Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 10: ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Λοΐζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Σκοπός της παρούσας ενότητας είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τις κλίμακες Μέτρησης. Να έρθουν σε επαφή με τις κλίμακες Likert, Σημαντικού Διαφορικού,Stapel και άλλες. 4
Περιεχόμενα ενότητας ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ. ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ. Α) ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ. Β) ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΟΣ. Γ) ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ. Δ) ΓΡΑΦΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ. 5
1.ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Χρησιμοποιείται συχνότερα στην κοινωνική ψυχολογία και σε μοντέλα συμπεριφοράς καταναλωτή. Στάση είναι: Διανοητική κατάσταση: δεν μπορούμε να την παρατηρήσουμε αλλά μόνο να τη συμπεράνουμε Αναπτύσσεται/Δημιουργείται: η στάση μας ως καταναλωτές επηρεάζεται από πληροφορίες, εμπειρίες, ερεθίσματα. Πρόθεση ενέργειας: δηλώνει στενή σχέση με κάποια μελλοντική ενέργεια. Αντικείμενα: η στάση μπορεί να αφορά σχεδό τα πάντα.
2.ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Συστατικά στοιχεία στάσης: Γνωστικό (αντανακλά τα πιστεύω ενός ατόμου),. Συγκινησιακό (τάση για κάποια ενέργεια, πχ. αγορά προϊόντος). Δράσης (τα συναισθήματα απέναντι στο αντικείμενο).
1.Βασικές κλίμακες μέτρησης 1. ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT. Ο ερωτώμενος καλείται να δηλώσει το βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας με μία σειρά δηλώσεων σε σχέση με το αντικείμενο. Ο ερευνητής σχεδιάζει προτάσεις ή φράσεις για τα χαρακτηριστικά του αντικειμένου, Για τα οποία ο ερωτώμενος έχει άποψη. Κάθε πρόταση ή φράση εκφράζεται με θετικό ή αρνητικό τρόπο. Η ανάλυση των στοιχείων γίνεται για κάθε πρόταση ξεχωριστά. Μπορεί όμως οι προτάσεις να αθροιστούν ώστε να προκύψει ένα συνολικό σκορ για κάθε ερωτώμενο.
2.Βασικές κλίμακες μέτρησης 1. ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT (συνέχεια). Αποδίδουν την τιμή πάρα πολύ στο ένα άκρο τους (τιμή 1) και την τιμή καθόλου-στο άλλο άκρο (τιμή 5 ή 7). Επιλέγεται μία μόνο τιμή από τον ερωτώμενο. Στις κλίμακες με ζυγό αριθμό δεν υπάρχει μεσαίο σημείο οπότε ο ερωτώμενος καλείται να διαλέξει στα δύο άκρα. Το αντίθετο συμβαίνει στις κλίμακες με περιττό αριθμό θέσεων.
3.Βασικές κλίμακες μέτρησης 1. ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT (συνέχεια). Πιο δημοφιλής η πενταβάθμια όπου υπάρχει το 3. Στην 7βάθμια έχουμε τα ίδια θετικά με την 5βαθμια συν το ότι ο ερωτώμενος μπορεί εκατέρωθεν του μεσαίου σημείου να επανεκτιμήσει τη θέση του και να επιλέξει ανάμεσα σε τρεις τοποθετήσεις (1 2 3 4 5 6 7). Απαιτείται χώρος και χρόνος. Η 3βάθμια χρησιμοποιείται για λόγους συντομίας όταν έχουμε πολλές παρόμοιες κλίμακες στο ερωτηματολόγιο.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Εύκολη σχεδίαση. Δεν υπάρχει δυσκολία στη συμπλήρωση, ιδίως όταν: Οι ερωτήσεις είναι καταννοητές. Οι οδηγίες συμπλήρωσης σαφείς. Χρήσιμη σε ταχυδρομικές συνεντεύξεις.
1.ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT Πηγή: Καρελάκης Χρ. (2006). Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 251. 12
2.ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT Πηγή: Καρελάκης Χρ. (2006). Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 251. 13
3.ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT Πηγή: Καρελάκης Χρ. (2006). Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 251. 14
4.ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT Πηγή: Καρελάκης Χρ. (2006). Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 251. 15
4.Βασικές κλίμακες μέτρησης 2. ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥ ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΥ. Ιδιαίτερα χρήσιμη για μελέτες που αφορούν την εικόνα (image) ενός προιόντος ή κάποιας μάρκας. Ο ερωτώμενος επιλέγει το σημείο εκείνο που αντιπροσωπεύει τη γνώμη του ανάμεσα σε δυο διπολικές - αντίθετες λέξεις ή φράσεις. Αυτές οι λέξεις/φράσεις τοποθετούνται είτε στην αριστερή είτε στη δεξιά άκρη της κλίμακας. Μπορεί να αξιολογηθούν προιόντα, εταιρίες, εμπορικά καταστήματα χρησιμοποιώντας την ίδια κλίμακα μέτρησης.
5.Βασικές κλίμακες μέτρησης 2. ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥ ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΥ (συνέχεια). Η ανάλυση του προφίλ γίνεται για να αναδείξει τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά κάποιου προιόντος. Βάσει αυτών μπορεί να σχεδιαστούν οι ανάλογες στρατηγικές. Η κλίμακα έχει το πλεονέκτημα ότι γίνεται σαφής και κατανοητή από τον ερωτώμενο. Δυσκολία στην εύρεση αντίθετων λέξεων ή φράσεων από τον ερευνητή.
ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥ ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΥ Πηγή: Καρελάκης Χρ. (2006). Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 251. 18
6.Βασικές κλίμακες μέτρησης 3. ΚΛΙΜΑΚΑ STAPEL. Απλοποιημένη μορφή της προηγούμενης κλίμακας. Διαφέρει σε δυο σημεία: Χρησιμοποιούνται μονοπολικές λέξεις ή φράσεις. Χρησιμοποιούνται αριθμοί που κυμαίνονται από -3 εως +3. (-3-2 -1 0 1 2 3 ). Πλεονέκτημα ότι η επιλογή των λέξεων ή φράσεων γίνεται εύκολα. Πρόβλημα: οι λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται μπορέι να διατυπωθούν με θετικό-αρνητικό ή ουδέτερο τρόπο.
ΚΛΙΜΑΚΑ STAPEL Πηγή: Καρελάκης Χρ. (2006). Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 251. 20
Άλλες κλίμακες: 21
Α) ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ Β. Σταθακόπουλος, 2005. Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. 22
Β) ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΟΣ Β. Σταθακόπουλος, 2005. Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. 23
Γ) ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ 1/2 Κατατάσσονται αντικείμενα ή ιδιότητες αντικειμένων με βάση κάποιο κριτήριο. Χρησιμοποιείται ευρύτατα για να διερευνηθούν οι προτιμήσεις των καταναλωτών είτε: Για προιόντα και υπηρεσίες Είτε για χαρακτηριστικά ενός προιόντος ή υπηρεσίας. Οι καταναλωτές επιλέγουν ανάμεσα σε διαφορετικές εναλλακτικές λύσεις (όπως κάνουν στις αγορές τους). Πρόβλημα: επειδή τα αποτελέσματα που παίρνουμε είναι βαθμικής φύσης δεν μπορούμε να κάνουμε όλες τις αναλύσεις. 24
Γ) ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ 2/2 Πηγή: Β. Σταθακόπουλος, 2005. Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. 25
Δ) ΓΡΑΦΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ Πηγή: Β. Σταθακόπουλος, 2005. Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. 26
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Λοίζου Ευστράτιος. «Μεθοδολογία Έρευνας». Έκδοση: 1.0. ΦΛΩΡΙΝΑ 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL. 28
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 29
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 30
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. Β. Σταθακόπουλος, 2005. Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. Καρελάκης Χρ. (2006). Το εμπόριο του ελλη νικού κρασιού στη διεθνή αγορά και προσδιοριστικοί παράγοντες. Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 251. 31