σχέση µεταξύ του µηχανισµού ελέγχου συγχρηµατοδοτούµενων σχεδίων από το ΕΚΤ και του ελέγχου της υπεραντιστάθµισης που επιβάλλεται από τη έσµη ΥΓΟΣ;... 65 3.10. έσµη ΥΓΟΣ και κανόνες στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών... 65 3.10.1. Εάν ένα κράτος µέλος χορηγεί πλεονέκτηµα σε µία επιχείρηση στην οποία έχουν ανατεθεί υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας ηλεκτρονικών επικοινωνιών που δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της οδηγίας 2002/22/ΕΚ, εξακολουθεί να είναι δυνατή η αξιολόγηση της εν λόγω αντιστάθµισης σύµφωνα µε τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις;... 65 4. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΑΝΌΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΥΚΩ... 66 4.1. Η ΚΥΚΩ παρέχεται από την ίδια την δηµόσια αρχή... 66 4.1.1. Σε ποιο βαθµό µια δηµόσια αρχή µπορεί να αποφασίσει να παρέχει η ίδια µια κοινωνική υπηρεσία κοινής ωφελείας (ΚΥΚΩ); Με άλλα λόγια, ποια περιθώρια ευελιξίας διαθέτει µια δηµόσια αρχή για να αποφασίσει εάν µία υπηρεσία πρέπει να παρασχεθεί άµεσα από την ίδια ή να ανατεθεί σε τρίτο; Έχει πλήρη ευχέρεια για τη λήψη απόφασης;... 66 4.1.2. Οι κανόνες της Ένωσης σχετικά µε την επιλογή παρόχου συνήθως δεν εφαρµόζονται όταν οι δηµόσιες αρχές παρέχουν οι ίδιες µια υπηρεσία ή µέσω εσωτερικού παρόχου (πράγµα που χαρακτηρίζεται ως κατάσταση «εσωτερικής συναλλαγής» («in-house» στην αγγλική ορολογία). Ποιο είναι το πεδίο εφαρµογής και τα όρια απαλλαγής της «εσωτερικής συναλλαγής»;... 66 4.2. Η παροχή της ΚΥΚΩ ανατίθεται σε τρίτο έναντι αµοιβής... 68 4.2.1. Ποιο είναι το κατάλληλο νοµικό πλαίσιο όταν µία δηµόσια αρχή αποφασίζει την εξωτερική ανάθεση της διαχείρισης µιας ΚΥΚΩ έναντι αµοιβής;... 68 4.2.2. Ποια είναι η έννοια του διασυνοριακού ενδιαφέροντος;... 70 4.2.3. Ποιες υποχρεώσεις απορρέουν από τις αρχές της διαφάνειας και της αµεροληψίας;71 4.2.4. Πώς θα συντάσσονται οι κατάλληλες προδιαγραφές για την ανάθεση µιας σύµβασης υπηρεσιών ώστε (i) να ανταποκρίνονται συνολικά στις ποικίλες ανάγκες των χρηστών και (ii) να επιτρέπουν την προσαρµογή της εν λόγω υπηρεσίας σε FR 10 FR

καταστάσεις που εξελίσσονται όσον αφορά την ένταση, τον αριθµό των χρηστών κ.λπ... 72 4.2.5. Ποιες άλλες απαιτήσεις ποιότητας µπορούν να ενταχθούν στην ανάθεση µιας δηµόσιας σύµβασης ή µιας δηµόσιας σύµβασης παραχώρησης ΚΥΚΩ;... 73 4.2.6. Είναι δυνατόν να γίνουν προσαρµογές στη σύµβαση κατά τη διάρκεια της εκτέλεσής της;... 74 4.2.7. Πώς θα αποφευχθεί το να υπάρξουν υπερβολικές επιβαρύνσεις στους µικρούς παρόχους υπηρεσιών, που συχνά είναι σε πλεονεκτική θέση για να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες µιας ΚΥΚΩ σε ένα έντονα τοπικό πλαίσιο;... 74 4.2.8. Πώς µπορούν να συνδυαστούν οι διαδικασίες ανάθεσης δηµοσίων συµβάσεων που περιορίζουν τον αριθµό των επιλεγέντων αναδόχων, µε τη διατήρηση επαρκούς ελευθερίας επιλογής για τους χρήστες µιας ΚΥΚΩ;... 75 4.2.9. Είναι δυνατόν να εισαχθεί ως κριτήριο για την επιλογή ενός παρόχου υπηρεσιών η γνώση του σχετικά µε το τοπικό πλαίσιο, εφόσον αυτή η πτυχή είναι συχνά ουσιώδους σηµασίας για την επιτυχή παροχή µιας ΚΥΚΩ;... 75 4.2.10. Είναι δυνατό να περιοριστεί ο διαγωνισµός αποκλειστικά στους παρόχους υπηρεσιών χωρίς κερδοσκοπικό σκοπό;... 76 4.2.11. Οι δηµόσιες αρχές εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα διαπραγµάτευσης µε τους παρόχους υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της φάσης επιλογής; Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό για τις ΚΥΚΩ, στο µέτρο που οι δηµόσιες αρχές δεν είναι πάντα σε θέση να καθορίζουν επακριβώς τις ανάγκες τους στην αρχή της διαδικασίας. Ορισµένες φορές είναι αναγκαία για τις δηµόσιες αρχές µία συζήτηση µε τους δυνητικούς παρόχους υπηρεσιών... 77 4.2.12. Σε ποιο βαθµό οι κανόνες για τις δηµόσιες συµβάσεις εφαρµόζονται στην διαδηµοτική συνεργασία; Η συνεργασία αυτή µπορεί να λάβει ποικίλες µορφές, για παράδειγµα, ένας δήµος αγοράζει µια υπηρεσία από άλλο δήµο ή δύο δήµοι προκηρύσσουν από κοινού µία δηµόσια σύµβαση ή δηµιουργούν έναν φορέα ενόψει της παροχής µιας ΚΥΚΩ κ.λπ.... 78 4.2.13. Σε ποιο βαθµό οι κανόνες «δηµόσιες συµβάσεις» εφαρµόζονται στις εταιρικές σχέσεις δηµόσιου-ιδιωτικού τοµέα;... 79 4.2.14. Σε ποιο βαθµό µπορεί να προβλεφθεί, στο πλαίσιο της σύναψης µιας δηµόσιας σύµβασης ή µιας σύµβασης παραχώρησης σχετικά µε την ανάθεση µιας κοινωνικής υπηρεσίας δηµοσίου συµφέροντος, µια υποχρέωση σχετικά µε την τήρηση ορισµένων κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης (όπως, για παράδειγµα, ο κοινός έλεγχος της επιχείρησης από τους εκπροσώπους των εργοδοτών και των εργαζοµένων ή η ενσωµάτωση των εκπροσώπων των χρηστών στο διοικητικό συµβούλιο);... 80 4.2.15. Πώς µπορούν να συµφιλιωθούν οι κανόνες για τις δηµόσιες συµβάσεις µε την ανάγκη των δηµοσίων αρχών για καινοτόµες λύσεις που θα ανταποκρίνονται στις σύνθετες ανάγκες των χρηστών ΚΥΚΩ;... 81 4.2.16. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις δηµοσίευσης στον τοµέα των παραχωρήσεων ΚΥΚΩ; Είναι δυνατή µια δηµοσίευση στην Επίσηµη Εφηµερίδα της ΕΕ;... 82 FR 11 FR

4.2.17. Υπάρχουν τρόποι εξωτερικής ανάθεσης των ΚΥΚΩ εκτός από τις δηµόσιες συµβάσεις και τις παραχωρήσεις, που θα ήταν συµβατοί µε τις αρχές της διαφάνειας και της αµεροληψίας και θα προσέφεραν ευρύτερο φάσµα επιλογής παρόχων;... 82 5. ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΙΣ ΥΓΟΣ... 83 5.1. Το δίκαιο της Ένωσης επιβάλλει έναν ειδικό τρόπο διαχείρισης της ΥΓΟΣ;... 83 5.2. Όταν µία δηµόσια αρχή χρηµατοδοτεί, σύµφωνα µε τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, έναν πάροχο µιας ΥΓΟΣ, πρέπει να εφαρµόζει επίσης τους κανόνες της Ένωσης σχετικά µε την ανάθεση των δηµοσίων συµβάσεων υπηρεσιών ή παραχωρήσεων υπηρεσιών;... 84 5.3. Είναι δυνατόν για έναν ανάδοχο µιας ΥΓΟΣ να λάβει κρατική ενίσχυση µε τη µορφή αντιστάθµισης δηµόσιας υπηρεσίας ώστε να καλύψει τις πραγµατικές δαπάνες της αποστολής δηµόσιας υπηρεσίας που του ανατέθηκε;... 85 5.4. Η λεγόµενη εξαίρεση της «εσωτερικής συναλλαγής» («in-house» στην αγγλική ορολογία) που αποκλείει την εφαρµογή των κανόνων για τις δηµόσιες συµβάσεις, συνεπάγεται επίσης τον αποκλεισµό της εφαρµογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις;... 85 5.5. Ποια είναι τα αντικειµενικά κριτήρια που επιτρέπουν σε ένα συγκεκριµένο επίπεδο αντιστάθµισης να εξουδετερώσει τον κίνδυνο εκµετάλλευσης;... 86 6. ΓΕΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΙΣ ΥΓΟΣ ΚΑΙ ΕΙ ΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΚΥΚΩ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ» (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ)... 86 6.1. Πότε οι κανόνες της συνθήκης για την εσωτερική αγορά (άρθρα 49 και 56 της ΣΛΕΕ) εφαρµόζονται στις ΚΥΚΩ;... 87 6.2. Πότε µια δραστηριότητα χαρακτηρίζεται ως «οικονοµικού χαρακτήρα» σύµφωνα µε τους κανόνες της συνθήκης για την εσωτερική αγορά (άρθρα 49 και 56 της ΣΛΕΕ) και της οδηγίας «υπηρεσίες»;... 87 6.3. Πότε µία δραστηριότητα χαρακτηρίζεται ως «µη οικονοµικού χαρακτήρα», σύµφωνα µε τους κανόνες της συνθήκης για την εσωτερική αγορά (άρθρα 49 και 56 της ΣΛΕΕ) και της οδηγίας «υπηρεσίες»;... 88 6.4. Οι κοινωνικές υπηρεσίες που αποκλείονται από την οδηγία «υπηρεσίες» τουλάχιστον υπόκεινται στους κανόνες της συνθήκης για την εσωτερική αγορά;... 89 6.5. Η επίτευξη στόχων στον τοµέα της κοινωνικής πολιτικής µπορεί να αιτιολογήσει την εφαρµογή µέτρων κανονιστικής ρύθµισης του τοµέα κοινωνικών υπηρεσιών;... 89 6.6. Τα κράτη µέλη µπορούν να αποφασίζουν να αναθέτουν την παροχή ορισµένων κοινωνικών υπηρεσιών σε παρόχους µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα;... 90 7. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΙΣ ΥΓΟΣ ΚΑΙ Ι ΙΩΣ ΣΤΙΣ ΚΥΚΩ ΤΗΣ Ο ΗΓΙΑΣ «ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ»... 91 FR 12 FR

7.1. Ποιες υπηρεσίες γενικού οικονοµικού χαρακτήρα εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της οδηγίας «υπηρεσίες»;... 91 7.2. Ποιες κοινωνικές υπηρεσίες εξαιρούνται της οδηγίας «υπηρεσίες» και πότε οι διατάξεις της εν λόγω οδηγίας εφαρµόζονται σε αυτές τις κοινωνικές υπηρεσίες;... 91 7.3. Τα κράτη µέλη µπορούν να διατηρούν, στο πλαίσιο της µεταφοράς της οδηγίας «υπηρεσίες», συστήµατα αδειοδότησης στον τοµέα των κοινωνικών υπηρεσιών;... 92 7.4. Όταν ένα σύστηµα αδειοδότησης εφαρµόζεται συγχρόνως σε υπηρεσίες που εξαιρούνται του πεδίου εφαρµογής της οδηγίας και σε υπηρεσίες που περιλαµβάνονται στην οδηγία, το σύστηµα αυτό εµπίπτει στις διατάξεις της οδηγίας; Εάν ναι, το κράτος µέλος οφείλει να θεσπίσει χωριστά συστήµατα αδειοδότησης για τις εξαιρούµενες υπηρεσίες και για τις περιλαµβανόµενες στην οδηγία υπηρεσίες;. 93 7.5. Το άρθρο 2.2.ι της οδηγίας «υπηρεσίες» εφαρµόζεται στις κοινωνικές υπηρεσίες σχετικά µε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθµούς που παρέχονται από παρόχους για λογαριασµό του κράτους ή αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή οποιαδήποτε οντότητα έχει οριστεί για το σκοπό αυτό;... 93 7.6. Τι καλύπτει η έννοια του «κράτους» σύµφωνα µε το άρθρο 2.2.ι της οδηγίας «υπηρεσίες» που προβλέπει ιδίως ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες πρέπει να παρέχονται από «το κράτος» ή από «παρόχους για λογαριασµό του κράτους»;... 94 7.7. Τι καλύπτει η έννοια «πάροχος για λογαριασµό του κράτους» που προβλέπεται στο άρθρο 2.2.ι της οδηγίας «υπηρεσίες»;... 94 7.8. Η έννοια του «παρόχου για λογαριασµό του κράτους» σύµφωνα µε την οδηγία «υπηρεσίες» (άρθρο 2.2.ι) είναι η ίδια µε την έννοια της «ανάθεσης» σύµφωνα µε το άρθρο 106.2 της ΣΛΕΕ, καθώς και σύµφωνα µε τη έσµη ΥΓΟΣ;... 94 7.9. Μία επίσηµη σύσκεψη µιας περιφερειακής δηµόσιας αρχής που καθορίζει µια κοινωνική υπηρεσία γενικού συµφέροντος επαγγελµατικής εκπαίδευσης και αναθέτει τη διαχείρισή της σε µία ή περισσότερες επιχειρήσεις εκπαίδευσης, µε παραχώρηση υπηρεσιών και χορήγηση αντιστάθµισης για παροχή δηµόσιας υπηρεσίας, αποτελεί πράξη ανάθεσης σύµφωνα µε την οδηγία «υπηρεσίες»;... 94 7.10. Τι καλύπτει η έννοια των «φιλανθρωπικών οργανώσεων αναγνωρισµένων από το κράτος» που προβλέπεται στο άρθρο 2.2.ι της οδηγίας «υπηρεσίες»;... 95 FR 13 FR

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τέθηκαν ορισµένες ερωτήσεις σχετικά µε την εφαρµογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στις υπηρεσίες δηµοσίου συµφέροντος. Οι ερωτήσεις αυτές αφορούν, κατά πρώτο λόγο, τους συγκεκριµένους όρους βάσει των οποίων οι αντισταθµίσεις για υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας αποτελούν κρατικές ενισχύσεις. Κατά δεύτερο λόγο, αφορούν τους όρους βάσει των οποίων κρατικές ενισχύσεις µπορούν να θεωρηθούν ως συµβατές µε τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), την εφαρµογή στην πράξη των όρων αυτών, καθώς και διευκρινίσεις σχετικά µε την υποχρέωση κοινοποίησης των εν λόγω ενισχύσεων στην Επιτροπή. Στην απόφασή του στην υπόθεση Trans GmbH et Regierungspräsidium Magdeburg κατά Nahverkehrsgesellschaft Altmark GmbH (Altmark) 4, το ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (το ικαστήριο) αποφάνθηκε ότι οι αντισταθµίσεις για υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας δεν συνιστούν κρατικές ενισχύσεις δυνάµει του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ εκτός εάν πληρούνται σωρευτικά τέσσερα κριτήρια 5. Όταν πληρούνται τα τέσσερα αυτά κριτήρια, οι αντισταθµίσεις για υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας δεν αποτελούν κρατικές ενισχύσεις και τα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ δεν τυγχάνουν εφαρµογής. Εάν τα κράτη µέλη δεν τηρούν τα κριτήρια αυτά και εάν πληρούνται τα γενικά κριτήρια για την εφαρµογή του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, οι αντισταθµίσεις για υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας συνιστούν κρατικές ενισχύσεις. Αντίστοιχα, το άρθρο 106 της ΣΛΕΕ και, για τις χερσαίες µεταφορές, το άρθρο 93 της ΣΛΕΕ επιτρέπουν στην Επιτροπή να κηρύξει συµβατές προς την εσωτερική αγορά τις αντισταθµίσεις για υπηρεσίες γενικού οικονοµικού συµφέροντος (ΥΓΟΣ). Η Απόφαση της Επιτροπής της 28 ης Νοεµβρίου 2005 για την εφαρµογή του άρθρου 86 παράγραφος 2 της ΕΚ (νέο άρθρο 106, παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ) στις κρατικές ενισχύσεις υπό µορφή αντιστάθµισης για την παροχή δηµόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισµένες επιχειρήσεις επιφορτισµένες µε τη διαχείριση ΥΓΟΣ 6 (στο εξής η «Απόφαση») και, για τις χερσαίες µεταφορές, ο κανονισµός 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου 7 (στο εξής ο «κανονισµός 1370») διευκρινίζουν τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων ορισµένα καθεστώτα αντιστάθµισης είναι συµβατά προς τα άρθρα 106, παράγραφοι 2 και 93 αντίστοιχα και δεν υπόκεινται στην υποχρέωση προηγούµενης κοινοποίησης του άρθρου 108, παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. Οι λοιπές αντισταθµίσεις για την παροχή δηµόσιας υπηρεσίας θα πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή, που θα αξιολογεί τη 4 5 6 7 ΕΚ, Απόφαση της 24 ης Ιουλίου 2003, Altmark, υπόθεση C-280/00 Συλλογή [2003], σ. I-7747. Για περισσότερες λεπτοµέρειες, βλ. την απάντηση που περιέχεται στην παράγραφο 3.1. Απόφαση της Επιτροπής, της 28ης Νοεµβρίου 2005, για την εφαρµογή του άρθρου 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις υπό µορφή αντιστάθµισης για την παροχή δηµόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισµένες επιχειρήσεις επιφορτισµένες µε τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονοµικού συµφέροντος, ΕΕ L 312 της 29.11.2005, σ. 67. Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 23 ης Οκτωβρίου 2007, για τις δηµόσιες επιβατικές και οδικές µεταφορές και την κατάργηση των κανονισµών του Συµβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 1191/69 και (ΕΟΚ) αριθ. 1107/70, ΕΕ L 315 της 3.12.2007, σ. 1. FR 14 FR

συµβατότητά τους βάσει του κοινοτικού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις υπό µορφή αντιστάθµισης για την παροχή δηµόσιας υπηρεσίας 8 (στο εξής το «Πλαίσιο») και, για τις χερσαίες µεταφορές, επίσης ο κανονισµός 1370/2007. Η Απόφαση Altmark, η Απόφαση και το Πλαίσιο επέφεραν σηµαντική συµβολή στη διασαφήνιση και απλοποίηση των ισχυόντων κανόνων. Πάντως, οι δηµόσιες αρχές και τα ενδιαφερόµενα µέρη έθεσαν πολλές ερωτήσεις σχετικά µε τη συγκεκριµένη εφαρµογή του νοµικού καθεστώτος σε ειδικές περιπτώσεις. Οι ακόλουθες ερωτήσεις και απαντήσεις αναφέρονται κυρίως στις κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας και στις µεταφορές, αλλά γενικά εφαρµόζονται στις ΥΓΟΣ. Τέθηκαν επίσης ερωτήσεις σχετικά µε την εφαρµογή των ευρωπαϊκών κανόνων για τις δηµόσιες συµβάσεις στις κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας (ΚΥΚΩ). Οι ερωτήσεις αυτές αναφέρονται ιδίως στους όρους βάσει των οποίων εφαρµόζονται οι κανόνες για τις δηµόσιες συµβάσεις στις ΚΥΚΩ, στο πεδίο εφαρµογής των κανόνων αυτών, καθώς και στον τρόπο µε τον οποίο οι εν λόγω κανόνες επιτρέπουν να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες των ΚΥΚΩ. Όσον αφορά το πρώτο σηµείο, πρέπει να υπογραµµίσουµε ότι οι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις δηµόσιες συµβάσεις δεν υποχρεώνουν τις δηµόσιες αρχές να αναθέτουν σε εξωτερικούς φορείς µία ΚΥΚΩ. Έχουν την ευχέρεια να αποφασίζουν να παρέχουν οι ίδιες την υπηρεσία, άµεσα ή στο πλαίσιο µιας εσωτερικής συναλλαγής («in-house»). Μπορούν επίσης να αποφασίσουν να παρέχουν την υπηρεσία σε συνεργασία µε άλλες δηµόσιες αρχές βάσει των όρων που διευκρινίστηκαν από τη νοµολογία. Οι κανόνες σχετικά µε τις δηµόσιες συµβάσεις/παραχωρήσεις δεν εφαρµόζονται παρά εάν µία δηµόσια αρχή αποφασίσει να αναθέσει µία παροχή υπηρεσίας σε τρίτο έναντι αµοιβής. Εάν στο πλαίσιο αυτό, η δηµόσια αρχή αποφασίσει να προβεί σε δηµόσια σύµβαση υπηρεσιών, η εν λόγω σύµβαση δεν θα εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής της οδηγίας 2004/18/ΕΚ παρά µόνο αν θίγονται 9 τα κατώτατα όρια εφαρµογής της οδηγίας. Πάντως, οι συµβάσεις στον τοµέα κοινωνικών υπηρεσιών και υγείας δεν υπόκεινται στο σύνολο των διατάξεων της οδηγίας 2004/18/ΕΚ 10, αλλά αποκλειστικά σε πολύ λίγες διατάξεις της εν λόγω οδηγίας 11, καθώς και στις θεµελιώδεις αρχές του δικαίου 8 9 10 11 Κοινοτικό Πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις υπό µορφή αντιστάθµισης για την παροχή δηµόσιας υπηρεσίας, ΕΕ C 297 της 29.11.2005, σ. 4. Άρθρο 7 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ. Οι κοινωνικές και υγειονοµικές υπηρεσίες περιλαµβάνονται µεταξύ των υπηρεσιών που απαριθµούνται στο παράρτηµα II B της οδηγίας 2004/18/ΕΚ. Οι συµβάσεις για τέτοιου είδους υπηρεσίες υπόκεινται αποκλειστικά σε περιορισµένο αριθµό των διατάξεων της οδηγίας (σχετικά µε τη διάκριση µεταξύ των υπηρεσιών που απαριθµούνται στα παραρτήµατα II A και II B, βλέπε τα άρθρα 20 και 21 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ). Το παράρτηµα II B περιλαµβάνει επίσης ειδική µνεία στις κοινωνικές και υγειονοµικές υπηρεσίες. Οι κώδικες που αναφέρονται µπορούν να αναζητηθούν στο δικτυακό τόπο της Γ Εσωτερική Αγορά www.simap.europa.eu. Οι τεχνικές προδιαγραφές πρέπει επίσης να ορίζονται στην αρχή της διαδικασίας ανάθεσης της σύµβασης και το αποτέλεσµα της διαδικασίας πρέπει να δηµοσιεύεται, όπως απορρέει από το άρθρο 23 FR 15 FR

της Ένωσης, όπως η υποχρέωση ίσης και χωρίς διακρίσεις µεταχείρισης των οικονοµικών φορέων. Οι συµβάσεις υπηρεσιών 12 µε κατώτερα όρια από τα όρια εφαρµογής των οδηγιών «δηµόσιες συµβάσεις» καθώς και παραχώρησης υπηρεσιών (ανεξαρτήτως ποσού) βρίσκονται εκτός του πεδίου εφαρµογής των οδηγιών «δηµόσιες συµβάσεις» και υπόκεινται αποκλειστικά στις θεµελιώδεις αρχές της ΣΛΕΕ (αµεροληψία, διαφάνεια κλπ.), στο µέτρο που οι συµβάσεις παρουσιάζουν διασυνοριακό ενδιαφέρον. Ελλείψει διασυνοριακού ενδιαφέροντος, οι συµβάσεις αυτές παραµένουν επίσης εκτός του πεδίου εφαρµογής των διατάξεων της ΣΛΕΕ. Οι ερωτήσεις-απαντήσεις που ακολουθούν στοχεύουν στο να διασαφηνίσουν ευρύτερα τις προϋποθέσεις και τους τρόπους εφαρµογής των κανόνων σχετικά µε τις δηµόσιες συµβάσεις στις ΚΥΚΩ, εξετάζοντας όλα τα θέµατα που αποτελούν αντικείµενο των ερωτήσεων που τίθενται συχνότερα, όπως η παροχή υπηρεσιών στο πλαίσιο µιας εσωτερικής συναλλαγής («in-house») ή στο πλαίσιο µιας συνεργασίας µεταξύ δηµοσίων φορέων, οι εταιρικές σχέσεις µεταξύ δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα, οι παραχωρήσεις υπηρεσιών, καθώς και το πεδίο εφαρµογής των θεµελιωδών αρχών της ΣΛΕΕ. Στοχεύουν επίσης στο να εξηγήσουν ευρύτερα τις πολυάριθµες δυνατότητες που διαθέτουν οι δηµόσιες αρχές για να λαµβάνουν υπόψη, κατά την ανάθεση των δηµοσίων συµβάσεών τους, τις ιδιαιτερότητες των ΚΥΚΩ και ιδίως όλες τις ποιοτικές απαιτήσεις που θεωρούν κατάλληλες για να ικανοποιήσουν τις σύνθετες ανάγκες των χρηστών. Ελπίζουµε ότι οι διευκρινίσεις αυτές απαντούν στα ερωτήµατα που τέθηκαν σχετικά µε το θέµα αυτό από τους διάφορους ενδιαφεροµένους παράγοντες και θα επιτρέψουν τη στήριξη και την περαιτέρω ενθάρρυνση των δηµοσίων αρχών στα ενεργά τους διαβήµατα για να εξασφαλίσουν στους πολίτες κοινωνικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Το ίδιο διάβηµα οδήγησε στην εκπόνηση των απαντήσεων στις ερωτήσεις που υποβλήθηκαν σχετικά µε την εφαρµογή στις ΥΓΟΣ και ιδίως στις ΚΥΚΩ, των κανόνων σχετικά µε την εσωτερική αγορά. Με αυτό εννοούµε συγχρόνως τους κανόνες της ΣΛΕΕ στον τοµέα της ελευθερίας εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών (άρθρα 49 και 56 της ΣΛΕΕ) και εκείνους της οδηγίας «υπηρεσίες». Οι ΚΥΚΩ εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής των κανόνων της ΣΛΕΕ σχετικά µε την εσωτερική αγορά όταν αποτελούν «οικονοµική δραστηριότητα», σύµφωνα µε τη νοµολογία του ικαστηρίου σχετικά µε την ερµηνεία των άρθρων αυτών. Ορισµένες από αυτές τις ΚΥΚΩ µπορούν επίσης να εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της οδηγίας «υπηρεσίες». Οι απαντήσεις που δίνονται ως προς αυτό στοχεύουν ιδίως στο να διασαφηνίσουν τις δυνατότητες που έχουν τα κράτη µέλη να πλαισιώνουν, ή να συνεχίσουν να πλαισιώνουν, τις εν λόγω υπηρεσίες ώστε να εγγυώνται την προσβασιµότητά τους και την ποιότητά τους και κατά συνέπεια, να λαµβάνουν υπόψη την ιδιαιτερότητα των ΥΓΟΣ και ιδίως των ΚΥΚΩ, κατά την ενδεχόµενη εφαρµογή των κανόνων 12 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ σε συνδυασµό µε το άρθρο 23 και το άρθρο 35 παράγραφος 4 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ. Ανεξαρτήτως της φύσης των υπηρεσιών. FR 16 FR

αυτών. Οι στόχοι στον τοµέα της κοινωνικής πολιτικής µπορούν πράγµατι να αιτιολογήσουν την εφαρµογή µέτρων που προορίζονται να πλαισιώσουν ειδικότερα τον τοµέα των κοινωνικών υπηρεσιών. Επίσης, το παρόν έγγραφο διευκρινίζει ότι υπάρχει, στην οδηγία «υπηρεσίες», ένα ολόκληρο σύνολο διατάξεων που αναγνωρίζουν και λαµβάνουν υπόψη την ιδιαιτερότητα των κοινωνικών υπηρεσιών που δεν εξαιρούνται του πεδίου εφαρµογής της. 2. ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΥΓΟΣ 2.1. Τι είναι µία υπηρεσία γενικού συµφέροντος (ΥΓΣ); Το πρωτόκολλο αριθ. 26 της ΣΛΕΕ αναφέρεται στις ΥΓΣ. Πάντως, δεν ορίζει αυτή την έννοια. Στην πρακτική της Ένωσης, η έννοια της ΥΓΣ αναφέρεται στις υπηρεσίες, είτε «οικονοµικές» είτε όχι, που τα κράτη µέλη θεωρούν ως γενικού συµφέροντος και για το λόγο αυτό υποβάλλουν σε ειδικές υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας. Η έννοια αυτή καλύπτει τις υπηρεσίες γενικού οικονοµικού συµφέροντος (ΥΓΟΣ) που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της ΣΛΕΕ, καθώς και τις υπηρεσίες γενικού συµφέροντος µη οικονοµικού χαρακτήρα, στις οποίες δεν εφαρµόζονται οι κανόνες της ΣΛΕΕ. 2.2. Τι είναι µία υπηρεσία γενικού οικονοµικού συµφέροντος (ΥΓΟΣ); Είναι υποχρεωτικό για τις δηµόσιες αρχές να θεσπίσουν την έννοια αυτή στην εσωτερική τους έννοµη τάξη; Η έννοια της ΥΓΟΣ χρησιµοποιείται στα άρθρα 14 και 106 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, καθώς και στο πρωτόκολλο αριθ. 26 που είναι προσαρτηµένο στη ΣΛΕΕ, αλλά δεν προβλέπεται ορισµός της στη ΣΛΕΕ ή στο παράγωγο δίκαιο. Στην πρακτική της Ένωσης, πρόκειται γενικά για υπηρεσίες οικονοµικής φύσης τις οποίες οι δηµόσιες αρχές των κρατών µελών, σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, ανάλογα µε την κατανοµή των µεταξύ τους αρµοδιοτήτων στο εθνικό δίκαιο, υποβάλλουν σε ειδικές υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας µέσω ανάθεσης (για την έννοια της ανάγκης βλέπε απαντήσεις στις ερωτήσεις 3.4.1 έως 3.4.13) και δυνάµει ενός κριτηρίου γενικού συµφέροντος και για να εξασφαλιστεί ότι οι εν λόγω υπηρεσίες παρέχονται µε όρους που δεν συµπίπτουν απαραίτητα µε τους όρους της αγοράς. Έτσι, το ικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι ΥΓΟΣ είναι υπηρεσίες που παρουσιάζουν ειδικά χαρακτηριστικά σε συνάρτηση µε άλλες δραστηριότητες της οικονοµικής ζωής 13. Η έννοια αυτή µπορεί να καλύπτει διαφορετικές πραγµατικότητες και περιστάσεις, αναλόγως των κρατών µελών, και το δίκαιο της Ένωσης δεν δηµιουργεί καµία υποχρέωση να οριστεί επίσηµα µία αποστολή ή µία υπηρεσία ως υπηρεσία γενικού οικονοµικού συµφέροντος. Εάν το περιεχόµενο µιας ΥΓΟΣ ήτοι υποχρεώσεις δηµόσιας υπηρεσίας έχει σαφώς προσδιοριστεί, δεν είναι αναγκαίο η εν λόγω 13 ΕΚ, αποφάσεις της 10ης εκεµβρίου 1991, Merci convenzionali porto di Genova, υπόθεση C-179/90, Συλλογή 1991, σ. I-5889, σκέψη 27, της 17ης Ιουλίου 1997, GT-Link A/S, υπόθεση C-242/95, σκέψη 53, και της 18ης Ιουνίου 1998, υπόθεση C-266/96, Corsica Ferries France SA, Συλλογή 1998, σ. I- XXX, σκέψη 45. FR 17 FR

υπηρεσία να φέρει την ονοµασία της «ΥΓΟΣ». Το ίδιο ισχύει και για την έννοια των κοινωνικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας (ΚΥΚΩ) οικονοµικού χαρακτήρα. 2.3. Τι είναι µία κοινωνική υπηρεσία κοινής ωφελείας (ΚΥΚΩ); Η έννοια της ΚΥΚΩ δεν καθορίζεται ούτε στη ΣΛΕΕ, ούτε στο παράγωγο δίκαιο της Ένωσης. Η ανακοίνωση «Εφαρµογή του κοινοτικού προγράµµατος της Λισαβόνας: κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση» 14 προσδιόρισε, πέραν των υγειονοµικών υπηρεσιών, δύο µεγάλες κατηγορίες ΥΓΟΣ: τα συστήµατα υποχρεωτικής και συµπληρωµατικής κοινωνικής ασφάλισης, µε τις διάφορες µορφές οργάνωσής τους (αµοιβαίας ή επαγγελµατικής), που καλύπτουν τους θεµελιώδεις κινδύνους, όπως εκείνοι που συνδέονται µε την υγεία, το γήρας, τα επαγγελµατικά ατυχήµατα, την ανεργία, τη σύνταξη, την αναπηρία τις άλλες σηµαντικές υπηρεσίες που παρέχονται απευθείας στα πρόσωπα. Οι υπηρεσίες αυτές που διαδραµατίζουν ένα ρόλο πρόληψης και κοινωνικής συνοχής παρέχουν εξατοµικευµένη βοήθεια για να διευκολυνθεί η ένταξη προσώπων στην κοινωνία και για να εξασφαλιστεί η άσκηση των θεµελιωδών τους δικαιωµάτων. Περιλαµβάνουν κατά κύριο λόγο τη βοήθεια σε πρόσωπα για την αντιµετώπιση άµεσων προβληµάτων της ζωής ή κρίσεων (όπως τα χρέη, η ανεργία, η τοξικοµανία, η ρήξη των οικογενειακών δεσµών). εύτερον, περιλαµβάνουν δραστηριότητες µε στόχο να εξασφαλιστεί στους ενδιαφερόµενους η απόκτηση των αναγκαίων ικανοτήτων για την πλήρη ένταξή τους στην κοινωνία (αποκατάσταση, γλωσσική εκπαίδευση για µετανάστες) και κυρίως στην αγορά εργασίας (επαγγελµατική εκπαίδευση και επανένταξη). Οι υπηρεσίες αυτές συµπληρώνουν και υποστηρίζουν το ρόλο των οικογενειών µε τις φροντίδες που παρέχουν κυρίως στους νεότερους ή στους πιο ηλικιωµένους. Τρίτον, στις υπηρεσίες αυτές εµπίπτουν επίσης οι δραστηριότητες που αποσκοπούν στο να εξασφαλίσουν την ένταξη των προσώπων που έχουν µακροπρόθεσµα ανάγκες λόγω αναπηρίας ή προβληµάτων υγείας. Τέταρτον, στις υπηρεσίες αυτές εντάσσεται επίσης η κοινωνική στέγαση, µε την οποία παρέχεται στέγη σε µειονεκτούντα άτοµα ή σε λιγότερο ευνοούµενες κοινωνικές οµάδες. Ορισµένες υπηρεσίες µπορούν ενδεχοµένως να περιλαµβάνουν και τις τέσσερις αυτές διαστάσεις. Εξάλλου, η ανακοίνωση σχετικά µε τις «υπηρεσίες γενικού συµφέροντος, περιλαµβανοµένων των κοινωνικών υπηρεσιών γενικού συµφέροντος: µια νέα ευρωπαϊκή δέσµευση» 15 προέβαλε τους στόχους και τις αρχές οργάνωσης που χαρακτηρίζουν τις ΚΥΚΩ. Όπως διευκρινίζεται στις δύο αυτές ανακοινώσεις, οι ΚΥΚΩ µπορούν να είναι οικονοµικού ή µη οικονοµικού χαρακτήρα, σε συνάρτηση µε τη σχετική δραστηριότητα. Πράγµατι, το γεγονός ότι η σχετική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται ως «κοινωνική» δεν επαρκεί 16 ώστε να διαφύγουν του χαρακτηρισµού της «οικονοµικής δραστηριότητας» σύµφωνα µε τη νοµολογία του ικαστηρίου. Οι ΚΥΚΩ οικονοµικού χαρακτήρα είναι οι ΥΓΟΣ. (Βλέπε απάντηση στην ερώτηση 2.2). 14 15 16 COM(2006) 177 τελικό της 26ης Απριλίου 2006. COM(2007) 725 τελικό της 20ής Νοεµβρίου 2007. ΕΚ, αποφάσεις Pavlov, σκέψη 118, της 22ας Ιανουαρίου 2002, INAIL, υπόθεση C-218/00, Συλλογή 2002, σ. I-691, σκέψη 37, και της 22ας Μαΐου 2003, Freskot, C-355/00, Συλλογή 2000, σ. I-5263. FR 18 FR

2.4. Τα κράτη µέλη έχουν περιθώρια ευελιξίας στον ορισµό των ΥΓΟΣ; Οι δηµόσιες αρχές των κρατών µελών, σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, ανάλογα µε το τι προβλέπεται στο εθνικό δίκαιο για την κατανοµή των µεταξύ τους αρµοδιοτήτων, διαθέτουν µεγάλα περιθώρια ευελιξίας όσον αφορά τον ορισµό των υπηρεσιών γενικού οικονοµικού συµφέροντος 17 (για την έννοια των ΥΓΟΣ βλέπε απάντηση στην ερώτηση 2.2). Τα µόνα όρια είναι εκείνα που τέθηκαν από το δίκαιο της Ένωσης (βλέπε απάντηση στην ερώτηση 2.6) και το καταφανές σφάλµα εκτίµησης (βλέπε απάντηση στην ερώτηση Error! Reference source not found.). 2.5. Μπορεί να εκπονήσει η Επιτροπή κατάλογο κριτηρίων που θα µπορούν να χρησιµοποιούν οι δηµόσιες αρχές ώστε να ορίζουν τον χαρακτήρα µιας υπηρεσίας γενικού συµφέροντος; Το εύρος και η οργάνωση των ΥΓΟΣ ποικίλλουν αισθητά από ένα κράτος µέλος σε άλλο, σε συνάρτηση µε την ιστορία και την παράδοση της δηµόσιας παρέµβασης σε κάθε κράτος µέλος. Κατά συνέπεια, υπάρχει µεγάλη ποικιλοµορφία των ΥΓΟΣ και µπορούν να υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε επίπεδο αναγκών και προτιµήσεων των χρηστών σε σχέση µε τις διαφορετικές γεωγραφικές, κοινωνικές και πολιτισµικές συνθήκες. Συνεπώς, ουσιαστικά αρµοδιότητα έχουν οι δηµόσιες αρχές, σε επίπεδο εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό, για να αποφασίζουν σχετικά µε τον χαρακτήρα και το εύρος µιας υπηρεσίας γενικού συµφέροντος. Σύµφωνα µε τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, η ΕΕ παρεµβαίνει εντός των ορίων των αρµοδιοτήτων της βάσει της ΣΛΕΕ και στο βαθµό που αυτό είναι αναγκαίο. Η δράση της σέβεται την ποικιλοµορφία των καταστάσεων στα κράτη µέλη και των ρόλων των εθνικών, περιφερειακών ή τοπικών αρχών για την εξασφάλιση της ευηµερίας των πολιτών τους και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής, ενώ παράλληλα εγγυάται τις δηµοκρατικές επιλογές όσον αφορά, µεταξύ άλλων, το επίπεδο της ποιότητας των υπηρεσιών. Κατά συνέπεια, δεν έχει η Επιτροπή αρµοδιότητα να εκπονήσει κατάλογο κριτηρίων σχετικά µε τον καθορισµό του χαρακτήρα γενικού συµφέροντος µιας δεδοµένης υπηρεσίας. Αρµοδιότητα έχουν οι δηµόσιες αρχές των κρατών µελών να καθορίζουν τον χαρακτήρα γενικού συµφέροντος µιας υπηρεσίας. 2.6. Η νοµοθεσία της Ένωση επιβάλλει όρια στα περιθώρια ευελιξίας των κρατών µελών για τον ορισµό των ΥΓΟΣ; Στους τοµείς που εναρµονίστηκαν σε επίπεδο Ένωσης 18, και όπου λήφθηκαν υπόψη 19 οι στόχοι γενικού συµφέροντος, τα περιθώρια ευελιξίας των κρατών µελών δεν µπορούν να παραβιάζουν τους κανόνες της εν λόγω εναρµόνισης. 17 18 Βλέπε Πρωτοδικείο, αποφάσεις της 15ης Ιουνίου 2005, Fred Olsen, υπόθεση T-17/02, Συλλογή 2005, σ. II-2031, σκέψη 216, της 12ης Φεβρουαρίου 2008, BUPA e.a. κατά Επιτροπής, υπόθεση T-289/03, Συλλογή 2008, σ. II-81, σκέψεις 166-169, της 22ας Οκτωβρίου 2008, TV2, υπόθεση T-309/04, Συλλογή 2008, σ. II-2935, σκέψεις 113 και επόµενες. Για παράδειγµα, οι τηλεπικοινωνίες, καθώς και οι τοµείς ταχυδροµείων και ενέργειας εναρµονίστηκαν σε επίπεδο Ένωσης βλέπε οδηγίες 2002/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, για την καθολική υπηρεσία και τα δικαιώµατα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία καθολικής υπηρεσίας), ΕΕ L 108 της 24.04.2002, σ. 51 (όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/136/ΕΚ, ΕΕ L 337 της 18.12.2009, σ. 11), 97/97/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 15ης εκεµβρίου 1997 σχετικά µε τους κοινούς FR 19 FR