ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ο : Εισαγωγή στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών ArcMap (2/2) Μέρος 1: (συνέχεια από τα προηγούμενα) Κάνουμε κλικ το εικονίδιο Add Data στην γραμμή εργαλείων standard και επιλέγουμε το αρχείο/τα αρχεία που μας ενδιαφέρουν. Π.χ Add Data C:\ arcgis Arc Tutor Map airport.gdb (αρχείο γεωβάσης) Add (όλα τα διανυσματικά αρχεία) Δημιουργία νέου πεδίου (field) : Κάνουμε δεξί κλικ στο αρχείο που επιθυμούμε να δημιουργήσουμε νέο πεδίο και ανοίγουμε το πίνακα περιγραφικών περιεχομένων (Attribute Table). Στο παράδειγμα μας, θα χρησιμοποιήσουμε από τη γεωβάση aiport.gdb το σημειακό αρχείο Schools.shp. Ανοίγουμε τον πίνακα δεδομένων και στη συνέχεια επιλέγουμε την εντολή Options και έπειτα πατάμε Add Field. Σημείωση: Στο ArcMap 10x η επιλογή Options βρίσκεται πάνω αριστερά Εμφάνιση παραθύρου Add Field : Name:ονομασία πεδίου π.χ. test Type:τύπος πεδίου π.χ. text ΟΚ Ανοίγοντας λοιπόν τον πίνακα περιγραφικών περιεχομένων του αρχείου στο οποίο δημιουργήσαμε το πεδίο, παρατηρούμε ότι έχει προστεθεί ένα νέο πεδίο. 10
Υπάρχουν έξι (6) επιλογές τύπων δεδομένων. ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο τύπος δεδομένων δεν αλλάζει αν τον επιλέξουμε. Σε περίπτωση λάθους το διαγράφουμε και δημιουργούμε ένα νέο πεδίο. ΤYPE = ΤΥΠΟΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Short Integer: Οι σύντομοι ακέραιοι αριθμοί (π.χ. ± 32,768), είναι ακέραιοι αριθμοί, θετικοί ή αρνητικοί, που χρησιμοποιούνται για κωδικοποίηση. Χρησιμοποιούνται π.χ. για μικρές τιμές όπως στη κωδικοποίηση της χρήση γης, τους τύπους βλάστησης και τιμές booleans (δηλαδή, αληθές / ψευδές ή 0/1). Long Integer: Οι μεγάλοι ακέραιοι αριθμοί (π.χ. ± 2.14 billion) είναι ακέραιοι αριθμοί, είτε θετικοί είτε αρνητικοί, οι οποίοι συνήθως χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση ποσοτικών τιμών ποσότητα όπως ο πληθυσμός Float: Δεκαδικοί αριθμοί είναι αριθμοί απλής ακρίβειας που μπορούν να υποστηρίξουν τους αριθμούς με μια ακρίβεια έως 6 ψηφία μετά την υποδιαστολή. Χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση απλών δεκαδικών αριθμών όπως τα ποσοστά συμμετοχής. Double: Doubles είναι οι αριθμοί διπλής ακρίβειας που μπορούν να υποστηρίξουν αριθμούς με μια ακρίβεια έως 15 ψηφία μετά την υποδιαστολή. Οι doubles χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση δεκαδικών αριθμών με ένα υψηλό επίπεδο λεπτομέρειας, όπως γεωγραφικό πλάτος και μήκος. Date: Ημερομηνία (π.χ. Jan 1, 100 Dec 31, 9999) Text: Ο τύπος δεδομένων κειμένου αποθηκεύει οποιαδήποτε ακολουθία χαρακτήρων (ονόματα, συντομογραφίες, αριθμητικοί κωδικοί, κωδικούς αριθμούς που αρχίζουν με 0, όπως ταχυδρομικοί κώδικες κλπ). PRECISION SCALE = ΑΚΡΙΒΕΙΑ Πέρα από το τύπο δεδομένων, καθορίζουμε και την ακρίβεια των τιμών (στα αριθμητικά πεδία). Precision: Περιγράφει τον αριθμό των ψηφίων που μπορούν να αποθηκευτούν στο πεδίο. Όλα τα ψηφία υπολογίζονται δεν έχει σημασία σε ποια πλευρά του δεκαδικού ανήκουν. Αν ο πίνακας εισόδου είναι μια προσωπική ή αρχείο γεωβάσης, η τιμή ακρίβειας του πεδίο θα πρέπει να αγνοηθεί. Scale: Ορίζει τον αριθμό των δεκαδικών ψηφίων που αποθηκεύονται σε ένα πεδίο. Αυτή η παράμετρος χρησιμοποιείται μόνο σε τύπους Float και Double δεδομένων πεδίου. Αν ο πίνακας εισόδου είναι μια προσωπική ή αρχείο γεωβάσης, η τιμή της κλίμακας τομέα θα πρέπει να αγνοηθεί. 11
Για να εμφανιστεί ο αριθμός πολυγώνων ή η συνολική έκταση κάθε κατηγορίας ενός αρχείου : Κάνουμε δεξί κλικ στο αρχείο και ανοίγουμε τον πίνακα περιεχομένων και επιλέγουμε οποιαδήποτε στήλη εωσότου γίνει όλη μπλέ. Εν συνεχεία κάνουμε δεξί κλικ στη στηλη αυτή και επιλέγουμε την εντολή σύνοψης (summarize). Π.χ. δεξί κλικ parcels δεξί κλίκ LAND_USE summarize 1.Select a field to summarize : LAND_USE 2. Choose output table : π.χ. check Sum (από το Shape_Area) OK. Στη συνέχεια στον πίνακα περιεχομένων εμφανίζεται ένας πίνακας Sum_Output, οποίος όταν ανοιχτεί εμφανίζει στην στήλη Count LAND USE τον αριθμό των πολυγώνων της κάθε κατηγορίας των χρήσεων γης και τη συνολική έκταση της κάθε κατηγορίας (σε τμ). Για να κάνουμε γραφικό τον (παραπάνω) πίνακα : Επιλέγουμε από το κεντρικό μενού (Main Menu) την εντολή Tools, Graphs και Create. Στο ΑrcMap 10x έχει αλλάξει και επιλέγεται από το μενού ιδιότητες (πάνω αριστερά στον πίνακα χαρακτηριστικών) 12
Μόλις εμφανιστεί το παράθυρο οδηγού δημιουργίας γραφήματος (Create Graph Wizard), διαμορφώνουμε τον πίνακα. Graph type : τύπος γραφήματος π.χ. Vertical Bar Layer/Table : επιλογή του πεδίου που υπήρχε ή έχουμε δημιουργήσει o π.χ. Sum_Output_2 Value field : τιμές πεδίου π.χ Sum_Shape_Area o Βάλτε τα αντίστοιχα στα Χ και Υ (Χ = LandUse, Y = Sum) o Color : επιλογή χρώματος γραφήματος π.χ. Pallete-Victorian o Bar style : στυλ μπάρας π.χ. Rectangle Next > Finish Αλλάχτε πεδία ή και τύπους γραφημάτων και δείτε τα αποτελέσματα σας. Δημιουργία γραφικού μέσα από το γεωγραφικό αρχείο : Μπορούμε να τροποποιήσουμε τη εμφάνιση ενός ποσοτικού πεδίου (π.χ. πληθυσμός, έκταση) ενός πολυγωνικού αρχείου με βάση ένα γράφημα που να δείχνει τη σχετική του τιμή. Ανοίγουμε το αρχείο Parcel και στο Symbology επιλέγουμε Charts. Διαλέγουμε πιο τύπο γραφικών (π.χ. Bar / Columns) και ως πεδίο ποσοτικής εκτίμησης επιλέγουμε το Area. Στο πίνακα εργασίας μας, θα εμφανιστεί η μπάρα με τη σχετική κλίμακα της (ανάλογα την έκταση). Μπορούμε να εισάγουμε και 2 ο, 3 ο πεδίο (αν σχετίζονται μεταξύ τους) για να τα δούμε συγκριτικά τόσο χωρικά όσο και ποσοτικά. 13
Σελιδοποίηση (Layout View) : Επιλέγουμε την εντολή Layout View αριστερά κάτω από την οθόνη. Επιλέγοντας την ρύθμιση χαρτιού και εκτύπωσης (Page and Print Setup) που βρίσκεται στο File του κεντρικού μενού, ρυθμίζουμε τις διαστάσεις της σελίδας π.χ. Α3,Α4, Α1. Για την εισαγωγή της κλίμακας του χάρτη, μπάρας κλίμακας και το βέλος του βορρά επιλέγουμε από το κεντρικό μενού το insert και στην συνέχεια τις προηγούμενες επιλογές. Με βάση τι έχουμε επιλέξει στον πίνακα περιεχομένων εμφανίζονται τα αντίστοιχα στη σελιδοποίηση. Δοκιμάστε να επιλέξετε / αποεπιλέξετε μερικά από αυτά. Δημιουργία υπομνήματος στη σελιδοποίηση (Layout View): Επιλέγουμε Insert Legend και επιλέγουμε να προσθέσουμε στο χάρτη όποιο από τα αρχεία θέλουμε. Ταξινομείστε γραφικά τις χρήσεις γης (Land Use) στο αρχείο Parcel, ενεργοποιείστε τα parcels, schools και county και διαμορφώστε το αντίστοιχο υπόμνημα. Κάντε πλήρη μεγέθυνση στο Parcel, για να εμφανίζεται σωστά στη σελιδοποίηση. Διαμορφώστε έναν χάρτη επισκόπησης Μικραίνουμε τον αρχικό χάρτη στο μισό της σελίδας (κοιτάμε το αρχείο Parcel να είναι ολόκληρο, αλλιώς με τη νέα υποσελίδα πατούμε την Υδρόγειο (Full Extent) και μεγενθύνεται σμικρύνεται αντίστοιχα 14
Πατάμε Ιnsert New Frame και δημιουργούμε μια νέα υποσελίδα στη Σελίδα σελιδοποίησης μας. Πατάμε Ιnsert New Frame και δημιουργούμε μια νέα υποσελίδα στη Σελίδα σελιδοποίησης μας. Στο νέο πλαίσιο (στον πίνακα περιεχομένων) εισάγουμε ένα μεγαλύτερο χωρικά αρχείο από το Parcel (π.χ. County) και θα εμφανιστεί στη 2 η υποσελίδα. Πατώντας στο όνομα του Νέου Πλαισίου (New Data Frame) και με δεξί κλικ επιλέγουμε Ιδιότητες (properties). Επιλέγουμε το "Extent Indicators" και πατάμε το >> κουμπί στη μέση. Αυτό θα μετακινήσει τα αρχεία (το όνομα των άλλων Frame δεδομένων σας) από τη λίστα αριστερά προς τα δεξιά λίστα, λέγοντας στο ArcMap, ότι θέλετε να δείξετε την έκταση των Layers Frame δεδομένων σας στο νέο πλαίσιο των δεδομένων σας. Μπορείτε να πατήσετε το κουμπί "Frame - Πλαίσιο...", αν θέλετε να αλλάξετε το σύμβολο του ορθογωνίου ορίου. Μπορούμε να παίξουμε με τις κλίμακες με τους φακούς μεγέθυνσης και σμίκρυνσης Παράδειγμα από Ζάκυνθο και ακτογραμμή της Ελλάδος 15
ΑΤΟΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2 Εισάγετε το αρχείο των νομών της Ελλάδος και 1. Υπολογίστε τα στατιστικά του πληθυσμού της Ελλάδος και παρουσιάστε τα σε πίνακα 2. Διαμορφώστε τα σχετικά διαγράμματα για κάθε κατηγορία στατιστικών, για τα Ιόνια νησιά (Κέρκυρα, Λευκάδα, Κεφαλονιά και Ζάκυνθος) 3. Δημιουργήστε σελιδοποιημένους χάρτες που να δείχνουν μέσα στον κάθε νομό της Ελλάδας α) σε ιστόγραμμα και β) σε πίτα τον πληθυσμό του νομού Το ίδιο αλλά με διαβάθμιση κλίμακας ανάλογα το μέγεθος. 4. Κάντε το 3 ο αφαιρώντας από τις αναλύσεις σας την Αττική. 5. Παρουσιάστε ένα χάρτη όπου να φαίνονται τα παραπάνω Ιόνια νησιά και σε υπόμνημα η Ελλάδα και το ορθογώνιο εξάπλωσης των Ιονίων νήσων. 16