ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ Μ. ΠΑΥΛΙ ΗΣ Hράκλειο, εκέμβριος 2011
ΤΥΠΟΙ ΙΣΤΩΝ 1. Eπιθηλιακός Πολυεδρικά κύτταρα που είναι πάρα πολύ στενά συνδεδεμένα και φέρουν ελάχιστη μεσοκυττάρια ουσία 2. Συνδετικός Κύτταρα με άφθονη μεσοκυττάρια ουσία 3.Μυϊκός Επιμήκη κύτταρα που έχουν την ειδική λειτουργία της συστολής 4. Νευρικός Κύτταρα με αποφυάδες που εκτείνονται μακριά από το κυτταρικό σώμα 2
2. Συνδετικός ιστός 2Α. Χαρακτηριστικά Παρουσία πολλών ειδών κυττάρων που είναι τοποθετημένα μέσα σε άφθονη μεσοκυττάρια ουσία, η οποία παράγεται από αυτά τα κύτταρα H μεσοκυττάρια ουσία αποτελείται από ίνες που έχουν καθορισμένη μικροσκοπική δομή και από άμορφη διάμεση ουσία Υπάρχουν 3 κύριοι τύποι ινών συνδετικού ιστού: ίνες κολλαγόνου, ελαστικές, και δικτυωτές ίνες Οι ίνες αυτές είναι μοιρασμένες άνισα ανάμεσα στους διάφορους τύπους του συνδετικού ιστού και σε πολλές περιπτώσεις οι ίνες που επικρατούν είναι αυτές που δίνουν τις ειδικές ιδιότητες του ιστού 3
2Β. Εμβρυϊκή Προέλευση Ο συνδετικός ιστός αναπτύσσεται από το μεσέγχυμα που προέρχεται από το μεσόδερμα 2Γ. Λειτουργία Υποστήριξη των κυττάρων Υποστήριξη των μαλακών ιστών και στήριξη (οστά, χόνδρος) Γέμισμα των χώρων μεταξύ των οργάνων (τένοντες, σύνδεσμοι) Άμυνα του οργανισμού (αίμα) Θρέψη (μεταφορά με το αίμα, λιπώδης ιστός) 4
1 2 3 1 3 Α Β 1. Πυρήνας 2. Ινίδια κολλαγόνου 3. Ελαστικά ινίδια ----------------------------------------- Α. Χαλαρός συνδετικός ιστός Β. Πυκνός συνδετικός ιστός σε παρασκεύασμα τένοντα 5
Αίμα Έμμορφα συστατικά ή κύτταρα του αίματος Πλάσμα : υγρή φάση (Ορός = πλάσμα ινωδογόνο & παράγοντες πήξης) Έμμορφα συστατικά Ερυθροκύτταρα (κόκκινα) Λευκοκύτταρα (ανοικτό πράσινο) Αιμοπετάλια (κίτρινα) 6
Ε Ρ Υ Θ Ρ Ο Κ Υ Τ Τ Α Ρ Α Eίδος Πυρήνας Μέγεθος (μm) Aριθμός (ανά mm 3 ) Ελάφι - 2,5 Kατσίκι - 4,1 10 x 10 6 Άλογο - 4,6 Γάτα - 6,5 Λαγός - 6,9 7 x 10 6 Σκύλος - 7,3 Άνθρωπος - 7,5 7 x 10 6 Ελέφαντας - 9,4 Χέλι + 11 Κοτόπουλο + 12 Λάμπραινα + 13 133 x 10 3 Περιστέρι + 14 (1.6 6.5) x 10 6 (Πτήνα) Κυπρίνος + 17 133 x 10 3-6.5 x 10 6 (Ψάρια) Χελώνα + 20 630 x 10 3 Βάτραχος + 22 400 x 10 3 Σαλαμάνδρα + 75 95 x 10 3 7
Λευκοκύτταρα Ταξινόμηση με βάση τα ειδικά κοκκία του κυττοπλάσματος: Κοκκιώδη 1 / Άκοκκα 2 Ταξινόμηση με βάση την μορφολογία του πυρήνα: Πολυμορφοπύρηνα / Μονοπύρηνα Ταξινόμηση με βάση τον τόπο παραγωγής: Μυελικά (μυελός των οστών) Λεμφικά (λεμφαδένες, σπλήνα, θύμος, λεμφοζίδια του βλεννογόνου του γαστρεντερικού συστήματος) 1 Ουδετερόφιλα, Ηωσινόφυλα, Βασεόφιλα 2 Λεμφοκύτταρα, Μονοπύρηνα (μακροφάγα) 8
Χόνδρος Στέρεος αλλά παράλληλα εύκαμπτος τύπος συνδετικού ιστού Επιφάνεια είναι συνήθως λεία και ελαστική Το μεσοκυττάριο υγρό του αποτελείται κυρίως από θειϊκή χονδροϊτίνη και κολλαγόνο ή ελαστίνη Ο χόνδρινος ιστός δεν έχει αγγεία. Τρέφεται με διάχυση από τα τριχοειδή που βρίσκονται στο συνδετικό ιστό που είναι κοντά του ή με το αρθρικό υγρό που βρίσκεται στις αρθρικές κοιλότητες Λειτουργία - η υποστήριξη των μαλακών μορίων - η εξασφάλιση λείας επιφάνειας στις αρθρώσεις, διευκολύνοντας έτσι τις κινήσεις των οστών Τύποι χόνδρινου ιστού - Υαλώδης - Ινώδης - Ελαστικός χόνδρος 9
Υαλώδης Χόνδρος 1 2 3 1. Χονδροκύτταρο 2. Κάψα (Lacuna) 3. Άμορφη ουσία (matrix) 10
Ελαστικός Χόνδρος e: ίνες ελαστίνης PC: περιχόνδριο 11
Ινώδης Χόνδρος CT: συνδετικός ιστός IG: ισογενείς ομάδες M: άμορφη ουσία (matrix) 12
Οστίτης ιστός Θεμέλια ουσία - Ανόργανα συστατικά: κυρίως Ca και P, με τη μορφή κρυστάλλων υδροξυαπατίτη [Ca 10 (PO 4 ) 6 (OH) 2 ]. - Οργανικά συστατικά: ίνες κολλαγόνου (95%) και άμορφη θεμέλια ουσία που περιέχει ουδέτερους και όξινους βλεννοπολυσακχαρίτες συνδεδεμένους με πρωτεΐνες. ιαφόροι τύποι κυττάρων (οστεοκύτταρα, οστεοβλάστες, οστεοκλάστες) 13
Οστό Αβέρσιο κανάλι Οστεοκύτταρα Θεμέλια ουσία 14
Μυελός των οστών Λιποκύτταρο Συμπαγές οστό Σκελετικοί μύες Λιποκύτταρα Σπογγώδες οστό *Μυελός των οστών *Συσσωμάτωμα μικρών αιμοποιητικών κυττάρων 15
Λιπώδης ιστός Κοινός, κίτρινος ή μονόχωρος τύπος - Χρώμα από άσπρο μέχρι σκούρο κίτρινο επειδή εξαρτάται από τη παρουσία των καροτενοειδών που έχουν διαλυθεί στα λιποσταγονίδια των κυττάρων Καστανός ή πολύχωρος τύπος - Χρώμα καστανό που οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα σε κυτοχρώματα στα μιτοχόνδρια των κυττάρων του - Ο πολύχωρος λιπώδης ιστός έχει μια πιο περιορισμένη κατανομή απ ότι ο μονόχωρος και απαντάται συχνά στα ζώα που πέφτουν σε χειμέρια νάρκη 16
a: διογκωμένα κύτταρα γεμάτα από τριγλυκερίδια b: πυρήνας 17