ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Προσωρινή επιτροπή για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2003/2235(INI) 23 Φεβρουαρίου 2004 ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα (2003/2235(INI)) Προσωρινή επιτροπή για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα Εισηγητής: Dirk Sterckx PR\516218.doc PE 339.038

PR_INI PE 339.038 2/13 PR\516218.doc

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ... 4 ΣΧΕ ΙΟ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 10 PR\516218.doc 3/13 PE 339.038

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίαση της 6ης Νοεµβρίου 2003, το Κοινοβούλιο ενέκρινε, σύµφωνα µε το άρθρο 150, παράγραφος 2, του Κανονισµού, απόφαση σύστασης προσωρινής επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα. Για την εκπλήρωση της εντολής της, κατά τη συνεδρίασή της στις 26 Νοεµβρίου 2003, η προσωρινή επιτροπή όρισε εισηγητή τον Dirk Sterckx. Κατά τη συνεδρίαση/τις συνεδριάσεις της στις, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο ψηφίσµατος µε ψήφους υπέρ, ψήφους κατά και αποχή(ές)/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία), (αντιπρόεδρος), (αντιπρόεδρος), Dirk Sterckx (εισηγητής),, (αναπλ. ), (αναπλ. σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού), και. Η έκθεση κατατέθηκε στις.. PE 339.038 4/13 PR\516218.doc

ΣΧΕ ΙΟ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα 2003/2235(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την απόφασή του, της 6ης Νοεµβρίου 2003, σχετικά µε τη συγκρότηση προσωρινής επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα 1, έχοντας υπόψη τα ψηφίσµατά του, της 21ης Νοεµβρίου 2002, της 19ης εκεµβρίου 2002 και της 23ης Σεπτεµβρίου 2003, σχετικά µε την καταστροφή του Prestige 2 και τα προηγούµενα ψηφίσµατά του σχετικά µε την ασφάλεια στη θάλασσα, έχοντας υπόψη τις δηµόσιες ακροάσεις της προσωρινής επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα που πραγµατοποιήθηκαν στις 1-2 εκεµβρίου 2003, 22 Ιανουαρίου και 18 Φεβρουαρίου 2004, έχοντας υπόψη τις γραπτές παρεµβάσεις των οµιλητών που προσκλήθηκαν στις δηµόσιες ακροάσεις, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του, της 12ης Φεβρουαρίου 2004, σχετικά µε την τύχη των ελλήνων και φιλιππινέζων ναυτικών µελών του πληρώµατος του Tasman Spirit στο Καράτσι, Πακιστάν 3, έχοντας υπόψη την ανταλλαγή απόψεων αντιπροσωπείας της προσωρινής επιτροπής µε τον πλοίαρχο του Prestige, Απόστολο Μαγκούρα, στις 5 Φεβρουαρίου 2004 στη Βαρκελώνη, έχοντας υπόψη τις αποφάσεις που έλαβε ο ΝΟ κατά την 23η γενική συνέλευσή του τον Νοέµβριο- εκέµβριο 2003, έχοντας υπόψη το άρθρο 150, παράγραφος 2, του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της προσωρινής επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα (A5-0000/2004), A. λαµβάνοντας υπόψη ότι διάφορα ατυχήµατα που συνέβησαν σε ευρωπαϊκά ύδατα µετά το ναυάγιο του Prestige έχουν προκαλέσει ρύπανση, όπως αυτό του πλοίου Andinet, από το οποίο έπεσαν στη θάλασσα βαρέλια που εµφάνιζαν διαρροές και περιείχαν τοξικές ουσίες, κοντά στις ολλανδικές ακτές, B. λαµβάνοντας υπόψη ότι από έρευνες προκύπτει ότι, δέκα χρόνια µετά το ατύχηµα του πετρελαιοφόρου Exxon Valdez, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στο οικοσύστηµα είναι ακόµα εµφανείς και ότι βραχυπρόθεσµες λύσεις, όπως επιχειρήσεις καθαρισµού, µπορούν µακροπρόθεσµα να προκαλέσουν ακόµη και ζηµίες, 1 P5_TA(2003)0483. 2 P5_TA(2002)0575; P5_TA(2002)0629; P5_TA(2003)0400 3 P5_TA(2004)0102 PR\516218.doc 5/13 PE 339.038

Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή υποσχέθηκε να υποβάλει το 2004 νέα δέσµη µέτρων για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα, δέσµη η οποία θα περιλαµβάνει προτάσεις σχετικά µε τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των ναυτικών, τον έλεγχο του κράτους του λιµένα και του κράτους της σηµαίας, τη διαχείριση της κυκλοφορίας των σκαφών, την ευθύνη έναντι των επιβατών και την έρευνα σε περίπτωση ναυτικών ατυχηµάτων,. λαµβάνοντας υπόψη ότι ο πλοίαρχος του Prestige, έπειτα από 83 ηµέρες κράτηση και καταβολή εγγύησης ύψους 3,2 εκατοµµυρίων δολαρίων, είναι ακόµη υποχρεωµένος να παρουσιάζεται καθηµερινά στην ισπανική αστυνοµία, E. λαµβάνοντας υπόψη ότι ο δικαστής του Corcubión απέρριψε το αίτηµα του ΕΚ να δεχθεί τον πλοίαρχο σε δηµόσια ακρόαση στις Βρυξέλλες, ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν 1,5 χρόνο µετά την καταστροφή δεν έχουν καθορισθεί ακόµη τα σχετικά δεδοµένα για την έναρξη της δίκης κατά του πλοιάρχου, Ζ. λαµβάνοντας υπόψη τις δηλώσεις του πλοιάρχου Μαγκούρα ενώπιον του Κοινοβουλίου σχετικά, µεταξύ άλλων, µε (α) τη δυσκολία προσέγγισης του εξοπλισµού έκτακτης ρυµούλκησης λόγω των (καιρικών) συνθηκών, (β) τις βλάβες στον κινητήρα µε αποτέλεσµα να µην µπορεί να τεθεί αµέσως σε λειτουργία, (γ) την προσπάθεια τόσο του πλοιάρχου όσο και των µελών των σωστικών συνεργείων να οδηγήσουν το πλοίο σε λιµένα καταφυγής, H. λαµβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ασάφεια σχετικά µε τις ακριβείς ποσότητες που βρίσκονταν στο πλοίο, αλλά ότι πριν από το ατύχηµα βρίσκονταν στο πλοίο 77.000 τόνοι βαρέος πετρελαίου, ότι υπολογίζεται πως παραµένουν άλλοι 14.000 τόνοι στο Prestige, ότι σύµφωνα µε αριθµητικά στοιχεία των ισπανικών αρχών περίπου 43.000 τόνοι έφθασαν στις ακτές ή/και αποµακρύνθηκαν λαµβάνοντας υπόψη ότι συνεχίζουν να παραµένουν στη θάλασσα περίπου 20.000 τόνοι, οι οποίοι κατά συνέπεια συνεχίζουν να απειλούν το περιβάλλον και τις ακτές, Η καταστροφή του Prestige και το ναυάγιο 1. εκφράζει τη λύπη του για τα διάφορα ναυτικά ατυχήµατα που έχουν σηµειωθεί µετά το ατύχηµα του Prestige, ιδιαίτερα την καταστροφή του φορτηγού "Rocknes" πλησίον των νορβηγικών ακτών, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 18 άτοµα τον Ιανουάριο του 2004 καλεί τις αρχές να ερευνήσουν τα αίτια και τις συνθήκες του ατυχήµατος και ιδιαίτερα ποιο ρόλο διαδραµάτισε στο ατύχηµα το γεγονός ότι επρόκειτο για πετρελαιοφόρο διπλού κύτους 2. εκφράζει την ανησυχία του για τις δηλώσεις των ισπανικών αρχών, δια στόµατος του Επιτρόπου Fernandez, ότι σε περίπτωση νέου ατυχήµατος παρόµοιου µε αυτό του Prestige θα λαµβανόταν και πάλι η απόφαση να ρυµουλκηθεί το πλοίο από την ακτή 3. χαιρετίζει τον περιορισµό της διαρροής πετρελαίου από το βυθισµένο Prestige και τα συγκεκριµένα σχέδια για την ασφάλεια του βυθισµένου πλοίου ζητεί να µεταδοθεί η πείρα που αποκτήθηκε σε αυτό το περιστατικό και να αξιοποιηθεί σε ενδεχόµενα µελλοντικά ατυχήµατα 4. διαπιστώνει µε ανησυχία ότι σχεδόν 1,5 χρόνο µετά την καταστροφή του Prestige δεν PE 339.038 6/13 PR\516218.doc

έχουν ακόµη ολοκληρωθεί ή δηµοσιοποιηθεί όλες οι έρευνες σχετικά µε τα αίτια και τις συνθήκες του ατυχήµατος δεν είναι ακόµη διαθέσιµη, επί παραδείγµατι, η έρευνα του κράτους σηµαίας του Prestige (Μπαχάµες) ζητεί να συναφθούν συµφωνίες στο πλαίσιο του ΝΟ για την ταχεία και ανεξάρτητη έρευνα των ναυτικών ατυχηµάτων 5. απευθύνει έκκληση προς τις ισπανικές δικαστικές αρχές να φανούν ελαστικότερες όσον αφορά την υποχρέωση του πλοιάρχου Μαγκούρα να παρουσιάζεται καθηµερινά στις αρχές και να διευκρινίσουν το ταχύτερο δυνατό την ηµεροµηνία έναρξης και τον προγραµµατισµό της δίκης κατά του πλοιάρχου Βελτίωση της ναυτικής ασφάλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο 6. τονίζει ότι µε τη νοµοθεσία που θεσπίσθηκε κατόπιν των ατυχηµάτων του Erika και του Prestige έχουν ληφθεί σηµαντικά µέτρα ώστε να καταστεί ασφαλέστερη η θαλάσσια κυκλοφορία στα ευρωπαϊκά ύδατα και σε αυτό προεξάρχουσα σηµασία έχει η ταχεία και πλήρης εισαγωγή και αυστηρή εφαρµογή των ευρωπαϊκών διατάξεων από τα κράτη µέλη εκφράζει τη λύπη του στο σηµείο αυτό για το γεγονός ότι οκτώ κράτη µέλη (Ιταλία, Πορτογαλία, Αυστρία, Λουξεµβούργο, Ελλάδα, Φινλανδία, Βέλγιο και Κάτω Χώρες) δεν έχουν µεταφέρει ακόµη ή έχουν µεταφέρει µερικώς στο εθνικό τους δίκαιο δύο σηµαντικές οδηγίες για τον έλεγχο της χώρας του λιµένα και τους νηογνώµονες 7. διαπιστώνει ότι τα κράτη µέλη καταβάλλουν προσπάθειες για την εφαρµογή της οδηγίας για την παρακολούθηση καλεί τα κράτη µέλη να επισπεύσουν στο βαθµό του δυνατού την εφαρµογή της εν λόγω οδηγίας και πιο συγκεκριµένα του άρθρου 20 αυτής σχετικά µε τους λιµένες καταφυγής 8. υπογραµµίζει και πάλι στο σηµείο αυτό τη σηµασία δηµιουργίας σαφούς διάρθρωσης λήψης αποφάσεων και έκδοσης εντολών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης στη θάλασσα, καθώς και ανεξάρτητης αρχής µε τις αρµοδιότητες και την εµπειρογνωµοσύνη που θα της επιτρέπουν να λαµβάνει τις αναγκαίες αποφάσεις 9. καλεί την Επιτροπή να ολοκληρώσει το συντοµότερο δυνατό την αξιολόγηση των υποβληθέντων σχεδίων και των επιτόπιων επισκέψεων και να παρουσιάσει τα αποτελέσµατα της εν λόγω έρευνας στο Συµβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 10. εκφράζει την ανησυχία του για την ολοένα και συχνότερη µεταφόρτωση πετρελαίου µεταξύ πλοίων ανοικτά των ευρωπαϊκών ακτών ζητεί, ως εκ τούτου, από τα κράτη µέλη να λαµβάνουν υπόψη κατά την εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης τους ειδικούς κινδύνους που συνεπάγεται αυτή η δραστηριότητα 11. επαναλαµβάνει το αίτηµά του προς την Επιτροπή να υποβάλει το ταχύτερο δυνατόν προτάσεις για την οικονοµική αποζηµίωση για λιµένες καταφυγής και να διασαφηνιστεί σε ποιο βαθµό προβλέπεται αποζηµίωση στις υφιστάµενες διεθνείς συµβάσεις καλεί τα κράτη µέλη και την Ένωση να κυρώσουν το ταχύτερο δυνατό τις εν λόγω συµβάσεις 12. ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόµενο υποχρεωτικής ασφάλισης για πλοία που κυκλοφορούν σε ευρωπαϊκά ύδατα, ούτως ώστε οι ζηµίες και το κόστος των λιµένων καταφυγής να µπορούν να επιβαρύνουν και την πλοιοκτήτρια εταιρεία 13. ζητεί από το Συµβούλιο Μεταφορών να λάβει επιτέλους θέση, ένα χρόνο µετά την PR\516218.doc 7/13 PE 339.038

υποβολή της πρότασης της Επιτροπής, σχετικά µε την οδηγία για την εισαγωγή (ποινικών) κυρώσεων για την πρόκληση ρύπανσης από πλοία υπογραµµίζει την άποψή του ότι η θέσπιση καθεστώτος κυρώσεων είναι ιδιαίτερα σηµαντική για την καταπολέµηση παράνοµων απορρίψεων, αλλά ότι αυτό δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε γενική ενοχοποίηση όλων των ναυτικών και να πλήξει έτσι την εικόνα του ναυτικού επαγγέλµατος 14. εξετάζει µε ανησυχία την περιορισµένη πρόοδο που έχουν επιτύχει ορισµένα νέα κράτη µέλη σχετικά µε την εφαρµογή ευρωπαϊκών και διεθνών κανόνων για τη θαλάσσια ασφάλεια η ανησυχία αφορά περισσότερο τη Μάλτα (υποχρεώσεις του κράτους σηµαίας) και την Κύπρο (υποχρεώσεις τόσο του κράτους σηµαίας όσο και του κράτους λιµένα) καλεί την Επιτροπή να λάβει τα απαραίτητα µέτρα, ώστε να προστατευθούν τα υπόλοιπα κράτη µέλη από τις σχετικές συνέπειες 15. χαιρετίζει την περιοδική δηµοσίευση, εκ µέρους της Επιτροπής, µαύρης λίστας πλοίων στα οποία δεν επιτρέπεται η είσοδος στα ευρωπαϊκά ύδατα και στους ευρωπαϊκούς λιµένες ζητεί από τα κράτη µέλη αυστηρή εφαρµογή αυτής της απαγόρευσης 16. ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση σχετικά µε την ανίχνευση (µέσω αναµεταδοτών) εµπορευµατοκιβωτίων και άλλων µονάδων φόρτωσης µε επικίνδυνο φορτίο, ώστε σε περίπτωση απώλειάς τους στη θάλασσα να µπορούν να εντοπισθούν ζητεί από την Επιτροπή να συνδέσει τις εν λόγω πληροφορίες µε τη βάση δεδοµένων SafeSeaNet 17. καλεί την Επιτροπή να µεριµνήσει ώστε στην πρόταση οδηγίας που έχει ανακοινώσει σχετικά µε τη διερεύνηση θαλάσσιων ατυχηµάτων να προβλέπεται ένα σύστηµα που θα εξασφαλίζει τη βέλτιστη ανταλλαγή πορισµάτων ερευνών µεταξύ κρατών µελών, Επιτροπής και Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Ασφάλεια της Ναυτιλίας και θα εγγυάται την ανεξάρτητη διεξαγωγή ερευνών, κατά προτίµηση µέσω της σύστασης ανεξάρτητης ευρωπαϊκής µονάδας ερευνών στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Ασφάλεια της Ναυτιλίας 18. καλεί την Επιτροπή να καταρτίσει πρόταση η οποία θα εξασφαλίζει στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Ασφάλεια της Ναυτιλίας την υπό προϋποθέσεις πρόσβαση σε πλοία, ούτως ώστε να µπορεί να διεξάγει τις επιτόπιες επιθεωρήσεις και έρευνες που της ανατίθενται Βελτίωση της ναυτικής ασφάλειας σε παγκόσµιο επίπεδο 19. υποστηρίζει την πρόσκληση του Γενικού Γραµµατέα του ΝΟ κ. Μητρόπουλου προς τις χώρες της ΕΕ να υιοθετήσουν κοινή και πλούσια σε πρωτοβουλίες στάση, στο πλαίσιο του ΝΟ, και χαιρετίζει τις συµφωνίες που συνήφθησαν µεταξύ της Επιτρόπου De Palacio και του Γενικού Γραµµατέα στο περιθώριο της συνέλευσης της επιτροπής MARE (προσωρινής επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα) τον Ιανουάριο του 2004 σχετικά µε τη στενότερη συνεργασία των δύο οργανισµών επαναλαµβάνει την έκκλησή του προς το Συµβούλιο να ζητήσει την ένταξη της Ένωσης στον ΝΟ 20. εκφράζει κατανόηση για την ανησυχία του Γενικού Γραµµατέα του ΝΟ σχετικά µε τη µονοµερή και περιφερειακή δράση χωρών εκτός του πλαισίου του ΝΟ θεωρεί όµως ότι η µονοµερής δράση της ΕΕ µπορεί να αποδειχθεί µάλλον αναγκαία σε ζητήµατα PE 339.038 8/13 PR\516218.doc

ασφάλειας υποστηρίζει, επιπλέον, ότι τα µέτρα της ΕΕ µπορούν να λειτουργήσουν καταλυτικά στο πλαίσιο του ΝΟ, όπως και στην περίπτωση της εσπευσµένης σταδιακής κατάργησης των δεξαµενόπλοιων µονού κύτους 21. θεωρεί ότι ο καθορισµός ιδιαίτερα ευαίσθητων θαλάσσιων περιοχών (Particularly Sensitive Sea Areas) στο πλαίσιο του ΝΟ δεν έχει νόηµα, εάν παραµείνει πολιτική απόφαση και δεν συνοδεύεται από σαφείς και υποχρεωτικούς κανόνες, καθώς και από αυστηρότερη υποχρέωση κοινοποίησης στοιχείων και αλλαγή πορείας (rerouting) των επικίνδυνων πλοίων ανάλογα µε το φορτίο τους 22. εκφράζει ωστόσο την κατηγορηµατική αντίθεσή του προς τη ρητή απαγόρευση εισόδου επικίνδυνων πλοίων στη ζώνη των 200 µιλίων, δεδοµένου ότι το εν λόγω µέτρο είναι νοµικά αµφιλεγόµενο, δυσχεραίνει την ταχεία και αποτελεσµατική παροχή βοήθειας σε πλοία που κινδυνεύουν και έχει ως αποτέλεσµα την αλλαγή πορείας των πλοίων, µετατοπίζοντας έτσι ή οξύνοντας το πρόβληµα 23. υπογραµµίζει ότι 80% των ατυχηµάτων στη θάλασσα οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος ζητεί συνεπώς τη θέσπιση υποχρεωτικής επιµόρφωσης στο πλαίσιο της σύµβασης για πρότυπα εκπαίδευσης, έκδοσης πιστοποιητικών και τήρησης φυλακών των ναυτικών (STCW) 24. χαιρετίζει τις αποφάσεις που ελήφθησαν τον εκέµβριο του 2003 από τον ΝΟ σχετικά µε τις κατευθυντήριες γραµµές για τoυς λιµένες καταφυγής και για τη θέσπιση συστήµατος ελέγχου σε εθελούσια βάση για τα κράτη σηµαίας ζητεί επίσης το εν λόγω σύστηµα να καταστεί υποχρεωτικό Κοινωνικοοικονοµικές, περιβαλλοντικές και αλιευτικές πτυχές 25. διαπιστώνει ότι η άµεση εγκατάσταση χώρων υδατοκαλλιέργειας στις πληγείσες περιοχές µετά την καταστροφή του Prestige µπορεί µεν να ανακούφισε βραχυπρόθεσµα τον πληγέντα αλιευτικό τοµέα, αλλά εκφράζει φόβους ότι η εν λόγω απόφαση, σε συνδυασµό µε την υπεραλιεία, θα έχει µακροπρόθεσµα αρνητικές συνέπειες στους αλιευτικούς πόρους και στην αποδοτικότητα του κλάδου 26. υπογραµµίζει ότι από τις εµπειρίες µετά την καταστροφή του Exxon Valdez προκύπτει η αναγκαιότητα διενέργειας µακροσκελούς επιστηµονικής έρευνας σχετικά µε τις µακροπρόθεσµες περιβαλλοντικές επιπτώσεις της καταστροφής του Prestige η εν λόγω έρευνα θα πρέπει, µεταξύ άλλων, να ασχοληθεί µε τις µακροχρόνιες επιπτώσεις της ρύπανσης στην τροφική αλυσίδα και µε τις συνέπειες της ρύπανσης στη βιοποικιλότητα ζητεί τη σύναψη συµφωνιών σχετικά µε την κοινή χρηµατοδότηση της εν λόγω έρευνας από τις πληγείσες περιοχές, τα κράτη µέλη και την ΕΕ 27. αναµένει ότι η διενέργεια µακροπρόθεσµης έρευνας και η ανταλλαγή των στοιχείων των ερευνών θα καταστήσουν δυνατή τη ρεαλιστικότερη εκτίµηση των άµεσων και των απώτερων ζηµιών και έτσι θα ακολουθηθεί µία πιο συνετή προσέγγιση σε µελλοντικές περιβαλλοντικές καταστροφές 28. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή. PR\516218.doc 9/13 PE 339.038

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στις 19 Νοεµβρίου 2002, έπειτα από έξι ηµέρες περιπλάνησης λόγω κακοκαιρίας, το πετρελαιοφόρο "Prestige" βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της Γαλικίας (Ισπανία). Αυτό προκάλεσε οικολογική και οικονοµική καταστροφή εξαιρετικά µεγάλης έκτασης. Ιδιαίτερα µεγάλο πλήγµα δέχθηκαν οι κλάδοι της αλιείας και του τουρισµού στη Γαλικία και τις γειτονικές περιοχές. Το πετρέλαιο εξαπλώθηκε σε εκτεταµένη περιοχή και ρύπανε όχι µόνο τις ισπανικές, αλλά, µεταξύ άλλων, και τις γαλλικές και τις πορτογαλικές ακτές. Αµέσως µετά τη βύθιση του Prestige, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε µε δύο ψηφίσµατα την ανησυχία του σχετικά µε την οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε. Στις 19 και 20 Μαρτίου 2003 το Κοινοβούλιο διοργάνωσε ανοικτή ακρόαση µε διάφορους εµπειρογνώµονες στις Βρυξέλλες. Στη συνέχεια, τον Μάρτιο του 2003, αντιπροσωπεία του Κοινοβουλίου πραγµατοποίησε επίσκεψη στην πληγείσα περιοχή, τη Γαλικία, που ακολουθήθηκε από επίσκεψη σε διάφορους ναυτικούς οργανισµούς και ναυτικά ιδρύµατα στη Βρέστη (Γαλλία) τον Απρίλιο του 2003. Τα πορίσµατα κατατέθηκαν σε µία έκθεση και ένα ψήφισµα που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 23 Σεπτεµβρίου 2003. Προσωρινή επιτροπή για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα Στο ψήφισµά του της 23ης Σεπτεµβρίου το Κοινοβούλιο ζητεί, µεταξύ άλλων, τη συγκρότηση προσωρινής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα. Στόχος της εν λόγω επιτροπής θα είναι η αξιοποίηση του έργου που έχει ήδη πραγµατοποιήσει το Κοινοβούλιο. Στις 5 Νοεµβρίου 2003 η ολοµέλεια ενέκρινε επίσηµα τη συγκρότηση της εν λόγω επιτροπής (της επιτροπής MARE ) µε τις ακόλουθες αρµοδιότητες: (α) να µελετήσει λεπτοµερώς ναυτικές καταστροφές, και ειδικότερα αυτές του Prestige, του Erika και άλλα πρόσφατα ατυχήµατα και συµβάντα (β) να αναλύσει περαιτέρω τις κοινωνικές και οικονοµικές τους συνέπειες, µε ιδιαίτερη αναφορά στην αλιεία, στη βιοµηχανία και στον τουρισµό καθώς και στο περιβάλλον και την υγεία (γ) να εξετάσει γενικότερα τις προδιαγραφές ασφάλειας στη ναυσιπλοΐα και την εφαρµογή αυτών των προδιαγραφών εκ µέρους των κρατών µελών σύµφωνα µε το κοινοτικό και το διεθνές δίκαιο (δ) να επιδιώξει τη διασφάλιση της εφαρµογής των συστάσεων που περιλαµβάνονται στο από 23 Σεπτεµβρίου 2003 ψήφισµά του (ε) να προτείνει πρόσθετα µέτρα που κρίνονται αναγκαία Έπειτα από συντακτική συνέλευση τον Νοέµβριο, η προσωρινή επιτροπή για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα δέχθηκε σε τρεις δηµόσιες ακροάσεις (τον εκέµβριο, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο) µεγάλο αριθµό τεχνικών εµπειρογνωµόνων, επιστηµόνων και εκπροσώπων µη κυβερνητικών οργανώσεων για τα θέµατα που άπτονται των αρµοδιοτήτων της. Επίσης, µίλησε και µε εκπροσώπους των αρχών, µεταξύ άλλων, µε την Ευρωπαϊκή PE 339.038 10/13 PR\516218.doc

Επιτροπή, την ιρλανδική προεδρία της ΕΕ και τον επίτροπο της ισπανικής κυβέρνησης αρµόδιο για τη διαχείριση του ζητήµατος του Prestige. Ανταλλαγή απόψεων µε τον πλοίαρχο του Prestige, Απόστολο Μαγκούρα Ο πρόεδρος της προσωρινής επιτροπής υπέβαλε αίτηµα τον Ιανουάριο στις ισπανικές δικαστικές αρχές να επιτρέψουν στον πλοίαρχο του Prestige κ. Απόστολο Μαγκούρα να µεταβεί στις Βρυξέλλες για να γίνει δεκτός σε ακρόαση κατά τη διάρκεια µίας εκ των δηµοσίων ακροάσεων. Αντιπροσωπεία της επιτροπής MARE, αποτελούµενη από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο, τον εισηγητή και τρία µέλη, πραγµατοποίησε σχετική επίσκεψη στη Βαρκελώνη µε σκοπό την ανταλλαγή απόψεων µε τον πλοίαρχο και τον δικηγόρο του. Λίγες ηµέρες αργότερα, στις 10 Φεβρουαρίου, το ΕΚ έλαβε την απόρριψη του αιτήµατός του από τις δικαστικές αρχές. Κατά τη συνάντηση στη Βαρκελώνη, η οποία κατόπιν αιτήµατος του πλοιάρχου έλαβε χώρα κεκλεισµένων των θυρών, ο πλοίαρχος Μαγκούρας παρουσίασε τη δική του εκδοχή των γεγονότων µεταξύ 13ης Νοεµβρίου 2002, όταν το Prestige άρχισε να αντιµετωπίζει προβλήµατα, και 15ης Νοεµβρίου 2002, ηµέρα που ο ίδιος αποµακρύνθηκε µε ελικόπτερο από το πλοίο. Η ανταλλαγή απόψεων µε την αντιπροσωπεία επιβεβαίωσε σε γενικές γραµµές τη γραπτή δήλωση που είχε υποβάλει ο πλοίαρχος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2003. Η συνάντηση επέτρεψε στον πλοίαρχο να προβεί στις απαραίτητες εξηγήσεις και διευκρινίσεις. Αναφέρθηκε περαιτέρω στα προβλήµατα που αντιµετώπισε κατά την πρόσδεση του σωστικού σκοινιού στο πλοίο. Αυτό, σύµφωνα µε τον πλοίαρχο, οφειλόταν στις καιρικές συνθήκες, στην ύπαρξη πετρελαίου και νερού στο κατάστρωµα και στα κύµατα που χτυπούσαν το κατάστρωµα. Επιπλέον, δεν υπήρχε ο απαραίτητος ατµός και το ανθρώπινο δυναµικό για τη χρήση του εξοπλισµού έκτακτης ρυµούλκησης. Ο πλοίαρχος υπογράµµισε ότι τόσο πριν όσο και µετά την πλήρωση των δεξαµενών έρµατος για να µην γείρει το πλοίο από τη µία πλευρά αναγκάστηκε να προβεί σε υπολογισµούς ώστε να εκτιµηθούν οι συνεπαγόµενοι κίνδυνοι. Επίσης, ο πλοίαρχος µίλησε και για τις εντολές που έλαβε από τις ισπανικές αρχές, για την επιχείρηση διάσωσης και τη δίκη που ετοιµάζεται εις βάρος του και στην οποία τον βαρύνουν οι κατηγορίες µη συµµόρφωσης σε εντολές και ρύπανσης του περιβάλλοντος. Ο πλοίαρχος αρνείται κατηγορηµατικά αµφότερες τις κατηγορίες. Τέλος, εξέφρασε αµφιβολίες σχετικά µε το εάν η περιβαλλοντική καταστροφή θα µπορούσε να αποφευχθεί εάν το Prestige είχε ρυµουλκηθεί σε λιµένα καταφυγής. Ατυχήµατα από το Prestige και εξής Παρά τα µέτρα που ελήφθησαν µε αφορµή το ναυάγιο του Prestige, από τον Νοέµβριο του 2002 δυστυχώς σηµειώθηκαν και άλλα ναυτικά ατυχήµατα στα ευρωπαϊκά χωρικά ύδατα. Ένα από τα σοβαρότερα ατυχήµατα ήταν η βύθιση του φορτηγού Rocknes στις 19 Ιανουαρίου 2004. Το φορτηγό, µε τριανταµελές πλήρωµα και µε φορτίο λίθους, προσέκρουσε στα ανοικτά των ακτών της νορβηγικής πόλης Bergen πιθανώς σε ύφαλο, µε αποτέλεσµα να ανατραπεί εντός δευτερολέπτων. Η επιχείρηση διάσωσης τέθηκε σε εφαρµογή άµεσα 12 µέλη του πληρώµατος σώθηκαν, ορισµένα εξ αυτών αφότου ανοίχτηκε οπή στο κύτος. Οι PR\516218.doc 11/13 PE 339.038

υπόλοιποι 18 βρήκαν το θάνατο στα παγωµένα νερά. Ο εν λόγω ύφαλος δεν καταγράφεται στους ναυτικούς χάρτες και βρίσκεται εκτός ναυτικού διαύλου. Ενδεχοµένως το πλοίο να βρισκόταν ήδη εκτός πορείας όταν προσέκρουσε στον ύφαλο. Περαιτέρω έρευνα θα πρέπει να αποδείξει την ακριβή αιτία του εν λόγω ατυχήµατος. Σηµαντικό είναι να διαπιστωθεί ο ρόλος του διπλού κύτους κατά τη βύθιση αυτόπτες µάρτυρες αναφέρουν ότι είδαν νερό να κυλάει µεταξύ των δύο κυτών, κάτι που θα µπορούσε να είναι η αιτία της ταχείας ανατροπής του πλοίου. Σε άλλα ατυχήµατα δεν υπήρχαν ανθρώπινα θύµατα, αλλά (επικίνδυνο) φορτίο κατέληξε στη θάλασσα. Αυτό αφορά, για παράδειγµα, την περίπτωση του αιθιοπικού φορτηγού πλοίου Andinet που διέτρεχε κίνδυνο όταν τον εκέµβριο του 2003 έπεσαν στη θάλασσα ανοικτά των ακτών των Κάτω Χωρών τρία εµπορευµατοκιβώτια και 63 βυτία µε το συντηρητικό ξύλου πεντοξείδιο του αρσενικού. Έτσι, πιθανότατα 5.000 λίτρα της εν λόγω τοξικής ουσίας χύθηκαν στη θάλασσα. Παρατηρήσεις του εισηγητή Ο εισηγητής διαπιστώνει ότι η συγκρότηση της επιτροπής MARE έδωσε τη δυνατότητα στο Κοινοβούλιο να αξιοποιήσει το έργο που είχε πραγµατοποιηθεί για την πρώτη έκθεση για το Prestige. Κατά τις τρεις δηµόσιες ακροάσεις και τη συνάντηση µε τον πλοίαρχο του Prestige παρουσιάστηκαν χρήσιµες συµπληρωµατικές πληροφορίες σχετικά τόσο µε τη διαχείριση (της καταστροφής) του Prestige όσο και µε τις δυνατότητες για βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα στην Ευρώπη και παγκοσµίως. Επίσης, η επιτροπή MARE απετέλεσε για διάστηµα ενάµιση χρόνου το πλαίσιο στο οποίο οι αρµόδιοι για τη λήψη αποφάσεων, µεταξύ άλλων, στο ΕΚ, το Συµβούλιο, την Επιτροπή, την EMSA και τον ΝΟ, προέβησαν σε αµοιβαία ανταλλαγή απόψεων για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα. Αυτό εγγυήθηκε µία διαρκή πολιτική ενασχόληση µε θέµατα ναυτικής ασφάλειας. Σε ορισµένες περιπτώσεις, δε, είχε και άµεσα αποτελέσµατα. Έτσι, η Επίτροπος De Palacio και ο γενικός γραµµατέας του ΝΟ κ. Μητρόπουλος, εκµεταλλευόµενοι την παρουσία τους σε µία από τις δηµόσιες ακροάσεις, συνήψαν στο περιθώριο της εν λόγω ακρόασης συγκεκριµένες συµφωνίες για αυξηµένη συνεργασία µεταξύ των οργανισµών που εκπροσωπούν. Η επιτροπή MARE απέδειξε έτσι την χρησιµότητά της ως διεθνές φόρουµ διαλόγου. Η επιτροπή MARE και η παρούσα έκθεση προσέφεραν επίσης τη δυνατότητα να εκτιµηθεί σε ποιο βαθµό οι συστάσεις της έκθεσης για το Prestige του Σεπτεµβρίου του 2003 µεταφράστηκαν ήδη σε πολιτικές. Σε ορισµένες περιπτώσεις τούτο οδήγησε σε θετικά συµπεράσµατα: ελήφθησαν εν τω µεταξύ µέτρα ώστε να απαγορευθεί η κυκλοφορία παλαιών δεξαµενόπλοιων µονού κύτους που µεταφέρουν πετρέλαιο στα ευρωπαϊκά ύδατα και επιπλέον οι συµπληρωµατικές αρµοδιότητες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Ασφάλεια της Ναυτιλίας έτυχαν περαιτέρω αναγνώρισης. Επιπλέον, η Επιτροπή έχει ανακοινώσει για το 2004 δέσµη συµπληρωµατικών µέτρων µε τα οποία εγκρίνονται ορισµένα προηγούµενα αιτήµατα του ΕΚ. Αυτή η δέσµη µέτρων θα περιλαµβάνει τις ακόλουθες προτάσεις: - ανακοίνωση σχετικά µε την εφαρµογή των διατάξεων του ΟΕ για τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των ναυτικών - επικαιροποίηση της οδηγίας για τον έλεγχο του κράτους του λιµένα PE 339.038 12/13 PR\516218.doc

- οδηγία για τη δηµιουργία συστήµατος διαχείρισης της κυκλοφορίας των πλοίων και ενηµέρωσης (επικαιροποίηση της οδηγίας 2002/59/ΕΚ) - κανονισµό σχετικά µε τη συµµόρφωση προς τις διατάξεις του ΝΟ σχετικά µε το κράτος της σηµαίας (σε συνδυασµό µε απλοποιηµένες διαδικασίες ελέγχου από το κράτος του λιµένος) - κανονισµό σχετικά µε το πρωτόκολλο των Αθηνών Ευθύνη έναντι των επιβατών σε όλες τις µεταφορές (εθνικές και διεθνείς) και - οδηγία για τη διερεύνηση θαλάσσιων ατυχηµάτων. Βέβαια, δεν ελήφθησαν σε όλα τα σηµεία πλήρως υπόψη οι συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Κάποια κράτη µέλη ακόµη δεν έχουν ανταποκριθεί πλήρως στη νοµική τους υποχρέωση να διαθέτουν λιµένες καταφυγής και να καταρτίσουν σχέδια για την αντιµετώπιση εκτάκτων αναγκών αυτό ήταν ένα από τα σηµαντικότερα σηµεία του ψηφίσµατος του Σεπτεµβρίου του 2003. Και σε άλλα ζητήµατα, όπως η ένταξη της Ένωσης στον ΝΟ και οι κυρώσεις σε περιπτώσεις θαλάσσιας ρύπανσης, δεν δόθηκε σχεδόν καµία συνέχεια από το Συµβούλιο. Στο παρόν σχέδιο ψηφίσµατος ο εισηγητής επαναλαµβάνει ορισµένα αιτήµατα που έχουν ήδη εκφραστεί, καθώς και µία σειρά νέες συστάσεις. PR\516218.doc 13/13 PE 339.038