Synthesis report on stakeholder consultation on RES-H/C targets in Greece

Synthesis report on stakeholder consultation on RES-H/C targets in Greece D7.1 of WP3 from the RES-H Policy project A report prepared as part of the IEE project "Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States (RES-H Policy)" Draft 7.1 December 2009 Written by Argyro Giakoumi (agiak@cres.gr), Centre for Renewable Energy Sources CRES With contributions from Minas Iatridis (miatri@cres.gr ), Centre for Renewable Energy Sources CRES Supported by

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets The project "Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States (RES-H Policy)" is supported by the European Commission through the IEE programme (contract no. IEE/07/692/SI2.499579). The sole responsibility for the content of this report lies with the authors. It does not represent the opinion of the European Communities. The European Commission is not responsible for any use that may be made of the information contained therein. CRES, December 2009 3

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy Content 1 Framework of the stakeholder consultation on RES-H/C targets... 7 1.1 Objective... 7 1.2 The questionnaire... 7 1.3 Target group and responses... 8 2 Results... 9 2.1 Quantitative results... 9 2.2 Qualitative results... 14 2.2.1 Solar thermal... 14 2.2.2 Geothermal... 15 2.2.3 Biomass... 15 2.2.4 All sectors... 15 2.2.5 General remarks... 15 3 Synthesis... 16 4 Annexe: Questionnaire... 17 4

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets List of Figures Figure 1 Stakeholder consultation results - Share of RES-H/C on total target...9 Figure 2 Stakeholder consultation results - Solar thermal...10 Figure 3 Figure 4 Stakeholder consultation results - Geothermal...10 Stakeholder consultation results - Biomass -Buildings...11 Figure 5 Stakeholder consultation results - Biomass - District heating...11 Figure 6 Figure 7 Figure 8 Figure 9 Figure 10 Stakeholder consultation results -Biomass - Industry...12 Stakeholder consultation results - Biomass - Total...12 Stakeholder consultation results - RES-H/C - residential and tertiary sectors...13 Stakeholder consultation results - RES-H/C - Industry...13 Stakeholder consultation results - RES-H/C - Total...14 5

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy Introduction The RES-H Policy project The project "Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States (RES-H Policy)" aims at assisting Member State governments in preparing for the implementation of the forthcoming Directive on Renewables as far as aspects related to renewable heating and cooling (RES-H/C) are concerned. Member States are supported in setting up national sector specific 2020/2030 RES-H/C targets. Moreover the project initiates participatory National Policy Processes in which selected policy options to support RES-H/C are qualitatively and quantitatively assessed. Based on this assessment the project develops tailor made policy options and recommendations as to how to best design a support framework for increased RES-H/C penetration in national heating and cooling markets. The target countries/regions of the project comprise Austria, Greece, Lithuania, The Netherlands, Poland and UK countries that represent a variety in regard of the framework conditions for RES-H/C. On the European level the projects assesses options for coordinating and harmonising national policy approaches. This results in common design criteria for a general EU framework for RES-H/C policies and an overview of costs and benefits of different harmonised strategies. This report One of the core objectives of the project RES-H Policy is to support Member States in setting up national sector specific 2020/2030 RES-H/C targets. For this purpose a comprehensive scientific basis has been set up including a literature research, a topdown and a bottom-up approach. Moreover, a stakeholder consultation has been carried out with respect to target setting of RES-H/C. The methodology and results of the stakeholder consultation in Greece are documented in this report. 6

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets 1 Framework of the stakeholder consultation on RES-H/C targets This part of the report describes the general framework and the setting of the stakeholder consultation. In the following chapters we will document the objective of the consultation, the way we derived the questionnaire and the target group and number and type of responses. 1.1 Objective The core objective of the stakeholder consultation is to receive a clear image of the stakeholder s opinions regarding the RES-H/C targets of a country until 2020 and 2030. However, it is not only the quantitative results of the consultation that matters. Thus, we can split the objective into the following aspects: First, it is our target to be in touch with the stakeholders and to initiate a discussion process. Second, the questionnaire should be guidance for the discussion process, in particular during the stakeholder workshop which has been held after the consultation process. Third, to derive areas of consent and areas of dissent with respect to the target setting for various sectors and technologies. 1.2 The questionnaire In the main part of the questionnaire we suggest s of RES-H/C for different sectors and technologies and asked the stakeholders about their opinion, whether they suggest the target should above or lower this, in the upper or in the lower area within this or in the middle of this. We are distinguishing solar thermal, geothermal and various bioenergy technologies as well as the residential & tertiary sector and industry. The main basis for deriving the suggested s was the analysis which has been carried out for the report RES-H/C target setting within this project. In that report we carried out a literature analysis as well as comprehensive top-down and bottom-up investigations for RES-H/C scenarios up to 2020 and 2030. The full questionnaire is included in the annex of this report. With respect to the target s that were suggested, of course the question arises to which extent these suggestions give a bias to the results. However, the feed-back from the stakeholders showed that without suggesting these s it would have been much more difficult to get a reasonable number of responses. Moreover, several stakeholders told during the workshop that it would have been very difficult to fill in the questionnaire without any s. 7

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy 1.3 Target group and responses The questionnaire was sent to about 70 stakeholders. First of all, the questionnaire was sent to all participants in a working group within the currently ongoing policy process about the Greek RES action plan. Moreover, additional experts and stakeholders from industry, associations, research centres and universities, companies working in the area of RES and NGOs were invited to take part. The questionnaire has been sent out in November 2009. Most of the answers were given around mid December 2009. The Workshop took place on 18 th of December 2009. We received 14 responses from which not all gave responses to each subject of the questionnaire. Moreover, several people answered that they do not have the required know-how to give well-based answers. From these 14 responses 22% were from companies, 11% were from governmental bodies, 45% from research centres, 11% from industry and 11% from universities. Two core methodological questions arise with respect to the target group selection and the number of responses: First, whether the target group forms a representative group of stakeholders. With respect to this question we assume that the selection of persons involved in the working group of the Greek energy strategy has been carried out in a way to form a representative mix of stakeholders. Moreover, most relevant associations, industry and policy making institutions are involved. Second, whether the number of responses is high enough to form significant results. Here, we have to state clearly that the results should be interpreted carefully and be understood together with the much more detailed discussions at the stakeholder workshop as well as with the overall findings from the report RES-H/C target setting of this project. 8

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets 2 Results 2.1 Quantitative results The following figures document the results from the stakeholder consultation. It should be noted that not all people responded to all subjects within the questionnaire. Share of RES-H/C on total target 60% 50% share of responses 40% 30% 20% 10% 0% much too low a little bit too low quite right a little bit too much much too high don't know Figure 1 Stakeholder consultation results RES-H/C share on total target. 9

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy Solar thermal 2020: 20-26PJ 2030: 33-39PJ 40% share of responses 30% 20% 10% 2020 2030 0% below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 2 Stakeholder consultation results Solar thermal. Geothermal 2020: 9-12PJ 2030: 6-20PJ 35% 30% share of responses 25% 20% 15% 10% 2020 2030 5% 0% below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 3 Stakeholder consultation results - Geothermal 10

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets Biomass - Buildings 2020: 35-45PJ 2030: 42-57PJ 35% share of responses 30% 25% 20% 15% 10% 2020 2030 5% 0% below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 4 Stakeholder consultation results Biomass - Buildings Biomass - District heating 2020: 1-3PJ 2030: 4-5PJ 45% 40% 35% share of responses 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2020 2030 below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 5 Stakeholder consultation results Biomass District heating 11

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy Διαβούλευση - Βιομάζα - Βιομηχανία 2020: 16-23PJ 2030: 15-19PJ 35% 30% share of responses 25% 20% 15% 10% 2020 2030 5% 0% below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 6 Stakeholder consultation results Biomass - Industry Biomass total 2020: 51-68PJ 2030: 57-76PJ 35% 30% share of responses 25% 20% 15% 10% 2020 2030 5% 0% below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 7 Stakeholder consultation results Biomass - total 12

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES heating/ cooling residential & tertiary sectors 2020: 55-75PJ 2030: 77-109PJ share of responses 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2020 2030 below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 8 Stakeholder consultation results RES-H/C residential & tertiary sectors RES heating/ cooling - Industry 2020: 18-34PJ 2030: 19-34PJ 30% 25% share of responses 20% 15% 10% 2020 2030 5% 0% below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 9 Stakeholder consultation results - RES-H/C - Industry 13

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy RES heating/ cooling- total 2020: 73-109PJ 2030: 96-143PJ share of responses 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2020 2030 below this in the lower in the middle in the upper above this don t know Figure 10 Stakeholder consultation results - RES-H/C - total 2.2 Qualitative results Besides the quantitative results, several respondents included qualitative remarks. These remarks are grouped per technology and in the following the key results from these remarks are summarized. 2.2.1 Solarthermal In Greece most of solar thermal installations are used for producing hot sanitary water. If solar thermal installations penetrate more in the areas of space heating and space cooling the for solar thermal can reach even higher values than the upper limit given in the questionnaire. Great unexploited potential for solar cooling in Greece. A solar cooling system can cover 70-80% of the cooling needs, and a solar system for space heating can cover easily 50% of the needs for space heating. Different opinions about the achievable share in the industry were stated. Some stakeholders expressed the opinion that industrial applications can increase al lot reaching by 2020 almost 40% of the total solar thermal applications in Greece, while other expressed an opinion of a moderate development of industrial solar thermal applications in the industry with a percentage around 10% of the total solar thermal applications of Greece. 14

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets 2.2.2 Geothermal There are many unregistered systems of heat pumps and direct geothermal uses in Greece. This creates a problem in knowing the present state situation. The biggest share (almost 80%) of heat pumps and direct geothermal uses will account to the residential and service sector. There is a need for simplification of procedures concerning the installation of heat pumps. 2.2.3 Biomass Biomass burning has advantages that are not only related to energy matters but relate also to environmental issues. The open burning of agricultural residues should be forbidden and in the same time motives should be given to farmers to collect these residues in order to be used as biomass. A controlling mechanism should be created. Legislative barriers, ruling out biomass boilers in the two larger cities of Greece, should be raised. 2.2.4 General remarks Only with massive improvement of energy efficiency the targets of renewable energy will be achieved. This in particular holds for renewable heating. Need of creation of a registry of RES installers. 15

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy 3 Synthesis As an overall synthesis, the results can lead to the following conclusions: For the 48% share of RES-H/C on the overall target of RES by 2020 there is a consensus that this share is almost right. For the following sectors more or less there is a consensus about the suggested target : Biomass district heating Biomass total Renewable heating total (2030 tendency to the upper limit) For the rest of the sectors answers covered the whole of targets and also many answers where I don t know/ I don t answer. 16

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets 4 Annexe: Questionnaire Ερωτηματολόγιο του έργου RES-H-Policy για την επίτευξη του στόχου συμμετοχής των ΑΠΕ, που θέτει η νέα οδηγία 2009/28/ΕΚ Το ΚΑΠΕ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκoύ προγράμματος Intelligent Energy for Europe (IEE) συμμετέχει στο έργο με τίτλο: Policy development for improving Renewable Energy Sources-Heating/Cooling penetration in European Member States - RES-H Policy. Πέραν της Ελλάδας στο έργο συμμετέχουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Αυστρία, η Γερμανία, η Λιθουανία, η Ολλανδία, η Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Το έργο RES-H Policy αποσκοπεί να βοηθήσει τις συμμετέχουσες χώρες στην προετοιμασία για την εφαρμογή της νέας οδηγίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) (2009/28/EC), εστιάζοντας σε θέματα που σχετίζονται με θέρμανση και ψύξη από ΑΠΕ. Η κάθε συμμετέχουσα χώρα μέσα από το έργο θα βοηθηθεί να θέσει εθνικούς ενδεικτικούς στόχους ανά τεχνολογία στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ για τα έτη 2020/2030. Συγκεκριμένα για την διαδικασία προσδιορισμού των στόχων χρησιμοποιήθηκαν τα ακόλουθα υπολογιστικά μοντέλα και μεθοδολογίες: Προσέγγιση top down με τη βοήθεια του μοντέλου Green-X (συνεργασία με το ίδρυμα Fraunhofer ISI της Γερμανίας). Προσέγγιση bottom up για τον κτιριακό τομέα (οικιακό και τριτογενή) με τη βοήθεια του INVERT tool (συνεργασία με το Energy Economics Group - Vienna University of Technology). Προσέγγιση bottom up για τη βιομηχανία με τη βοήθεια υπολογιστικού εργαλείου (RESolve-H/C) που έχει αναπτύξει το ECN - Energy Research Centre of the Netherlands. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από υπάρχοντα μοντέλα όπως είναι το MARKAL, το οποίο χρησιμοποιείται από το ΚΑΠΕ καθώς και το PRIMES. Πέραν του προσδιορισμού των στόχων, το έργο εξετάζει επίσης το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει στην κάθε χώρα πάνω σε θέματα θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ και προσπαθεί να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την περαιτέρω ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς. Η αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μέτρων θα επιχειρηθεί να αναλυθεί ποσοτικά και ποιοτικά και το αποτέλεσμα αυτής της ανάλυσης θα είναι να γίνουν συγκεκριμένες πολιτικές συστάσεις ανά χώρα και ανά τεχνολογικό τομέα, ώστε να επιτευχθεί μέσω ενός 17

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy ολοκληρωμένου πλαισίου στήριξης, η αύξηση της διείσδυσης των τεχνολογιών ΑΠΕ για θέρμανση/ ψύξη στις εθνικές αγορές των χωρών που συμμετέχουν στο έργο. Σκοπός ερωτηματολογίου Σκοπός του παρόντος ερωτηματολογίου είναι να γνωστοποιήσει σε όλους τους ενδιαφερόμενους τα πρώτα αποτελέσματα του έργου RES-H Policy σχετικά με τη διαδικασία προσδιορισμού των ενδεικτικών στόχων ανά τεχνολογία, στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ για τα έτη 2020 και 2030 και να δώσει το έναυσμα για περαιτέρω συζήτηση γύρω από τους προτεινόμενους στόχους καθώς και τον τρόπο που αυτοί θα επιτευχθούν. Έτσι, στο κυρίως μέρος του ερωτηματολογίου δίνεται ένα προτεινόμενο εύρος για τους στόχους, όπως αυτό προέκυψε μέσω μιας διαδικασίας εκτίμησης δυναμικού και ανάλυσης σεναρίων τόσο από μοντέλα που έχουν τρέξει στο παρελθόν για τη χώρα μας όσο και από τα μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες του παρόντος έργου (top down και bottom up προσέγγιση). Όλες οι αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τις υποθέσεις και τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν είναι καταγεγραμμένα στην αναφορά Target setting for RES-H/C in Greece. Επίσης, ζητείται να σχολιαστούν τα προτεινόμενα πολιτικά μέτρα στήριξης για την επίτευξη των στόχων για θέρμανση / ψύξη από ΑΠΕ. Οι προτεινόμενες τιμές στο ερωτηματολόγιο είναι ενδεικτικές και δίνουν το έναυσμα για την ανάπτυξη περαιτέρω συζήτησης. Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης θα καταγραφούν και θα αποτελέσουν τη βάση για την πραγματοποίηση συνάντησης εργασίας που θα διεξαχθεί την Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009 στις εγκαταστάσεις του ΚΑΠΕ. Οι προσωπικές απαντήσεις που θα δοθούν δεν θα θεωρηθούν σε καμία περίπτωση ως επίσημες θέσεις του οργανισμού στον οποίο ανήκετε. Επιπλέον για την ανάλυση των απαντήσεων και τη δημοσίευσή τους στο πλαίσιο του έργου θα τηρηθεί ανωνυμία. Παρακαλώ συμπληρώστε το ερωτηματολόγιο και στείλτε το είτε σε ηλεκτρονική είτε σε έντυπη μορφή στην ακόλουθη διεύθυνση: Προς: Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών & Εξοικονόμησης Ενέργειας Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακής Πολιτικής 19 ο χλμ Λ. Μαραθώνος 19009, Πικέρμι Αττικής Υπ όψη: Αργυρώ Γιακουμή Τηλ: 210 6603225 Fax: 210 6603301 e-mail: agiak@cres.gr 18

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets Ποσοστό συμμετοχής της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ στο συνολικό στόχο διείσδυσης των ΑΠΕ Σύμφωνα με την οδηγία 2009/28/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών 2001/77/ΕΚ και 2003/30/ΕΚ, τίθεται συνολικός δεσμευτικός στόχος 20% ως μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη συνολική ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Κοινότητας έως το έτος 2020 και υποχρεωτικός ελάχιστος στόχος 10% ως μερίδιο της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας του τομέα των μεταφορών έως το 2020. Σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της οδηγίας τίθενται για την κάθε χώρα εθνικοί ενδεικτικοί στόχοι που ευθυγραμμίζονται με το συνολικό στόχο του 20% για την ΕΕ. Για την Ελλάδα ο δεσμευτικός εθνικός στόχος για το έτος 2020 είναι 18% συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας. Με δεδομένο ότι η τελική κατανάλωση ενέργειας το 2020 εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται από 1.084PJ 1 έως 1.194 2 PJ, για την επίτευξη του στόχου 18% μιλάμε για μία ποσότητα ΑΠΕ που κυμαίνεται από 191PJ έως 214PJ περίπου. Στην παρούσα κατάσταση (έτος αναφοράς 2007) υπολογίζεται ότι η συνολική ποσότητα των ΑΠΕ είναι περίπου 78PJ εκ των οποίων η ποσότητα που αντιστοιχεί σε θέρμανση από ΑΠΕ είναι περίπου 50PJ. Η οδηγία 2009/28/ΕΚ θεσπίζει ένα κοινό πλαίσιο για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, το οποίο καλύπτει όλες τις δυνατές χρήσεις των ανανεώσιμων πηγών στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες: ηλεκτρική ενέργεια, θέρμανση και ψύξη, μεταφορές. Η επίτευξη του στόχου μοιράζεται επομένως μεταξύ των τριών παραπάνω τομέων. Κατά τη γνώμη σας θεωρείτε ένα μερίδιο της τάξης του 48% για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ, στο σύνολο του εθνικού στόχου για τις ΑΠΕ (δηλαδή ένα εύρος μεταξύ 92PJ- 103PJ, η επίτευξη του οποίου θα απαιτούσε διπλασιασμό της θερμικής ενέργειας από ΑΠΕ για τη χρονική περίοδο 2007-2020) ότι είναι: Πολύ χαμηλό (Παρακαλώ υποδείξτε την σωστή κατά τη γνώμη σας τιμή και αιτιολογείστε την απάντησή σας.) Λίγο χαμηλό (Παρακαλώ υποδείξτε την σωστή κατά τη γνώμη σας τιμή και αιτιολογείστε την απάντησή σας.) Σχεδόν σωστό. Λίγο υψηλό (Παρακαλώ υποδείξτε την σωστή κατά τη γνώμη σας τιμή και αιτιολογείστε την απάντησή σας.) Πολύ υψηλό (Παρακαλώ υποδείξτε την σωστή κατά τη γνώμη σας τιμή και αιτιολογείστε την απάντησή σας.) Δεν ξέρω / δεν απαντώ 1 PRIMES model, business as usual scenario 2 MARKAL model, scenario 1 19

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy Θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ ανά τεχνολογία: Στον παρακάτω πίνακα προτείνεται για τα ηλιακά θερμικά ένα εύρος στόχων για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ για τα έτη 2020/2030. Παρακαλώ δώστε την άποψή για τους προτεινόμενους στόχους. Θέρμανση/ Ψύξη από Ηλιακή ενέργεια 2007 2020 2030 Στόχος παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ για θέρμανση/ ψύξη (PJ) 6,7 3 20 26 33 39 Οικιακός & Τριτογενής τομέας (PJ) 6,7 18 23 29 34 Βιομηχανία (PJ) 0 2 3 4 5 Αύξηση σε σχέση με τα επίπεδα του 2007: 3 έως 4 φορές Κατά τη γνώμη σας, ο στόχος θα έπρεπε να είναι; 5 έως 6 φορές Κατώτερος από το εύρος που δίνεται Στο κάτω άκρο Στο μέσο Στο ανώτερο άκρο Μεγαλύτερος από το εύρος που δίνεται Δεν ξέρω /δεν απαντώ Η ενέργεια αυτή κατανέμεται μεταξύ των παρακάτω κατηγοριών σύμφωνα με τα ακόλουθα ποσοστά: 2007 2020 2030 Θέρμανση χώρου και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης 100% 90% 87% Βιομηχανικές εφαρμογές 0% 10% 13% Συμφωνείτε με αυτά τα ποσοστά συμμετοχής; Ναι Όχι Ναι Όχι Αν όχι, παρακαλώ προσδιορίστε ποια θα έπρεπε να είναι κατά τη γνώμη σας τα ποσοστά αυτά: Θέρμανση χώρου και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης % % Βιομηχανικές εφαρμογές % % Άλλα σχόλια: 3 Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο 2007 20

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets Θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ ανά τεχνολογία: Στον παρακάτω πίνακα προτείνεται για τις αντλίες θερμότητας ένα εύρος στόχων για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ για τα έτη 2020/2030. Παρακαλώ δώστε την άποψή για τους προτεινόμενους στόχους. Θέρμανση/ Ψύξη από Γεωθερμία 2007 2020 2030 Στόχος παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ για θέρμανση/ ψύξη (PJ) 0,61 4 9 12 16-20 Γεωθερμικές αντλίες θερμότητας με COP> 4 (PJ) 0,2 2 5 Αντλίες θερμότητας με COP>3 (PJ) 6,8 17 Γεωθερμία (αγροτικός τομέας, βιομηχανία, τηλεθέρμανση) είτε με απευθείας γεωθερμία είτε με συμπαραγωγική γεωθερμία (PJ) 0,4 7,3 5 10 6 Αύξηση σε σχέση με τα επίπεδα του 2007: 14 έως 20 φορές Κατά τη γνώμη σας, ο στόχος θα έπρεπε να είναι; 26 έως 32 φορές Κατώτερος από το εύρος που δίνεται Στο κάτω άκρο Στο μέσο Στο ανώτερο άκρο Μεγαλύτερος από το εύρος που δίνεται Δεν ξέρω /δεν απαντώ Η ενέργεια αυτή κατανέμεται μεταξύ των παρακάτω κατηγοριών σύμφωνα με τα ακόλουθα ποσοστά: 2007 2020 2030 Θέρμανση χώρου και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης με τη βοήθεια αντλιών θερμότητας 46% ~ 40% ~57% Αγροτικός τομέας & Βιομηχανικές εφαρμογές 54% ~ 60% ~43% Συμφωνείτε με αυτά τα ποσοστά συμμετοχής; Ναι Όχι Ναι Όχι Αν όχι, παρακαλώ προσδιορίστε ποια θα έπρεπε να είναι κατά τη γνώμη σας τα ποσοστά αυτά: Θέρμανση χώρου και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης % % Αγροτικός τομέας & Βιομηχανικές εφαρμογές % % Άλλα σχόλια: 4 Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο 2007, οικιακός και αγροτικός τομέας 5 European Geothermal Energy Council EGEC, 2009 6 ΚΑΠΕ, Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας, 2009 21

Stakeholder consultation on RES-H/C targets RES-H Policy Θέρμανση από ΑΠΕ ανά τεχνολογία: Στον παρακάτω πίνακα προτείνεται για τη βιομάζα ένα εύρος στόχων για θέρμανση από ΑΠΕ για τα έτη 2020/2030. Παρακαλώ δώστε την άποψή για τους προτεινόμενους στόχους. Θέρμανση από Βιομάζα Μεμονωμένα συστήματα σε κτίρια Μέσω τηλεθέρμανσης Βιομηχανία Θέρμανση από Βιομάζα συνολικά 2007 2020 2030 2007 2020 2030 2007 2020 2030 2007 2020 2030 Στόχος παραγόμενης 32 7 35-45 42-57 - 1,1-3 4,2-5 9,9 7 16-23 15-19 42 7 51-68 57-76 ενέργειας από ΑΠΕ για θέρμανση/ ψύξη (PJ) Αύξηση σε σχέση με τα επίπεδα του 2007: 1,1 έως 1,5 φορές 1,3 έως 1,8 φορές 1,6 έως 2,3 φορές 1,6 έως 2 φορές 1,2 έως 1,6 φορές Κατά τη γνώμη σας, ο στόχος θα έπρεπε να είναι; Κατώτερος από το εύρος που δίνεται Στο κάτω άκρο Στο μέσο Στο ανώτερο άκρο Μεγαλύτερος από το εύρος που δίνεται ΔΞ/ΔΑ 1,4 έως 1,8 φορές Παρακαλώ κάντε μία εκτίμηση του ποσοστού συμμετοχής για κάθε τύπο καυσίμου (κτίρια): Καυσόξυλα 98,8% 8 % % Pellets 0,6% 8 % % Άλλο 0,6% 8 % % Άλλα σχόλια: 7 Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο 2007 8 Εκτίμηση 22

RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets Θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ ανά τομέα: Ο στόχος για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ θα κατανεμηθεί ανάμεσα στον οικιακό τομέα, τον τριτογενή και τη βιομηχανία. Στον παρακάτω πίνακα προτείνεται ένα ενδεικτικό εύρος για τους στόχους ανά τομέα. Παρακαλώ δώστε την άποψή για τους προτεινόμενους στόχους.: Οικιακός τομέας & Τριτογενής τομέας Βιομηχανία Συνολικά 2007 2020 2030 2007 2020 2030 2007 2020 2030 Στόχος παραγόμενης 39 9 55-75 77-109 9,9 9 18-34 19-34 49 73-109 96-143 ενέργειας από ΑΠΕ για θέρμανση/ ψύξη (PJ) Αύξηση σε σχέση με τα επίπεδα του 2007: 1,5 έως 2,2 φορές 2 έως 3 φορές Ποσοστό θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ στη συνολική ζήτηση θερμότητας: 13,7% 18%-25% 10 27%-36% 10 Κατώτερος από το εύρος που δίνεται Στο κάτω άκρο Στο μέσο Στο ανώτερο άκρο Μεγαλύτερος από το εύρος που δίνεται Δεν ξέρω /δεν απαντώ Παρακαλώ δώστε τα επιχειρήματά σας: 9 Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο 2007 10 Σύμφωνα με εκτίμηση για την τελική ζήτηση θερμότητας το 2020 και το 2030 από PRIMES model. 23

Annex RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets Μέτρα στήριξης για τη διείσδυση τεχνολογιών που παρέχουν θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος που θέτει η νέα οδηγία, τουλάχιστον ως προς το κομμάτι που αφορά τη θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ, ποιοι από τους παρακάτω τομείς πιστεύετε ότι πρέπει να στηριχθούν με επιπλέον πολιτικά μέτρα; Μεμονωμένα συστήματα για παραγωγή θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ στον οικιακό και τριτογενή τομέα (π.χ. ηλιακά θερμικά, αντλίες θερμότητας, συστήματα θέρμανσης με βιομάζας κτλ.). Ανάπτυξη δικτύου τηλεθέρμανσης/ τηλεψύξης με ενέργεια που θα προέρχεται από ΑΠΕ (π.χ. από εργοστάσιο συμπαραγωγής που χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη βιομάζα ή γεωθερμία, ή από απευθείας χρήσεις ΑΠΕ για παραγωγή θερμότητας). Βιομηχανικές εφαρμογές για παραγωγή θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ. Άλλο: Για καθένα από τους τομείς που επιλέξατε ότι χρειάζονται περαιτέρω στήριξη, ποια θεωρείτε ότι είναι τα καταλληλότερα μέτρα στήριξης; Μεμονωμένα συστήματα στον οικιακό τομέα: Θερμικά Ηλιακά Γεωθερμικές αντλίες Καυστήρες Βιομάζας θερμότητας Οικονομικά μέτρα: Οικονομικά μέτρα: Οικονομικά μέτρα: Επιδότηση αγοράς εξοπλισμού Μείωση Φ.Π.Α. Ευνοϊκά δάνεια χαμηλών επιτοκίων Φορολογικά κίνητρα Άλλο: Επιδότηση αγοράς εξοπλισμού Μείωση Φ.Π.Α. Ευνοϊκά δάνεια χαμηλών επιτοκίων Φορολογικά κίνητρα Άλλο: Επιδότηση αγοράς εξοπλισμού Μείωση Φ.Π.Α. Ευνοϊκά δάνεια χαμηλών επιτοκίων Φορολογικά κίνητρα Άλλο: Άλλου τύπου μέτρα: Άλλου τύπου μέτρα: Άλλου τύπου μέτρα: Υποχρεωτική χρήση Εκστρατείες ενημέρωσης Υποχρεωτική χρήση Εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού Εκπαίδευση εγκαταστατών Πιστοποίηση συστημάτων Άλλο: του κοινού Εκπαίδευση εγκαταστατών Πιστοποίηση συστημάτων Άλλο: Σχόλια: Σχόλια: Σχόλια: Υποχρεωτική χρήση Εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού Εκπαίδευση εγκαταστατών Πιστοποίηση συστημάτων Άρση θεσμικών εμποδίων Άλλο: 25

A European Standard Annex 2 for the Tracking of Electricity E-TRACK Δίκτυο τηλεθέρμανσης Επιδότηση για την ανάπτυξη του δικτύου Επιδότηση παραγόμενης θερμικής κιλοβατώρας (bonus system) Επιδότηση επενδύσεων στη μεριά της παραγωγής (π.χ. για τη δημιουργία μονάδας καύσης βιομάζας) Οικονομικά κίνητρα για αξιοποίηση συμπαραγωγικής θερμότητας Ενημέρωση κοινού Υποχρεωτική χρήση Άλλο: Βιομηχανικές εφαρμογές Οικονομικά κίνητρα για την αγορά εξοπλισμών Υποχρεωτική κάλυψη ποσοστού της παραγωγής από ΑΠΕ Άλλο: 26

Annex RES-H Policy Stakeholder consultation on RES-H/C targets Γενικές πληροφορίες σχετικά με τους συμμετέχοντες: o Τύπος οργανισμού/ φορέα Κρατικός οργανισμός Σύνδεσμος Ερευνητικό κέντρο Βιομηχανία Άλλο: o Κύριος τεχνολογικός τομέας δραστηριοποίησης: Βιομάζα Γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Θερμικά ηλιακά Όλα o Κύριος τομέας ενδιαφερόντων: Ενεργειακή πολιτική Ενεργειακή οικονομία Κοινωνικό-οικονομικές προεκτάσεις Τεχνολογία Άλλο: Κρίνεται σκόπιμο για πιθανές διευκρινήσεις επί των απαντήσεων να συμπληρωθούν τα παρακάτω στοιχεία επικοινωνίας: Ονοματεπώνυμο: e-mail: Τηλέφωνο: Διεύθυνση: 27