ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο ΔΙΫΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΟΜΑΔΑ Α 1. Από τη διασταύρωση μοσχομπίζελων προκύπτουν στην επόμενη γενιά τα εξής άτομα: 110 άτομα με κίτρινο χρώμα σπέρματος και ιώδες χρώμα άνθους. 109 άτομα με κίτρινο χρώμα σπέρματος και λευκό χρώμα άνθους. 113 άτομα με πράσινο χρώμα σπέρματος και ιώδες χρώμα άνθους. 112 άτομα με πράσινο χρώμα σπέρματος και λευκό χρώμα άνθους. Ποιος είναι ο γονότυπος των γονέων τους; 2. Στην ράτσα «cocker spaniel» το μαύρο χρώμα είναι επικρατές έναντι του κόκκινου χρώματος τριχώματος, ενώ ο ομοιόμορφος χρωματισμός οφείλεται σε επικρατές γονίδιο και ο χρωματισμός με στίγματα σε υπολειπόμενο γονίδιο. Κανένα από τα γονίδια δεν είναι θνησιγόνο. Ομοιόμορφο μαύρο αρσενικό διασταυρώνεται με κόκκινο ομοιόμορφο θηλυκό και γεννιούνται 6 κουτάβια: 2 μαύρα ομοιόμορφα, 2 κόκκινα ομοιόμορφα, 1 μαύρο με στίγματα και 1 κόκκινο με στίγματα. α. Ποιος ο γονότυπος των γονέων; β. Ποια θα ήταν η αναμενόμενη φαινοτυπική αναλογία από τη διασταύρωση αυτή; 3. Στις τομάτες το ψηλό φυτό οφείλεται σε επικρατές γονίδιο, ενώ το φυτό νάνος οφείλεται σε υπολειπόμενο γονίδιο. Σε ένα άλλο ζεύγος χρωμοσωμάτων του φυτού υπάρχει η γενετική θέση που καθορίζει την εμφάνιση τριχών ή την έλλειψη τριχών στο στέλεχος. Από τη διασταύρωση δύο φυτών προέκυψαν στην επόμενη γενιά: 118 ψηλά με τρίχες, 112 φυτά νάνοι με τρίχες, 40 ψηλά φυτά χωρίς τρίχες και 37 φυτά νάνοι χωρίς τρίχες. Ποιοι οι γονότυποι των γονέων; 4. Στα καρπούζια η πικρή γεύση οφείλεται σε επικρατές γονίδιο και η γλυκιά γεύση σε υπολειπόμενο, ενώ οι κίτρινες κηλίδες στην επιφάνεια του φρούτου επικρατούν έναντι της απουσίας κηλίδων. Από την διασταύρωση αμιγών ατόμων με πικρή γεύση και κίτρινες κηλίδες με αμιγή άτομα με γλυκιά γεύση και απουσία κηλίδων να βρεθεί: α. Η γονοτυπική και φαινοτυπική αναλογία της F 2 γενιάς. β. Αν προκύψουν 308 άτομα πόσα από αυτά θα έχουν γλυκιά γεύση και πόσα θα έχουν κίτρινες κηλίδες; γ. Πώς είναι δυνατή η απομόνωση αμιγών ατόμων με πικρή γεύση και απουσία κηλίδων; 5. Ποιοι είναι οι πιθανοί απόγονοι και με ποια πιθανότητα θα προκύψουν από τη διασταύρωση μιας κανονικής Drosophila με μια άλλη που έχει «υποπλασμένα φτερά» και «άτριχο σώμα». Οι χαρακτήρες «υποπλασμένα φτερά» και «άτριχο σώμα» είναι υπολειπόμενοι και βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα. 6. Από την διασταύρωση χοίρων με οπλές που μοιάζουν σαν του μουλαριού και άσπρο χρώμα γεννιούνται απόγονοι από τους οποίους οι 8 έχουν μαύρο χρώμα και φυσιολογική σχισμή. Αν τα γονίδια βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα, να βρείτε τον πιθανό αριθμό των υπόλοιπων ατόμων που θα έχουν νέους φαινοτύπους. 7. Σε ένα είδος κολοκυθιού το λευκό χρώμα του καρπού οφείλεται σε επικρατές γονίδιο και το κίτρινο χρώμα σε υπολειπόμενο γονίδιο. Το δισκοειδές σχήμα του καρπού οφείλεται σε επικρατές γονίδιο και το σφαιρικό σχήμα σε υπολειπόμενο. Από τη διασταύρωση ατόμου με λευκό και σφαιρικό καρπό με άτομο με κίτρινο και δισκοειδές καρπό προκύπτουν στην επόμενη γενιά τα εξής άτομα: 180 άτομα με λευκό χρώμα καρπού και δισκοειδές σχήμα καρπού. 185 άτομα με λευκό χρώμα καρπού και σφαιρικό σχήμα καρπού. 178 άτομα με κίτρινο χρώμα καρπού και δισκοειδές σχήμα καρπού. 183 άτομα με κίτρινο χρώμα καρπού και σφαιρικό σχήμα καρπού. Ποιος είναι ο γονότυπος των γονέων τους; 8. Το Rh - (ρέζους αρνητικό-παράγοντας αίματος) οφείλεται σε υπολειπόμενο αυτοσωμικό γονίδιο ενώ το Rh + σε επικρατές. Κάποιος ισχυρίζεται ότι κάποιο από τα 6 παιδιά του δεν είναι δικό του. Η ανάλυση αίματος έδειξε τα εξής: Πατέρας: Ο+ Μητέρα:Α+ 1

1 ο παιδί: Α+ 2 ο παιδί:ο- 3 ο παιδί:α- 4 ο παιδί:ο+ 5 ο παιδί:αβ+ 6 ο παιδί:β- Έχει δίκιο; 9. Το Rh - (ρέζους αρνητικό-παράγοντας αίματος) οφείλεται σε υπολειπόμενο αυτοσωμικό γονίδιο, ενώ το Rh + σε επικρατές. Ζευγάρι υποστηρίζει ότι στο νοσοκομείο τους έδωσαν λάθος παιδί. Η γυναίκα έχει ομάδα αίματος Ο θετικό, ο άνδρας είναι Β θετικός και το παιδί είναι Ο αρνητικό. α. Έχουν δίκιο; β. Ποια η πιθανότητα το ζευγάρι αυτό να αποκτήσει κορίτσι Ο θετικό; 10. Άνδρας ομάδας αίματος Α και Rh - (ρέζους αρνητικό-παράγοντας αίματος), του οποίου ο πατέρας είναι ομάδα αίματος ΑΒ και Rh + (ρέζους θετικό) και η μητέρα είναι Β και Rh + (ρέζους θετικό), παντρεύεται γυναίκα ομάδα αίματος Ο και Rh +, της οποία ο αδελφός είναι ΑΒ Rh -, ο πατέρας Α Rh + και η μητέρα Β Rh +. Το 1 ο τους παιδί είναι Α και Rh -. α. Να γράψετε τους γονότυπους όλων των ατόμων. β. Ποια η πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί ομάδας αίματος Ο και Rh - ; γ. Ποια η πιθανότητα να αποκτήσουν αγόρι ομάδα αίματος Α Rh + ; δ. Ποια η πιθανότητα τα 2 επόμενα παιδιά να είναι το ένα Ο και Rh + και το άλλο Α και Rh - ; 11. Από τη διασταύρωση ινδικών χοιριδίων με κοντό και άσπρο τρίχωμα με ινδικά χοιρίδια με μακρύ και κίτρινο τρίχωμα γεννήθηκαν τα εξής άτομα στην F 2 γενιά: 150 άτομα με κοντό και κρεμ χρώμα. 74 άτομα με κοντό και άσπρο χρώμα. 76 άτομα με κοντό και κίτρινο χρώμα. 51 άτομα με μακρύ και κρεμ χρώμα. 23 άτομα με μακρύ και με άσπρο χρώμα. 26 άτομα με μακρύ και με κίτρινο χρώμα. α. Να εξηγήσετε τα αποτελέσματα και να δείξετε τους γονότυπους των ατόμων της P και F 1 γενιάς. β. Εάν θηλυκό άτομο με μακρύ τρίχωμα και κρεμ χρώμα διασταυρωθεί με τα άτομα της P γενιάς ποια η πιθανότητα να γεννηθούν ινδικά χοιρίδιο με κρεμ χρώμα; 12. Στα βοοειδή της ράτσας Shorthorn από τη διασταύρωση ταύρου με κόκκινο χρώμα και κέρατα με αγελάδα με λευκό χρώμα χωρίς κέρατα όλοι οι απόγονοι έχουν κόκκινο-λευκό χρώμα και δε φέρουν κέρατα. Να βρεθούν οι γονότυποι των ατόμων της πατρικής (P) γενιάς καθώς και η φαινοτυπική και γονοτυπική αναλογία της F 2 γενιάς. 13. Γυναίκα φυσιολογική και άντρας αλφικός απόκτησαν ένα αγόρι αλφικό και δαλτωνικό. α. Ποιοι είναι οι γονότυποι των ατόμων; β. Ποια η πιθανότητα να αποκτήσουν κορίτσι αλφικό και δαλτωνικό; γ. Ποια η πιθανότητα τα 4 επόμενα παιδιά τους να είναι με την σειρά: παιδί φυσιολογικό-αγόρι δαλτωνικό-κορίτσι αλφικό-αγόρι αλφικό και δαλτωνικό; 14. Μια γυναίκα φυσιολογική της οποίας ο πατέρας έχει δρεπανοκυτταρική αναιμία και είναι δαλτωνικός παντρεύεται με άνδρα φυσιολογικό. Ποια η πιθανότητα το παιδί που θα γεννηθεί να είναι δαλτωνικό και φορέας της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας; 15. Από την διασταύρωση θηλυκού ατόμου Drosophila με κόκκινα μάτια και κανονικές τρίχες σώματος με αρσενικό άτομο με καφέ μάτια και διχαλωτές τρίχες σώματος στην F 2 γενιά προέκυψαν τα ακόλουθα άτομα: 40 αρσενικά με κόκκινα μάτια και κανονικές τρίχες. 83 θηλυκά με κόκκινα μάτια και κανονικές τρίχες. 42 αρσενικά με κόκκινα μάτια και διχαλωτές τρίχες. 15 αρσενικά με καφέ μάτια και κανονικές τρίχες. 29 θηλυκά με καφέ μάτια και κανονικές τρίχες. 13 αρσενικά με καφέ μάτια και διχαλωτές τρίχες. Να βρεθούν οι γονότυποι των ατόμων και η φαινοτυπική και γονοτυπική αναλογία της F 2 γενιάς. 2

16. Ραπανάκια επιμήκη με κόκκινο χρώμα διασταυρώνονται με ραπανάκια σφαιρικά με λευκό χρώμα και στην F 2 γενιά προκύπτουν τα παρακάτω άτομα: 28 άτομα ωοειδή και μωβ 13 άτομα ωοειδή και κόκκινα 14 άτομα ωοειδή και λευκά 13 άτομα επίμηκες και μωβ 15 άτομα σφαιρικά και μωβ 7 άτομα επίμηκες και κόκκινα 9 άτομα επίμηκες και λευκά 8 άτομα σφαιρικά και κόκκινα 6 άτομα σφαιρικά και λευκά Ποιος ο τρόπος κληρονόμησης των γονιδίων και ποιοι οι γονότυποι των ατόμων της πατρικής (P) και F 1 γενιάς; 17. Ένα υπολειπόμενο γονίδιο στον άνθρωπο όταν βρεθεί σε ομόζυγη κατάσταση προκαλεί συγκόλληση των πνευμόνων με αποτέλεσμα το θάνατο των παιδιών μόλις γεννιούνται. Ένας άνδρας με φαινυλκετονουρία και ετερόζυγος ως προς το γονίδιο αυτό των πνευμόνων παντρεύεται γυναίκα ετερόζυγη ως προς το γονίδιο αυτό των πνευμόνων. α. Ποιοι είναι οι γονότυποι των γονέων; β. Ποια η πιθανότητα το 1 ο παιδί να πεθάνει; γ. Ποια η πιθανότητα από τα 3 πρώτα παιδιά που θα γεννηθούν τα 2 να έχουν φαινυλκετονουρία και να είναι ετερόζυγα ως προς το θνησιγόνο γονίδιο και το άλλο να μην εμφανίζει φαινυλκετονουρία και να μην είναι ετερόζυγο ως προς το θνησιγόνο γονίδιο; 18. Στη Drosoplila διασταύρωση ατόμων με πορφυροειδές χρώμα και μικρού πάχους τρίχες δίνει τους παρακάτω απογόνους: 21 άτομα με πορφυροειδή χρώμα και μικρού πάχους τρίχες 9 άτομα με πορφυροειδή χρώμα και κανονικές τρίχες 11 άτομα με κανονικό χρώμα και μικρού πάχους τρίχες 6 άτομα με κανονικό χρώμα και κανονικές τρίχες α. Να εξηγήσετε τα αποτελέσματα και να δείξετε τον γονότυπο των γονέων. β. Ποιος θεωρητικά είναι ο αριθμός των ατόμων που έχουν πεθάνει; 19. Από τη διασταύρωση θηλυκών ποντικών με κίτρινο χρώμα τριχώματος και μέσου μεγέθους πόδια με αρσενικά με κίτρινο χρώμα και κανονικά πόδια γεννήθηκαν: 20 θηλυκά με μαύρο χρώμα και κανονικά πόδια. 22 θηλυκά με μαύρο χρώμα και μέσου μεγέθους πόδια. 42 θηλυκά με κίτρινο χρώμα και κανονικά πόδια. 39 θηλυκά με κίτρινο και μέσου μεγέθους πόδια. 22 αρσενικά με μαύρο τρίχωμα και κανονικά πόδια. 43 αρσενικά με κίτρινο τρίχωμα και κανονικά πόδια. Να προσδιορίσετε τον τύπο κληρονομικότητας για κάθε γονίδιο και να δείξετε τη διασταύρωση. 20. Ο κυαμισμός (η έλλειψη του ένζυμου γλυκοζο-6-φωσφορικής αφυδρογονάσης) οφείλεται σε υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γονίδιο. Άνδρας κυαμικός με αιμορροφιλία από τον 1 ο του γάμο αποκτάει έναν γιο φυσιολογικό και μια κόρη κυαμική και αιμορροφιλική. Από τον 2 ο του γάμο αποκτάει έναν γιο αιμορροφιλικό και μια κόρη κυαμική. α. Να προσδιοριστούν οι γονότυποι των ατόμων. β. Ποια η πιθανότητα η 2 η κόρη να κάνει γιο που φέρει και τις δύο ιδιότητες; γ. Ποια η πιθανότητα ο 1 ος γιος να αποκτήσει κόρη κυαμική και αιμορροφιλική; δ. Εάν ο 2 ος γιος παντρευτεί γυναίκα με κυαμισμό ποια η πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί που φέρει τουλάχιστον την μία από τις δύο ιδιότητες; ΟΜΑΔΑ Β 21. Δύο αρσενικοί σκύλοι Α και Β διασταυρώνονται με τα θηλυκά άτομα Γ και Δ. Όλα τα άτομα έχουν μαύρο χρώμα και κοντό τρίχωμα. Από τη διασταύρωση του Α σκύλου με το θηλυκό Γ και το θηλυκό Δ προκύπτουν απόγονοι που έχουν όλοι μαύρο χρώμα και κοντό τρίχωμα. Η διασταύρωση σκύλου Β με το Γ δίνει απογόνους, άλλοι εκ των οποίων έχουν μαύρο χρώμα και άλλοι καστανό, αλλά όλοι κοντό τρίχωμα. Ο ίδιος 3

σκύλος με το θηλυκό Δ δίνει απογόνους, άλλοι εκ των οποίων έχουν κοντό και άλλοι μακρύ τρίχωμα, αλλά όλοι μαύρο. Τα γονίδια για το χρώμα και το τρίχωμα βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα. α. Να βρείτε τον τύπο κληρονομικότητας των εν λόγω γονιδίων. β. Να βρείτε τους γονότυπους των ατόμων Α, Β, Γ και Δ. 22. Το γονίδιο D είναι επικρατές αυτοσωμικό και ελέγχει το σχηματισμό κοχλία στο αυτί (όργανο απαραίτητο για τη λειτουργία της ακοής). Το γονίδιο Ε είναι επικρατές αυτοσωμικό, ανεξάρτητο του D και ελέγχει το σχηματισμό ακουστικού νεύρου. Αν ένα άτομο είναι ομόζυγο υπολειπόμενο για ένα από τα δύο ζεύγη γονιδίων, είναι κουφό. Δύο κουφοί γονείς επισκέφθηκαν γενετιστή, ο οποίος τους διαβεβαίωσε ότι αποκλείεται να αποκτήσουν κουφό παιδί. α. Ποιοι είναι οι γονότυποι των γονέων; β. Αν ένα αγόρι τους παντρευτεί με γυναίκα που έχει ίδιο γονότυπο με αυτό, τι ποσοστό των απογόνων τους θα έχει φυσιολογική ακοή; 23. Ένας άντρας και μια γυναίκα έχουν 12,5% πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί με μία από τις τέσσερις ομάδες αίματος και οικογενή υπερχοληστερολαιμία ή παιδί με μία από τις τέσσερις ομάδες αίματος το οποίο είναι φυσιολογικό. Από τα δεδομένα αυτά να βρεις τους γονότυπους του άντρα και της γυναίκας. 24. Από τη διασταύρωση δύο εντόμων Drosophilla προέκυψαν οι εξής απόγονοι: 21 θηλυκά με γκρι χρώμα σώματος και με σμήριγγες 20 θηλυκά με μαύρο χρώμα σώματος και με σμήριγγες 10 αρσενικά με γκρι χρώμα σώματος και με σμήριγγες 11 αρσενικά με μαύρο χρώμα σώματος και με σμήριγγες 11 αρσενικά με γκρι χρώμα σώματος και χωρίς σμήριγγες 10 αρσενικά με μαύρο χρώμα σώματος και χωρίς σμήριγγες Ποιοι είναι οι πιθανοί γονότυποι και φαινότυποι των ατόμων της πατρικής γενιάς; 25. Μια γυναίκα που ανήκει στην ομάδα αίματος Α και έχει κανονική όραση αποκτά πέντε παιδιά από δύο άνδρες. Ο ένας ανήκει στην ομάδα αίματος ΑΒ και είχε δαλτωνισμό και ο άλλος στην ομάδα Α και είχε κανονική όραση. Τα παιδιά είναι: α) Ένα αγόρι με Α ομάδα αίματος και δαλτωνισμό. β) Ένα αγόρι με Ο ομάδα αίματος και δαλτωνισμό. γ) Ένα κορίτσι με Α ομάδα αίματος και δαλτωνισμό. δ) Ένα κορίτσι με Β ομάδα αίματος και κανονική όραση. ε) Ένα κορίτσι με Α ομάδα αίματος και κανονική όραση. Ποιος από τους δύο άνδρες είναι ο πιο πιθανός πατέρας σε κάθε περίπτωση; Να εξηγηθούν οι απαντήσεις σας. 26. Σε μια ράτσα προβάτου δίνονται οι παρακάτω διασταυρώσεις ατόμων: Φυσιολογικό τρίχωμα και γκρίζο χρώμα Φυσιολογικό τρίχωμα και γκρίζο χρώμα Φυσιολογικό τρίχωμα και μαύρο χρώμα 25% νεκρά, Φυσιολ. και γκρίζα: Φυσιολ. μαύρα=2:1 Όλα επιβιώνουν και έχουν μειωμένο τρίχωμα με μαύρο χρώμα Όλα επιβιώνουν και έχουν πολύ τρίχωμα και μαύρο χρώμα α. Τι συμπεραίνετε για τα γονίδια; β. Αν από τους απογόνους της διασταύρωσης: άτομα με φυσιολογικό τρίχωμα και γκρίζο χρώμα άτομα με μειωμένο τρίχωμα και γκρίζο χρώμα πεθαίνουν 10 άτομα να βρείτε τους φαινότυπους και τον πιθανό αριθμό των υπόλοιπων ατόμων. 27. Μια κυαμική (κυαμισμός είναι η έλλειψη του ένζυμου γλυκοζο-6-φωσφορικής αφυδρογονάσης και οφείλεται σε υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γονίδιο) και ετερόζυγη ως προς τον δαλτωνισμό και την αιμορροφιλία γυναίκα παντρεύεται άνδρα δαλτωνικό. α. Ποια η πιθανότητα το 1 ο παιδί να είναι δαλτωνικό; β. Ποια η πιθανότητα το 1 ο αγόρι, όταν γεννηθεί, να φέρει και τις 3 ιδιότητες; γ. Ποια η πιθανότητα τα 2 πρώτα παιδιά να είναι με τυχαία σειρά ένα κορίτσι φυσιολογικό και ένα αγόρι που φέρει τουλάχιστον τις 2 από τις 3 ιδιότητες; 4

28. Από την διασταύρωση, σε ένα είδος εντόμου, αρσενικών ατόμων με ίσες κεραίες και άσπρο χρώμα σώματος με θηλυκά άτομα με ίσες κεραίες και μαύρο χρώμα σώματος γεννήθηκαν: 92 αρσενικά με ίσες κεραίες και ασπρόμαυρο χρώμα σώματος 30 αρσενικά με κυρτές κεραίες και ασπρόμαυρο χρώμα σώματος 91 θηλυκά με ίσες κεραίες και άσπρο χρώμα σώματος 29 θηλυκά με κυρτές κεραίες και άσπρο χρώμα σώματος Να εξηγήσετε τον τρόπο που κληρονομούνται τα γνωρίσματα αυτά και να βρείτε τους γονότυπους των γονέων. 5