ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ Γηαβξίκεο Παλαγηώηεο Λέθηνξαο Σει. 22510-36554
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ Ειζαγυγή. Οη θνηηεηέο/ηξηεο ησλ Κνηλσληνινγηθώλ ηκεκάησλ ηεο ρώξαο έρνπλ ην επαγγεικαηηθό δηθαίσκα δηδαζθαιίαο ζην εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα ησλ αληίζνηρσλ γλσζηηθώλ αληηθεηκέλσλ. Η δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο παξέρεη ηε δπλαηόηεηα αλάιπζεο ησλ ζεκαληηθόηεξσλ ζεκάησλ ηεο δηδαθηηθήο κεζνδνινγίαο θαη ηεο εθπαηδεπηηθήο πξαθηηθήο, θαζώο θαη ηεο εμέηαζεο ησλ ζύγρξνλσλ ακθηζβεηνύκελσλ δεηεκάησλ ηνπ ηνκέα. Ο ζηόρνο ηνπ καζήκαηνο είλαη λα εμνπιηζηνύλ νη θνηηεηέο κε ηε ζεσξεηηθή θαη πξαθηηθή ηθαλόηεηα, έηζη ώζηε, αλεμάξηεηα, λα είλαη ζε ζέζε λα παίξλνπλ δηδαθηηθέο απνθάζεηο ζρεηηθά κε ηνλ πξνγξακκαηηζκό, ηελ πξνεηνηκαζία, ηελ αμηνιόγεζε, θαη ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο. Η δηδαζθαιία ησλ καζεκάησλ έρεη επέιηθην ζρήκα θαη ζπλδπάδεη δηαιέμεηο, ζπδεηήζεηο θαη νκαδηθέο δξαζηεξηόηεηεο. Σν κάζεκα αμηνινγείηαη κε γξαπηέο εμεηάζεηο θαη βνεζεηηθέο είλαη εζεινληηθέο εξγαζίεο πνπ ζα κπνξνύζαλ λα αλαιάβνπλ νη θνηηεηέο/ηξηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ εμακήλνπ. κοπόρ ην κάζεκα απηό επηρεηξείηαη ε γλσξηκία ησλ θνηηεηώλ κε ηε ζεσξία, ηηο κεζόδνπο θαη ηηο πξαθηηθέο ηεο Γηδαζθαιίαο ηεο Κνηλσληνινγίαο. Σν κάζεκα πεξηιακβάλεη ζηνηρεία Γεληθήο Γηδαθηηθήο, πνπ αθνξνύλ ηηο ζρέζεηο εθπαηδεπηηθώλ θαη εθπαηδεπόκελσλ, ηηο κνξθέο νξγάλσζεο, ην ζρεδηαζκό, ηελ πξαγκαηνπνίεζε θαη ηελ αμηνιόγεζε ηεο Γηδαζθαιίαο. πζηαηηθό ηκήκα ηνπ καζήκαηνο απνηειεί ε Δηδηθή Γηδαθηηθή ηεο Κνηλσληνινγίαο, πνπ εμεηάδεη ηηο ηδηαηηεξόηεηεο ηεο Κνηλσληνινγηθήο επηζηήκεο θαη ηνπ ηξόπνπ δηάζιαζήο ηνπο ζηελ Γηδαθηηθή πξάμε. Σηόχοι Ο εληνπηζκόο ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ γλσξηζκάησλ ηεο θνηλσληνινγηθήο γλώζεο θαη ηνπ ηξόπνπ πνπ δηαζιώληαη ζηελ Γηδαζθαιία ηεο. Η θαηαλόεζε ηεο δπλακηθήο ησλ ζρέζεσλ, πνπ δηακνξθώλνληαη κεηαμύ ησλ θνξέσλ ηεο δηδαθηηθήο (παηδαγσγηθήο) δξαζηεξηόηεηαο (εθπαηδεπηώλ, εθπαηδεπόκελσλ). Η εμνηθείσζε κε ηε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνύ, πξαγκαηνπνίεζεο θαη αμηνιόγεζεο ηεο Γηδαζθαιίαο.
Γλώζε θαη θξηηηθή ζεώξεζε ησλ ζεκαληηθόηεξσλ ζηξαηεγηθώλ νξγάλσζεο ηεο Γηδαζθαιίαο θαη εμνηθείσζε ησλ θνηηεηώλ κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε επνπηηθώλ κέζσλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζή ηεο. Γλσξηκία ησλ θνηηεηώλ κε ηα εγρεηξίδηα Κνηλσληνινγίαο ζην ζρνιείν θαη ηηο πξαθηηθέο δηδαζθαιίαο ηνπο. Σπόποι Εκμάθηζηρ Σν κάζεκα ζα πξαγκαηνπνηεζεί κε δηαιέμεηο θαη βησκαηηθέο θαη νκαδνζπλεξγαηηθέο πξνζεγγίζεηο θαη παξνπζίαζε ζρεηηθώλ πξνβνιώλ θηι. Καηά ηελ δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ ζα δνζνύλ κηα ζεηξά από παξαδείγκαηα από ηελ παγθόζκηα θαη ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθόηεηα κε ζθνπό ν θνηηεηήο λα εζηηάζεη ζην ξόιν ηνπ καζήκαηνο ηεο θνηλσληνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηνλ ηξόπν δηδαζθαιίαο ηεο. Αξιολόγηζη Σν κάζεκα αμηνινγείηαη κε γξαπηέο εμεηάζεηο θαη βνεζεηηθέο εζεινληηθέο εξγαζίεο πνπ ζα κπνξνύζαλ λα αλαιάβνπλ νη θνηηεηέο/ηξηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ εμακήλνπ. Οη εξγαζίεο ζα αληηζηνηρνύλ ζην 40% ηνπ ηειηθνύ βαζκνύ. Σα ζέκαηα ησλ εξγαζηώλ ζα πξνθύπηνπλ κεηά από πξνζπλελλόεζε κε ην δηδάζθνληα, ε νπνία ζα γίλεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο, έηζη ώζηε λα είλαη θαιύηεξνο ν ζπληνληζκόο δηαλνκήο ησλ εξγαζηώλ. Όζνλ αθνξά ζηε ζπγγξαθή ησλ εξγαζηώλ απηή ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζύκθσλα κε ηηο πνπ δίλνληαη ζηνπο θνηηεηέο/ηξηεο κέζσ ζπγθεθξηκέλνπ εληύπνπ. Οη εξγαζίεο παξαδίδνληαη ζε ειεθηξνληθή κνξθή. Βνεζεηηθό ζην ηειηθό βαζκό ηεο εξγαζίαο κπνξεί λα είλαη θαη ε παξνπζίαζή ηεο ζην αθξναηήξην. ΟΔΗΓΙΕ ΠΡΟ ΣΟΤ ΤΓΓΡΑΦΕΙ ΣΩΝ ΕΡΓΑΙΩΝ 1. Οη εξγαζίεο ππνβάιινληαη δακηςλογπαθημένερ ζε ζειίδεο Α4, θαζώο θαη ζε ηλεκηπονική μοπθή. 2. Η έκηαζη ηηρ επγαζίαρ ζα είλαη κεηαμύ 5500 θαη 6500 ιέμεσλ, ρσξίο λα ζπκπεξηιακβάλνληαη ε βηβιηνγξαθία, νη πηλάθεο, νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο.
3. Οη εξγαζίεο ζπλνδεύνληαη από πεπίλητη 200 ιέμεσλ πεξίπνπ, ζηα ειιεληθά. ην ηέινο ηνπο ν/ε ζπγγξαθέαο πξέπεη λα νξίδεη ηηο ιέμεηο-θιεηδηά. 4. Η ππώηη ζελίδα πεξηιακβάλεη ηνλ ηίηιν ηεο εξγαζίαο, ην όλνκα ηνπ/ησλ ζπγγξαθέσλ, ην ίδξπκα κε ην νπνίν ζπλδένληαη, θαη δηεύζπλζε, ηειέθσλν, Fax, E-mail. Οη ζπγγξαθείο ησλ εξγαζηώλ θαηά ηε ζύληαμε ηνπο πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππόςε ηνπο ηα παξαθάησ: Οη βιβλιογπαθικέρ αναθοπέρ αξρίδνπλ ζε λέα ζειίδα θαη ζα γξάθνληαη κε αιθαβεηηθή ζεηξά σο εμήο: Γηα ηα άξζξα ζε πεξηνδηθά: Snyder, C. R., & Higgins, R. L. (1988). Excuses: The effective role in the negotiation of reality. Psychological Bulletin, 104, 23-35. Γηα ηα βηβιία: Rock, I. (1973). Orientation and form. New York: Academic Press. Γηα θεθάιαηα ζε βηβιία: Neisser, U. (1976). General, academic, and artificilal intelligence. In L. B. Resnick (Ed.), The nature of intelligence (pp. 135-144). Hillsdale, I\IJ: Erlbaum. ηηο ειιεληθέο εθδόζεηο ν Editor αλαθέξεηαη σο Επιμεληηής έκδοζης θαη ην (in press) σο (ππό δεκνζίεπζε). 6. Οη πίνακερ παξνπζηάδνληαη κε επηθεθαιίδα ζε μερσξηζηέο ζειίδεο, ζπλερνύο αξίζκεζεο, κεηά ηε βηβιηνγξαθία, Οη γπαθικέρ παπαζηάζειρ δίλνληαη κεηά ηνπο πίλαθεο, ζε μερσξηζηέο ζειίδεο, κε αξηζκεκέλεο, θαη έρνπλ έλδεημε (Γηάγξακκα 1, ρήκα 1, θ.ιπ.). Πξηλ από απηέο ππάξρεη ρσξηζηή ζειίδα κε ηνπο ηίηινπο ηνπο. Η ζέζε ηνπο ππνδεηθλύεηαη κέζα ζην θείκελν. Σι θα διδασθεί ο/η θοιηηηήρ/ηπια. Οη θνηηεηέο/ηξηεο ζα έξζνπλ ζε επαθή κε ηηο βαζηθέο αξρέο ηεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο θαη ηελ ζρέζε ηνπο κε ηελ κεζνδνινγία θαη ηηο ζηξαηεγηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη θαηά ηελ δηδαθηηθή πξάμε. Θα γίλεη πξνζπάζεηα λα θαηαλνήζνπλ ηελ εηδηθή δηδαθηηθή πνπ απαηηείηαη γηα ηελ αλάδεημε ησλ ζεκάησλ ηεο θνηλσληνινγίαο θαη, θαζώο επίζεο θαη ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ δηδαζθαιία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ καζήκαηνο. Μεξηθά από ηα ζέκαηα πνπ ζα δηδαρζνύλ είλαη: Μάζεζε θαη δηδαζθαιία, θνηλσληθό θαη εθπαηδεπηηθό πιαίζην ηεο δηδαθηηθήο δξαζηεξηόηεηαο, ζηξαηεγηθέο θαη κνξθέο ηεο δηδαζθαιίαο, πξνγξακκαηηζκόο ηεο
δηδαζθαιίαο, ηξόπνη νξγάλσζεο θαη παξνπζίαζεο ηεο δηδαθηέαο ύιεο, αμηνιόγεζε ηεο δηδαζθαιίαο ηεο θνηλσληνινγίαο θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνύ έξγνπ ζην ζρνιείν, πξαθηηθέο θαη δηδαθηηθέο εθαξκνγέο. Ενδεικηικά ημεπολογιακού μαθήμαηορ. Σν κάζεκα πεξηιακβάλεη 13 ελόηεηεο. Δλόηεηα 1. Μάζεζε θαη Γηδαζθαιία. Δλόηεηα 2. Θεσξίεο κάζεζεο. Δλόηεηα 3. Κνηλσληθό θαη εθπαηδεπηηθό πιαίζην ηεο δηδαθηηθήο δξαζηεξηόηεηαο. Δλόηεηα 4. ηξαηεγηθέο θαη κνξθέο ηεο δηδαζθαιίαο. Δλόηεηα 5. Πξνγξακκαηηζκόο ηεο Γηδαζθαιίαο. Δλόηεηα 6. Σξόπνη νξγάλσζεο θαη παξνπζίαζεο ηεο δηδαθηέαο ύιεο. Δλόηεηα 7. Μνξθέο νξγάλσζεο ηεο παηδαγσγηθήο αιιειεπίδξαζεο. Δλόηεηα 8. Λεθηηθή θαη κε ιεθηηθή επηθνηλσλία ζηελ ζρνιηθή ηάμε. Δλόηεηα 9. Δπνπηηθά κέζα. Χξεζηκνπνίεζε ησλ «λέσλ ηερλνινγηώλ» ζηε Γηδαζθαιία ηεο Κνηλσληνινγίαο. Δλόηεηα 10. Αμηνιόγεζε ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Κνηλσληνινγίαο θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνύ έξγνπ ζην ζρνιείν. Δλόηεηα 11. Αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα. Δλόηεηα 12. Η Γηδαζθαιία ηεο Κνηλσληνινγίαο ζηελ Μέζε Δθπαίδεπζε ζηελ Διιάδα: αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα, εγρεηξίδηα, πξαθηηθέο. Δλόηεηα 13. Γηδαθηηθέο εθαξκνγέο. ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΑ ΒΙΒΛΙΑ Σξηιηαλόο Αζ. (1996). Μεζνδνινγία ηεο ύγρξνλεο Γηδαζθαιίαο. Αζήλα Κνζζπβάθε, Φ.(2003). Δλαιιαθηηθή δηδαθηηθή: πξνηάζεηο γηα κεηάβαζε από ηε δηδαθηηθή ηνπ αληηθεηκέλνπ ζηε δηδαθηηθή ηνπ ελεξγνύ ππνθεηκέλνπ. Αζήλα: Μαηζαγγνύξαο, Η.(2002). Θεσξία ηεο Γηδαζθαιίαο. Η πξνζσπηθή ζεσξία σο πιαίζην ζηνραζηηθν-θξηηηθήο αλάιπζεο. Αζήλα:
ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΗ ΒΙΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bloom, B. & Krathwohl, S. (1986).Σαμηλνκία δηδαθηηθώλ ζηόρσλ. Σόκνο Α' - Γλσζηηθόο Σνκέαο. Αζήλα: Κώδηθαο. Βξεηηόο, Γ.(1994). Με ιεθηηθή ζπκπεξηθνξά & επηθνηλσλία ζηε ζρνιηθή ηάμε: άζθεζε κε κηθξνδηδαζθαιία. Αζήλα: Art of Text. Γθηδειή, Β. (1985). "Κνηλσληνινγία: Αλαζθάιεηεο, πγρύζεηο, Πξνζδνθίεο", ην Χ.Μηραινπνύινπ - Βετθνπ (επηκ) Η δηδαζθαιία ηεο θνηλσληνινγίαο ζηε κέζε εθπαίδεπζε (ζει.11-43). Δθδόζεηο "Νέαο Παηδείαο" 7/. DeCesare, M.(2002). The Lesson to be Learned: the Past Troubles and Future Promise of Teaching High School Sociology. Teaching Sociology, Vol.30, N.3, pp.302-316. DeCesare, M.(2005). 95 Years of teaching high school Sociology, Teaching Sociology, Vol33, pp.236-251. Καλάθεο, Ι.(1990). Η σθξαηηθή ηξαηεγηθή Γηδαζθαιίαο-Μάζεζεο. Αζήλα: Γξεγόξεο. Κάηζηθαο, Χ. & Θεξηαλόο, Κ. (2005). Η εθπαίδεπζε ηεο ακάζεηαο. Αζήλα: Κνζζπβάθε, Φ.(2003). Δλαιιαθηηθή δηδαθηηθή: πξνηάζεηο γηα κεηάβαζε από ηε δηδαθηηθή ηνπ αληηθεηκέλνπ ζηε δηδαθηηθή ηνπ ελεξγνύ ππνθεηκέλνπ. Αζήλα: Κνπδέιεο, Γ. (1991). Από ηνλ βησκαηηθό ζηνλ επηζηεκνληθό θόζκν. Αζήλα: Κξηηηθή. Κνπδέιεο, Γ.(1996). Σν επηζηεκνινγηθό ππόβαζξν ησλ επηινγώλ ηεο Γηδαθηηθήο, ζην Η.Μαηζαγγνύξαο (επηκ.)η Δμέιημε ηεο Γηδαθηηθήο. Δπηζηεκνινγηθή Θεώξεζε. (ζει. 155-181).Αζήλα: Κνπδέιεο, Γ. (1996)."Η θνηλσληνινγία σο άζθεζε". εκείσκα ηνπ επηκειεηή ζην Ritsert J. Σξόπνη ζθέςεο θαη βαζηθέο έλλνηεο ηεο Κνηλσληνινγίαο. Μηα εηζαγσγή(ζει. 311-329). Αζήλα: Δθδόζεηο Κξηηηθή. Μαλσιάο, Δ. (1999). Η εθεκεξίδα θαη ε δηδαζθαιία ηεο θνηλσληνινγίαο ζην ιύθεην. Ο Πνιίηεο, ηρ. 65.
Μαλσιάο, Δ. (2001). Γηδαζθαιία θαη κάζεζε ηεο θνηλσληνινγηθήο ζεσξίαο γηα ην θπζηθό πεξηβάιινλ. Αζήλα: Σππσζήησ-Γαξδαλόο. Μαηζαγγνύξαο, Η.(2000). ηξαηεγηθέο Γηδαζθαιίαο. Αζήλα: Μαηζαγγνύξαο, Η.(2002). Θεσξία ηεο Γηδαζθαιίαο. Η πξνζσπηθή ζεσξία σο πιαίζην ζηνραζηηθν-θξηηηθήο αλάιπζεο. Αζήλα: Μαηζαγγνύξαο, Η.(2002). Θεσξία θαη πξάμε ηεο δηδαζθαιίαο. Η ζρνιηθή ηάμε σο Χώξνο, Οκάδα, Πεηζαξρία, Μέζνδνο. Αζήλα: Γξεγόξεο. Μαηζαγγνύξαο, Η.(2002).Η δηαζεκαηηθόηεηα ζηε ζρνιηθή γλώζε. Αζήλα: Γξεγόξεο. Μηραινπνύινπ Βετθνπ, Χξ. (1985). Η ζεκαζία ηνπ παξαδείγκαηνο ζηε δηδαζθαιία ηεο θνηλσληνινγίαο, ζην Χ. Μηραινπνύινπ-Βετθνπ (επηκ) Η δηδαζθαιία ηεο θνηλσληνινγίαο ζηε κέζε εθπαίδεπζε (ζει.125-141). Δθδόζεηο "Νέαο Παηδείαο" 7/. Νεκά, Δ. & Καςάιεο, Α. ύγρξνλε Γηδαθηηθή. Θεζζαινλίθε: Δθδ. Παλεπηζηεκίνπ Μαθεδνλίαο. Roberts, K.(2002). Ironies of effective Teaching: Deep Structure Learning and Constructions of the Classroom. Teaching Sociology, Vol.30, N.1, p.1-25. Stevens, D.&VanNatta, M.(2002). Teaching critical observation as a sociological tool. Teaching Sociology, Vol.30, N.2, pp.243-253. Σάηζεο, Ν. (1999). Η δηδαζθαιία ηεο θνηλσληνινγηθήο ζεσξίαο. Αζήλα: Φινπξήο, Γ.(1994). Η Αξρηηεθηνληθή ηεο Γηδαζθαιίαο θαη ηεο Μάζεζεο. Αζήλα: Γξεγόξεο. Φξάγθνο, Χ.(1993). ύγρξνλε Γηδαζθαιία. Αζήλα: