Στην υπηρεσία της κυπριακής κοινωνίας

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 9 ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΕΠΕΤΕΙΑΚH EKΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Στην υπηρεσία της κυπριακής κοινωνίας Δεκαπέντε χρόνια λειτουργίας έχει συμπληρώσει το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου, το οποίο καταξιώθηκε στη συνείδηση του επιστημονικού κόσμου αλλά κυρίως της κυπριακής κοινωνίας, ως το κατεξοχήν Κέντρο αναφοράς για τον Καρκίνο. Η επέτειος γιορτάστηκε σε μια απλή εκδήλωση που έγινε με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Κατά του Καρκίνου. Πολιτεία και Τράπεζα Κύπρου, που αποτελούν τους πυλώνες του Κέντρου, επαναβεβαίωσαν την αδιάλειπτη στήριξή του, ώστε να συνεχίσει να προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους καρκινοπαθείς, υλοποιώντας το όραμα των πρωτοπόρων δημιουργών του. Σελ. 2, 3, 4, 5 Η ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ Από το όραμα του 1999 στις ανάγκες του σήμερα Δρ. Πέτρος Κίτσιος ΜΑΡΤΥΡΙΑ Κομμάτι της ζωής μου το Ογκολογικό Ανδρονίκη Παπαγεωργίου ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε το Κέντρο ΔΡ. ΚΡΙΣΤΗΣ ΧΑΣΑΠΗΣ Σταθερός συμπαραστάτης η Τράπεζα Κύπρου ΔΡ. ΒΑΣΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Ετοιμη το καλοκαίρι η νέα πτέρυγα ΔΡ. ΑΔΑΜΟΣ ΑΔΑΜΟΥ Μύθοι και αλήθειες για τον καρκίνο ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Τελευταίες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου Δρ. Παντελής Κουντουράκης, Σελ. 6 Ιάσιμος ο καρκίνος του μαστού για τις πλείστες γυναίκες Δρ. Γιόλα Μάρκου, Σελ. 7 Recent Developments in the Management of Colorectal Cancer Δρ. Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Σελ. 8 www.bococ.org.cy

Στην πρώτη γραμμή κατά του καρκίνου Σε μια σεμνή και συγκινητική εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου, έγινε αφιέρωμα για τα δεκαπεντάχρονα του Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου. Μέσα σ αυτά τα δεκαπέντε χρόνια καταξιώθηκε στη συνείδηση του επιστημονικού κόσμου και κυρίως της κυπριακής κοινωνίας, ως το Κέντρο αναφοράς για τον καρκίνο, το οποίο προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους ασθενείς. ΔΡ. ΒΑΣΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Στο ΟΚΤΚ πάνω από τα μισά νέα περιστατικά «Το Ογκολογικό Κέντρο αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα συνεργασίας ιδιωτικού τομέα και Κράτους», υπογράμμισε στο χαιρετισμό του στην εκδήλωση ο Πρόεδρος του Κέντρου, Δρ. Βάσος Πύργος και τόνισε ότι «όλοι όσοι υπηρετούμε στο Ογκολογικό Κέντρο έχουμε στόχο το βέλτιστο στην παροχή θεραπείας στους ασθενείς μας και κατά κανόνα το πετυχαίνουμε. Δεχόμαστε πάνω από το 50% των νέων περιστατικών παγκύπρια και ανταποκρινόμαστε χωρίς λίστες αναμονής. Δεν μας έχει παραπεμφθεί κανένας ασθενής για ακτινοθεραπεία που είτε μπήκε σε λίστα αναμονής είτε δεν έλαβε ακτινοθεραπεία». Ο Δρ. Πύργος ανακοίνωσε ότι μέχρι το καλοκαίρι θα λειτουργήσει η νέα πτύρυγα του Κέντρου, η οποία θα δώσει άνεση και θα επεκτείνει το εύρος των παρεχομένων υπηρεσιών. «Ελπίζουμε στη σταθερή υποστήριξη και δέσμευση τόσο του Κράτους, όσο και της Τράπεζας Κύπρου που διαβεβαιώνουν ότι, παρά την οικονομική κρίση, το Κέντρο θα στηρίζεται ώστε να μην υποβαθμίσει την προσφορά του», σημείωσε, εξαίροντας την πολύτιμη στήριξη και συνεργασία των εθελοντικών οργανώσεων. «Υπάρχει όμως και η διαφορετική άποψη την οποία σεβόμαστε όταν δεν εκφράζεται με φανατισμό και δεν εξελίσσεται σε αθέμιτο πόλεμο εξόντωσης», κατέληξε, εκφράζοντας την ελπίδα ότι «μέσα από την Εθνική Επιτροπή για τον Καρκίνο θα αναπτύξουμε και θα υιοθετήσουμε μια πολιτική που όλοι θα υπηρετούμε». Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης τιμήθηκαν για την προσφορά τους στο Ογκολογικό Κέντρο η κα Έλση Χριστόφια, ο Δρ. Τίτος Χριστοφίδης, ο κ. Γιάννης Κυπρή, ο κ. Χρίστος Παντζαρής και ο κ. Κώστας Σεβέρης. 2

Από το όραμα του 1999 στις ανάγκες του σήμερα ΔΡ. ΠΕΤΡΟΣ ΚΙΤΣΙΟΣ H ίδρυση και η προσφορά του Κέντρου Ο Δρ. Πέτρος Κίτσιος Μουσική παρέμβαση από τα παιδιά του Προγράμματος Ανάπτυξης Μουσικών Ταλέντων, υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Ματθαίου Καριόλου. Ιστορική διαδρομή για την ίδρυση και τη δεκαπεντάχρονη πορεία του Ογκολογικού Κέντρου έκανε ο Δρ. Πέτρος Κίτσιος, ο οποίος μνημόνευσε τους πρωτοπόρους οραματιστές που είχαν συλλάβει την ιδέα του Κέντρου και έθεσαν ένα στόχο που δεν ήταν άλλος από τη μετεξέλιξή του σε κέντρο τελειότητας. «Τον Απρίλιο του 1999 έγιναν από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Γ. Κληρίδη και τον Πρόεδρο της Τράπεζας Κύπρου κ. Σ. Τριανταφυλλίδη τα επίσημα εγκαίνια του Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου» είπε και ανέφερε ότι η απάντηση στο ερώτημα κατά πόσο το Ογκολογικό έχει επιτύχει το στόχο, εξαρτάται από την οπτική που το αντικρίζει κανείς. «Σίγουρα ο κόσμος βλέπει και απολαμβάνει κάτι που όμοιο του από κλινικής πλευράς δεν έχει συναντήσει στην Κύπρο. Ένα νοσοκομείο με ψηλό επιστημονικό επίπεδο, καθαρό, περιποιημένο, οργανωμένο, με σεβασμό στον άρρωστο και στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια» είπε, και συνέχισε: «Εμείς οι από μέσα, βλέπουμε τα πράγματα κάπως διαφορετικά. Σίγουρα χαιρόμαστε γιατί υπάρχει αυτό το νοσοκομείο, η ζωή μας μέσα σε αυτό όμως δεν είναι χωρίς προβλήματα». Ο Δρ. Κίτσιος ανέφερε την τεράστια αναβάθμιση που πρόσφερε το Κέντρο στον Κύπριο καρκινοπαθή, όσον αφορά κυρίως την ακτινοθεραπεία αλλά και την χημειοθεραπεία. «Η εκπαίδευση του προσωπικού και η αναβάθμιση βρίσκονται ψηλά στις προτεραιότητες του Κέντρου. Δυστυχώς, η οικονομική κρίση έχει πλήξει αυτό τον τομέα όπως και άλλους. Υπάρχουν βέβαια πολλά άλλα, άξια να μνημονευθούν, που σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, συμβάλλουν στο σημερινό καλό αποτέλεσμα», είπε. Αναφέρθηκε στα προβλήματα υπερπληθυσμού που δημιουργεί η έλλειψη χώρων στο Κέντρο και εξέφρασε την προσδοκία ότι αυτά θα επιλυθούν με την ολοκλήρωση των εργασιών επέκτασης του κτηρίου. Ο Δρ. Κίτσιος έκανε ειδική αναφορά στην κλινική έρευνα που διεξάγεται στο Κέντρο, στον ακαδημαϊκό χαρακτήρα του, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στην εμπειρία και τη γνώση που έχει αποκτηθεί από όλους στο Κέντρο τα τελευταία 15 χρόνια. «Όλοι ξέρουν ότι όσο καλή και αν είναι η τεχνολογία του Κέντρου δεν είναι αρκετή από μόνη της. Η συσσωρευμένη εμπειρία είναι το μεγάλο κέρδος προς όφελος των ασθενών», υπογράμμισε, σημειώνοντας ότι η υιοθέτηση πρωτοκόλλων που είναι σύμφωνα με διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές και η πιστή εφαρμογή τους, καθώς και η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος αυτής της προσπάθειας. «Έχει πλέον το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου καθορίσει το επίπεδο των ογκολογικών υπηρεσιών στην Κύπρο και αυτό είναι πολύ ψηλό στους τομείς της ακτινοθεραπείας και της χημειοθεραπείας», τόνισε και κατέληξε με τα εξής: «Το όραμα των ιδρυτών μπορεί μέχρι τώρα να μην έχει εκπληρωθεί, όμως έχουμε πλησιάσει αρκετά σε αυτό. Σήμερα ξέρουμε τι χρειάζεται. Στο χέρι μας είναι. Πέραν από αυτό όμως χρειαζόμαστε τη στήριξη και τη βοήθεια όλων και είμαστε βέβαιοι ότι θα την έχουμε». 3

ΔΡ. ΑΔΑΜΟΣ ΑΔΑΜΟΥ Μύθοι και αλήθειες για τον καρκίνο ΔΡ. KΡΙΣΤΗΣ ΧΑΣΑΠΗΣ Σταθερός συμπαραστάτης η Τράπεζα Κύπρου Την κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι η Τράπεζα Κύπρου θα συνεχίσει να στηρίζει το Ογκολογικό Κέντρο, σε στενή συνεργασία με την Κυβέρνηση και το Συμβούλιο των Επιτρόπων, έδωσε ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της Τράπεζας Κύπρου Δρ. Kρίστης Χασάπης, ώστε να διασφαλιστεί αδιάλειπτα η πρωτοποριακή προσφορά του. Διαβεβαίωσε επίσης ότι, η Τράπεζα Κύπρου θα συνεχίσει την ευρύτερη προσφορά της στον αγώνα κατά του καρκίνου, στηρίζοντας τις οργανώσεις των ασθενών, τον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο, τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και Φίλων και τη Europa Donna, που επιτελούν σημαντικό έργο και αναδεικνύουν την καίρια και ζωτική αξία του εθελοντισμού στον τομέα της υγείας. Ο Δρ. Χασάπης εξέφρασε ιδιαίτερες ευχαριστίες προς τις οργανώσεις των ασθενών, το Συμβούλιο των Επιτρόπων του Κέντρου και προς τα υπουργεία Υγείας και Οικονομικών. «Επιτρέψτε μου όμως, συνέχισε, το μεγαλύτερο έπαινο και ευγνωμοσύνη να απευθύνω στους άρτια καταρτισμένους επιστήμονες, τους ιατρούς, τους νοσηλευτές και τους λειτουργούς του Ογκολογικού Κέντρου». O καρκίνος πρέπει να αντιμετωπιστεί με όλα τα όπλα, από όλους τους πυλώνες, χωρίς εκπτώσεις, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Καρκίνο Δρ. Αδάμος Αδάμου. Όπως είπε, ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου στη χώρα μας, με περίπου 3000 περιστατικά το χρόνο. Στη συνέχεια διέψευσε τους τέσσερις μύθους που επικρατούν για τον καρκίνο, ως εξής: Μύθος 1: Δεν χρειάζεται να μιλάμε για τον καρκίνο. Αλήθεια: Παρόλο που ο καρκίνος είναι ένα δύσκολο θέμα συζήτησης, ειδικά για ορισμένους πολιτισμούς, η ανοιχτή συζήτηση γύρω από την ασθένεια, μπορεί να βελτιώσει τις συνέπειες τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Μύθος 2: Δεν υπάρχουν σημάδια ή συμπτώματα. Αλήθεια: Για πολλούς καρκίνους υπάρχουν σημάδια και συμπτώματα και τα οφέλη της έγκαιρης διάγνωσης είναι αδιαμφισβήτητα. ΔΡ. ΠΕΤΡΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ Μύθος 3: Δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Αλήθεια: Ο καρκίνος δεν αποτελεί «πεπρωμένο» για κανένα πολίτη. Μπορούν να γίνουν πολλά σε ατομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο και με τις σωστές στρατηγικές, το ένα τρίτο των πιο συχνών καρκίνων μπορεί να προληφθεί. Μύθος 4: Δεν έχω το δικαίωμα στην ιατρική φροντίδα. Αλήθεια: Όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν πρόσβαση, χωρίς διακρίσεις, στις απαραίτητες υπηρεσίες υγείας, σε ασφαλή, προσιτά και αποτελεσματικά φάρμακα και σε τεχνολογίες. Υψηλά τα επίπεδα θεραπείας στην Κύπρο Σε χαιρετισμό στην εκδήλωση ο υπουργός Υγείας Δρ. Πέτρος Πετρίδης ανέφερε ότι στον τομέα της θεραπείας του καρκίνου η Κύπρος δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από το διεθνές επιστημονικό σκηνικό. «Η εξατομικευμένη θεραπεία εφαρμόζεται εκεί που είναι δυνατόν και η καλή επικοινωνία ασθενών και ιατρού διασφαλίζει τη μέθεξή του στις αποφάσεις για τη θεραπεία του», τόνισε και διαβεβαίωσε ότι, παρά την οικονομική κρίση, το κράτος διαθέτει στους πάσχοντες την πιο σύγχρονη φαρμακοθεραπεία». Η πολιτεία στηρίζει το Κέντρο διαβεβαιώνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Την υπόσχεση ότι η Πολιτεία θα βρίσκεται στο πλευρό του Ογκολογικού Κέντρου με στόχο να συνεχίζει να αναβαθμίζεται και να προσφέρει τις υπηρεσίες του, έδωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης, σε επίσκεψη στο Κέντρο με την ευκαιρία της νέας χρονιάς. «Θέλω να σας συγχαρώ θερμότατα διότι, πραγματικά μέσα από τη συλλογική και τη διαχρονική δουλειά, το Κέντρο αποτελεί ένα πρότυπο θεραπευτήριο», είπε και συνέχισε: «Γι αυτό η πολιτεία δεν μπορεί να παραμένει αδιάφορη ούτε και να επηρεάζεται από κάποιες αντιδράσεις που παρατηρούνται κατά καιρούς, χωρίς να σημαίνει ότι δεν σεβόμαστε τις απόψεις όσων έχουν την αντίθετη ή άλλη άποψη. Αυτό που έχει σημασία είναι μέσα από τις δυνατότητες, αλλά και από άλλα υστερήματα, να συνεχίσουμε να συντηρούμε και αυτό το υπόσχομαι- έτσι ώστε το άριστο επίπεδο που έφθασε το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου να συνεχίσει να αναβαθμίζεται για το καλό των συνανθρώπων μας που περνούν δοκιμασία μέχρι να ξεπεράσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν». 4

ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Ενα ανθρώπινο «ευχαριστώ» από καρδιάς Η μαρτυρία μιας καρκινοπαθούς για την εμπειρία της στο Κέντρο Συγκίνηση προκάλεσε στο ακροατήριο η από καρδιάς ομιλία της κ. Ανδρονίκης Παπαγεωργίου, η οποία μοιράστηκε την προσωπική της εμπειρία με τον καρκίνο και όσα βίωσε σαν ασθενής στο Ογκολογικό Κέντρο. «Αδύνατον. Εγώ καρκίνο; Όχι, ο καρκίνος δεν είναι για μένα. Και όμως! Πέρασαν κιόλας 18 χρόνια από τότε που διαγνώστηκα με καρκίνο του μαστού», είπε. Και συνέχισε: «Ένοιωσα τη γη να χάνεται κάτω από τα πόδια μου. Η κλειστή κοινωνία της Πάφου απ όπου κατάγομαι, δύσκολα μπορούσε να το αποδεχτεί. Εφτασφράγιστο μυστικό για την οικογένεια που είχε την ατυχία να της κτυπήσει την πόρτα ο καρκίνος. Η λύτρωση για τους καρκινοπαθείς όμως δεν άργησε. Η δημιουργία του Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου έγινε πραγματικότητα. Ενός Κέντρου που έλειπε από την Κύπρο και δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα τα Κέντρα του εξωτερικού. Εξοπλισμένο με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα και στελεχωμένο με αξιόλογους, έμπειρους και καταρτισμένους ιατρούς. Η συμπεριφορά όλων ανεξαίρετα των εργαζομένων στο Ογκολογικό είναι άψογη έναντι των ασθενών. Η αντιμετώπιση του κάθε ασθενή γίνεται ξεχωριστά και με ιδιαίτερο τρόπο καθώς και η ψυχολογική στήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους. Οι ασθενείς νιώθουν ασφάλεια και σιγουριά. Η ανταπόκριση είναι άμεση σε οποιοδήποτε πρόβλημα. Η καθαριότητα και η τάξη είναι εμφανείς σε όλους τους χώρους. Ανακούφιση και σωτηρία για τους καρκινοπαθείς. Όλα αυτά μαζί ορίζουν τον χαρακτήρα του Ογκολογικού. Εγώ ήμουν από τους πρώτους επισκέπτες στο Ογκολογικό Κέντρο για εξέταση ρουτίνας, έχοντας δίπλα μου τον εξαίρετο άνθρωπο και έμπειρο ογκολόγο Αδάμο Αδάμου, τον οποίο οφείλω να ευχαριστήσω θερμά για τη βοήθεια που μου πρόσφερε. Η διαβεβαίωση ότι η χημειοθεραπεία στη δική μου περίπτωση δεν ήταν αναγκαία, μου αναπτέρωνε το ηθικό. Δεν μπορούσα να νιώσω τα συναισθήματα όσων υποβάλλονταν σε οδυνηρές θεραπείες. Η αισιοδοξία όμως και η σιγουριά δεν άργησαν να γκρεμιστούν. Επτά χρόνια μετά όλα ανατράπηκαν Μετάσταση καρκίνου στα οστά Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Η απογοήτευση μεγαλύτερη! Δίπλα μου αυτή τη φορά η νεαρή τότε ογκολόγος Γιόλα Μάρκου. Στο πρόσωπο της γνώρισα τι θα πει ανθρωπιά και καλοσύνη. Βεβαίως, είναι αξιοσημείωτο ότι οι ιατροί εκεί δουλεύουν με ομαδικό πνεύμα και δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ και στην ιατρό Ελένη Κακουρή που συνεργάζεται άψογα με τη Δρ. Μάρκου. Με το χαμόγελο πάντα στα χείλη πρόθυμες να ακούσουν οποιανδήποτε απορία, φοβία ή αγωνία μου. Με μεγάλη υπομονή, έτοιμες να συζητήσουν τα διάφορα προβλήματα και να δώσουν τη ψυχή τους προκειμένου να ξεπεράσει ο ασθενής τις διάφορες ανησυχίες του. Ποτέ δεν με έκαναν να αισθανθώ ότι πλέον ανήκω σε μια άλλη κατηγορία ασθενών λόγω της μετάστασης. Εκφράζω ένα θερμό ευχαριστώ και στις δύο. Θα ήταν παράλειψη μου αν δεν ευχαριστούσα θερμά και όλους όσους διακριτικά και ακούραστα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο Ογκολογικό Κέντρο και είχα την τύχη να συνεργαστώ μαζί τους. Το τμήμα ακτινοθεραπείας το οποίο κάτω από την διεύθυνση του Δρ. Ανδρεόπουλου, που δεν είναι μόνο εξαιρετικός επιστήμονας αλλά πάντα πρόθυμος να βοηθήσει σε οποιοδήποτε πρόβλημα του κάθε ασθενή. Θέλω να ευχαριστήσω επίσης το τμήμα επειγόντων περιστατικών, το τμήμα ημερήσιας φροντίδας, τους φαρμακοποιούς και τους Η συμπεριφορά των εργαζομένων, η ψυχολογική στήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους. Η ασφάλεια, η σιγουριά και η aνακούφιση. Όλα αυτά μαζί ορίζουν το χαρακτήρα του Ογκολογικού. χημικούς. Όταν ακόμα χρειάστηκε να νοσηλευτώ για μερικές μέρες σαν εσωτερικός ασθενής έφυγα με τις καλύτερες εντυπώσεις. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω και στο διευθυντή του Κέντρου, κ. Αλέκο Σταμάτη. Ευχαριστώ επίσης θερμά τους νεαρούς νοσηλευτές και νοσηλεύτριες που είχα δίπλα μου με θετική ενέργεια και το χαμόγελο πάντα στα χείλη, να μου δίνουν θάρρος για οποιανδήποτε δυσκολία. Το γραμματειακό και βοηθητικό προσωπικό είναι πάντα πρόθυμο και εξυπηρετικό. Οφείλω να ομολογήσω ότι νιώθω πολύ συγκινημένη όταν αναφέρομαι στο Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου. Το πιο σημαντικό κομμάτι της ζωής μου, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτό. Εκ μέρους των τριών Συνδέσμων ΠΑΣΥΚΑΦ, Αντικαρκινικού και Europa Donna Κύπρου, σας ευχαριστούμε θερμά για την άψογη συνεργασία σας και που δίνετε φωνή στους ασθενείς προασπίζοντας τα δικαιώματά μας, έχοντας πάντα προτεραιότητά σας τη θεραπεία του καθενός ξεχωριστά. Ένα απλό ευχαριστώ είναι λίγο για να εκφράσει τα έντονα συναισθήματά μου». 5

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Τελευταίες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου ΑΡΘΡΟ Δρ. Παντελής Κουντουράκης, MD, PhD Παθολόγος Ογκολόγος pantelis.kountourakis@bococ.org.cy Συνοπτικά οι πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά την πρώιμη διάγνωση, τη μοριακή διερεύνηση και τη θεραπεία στον καρκίνο του παχέος εντέρου, έχουν ως εξής: Α. ΈΓΚΑΙΡΗ ΔΙΆΓΝΩΣΗ Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρώιμη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά τη θεραπεία των ασθενών μας και να σώσει χιλιάδες ζωές ετησίως. Μελέτες που διεξάγονται εκτιμούν την αποτελεσματικότητα των υπαρχουσών μεθόδων διαλογής καθώς και τους τρόπους επαγρύπνησης και ενημέρωσης του πληθυσμού. Επιπρόσθετα, νέες μέθοδοι απεικόνισης καθώς και ανάλυσης των κοπράνων αξιολογούνται, όπως η πρώιμη ανίχνευση αίματος καθώς και οι αλλαγές που επισυμβαίνουν στο γενετικό υλικό (DNA) κυττάρων που ανευρίσκονται στα κόπρανα. Β. ΜΟΡΙΑΚΉ ΑΝΆΛΥΣΗ Ο έλεγχος της μικροδορυφορικής αστάθειας (MSI) στα αρχικά στάδια της νόσου, αποτελεί σημαντικό τμήμα της παρούσας έρευνας. Το πιθανότερο είναι, ασθενείς με αυτά τα μοριακά χαρακτηριστικά (MSI-H), να έχουν πολύ καλή πρόγνωση και να μην χρήζουν προληπτικής θεραπείας. Επιπρόσθετα, ο έλεγχος συγκεκριμένων ομάδων γονιδίων μέσω ειδικών πλατφορμών (όπως το Oncotype Dx Colon Cancer Assay, ColoPrint, ColDx) συλλέγει δεδομένα και δίνει σημαντικές πληροφορίες όσον αφορά την πρόγνωση των ασθενών (όπως για τον κίνδυνο υποτροπής και της επιβίωσης), αλλά δεν αποτελεί προβλεπτικό παράγοντα όσον αφορά το πιθανό όφελος από την επικουρική θεραπεία αλλά και το ποιά φάρμακα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Γ. ΘΕΡΑΠΕΊΑ i. Χημειοθεραπεία Η ανακάλυψη νέων φαρμάκων, νέων συνδυασμών και τρόπων χορήγησης γνωστών φαρμάκων (Οξαλιπλατίνη, Ιρινοτεκάνη, 5-φθοριο-ουρακίλη) και θεραπειών (ακτινοθεραπεία, στοχευτική θεραπεία) για το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα, αποτελούν συνεχές πεδίο έρευνας. ii. Στοχευτική θεραπεία Στη μεταστατική νόσο οι βιολογικοί παράγοντες όπως το Bevacizumab (Avastin, αντι-αγγειογενετική θεραπεία), το Cetuximab (Erbitux, αντι-εgrf θεραπεία) και το Vectibix (Panitumumab, αντι-εgrf θεραπεία) έχουν σαν αποτέλεσμα περαιτέρω όφελος. Αντιθέτως, στα αρχικά στάδια της νόσου και στα πλαίσια της επικουρικής θεραπείας, δεν φαίνεται να ωφελούν. iii. Aνοσοθεραπεία Έρευνες διεξάγονται με στόχο την εισαγωγή της στην καθ ημέρα κλινική πράξη. Αξιολογείται σαν προληπτική θεραπεία, αλλά και στα πλαίσια της μεταστατικής νόσου, με την μορφή είτε της ενεργητικής θεραπείας, είτε των εμβολίων. Ελπιδοφόρα προσέγγιση αποτελεί η απομόνωση κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος από τον ασθενή (δενδριτικά κύτταρα), η καλλιέργεια και ενεργοποίησή τους στο εργαστήριο και ακολούθως η επανεισαγωγή τους στο σώμα του ασθενούς, με στόχο την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Τα υπάρχοντα δεδομένα είναι ακόμη πρόδρομα και η προσέγγιση αυτή προσφέρεται μόνο στα πλαίσια κλινικών μελετών. 6

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Από τη διάλεξη στη Λεμεσό με ομιλήτρια την Δρ. Γιόλα Μάρκου. Iάσιμος ο καρκίνος του μαστού για τις πλείστες γυναίκες ΑΡΘΡΟ Δρ. Γιόλα Μάρκου Παθολόγος Ογκολόγος yiola.marcou@bococ.org.cy Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες με 1 στις 8 να νοσούν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Με βάση τις στατιστικές του Αρχείου Καρκίνου Κύπρου υπάρχουν γύρω στα 3.000 περιστατικά καρκίνου στο νησί μας τα όποια παραμένουν σταθερά τα τελευταία χρόνια. Στο γυναικείο πληθυσμό, με βάση πάλι τα δεδομένα του Αρχείου Καρκίνου Κύπρου, ο καρκίνος του μαστού αντιστοιχεί στο 35% των καρκίνων, με περίπου 450 περιστατικά διηθητικού καρκίνου ετησίως. Η επιβίωση των γυναικών με καρκίνο του μαστού έχει βελτιωθεί δραστικά τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της καλυτέρευσης στις προσφερόμενες θεραπείες. Μόλις 40 χρόνια πριν, ο καρκίνος του μαστού αντιμετωπιζόταν καθολικά με εκτεταμένα χειρουργεία, όπως ήταν οι ριζικές μαστεκτομές. Συστηματικά, ο μοναδικός παράγοντας που υπήρχε τότε ήταν η ταμοξιφαίνη. Σήμερα τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά. Στο χειρουργικό κομμάτι η αντίληψη ότι μικρότερα χειρουργεία είναι εξίσου αποτελεσματικά, έχει αλλάξει εντελώς τη χειρουργική πρακτική. Όχι μόνο έχουμε προχωρήσει με τις ογκεκτομές (δηλαδή πολύ περιορισμένο χειρουργείο) αλλά και τη βιοψία του φρουρού λεμφαδένα. Η ογκοπλαστική χειρουργική σήμερα, με σαφώς καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα για τη γυναίκα, έχει αντικαταστήσει την ογκεκτομή. Η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα επίσης, έχει αντικαταστήσει τον παραδοσιακό καθαρισμό της μασχάλης, κάτι που επιτρέπει καλύτερη μελλοντική χρήση του χεριού από τις γυναίκες. Το πιο σημαντικό ίσως κομμάτι για τις αλλαγές που ήρθαν το έχει διαδραματίσει η ιστοπαθολογική εξέταση. Η ανακάλυψη των διαφόρων μοριακών υποτύπων καρκίνου του μαστού έχει αλλάξει σημαντικά τις θεραπείες μας. Τόσο στο κομμάτι του πρώιμου καρκίνου, όσο και στο κομμάτι του μεταστατικού, η ταυτοποίηση του καρκίνου δίνει τη δυνατότητα χρήσης πιο εξειδικευμένων θεραπειών. Ιστορική είναι πλέον η ανακάλυψη του ορμονικού υποδοχέα, με ξεκάθαρη πλέον τη χρήση των αντιορμονικών σκευασμάτων, καθώς και η ανακάλυψη του υποδοχέα του her-2, με την επακόλουθη χρήση του φαρμάκου Herceptin. Σημαντικό βήμα προόδου είναι και ο τρόπος ποιοτικού ελέγχου των εργαστηρίων ιστοπαθολογίας με συγκεκριμένο αριθμό δειγμάτων που πρέπει να διεκπεραιώνει κάθε εργαστήριο, για να θεωρείται διαπιστευμένο. Σε μικρούς πληθυσμούς όπως είναι ο Κυπριακός αυτό έχει τεράστια σημασία. Στον τομέα της συστηματικής θεραπείας, η εξατομίκευση στη χρήση της χημειοθεραπείας είναι απαραίτητη. Πέραν των ξεκάθαρων οδηγιών για τη χρήση χημειοθεραπείας στις γυναίκες με υπερέκφραση του her-2 και όγκους μεγαλύτερους του ενός εκατοστού, σε όλες τις άλλες γυναίκες πρέπει να εξηγείται ξεκάθαρα το όφελος των προτεινόμενων θεραπειών αλλά και οι κίνδυνοι. Σε γυναίκες με στάδιο 1 και 2 καρκίνου του μαστού της κατηγορίας του ορμονοεξαρτώμενου καρκίνου, η χρήση μοριακών προγνωστικών εργαλείων όπως είναι το oncotype Dx ή το mammaprint, μπορούν να βοηθήσουν τις γυναίκες να αποφύγουν τη χημειοθεραπεία. Με όλες αυτές τις αλλαγές στη θεραπεία ο καρκίνος του μαστού έχει σήμερα γίνει για τις περισσότερες γυναίκες ένα ιάσιμο νόσημα. 7

WORLD CANCER DAY Recent Developments in the Management of Colorectal Cancer ARTICLE by Demetris Papamichael, MB BS, FRCP Director of Medical Oncology Clinic demetris.papamichael@bococ.org.cy Genetics Tests (including Oncotype Dx Colon Cancer Assay, ColoPrint, and ColDx ) have been developed to look at the expression of various genes in colon cancer tumors. These tests can be used to provide prognostic information (i.e. which patients have a higher risk for recurrence). However, none of them have been shown to help predict who could benefit from chemotherapy. Another area of active research in early colon cancer is that of microsatellite instability (MSI). People whose cancers have these molecular features are more likely to be cured after surgery and are less likely to be helped by chemotherapy. Early detection Colorectal cancer is much easier to treat effectively if it is detected at a very early stage. Studies continue to look at the effectiveness of current colorectal cancer screening methods and assess new ways to tell the public about the importance of being screened. Only a small number of people are up to date with colorectal cancer screening. If everyone were tested initially aged 50, thousands of lives could be saved each year. Meanwhile, new imaging and lab tests are also being developed and tested. Newer, more accurate ways to look for changes in the stool that might indicate colorectal cancer have been developed. These include tests that are better able to detect blood in the stool and tests that can detect changes in the DNA of cells in the stool. Dr. Demetris Papamichael was the speaker at a lecture in Paphos Treatment Chemotherapy Different approaches are being tested in clinical trials including: New chemotherapy drugs. New ways to combine drugs already known to be active against colorectal cancer, such as irinotecan and oxaliplatin, to improve their effectiveness. The best ways to combine chemotherapy with radiation therapy, targeted therapies, and/or immunotherapy. Targeted therapies Several targeted therapies are already used to treat colorectal cancer, including bevacizumab (Avastin), cetuximab (Erbitux), and panitumumab (Vectibix). Doctors continue to study the best way to give these drugs to make them more effective. Targeted therapies are currently used to treat advanced cancers. More recent studies have shown that, combining these targeted agents with chemotherapy in earlier stage cancers, as part of adjuvant therapy, does not appear to decrease the risk of recurrence further. Immunotherapy Researchers are studying several vaccines to try to treat colorectal cancer or prevent it from coming back after treatment. Unlike vaccines that prevent infectious diseases, these vaccines are meant to boost the patient s immune reaction to fight colorectal cancer more effectively. Many types of vaccines are being studied. For example, some vaccines involve removing some of the patient s own immune system cells (called dendritic cells) from the blood, exposing them in the lab to a substance that will make them attack cancer cells, and then putting them back into the patient s body. At this time, these types of vaccines are only available in clinical trials. 8