Research Paper Analysis of Factors Affecting Sustainable Food Security Rural Households (Case Study: Zanjan Township)

Transcript

1 Winter Vol 7. Num 4 Research Paper Analysis of Factors Affecting Sustainable Food Security Rural Households (Case Study: Zanjan Township) *Mojtaba Ghadiri Masoum 1, Mohammad Reza Rezvani 1, Mehdi Cheraghi 2 1. Professor, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran. 2. PhD, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran. Use your device to scan and read the article online Citation: Ghadiri Masoum M., Rezvani, M. R., & Cheraghi, M. (2017). [Analysis of Factors Affecting Sustainable Food Security Rural Households (Case Study: Zanjan Township) (Persian)]. Journal of Rural Research, 7(4), org/ /jjr :: Received: 28 Aug Accepted: 24 Nov Keywords: Food security, Rural poverty, Sustainable development, Zanjan Township A B S T R A C T Providing sustainable food security in rural societies is one of the main objective of rural development programs. Therefore, this study aimed to investigate the factors affecting the sustainable food security of rural households. The study design is descriptive-analytical with practical applications. The study population was rural households in Zanjan Township. In 2011, Zanjan Township comprised rural people, households, 13 districts and 248 villages. A total of 54 villages were selected as study villages. Library and field research (questionnaire) were used for data collection. For data analysis, descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (1-sample t test and linear regression) were used. Results indicated that sustainable food security of rural households was not optimum. The economic factors were the most important factors in food security of sustainable rural households. According to the research findings, suggestions, such as expanding and strengthening consumer stores, offering a basket of food commodities were provided to families covered by social institutions. Extended Abstract 1. Introduction I n this case study, problems such as the expansion of the traditional methods and incorrect exploitation of resources, low awareness level of rural households, the quantity and quality of water resources, increase social inequalities between rural people, environmental pollution, increased use of pesticides in soil and water, reduce soil fertility were the barriers to achieve sustainable food security. However, achieving sustainable food security needs maintaining and promotion of environmental, social and economic contexts. These difficulties necessitate studies about sustainable food security. According to the mentioned problems and necessity of studying sustainable food security in rural areas, the following questions arise: 1. What is sustainable food security level in studied rural households? 2. What factors affect sustainable food security of rural households? 3. What studied factors are more effective and on what dimensions? 2. Methodology This study is an applied descriptive-analytic research. The study population comprised Zanjan Township. In * Corresponding Author: Mojtaba Ghadiri Masoum, PhD Address: Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran. Tel: +98 (912) mghadiri@ut.ac.ir 658

2 2011, the study area consisted of villagers, households, 13 districts and 248 villages. To select the studied villages out of total villages in the township, they were classified into five groups based on the population and using the simple random sampling, 54 villages were randomly selected. These villages have a population of households. Results obtained from linear regression analysis and based on the beta coefficients, the significance level of quality of housing, water land, income, subsidized, the number of small animal, large livestock numbers, the non-agricultural income, number of people employed in family and history received facilities, were economic factors affecting the sustainable food security of rural households. Low and stable food security of rural households in case study area is influenced by several factors. The status of employment in the study villages showed that 13.40% of households were headed by self-employed. These workers mainly living in villages close to Zanjan city or main activities of workers in Zanjan city or is daily wages for. On the other hand, 4.1% of household heads are unemployed, so they are workers with unstable work activities and during the seasons of the year are unemployed, they have extreme vulnerability to fluctuations in food prices and declining purchasing power. Also by checking on the characteristics of employment, 4.90% of households lack jobs, 59.95% have one person working, 28.24% have two persons employed, 5.43% three individuals and 1.45% who have four and more persons are employed. Therefore, it is more than 60% of households in the study, were fed only by family members and due to the low wages of rural households more vulnerable to economic fluctuations. The number of samples required to complete the questionnaire was determined using a sample of 290 households. To analyze the data, descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (one-sample t test and linear regression) were used. Afterwards, the operational definition of sustainable food security indicators and factors affecting household food security will be discussed. 3. Results Results of the 1-sample t test shows that average dimensions of sustainable food security in the study area were less than desirable figures (3). This difference is statistically significant at the α level of 0.01 and has been estimated to be negatively evaluated. 4. Discussion One of the most important factors on improving sustainable food security of studied rural households is their extent of relationship with city. The studies show that the extent of relationship between city and villages are influenced by factors like distance to Zanjan, the quality of connection roads, access to transportation vehicles, and dominant economy of the villages. It could be said that villages with more dominant economy in service sector have more connection with Zanjan City. The households with more connection with the city have more suitable status regarding the indexes of the food availability for the household, adequacy of food distribution centers, availability of food for children, and low cost access to food. 5. Conclusion 659

3 Winter Vol 7. Num 4 660

4 زمستان دوره 7. شماره 4 تحلیل عوامل مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی )مطالعه موردی: شهرستان زنجان( 2 * مجتبی قدیری معصوم 1 محمدرضا رضوانی 1 مهدی چراغی 1- استاد گروه جغرافیای انسانی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران تهران ایران. 2- دکترا گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران تهران ایران. Use your device to scan and read the article online Citation: Ghadiri Masoum M., Rezvani, M. R., & Cheraghi, M. (2017). [Analysis of Factors Affecting Sustainable Food Security Rural Households (Case Study: Zanjan Township) (Persian)]. Journal of Rural Research, 7(4), org/ /jjr :: تاریخ دریافت: 07 شهریور 1395 تاریخ پذیرش: 04 آذر 1395 کلیدواژهها: امنیت غذایی فقر روستایی توسعه پایدار شهرستان زنجان تأمین امنیت غذایی پایدار در جامعه روستایی یکی از اهداف اساسی برنامههای توسعه روستایی محسوب میشود. در تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی پرداختهشده است. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفیتحلیلی است. جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای روستاهاي شهرستان زنجان هستند. شهرستان زنجان در سال 97 هزار 1390 و 225 نفر جمعیت روستانشین 26 هزار و 429 خانوار 13 دهستان و 248 روستای دارای سکنه داشت. 54 روستا به عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند. روش گردآوری اطالعات بهصورت کتابخانهای و میدانی)پرسشنامه( بود. به منظور تجزیهوتحلیل اطالعات از آمار توصیفی )میانگین و انحرافمعیار( و آمار استنباطی )آزمون تی تکنمونهای و رگرسیون خطی( استفادهشد. نتایج تحقیق نشان میدهد وضعیت امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی مطلوب نیست و عوامل اقتصادی مهمترین عامل مؤثر در پایداری امنیت غذایی خانوارهای روستایی است. براساس یافتههای تحقیق پیشنهادهایی ازقبیل گسترش و تقویت فروشگاههای مصرف ارائه سبد کاالیی غذا برای خانوارهای تحت پوشش نهادهای اجتماعی ارائه میشود. 1. مقدمه ثروت و فقر به عنوان مفاهیم اقتصادي منعکسکننده بینشهای اجرایی و توانایی مردم در جمعآوري ثروت مادي است. بنابراین سطح فقر و گرسنگی میلیونها انسان فقیر به معنی دسترسی نابرابر آنها به منابع مالی و ناتوانی آنها در یافتن راهحلی براي موقعیت فعلی خود است. در حال حاضر وجود مشکالتی چون افزایش جمعیت شهری جهان افزایش تقاضا برای محصوالت غذایی گسترش تنوع مصرفی انسانها گسترش آلودگیها و تغییر اقلیم باعث ایجاد تغییرات اساسی در سیستم غذایی شده است ;2010 al., (Godfray et (2011.Foresight, بررسیهای مربوط به ناامنی غذایی نشان میدهد با وجود پیشرفتهایی که در رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای درحالتوسعه رخ داده است یک میلیارد نفر از جمعیت جهان از گرسنگی و ناامنی غذایی رنج میبرند. در این میان حداقل 70 درصد از کل جمعیت فقیر جهان در نواحی روستایی ساکن هستند (Inter- در همین راستا بررسی روند تحوالت تولید محصوالت کشاورزی با روند تحوالت رشد جمعیت جهان طی 50 سال اخیر نشان میدهد به علت افزایش سطح زیر کشت محصوالت و وقوع انقالب سبز (Green, 2008) Foley, 2005; Ramankutty, Evan, Monfreda & تولید محصوالت کشاورزی متناسب با جمعیت افزایش یافته است اما دسترسی مردم کشورهای مختلف دنیا به مواد غذایی تولیدشده کاهش یافته و این امر باعث ایجاد گرسنگی پنهان و ناامنی غذایی در ابعاد وسیعی شده است (Graham et al., 2007; Keatinge, Yang, Hughes, Easdown, & Holmer, 2011; Food And Agriculture Organization Of The United Nations,.2011; Khush, Lee, Cho, & Jeon, 2012) بر این اساس میتوان گفت تغييرات آبوهوا و تحوالت اقتصادی و اجتماعی تأثیرات بسيار زيادي بر مردم نواحی روستایی دارد. بيشتر كشورهاي درحالتوسعه تا حد زيادي به واردات غذايي وابسته هستند. ممكن است اثر تحوالت گفتهشده بر توليد مواد غذايي حداقل تا سال 2050 در سطح جهاني ناچيز باشد اما توزيع.national Fund for Agricultural Development, 2011) * نویسنده مسئول: دکتر مجتبی قدیری معصوم نشانی: تهران دانشگاه تهران دانشکده جغرافیا گروه جغرافیای انسانی. تلفن: )912( پست الکترونیکی: mghadiri@ut.ac.ir 661

5 فصلنامهپژوهشهایروستایی زمستان دوره 7. شماره 4 ناعادالنه توليدات ناشی از این تحوالت تبعات شديدي در امنيت غذايي به دنبال خواهد داشت Schlenk- (Nelson et al., 2009; Lobell,.er, & Costa-Roberts, 2011; Wassmann et al., 2010; Muller, 2011) این فرایندها باعث شده است دانشمندان به دنبال ایجاد نوعی سیستم غذایی باشند که ضمن تأمین امنیت غذایی محیطزیست را برای تمامی انسانها حفظ کند. در همین راستا نظریه ایجاد امنیت غذایی پایدار با توجه به تأثیرگذاری و تعامالت پیچیده عوامل مختلف اقتصادی اجتماعی و بیولوژیکی و بازیگران درگیر با مواد غذایی )کشاورزان سیاستگذاران خردهفروشان و غیره( ایجاد شده است. به دنبال این تعامالت وضعیت امنیت غذایی خانوارها نیز تعیین می شود. در سطح خانوار امنیت غذایی پایدار به دسترسی دستیابی مصرف و ثبات خانوارها به مواد غذایی موردنیاز بدون آسیب به محیط زیست در بلندمدت و امکان کاهش نابرابریهای اجتماعی حفظ شئونات انسانی حفظ و ارتقای قابلیتهای محیط زیست آگاهی از چگونگی تولید و خرید متنوع مواد غذایی حفظ ارزشهای فرهنگی فرهنگ مناسب استفاده از غذا و پایینبودن آسیبپذیری در برابر نوسانات بازار اشاره دارد (2008.(Lima, در محدوده مطالعهشده مشکالتی چون گسترش روشهای سنتی و نادرست بهرهبرداری از منابع سطح آگاهی پایین خانوارهای روستایی کمیت و کیفیت منابع آبی افزایش نابرابریهای اجتماعی میان خانوارهای روستایی آلودگی محیط زیست افزایش مصرف سموم در خاک و آب و کاهش باروری خاک مانع تحقق امنیت غذایی پایدار است. این در حالی است که الزمه دستیابی به امنیت غذایی پایدار حفظ و ارتقای بسترهای محیطی و اجتماعی و اقتصادی است. وجود چنین مشکالتی ضرورت مطالعه در زمینه امنیت غذایی پایدار را میرساند. با توجه به موارد مطرحشده و ضرورت بررسی امنیت غذایی پایدار در نواحی روستایی سؤالهای زیر مطرح میشود: امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستاهای مطالعهشده در چه سطحی قرار دارد چه عواملی در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی مؤثر است بیشترین اثرگذاری عوامل مطالعهشده مربوط به کدام ابعاد است 2. مروری بر ادبیات موضوع امنیت غذایی پایدار تعاریف مختلفی دارد. در یکی از این تعریفها آمده است:»مردم در تمام اوقات باید به مواد غذایی مغذی سالم و مناسب دسترسی فیزیکی و اقتصادی داشته باشند. این مواد غذایی باید با یک روش سازگار با محیط زیست و اجتماع پایدار تولید شده و مردم قادر به تصمیمگیری آگاهانه در مورد انتخاب غذاها باشند«(2012 Network,.(Food Security تعاریف ارائهشده از امنیت غذایی پایدار تحت تأثیر سه دیدگاه عمده شکل گرفته است که رویکرد بهرهوری بین نظریات امنیت غذایی پایدار دیدگاه غالب است. طرفداران این دیدگاه دولتها بازیگران فعال در صنایع غذایی مانند تولیدکنندگان نهادههای کشاورزی شرکتهای تجاری اتحادیههای کشاورزی تولیدکنندگان و خردهفروشان بخش کشاورزی هستند. فرضیه اساسی این دیدگاه این است که مشکل امنیت غذایی چالش طرف عرضه است و برای حل این چالش باید میزان تولید افزایش یابد. در این دیدگاه برای افزایش عرضه نوآوریهای فناورانه و بهبود مدیریت عوامل تولیدی میتوان با کاهش تخریب محیط زیست منجر به امنیت غذایی پایدار شد (Greenhouse Gas Action Plan (2011 Group,.Steering طبق این دیدگاه با بهینهسازی زمان و مقدار کودها استفاده از روشهای جدید آبیاری هضم بیهوازی برای بازیابی ضایعات کشاورزی افزایش بهرهوری در دام و افزایش کیفیت بستهبندی محصوالت میتوان شرایط الزم را برای رشد پایدار و کاهش ضایعات فراهم کرد (2012 WRAP,.(Garnett, ;2011 در این دیدگاه زندگی خوب به معنای دستیابی بیشتر مردم به مواد غذایی با تأثیرگذاری کمتر روی محیط زیست و از طریق استفاده از فناوریهای مناسب است. طبق این دیدگاه میان افزایش تولید و تخریب محیط زیست تعارضی وجود ندارد زیرا فناوری قادر به حلکردن بسیاری از مشکالت افزایش تولید بوده است (Garnett, (2014 و با انتخاب مواد غذایی سازگار با محیط امنیت غذایی و کیفیت محیط زیست حفظ میشود ;2006 al., (Williams et.edwards-jones et al., 2008; Defra, 2008; Nemecek et al., 2012) این دیدگاه با انتقاداتی چون نادیدهگرفتن شرایط بازار عملکرد آن برای پایدارماندن بهرهوری توجه کمتر به دیگر ابعاد امنیت غذایی نادیدهگرفتن کیفیت مواد غذایی تولیدشده پاسخندادن برای محصوالت خاص مانند گوشت و ناسازگاری شدید راهکارهای این دیدگاه با شرایط جهان سوم روبهرو شد (Conforti,.2011; Tilman, Balzer, Hill, & Befort, 2011) دیدگاه دوم تقاضا است. در رویکرد تقاضا مشکل اصلی برای رسیدن به امنیت غذایی پایدار الگوهای مصرفکنندگان مواد غذایی است. طبق این دیدگاه مصرف بیش از حد مواد غذایی از سوی ثروتمندان و وجود الگوهای ناپایدار مصرف مواد غذایی که با هزینههای زیادی همراه است عامل اصلی تخریب محیط زیست است. از نظر این رویکرد رسیدن به امنیت غذایی بیش از هر چیز دیگری توجه ما را به اصالح الگوی مصرف جلب میکند. اصالح الگوی مصرف تقویت فرایند بازاریابی رسیدگی بیشتر به امور بستهبندی و توزیع مناسب محصوالت غذایی به منظور جلوگیری از اتالف آنها مانند نان و اقالم خوراکی دیگر از مهمترین راهکارهای این رویکرد است ;2009 al., (Audsley et (2012 Stehfest,.Schmidinger & در رویکرد تقاضا چالشهای آب تغییرات اقلیمی تنوع زیستی و کاهش تولیدات با یکدیگر ارتباط 662

6 زمستان دوره 7. شماره 4 تحلیل عوامل مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی )مطالعه موردی: شهرستان زنجان( تصویر 1. مکانیزم شکلگیری امنیت غذایی پایدار. منبع: Godmairb, 2002 Duhaime & دارند Hamerschlag, (Compassion In World Farming, 2009; (2011. با گسترش فناوریها روند تخریب محیط زیست کاهش نیافته بلکه به علت مصرف بیش از حد منابع تخریب افزایش یافته است )تصویر شماره 1(. طبق این دیدگاه مواد غذایی الزم برای تغذیه تمام مردم جهان فراهم است و مشکل در هدایت و تغییر الگوهای مصرف افراد است (2010 Association,.(Soil یکی از راهکارهای این راهبرد جایگزینکردن محصوالت گیاهی به جای مصرف بیش از حد گوشت در کشورهای توسعهیافته است Na- (World Wide Fund for.ture, 2011; Davis, Sonesson, Baumgartner, & Nemecek, 2010) سومین رویکرد تحول سیستم امنیت غذایی است. این چشمانداز شامل مجموعه رویکردهای رادیکال برای دستیابی به امنیت غذایی پایدار است. طبق این چشمانداز امنیت غذایی پایدار در گرو ایجاد تغییرات ساختاری است ;2009 (IAAKSTD, (2011 Oxfam,.Foresight, ;2011 در بطن این چشمانداز مفهوم عدالت اجتماعی نهفته است. اعتقاد بر این است که محدودیت رشد در بسیاری از کشورها وجود دارد و تنها راه توزیع عادالنه ثروت با هدایت بازار است که میتوان به امنیت غذایی پایدار رسید. در این رویکرد انسان جزء جداییناپذیر طبیعت به شمار میرود و در مقابل آن قرار نمیگیرد. امنیت غذایی در این رویکرد به معنای ثبات در دسترسی همه مردم به مواد غذایی است و بر مصرف غذاهای محلی تولید برای بازار محلی و مصرف محلی تأکید میکند. این رویکرد انتقاداتی را متوجه نظام اقتصادی نئولیبرال میکند. در رژیم غذایی نئولیبرال قدرت هژمنوتیک دولتها در زمینه سیاستهای غذایی کاهش یافته است و منابع خصوصی در تسخیر مقررات دولت نیست بلکه منابع خصوصی به تنظیم اقتصاد میپردازند. این فرایند از سوی گفتمان نئولیبرالیسم و جهانیشدن تعیینشده است. این گفتمان حداقل پنج اثر بارز در سطح نظام بینالملل بر جای گذاشته است که عبارتند از: پایان سیستم برتون وودز 1 و مقرراتزدایی و آزادسازی بازارهای سرمایه مالیسازی اقتصاد که موجب شدتگرفتن نوآوری در بخش مالی شده است ظهور و بروز مکتب اقتصادی شیکاگو به عنوان جریان علمی غالب و راهبردهای جدید شرکتهای چندملیتی مبتنی برساخت زنجیره جهانی عرضه مرگ اقتصاد سوسیالیستی و ادغام قدرتهای جدید ازجمله چین در اقتصاد سرمایهداری و پایان دوره نظم و تضعیف مفهوم حاکمیت دولت (2002.(Biersteker, گفتمان رژیم غذایی بهخوبی نتایج امواج بلندمدت گنجاندن غذا در فرایندهای انباشت سرمایه ازقبیل گرسنگی مزمن جهانی فقر تخریب منابع طبیعی رشد نابرابر ثروت بیعدالتی و تخریب فرهنگ دهقانی را به تصویر میکشد (2012.(Sodano, با توجه به مطالب گفتهشده میتوان ابعاد امنیت غذایی پایدار را بهصورت زیر تحلیل کرد: دسترسی: در امنیت غذایی پایدار ب عد دسترسی با عواملی چون سالمبودن و عاریبودن مواد غذایی تولیدشده از مواد شیمیایی و آفتکشها ارزیابی میشود. دستیابی: درآمد مهمترین عامل تعیینکننده این ب عد از امنیت غذایی پایدار است. در امنیت غذایی پایدار افزایش پایدار تولیدات غذایی و ایجاد تغییر در الگوهای مصرف و تأکید بر تقویت بازارهای محلی مدنظر قرار میگیرد. استفاده: کیفیت و کمیت مواد غذایی در این رکن مورد تأکید قرار میگیرد. ثبات: پایداری تولیدات هنگام رخدادن پدیدههای مختلف ازجمله 11 درحالیکه جنگ جهانی دوم به پایان خود نزدیک میشد در سال ۱۹۴۴ یک کنفرانس بینالمللی تاریخی در برتن وودز واقع در نیوهمپشایر برگزار شد. از این کنفرانس دو نهاد جهانی پدید آمد که هنوز در اقتصاد جهان بسیار حائز اهمیت هستند صندوق بینالمللی پول )FMI( و بانک جهانی ترمیم و توسعه )DRBI( که مورد اخیر به بانک جهانی معروف است. 663

7 فصلنامهپژوهشهایروستایی زمستان دوره 7. شماره 4 در معادله N= q=0/28 P=0/72 d=0/05 t=1/96 n=290 است. پدیدههای طبیعی و اقتصادی و اجتماعی محور این رکن است. با توجه به دیدگاههای مطرحشده میتوان مکانیزم شکلگیری امنیت غذایی پایدار را در عوامل عرضه ساختار اجتماعی و اقتصادی جامعه سیاستهای اقتصادی حاکم مکانیزم عرضه که نشاندهنده چگونگی تولید و عرضه محصوالت به صورت سنتی و جدید است وضعیت محیط زیست و نحوه استفاده و بهرهبرداری از آن ایمنی محصوالت غذایی و آگاهی مصرفکنندگان تعریف کرد. 3. روششناسی تحقیق اطالعات به صورت کتابخانهای و میدانی )پرسشنامه( گردآوری شد. به منظور تجزیهوتحلیل اطالعات از آمار توصیفی )میانگین و انحرافمعیار( و آمار استنباطی )آزمون تی تکمتغیره و رگرسیون خطی( استفاده شد. در ادامه تحقیق به تعریف عملیاتی شاخصهای امنیت غذایی پایدار خانوارها و عوامل مؤثر در امنیت غذایی پرداخته شده است. به منظور تعيين اعتبار شاخصهای تحقیق از روش اعتبار محتوا به دو صورت ضريب نسبت روايي CVR محتوا و شاخص روايي محتوا CVI و برای تعیین پايايي آن از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج تحقیق نشاندهنده مناسببودن روایی و پایایی ابزار سنجش است. 4. یافتهها نتایج حاصل از توصیف ویژگیهای فردی خانوارهای روستایی نشان میدهد میانگین سنی سرپرست خانوار 42/27 سال است. 94/6 درصد از پاسخدهندگان مرد و 4/5 درصد زن است. متوسط ب عد خانوار 3/9 نفر است. از نظر وضعیت سواد 4/30 درصد از سرپرست خانوارها بیسواد هستند 23/8 درصد سواد ابتدایی 21 درصد راهنمایی و دبیرستان 14/5 درصد دیپلم و 10 درصد مدرکی باالتر از دیپلم دارند. بررسی نوع شغل در روستاها نشان داد بیشترین فراوانی اشتغال مربوط به زراعت با 36/6 درصد و کارگری با 27/6 درصد است. همچنین نتایج نشان میدهد 41 درصد از سرپرستهای خانوار شغل فرعی دارند )جدول شماره 3(. در ارتباط با وضعیت امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی نتایج نشان میدهد در ب عد دسترسی از بین 13 شاخص میانگین 12 شاخص پایینتر از متوسط ارزیابی شده است. همچنین براساس هدف پژوهش حاضر کاربردی و از نظر ماهیت توصیفیتحلیلی است. جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای روستاهاي شهرستان زنجان است. شهرستان زنجان در سال 97 هزار 1390 و 225 نفر جمعیت روستانشین 26 هزار و 429 خانوار 13 دهستان و 248 روستای دارای سکنه داشت. به منظور مطالعه دقیق 20 درصد از این روستاها با نظرخواهی از 15 نفر از اعضای هیئت علمی که شامل 54 روستا میشود به عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند. به منظور انتخاب 54 روستا از کل روستاهای شهرستان 248 روستای شهرستان از نظر تعداد جمعیت به پنج طبقه تقسیم شدند. با استفاده از نمونهگیری احتمالی ساده )روش قرعهکشی( و با توجه به فراوانی هر طبقه جمعیتی 54 روستا به صورت تصادفی انتخاب شد. 54 روستای انتخابشده 11 هزار و 662 خانوار و 41 هزار و 185 نفر جمعیت داشت. نمونه الزم برای تکمیل پرسشنامه با استفاده از فرمول کوکران 290 خانوار تعیین شد )جدول شماره 1 و 2 (. z 2 pq معادله 1 n= d z 2 pq N ( d -1) 2 جدول 1. شاخصهای عوامل مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی. بعد اقتصادی اجتماعی جغرافیایی شاخص کیفیت مسکن مالکیت مسکن متراژ مسکن میزان اراضی باغ میزان اراضی آبی میزان اراضی دیم میزان پسانداز تعداد دام کوچک تعداد دام بزرگ درصد درآمد بهدستآمده از بخش غیرکشاورزی تنوع شغلی خانوار برخورداری از تسهیالت بانکی میزان درآمد یارانه دریافتی منبع Eden et al. (2009); Bedeke (2012); Lahteenkorva et al. (2001); Studdert et al. (2001) Coleman-Jensen (2013); Nord (2009) Sugie (2011); Cox & Wallace (2013) Browne al et. (2009) سن سرپرست خانوار سواد سرپرست خانوار سواد همسر خانوار تعداد فرزندان بار تکفل تعداد فرزندان پسر تعداد فرزندان دختر ب عد خانوار تعداد مراجعه به شهر میزان روابط شهر و روستا )سرمایهگذاري افراد شهري در روستا مراجعه به شهر با هدف اشتغال دائم فروش محصول به واسطههاي شهري مراجعه به شهر برای انجام فعالیتهاي روزمزدي مراجعه به بازارهاي هفتگی شهر میزان مراجعه هفتگی برای خرید مواد غذایی از شهر تأمین مالی از منابع غیررسمی و رسمی در شهر فروش محصوالت تولیدي مستقیم به شهر انتقال منابع درآمد از شهر به روستا سرمایهگذاري در شهر استفاده از خدمات بانکی شهر استفاده از خدمات آموزشی شهر استفاده از خدمات رفاهی استفاده از خدمات اداري شهر مراجعه برای تأمین مصالح و نیازهاي اقتصادي دیگر( 664

8 زمستان دوره 7. شماره 4 تحلیل عوامل مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی )مطالعه موردی: شهرستان زنجان( جدول 2. شاخصهای امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی. شاخص دسترسی دستیابی مصرف ثبات گویه دردسترسبودن مواد غذایی مورد نیاز خانوار دردسترسبودن مواد غذایی فرزندان دردسترسبودن مواد غذایی متنوع کافیبودن مراکز عرضهکننده مواد غذایی مناسببودن کیفیت مواد غذایی در بازارهای محلی مناسببودن کمیت و کیفیت مواد غذایی موجود در خردهفروشیهای روستا دردسترسبودن مواد غذایی بدون مواد شیمیایی مورد نیاز خانوار در طول سال دردسترسبودن مواد غذایی بدون مواد شیمیایی فرزندان در طول سال تولید محصوالت غذایی عاری از مواد شیمیایی استفاده از فناوریهای مناسب برای تولید محصوالت غذایی مدیریت تولید محصوالت دامی با استفاده از روشهای جدید پایینبودن فرسایش خاک ناشی از تولید محصوالت غذایی پایینبودن هزینه دسترسی به مواد غذایی منبع Lima (2008); Food Security Network (2012); Greenhouse Gas Action Plan Steering Group (2011) WRAP (2012); Audsley et al. (2009); Schmidinger & Stehfest (2012) Edwards-Jones et al. (2008); Sim et al. (2006) Edwards-Jones et al. (2008); Sim et al. (2006) کافیبودن درآمد برای خرید مواد غذایی مورد نیاز بدن کافیبودن درآمد برای خرید مواد غذایی مورد نیاز فرزندان کافیبودن درآمد برای ایجاد تنوع رژیم مواد غذایی پایینبودن نوسانات قیمت مواد غذایی مصرفی کافیبودن درآمد برای خرید مواد غذایی مورد عالقه مناسببودن پسانداز خانوار برای خرید مواد غذایی در مواقع ضروری دستیابی به مواد غذایی مورد نیاز خانوار در طول سال دستیابی به مواد غذایی فرزندان در طول سال دستیابی به مواد غذایی بدون مواد شیمیایی دستیابی به مواد غذایی بدون تحمل آسیب روحی دستیابی به مواد غذایی بدون تحمل آسیب جسمی احساس عدالت اجتماعی در دستیابی به مواد غذایی بین اقشار مردم آگاهی از کیفیت مواد غذایی مصرفی آگاهی از میزان کالری موجود در مواد غذایی مصرفی پایینبودن دورریخت محصوالت غذایی مصرفی آگاهی از رژیم غذایی مناسب اعضای خانوار آگاهی از فواید مختلف مواد غذایی مصرفی داشتن برنامه غذایی مناسب برای اعضای خانواده به منظور مصرف در طول هفته داشتن برنامه غذایی مناسب برای کودکان در طول هفته مصرف مواد غذایی بدون مواد شیمیایی پایینبودن آسیبپذیری مصرف مواد غذایی مورد نیاز در نوسانات اقتصادی طول سال ثبات در مصرف مواد غذایی مورد نیاز خانوار در طول سال ثبات در مصرف مواد غذایی مورد نیاز فرزندان در طول سال ثبات در مصرف مواد غذایی متنوع در طول سال داشتن درآمد پایدار برای خرید و مصرف مواد غذایی مورد نیاز خانوار در طول سال داشتن درآمد پایدار برای خرید و مصرف مواد غذایی مورد نیاز فرزندان در طول سال پایینبودن راهکارهای غذایی مقابله با گرسنگی پایینبودن راهکارهای غیرغذایی مقابله با گرسنگی جدول 3. یافتههای توصیفی مربوط به ب عد دسترسی امنیت غذایی پایدار. شاخص کم هیچ طیف ( درصد( متوسط زیاد خیلی زیاد میانگین 3/16 6/6 36/8 33/0 14/3 9/4 دردسترسبودن مواد غذایی مورد نیاز خانوار 2/86 7/5 12/3 50/9 17/9 11/3 دردسترسبودن مواد غذایی مورد نیاز فرزندان 2/89 10/4 16/0 43/4 13/2 17/0 دردسترسبودن مواد غذایی متنوع 2/50 3/8 7/5 40/6 32/1 16/0 کافیبودن مراکز عرضهکننده مواد غذایی 2/46 6/7 13/2 24/5 31/1 24/5 مناسب بودن کیفیت مواد غذایی در بازارهای محلی 2/25 5/7 11/3 15/1 38/7 29/2 مناسببودن کمیت و کیفیت مواد غذایی موجود در خردهفروشیهای روستا 2/33 2/4 8/9 30/2 36/8 دردسترسبودن مواد غذایی عاری از مواد شیمیایی مورد نیاز خانوار در طول سال 21/7 2/04 3/6 7/3 13/4 40/8 دردسترسبودن مواد غذایی بدون مواد شیمیایی مورد نیاز فرزندان در طول سال 34/9 2/06 3/8 7/5 7/2 59/8 21/7 تولید محصوالت غذایی بدون مواد شیمیایی 2/75 9/4 8/5 30/2 50/1 11/8 استفاده از فناوریهای مناسب برای تولید محصوالت غذایی 2/28 3/7 11/6 16/2 47/2 21/3 مدیریت تولید محصوالت دامی با استفاده از روشهای جدید 2/47 7/5 10/4 25/5 34/9 21/7 پایینبودن فرسایش خاک ناشی از تولید محصوالت غذایی 2/84 4/7 24/5 34/3 24/2 12/3 پایینبودن هزینه دسترسی به مواد غذایی منبع : یافته های تحقیق

9 فصلنامهپژوهشهایروستایی زمستان دوره 7. شماره 4 جدول 4. یافتههای توصیفی مربوط به ب عد دستیابی امنیت غذایی پایدار. شاخص هیچ کم طیف ( درصد( متوسط زیاد خیلی زیاد میانگین 2/79 3/8 15/1 33/0 25/5 22/6 کافیبودن درآمد برای خرید مواد غذایی مورد نیاز بدن 2/64 2/8 6/6 48/1 25/5 17/0 کافیبودن درآمد برای خرید مواد غذایی مورد نیاز فرزندان 2/58 0/9 2/8 42/5 28/3 25/5 کافیبودن درآمد برای ایجاد تنوع رژیم مواد غذایی 2/ /7 36/8 24/5 پایینبودن نوسانات قیمت مواد غذایی مورد مصرف 2/46 3/8 8/5 27/4 34/9 25/5 کافیبودن درآمد برای خرید مواد غذایی مورد عالقه 2/22 2/8 7/5 17/8 41/1 مناسببودن پسانداز خانوار برای خرید مواد غذایی در مواقع ضروری 30/8 2/39 4/7 8/5 31/1 34/0 21/7 دستیابی به مواد غذایی مورد نیاز خانوار در طول سال 2/34 3/8 9/4 15/1 39/6 32/1 دستیابی به مواد غذایی فرزندان در طول سال 2/02 1/9 3/8 3/6 68/9 21/9 دستیابی به مواد غذایی بدون مواد شیمیایی 2/63 12/3 16/0 25/5 34/9 11/3 دستیابی به مواد غذایی بدون تحمل آسیب روحی 2/52 10/4 19/8 16/0 33/0 20/8 دستیابی به مواد غذایی بدون تحمل آسیب جسمی 2/41 6/6 13/2 18/9 37/7 احساس عدالت اجتماعی در دستیابی به مواد غذایی بین اقشار مردم 23/6 منبع : یافتههای تحقیق 1394 بررسیها نشان میدهد عواملی چون پایینبودن سطح تولیدات مواد غذایی طبیعی در روستاهای مطالعهشده و به دنبال آن وابستگی روستاییان به خرید محصوالت غذایی غیرطبیعی از شهر باعث پایینبودن میانگین شاخصهای این ب عد شده است. در شاخصهای ب عد دستیابی نتایج بهدستآمده نشان میدهد از بین 12 شاخص بررسیشده ب عد دستیابی میانگین همه شاخصها کمتر از متوسط ارزیابی شده است. مهمترین عامل پایینبودن شاخصهای این ب عد را میتوان در پایینبودن درآمد خانوارهای روستایی و تنوع منابع درآمدی و درنتیجه پایینبودن قدرت خرید این خانوارها دانست جدول شماره 4 و 5 و 6(. یافتههای توصیفی مربوط به ب عد مصرف امنیت غذایی پایدار در 9 شاخص نشان میدهد بیشترین میانگین مربوط به شاخص پایینبودن دورریخت محصوالت غذایی مصرفی با میانگین 3 و کمترین نیز مربوط به شاخص مصرف مواد جدول 5. یافته های توصیفی مربوط به بعد مصرف امنیت غذایی پایدار. شاخص کم هیچ طیف ( درصد( متوسط زیاد خیلی زیاد میانگین 2/47 2/8 14/2 33/0 27/4 22/6 آگاهی از کیفیت مواد غذایی مصرفی 2/42 1/9 6/6 43/4 28/3 19/8 آگاهی از میزان کالری موجود در مواد غذایی مصرفی 3 11/3 20/8 36/8 18/9 12/3 پایینبودن دورریخت محصوالت غذایی مصرفی 2/ /9 39/6 25/5 آگاهی از رژیم غذایی مناسب اعضای خانوار 2/43 4/7 8/5 33/0 33/0 20/8 آگاهی از فواید مختلف مواد غذایی مصرفی 2/ /3 15/9 44/9 داشتن برنامه غذایی مناسب برای اعضای خانواده برای مصرف در طول هفته 29/0 2/40 4/7 8/5 31/1 34/0 21/7 داشتن برنامه غذایی مناسب برای کودکان در طول هفته 1/86-4/7 14/2 44/3 36/8 مصرف مواد غذایی بدون مواد شیمیایی 2/50 4/7 10/3 34/6 31/8 پایینبودن آسیبپذیری مصرف مواد غذایی مورد نیاز در نوسانات اقتصادی طول سال 18/7 منبع: یافتههای تحقیق

10 4 شماره 7. دوره زمستان زنجان( شهرستان موردی: )مطالعه روستایی خانوارهای پایدار غذایی امنیت در مؤثر عوامل تحلیل پایدار. غذایی امنیت ثبات ب عد به مربوط توصیفی یافتههای 6. جدول شاخص هیچ کم درصد( ( طیف متوسط زیاد زیاد خیلی میانگین 3/27 16/0 29/2 31/1 13/2 10/4 سال طول در خانوار نیاز مورد غذایی مواد مصرف در ثبات 2/71 5/7 14/2 41/5 23/6 15/1 سال طول در فرزندان نیاز مورد غذایی مواد مصرف در ثبات 2/47 1/9 10/4 40/6 27/4 19/8 سال طول در متنوع غذایی مواد مصرف در ثبات 2/36 3/8 7/ /6 سال طول در خانوار نیاز مورد غذایی مواد مصرف و خرید برای پایدار درآمد داشتن 2/58 6/6 13/2 30/2 32/1 17/9 سال طول در فرزندان نیاز مورد غذایی مواد مصرف و خرید برای پایدار درآمد داشتن 2/53 6/5 20/6 15/9 33/6 23/4 گرسنگی با مقابله غذایی راهکارهای پایینبودن 2/68 8/5 16/0 29/2 28/3 17/9 گرسنگی با مقابله غذایی راهکارهای پایینبودن 1394 تحقیق یافتههای منبع: بررسیها است. 1/86 میانگین با شیمیایی مواد بدون غذایی و روستایی خانوارهای بومی تولیدات کاهش میدهد نشان وابستگی علت به روستایی خانوارهای درآمدی نوسان باالبودن مهمترین از کشاورزی بخش به آنها درآمدی منابع باالی است. ب عد این شاخصهای پایینبودن عوامل امنیت ثبات ب عد به مربوط بهدستآمده توصیفی یافتههای بیشترین میدهد نشان بررسیشده شاخص 14 در پایدار غذایی نیاز مورد غذایی مواد دردسترسبودن شاخص به مربوط میانگین شاخص به مربوط میانگین کمترین و 3/16 میانگین با خانوار سال طول در شیمیایی مواد بدون غذایی مواد دردسترسبودن با غذایی امنیت از ب عد این شاخصهای است. 2/04 میانگین با خانوارهای بهگونهایکه دارد معناداری رابطه درآمدی منابع ثبات میانگین دارند ثابتی درآمد که دولتی بخشهای در شاغل دارند. دیگر خانوارهای به نسبت بیشتری امنیت ابعاد از حاصل عددي ميانگين تحليل به تحقیق ادامه در بهدستآمده تی آماره بررسی است. شده پرداخته پایدار غذایی محدوده در خانوارها پایدار غذایی امنیت ابعاد پايينبودن مبين دامنه احتساب با تکمتغیره تی آزمون براساس است. مطالعهشده پایدار غذایی امنیت ليكرت طيف براساس و 5 تا 1 بين طيفي كمتر متوسط شرايط از ميزان اين است. نوسان در خانوارها است. معنادار 0/01 آلفای سطح در تفاوت این است. شده ارزيابي و ارزيابي منفي شكل به نيز عددي مطلوببودن از آنها تفاوت 7(. شماره )جدول است شده برآورد پایدار غذایی امنیت در مؤثر عوامل تحلیل به تحقیق ادامه در از استفاده با و مطالعهشده محدوده در روستایی خانوارهای اقتصادی عوامل ابتدا در است. شده پرداخته خطی رگرسیون متغیر عنوان به پایدار غذایی امنیت و مستقل متغیر عنوان به از بهدستآمده نتایج مبنا همین بر شد. گرفته نظر در وابسته و بتا ضرایب براساس میدهد نشان خطی رگرسیون آزمون درآمد میزان آبی اراضی مسکن کیفیت عوامل معناداری سطح درآمد میزان بزرگ دام تعداد کوچک دام تعداد دریافتی یارانه تسهیالت سابقه و خانواده در شاغل افراد تعداد غیرکشاورزی پایدار غذایی امنیت در مؤثر اقتصادی عوامل عنوان به دریافتی 8(. شماره )جدول است شده شناخته روستایی خانوارهای امنیت و مستقل متغیر عنوان به اجتماعی عوامل ادامه در مبنا همین بر شد. گرفته نظر در وابسته متغیر عنوان به غذایی رب میدهد نشان خطی رگرسیون آزمون از بهدستآمده نتایج و خانوار سرپرست سن تنها معناداری سطح و بتا ضرایب اساس پایدار. غذایی امنیت ابعاد بررسی از حاصل عددي ميانگين 7. جدول 3 آزمون: مورد عددی مطلوبیت T شاخص عددی میانگین آزادی درجه معناداری میانگین تفاوت درصد 95 اطمینان فاصله پایین حد باال حد -0/3772-0/5662-0/ /899 2/59 دسترسی -0/5763-0/7178-0/ /130 2/35 دستیابی -0/5227-0/6660-0/ /441 2/4 مصرف -0/2540-0/4225-0/ /961 2/67 ثبات 1394 تحقیق یافتههای منبع: 667

11 فصلنامهپژوهشهایروستایی زمستان دوره 7. شماره 4 جدول 8. عوامل اقتصادی مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی. Sig. T متغیرها میزان تأثیر بر امنیت غذایی پایدار BETA SEB B 0/673 0/423 0/035 0/444 0/188 متراژ مسکن 0/887 0/143 0/023 0/247 0/035 مالکیت مسکن 0/042 2/067 0/165 0/123 0/253 کیفیت مسکن 0/369 1/004 0/104 0/259 0/197 اراضی دیم 0/048 2/003 0/160 0/236 0/373 اراضی آبی 0/475 0/718 0/178 0/288 0/207 متراژ باغ 0/010 2/624 0/273 0/126 0/298 میزان درآمد 0/042 2/079 0/208 0/022 0/245 میزان یارانه دریافتی 0/690 0/400 0/040 0/025 0/110 پسانداز 0/036 2/130 0/211 0/128 0/272 تعداد دام کوچک 3/669 0/318 0/156 0/203 تعداد دام بزرگ 3/932 0/339 0/043 0/126 درآمدهای غیرکشاورزی 3/181 0/311 0/040 0/119 تعداد افراد شاغل 0/039 2/898 0/201 0/112 0/181 تسهیالت دریافتی R 2 :0/812 جدول 9. عوامل اجتماعی مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی. Sig. T میزان تأثیر بر امنیت غذایی پایدار BETA SEB B متغیرها 0/048 2/003 0/179 1/266 2/536 سن سرپرست خانوار 0/291-1/063-0/103 1/133-1/205 بار تکفل 0/055 1/941 0/182 1/237 2/101 سواد سرپرست خانوار 0/056 1/936 0/272 1/721 2/332 سواد همسر خانوار 0/291 1/063 0/103 1/133 1/205 ب عد خانوار 0/243 1/095 0/108 1/312 1/395 تعداد فرزندان 0/005 2/911 0/305 1/157 2/857 تعداد فرزندان پسر 0/647 0/678 0/058 1/104 1/141 تعداد فرزندان دختر R 2 :0/643 جدول 10. عوامل جغرافیایی مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی. Sig. T متغیرها میزان تأثیر بر امنیت غذایی پایدار BETA SEB B 4/715 0/417 0/025 0/119 روابط شهر و روستا 0/070 1/834 0/165 0/018 0/078 تعداد مراجعه به شهر R 2 :0/

12 4 شماره 7. دوره زمستان زنجان( شهرستان موردی: )مطالعه روستایی خانوارهای پایدار غذایی امنیت در مؤثر عوامل تحلیل غذایی امنیت در مؤثر اجتماعی عوامل عنوان به پسر فرزندان تعداد 9(. شماره )جدول است شده شناخته روستایی خانوارهای پایدار امنیت و مستقل متغیر عنوان به جغرافیایی عوامل ادامه در مبنا همین بر شد. گرفته نظر در وابسته متغیر عنوان به غذایی میدهد نشان خطی رگرسیون آزمون از بهدستآمده نتایج به روستا و شهر روابط میزان معناداری سطح و بتا ضرایب براساس خانوارهای پایدار غذایی امنیت در مؤثر جغرافیایی شاخص عنوان 10(. شماره )جدول است شده شناخته روستایی نتیجهگیری و بحث 5. در روستایی خانوارهای پایدار غذایی امنیت پایینبودن بررسی است. مختلفی عوامل تأثیر تحت مطالعهشده محدوده 13/40 میدهد نشان مطالعهشده روستاهای در اشتغال وضعیت این هستند. کارگر مطالعهشده خانوارهای سرپرستهای از درصد هستند ساکن زنجان شهر به نزدیک روستاهای در بیشتر کارگران است. روزمزد صورت به و زنجان شهر در آنان فعالیت عمده و هستند. بیکار خانوار سرپرستهای از درصد 4/1 دیگر سوی از نیز سال از فصولی در که ناپایدار شغلهای با کارگران بنابراین برابر در خانوارها این شدید آسیبپذیری باعث میمانند بیکار آنها خرید قدرت کاهش و میشود غذایی مواد قیمت نوسانات دارد. همراه به را به مربوط توصیفی یافتههای اشتغال ویژگیهای بررسی در مطالعهشده روستاهای خانوارهای در شاغل افراد تعداد گروهبندی 59/95 در ندارند. شاغل فرد خانوارها از درصد 4/90 میدهد نشان خانوارها از درصد 28/24 در شاغل نفر یک خانوارها از درصد در و شاغل نفر سه خانوارها از درصد 5/43 در شاغل نفر دو بنابراین هستند. شاغل بیشتر و نفر چهار خانوارها از درصد 1/45 مطالعهشده خانوارهای از درصد 60 از بیش در شود می مشخص به میآید. دست به خانوار اعضای از نفر یک توسط تنها درآمد روستایی خانوارهای آسیبپذیری درآمدها سطح پایینبودن علت یافتههای با یافته این است. بیشتر اقتصادی نوسانات برابر در است. همسو )2008( 3 میشرا و چانگ و )2001( 2 النجو پایدار غذایی امنیت بهبود در مؤثر عوامل مهمترین از یکی روابط میزان شاخص مطالعهشده محدوده در روستایی خانوارهای و شهر روابط میزان میدهد نشان بررسیها است. روستا و شهر فاصله چون عواملی تأثیر تحت مطالعهشده محدوده در روستا و نقلیه وسیله به دسترسی ارتباطی راه کیفیت زنجان شهر با اقتصاد که روستاهایی گفت میتوان است. روستا غالب اقتصاد داشتهاند. زنجان شهر با بیشتری روابط دارند خدماتی غالب شاخصهای در دارند زنجان شهر با بیشتری رابطه که خانوارهایی مراکز کافیبودن خانوار نیاز مورد غذایی مواد دردسترسبودن نیاز مورد غذایی مواد دردسترسبودن غذایی مواد عرضهکننده وضعیت غذایی مواد به دسترسی هزینه پایینبودن و فرزندان 4 اندرسون اگنس یافتههای با یافته این دارند. مطلوبتری دارد. مطابقت )2014( 5 تودزری گادفری و )2015( خانوارهای پایدار غذایی امنیت در مؤثر عوامل از دیگر یکی گسترش برای اعتبارات به خانوارها این دسترسی روستایی شاخصهای در درآمد است. درآمد به دستیابی و کارآفرینی تأثیرگذار مؤثر مصرف و دستیابی مانند پایدار غذایی امنیت دریافت سابقه زمینه در بهدستآمده توصیفی یافتههای است. تا )1384 اخیر سال 10 طی خانوارها توسط کشاورزی اعتبارات درصد 8/22 تنها میدهد نشان مطالعهشده روستاهای در 1393( درصد 91/78 و داشتهاند را اعتبارات دریافت سابقه خانوارها از حالی در این نکردهاند. دریافت کشاورزی اعتبارات حال به تا نیز پایدار غذایی امنیت در مؤثر عوامل از اعتبارات دریافت که است و 6 سیدذاکری یافتههای با یافته این است. روستایی خانوارهای پیشنهادهای تحقیق یافتههای به توجه با دارد. مطابقت همکاران میشود: ارائه زیر در غذایی محصوالت فروش تعاونیهای تعداد افزایش حصار مشمپا ساریکند مانند خرید مراکز از دور روستاهای قرهبوطه و نهادهای پوشش تحت خانوارهای برای غذا کاالیی سبد ارائه اجتماعی به روستایی خانوارهای دسترسی بهبود و مالی نظام توسعه کارآفرینی اعتبارات بهویژه مالی اعتبارات امنیت بومی شاخصهای و ابعاد با ارتباط در تحقیقاتی انجام پایدار. غذایی قدردانی و تشکر رشته در چراغی مهدی آقای رساله از برگرفته حاضر مقاله ارائه عنوان با دکتری مقطع در روستایی برنامهریزی و جغرافیا موردی: مطالعه روستایی خانوارهای غذایی امنیت الگوی است. زنجان شهرستان 4. Agnes Andersson 5. Godfrey Tawodzera 6. zakeri 2. Lanjouw 3. Chang & Mishra 669

13 فصلنامهپژوهشهایروستایی زمستان دوره 7. شماره 4 References Andersson Djurfeldt, A. (2015). Urbanization and linkages to smallholder farming in Sub-Saharan Africa: Implications for food security. Global Food Security, 4, 1 7. doi: /j.gfs Audsley, E., Chatterton, J., Graves, A., Morris, J., Murphy-Bokern, D., Pearn, K., et al. (2009). Food, land and greenhouse gases. The effect of changes in UK food consumption on land requirements and greenhouse gas emissions [Internet]. Retrieved from cranfield.ac.uk/handle/1826/6496 Bedeke, S. (2012). Food insecurity and copping strategies: a perspective from Kersa District, East Hararghe Ethiopia. Food Science and Quality Management, 5, Biersteker, T. J. (2002). The emergence of privateauthority in global goverenance. Cambridge: Cambridge University Press. Browne, J., Laurence, S., Thorpe, S. (2009). Acting on food insecurity in urban Aboriginal and Torres Strait Islander communities: Policy and practice interventions to improve local access and supply of nutritious food. Retrieved from health-risks/nutrition/other-reviews. Chang, H. H., Mishra, A. (2008). Impact of off-farm labor supply on food expenditures of farm households. Food Policy, 33(6), doi: /j.foodpol Compassion In World Farming (CIWF). (2009). Beyond factory farming: sustainable solutions for animals, people and the planet, compassion in world farming [Internet]. Retrieved from ag/againfo/themes/animal-welfare/news-detail/en/c/37597/ Coleman-Jensen, A., Nord, M., Andrews, M. (2013). Household Food Security in the United States in 2012 [Internet]. United States Department of Agriculture. Retrieved from webdocs/publications/err155/39937_err-155.pdf Conforti, P. (2011). Looking ahead in world food and agriculture: Perspectives to 2050 [Internet]. Retrieved from Cox, R., Wallace, S. (2013). The impact of incarceration on food insecurity among households with children [Internet]. Retrieved from ssrn.com/abstract= doi: /ssrn Davis, J., Sonesson, U., Baumgartner, D. U., & Nemecek, T. (2010). Environmental impact of four meals with different protein sources: Case studies in Spain and Sweden. Food Research International, 43(7), doi: /j.foodres Defra. (2008). Comparative life cycle assessment of food commodities procured for UK consumption through a diversity of supply chains [Internet]. Retrieved from odule=more&location=none&projectid=15001 Duhaime, G., & Godmairb, A. (2002). The conditions of sustainable food security: An integrated conceptual framework. Alberta: CCI Press. Eden, M., Nigatu, R., & Ansha, Y. (2009). The levels, determinants and coping mechanisms of food insecure households in Southern Ethiopia: A Case study of Sidama, Wolaita and Guraghe Zones. Report No. 55. The Drylands Coordination Group. Retrieved from eldis.org/go/home&id=44796&type=document#.wl-k3flgo-0 Edwards-Jones, G., Milà Canals, L., Hounsome, N., Truninger, M., Koerber, G., et al. (2008). Testing the assertion that local food is best : The challenges of an evidence-based approach. Trends in Food Science & Technology, 19(5), doi: /j. tifs Food And Agriculture Organization of The United Nations (FAO). (2011). The State of Food and Agriculture (SOFA). Women in Agriculture: closing the gender gap for development. Rome: Food And Agriculture Organization of The United Nations (FAO). Food Security Network. (2012). Concept of food security [Internet]. Retrieved from Foresight. (2011). The future of food and farming: final project report [Internet]. The Government Office for Science, Retrieved from Garnett, T. (2011). Where are the best opportunities for reducing greenhouse gas emissions in the food system (including the food chain)? Food Policy, 36, doi: /j.foodpol Garnett, T., Charles, J., H., Godfray, C. (2012). Sustainable intensification in agriculture. Navigating a course through competing food system priorities [Internet]. Retrieved from Garnett, T. (2014). Three perspectives on sustainable food security: efficiency, demand restraint, food system transformation. What role for life cycle assessment? Journal of Cleaner Production, 73, doi: /j.jclepro Godfray, H. C. J., Beddington, J. R., Crute, I. R., Haddad, L., Lawrence, D., Muir, J. F., et al. (2010). Food security: The challenge of feeding 9 billion people. Science, 327(5967), doi: / science Graham, R. D., Welch, R. M., Saunders, D. A., Ortiz Monasterio, I., Bouis, H. E., Bonierbale, M., et al. (2007). Nutritioussubsistence food systems. Advances in Agronomy, doi: /s (04) Green, R. E. (2005). Farming and the fate of wild nature. Science, 307(5709), doi: /science Greenhouse Gas Action Plan Steering Group. (2011). Meeting the challenge: Agriculture industry GHG action plan, Delivery of phase I: [Internet]. Retrieved from ja&uact=8&ved=0ahukewi_tflq29rsahxlvbqkhrn0cisqfg gbmaa&url=http%3a%2f%2fwww.demonstratingcatchmentmanagement.net%2fwp-content%2fuploads%2f2011%2f11%2 FGHGAP-interim-report-final1.pdf&usg=AFQjCNHAHRhkske MRzB8z0JIZwh5QJoBLQ Hamerschlag, K. (2011). Meat eater's guide to climate change + health: Environmental working group [Internet]. Retrieved from IAAKSTD. (2009). Agriculture at a crossroads; The Global Report [Internet]. Retrieved from International Fund for Agricultural Development. (2011). Feeding future generations: Young rural people today, prosperous farmers tomorrow. Paper presented at 34 th Session of the Governing Council, Rome, Italy, February Dave, J. M., Evans, A. E., Saunders, R. P., Watkins, K. W., & Pfeiffer, K. A. (2009). Associations among food insecurity, acculturation, demographic factors, and fruit and vegetable intake at home in Hispanic children. Journal of the American Dietetic Association, 109(4), doi: /j.jada

14 زمستان دوره 7. شماره 4 تحلیل عوامل مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی )مطالعه موردی: شهرستان زنجان( Keatinge, J. D. H., Yang, R. Y., Hughes, J. A., Easdown, W. J., & Holmer, R. (2011). The importance of vegetables in ensuring both food and nutritional security in attainment of the Millennium Development Goals. Food Security, 3(4), doi: / s Khush, G., Lee, S., Cho, J. I. & Jeon, J. S. (2012). Biofortification of crops for reducing malnutrition. Plant Biotechnology Reports, 6(3), doi: /s Lahteenkorva, S. S., Lahelma, E. (2001). Food insecurity is associated with past and present economic disadvantage and body mass index. The Journal of Nutrition, 131(11), Lanjouw, P. (2001). Nonfarm employment and poverty in rural el Salvador. World Development, 29(3), doi: /s x(00) Lima, B. Giovani, M. (2008). Sustainable food security for local communities in the globalized rra: A comparative examination of Brazilian and Canadian case studies (Master thesis). Ontario: University of Waterloo. Macdiarmid, J., & et al. (2011). Livewell: A balance of healthy and sustainable food choices [Internet]. World wide fund for nature. Retrieved from rc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahukewix8o HW3NrSAhVGvBQKHQXnBE8QFggbMAA&url=http%3A%2F %2Fassets.wwf.org.uk%2Fdownloads%2Flivewell_report_jan11. pdf&usg=afqjcnfvjd4v_pu3jbj9fpaevfzqipmwra Mairon Giovani, L. (2008). Sustainablefood security for local communities in the globalized era: a comparative examination of Brazilian and Canadian case studies (MSc. thesis). Ontario: University of Waterloo Lobell, D. B., Schlenker, W., & Costa-Roberts, J. (2011). Climate trends and global crop production since Science, 333(6042), doi: /science Nelson, G. C., Rosegrant, M. W., Koo, J., Robertson, R., Sulser, T., Zhu, T., et al. (2009), Climate change: Impact on agriculture and costs of adaptation [Internet]. Retrieved from cdm/ref/collection/p15738coll2/id/ Nemecek, T., Weiler, K., Plassmann, K., Schnetzer, J., Gaillard, G., Jefferies, D., et al. (2012). Estimation of the variability in global warming potential of worldwide crop production using a modular extrapolation approach. Journal of Cleaner Production, 31, doi: /j.jclepro Nord, M. (2009). Food insecurity in households with children: Prevalence, severity, and household characteristics [Internet]. Retrieved from Oxfam. (2011). Growing a better future: Food justice in a resource-constrained world [Internet]. Retrieved from org/sites/ en.pdf Sim, S., Barry, M., Clift, R., & Cowell, S. J. (2006). The relative importance of transport in determining an appropriate sustainability strategy for food sourcing. The International Journal of Life Cycle Assessment, 12(6), doi: /s Sodano, V. (2012). Food policy beyond neo-liberalism. Sociological Landscape - Theories, Realities and Trends. doi: /37175 Soil Association. (2010). Telling Porkies: The Big Fat Lie about Doubling Food Production [Internet]. Retrieved from Studdert, L. J., Frongillo, A. J. & Valois, P. (2001). Household food insecurity was prevalent in Java during Indonesia s economic crisis. The Journal of Nutrition, 131(10), PMID: Sugie, N. F. (2011). Punishment and welfare: Paternal incarceration and families receipt of public assistance. Social Forces, 90(4), doi: /sf/sos055 Tawodzera, G. (2013). Rural-urban transfers and household food security in Harare s crisis context. Journal of Food & Nutritional Disorders, 2, 5. doi: / Tilman, D., Balzer, C., Hill, J., & Befort, B. L. (2011). Global food demand and the sustainable intensification of agriculture. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(50), doi: /pnas Wassmann. R., Nelson. G. C., Peng, S. B., Sumfleth, K., Jagadish, S. V. K., Hosen Y, et al. (2010). Rice and global climate change. In S. Pandey, D. Byerlee, D. Dawe, A. Dobermann, S. Mohanty, S. Rozelle, (Eds.). Rice in the Global Economy: Strategic Research and Policy Issues for Food Security. Los Banos, Philippines: International Rice Research Institute. Muller, C. (2011). Harvesting from uncertainties. Nature Climate Change. 1, doi: /nclimate1179 Williams, A. G., Audsley, E., Sandars, D. L. (2006). Determining the environmental burdens and resource use in the production of agricultural and horticultural commodities. Defra research project IS0205 [Internet]. Retrieved from Module=More&Location=None&ProjectID= World Wide Fund for Nature. (2011). Relative contribution of different food groups to diet related GHG emissions. Livewell report. Godalming: WWF. WRAP. (2012). Courtauld commitment 2 voluntary agreement signatory case studies and quotes [Internet]. Retrieved from Zakari, S., Ying, L., & Song, B. (2014). Factors influencing household food security in West Africa: The case of Southern Niger. Sustainability, 6(3), doi: /su Ramankutty, N., Evan, A. T., Monfreda, C., & Foley, J. A. (2008). Farming the planet: 1. Geographic distribution of global agricultural lands in the year Global Biogeochemical Cycles, 22(1). doi: /2007gb Schmidinger, K., & Stehfest, E. (2012). Including CO 2 implications of land occupation in LCAs method and example for livestock products. The International Journal of Life Cycle Assessment, 17(8), doi: /s