ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОҒЛИҚНИ САҚЛАШ ВАЗИРЛИГИ ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ ТАСДИҚЛАЙМАН Тиббий профилактика факультети декани проф. Ф.И.Саломова 2015 й. «Биофизика» фанидан оралиқ назорат учун ўргатувчи-назорат қилувчи тест саволлари Мазкур оралиқ назорат тест саволлари Тиббий профилактика факултети Информатика, биофизика ва нормал физиология кафедраси мажлисида кўриб чиқилган ва муҳокама қилинган (Баённома 2015 й.) Кафедра мудири: М.И.Базарбаев Тошкент 2015
«Тиббий профилактика» факультети «Информатика, биофизика ва нормал физиология» кафедраси «Биофизика» фанидан оралиқ назорат тест топшириқлари Тузувчилар: И.М.Муллажонов - «Тиббий профилактика» факультети «Информатика, биофизика ва нормал физиология» кафедраси доценти А.З.Собиржонов - «Тиббий профилактика» факультети «Информатика, биофизика ва нормал физиология» кафедраси ассистенти У.М.Абдужабборова - «Тиббий профилактика» факультети «Информатика, биофизика ва нормал физиология» кафедраси ассистенти И.Ш.Саидназарова - «Тиббий профилактика» факультети «Информатика, биофизика ва нормал физиология» кафедраси ассистенти. «Информатика, биофизика ва нормал физиология» кафедраси, 2015 йил 2
ТИББИЙ ВА БИОЛОГИК ФИЗИКА ФАНИНИ ТИББИЁТ ФАНИ ВА АМАЛИЁТИ РИВОЖЛАНИШИДАГИ АҲАМИЯТИ. БИОЭНЕРГЕТИКА 1. Биофизика қуйидагиларни ўрганувчи фандир: биологик объектларнинг физик хоссаларини биологик системаларда кечадиган физик-кимевий жараенларни 2. Материя харакатининг юкори формаси булган хаёт қуйидаги материя харакатининг куйи формаларини уз ичига олади: физик кимевий 3. Биофизика: физиологик жараенлар механизмларини очиб беради кузатилаётган биологик ходисалар сабабини тушунтириб беради 4. Умумий ва амалий биофизика халкаро ассоциацияси карорига биноан биофизика қуйидаги булимлардан ташкил топган: молекуляр биофизика хужайра биофизикаси сезги органлари биофизикаси мураккаб системалар биофизикаси 5. Молекуляр биофизика қуйидагиларни куриб чикади: биологик молекулаларнинг тузилиши биологик молекулаларнинг физик хоссалари 6. Хужайра биофизикаси қуйидагиларни ўрганади: хужайра ультраструктураси хамда унинг физик ва физик-кимевий хусусиятлари хужайралар функционал активлигининг физик-кимевий куринишлари 7. Сезги органлари биофизикаси қуйидагиларни ўрганади: рецепциянинг молекуляр даражадаги физик-кимевий механизмларини ташки таъсирлар энергиясининг нерв хужайраларининг специфик реакциясига айланиши ахборотнинг сезги органларида кодланиш механизмларини 8. Мураккаб системалар биофизикаси қуйидаги масалаларни ўрганади: мураккаб тузилган куп хужайрали организмларда бошкариш ва уз-узини бошкариш механизмларини мураккаб тузилган куп хужайрали системалар фаолиятининг термодинамик ва кинетик хусусиятларини 9. Қуйидаги термодинамик системалар мавжуд: очик ёпик изоляцияланган 10. Очик система атроф мухит билан: 3
модда алмашинади энергия алмашинади 11. Ёпик система атроф мухит билан: модда алмашинмайди энергия алмашинади 12. Изоляцияланган система атроф мухит билан: модда алмашинмайди энергия алмашинмайди 13. Қуйидаги энергия турлари мавжуд: механик иссиклик кимевий электрик кинетик потенциал 14. Термодинамиканинг биринчи конуни аниклайдики: системанинг умумий энергияси, системадаги узгаришлардан катъий назар, доимийлигича колади системада энергиянинг узгариши факат атроф мухит билан энергия алмашинуви натижасида юзага келиши мумкин 15. Система ички энергиясининг узгариши қуйидагиларнинг алгебраик йигиндисига тенг: жараен давомида берилган иссиклик микдори бажарилган иш 16. Организмда қуйидаги иш турлари мавжуд: кимёвий механик осмотик электрик 17. Тирик системалар учун бирламчи энергия манбаи булиб қуйидагилар хисобланади: куеш нурланиши усимликлар учун озик моддалар тирик организмлар учун хайвонлар учун 18. Организмда иссикликнинг икки тури ишлаб чикарилади: бирламчи еки асосий иккиламчи еки актив 19. Иссик конлиларда иссиклик ишлаб чикариш қуйидаги жараенлар оркали бошкарилади: бирламчи иссиклик хосил килиш тезлигини узгартириш 4
иккиламчи иссиклик хосил килиш тезлигини узгартириш 20. Термодинамиканинг иккинчи конуни аниклайдики: иссиклик уз-узича харорати паст жисмдан харорати юкори жисмга ута олмайди жисмнинг совуши хисобига иссикликни ишга айланиши бирдан - бир натижаси булган доимий жараён булиши мумкин эмас 21. Системада молекулаларнинг харакати (уз-узича) доимо қуйидаги томонга караб кечади: максимал хаос ички энергиянинг системада бир текисда таркалиши 22. Термодинамик жараёнларнинг кечиш эхтимоллигини қуйидагилар характерлайди: энтропия эркин энергия 23. Энтропия қуйидагиларнинг улчовидир: энергиянинг деградацияси жараеннинг кайтмаслиги системанинг тартибсизлилик даражаси 24. Энтропия: кайтар изотермик жараёнда ажралиб чикадиган иссиклик микдорига тугри пропорционалдир жараён кечаетган абсолют хароратга тескари пропорционалдир 25. Энтропиянинг микдори: тартибли системада кичик хаотик системада катта 26. Тирик системада: эркин энергия ошиб боради энтропия камайиб боради 27. Системанинг ички энергияси қуйидагиларнинг йигиндисига тенг: эркин энергия богланган энергия 28. Тирик системаларда эркин энергия қуйидаги жараёнларда тупланади: фотосинтезнинг ёруглик фазасида (усимликларда) озик моддаларининг оксидланишида (хайвонларда) 29. АТФ гидролизи энергияси қуйидагилар учун сарфланади: иш бажариш (мушакларнинг кискариши, моддалар синтези) градиентларни хосил килиш 30. Тирик хужайраларда қуйидаги градиент турлари мавжуд: 5
концентрацион осмотик электрик 31. Термодинамика конунларини биологик системалар учун кулланганда қуйидагиларни назарда тутмок зарур: улар модда ва энергия окими учун очикдирлар тирик системалардаги жараёнлар кайтмасдир тирик системалар мувозанат холатидан узокдадир улар структураланганлар, гетерофазалидирлар 32. Пригожин назарияси таъкидлайдики: стационар холатда энтропиянинг усиши вакт давомида узгармасдир стационар холатда энтропиянинг усиши вакт давомида минималдир 33. Система ривожланиши критерияси асосида шу нарса етадики, кайтмас жараенларнинг энтропияси доимо: изоляцияланган системада максимумга интилади (Клаузиус критерияси) очик системада минимумга интилади (Пригожин критерияси) 34. Адиабатик жараён учун термодинамиканинг биринчи конуни: Q=0 A=-дельтаU 35. Адиабатик сикилишда нима кузатилади? температура ортади ташки кучлар иш бажаради газнинг иши манфий 36. Адиабатик кенгайишда нима кузатилади? температура пасаяди газ иш бажаради 37. Тирик организм энтропияси... узгармас катталик ds=0 38. Изохорик жараён учун термодинамиканинг биринчи конуни: V=const Q=дельтаU 39. Изобарик жараён учун термодинамиканинг биринчи конуни: p=const Q=дельтаU+A 40. Изотермик жараён учун термодинамиканинг биринчи конуни: T=const Q=A 6
41. Очик термодинамик системалар ташки мухит билан қуйидагилар билан алмашинади: модда энергия 42. Стационар холатда, белгиланган ташки параметрларда энтропия махсулотининг тезлиги вакт буйича доимий катталиги минимал 43. Органларда хосил булган товушларни эшитиб куришга асосланган усуллар: аускультация перкуссия 44. Солиштирма акустик каршилик кандай физикавий катталиклар купайтмасига тенг? мухит зичлиги товуш тезлиги 45. Физикавий терморегуляцияда иссиклик алмашинуви кандай усулларда амалга ошади? иссиклик утказувчанлик иссиклик нурланиши 46. Энергия окимининг улчов бирликларини курсатинг: Вт/м^2 Ж/с*м^2 47.Термодинамикада қуйидаги системалар ўрганилади очик системалар епик системалар ташки мухит билан модда, энергия ва температура алмашинадиган системалар 48. Системанинг стационар холатида: Босим узгармайди Температура узгармайди Хажм узгармайди 49. Системанинг стационар холатида: Атроф-мухит билан энергия алмашинади Атроф -мухит билан модда алмашинади 50. Газлар бажарган ишлар микдори боглик булади: Газнинг босимига Газ хажмининг узгаришига 51. Қуйида келтирилган жараёнларнинг кайси бирлари кайтмас жараёнларни ифодалайди? Газнинг бушлик томон кенгайиши 7
Диффузия Иссиклик алмашиниши 52. Келтирилган иссиклик микдори деб айтилади: Модда томонидан олинган иссиклик микдорининг иссиклик алмашинуви юз берган пайтдаги температурага нисбатига Ишчи моддаси томонидан бурилган иссиклик микдори иссиклик алмашинуви юз бераётган пайтдаги температурага нисбатига 53. Организмни халокатга олиб келиши мумкин: Агар организм ташки шароитларнинг узгаришида узининг стационар холатини саклай олмаса Атроф-мухитда буладиган узгаришларга мослаша олмаганда 54. Бир цикл давомида келтирилган иссиклик микдорларининг йигиндиси: Кайтувчан циклларда 0 га тенг Кайтмас циклларда 0 дан кичик 55. Келтирилган иссиклик микдорларининг система энтропияси билан богликлиги. Кайтмас жараёнларда келтирилган иссиклик микдорларининг йигиндиси энтропиянинг узгаришидан кичик Кайтувчан жараёнларда келтирилган иссиклик микдорларининг йигиндиси энтропиянинг узгаришига тенг 56. Агар жараён изоляцияланган системада утса, у холда: Кайтувчан жараёнда энтропия узгармайди Кайтмас жараёнда энтропия ошади 57. Ёпик системанинг атроф-мухитдаги жисмлар билан узаро таъсирлашишида улар орасида энергия алмашинуви амалга ошиши мумкин булган жараёнларни курсатинг. Иш бажариш оркали Иссиклик алмашинуви оркали 58. Газнинг бажарган иши: Газ кенгайганда бажарилган иш мусбат ва 0 дан катта Газни сикилишда бажарилган иш манфий ва 0 дан кичик 59. Термодинимиканинг 1-конуни қуйида курсатилган кайси физикавий катталикларни бир-бирига боглайди? Системага берилган иссиклик микдорини Система ички энергиясининг узгаришини Система томонидан бажарилган ишни 60. Термодинимиканинг 1-конуни курсатади: Системага берилган иссиклик микдори Система ички энергиясини узгартириш учун сарфланади 8
Система томонидан иш бажариш учун сарф булади 61. Хамма ташки кучларнинг газ устидан бажарган иши: Газ кенгайишида бажарилган иш манфий Газ сикилишида бажарилган иш мусбат 62. Қуйида курсатилган жавоблардан кайсилари термодинамиканинг 2- конунини ифодалайди? Иссиклик микдори уз-узидан температураси кичик булган жисмдан температураси юкори булган жисмга утмайди Бир жисмни совуши хисобига олинган иссиклик микдорини тула ишга айлантириб булмайди 63. Идеал иссиклик машинаси (2-тур абадий двигатели) асосан тузилган: Иситгичдан 2-тур двигателидан 64. 2-тур абадий двигателининг ишлаш жараёни : Иситгичдан иссиклик микдорини олади Иситгичдан олинган иссиклик микдорининг хаммасини тула иш бажариш учун сарфлайди 65. Реал иссиклик машинаси асосан тузилган: Иситгичдан Иссиклик двигателидан Совутгичдан 66. Реал иссиклик машиналарининг ишлаш жараёнида: Иситгичдан олинган иссиклик микдорининг бир кисмини иш бажариш учун сарфлайди Иссиклик микдорининг бир кисмини совутгичга узатади 67. Кайтувчан ва кайтмас машиналарнинг фойдали иш коэффициентларни бахолаш: Кайтувчан жараёнда ишлайдиган машиналарнинг Ф.И.К. кайтмас жараёнда ишлайдиган машиналарнинг Ф.И.К. дан катта Кайтмас жараёнда ишлайдиган машиналарнинг Ф.И.К. хамма вакт кайтувчан жараёнда ишлайдиган машиналарнинг Ф.И.К. дан кичик 68. Термодинамиканинг биринчи конунини ифодаловчи катталикларни курсатинг Q дельта U A 69. Cp ва Cv орасидаги муносабат кандай? Cp>Cv Cp=Cv+R 9
70. Изохорик жараёнда кайси катталиклар узгармайди? масса хажм 71. Изобарик жараёнда кандай катталиклар узгармайди? масса босим 72. Изотермик жараёнда кандай катталиклар узгармайди? масса температура БИОМЕХАНИКА. ОДАМ ТАЯНЧ ҲАРАКАТ АППАРАТИ, БЎҒИМ ВА РИЧАГЛАРИ ФАОЛИЯТИНИНГ МЕХАНИКАВИЙ АСОСЛАРИ 73.Каттик жисм деформацияланганда кузатиладиган кучланиш қуйидагиларга боглик таъсир куч катталигига жисм кундаланг кесим юзасига таъсир куч давомлилигига 74. Биологик тукималарнинг механик хоссаларини моделлаштиришда пружина эластик деформациясини ифодалайди тешик поршенли цилиндрдаги суюклик ковушкок тукимани ифодалайди уларни кетма-кет уланган холати эластик ва ковушкок хоссаларни ифодалайди 75. Инсон тана кисмларини харакатланишини таъминловчи анатомик тузилишлар суяклар мушаклар 76.Инсон танасида мавжуд булган бугимларнинг эркинлик даражалари 1 2 3 77.Одамнинг бажараетган ишини улчашда кулланиладиган курилма Эргометр Велоэргометр 78. Ричагларнинг кандай турларини биласиз? куч ричаги тезлик ричаги 79. Куч ричагида - кучдан ютилади кучишдан ютказилади 10
80. Тезлик ричагидакучишдан ютилади кучдан ютказилади 81. Куч ричагининг мисолини курсатинг: бармоклари учида турилганда пастки жаг 82. Тезлик ричагининг мисолини курсатинг: пастки жаг билак суяклари 83. Одам организмида битта эркинлик даражасига кайси бугим эга? елка-тирсак кул панжаси 84. Одам организмида иккита эркинлик даражасига кайси бугим эга? билак-кафт атланто-энса 85. Мускул ишининг кандай турларини биласиз? изометрик изотоник 86. Мускул изотоник кискарганда нима содир булади? мускул узунлиги камаяди кучланиш доимий булади иш бажарилади 87. Мускул изометрик кискарганда нима содир булади? мускул узунлиги узгармайди иш бажарилмайди 88. Мускул ишини улчаш усули ва аппарати кандай номланади? эргометрия эргометр 89. Жисм узунлигини икки марта орттириш учун керак булган кучланишга сон жихатдан тенг катталик... дейилади. Юнг модули эластиклик модули 90. Юнг модулининг улчов бирликларини курсатинг: Н/м^2 Па 91. Механик кучланиш - бу қуйидаги катталикларнинг нисбатига тенг: куч юза 11
92. Эластик жисмларда нисбий деформация кандай катталикларга боглик? (Гук конуни) механик кучланишга Юнг модулига 93. Ёпишкок жисмларда эластик деформацияда нисбий деформация кандай катталикларга боглик? механик кучланишга вактга ёпишкокликка 94. Нисбий деформациянинг формуласини ва улчов бирлигини курсатинг: дельта l/lo улчовсиз катталик 95. Механик кучланишнинг улчов бирликларини курсатинг: Па Н/m^2 96. Ёпишкок жисмларда нисбий деформация тугри пропорционал: механик кучланишга кучни таъсир этиш вактига 97. Суяк тукимаси кандай механик характеристикаларга эга? каттиклик мустахкамлик БИОРЕОЛОГИЯ. ГЕМОДИНАМИКА. ОРГАНИЗМ СУЮҚ МУҲИТЛАРИНИНГ МЕХАНИК ҲОССАЛАРИНИ МОЛЕКУЛЯР АСОСЛАРИ. 98. Суюклик ковушкоклиги - бу: заррачалар орасидаги илашиш кучлари оркали юзага келадиган ходисадир молекулалар орасидаги ички ишкаланиш ходисасидир 99. Ички ишкаланиш кучи: узаро таъсирлашаетган катламлар юзасига пропорционалдир агар катламларнинг бир-бирига нисбатан тезлиги канча катта булса, шунча каттадир 100. Ишкаланиш кучи Ньютон тенгламасига кура: узаро таъсирлашаетган катламлар юзасига тугри пропорционалдир тезлик гродис тугри пропорционалдир 101. Температура ошиши билан ковушкоклик: суюкликлар учун камаяди газлар учун ортади 102. Ньютон суюкликлари - бу: 12
ковушкоклиги тезлик градиентига боглик булмаган суюкликлардир Ньютон тенгламасига буйсунадиган суюкликлардир 103. Ноньютон суюкликлари - бу: ковушкоклиги тезлик градиентига боглик булган суюкликлардир Ньютон тенгламасига буйсунмайдиган суюкликлардир 104. Ноньютон суюкликлари: мураккаб ва йирик молекулалардан ташкил топган фазовий структуралар хосил киладилар 105. Ньютон суюкликларига қуйидагилар киради: сув сийдик суюлтирилган кон зардоби 106. Ноньютон суюкликларига қуйидагилар киради: лимфа кон хужайра протоплазмаси 107. Капиллярдан окаетган суюклик хажми қуйидагиларга боглик: ковушкокликка капилляр диаметрига босим фаркига 108. Капиллярдан окаетган суюклик хажми: капилляр радиусига тугри пропорционал босим градиентига тугри пропорционал кон ковушкоклигига тескари пропорционал капилляр узунлигига тескари пропорционал 109. Ковушкоклик қуйидагиларнинг харакати натижасида юзага келади: суюкликларнинг томирларда (Пуазейль формуласи ердамида топилади) жисмларнинг суюкликларда (Стокс формуласи ердамида топилади) 110. Кичик тезликларда харакатланаетган жисмга булган каршилик кучи: суюклик ковушкоклигига тугри пропорционалдир жисм харакати тезлигига тугри пропорционалдир жисм улчамларига тугри пропорционалдир 111. Суюкликларнинг окиши қуйидагича булади: каватли еки ламинар уюрмали еки турбулент 112. Суюкликнинг трубадан окиш характери қуйидагиларга боглик: суюклик хоссаларига (зичлиги, ковушкоклиги) окиш тезлигига 13
труба улчамларига 113. Рейнольдс сони: суюклик зичлигига тугри пропорционал суюкликнинг окиш тезлигига тугри пропорционал труба диаметрига тугри пропорционал суюклик ковушкоклигига тескари пропорционал 114. Суюкликнинг окишига каршилик: ламинар окимда кичик турбулент окимда катта 115. Турбулент оким: кушимча энергия сарфлаш билан кечади юракнинг кушимча иш бажаришига олиб келади 116. Артерияларда коннинг окими: нормада ламинар баъзи касалликларда турбулент 117. Бурун бушлигида хавонинг окиши: нормада ламинар баъзи касалликларда турбулент 118. Сирт таранглик: Бирор суюклик сиртини ўзгармас температурада вужудга келтиришда бажарилган ишни юза бирлигига нисбатидир Ж/м^2 еки Н/м да ифодаланади 119. Турли мухитларнинг булиниш сиртида қуйидаги холатлар кузатилиши мумкин: хуллаш (каттик сирт гидрофиль) хулламаслик (каттик сирт гидрофоб) 120. Хуллашда: суюклик ва каттик жисм молекулалари орасидаги узаро таъсир кучлари каттик жисм ва газ молекулаларининг узаро таъсир кучларидан катта булади капиллярдаги суюклик устуни идишдаги суюклик юзасидан баланд ботик мениск кузатилади 121. Хулламасликда: суюклик ва каттик жисм молекулалари орасидаги узаро таъсир кучлари каттик жисм ва газ молекулаларининг узаро таъсир кучларидан кичик булади капиллярдаги суюклик устуни идишдаги суюклик юзасидан паст каварик мениск кузатилади 122. Коннинг томирлардан окиши: кон хоссаларига боглик кон томирлари хоссаларига боглик 14
123. Коннинг ковушкоклиги унинг окиш тезлигига боглик: қовушқоқлиги катта бўлса оқиш тезлиги кичик қовушқоқлиги кичик бўлса оқиш тезлиги катта 124. Кон ковушкоклиги: паст - артериал кон учун юкори - веноз кон учун 125. Коннинг томирлардан окишини қуйидагилар таъминлайдилар: юрак иши скелет мушакларининг кискариши плевра бушлигидаги манфий босим 126. Юрак қуйидаги ишларни бажаради: конни аортадаги босимга карши хайдаш конга кинетик энергия бериш 127. Томирлар системаси кесими юзаси: аорта кисмида - минимал капилляр кисмида - максимал 128. Аортадан капиллярларга утганда капиллярларнинг умумий юзаси: катталашади аортанинг кесим юзасидан 600-800 мартагача ортади 129. Kон окими тезлиги: 0,5 м/с аортада 0,0003-0,0005 м/с капиллярларда 130. Томирдан окиб утаетган коннинг вакт бирлигидаги хажми: томир кесим юзасини кон окими тезлиги купайтмасига тенг доимий катталик булиб колади 131. Кон томирлари механик хоссалари қуйидагиларнинг хоссалари оркали аникланади: коллагеннинг эластиннинг силлик мушак толаларининг 132. Турт кетма-кет богланган трубаларнинг гидравлик каршилиги: алохида олинган хар бир труба каршилигидан катта хамма трубалар каршиликлари йигиндисига тенг 133. Турт параллел богланган трубаларнинг гидравлик каршилиги: кетма-кет богланган трубалар каршилигидан кичик каршиликлар ичидаги минимал каршиликдан кичик 15
134. Патологик холатда эритроцитлар мембранасининг каттиклашиши қуйидагиларга олиб келади: ковушкокликнинг ошиши кон айланишининг емонлашиши 135. Норма холатида инсон кон босими қуйидагиларга тенг: 16 кпа - систолик 11 кпа - диастолик 136. Жисмоний иш бажаришда коннинг минутлик хажмининг ошиши қуйидагилар натижасида юз беради: жисмоний кучсиз одамларда юрак уриши тезлигининг ошиши жисмоний кучли одамларда коннинг систолик хажми ортиши 137. Артериал босим катталиги: юрак иши натижасида артерияларга келадиган кон хажмига боглик томирларда коннинг окишига бўлган каршилик 138. Қуйидаги босимларни фарклашади: пульс босими (систолик ва диастолик босимлар фарки) урта динамик (диастолик босим билан пульс босимининг учдан бирининг йигиндиси) 139. Пульс тулкини: аорта ва артериялар буйлаб таркалаетган юкори босимли тулкин гармоник тулкинлар йигиндиси сифатида каралиши мумкин 140. Ёпишкоклик коэффициенти сон жихатдан ички ишкаланиш кучига тенг булади, качонки dv/dx=1 S=1 141. Ёпишкоклик коэффициентини аниклаш усуллари: Стокс Оствальд-Пинкевич 142. Ёпишкоклик коэффициентининг улчов бирликлари: Н*с/м^2 дн*с/см^2 143. Ёпишкоклик коэффициентини СИ системадаги улчов бирликлари: Н*с/м^2 Па*с 144. Ёпишкоклик коэффициентини СГС системадаги улчов бирликлари: дн*с/см^2 пуаз 16
145. Температура ортиши билан ёпишкоклик коэффициенти... экспоненциал камаяди 146. Ньютон формуласига кандай катталиклар киради? F ишк этта dv/dx S 147. Жюрен формуласи буйича аникланади: суюкликнинг кутарилиш баландлиги пасайиш баландлиги 148. Кон босимини улчаш усулларини курсатинг: Коротков катетеризация 149. Лаплас формуласига кура кушимча босим кандай катталикларга боглик? сирт таранглик коэффициентига мениск радиусига 150. Стокс формуласини тулдиринг: Fк=6пr... этта v 151. Ёпишкок суюкликда тушаётган шарчага учта куч таъсир килади. Улар кайсилар? огирлик кучи итариб чикарувчи куч ишкаланиш кучи 152. Ёпишкоклик коэффициенти нимага боглик? температурага концентрацияга 153. Кайси суюкликлар ньютон суюкликлари хисобланади? сув паст молекулали бирикмалар 154. Кайси суюкликлар ноньютон суюкликлар хисобланади? юкори молекулали бирикмалар кон суспензиялар 155. Аъзолардаги товушларни эшитиш учун кулланиладиган асбобларни курсатинг: фонендоскоп 17
стетоскоп 156. Кон босимини улчашда кандай асбоблар кулланилади? фонендоскоп сфигмоманометр 157. Капиллярда кутарилган суюклик устунининг баландлиги кандай катталикларга боглик? ро r сигма 158. Суюкликнинг харакат турини курсатувчи Рейнольдс сони нимага боглик? диаметрга суюклик зичлигига тезликка суюкликнинг ёпишкоклигига 159. Кинематик ёпишкокликнинг улчов бирликларини курсатинг: м^2/c Стокс 160. Рейнольдс сони кандай белгиланади ва унинг критик киймати нечага тенг? Re 2300 161. Рейнольдс сони формуласини тулдиринг: Re=ро(...)/этта D v 162. Турбулент окимда - уюрмалар хосил булади катламлар аралашади товуш хосил булади 163. Ламинар окимдакатламлар аралашмайди катламларнинг тезлиги трубанинг марказига томон ортади 164. Гаген-Пуазейл формуласи буйича нима аникланади? Q суюкликнинг микдори 165. Трубадан окаётган суюкликнинг микдори кандай катталикларга боглик? трубанинг радиусига ёпишкоклик коэффициентига босим градиентига 166. Гидравлик каршилик кандай катталикларга боглик? 18
труба узунлигига ёпишкоклик коэффициентига радиусга 167. Трубанинг радиуси ортса, гидравлик каршилик камаяди суюкликнинг микдори ортади 168. Ламинар окимнинг тезлиги тугри пропорционал босим градиентига труба радиуси квадратига 169. Ламинар окимнинг уртача тезлиги тескари пропорционал: труба узунлигига ёпишкоклик коэффициентига 170. Сирт таранглик коэффициенти кандай ифодаланади? F/l A/S 171. Сирт таранглик коэффициентининг улчов бирликларини (СИ да) курсатинг: H/м Ж/м^2 172. Сирт таранглик коэффициентининг улчов бирликларини (СГС да) курсатинг: дин/см эрг/см^2 173. Хулловчи суюклик учун чегаравий бурчак 90 градусдан кичик уткир 174. Хулламайдиган суюклик учун чегаравий бурчак 90 градусдан катта утмас 175. Сирт таранглик коэффициентини аниклаш усулларини курсатинг: томчи узилиш халка узилиш Ребиндер 176. Сирт таранглик коэффициенти ортади, агарда... температура пасайганда концентрация ортса 177. Юрак t=0,3 с вактда А=1Ж га тенг иш бажарса, юракнинг кувватини аникланг: N=A/t 19
3,3 Вт 178. Юракнинг кайси коринчаси интенсиврок ишлайди ва неча марта куп иш бажаради? чап 5 марта 179. Юрак бажарадиган иш нимага сарфланади? конга кинетик энергия беришга босим кучини енгишга 180. Кон босимини аниклашда кандай белгилар мухим хисобланади ва улчашнинг асосида ётади? шовкин турбулент оким 181. Концентрация ортиши билан ёпишкоклик коэффициенти ортади,чунки молекулалар орасидаги масофа камаяди тортишиш кучлари ортади 182. Ёпишкоклик коэффициенти кандай белгиланади ва бошкача кандай аталади? этта ички ишкаланиш 183. Сунъий кон айланиш аппарати қуйидагилардан иборат: физиологик блок насослар системаси 184. Сунъий кон айланиш аппарати ниманинг функциясини бажаради? юрак упка 185. Хаводаги сув бугининг микдори иккита катталик билан характерланади: абсолют намлик нисбий намлик 186. Хавонинг намлиги кандай асбоб билан улчанади? гигрометр психрометр 187. Нисбий намлик кандай катталикларнинг нисбатига тенг? абсолют намлик максимал намлик 188. Абсолют намликнинг улчов бирлиги: г/см^3 мм.симоб устуни 20
189. Коннинг хажми V ихтиёрий пайтда қуйидаги катталикларга боглик: V₀- резервуар хажми k- резервуарнинг эластиклиги p- босим 190. Систола охирида эластик резервуардан окиб чикаётган коннинг тезлиги нимага боглик? - кон харакатининг хажмий тезлиги X₀ - гидравлик каршилик k- резервуарнинг эластиклиги 191. Пульс тулкини қуйидаги тезлик билан таркалади: 5 m/c 8 m/c 10 m/c 192. Пульсли гармоник тулкин тенгламаси қуйидаги катталиклар боглик: P₀ - Босим амплитудаси ω - тебранишлар циклик частотаси t вакт 193. Пульс тулкинининг узунлиги кайси катталикларга боглик? 2π - пи(доимий) v - тезлик ω - тебранишлар циклик частотаси 194. Кон айланишининг электр модели қуйидагилардан иборат : U - манба В - тугрилагич С- конденсатор 195. Систола вактида юракдан итарилиб чикарилаётган кон қуйидаги аъзоларни чузади: аорта артериялар артериолалар 196. Систола даврида пульс тулкини қуйидаги масофага таркалади: 1,5 м 3 м 2 м 197. Пульс тулкининиг тезлиги қуйидаги катталикларга боглик (Моенс- Кортевег формуласи): po - кон томири моддасининг зичлиги h кон томири деворининг калинлиги d кон томири диаметри 21
198. Юрак томонидан бажарилган иш кайси катталикларга боглик? P - босим S - аорта кесимининг юзаси L - масофа 199. Ингичка стержендаги товушнинг таркалиш тезлиги формуласида қуйидаги параметрлар мавжуд E- эластиклик модули po - кон томири моддасининг зичлиги v - тезлик 200. О. Франк таклиф этган кон томирлари системасининг гидродинамик моделида қуйидаги параметрлар орасида богланиш амалга оширилган: Коннинг зарб хажми Гидравлик каршилик Артериялардаги босимнинг узгариши 201. Пуазейль формуласига асосан суюкликни трубадан окиш тезлиги нималарга боглик эмас атмосфера босимига труба материалига суюклик молекуласининг шаклига 202. Сирт актив моддалар Суюклик юза катлами молекуаларини узаро таъсир кучини камайтиради Молекулалараро масофа улчовини камайтиради Молекулаларнинг осциллятор энергиясини орттиради 203. Кон айланишининг электрик модели кайси элементлардан тузилган? манба тугрилагич C R 204. Кон айланишининг электр моделида эластик аорта ва периферик кон томирларининг аналогларини курсатинг: конденсатор R БИОАКУСТИКА. ТОВУШ. ТОВУШНИНГ ФИЗИКАВИЙ ВА ПСИХОФИЗИКАВИЙ ХАРАКТЕРИСТИКАЛАРИ 205. Қуйидаги кайси товуш частоталарини инсон кулоги кабул килмайди? 10 Гц 10^5 Гц 206. Қуйидаги товушларни ажратадилар: тонлар ёки мусикий товушлар шовкинлар 22
товуш зарбаси 207. Қуйидаги тонлар мавжуд: оддий ёки соф мураккаб 208. Шовкин бу: вакт утиши билан кайтарилмайдиган, мураккаб товушдир тартибсиз узгариб тўрган мураккаб тонлар бирлашмасидир 209. Товуш интенсивлиги бу: товуш тулкини хажмий зичлиги энергиясини тулкиннинг таркалиш тезлигига купайтмасидир товушнинг энергетик характеристикасидир 210. Инсон кулоги частотаси 1 кгц булган товушнинг қуйидаги интенсивлигини кабул килади: минимал 10^(-12) Вт/м^2 максимал 10 Вт/м^2 211. Инсон кулоги частотаси 1 кгц булган товушнинг қуйидаги босимини кабул килади: минимал 2*10^(-5) Па максимал 60 Па 212. Товушнинг субъектив характеристикалари бу: баландлик тембр каттиклик 213. Вебер-Фехнер конуни шуни аниклайдики: агар таъсирот геометрик прогрессия буйича орттириб борилса, бу таъсиротни кабул килиш арифметик прогрессия буйича ортади товушнинг каттиклиги товуш интенсивлигининг логарифмига пропорционалдир 214. Касалликларни товуш ёрдамида диагностика килиш усулларига қуйидагилар киради: аускультация фонокардиография перкуссия 215. Инсон қуйидаги частотали товушларни эшитади: 16 Гц дан 20 кгц гача 216. Инсон қуйидаги тулкин узунликдаги товушларни эшитади: 1,66 см дан 22 м гача 23
217. Эшитув системаси қуйидагилардан ташкил топган: ташки кулок урта кулок ички кулок 218. Ташки кулок қуйидагилардан ташкил топган: кулок супраси эшитув йули 219. Кулок супраси: эшитиш учун зарур эмас товуш манбаини аниклаш учун зарур 220. Урта кулок қуйидагилардан ташкил топган: ногора парда кулок суякчалари 221. Кулок суякчалари бу: болгача сандонча узангича 222. Ички кулок қуйидагилардан ташкил топган: чиганок вестибуляр аппарат 223. Чиганокда учта канал мавжуд: вестибуляр канал ногора канал чиганок канал 224. Ультратовуш тулкинларининг частотаси: 20 кгц дан Шартли 10 МГц гача 225. Кулланиладиган ультратовуш интенсивлиги: тиббиётда 3 Вт/см^2 гача биологик тадкикотларда 1000 Вт/см^2 гача 226.Ультратовуш тулкинлари манбаи булиб: табиий ходисалар хисобланади сунъий манбалар хисобланади 227. Кавитациялар ёпилганда қуйидагилар кузатилади: иссиклик ажралиши ионизация диссоциация 24
228. Ультратовушнинг биологик объектларга таъсири қуйидагилар таъсирлар оркали амалга ошади: механик иссиклик кимёвий 229. Ультратовушнинг: кичик интенсивлиги ижобий биологик эффектга олиб келади катта интенсивлиги кавитацияга ва бунинг натижасида тукималарнинг бузилишига олиб келади 230. Биологик объектларда ультратовуш қуйидагиларга олиб келади: хужайра ва субхужайравий даражадаги микровибрациялар биомакромолекулаларнинг емирилиши биологик мембраналарнинг структур узгариши ва емирилиши, уларнинг утказувчанлигини узгариши иссиклик таъсири хужайра ва микроорганизмларнинг емирилиши 231. Ультратовуш ёрдамида диагностика ва тадкикот услубларига қуйидагилар киради: эхоэнцефалография ультратовуш кардиографияси офтальмологияда ультратовуш локацияси травматологияда ультратовуш локацияси ультратовуш расходометрияси 232. Ультратовушдан қуйидагича фойдаланиш мумкин: ультратовуш скальпели сифатида суспензия ва эмульсиялар хосил килиш стерилизациялар учун усмаларни емириш учун гомогенизация учун бормашина сифатида 233. Тулкинлар манбаи ва кузатувчининг бир-бирига нисбатан харакати натижасида қуйидагилар кузатилади: тулкинлар частотасининг узгариши частотанинг доплер силжиши Доплер эффекти 234. Агар ультратовуш харакатланаетган мухитдан хосил бўлса, қуйидагиларни кузатамиз: ультратовуш тулкинлари частотасининг узгариши ультратовуш тулкинлари тулкин узунлигининг узгариши Доплернинг акустик эффекти 25
235. Доплер эффекти ёрдамида қуйидагиларни аниклаш мумкин: кон айланишининг уртача тезлиги коннинг турли каватларининг харакатланиш тезлиги томирлар деворининг тебранишини юрак клапанлари харакатини юрак деворлари харакатини сийдик чикаришни 236. Доплер эффектига асосланган аппаратнинг принципиал схемаси қуйидагиларни уз ичига олади: ультратовуш генератори ультратовуш нурлатгичи ультратовушни кабул килувчи кисм (приемник) частоталарни солиштирувчи курилма 237. Инфратовуш - бу: инсон кулоги кабул килиши ва эшитиши мумкин булган частотадан кичик частотали механик (эластик) тулкинлар 238. Қуйидагилар инфратовуш манбаи булиб: табиий объектлар булиши мумкин сунъий объектлар булиши мумкин 239. Инфратовуш таъсирида организмда қуйидагилар кузатилади: чарчаш бош огриши уйкучанлик 240. Инсон танасининг шахсий тебранишлари частотаси: етган холда - 3-4 Гц тўрган холда - 5-12 Гц 241. Шахсий тебранишлар частотаси: 5-8 Гц кукрак кафаси учун 3-4 Гц корин бушлиги учун 242. Инсонга вибрациянинг таъсири қуйидагича булиши мумкин: салбий (вибрацион касаллик) ижобий (вибромассаж, вибротерапия) 243. Ультратовуш тулкинини хосил килиш учун қуйидаги электр ходисалардан фойдаланилади: Тескари пьезоэффект Кристалл диэлектрик кисилганда хосил булган заряд сиртидан Кристалл диэлектрик чузилганда хосил булган заряд сиртидан Кристалл диэлектрик юзаларига мусбат ва манфий зарядларнинг таъсир этишидан 244. Ички кулокни ташкил этган анатомик аъзолар овал тешик 26
перилимфа суюклиги сочсимон толалар вестибуляр аппарат 245. Ички кулок фаолияти қуйидагилардан ташкил топади овал тешик тебраниши перилимфа суюклигида тебраниш хосил булиши сочсимон толаларнинг харакати товушнинг импульсини хосил килиш овушнинг импульсини узатиш 246. Урта кулок суякчалари товуш босимини неча мартагача ошириш мумкин 10 15 25 247. Урта кулок суякчалари товуш баландлигини неча децибеллгача ошириш мумкин 10 Дб 15Дб 28 Дб 248. Одамнинг эшитув аъзоси қуйидаги кисмлардан ташкил топган Ташки кулок Урта кулок Ички кулок 249.Ташки кулок қуйидаги физиологик фаолиятни амалга оширади Товуш манбаъасини аниклаш Бинаурал эффектни таъминлайди Ототопикани таъминлайди 250. Урта кулок қуйидаги фаолиятни амалга оширади Товушнинг босим кучини кучайтиради Товушнинг босим кучини камайтиради Товуш тулкинини ички кулокка узатади 251. Ички кулок фаолияти қуйидагилардан иборат Товуш тулкинларини частотага боглик кайд килиш Товуш тулкинларини частоталарга мос импульсларга айлантириш Товуш тулкинини частоталарга мос импульсларини узатиш 252. Урта кулок суяклар системаси фаолиятида товуш неча мартагача кучайтирилиши мумкин 0,5 0,1 1,3 27
253. Доплер эффекти бу Манба ва товуш кабул килувчи частоталарининг айирмаси Бир- бири томонига харакатланаетган манба ва эшитувчи кабул килган частоталарнинг айирмаси Бир-биридан узоклашаетган манба ва эшитувчи кабул килган частоталарнинг айирмаси 254.Допплер эффекти кузатилади Факат товуш кабул килувчи харакатланса Факат товуш манбаъаси ва кабул килувчилар харакатланса Товуш манбаъаси ва кабул килувчилар бир йуналишда харакатланса 255.Тиббиетда Доплер эффектига асосланган ташхис усуллари Ультратовуш ташхиси Фонокардиография усули 256. УТ ташхисини утказишга имкон берувчи организм тукималарининг физикавий хусусиятлари тукималарнинг зичлик градиенти тукималарда суюк мухит мавжудлиги тукималарнинг товуш утказувчанлиги 257.Допплер эффектига асосланган ташхис усули ердамида қуйидагиларни аниклаш мумкин аъзо ва тукималарнинг харакат тезлигини томирларда кон окими тезлигини аъзо ва тукималарнинг улчамларини 258. Товуш тонининг физикавий характеристикалари: частота амплитуда тебраниш шакли 259. Товуш тезлиги кандай катталикларнинг купайтмасига тенг? тулкин узунлиги частота 260. Аудиограммада кандай катталикларнинг богликлиги олинади? каттиклик частота 261. Аускультацияда кулланиладиган асбобларни курсатинг: стетоскоп фонендоскоп 262. Вебер-Фехнер конуни кандай катталикларнинг богликлигини ифодалайди? каттиклик 28
интенсивлик 263. УT-локацияда кандай нурланишдан фойдаланилади? узлуксиз импульс 264. Вебер-Фехнер формуласида k пропорционаллик коэффициенти нимага боглик? частотага интенсивликка 265. Тебраниш шаклига кура тулкинлар қуйидагича булади: буйлама кундаланг 266. Умов вектори кайси катталикларнинг нисбати билан ифодаланади? энергии окими юза 267. Инфратовушга тегишли частоталарни (Гц да) танлаб беринг 1 10 268. Ультратовушга тегишли частоталарни (Гц ларда) танлаб беринг 10^5 10^7 269. Эшитиш аппаратининг товуш утказувчи кисми кандай кисмлардан иборат? эшитув йули урта кулок 270. УТ биологик тукималарга кандай таъсир курсатади? механик иссиклик 271. Частотанинг улчов бирликларини курсатинг 1/с Гц 272. Клиникада кулланиладиган товуш текшириш усуллари аускультация перкуссия фонокардиография 29
БИОЛОГИК ЭЛЕКТРОДИНАМИКА. ОРГАНИЗМ ТЎҚИМАЛАРИНИНГ ЭЛЕКТР ВА МАГНИТ ҲОССАЛАРИ. БИОЛОГИК ТЎҚИМА ВА СУЮҚЛИКЛАРНИНГ ЭЛЕКТР ЎТКАЗУВЧАНЛИГИ 273. Поляризация уз табиатига кура қуйидагиларга булинади: электрон ион дипол (ориентацион) макроструктур юза поляризацияси электролитик 274. Агар диполга ўзгармас кучланиш манбаини уласак икки кутбли система хосил булади ва у: Электрик диполни хосил килади Дипол ориентацияланишини хосил килади 275. Электрография - бу қуйидагиларнинг биопотенциалларини кайд килиш усули: тукималар органлар 276. Электрографиянинг қуйидаги турлари мавжуд: электрокардиография электромиография электроэнцефалография электроретинография 277. Эйнтховен юрак биопотенциаллари айирмасини тенг томонли учбурчак учлари орасидан олишни таклиф їилди ва бунда учбурчак учлари қуйидагича жойлашган: Ўнг кўлда Чап кўлда Чап оёкда 278. Потенциаллар фаркига мос келувчи қуйидаги тармокларни ажратишади: I тармок (унг кул-чап кул) II тармок (унг кул-чап оёк) III тармок (чап кул-чап оёк) 279. Диагностика учун қуйидаги тармоклардан фойдаланишади: учта стандарт тармоклар учта кучайтирилган тармоклар олтита кукрак тармоклари 280. Кучайтирилган тармоклар қуйидагилар орасидан олинади: унг кул ва чап кул хамда чап оёкдан утган кесманинг маркази чап кул ва унг кул хамда чап оёкдан утган кесманинг маркази чап оёк ва унг кул хамда чап кулдан утган кесманинг маркази 30
281. Шартли равишда қуйидаги диэлектрикларни ажратишади: кутбли молекулали кутбсиз молекулали кристаллик 282. Кутбли диэлектрикларда: молекулалар симметрик эмас мусбат ва манфий зарядларининг "массалар маркази" бир-бирига мос келмайди диполнинг электрик моментига эга 283. Кутбсиз диэлектрикларда: молекулалар симметрик мусбат ва манфий зарядларининг "массалар маркази" бир-бирига мос келади диполнинг электрик моменти мавжуд эмас 284. Пьезоэффектнинг сабабчиси бириктирувчи тукиманинг асосий оксили коллагеннинг деформацияси булгани учун, бундай эффект қуйидагиларга хосдир: суяклар тери пайлар 285. Организм ичида ток асосан қуйидагилар оркали таркалади: кон томирлари лимфатик томирлар мушаклар нерв толаларининг кобиклари 286. Яллигланиш жараёнида хужайралар шишганда: уларнинг бирлашмаларининг кесими камаяди электрик каршилик ортади 287. Организм тукималари импеданси қуйидаги каршиликлар билан аникланади: омик сигим 288. Юрак фаолияти даврида тукималар импедансини улчашга асосланган диагностик усул: импеданс-плетизмография дейилади реография дейилади 289. Реография ёрдамида қуйидагиларни реограммаларини олиш мумкин: юрак бош мия магистрал томирлар упка жигар оёк-куллар 31
290. Улик тукимада: сигим каршилиги булмайди омик каршилик булади 291. Сувни хавода пуркаганда қуйидаги зарядланган заррачалар хосил булади: мусбат - йирик заррачалар манфий - майда заррачалар 292. Аэроионларни шартли равишда қуйидагича булишади: енгил (газ ионлари) огир (муаллак зарядланган заррачалар, чанглар, тутун ва нам заррачалари) 293. Аэроионлар организмга қуйидагича таъсир этадилар: ижобий - енгиллари салбий - огирлари 294. Магнит майдони деб материянинг шундай куринишига айтиладики, у ёрдамида қуйидагиларга куч таъсири юзага келади: майдонга жойлаштирилган харакатдаги электрик зарядлар магнит моментига эга булган жисмлар 295. Магнит майдони факат қуйидагиларнинг харакати натижасида пайдо булади: утказгичда окаётган эркин электрик зарядлар утказгичда харакатланаётган электрик зарядлар 296. Куч чизикларини: боши ва охири мавжуд, агар электрик куч чизиклари булса (мусбат заряддан чикиб манфийда тугайди) боши ва охири мавжуд эмас, агар магнит куч чизиклари булса (айлана шаклида) 297. Магнит кучи: заррачаларнинг харакат тезлигига таъсир килмайди кинетик энергияга таъсир килмайди заррачалар харакатининг йуналишига таъсир килади 298. Барча моддаларни магнит хоссасига караб қуйидагича буладилар: парамагнитлар диамагнитлар ферромагнитлар 299. Парамагнитлар - шундай моддаларки, улар: ташки магнит майдонини озгина кучайтиради бирдан ошик нисбий магнит сингдирувчанликка эга 300. Диамагнитлар - шундай моддаларки, улар: ташки магнит майдонини кучсизлантиради бирдан кичик нисбий магнит сингдирувчанликка эга 32
301. Ферромагнитлар - шундай моддаларки, улар: ташки магнит майдонини анчагина кучайтиради бирдан анча ошик нисбий магнит сингдирувчанликка эга 302. Организм қуйидаги магнит хусусиятларга эга: диамагнит парамагнит 303 Тирик системалар доимо қуйидагиларни магнит майдонида жойлашган: электрлаштирилган техник воситалар Ер 304. Магнит майдони организмга қуйидагича таъсир курсатади: ижобий салбий 305. Магнит майдонининг организмга таъсирининг бирламчи механизми булиб қуйидагилар хисобланади: молекулалар ориентацияси молекула ва ионлар концентрациясининг узгариши ионларга булган куч таъсири 306. Узгармас электр токи биологик тукимага таъсир этганда қуйидаги жараенлар кузатилади эркин электрон ва ионларнинг кучиши биологик молекулаларнинг парчаланиши оксид моддаларнинг иссиклик динатурацияси 307. Узгармас электр майдон кучланганлиги таъсирида биологик тукималарда қуйидаги жараенлар кузатилади диполь молекулаларининг манфий кутбларига куч таъсири диполь молекулаларининг мусбат кутбларига куч таъсири диполь молекулаларига жуфт куч таъсири 308. Организм токималарининг тула каршилиги(импеданси)қуйидагилардан ташкил топган: Реактив Ом каршилигидан Сигим каршиликдан Сигим ва Ом каршиликларининг параллел ва кетма-кет уланган холатидан 309. Терможуфтда термоэлектр токи хосил булиши учун зарур шартларни курсатинг: Эркин электронлар сони турли булган металлардан фойдаланиш Металл симларни узаро кавшарлаш (бириктириш) Кавшарланган учларда температура фаркларини хосил килаи 310. Электр диполининг моментини ва улчов бирлигини курсатинг P=q*l 33
Кл*м 311. Кайси тукималарнинг солиштирма каршилиги энг катта суяк курук тери 312. Организм тукималарининг импеданси кайси каршиликлар оркали ифодаланади? R X(C) 313. Гальванизацияда узгармас ток кучланиши ва ток зичлигини курсатинг: 60-80 В 0,1 ма/см^2 314. Узгарувчан ток занжирида кучланиш резонансида: I=max Z=R 315. Реактив каршиликлар кандай ифодаланади? X(C)=1/wC X(L)=wL 316. Токли контурнинг магнит моменти кайси катталиклар оркали ифодаланади? I S 317. Доимий электр токи ёрдамида даволаш усулларини курсатинг: гальванизация электрофорез 318. Юкори частотали электр ва магнит майдонлари билан даволаш усулларини курсатинг УЮЧ-терапия индуктотермия 319. Ута юкори частотали ЭМ майдон билан даволаш усулларини аниклаб беринг микротулкинли терапия дециметрли тулкин терапия 320. Химоя даражаси нормал ва юкори булган махсулотлар типларини курсатинг H B 321. Химоя даражаси юкори ва энг юкори булган, ишчи кисми изоляцияланган махсулотлар типларини курсатинг BF 34
CF 322. Ута ЮЧ терапияда тукималарда хосил булади: утказувчанлик токлари силжиш токлари 323. Индуктотермияда ниманинг хисобига тукималар кизийди? уюрмали токлар Фуко токлари 324. Қуйидаги даволаш усулларидан тукималарни кузгатиш эффектига асосланганларини танлаб беринг: электр уйку электрогимнастика 325. ЮЧ ва ПЧ ли электромагнит тебранишларга характерли омилларни курсатинг: тукималарни киздириш тукималарни кузгатиш 326. Электрохирургия усулларини курсатинг: диатермокоагуляция диатермотомия 327. Дарсонвализациянинг максади: нерв охирларини кузгатиш тонусни оширади 328. Индуктотермияда кайси тукималар купрок кизийди? кон томирларга бой мушак 329. УЮЧ-терапияда электролитларда ажралиб чикадиган иссиклик микдори нимага боглик? гамма E^2 330. Тиббий-биологик маълумотларни олиш курилмасига кайси элементлар киради? электродлар датчиклар 331. ЭКГ да стандарт тармоклар нечта ва I стандарт тармокни курсатинг: 3 та (УК-ЧК) 6 та 35
332. ЭКГ да нечта кучайтирилган бир кутбли тармоклар бор ва II стандарт тармокни курсатинг: 3 та (УК-ЧО) 6 та 333. ЭКГ да кукрак тармоклари нечта ва III стандарт тармокни курсатинг: 6 та (ЧК-ЧО) 334. ЭКГ да хаммаси булиб нечта тармок бор ва шулардан кукрак тармоклари канча? 12 та 6 та 335. ЭКГ да нечта бир кутбли ва нечта кукрак тармоклари бор? 3 та 6 та 336. "Электрод-тери" оралиги каршилигини камайтирувчи омиллар: электр утказувчи пасталар гидрофил кистирмалар 337. Товуш ва ультратовуш частоталар диапазонинг куйи частота чегаралари: 20 Гц 20 кгц 338. ЭМ тулкин шкаласида инфракизил соха кайси ораликда жойлашади? радиотулкин куринувчи нурланиш 339. ЭМ тулкин шкаласида куриш сохаси кайси ораликда жойлашади? ИК УБ 340. ЭМ тулкин шкаласида УБ нурланиш кайси сохалар билан чегарадош? куриниш сохаси рентген нурланиши 341. ЭМ тулкин шкаласида четдаги сохаларни курсатинг: радиотулкинлар гамма нурланиш 342. ЭМ майдонда тукималарнинг ионлари ва диэлектриклари кандай токларни хосил килади? утказувчанлик силжиш 36
343. Тукималарнинг импедансини улчаш усули ва улчаш частотаси: реография 30 кгц 344. Аэроионотерапияда (электростатик душда) кайси ионлардан фойдаланилади? енгил (-) 345. Организмнинг кайси кисми энг катта биопотенциалга эга ва уни улчаш усули: юрак ЭКГ 346. Диатермокоагуляцияда кандай ток билан таъсир эттирилади ва унинг имконияти юкори частотали пайвандлаш 347. Диатермотомияда кандай ток билан таъсир эттирилади ва унинг имконияти: юкори частотали кесиш 348. ЭМ тулкин тезлиги нимага тенг ва унинг сон кийматини курсатинг: ёруглик тезлигига 3*10^8 m/c 349. ЭМ майдон тукима ионлари ва диэлектрикларига таъсир этиб, қуйидаги токларни хосил килади: утказувчанлик силжиш 350. УЮЧ терапияда кандай эффект хосил булади ва кайси тукималар интенсив исийди? иccиклик эффекти диэлектриклар 351. Индуктотермияда хосил буладиган эффект кандай ва кайси тукималар интенсив исийди? иссиклик эффекти электролитлар 352. Индуктив каршилик кандай катталикларга боглик? доиравий частотага индуктивликка 353. Сигим каршилиги кандай катталикларга боглик? 37
сигимга доиравий частотага 354. Утказгичнинг каршилиги бирлигини курсатинг ва температура ортиши билан у кандай узгаради? Ом ортади 355. Ток кучи ва кучланиш бирликларини курсатинг: Ампер Вольт 356. Қуйидаги усуллар ичидан даволаш усулларини танлаб беринг: индуктотермия гальванизация 357. Келтирилган усуллар ичидан диагностик усулларни танлаб беринг: реография электрокардиография 358. Доимий ток кулланиладиган усулларни танланг: гальванизация электрофорез 359. Паст частотали тебранишлар кулланиладиган усулларни танлаб беринг: электр уйку кардиостимуляция 360. Юкори частотали тебранишлар кулланиладиган усулларни танлаб беринг: диатермия индуктотермия дарсонвализация 361. Кардиостимуляторнинг импульслар частотасини курсатинг: 1 Гц 1,2 Гц 10 Гц 362. Электроаэрозоль қуйидагиларнинг мажмуи: заряд аэрозоль тутун зарраси 363. Қуйидаги усуллардан кайси бири диагностик хисобланади? реография электромиография 364. Қуйидаги усуллардан кайси бири терапевтик хисобланади? 38
гальванизация электрофорез дарсонвализация 365. Тиббий аппаратларнинг ишончлилигининг микдорий характеристикаси: бузилишлар интенсивлиги бузилмасдан ишлаш эхтимоллиги БИОМЕМБРАНОЛОГИЯ. БИОЛОГИК МЕМБРАНАЛАРНИНГ ТУЗИЛИШИ, ТАРКИБИ ВА ФАОЛИЯТИНИНГ БИОФИЗИКАВИЙ АСОСЛАРИ. 366. Моддаларнини мембранадан пассив кучишида қуйидагиларнинг мавжудлиги имкон беради концентрация градиенти осмотик градиенти утказиш коэффициенти 367. Моддаларнинг мембраналардан актив транспорти амалига қуйидагилар имкон беради АТФ энергияси моддаларнинг ион заряди кимевий потенциал 368.Оддий диффузияда мембранадан қуйидаги моддалар кучиши кузатилади кислород карбонат ангидрид нейтрал молекула 369. Актив транспортда мембранадан моддаларни кучиш шарти моддаларни зарядланганлиги ион насосларнинг мавжудлиги ион насослари ва АТФ молекулаларини биргаликда богланган фаолияти 370. Биологик мембрана моделлари: Гортер-Грендель юпка сирт модели Даниэл-Девсон бутерброд модели 371. Биологик мембраналар қуйидагилардан таркиб топган: Липид молекула Оксил молекула Эркин сувлар 372. Хужайра мембранаси қуйидаги физик хоссаларга эга: Сирт таранглик Электр сигим Электр каршилик 39
373. Липид молекуласининг гидрофиль бошчаси кутбли манфий 374. Липид молекуласининг гидрофоб думчаси кутбсиз мусбат 375. Липид молекуласи кандай элементлардан тузилган? гидрофоб думча гидрофиль бошча 376. Диффузияда модадалар кандай йуналишда кучади? зичлик камайиш концентрация камайиш зичлик ортиши концентрация ортиши 377. Мембрана оркали ионларнинг диффузияси нима билан аникланади? grad C grad фи 378. Тинчлик потенциали кандай тенгламалар билан ифодаланади? Нернст Гольдман-Ходжкин 379. Электроген тукималар кандай потенциалларни генерациялайди? тинчлик харакат 380. Электрик потенциалларнинг генерацияси ва таркалиши қуйидаги жараёнлар асосида ётади: хужайраларнинг кузгалувчанлиги хужайра ички жараёнларнинг регуляцияси нерв системаси иши мушак кискаришининг регуляцияси 381. Хужайра электрофизиологиясининг ривожланишида қуйидагилар мухим роль уйнадилар: микроэлектрод тармоклар техникасини ишлаб чикиш биопотенциалларни кучайтирувчи махсус кучайтиргичларни ишлаб чикиш кулай тадкикот объектларини танлаш 382. Тинчлик потенциалини келиб чикиши қуйидагиларга боглик: хужайра ичи ва ташкарисидаги ионлар концентрациясининг тенг эмаслиги хужайра мембранасининг турли ионларни бир хилда утказмаслиги 40
383. Хужайра ичи ва ташкарисида Доннан мувозанати вужудга келади, агар: хужайра мембранаси ноорганик ионлар учун яхши утказувчанликка эга булса хужайра мембранаси оксиллар, нуклеин кислотлар ва бошка йирик молекулаларни утказмаса 384. Доннан мувозанати қуйидагилар учун характерлидир: улик хужайралар метаболизми кучсизланган хужайралар 385. Доннан потенциали: хужайра ичидаги оксил концентрациясига тугри пропорционал хужайра ташкарисидаги электролит концентрациясига тескари пропорционал 386. Мувозанатли потенциал гипотезаси айтадики: цитоплазматик мембрана К^+ ионлари учун утказувачан цитоплазматик мембранада Нернст тенгламаси оркали ифодаланадиган потенциал юзага келади 387. Гольдман-Ходжкиннинг стационар потенциал гипотезаси айтадики: цитоплазматик мембрана факат К^+ ионлари учун эмас, балки бошка ионлар учун хам утказувчан тинчлик потенциали мувозанатли эмас, балки уз табиатига кура стационардир 388. Барча хужайраларда зарядларнинг умумий окими қуйидаги ионлар оркали юзага келади: Na^+ K^+ Cl^- 389. Хужайрада юкори даражада потенциаллар фарки қуйидаги жараёнлар туфайли ушлаб турилади: Na^+ -K^+ -АТФ-азанинг иши ионларнинг суммар окими мавжудлиги мембрананинг яримутказувчанлиги (танлаб утказувчанлиги) 390. Кальмар аксони мембранасининг утказувчанлик коэффициенти ионлар учун қуйидаги нисбатга эга: Pk : PNa : PCl = 1,0 : 0,04 : 0,45 тинчлик холати учун Pk : PNa : PCl = 1,0 : 20,0 : 0,45 кузгалган холат учун 391. Кузгалганда қуйидагилар кузатилади: ионлар учун мембрана утказувчанлигининг узгариши мембрананинг электрик каршилигининг камайиши 392. Харакат потенциалида: хужайра ва ташки мухит орасида потенциаллар фарки узгаради хужайра ичидаги манфий зарядланганлик мусбат зарядланганликка утади 41
393. Харакат потенциали юзага келганда мембрананинг кузгалган кисми зарядини узгартиради: мембрана таш?и томони манфий булади ички мембрана мусбат булади 394. Кузгалувчанликда мембрана потенциалининг умумий узгариши қуйидагиларнинг йигиндисидан ташкил топади: тинчлик потенциали кузгалгандаги мембрана потенциали 395. Харакат потенциалининг қуйидаги фазаларини ажратадилар: деполяризация (натрийнинг хужайрага киришини ортиши) реполяризация (тинчлик потенциалининг тикланиши) 396. Харакат потенциали мембрана оркали кечадиган қуйидаги икки ион окими оркали юзага келади: натрий ионларининг хужайра ичига окими мембрананинг кайта зарядланишига олиб келади карама-карши йуналган калий ионлари окими дастлабки тинчлик потенциалини тиклайди 397. Ходжкин буйича натрий каналлари қуйидаги дарвозаларга эга: активацион инактивацион 398. Тинч холатдаги нерв толасида: натрий каналларининг активацион дарвозаси ёпик натрий каналларининг инактивацион дарвозаси очик 399. Деполяризация вактида: натрий каналларининг активацион дарвозаси очик натрий каналларининг инактивацион дарвозаси очик 400. Деполяризациядан сунг: натрий каналларининг активацион дарвозаси очик натрий каналларининг инактивацион дарвозаси ёпик 401. Қуйидаги структураларни биологик мембраналар ураб туради: хужайралар ядролар митохондриялар эндоплазматик ретикулум лизосомалар 402. Биологик мембраналар қуйидагиларни бир-биридан ажратиб туради: цитоплазмани ташки мухитдан кариоплазмани цитоплазмадан матриксни цитоплазмадан 42