ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΟΤ ΚΑΠΝΟΤ ΣΗΝ ΚΑΒΑΛΑ Η πόλη ηηρ Καβάλαρ Μέζα 19νπ αη.: πόιε εληόο ησλ ηεηρώλ, ύπαξμε ειιεληθώλ, εβξατθώλ θαη ηνπξθηθώλ ζηνηρείσλ. 1864: άδεηα αλνηθνδόκεζεο εθηόο ησλ ηεηρώλ, αύμεζε ηνπ ειιεληθνύ ζηνηρείνπ. Αζρνιίεο θαηνίθσλ: αγξνηηθέο, παξαγσγή απνθιεηζηηθά ηνπ θαπλνύ. ιζηοπικά ζηοισεία Έκπνξνη, εξγάηεο Μόληκε εγθαηάζηαζε ζηελ πόιε: Ξέλνη εκπνξηθνί νίθνη Αικαηώδεο θνηλσληθν-νηθνλνκηθή πξόνδνο ηεο πόιεο. Ίδξπζε ππνπξνμελείσλ Λόγοι ανάπηςξηρ ηος καπνού ζηην Καβάλα Δδαθνινγηθέο, θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο. Γεσγξαθηθή ζέζε, θόιπνο, ιηκάλη. Δηδίθεπζε ζηνλ ηξόπν επεμεξγαζίαο από ηνπο εξγάηεο. Καπλέκπνξνη Δμαγσγέο Γξαζηεξηόηεηα ζηελ Δπξώπε. Καηάηαμε ηεο Καβάιαο σο έλα από ηα κεγαιύηεξα θέληξα θαπλνύ (Δπεμεξγαζία)
ιζηοπικά ζηοισεία ΠΡΩΣΔ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ ΚΑΙ ΥΩΡΟΙ ΔΠΔΞΔΡΓΑΙΑ ΚΑΠΝΟΤ Πξώηνη εμαγσγείο θαπλνύ: Έιιελεο έκπνξνη από ηελ Καβάια Καηάθηεζε μέλεο αγνξάο. Ξέλνη εκπνξηθνί νίθνη (Δπξσπαίνη, Ακεξηθάλνη). Αλάγθε αλέγεξζεο ρώξσλ επεμεξγαζίαο θαπλνύ. 1864: Πξώηνη ρώξνη επεμεξγαζίαο θαπλνύ έμσ από ηα ηείρε, παξαιηαθά, Φάιεξν σο κηθξό ιηκάλη. Πίλαθαο 1 : Πξώηνη Έιιελεο εμαγσγείο θαπλώλ από ηελ Καβάια Πίλαθαο 1 : Ξέλνη εκπνξηθνί νίθνη πνπ εγθαηαζηάζεθαλ ζηελ Καβάια Οη πξώηεο θαπλαπνζήθεο ζηα 1864 ( Σ. Αγγεινύδε, ζ. 48) Οη θαπλαπνζήθεο γύξσ ζηα 1885 ( Α. Σηεθαλίδνπ, ζ. 332) 1. Ισ. Β. Ισαλλίδεο, ζ. 24 1. Α. Σηεθαλίδνπ, ζ. 203
ιζηοπικά ζηοισεία 1890-1910: Γεκηνπξγία κεγάισλ ζπγθξνηεκάησλ θαπλαπνζεθώλ Οη θαπλαπνζήθεο ζηα 1910 (Α. Σηεθαλίδνπ, Χάξηεο)
θέζη ζηον αζηικό ιζηό Η ζεκεξηλή ζέζε ησλ θαπλαπνζεθώλ ζηνλ αζηηθό ηζηό (Δπεμεξγαζία, θαηαγξαθή 2000)
Καηηγοπίερ α. Θέση των καπναποθηκών ωρ ππορ τα άλλα κτίπια: Σε επαθή κε κηα ή πεξηζζόηεξεο πιεπξέο θέζη ζηον αζηικό ιζηό Η νδόο Βεληδέινπ ζηηο αξρέο ηνπ 20νπ αη. (Α. Σηεθαλίδνπ, Χάξηεο) β. Θέση των καπναποθηκών μεταξύ τοςρ: Η νδόο Βεληδέινπ ζήκεξα (Δπεμεξγαζία) κεκνλσκέλα ζπγθξνηήκαηα α. ζε ζεηξά β. γύξσ από πιαηεία γ. κε αίζξην α. νδνί Νίθεο θαη Γακηαλνύ β. πιαηεία Διεπζεξίαο (Μαθέδνπ) γ. Δκπνξηθό θέληξν
όγκορ Παλαιόηεπερ καπναποθήκερ Αξρηθά: δηώξνθεο, όγθνο κηθξόο κε δίξξηρηε ζηέγε Αξγόηεξα: πνιπώξνθεο (σο θαη έμη νξόθνπο), όγθνο κεγάινο κε δίξξηρηε ζπλήζσο ζηέγε Τα θηίξηα δελ είλαη θαζαξά γεσκεηξηθνί όγθνη, αιιά αθαλόληζηνη Σπάληα εκθαλίδνληαη απινί νξζνγσληθνί όγθνη Δπηκήθεο, ζηελνκέησπνο ή πιαηπκέησπνο όγθνο σο πξνο ηελ θύξηα όςε Νεόηεπερ καπναποθήκερ Όγθνο κεγάινο, πςειόο, ζπκπαγήο, βαξύο, κε νξηδόληηα ζπλήζσο νξνθή Αξρηθά: δηώξνθεο Αξγόηεξα: πνιπώξνθεο Παιαηόηεξεο Νεόηεξεο
μοπθή Παλαιόηεπερ καπναποθήκερ Απσικά: απλή μοπθή Απιή κνξθή: ιηηέο, επηρξηζκέλεο ή αλεπίρξηζηεο όςεηο, κε ηαηλίεο, ζπκκεηξηθή δηάηαμε αλνηγκάησλ ζηελ θύξηα ζπλήζσο όςε, κε δίξξηρηεο θπξίσο ζηέγεο πνπ θέξνπλ αέησκα κε θεγγίηεο, εμώζηεο, κνλνγξάκκαηαεπηγξαθέο Οδόο Οιπκπηάδνο Οδόο Δπγ. Ινξδάλνπ Οδόο Γακηαλνύ. Σύπνη θεγγηηώλ Μνλνγξάκκαηα θαη επηγξαθέο θηηξίσλ
μοπθή Απγόηεπα: μοπθή με διάκοζμο Μνξθή κε δηάθνζκν: δηαθόζκεζε ζηελ θύξηα ζπλήζσο όςε, δηαθνζκεηηθέο ηαηλίεο, πεξίηερλα θηγθιηδώκαηα, επελδύζεηο από ηνύβιν, δηάθνξα δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία Πλεπκαηηθό θέληξν Μνπζείν θαπλνύ Νεναλαγελλεζηαθά ζηνηρεία Οδόο Φηιίππνπ_ART - DECO Οδόο Διεπζεξίαο_ Δθιεθηηθηζηηθά ζηνηρεία Οδόο Φηιίππνπ_ART NOUVEAU
μοπθή Νεόηεπερ καπναποθήκερ Απλή μοπθή: ιηηά θηίξηα, ζπλήζσο επηρξηζκέλα κε εκθαλή ην δνκηθό ζθειεηό, νξηδόληηεο θαη θαηαθόξπθεο δώλεο πνπ νξγαλώλνπλ ζπκκεηξηθά ηηο όςεηο, δώκα, είζνδνο ζε εζνρή Οδόο Ρνύζβειη Οδόο Παιαηνιόγνπ Οδόο Ακεξηθαληθνύ Δξπζξνύ ηαπξνύ
καηαζκεςαζηικό ζύζηημα Παλαιόηεπερ καπναποθήκερ Λιθοδομή με ξύλινα ςποζηςλώμαηα (ζην ππόγεην, όπνπ ππάξρεη, κεηαιιηθά ππνζηπιώκαηα ζρήκαηνο U) Σύζηεκα θαηαζθεπήο: ελαιιαγή ηεο δηεύζπλζεο ησλ δνθαξηώλ, παηόμπισλ θαη ζαλίδσλ αλά επίπεδν Σηέγαζε: δίξξηρηεο, ηξίξξηρηεο θαη ηεηξάξξηρηεο ζηέγεο πνπ ζηεξίδνληαη ζηνπο πεξηκεηξηθνύο ηνίρνπο θαη ηα ππνζηπιώκαηα ηέγαζε παιαηόηεξσλ θαπλαπνζεθώλ (επεμεξγαζία) Μεηαιιηθό ππνζηύισκα δηπινύ U ύζηεκα θαηαζθεπήο ηνπ ζθειεηνύ Νεόηεπερ καπναποθήκερ Οπλιζμένο ζκςπόδεμα, πιήξσζε κε πιίλζνπο Σηέγαζε: δώκα θαη ζηέγε όπνπ ππάξρεη ηέγαζε λεόηεξσλ Καπλαπνζεθώλ (επεμεξγαζία)
ηςπολογία Πεξηγξαθή ησλ ηύπσλ Α. Σν παξαδνζηαθό θηίξην: 1. Παξαδνζηαθό δηώξνθν θηίξην ρσξίο δηάθνζκν 2. Παξαδνζηαθό πνιπώξνθν θηίξην ρσξίο δηάθνζκν 3. Παξαδνζηαθό πνιπώξνθν θηίξην κε δηάθνζκν 1 2 3 Β. Σν κνληέξλν θηίξην: Πνιπώξνθν θηίξην ρσξίο δηάθνζκν
Χπονολογική εξέλιξη ηων ηύπων Χξνληθά πξώηεο εκθαλίδνληαη νη δηώξνθεο θαπλαπνζήθεο θαη αθνινπζνύλ νη πνιπώξνθεο (από ηηο παιαηόηεξεο) Η απιή κνξθή ρσξίο δηάθνζκν πξνεγείηαη απηήο κε ην δηάθνζκν Η θέξνπζα ηνηρνπνητα εκθαλίδεηαη ζηηο παιαηόηεξεο θαη ην νπιηζκέλν ζθπξόδεκα ζηηο λεόηεξεο εξέλιξη ηων ηύπων Γηάγξακκα: Υξνληθή δηάξθεηα ηύπσλ (Δπεμεξγαζία)
ΚΑΣΑΣΑΗ ΓΙΑΣΗΡΗΗ επάνασπηζη-διαηήπηζη Πνιιέο δελ ππάξρνπλ ζήκεξα ιόγσ αλνηθνδόκεζεο ζηα 1970, απώιεηα ζεκαληηθήο εηθόλαο ηεο πόιεο Αεξνθσηνγξαθία ηνπ 1956-Δηθόλα ησλ θαπλαπνζεθώλ (Αξρείν Π. Φξαγγίδε) Αεξνθσηνγξαθία ηνπ 2010- εκεξηλή εηθόλα Άπνςε ηεο πόιεο, παιηά θαη λέα (Σ. Αγγεινύδε, ζ. 138-139 )
επάνασπηζη-διαηήπηζη Λίγεο έρνπλ επηζθεπαζηεί θαη απνθηήζεη λέεο ρξήζεηο. Ωο πξνο ηελ έληαμή ηνπο: θελά κέζα ζηελ πόιε Δκπνξηθό θέληξν Δζσηεξηθή άπνςε ηνπ εκπνξηθνύ θέληξνπ Σν πλεπκαηηθό θέληξν Μνπζείν Καπλνύ ζηελ πιαηεία θαπλεξγάηε (νδόο Καζζάλδξνπ θαη Αβέξσθ). Δκπνξηθό θαηάζηεκα (νδόο Αβέξσθ). Καηνηθίεο- γξαθεηαθνί ρώξνη (νδόο Πηπίλνπ)