ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VIΙ ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 224/2017 Περίληψη «Ομοειδείς υπηρεσίες» Υπηρεσίες καθαρισμού δημοτικών οικοπέδων, κοινόχρηστων χώρων, καθαρισμού φυτικής βλάστησης και κλάδευσης στο οδικό δίκτυο. Οι εν λόγω δαπάνες αφορούν σε απευθείας αναθέσεις ομοειδών υπηρεσιών που εκτελέστηκαν από εργολάβους με την ίδια ειδίκευση και με χρήση όμοιων μηχανημάτων έργου, εντός δημοτικής ενότητας κατά το ίδιο χρονικό διάστημα και οι οποίες μη νομίμως επιμερίσθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί συνοπτικός διαγωνισμός, αφού η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη τους ανέρχεται στα 25.640 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (άρθρα 117-118 ν. 4412/2016) Νόμιμη δαπάνη λόγω συγγνωστής πλάνης. Δείτε το πλήρες κείμενο : ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VIΙ ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 224/2017 Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο, και τους Θεόδωρο Μαυροβουνιώτη (εισηγητή), Πάρεδρο, και κωλυομένων των λοιπών Παρέδρων, Ανδρέα Σώκο, Εισηγητή.
Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στο Κατάστημά του, 10 Οκτωβρίου 2017, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθούν τα 78, 80, 83 και 84, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ΧΧΧ. Αφού έλαβε υπόψη Την 194/5.9.2017 έγγραφη γνώμη του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Ευάγγελου Καραθανασόπουλου, σύμφωνα με την οποία τα ανωτέρω χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν. Σκέφθηκε κατά το νόμο Ι. H Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ΧΧΧ αρνήθηκε, με την 36/25.7.2017 πράξη της, να θεωρήσει τα ανωτέρω χρηματικά εντάλματα, ποσού 8.292,50, 6.993,60, 8.246,00 και 8.261,50 ευρώ, αντίστοιχα, που αφορούν σε καταβολή αμοιβής για την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού δημοτικών οικοπέδων, κοινόχρηστων χώρων, καθαρισμού φυτικής βλάστησης και κλάδευσης στο οδικό δίκτυο αντίστοιχα, εντός της Δ.Ε. ΧΧΧ. Ως αιτιολογία της άρνησής της προέβαλε ότι η παροχή των ως άνω υπηρεσιών μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας, μετά από ανεπίτρεπτη κατάτμηση, ενώ έπρεπε να ληφθεί υπόψη η συνολική εκτιμώμενη δαπάνη για την παροχή των εν λόγω ομοειδών υπηρεσιών και να επιλεγεί η διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού. Ο Δήμος ΧΧΧ επανυπέβαλε για θεώρηση τα εντάλματα, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα των δαπανών. Η Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνηση θεώρησης, με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 25.8.2017 έκθεσή της, στο Κλιμάκιο. ΙΙ. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (ΦΕΚ Α 147), ο οποίος ισχύει και για τις συμβάσεις που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. α) αυτού, ορίζει στο άρθρο 3 ότι «1. Το παρόν Βιβλίο (άρθρα
3 έως 221) θεσπίζει κανόνες για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων ( ) που πραγματοποιούνται από αναθέτουσες αρχές, ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας αυτών ( ) 2. Διαδικασία σύναψης σύμβασης ή σύμβαση ( ) είναι η απόκτηση, μέσω δημόσιας σύμβασης, από μία ή περισσότερες αναθέτουσες αρχές, έργων, αγαθών ή υπηρεσιών από οικονομικούς φορείς που επιλέγονται από τις εν λόγω αναθέτουσες αρχές ( )», στο άρθρο 6 ότι «1. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, χωρίς Φ.Π.Α., όπως εκτιμάται από την αναθέτουσα αρχή ( ) 8. Όταν προτεινόμενο έργο ή προτεινόμενη παροχή υπηρεσιών μπορεί να οδηγήσει σε ανάθεση συμβάσεων υπό τη μορφή χωριστών τμημάτων, λαμβάνεται υπόψη η συνολική εκτιμώμενη αξία όλων αυτών των τμημάτων. Όταν η συνολική αξία των τμημάτων ισούται ή υπερβαίνει το κατώτατο όριο που προβλέπεται στο άρθρο 5, το παρόν Βιβλίο (άρθρα 3 έως 221) εφαρμόζεται στην ανάθεση κάθε τμήματος ( )», στο άρθρο 117 ότι «1. Προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο Φ.Π.Α. ( )» και στο άρθρο 118 ότι «1. Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς Φ.Π.Α., είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ ( )». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι οι δήμοι μπορούν να αναθέτουν, κατόπιν διενέργειας συνοπτικού διαγωνισμού, την παροχή υπηρεσιών που η κατ είδος συνολική ετήσια δαπάνη τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. ή, στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης, το ποσό των 20.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.. Στο πλαίσιο αυτό είναι μη νόμιμος ο επιμερισμός της συνολικής απαιτούμενης για την κάλυψη των αναγκών του αναθέτοντος δήμου ποσότητας όμοιων υπηρεσιών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες, προς αποφυγή διενέργειας συνοπτικού διαγωνισμού, και η χωριστή ανάθεση αυτών απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την τεχνητή
αυτή κατάτμησή τους (ΕΣ VII Τμ. Πρ. 129, 47/2010, Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 166, 159/2017, 305/2016, 115/2016, 234/2014 κ.ά.). III. Στην κρινόμενη υπόθεση προκύπτουν τα εξής: Α) Με την 167/29.5.2017 απόφαση του Δημάρχου ΧΧΧ ανατέθηκαν απευθείας, σε εργολάβο χωματουργικών εργασιών και αδειούχο χειριστή μηχανημάτων έργου, «Εργασίες καθαρισμού δημοτικών οικοπέδων και κ.χ. (συλλογή μπαζών, εξομάλυνση εδάφους) Δ.Ε. ΧΧΧ», προϋπολογισμού 6.687,50 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Αντικείμενο των εργασιών ήταν ο καθαρισμός δημοτικών οικοπέδων και κοινόχρηστων χώρων από την αυτοφυή βλάστηση και κάθε είδους απορρίμματα και φερτά υλικά, καθώς και η εξομάλυνση του εδάφους, στους χώρους του δημοτικού πάρκου ΧΧΧ και στην περιοχή των κοιμητηρίων ΧΧΧ. Ακολούθως, την 1.6.2017 υπογράφτηκε η σχετική σύμβαση, διάρκειας τριάντα (30) ημερών, και για την καταβολή της αμοιβής του αναδόχου εκδόθηκε το 78/2017 χρηματικό ένταλμα. Β) Με την 171/29.5.2017 απόφαση του ίδιου Δημάρχου ανατέθηκαν απευθείας, ομοίως σε εργολάβο χωματουργικών εργασιών και αδειούχο χειριστή μηχανημάτων έργου, «Εργασίες καθαρισμού φυτικής βλάστησης και κλάδευσης στο οδικό δημοτικό δίκτυο Δ.Ε. ΧΧΧ», προϋπολογισμού 5.640,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Αντικείμενο των εργασιών ήταν ο καθαρισμός του δημοτικού οδικού δικτύου από την αυτοφυή βλάστηση εκατέρωθεν του οδοστρώματος, από ανάδοχο ιδιοκτήτη εξειδικευμένων οχημάτων-μηχανημάτων. Ακολούθως, την 1.6.2017 υπογράφτηκε η σχετική σύμβαση, διάρκειας είκοσι δύο (22) ημερών, και για την καταβολή της αμοιβής του αναδόχου εκδόθηκε το 80/2017 χρηματικό ένταλμα. Γ) Με την 169/29.5.2017 απόφαση του Δημάρχου ανατέθηκαν απευθείας, σε εργολάβο χωματουργικών εργασιών και αδειούχο χειριστή μηχανημάτων έργου, «Εργασίες καθαρισμού δημοτικών οικοπέδων και κ.χ. (συλλογή μπαζών, εξομάλυνση εδάφους) Δ.Ε. ΧΧΧ», προϋπολογισμού 6.650,00 ευρώ (χωρίς το Φ.Π.Α.). Αντικείμενο των εργασιών ήταν ο καθαρισμός δημοτικών οικοπέδων και κοινόχρηστων χώρων από την αυτοφυή βλάστηση και κάθε είδους απορρίμματα και φερτά υλικά, καθώς και η
εξομάλυνση του εδάφους, στα Ο.Τ. ΧΧΧ, ΧΧΧ, ΧΧΧ, ΧΧΧ, ΧΧΧ, ΧΧΧ, ΧΧΧ, στο χώρο πρασίνου επί της οδού ΧΧΧ και στην περιοχή ΧΧΧ. Ακολούθως, την 1.6.2017 υπογράφτηκε η σχετική σύμβαση, διάρκειας τριάντα (30) ημερών, και για την καταβολή της αμοιβής του αναδόχου εκδόθηκε το 83/2017 χρηματικό ένταλμα. Δ) Τέλος, με την 168/29.5.2017 απόφαση του Δημάρχου ανατέθηκαν απευθείας, σε εργολάβο χωματουργικών εργασιών και αδειούχο χειριστή μηχανημάτων έργου, «Εργασίες καθαρισμού δημοτικών οικοπέδων και κ.χ. (συλλογή μπαζών, εξομάλυνση εδάφους) Δ.Ε. ΧΧΧ», προϋπολογισμού 6.662,50 ευρώ (χωρίς το Φ.Π.Α.). Αντικείμενο των εν εργασιών ήταν ο καθαρισμός κοινόχρηστων χώρων από την αυτοφυή βλάστηση και κάθε είδους απορρίμματα και φερτά υλικά, καθώς και η εξομάλυνση του εδάφους, στους χώρους του δημοτικού πάρκου ΧΧΧ. Ακολούθως, την 1.6.2017 υπογράφτηκε η σχετική σύμβαση, διάρκειας τριάντα (30) ημερών, και για την καταβολή της αμοιβής του αναδόχου εκδόθηκε το 84/2017 χρηματικό ένταλμα. IV. Με τα δεδομένα αυτά, οι δαπάνες που εντέλλονται με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα αφορούν σε απευθείας αναθέσεις ομοειδών υπηρεσιών (εκτέλεση απλών εργασιών καθαρισμού δημοτικών κοινόχρηστων χώρων και οδών από αυτοφυή βλάστηση και απομάκρυνσης απορριμμάτων και φερτών υλικών) που εκτελέστηκαν από εργολάβους με την ίδια ειδίκευση και με χρήση όμοιων μηχανημάτων έργου, εντός της δημοτικής ενότητας ΧΧΧ κατά το ίδιο χρονικό διάστημα και οι οποίες μη νομίμως επιμερίσθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί συνοπτικός διαγωνισμός, αφού η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη τους ανέρχεται στο ποσό των 25.640,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. και επομένως υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση. Πλην όμως, λαμβανομένου υπόψη ότι κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος (2016) ο ίδιος Δήμος είχε προβεί ομοίως σε χωριστές απευθείας αναθέσεις για την παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών
καθαρισμού από αυτοφυή βλάστηση και φερτά υλικά σε κοινόχρηστους χώρους (ρέματα, οδικό δίκτυο κλπ.), των οποίων η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη υπερέβαινε το ως άνω όριο της απευθείας ανάθεσης και τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής είχαν θεωρηθεί από την αρμόδια Υπηρεσία Επιτρόπου, χωρίς να αναδειχθεί ζήτημα κατάτμησης της δαπάνης, πρέπει εν προκειμένω, όλως εξαιρετικώς, να αναγνωριστεί ότι τα αρμόδια όργανα του δήμου, συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων υπέλαβαν ότι οι επίμαχες υπηρεσίες δεν ήταν ομοειδείς και μπορούσαν να ανατεθούν χωριστά. V. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι τα 78, 80, 83 και 84, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ΧΧΧ, πρέπει να θεωρηθούν.