Πληροθορίες για ηο μικροζκόπιο Η επηινγή ηεο θαηάιιειεο κεγέζπλζεο ζην κηθξνζθόπην εμαξηάηαη από ην πξνο παξαηήξεζε αληηθείκελν. Η δπλαηόηεηα δηάθξηζεο ηωλ δηαθόξωλ ηκεκάηωλ ηνπ θπηηάξνπ νθείιεηαη ζην γεγνλόο όηη ηα δηάθνξα ζπζηαηηθά ηνπ θπηηάξνπ απνξξνθνύλ ή δηαζινύλ ην θωο ζε δηαθνξεηηθό βαζκό. Έηζη, γηα παξάδεηγκα, νη κεκβξάλεο ηνπ θπηηάξνπ εκθαλίδνπλ ζθνύξν ρξώκα ζε αληίζεζε κε ην ζρεδόλ δηαθαλέο θπηηαξόπιαζκα. Σηνπο θπηηθνύο ηζηνύο, ε παξαηήξεζε ππνβνεζείηαη από ηελ παξνπζία πνιιώλ ρξωζηηθώλ, όπωο ε ριωξνθύιιε ζηα πξάζηλα κέξε ηνπ θπηνύ. Η δηαρωξηζηηθή ηθαλόηεηα ελόο θαινύ νπηηθνύ κηθξνζθνπίνπ είλαη 0,2κm. Όζεο δνκέο ηωλ θπηηάξωλ είλαη κηθξόηεξεο από ηελ ηηκή απηή δελ είλαη δπλαηό λα παξαηεξεζνύλ κε ην θωηνληθό κηθξνζθόπην (ξηβνζώκαηα). Σε θάζε παξαζθεύαζκα αλάκεζα ζηελ αληηθεηκελνθόξν πιάθα θαη ζηελ θαιππηξίδα παξεκβάιιεηαη έλα ιεπηό ζηξώκα αέξα πνπ απμάλεη ηελ εθηξνπή ηωλ θωηεηλώλ αθηίλωλ δπζρεξαίλνληαο ηε κηθξνζθνπηθή παξαηήξεζε. Πξνο απνθπγή ηνπ παξαπάλω πξνβιήκαηνο ηα αληηθείκελα κηθξνζθόπεζεο παξαηεξνύληαη κέζα ζε ζηαγόλεο λεξνύ ή άιινπ πγξνύ. Γηα λα κηθξύλνπκε ην δηαθξηηηθό όξην βάδνπκε θεδξέιαην κεηαμύ αληηθεηκεληθνύ θαθνύ θαη αληηθεηκέλνπ. Τι πρέπει να γνωρίζοσμε για ηη τρήζη ηοσ μικροζκοπίοσ Τν αλζξώπηλν κάηη βιέπεη θαιύηεξα κε ρακειό θωηηζκό. Τν κηθξνζθόπην δηνξζώλεη ηελ κπωπία θαη ηελ πξεζβπωπία (ρξήζε ρωξίο γπαιηά), όρη όκωο ηνλ αζηηγκαηηζκό (ρξήζε κε γπαιηά). Δελ αγγίδνπκε ηελ ιάκπα ηνπ αινγόλνπ κε γπκλά ρέξηα. Γηα θαζαξηζκό ηωλ θαθώλ ρξεζηκνπνηνύκε αιθνόιε 50% θαη ιεπηό βακβαθεξό ύθαζκα. Ο θαηαδπηηθόο θαθόο, θαζαξίδεηαη ακέζωο κεηά ηελ ρξήζε. Φξεζηκνπνηνύκε ρξώζε κε εηδηθέο ρξωζηηθέο, όηαλ νη δνκέο είλαη πνιύ δηαθαλείο. Όηαλ απμάλνπκε ηελ κεγέζπλζε, κηθξαίλνπλ: α) Τν εκβαδόλ ηνπ παξαηεξνύκελνπ ρώξνπ, β) Η θωηεηλόηεηα Kατερίνα Γιώτη, Βιολόγος, Μ.Sc. Page 1
Χρωστικές Οη ρξωζηηθέο ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βειηηωζεί ε εηθόλα ηνπ παξαζθεπάζκαηνο ζην νπηηθό κηθξνζθόπην. Είλαη θαηά θύξην ιόγν, νξγαληθέο ελώζεηο, νη νπνίεο ζπλδένληαη εθιεθηηθά κε ηα δηάθνξα ζπζηαηηθά ή νξγαλίδηα ηνπ θπηηάξνπ. Οη ζεηηθά θνξηηζκέλεο ρξωζηηθέο (θαηηνληθέο), όπωο ην θπαλνύλ ηνπ κεζπιελίνπ (Methylele blue), ε ζαθξίλε θαη ην Crystal violet, ζπλδένληαη κε ηα αξλεηηθά θνξηηζκέλα ζπζηαηηθά ηνπ θπηηάξνπ (π.ρ. κε ηα λνπθιεϊληθά νμέα ή ηνπο όμηλνπο πνιπζαθραξίηεο. Επεηδή νη επηθάλεηεο ηωλ θπηηάξωλ είλαη αξλεηηθά θνξηηζκέλεο, νη ρξωζηηθέο ηεο θαηεγνξίαο απηήο κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζαλ γεληθήο ρξήζεο ρξωζηηθέο. Οη αξλεηηθά θνξηηζκέλεο ρξωζηηθέο (αληνληθέο), όπωο ε όμηλε θνπμίλε θαη ην εξπζξό ηνπ Κνλγθό (Congo red) ζπλδένληαη κε ηα ζεηηθά θνξηηζκέλα ζπζηαηηθά ηνπ θπηηάξνπ, όπωο ηηο πξωηεϊλεο. Με ηε ρξήζε θαηάιιειωλ ηζηώλ θαη ηερληθώλ είλαη δπλαηή ε παξαηήξεζε κε ην νπηηθό κηθξνζθόπην δαθόξωλ ιεηηνπξγηώλ ηνπ θπηηάξνπ, όπωο ε κηηωηηθή θαη ε κεηωηηθή δηαίξεζε. Kατερίνα Γιώτη, Βιολόγος, Μ.Sc. Page 2
Εργαστηριακή άσκηση: Παρατήρηση μόμιμωμ παρασκεσασμάτωμ (τομή όρτεως και ωοθήκης) Σπερματοζωάρια Σπερματοκφτταρα Σπερματογόνια Σπερματικό ςωληνάριο Ωοθηλάκιο Κοιλότητα ωοιηλακίου Ωάριο Διαφανθσ ζώνη Ωοφόροσ δίςκοσ Kατερίνα Γιώτη, Βιολόγος, Μ.Sc. Page 3
Εργαστηριακή άσκηση: Παρατήρηση επιθηλιακώμ κσττάρωμ Σκοποί 1.Εμνηθείωζε ηωλ καζεηώλ κε ηε ρξήζε ηνπ κηθξνζθνπίνπ 2.Εμνηθείωζε ηωλ καζεηώλ κε ηελ δεκηνπξγία θαη ρξώζε παξαζθεπαζκάηωλ. 3.Η αλαγλώξηζε ηωλ θπηηάξωλ θαη ηωλ βαζηθώλ δνκώλ ηνπο Υλικά και όργανα Αληηθεηκελνθόξνο πιάθα Καιππηξίδα Δηεζεηηθό ραξηί Οδοντογλυφίδεσ Λαβίδα Σηαγνλόκεηξν Χρωςτικθ Lugol Kατερίνα Γιώτη, Βιολόγος, Μ.Sc. Page 4
Εργαστηριακή άσκηση Παρατήρηση στομάτωμ καταυρακτικώμ κσττάρωμ και τλωροπλαστώμ. Σκοποί - Η παξαηήξεζε ζηνκάηωλ ζηελ επηδεξκίδα θύιιωλ δηαθόξωλ θπηώλ θαη ε δηαπίζηωζε δηαθνξώλ ζ' απηά. - Η παξαηήξεζε θαηαθξαθηηθώλ θπηηάξωλ θαη ηωλ ριωξνπιαζηώλ πνπ ππάξρνπλ ζ' απηά. Όργανα και σλικά Μηθξνζθόπην Αληηθεηκελνθόξεο πιάθεο Καιππηξίδεο Αλαηνκηθέο βειόλεο Υδξνβνιέαο ή ζηαγνλόκεηξν Δηεζεηηθό ραξηί ή ραξηί θνπδίλαο Δηάιπκα Lugol Αλαηνκηθή ιαβίδα κε ιεπηά άθξα Δηάθνξα θξεζθνθνκκέλα θύιια: γεξαληνύ, αγγειηθήο,θαιακηνύ, θύιια από δηάθνξα αγξνζηώδε πνπ θπηξώλνπλ ζηα πεδνδξόκηα, θηζζόο θηι Kατερίνα Γιώτη, Βιολόγος, Μ.Sc. Page 5
Φρήζιμες ζελίδες από ηο διαδίκησο 1.http://emed.med.uoa.gr/application/syllabus_I/sindetikos_istos/photo.htm 2. www.med.auth.gr/db/histology/gr/ 3.http://www.cellsalive.com/howbig.htm 4.http://micro.magnet.fsu.edu/primer/java/electronmicroscopy/magnify1/index.h tml (προσομοίωση ΗΜ) 5.http://nobelprize.org/educational_games/physics/microscopes/tem/gallery/inde x.html(προσομοιώσεις) Kατερίνα Γιώτη, Βιολόγος, Μ.Sc. Page 6