ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΙΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Transcript

1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 1 ΚΙΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

2 Οστίτης Ιστός Τα οστά είναι ένας στηρικτικός ιστός που εμφανίζει υψηλή εξειδίκευση και χαρακτηρίζεται από ακαμψία και ιδιαίτερα σκληρή σύσταση. Τα οστά είναι ένας ιστός που βρίσκεται σε δυναμική κατάσταση σύνθεσης και αποδομής. Αυτή η σταθερή δραστηριότητα επιτρέπει τη διαδικασία της ανακατασκευής του οστού (τροποποίηση της αρχιτεκτονικής του οστού για την αντιμετώπιση καταστάσεων φυσικής σωματικής έντασης). 2

3 Οστίτης Ιστός Ο κύκλος ανακατασκευής του οστού φυσιολογικά διατηρείται σε χαμηλούς ρυθμούς στον ενήλικα, αλλά στα βρέφη και στα παιδιά είναι έντονος, επιτρέποντας την ανάπτυξη και την ενεργό τροποποίηση των οστών που απαιτείται για τις νέες ανάγκες που προκύπτουν, όπως για παράδειγμα την έναρξη της βάδισης. Στους ενήλικες ο ρυθμός ανακατασκευής των οστών μπορεί να αυξηθεί σε σύγκριση με τα βασικά του επίπεδα, για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε αύξηση των αναγκών όπως είναι για παράδειγμα η αποκατάσταση ενός κατάγματος. 3

4 ΟΣΤΑ Οι κυριότερες λειτουργίες των οστών είναι: 1) να παρέχουν μηχανική στήριξη (π.χ. πλευρές) 2) να επιτρέπουν την κίνηση ή μετακίνηση του σώματος (π.χ. μακρά οστά) 3) να προστατεύουν ευαίσθητες ανατομικές δομές (π.χ. κρανίο) 4) να δρουν ως μεταβολική αποθήκη για τα άλατα Τα οστά αποτελούνται από: 1) στηρικτικά κύτταρα (οστεοβλάστες και οστεοκύτταρα) 2) οργανική εξωκυττάρια ουσία από κολλαγόνο και γλυκοζαμινογλυκάνες (οστεοειδές) 3) ανόργανα άλατα που εναποτίθενται μέσα στην εξωκυττάρια ουσία 4) κύτταρα της αποδόμησης του οστού (οστεοκλάστες) Οι στεοβλάστες και τα οστεοκύτταρα εκκρίνουν και τρέφουν το οστεοειδές, στο οποίο θα εναποτεθούν τα ανόργανα άλατα που του προσδίδουν τη σκληρή του σύσταση. Οι οστεοκλάστες σταθερά ανασχηματίζουν το εναποτιθέμενο οστό (δηλαδή το εφαλατωμένο οστεοειδές)

5

6

7 Κύτταρα των οστών 1) Οστικά Αρχέγονα κύτταρα 2) Οστεοβλάστες [συνθέτουν το οργανικό στοιχείο της εξωκυττάριας ουσίας του οστού- οστεοειδές- (κολλαγόνο τύπου Ι,γλυκοζαμινογλυκάνες και πρωτεογλυκάνες)] 3) Οστεοκύτταρα (οστεοβλάστες που περιβάλλονται από οστεοποιούμενη εξωκυττάρια ουσία, επικοικωνούν με οστικά σωληνάρια) 4) Οστεοκλάστες (βρίσκονται στις ελεύθερες οστικές επιφάνειες για απορρόφηση του οστού)

8 Οστικά Αρχέγονα Κύτταρα Τα οστικά αρχέγονα κύτταρα προέρχονται από τα αρχέγονα μεσεγχυματικά κύτταρα και αποτελούν ένα πληθυσμό αδιαφοροποίητων προγονικών κυττάρων που μπορούν να διαφοροποιηθούν σε περισσότερο εξειδικευμένα οστεοπαραγωγά κύτταρα (οστεοβλάστες και οστεοκύτταρα). Στο ώριμο οστό, με μικρή οστεογενετική δραστηριότητα, τα οστικά αρχέγονα κύτταρα είναι ασήμαντα ατρακτόμορφα κύτταρα που μοιάζουν με ινοβλάστες και εντοπίζονται κυρίως 10 στην οστική επιφάνεια.

9 Οστικά Αρχέγονα Κύτταρα Αντίθετα, σε ένα ενεργά αναπτυσσόμενο οστό, όπως για παράδειγμα τα οστά του εμβρύου ή ένα οστό του ενήλικα που βρίσκεται σε έντονη οστεογενετική φάση, τα κύτταρα αυτά πολλαπλασιάζονται και μεγεθύνονται, εμφανίζοντας παχύτερο, ωοειδή πυρήνα και εμφανέστερο ατρακτόμορφο κυτταρόπλασμα Στους ενήλικες ο ρυθμός ανακατασκευής των οστών μπορεί να αυξηθεί σε σύγκριση με τα βασικά του επίπεδα, για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε αύξηση των αναγκών όπως είναι για παράδειγμα η αποκατάσταση ενός κατάγματος. 11

10 Οστεοβλάστες Οι οστεοβλάστες προέρχονται από τα οστικά αρχέγονα κύτταρα και είναι υπεύθυνοι για τη σύνθεση του οργανικού στοιχείου της εξωκυττάριας ουσίας του οστού (οστεοειδές),το οποίο αποτελείται από κολλαγόνο τύπου I, Γλυκοζαμινογλυκάνες και Πρωτεογλυκάνες. Στην περισσότερο ενεργό μορφή τους, οι οστεοβλάστες είναι κυβοειδή ή πολυγωνικά κύτταρα με βασεόφιλο κυτταρόπλασμα, το οποίο αντανακλά την ποσότητα του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου που διαθέτουν, καθώς εμφανίζουν έντονη πρωτεϊνοσυνθετική λειτουργία. 12

11 Οστεοκύτταρα Οι περισσότεροι οστεοβλάστες όταν ολοκληρώσουν ένα κύκλο ενεργού δραστηριότητας με παραγωγή οστεοειδούς, επιστρέφουν στην ανενεργό φάση, κατά την οποία προσλαμβάνουν ένα αποπλατυσμένο ατρακτόμορφο σχήμα και καταλαμβάνουν τη θέση τους, στην ανενεργό πλέον οστική επιφάνεια. Μερικοί οστεοβλάστες, ωστόσο, παραμένουν μέσα σε μικρές κοιλότητες του οστού (βοθρία) και περιβάλλονται από οστεοποιούμενη εξωκυττάρια ουσία. Τα κύτταρα αυτά ονομάζονται οστεοκύτταρα. Τα γειτονικά οστεοκύτταρα μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους με μακριές κυτταροπλασματικές αποφυάδες οι οποίες βρίσκονται μέσα σε στενούς αυλοειδείς χώρους που ονομάζονται οστικά σωληνάρια. 13

12 Οστεοκύτταρα Συνήθως τα κύτταρα αυτά διατάσσονται κατά τυχαίο τρόπο, στο φλοιώδες όμως οστό φαίνεται να παρουσιάζουν μία κανονική διάταξη. Η ακριβής λειτουργία των οστεοκυττάρων δεν είναι γνωστή, καθένα όμως από τα κύτταρα περιβάλλεται από μία στενή ζώνη οστεοειδούς και διατηρεί μία ανεπτυγμένη συσκευή Golgi, όπως και μέρος από το εκτεταμένο αδρό ενδολπασματικό δίκτυο της προγονικής οστεοβλάστης. Το γεγονός αυτό καθιστά πιθανή τη συμβολή τους στη διατήρηση του οργανικού στοιχείου της εξωκυττάριας ουσίας του οστού. 14

13 Οστεοκύτταρα Τα οστεοκύτταρα, λαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την επιβίωσή τους, διαμέσου των αλληλοσυνδεόμενων αποφυάδων τους. Τέλος είναι αποδεκτό από πολλούς χωρίς να έχει ακόμη επαρκώς τεκμηριωθεί, το γεγονός ότι τα οστεοκύτταρα έχουν την ιδιότητα να απορροφούν σχηματισμένη οστέϊνη ουσία και να απελευθερώνουν Ca, μία επεξεργασία που λέγεται οστεοκυτταρική οστεόλυση 15

14 Βασική Αρχιτεκτονική δομή του οστού Τα περισσότερα οστά έχουν μία βασική δομή που αποτελείται από μία Εξωτερική Φλοιώδη ή Συμπαγή Ζώνη και από μία Εσωτερική Δοκιδώδη ή Σπογγώδη Ζώνη Η Εξωτερική Φλοιώδης ή Συμπαγή Ζώνη: σχηματίζει ένα άκαμπτο εξωτερικό περίβλημα, το οποίο ανθίσταται στις δυνάμεις παραμόρφωσης. Η Εσωτερική Δοκιδώδης ή Σπογγώδης Ζώνη: ισχυροποιεί το οστό καθώς λειτουργεί σαν ένα πολύπλοκο σύστημα στηριγμάτων εσωτερικών στηριγμάτων. Οι χώροι ανάμεσα στις οστικές δοκίδες της σπογγώδους ζώνης καταλαμβάνονται από μυελό των οστών.

15 Δοκιδώδες ή Σπογγώδες οστό Δοκιδώδες ή Σπογγώδες οστό Φλοιώδες ή Συμπαγές οστό Φλοιώδες ή Συμπαγές οστό

16

17 AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ ΦΛΟΙΩΔΕΣ ΚΑΙ ΔΟΚΙΔΩΔΕΣ ΟΣΤΟ Το φλοιώδες οστό είναι πυκνό και σχηματίζει ένα σκληρό, άκαμπτο εξωτερικό σκελετό, που εσωτερικά γεφυρώνεται από τις αλληλοσυνδεόμενες λεπτές δοκίδες του δοκιδώδους οστού. Οι χώροι που σχηματίζονται μεταξύ αυτών των οστικών δοκίδων καταλαμβάνονται από λιπώδη ιστό ή αιμοποιητικό ερυθρό μυελό. Μυελός των οστών Δοκιδώδες οστό Πολυδύναμα αρχέγονα Αιμοποιητικά κύτταρα Ερυθροκύτταρα Λευκοκύτταρα Οστικές Δοκιδώδες

18 Κανονική δόμηση (Modeling) και ανακατασκευή (Remodeling) του οστού Κατά την εμβρυϊκή και παιδική ηλικία υπάρχει ταχεία οστική ανάπτυξη για αυτό παράγονται μεγάλες ποσότητες οστού (παράγεται αυξημένη ποσότητα μεσοκυττάριας θεμέλιας ουσίας από τους οστεοβλάστες ακολουθούμενη από την ασβεστοποίηση ). Επίσης η δημιουργία οστού στην ενήλικη ζωή είναι αυξημένη σε καταστάσεις οστικής φθοράς π.χ. κατάγματα. Ανακατασκευή του οστού σημαίνει ότι η θεμέλια ουσία και οι οστικές δοκίδες (που δημιουργήθηκαν αρχικά) ανακατασκευάζονται και αυτό επιτυγχάνεται με: α) από την εκλεκτική απορρόφηση του οστού (ένζυμα υδρολύουν τις πρωτεΐνες και τις γλυκοζαμινογλυκάνες της θεμέλιας ουσίας) από τους οστεοκλάστες (οι οποίοι κινούνται πάνω στην οστική επιφάνεια). β) τη δημιουργία νέου οστού από τους οστεοβλάστες Δράση ορμονών Παραθορμόνη: ενεργοποίηση οστεοκλαστών (αυξάνει η συγκέντρωση Ca 2+ στο αίμα) Καλσιτονίνη: αναστέλει τη δράση των οστεοκλαστών. Είναι καθοριστική η Ισορροπία στη δράση οστεοβλαστών και οστεοκλαστών διότι εξασφαλίζεται η διατήρηση της συνολικής οστικής μάζας σταθερής.

19 Μηριαίο οστό Μηριαίο οστό Δοκιδώδες οστό Συζευκτικός χόνδρος οστεοκλάστης Ζώνη ασβεστοποίησης Μηριαίο οστό Περιόστεο Περιόστεο οστό Σωλήνες Havers Φλοιώδες οστό Διάμεσα οστικά πετάλια Ενδόστεο

20 Οστική Ανάπτυξη κατά την Εμβρυϊκή Περίοδο Τα οστά αναπτύσσονται στο έμβρυο με: 1) Ενδομεμβρανώδη Οστεοποίηση η οποία επιτελείται σε μία μεμβράνη από συμπυκνωμένο μεσεγχυματικό ιστό. Έχει ρόλο κυρίως στον σχηματισμό των πλατέων οστών (οστά κρανίου). Η Ενδομεμβρανώδης Οστεοποίηση ακολουθεί τα παρακάτω στάδια: α) αρχέγονα κύτταρα κύτταρα της μεσεγχυματικής μεμβράνης μετατρέπονται σε ενεργά οστεοπρογονικά κύτταρα και τελικά οστεοβλάστες, β) οι οστεοβλάστες σχηματίζουν οστική ουσία σε μεμονωμένες νησίδες, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει η ανακατασκευή του τη συνδυασμένη δράση οστεοβλαστών και οστεοκλαστών που σχηματίζουν σπογγώδες οστό, γ) τα αιμοφόρα αγγεία αναπτύσσονται από υπολειμματικές νησίδες μεσεγχυματικού ιστού, ενώ μερικά κύτταρα σχηματίζουν τελικά τον αιμοποιητικό μυελό των οστών, δ) η περαιτέρω αύξηση του οστού συνοδεύεται από αυξημένο σχηματισμό οστού και ελαττωμένη απορρόφηση στην εξωτερική και εσωτερική επιφάνεια, όπου σχηματίζονται δύο στιβάδες συμπαγούς οστού, ενώ το κεντρικό διατηρεί τη σπογγώδη υφή.

21 Οστική Ανάπτυξη κατά την Εμβρυϊκή Περίοδο Τα οστά αναπτύσσονται στο έμβρυο με: 2) Ενδοχόνδρια οστεοποίηση δηλαδή μετατροπή προσχηματισμένου χόνδρου. Η ενδοχόνδρια οστεοποίηση αφορά στο μηχανισμό με τον οποίο το έμβρυο σχηματίζει τα επιμήκη και τα βραχέα οστά. Με βάση το μηχανισμό αυτό σχηματίζεται ένα χόνδρινο πρόπλασμα του οστού, το οποίο ακολούθως οστεοποιείται. Η ενδοχόνδρια οστεοποιήση επιτρέπει την επιμήκυνση και την πάχυνση του οστού στη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης, εξακολουθεί όμως να υφίσταται και κατά την παιδική ηλικία, μέχρι την ολοκλήρωση της οστικής ανάπτυξης. Ο μηχανισμός της ενδοχόνδριας οστεοποίησης περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: α) Ο υαλοειδής χόνδρος αναπτύσσεται από μια μάζα άωρου μεσεγχυματικού ιστού, λαμβάνοντας κατά προσέγγιση το σχήμα του οστού. Στην περίπτωση των επιμήκων οστών, διακρίνεται ένα στέλεχος και οι προεκτάσεις σε σχήμα ροπάλου στα δύο άκρα του (επιφύσεις), β) Μια στιβάδα ατρακτόμορφων μεσεγχυματικών κυττάρων, οι χονδροβλάστες και μερικά οστεοπρογονικά κύτταρα, περιβάλλουν το χόνδρινο πρόπλασμα του οστού και σχηματίζουν το περιχόνδριο. Αργότερα καθώς τα οστεοπρογονικά υπερέχουν αριθμητικά από τους πρόδρομους χονδροβλάστες, η στιβάδα αυτή λέγεται περιόστεο,

22 Οστική Ανάπτυξη κατά την Εμβρυϊκή Περίοδο Τα οστά αναπτύσσονται στο έμβρυο με: γ) Κατά τη μεσότητα της διάφυσης τα οστεοπρογονικά κύτταρα μετασχηματίζονται σε οστεοβλάστες, οι οποίοι εναποθέτουν οστεοειδές που ασβεστοποιείται για να σχηματίσει μια οστέινη περιχειρίδα γύρω από τη διάφυση. Ταυτόχρονα, τα χονδροκύτταρα του χόνδρινου προπλάσματος πολλαπλασιάζονται έτσι ώστε αυτό αυξάνει σε μήκος και σε πάχος. Στη συνέχεια άλατα ασβεστίου εναποτίθενται πάνω στο χόνδρινο πρόπλασμα. Από τη στιγμή που θα σχηματιστεί η οστέινη περιχειρίδα, η διάφυση αυξάνει σε διάμετρο από την εναπόθεση οστεοειδούς στην εξωτερική επιφάνειά της ενώ ταυτοχρόνως επιτελείται απορρόφηση του οστού στην εσωτερική του επιφάνεια, δ) Τριχοειδή αγγεία αναπτύσσονται στη διάφυση του προπλάσματος διαπερνώντας το περιόστεο. Τα αγγεία αυτά μεταφέρουν οστεοπρογονικά κύτταρα, τα οποία ακολούθως δημιουργούν ένα πρωτογενή πυρήνα οστεώσεως στο μέσο της διάφυσης,

23 Οστική Ανάπτυξη κατά την Εμβρυϊκή Περίοδο Τα οστά αναπτύσσονται στο έμβρυο με: ) Τα οστεοπρογονικά κύτταρα του πρωτογενή πυρήνα οστέωσης της διάφυσης μετασχηματίζονται σε οστεοβλάστες και αρχίζουν να εναποθέτουν οστεοειδές το οποίο προοδευτικά αντικαθιστά τον οστεοποιημένο χόνδρο του αρχικού προπλάσματος, στ) Η ασβεστοποίηση του οστεοειδούς που συνοδεύεται από κάποιου βαθμού ανακατασκευή και δημιουργεί ένα δίκτυο δοκιδώδους (σπογγώδους) οστού, το οποίο προοδευτικά καταλαμβάνει τον πυρήνα της διάφυσης και ενώνεται με το πυκνό συμπαγές οστό της περιφερικής οστέϊνης περιχειρίδας, ζ) Κατά το χρόνο της γέννησης περίπου, αυξάνουν τα αιμοφόρα αγγεία και τα οστεοπρογονικά κύτταρα μέσα στα χόνδρινα άκρα του αναπτυσσόμενου οστού (επιφύσεις) που βρίσκονται εκατέρωθεν της διάφυσης και έχουν σχήμα ροπάλου. Έτσι σχηματίζονται οι δευτερογενείς πυρήνες οστεοποιήσεως.

24

25 Ανάπτυξη των μακρών οστών μετά τη γέννηση Τα μακρά (επιμήκη) οστά συνεχίζουν να αυξάνουν σε μήκος και πλάτος σε όλη τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Η κατά μήκος αύξηση οφείλεται σε συνεχιζόμενο ενδοχόνδριο σχηματισμό οστού και στα δύο άκρα των επιμήκων οστών. Κατά μήκος του ορίου επίφυσης και διάφυσης διατηρείται ένας ενεργός πυρήνας αύξησης του χόνδρου, ο συζευκτικός χόνδρος. Αυτός ο αυξητικός πυρήνας προάγει το σχηματισμό νέου χόνδρινου ιστού στα άκρα της διάφυσης, ο οποίος μετατρέπεται σε σπογγώδες (δοκιδώδες) οστό, οδηγώντας σε προοδευτική αύξηση του μήκους. Η ενεργός δραστηριότητα του συζευτικού χόνδρου φυσιολογικά διακόπτεται μετά την εφηβεία.

26 Ανάπτυξη των μακρών οστών μετά τη γέννηση Στη διαφυσιακή πλευρά του συζευτικού χόνδρου σχηματίζεται νέο οστό, σύμφωνα με τα παρακάτω: α) ο χόνδρινος ιστός της επιφυσιακής επιφάνειας του συζευτικού χόνδρου υπερπλάσσεται, παράγοντας επιμήκεις στήλες από χονδροκύταρα που εισχωρούν στη μεσοκυτάρια ουσία, β) Τα χονδροκύτταρα, που προσεγγίζουν τη διαφυσιακή επιφάνεια του συζευτικού χόνδρου, μεγεθύνονται και γίνονται πιο αραιοχρωματικά ενώ συγχρόνως αρχίζουν να παράγουν αλκαλική φωσφατάση, η οποία διευκολύνει την ασβεστοποίηση της μεσοκυττάριας ουσίας, γ) Οι οστεοβλάστες εναποθέτου οστεοειδές στην ασβεστοποιημένη χόνδρινη μεσοκυττάρια ουσία, σαν πρώτο στάδιο στην οστεοποίηση των χόνδρινων δοκίδων (στηλών), δ) Το οστό που έχει ήδη εναποτεθεί, ανακατασκευάζεται καθώς ενσωματώνεται στη διάφυση.

27 Ανάπτυξη των μακρών οστών μετά τη γέννηση Ο συζευκτικός χόνδρος και η ζώνη της οστεοποιούμενης χόνδρινης δοκιδώδους μεσοκυττάριας ουσίας σχηματίζουν τη μετάφυση. Η αύξηση της περιμέτρου της διάφυσης επιτυγχάνεται με το σχηματισμό νέου οστού στην εξωτερική επιφάνεια του φλοιώδους οστού, το οποίο υφίσταται μια όχι τόσο ενεργό απορρόφηση στην εσωτερική του επιφάνεια με αποτέλεσμα την αύξηση της διαμέτρου της διάφυσης, αλλά και την πάχυνση του φλοιώδους οστού.

28

29 ΟΣΤΕΟΜΑΛΑΚΙΑ (ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ) Αν τα επίπεδα του Ca 2+ στο αίμα είναι χαμηλά (γεγονός που μπορεί να οφείλεται π.χ. σε ανεπαρκή πρόσληψη από την τροφή ή διαταραχή της της απορρόφησης λόγω βλάβης του λεπτού εντέρου) ή αν η συγκέντρωση PO 2 4 είναι επίσης χαμηλή (κατάσταση σπάνια, που συνήθως οφείλεται σε αυξημένη απώλεια PO 42 στα ούρα ) τότε η ασβεστοποίηση διαταράσσεται και οδηγεί σε μία νόσο που λέγεται οστεομαλακία. Οι ασθενείς αυτοί αναπτύσσουν μαλάκυνση των οστών με επακόλουθο αυξημένη συχνότητα καταγμάτων..

30 ΡΑΧΙΤΙΔΑ Η οστεομαλακία όταν λαμβάνει χώρα στα αναπτυσσόμενα οστά των παιδιών οδηγεί σε μία νόσο που λέγεται ραχίτιδα η οποία εκδηλώνεται με μόνιμη δυσμορφία των μαλακών οστών, που δεν έχουν πλήρως ασβεστοποιηθεί. ΟΣΤΕΟΠΩΡΩΣΗ Η οστεοπόρωση μπορεί να συμβεί σαν αποτέλεσμα αχρησίας του οστού (πχ παρατεταμένη κατάκλιση, παράλυση των άκρων) ή ακόμη σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Αποτέλεσμα της νόσου αυτής είναι η αυξημένη συχνότητα καταγμάτων και ιδίως συμπιεστικών καταγμάτων των σπονδύλων. Στην ιστολογική εικόνα της οστεοπόρωσης είναι εμφανές ότι η φλοιώδης μοίρα είναι στενότερη, ενώ οι δοκίδες είναι λεπτότερες και περισσότερες σε αριθμό.

31 ΝΟΣΟΣ PAGET Η νόσος του Paget, αν και άγνωστης αιτιολογίας, πιθανόν είναι αποτέλεσμα της μη ελεγχόμενης δράσης των οστεοκλαστών, η οποία οδηγεί σε οστική απορρόφηση αλλά και σε δραστηριοποίηση των οστεοβλαστών με σκοπό να αποκαταστήσουν τις προκαλούμενες οστικές διαβρώσεις. Όταν το κύμα της οστικής απορρόφησης από τους οστεοκλάστες χάνεται ή μετακινείται προς άλλη κατεύθυνση, οι οστεοβλάστες συνεχίζουν να παράγουν νέα οστική ουσία σε μια προσπάθεια αποκατάστασης της βλάβης, κατά τρόπο ώστε, παραδόξως, το τμήμα του οστού που προσβάλλεται, να καταλήγει μεγαλύτερο από ότι ήταν αρχικά. Ακόμη όμως και μετά την αποκατάσταση αυτή, το νέο οστό δεν είναι ικανό να αντέξει φυσική καταπόνηση καθώς έχει δομηθεί με τυχαίο μάλλον, παρά οργανωμένο τρόπο και συνεπώς, είναι περισσότερο ευάλωτο σε κατάγματα.

32 Φυσιολογικό οστό Νόσος Paget Φυσιολογικό οστό Οστεοπορωτικό οστό

33 Γραμμωτός Μυς Τα γραμμωτά μυϊκά κύτταρα αποτελούν τη δομική βάση των μυών, οι οποίοι - κάτω από τη επίδραση του νευρικού συστήματος - είναι υπεύθυνοι για την εκούσια κίνηση και τη διατήρηση της στάσης του σώματος. Κάθε γραμμωτό μυϊκό κύτταρο (μυϊκή ίνα) αποτελείται από μεγάλο αριθμό μυοϊνιδίων που περιβάλλονται από κυτταρική μεμβράνη, η οποία ονομάζεται σαρκείλημα. Οι γραμμωτοί ή σκελετικοί μύες συμμετέχουν με τη σύσπασή τους στην κίνηση των οστών, στα οποία προσφύονται με τους τένοντες. Η κίνηση των άκαμπτων οστών διευκολύνεται από τις μεταξύ τους αρθρώσεις, οι οποίες διατηρούνται στη θέση τους με τους συνδέσμους.

34 Τ Τ Μ Μ Τ Τ Τ Μ Τ

35 Τένοντας είναι το ανατομικό μόριο με το οποίο προσφύονται οι περισσότεροι μύες στα οστά, αποτελούνται από καλά οργανωμένες ίνες κολλαγόνου με παράλληλη διάταξη. Οι ίνες κολλαγόνου των τενόντων προσδένονται στις μυϊκές ίνες σε ειδικές περιοχές που ονομάζονται μυοτενόντιες καταφύσεις. Οι ίνες κολλαγόνου των τενόντων προσδένονται στο κολλαγόνο του περιοστέου και στο οστό. Πολλοί τένοντες περικλείονται μέσα σε προστατευτική ινοκολλαγονώδη κάψα

36

37 Αρθρώσεις Συνδεσμώσεις Γόμφωση Χόνδρινη Άρθρωση (Συγχόνδρωση) Οστέινη ένωση (Συνοστέωση) Διαρθρώσεις

38 Διάρθρωση Αποτελείται από: α) Αρθρικές επιφάνειες που καλύπτονται από υαλοειδή χόνδρο, β) Αρθρικό θύλακο που αποτελείται από μία εσωτερική μεμβράνη ή αρθρικό υμένα και μία εξωτερική την ινώδη στιβάδα ή ινώδη θύλακο γ) Αρθρική κοιλότητα είναι σχισμοειδής χώρος που περιέχει υγρό Επικουρικά στοιχεία αρθρώσεων: Σύνδεσμοι, Αρθρικοί δίσκοι ή Μηνίσκοι, Ορογόνοι θύλακοι

39

40

41

42 Έκφυση (Κεντρική Πρόσφυση) Κατάφυση (Περιφερική Πρόσφυση) Νεύρωση Ενέργειες

43 Ε Κ Κ

44 Ανατομία : Μύες της ράχης

45

46

47 Τρεις ομάδες μυών: Μύες Ράχης Επιπολής ομάδα (Ετερόχθονες μύες της ράχης): Τραπεζοειδής, Πλατύς Ραχιαίος, Ανελκτήρας της Ωμοπλάτης, Ρομβοειδής (μείζων, ελάσσων) Μέση ομάδα (Ετερόχθονες μύες της ράχης): (Οπίσθιος Άνω και Κάτω Οδοντωτός) Εν τω βάθει ομάδα (Αυτόχθονες μύες της ράχης): επιπολής στιβάδα, μέση στιβάδα και εν τω βάθει στιβάδα

48

49 Εν τω βάθει ομάδα (Αυτόχθονες μύες της ράχης): επιπολής στιβάδα, μέση στιβάδα και εν τω βάθει στιβάδα Επιπολής στιβάδα: Σπληνιοειδής μύες (κεφαλικός, αυχενικός) Μέση στιβάδα: Ιερονωτιαίος μυς έχει τρεις μοίρες Ακανθώδης, Μήκιστος, Λαγονοπλευρικός. Εν τω βάθει στιβάδα: Ημιακανθώδης, Πολυσχιδής, Μεσακάνθιοι, Μεσεγκάρσιοι, Οπίσθιοι Ορθοί Κεφαλικοί (μείζων, ελάσσων), Λοξοί Κεφαλικοί (άνω, κάτω)

50

51 Η ΥΠΙΝΙΔΙΑ ΧΩΡΑ Είναι η τριγωνική περιοχή γύρω από τη σύνταξη του κρανίου και του ανώτερου άκρου της σπονδυλικής στήλης. Βρίσκεται μεταξύ του ινιακού οστού του κρανίου και των οπίσθιων επιφανειών του άτλαντα (Α1) και του άξονα (Α2), κάτω από τους τραπεζοειδείς και ημιακανθώδεις κεφαλικούς μύες. Η περιοχή αυτή περιέχει δύο αρθρώσεις: την ατλαντοϊνιακή και την ατλαντοαξονική. ΟΙ ΙΝΙΟΑΥΧΕΝΙΚΟΙ ΜΥΕΣ: στην περιοχή αυτή υπάρχουν τέσσερις μικροί μύες, που βρίσκονται εν τω βάθει, κάτω από τον ημιακανθώδη κεφαλικό μυ. Είναι κυρίως μύες στάσης, αλλά βοηθούν επίσης στην κίνηση της κεφαλής. Νευρώνονται όλοι από οπίσθιους κλάδους του Α1 νεύρου. ΟΙ ΟΠΙΣΘΙΟΙ ΟΡΘΟΙ ΚΕΦΑΛΙΚΟΙ ΜΥΕΣ: Ο ΜΕΙΖΩΝ ΟΠΙΣΘΙΟΣ ΟΡΘΟΣ ΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΜΥΣ είναι ένας μικρός τριγωνικός μυς που εκφύεται από το οπίσθιο άκρο της ακανθώδους απόφυσης του Α2 σπονδύλου, ενώ Ο ΕΛΑΣΣΩΝ ΟΠΙΣΘΙΟΣ ΟΡΘΟΣ ΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΜΥΣ εκφύεται από το οπίσθιο φύμα του οπίσθιου τόξου του Α2 σπονδύλου. Οι μύες αυτοί πορεύονται, δίπλα-δίπλα, στο ινιακό οστό, κάτω από την κάτω αυχενική γραμμή. Είναι κυρίως μύες στάσης, αλλά βοηθούν και στη στροφή της κεφαλής προς την ίδια πλευρά. Ενεργώντας αμφοτερόπλευρα, βοηθούν στην έκταση της κεφαλής στις ατλαντοϊνιακές αρθρώσεις.

52

53 ΛΟΞΟΙ ΚΕΦΑΛΙΚΟΙ ΜΥΕΣ: Ο ΚΑΤΩ ΛΟΞΟΣ ΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΜΥΣ είναι μικρός ορθογώνιος μυς που εκφύεται από την πλάγια επιφάνεια της ακανθώδους απόφυσης του Α2 σπονδύλου και φέρεται λοξά και προς τα εμπρός για να καταφυθεί στην κάτω επιφάνεια της εγκάρσιας απόφυσης του Α2 σπονδύλου. Αν και δεν καταφύεται στο κρανίο, ο κάτω λοξός κεφαλικός μυς συμμετέχει στη στροφή του κεφαλιού τραβώντας τον άτλαντα (Α1) που το στηρίζει. Γι αυτό το κεφαλικός είναι μέρος του ονόματός του, αν και δεν προσφύεται στο κρανίο. Ο ΑΝΩ ΛΟΞΟΣ ΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΜΥΣ είναι επίσης ένας μικρός τριγωνικός μυς. Εκφύεται από την άνω επιφάνεια της εγκάρσιας απόφυσης του Α1 σπονδύλου και καταφύεται στο μικρότερο πλάγιο εντύπωμα μεταξύ των άνω και κάτω αυχενικών γραμμών στην οπίσθια επιφάνεια επιφάνεια του ινιακού οστού. Είναι επίσης, κυρίως μυς στάσης, αλλά βοηθά και στην έκταση του κεφαλιού και την πλάγια κάμψη του. Οι λοξοί κεφαλικοί μύες, άνω και κάτω, νευρώνονται από τον οπίσθιο κλάδο του Α1 νεύρου. ΤΟ ΥΠΙΝΙΔΙΟ ΤΡΙΓΩΝΟ Όρια του υπινίδιου τριγώνου. Το τρίγωνο αφορίζεται από τρεις μύες: το μείζονα οπίσθιο ορθό κεφαλικό μυ, προς τα πάνω και έσω, τον άνω λοξό κεφαλικό μυ, προς πάνω και έξω και τον κάτω λοξό κεφαλικό μυ προς τα κάτω και έξω. Το έδαφος του υπινίδιου τριγώνου σχηματίζεται από τον οπίσθιο επιπωματικό υμένα και το οπίσθιο τόξο του Α1 σπονδύλου. Η οροφή του σχηματίζεται από τον ημιακανθώδη κεφαλικό μυ. Περιεχόμενα του υπινίδιου τριγώνου: το τρίγωνο αυτό περιέχει τη σπονδυλική αρτηρία και το υπινίδιο νεύρο (οπίσθιο κλάδο του Α1). Τα ανατομικά αυτά στοιχεία βρίσκονται στην αύλακα της άνω επιφάνειας του οπίσθιου τόξου του άτλαντα. Οι σπονδυλικές αρτηρίες, ακολουθώντας ελικοειδή πορεία στη σπονδυλική στήλη, καταλήγουν πίσω από τη γληνοειδή κοιλότητα του Α1 (άτλας) για να εισχωρήσουν στο ινιακό τρήμα του κρανίου. Οι αρτηρίες αυτές δίνουν κλάδους νωτιαίους και κρανιακούς.

54

55

56

57 ΩΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΩ ΑΚΡΟ

58 ΟΣΤΑ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Οστά ωμικής ζώνης: κλείδα, ωμοπλάτη Οστά βραχίονα: βραχιόνιο Οστά πήχη: κερκίδα, ωλένη Οστά καρπού: δύο στίχοι- σκαφοειδές, μηνοειδές, πυραμοειδές, πισοειδές μεγάλο πολύγωνο, μικρό πολύγωνο, κεφαλωτό, αγκιστρωτό Οστά του χεριού: μετακάρπια, φάλαγγες των δακτύλων

59 ΟΣΤΑ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ Κλείδα Μακρό και λεπτό οστό που βρίσκεται στην βάση του τραχήλου. Συντάσσεται προς τα έσω με το στέρνο και τον πρώτο πλευρικό χόνδρο και προς τα έξω με το ακρώμιο της ωμοπλάτης. Σε όλο το μήκος της είναι κάτω από το δέρμα ως αποτέλεσμα να είναι ψηλαφητή σε όλο της το μήκος. Τα δυο έσω τριτημόρια της είναι υπόκυρτα με το κυρτό στραμμένο προς τα εμπρός και το έξω τριτημόριο της είναι υπόκοιλο με το κοίλο στραμμένο προς τα εμπρός. Η κλείδα παρουσιάζει τρεις λειτουργίες: α) Δρα σαν μοχλός για την υποστήριξη του άνω άκρου, ώστε να κινείται ανεξάρτητα από τον κορμό β) Εξασφαλίζει θέσεις μυϊκής πρόσφυσης γ)μεταβιβάζει τις δυνάμεις του άνω άκρο στο σκελετό του κορμού.

60

61 Ωμοπλάτη Είναι ένα πλατύ τριγωνικό οστό, βρίσκεται στο οπίσθιο θωρακικό τοίχωμα μεταξύ της δεύτερης και έβδομης πλευράς. Στην οπίσθια επιφάνεια της προβάλει προς τα πίσω η οπίσθια ωμοπλατιαία άκανθα, το έξω άκρο της άκανθας σχηματίζει το ακρώμιο. Η άνω έξω γωνία της ωμοπλάτης σχηματίζει την ωμογλήνη, η οποία έχει σχήμα αχλαδιού και συντάσσεται με την κεφαλή του βραχιονίου οστού. Η κορακοειδής απόφυση προβάλει προς τα άνω και εμπρός, πάνω από την ωμογλήνη. Προς τα έσω της υπάρχει η ωμοπλατιαία εντομή. Η πρόσθια επιφάνεια της είναι υπόκοιλη και σχηματίζει τον υποπλάτιο βόθρο. Η οπίσθια επιφάνεια της ωμοπλάτης διαιρείται από την ωμοπλατιαία άκανθα σε δυο βόθρους, τον υπερακάνθιο βόθρο και τον υπακάνθιο. Η κάτω γωνία της ωμοπλάτης μπορεί να ψηλαφηθεί εύκολα στο ύψος της έβδομης πλευράς και της ακανθώδης απόφυσης του έβδομου θωρακικού σπονδύλου (Θ7).

62

63 ΟΣΤΑ ΒΡΑΧΙΟΝΑ Βραχιόνιο οστό Το άνω άκρο του βραχιονίου οστού εμφανίζει την κεφαλή, η οποία σχηματίζει περίπου το ένα τρίτο μιας σφαίρας και συντάσσεται με την ωμογλήνη. Κάτω από την κεφαλή βρίσκεται ο ανατομικός αυχένας, κάτω από τον αυχένα υπάρχουν το μείζον και το ελάσσον βραχιόνιο όγκωμα, τα οποία χωρίζονται με την αύλακα της μακράς κεφαλής του δικεφάλου μυός. Στο σημείο που μεταπίπτει στο σώμα υπάρχει ο στενός χειρουργικός αυχένας. Στο μέσο της πρόσθιας έξω επιφάνειας του σώματος βρίσκεται τραχύ έπαρμα το οποίο λέγεται δελτοειδές τράχυσμα. Πίσω και κάτω από το τράχυσμα υπάρχει η αύλακα του κερκιδικού νεύρου. Στο κάτω άκρο του οστού εντοπίζονται: η παρακονδύλια και παρατροχίλια απόφυση, ο κόνδυλος για την σύνταξη με την κεφαλή της κερκίδας και η τροχιλία για την σύνταξη με την μηνοειδή εντομή της ωλένης.

64

65

66 ΟΣΤΑ ΠΗΧΗ Κερκίδα Είναι το προς τα έξω οστό του πήχη. Το άνω άκρο της φέρει την μικρή κυλινδρική κεφαλή, η οποία συντάσσεται με τον κόνδυλο του βραχιονίου οστού. Το σώμα της κερκίδας αυξάνει σε διάμετρο από πάνω προς τα κάτω. Το έξω χείλος είναι καμπύλο. Το περιφερικό άκρο της κερκίδας παρουσιάζει την ωλένια εντομή, για τη σύνταξη με τη κεφαλή της ωλένης στην κάτω κερκιδωλενική άρθρωση. Η κάτω επιφάνεια είναι λεία και κοίλη και συντάσσεται με τα οστά του καρπού.

67 ΟΣΤΑ ΠΗΧΗ Ωλένη Είναι το προς τα έσω και μακρύτερο οστό του πήχη. Σχηματίζεται από τη συνένωση δυο αποφύσεων: του ωλέκρανου και της κορονοειδούς απόφυσης. Το σώμα της στενεύει από πάνω προς τα κάτω, εμφανίζει τρείς επιφάνειες και τρία χείληκαι έτσι είναι ψηλαφητό σε όλο το μήκος του. Στο κάτω. Το έξω χείλος είναι οξύ και χρησιμεύει για την πρόσφυση του μεσόστεου υμένα, το οπίσθιο χείλος είναι υποστρόγγυλο και βρίσκεται υπό το δέρμα άκρο της βρίσκεται η μικρή υποστρόγγυλη κεφαλή από την έσω πλευρά της οποίας προέχει η στυλοειδής απόφυση της ωλένης.

68

69

70 Οστά καρπού Ο σκελετός του καρπού αποτελείται από οκτώ οστά τα οποία συντάσσονται σε δύο στοίχους, καθένας από τους οποίους αποτελείται από 4 οστά. Ο άνω στοίχος αποτελείται από τα εξής οστά, από έξω προς τα έσω: σκαφοειδές, μηνοειδές, πυραμοειδές και πισοειδές οστό Ο κάτω στοίχος αποτελείται από: μείζον και έλασσον πολύγωνο, κεφαλωτό και αγκιστρωτό οστό.

71 Οστά του χεριού Α) Μετακάρπια Υπάρχουν 5 μετακάρπια καθένα από τα οποία εμφανίζουν βάση, σώμα και κεφαλή. Ο προσανατολισμός των οστών αυτών είναι τέτοιος ώστε η βάσει να αντικρίζει τα οστά του καρπού ενώ η κεφαλή την εγγύς φάλαγγα των δακτύλων. Β) Φάλαγγες των δακτύλων Τα οστά των δακτύλων έχουν τρείς φάλαγγες, εκτός από τον αντίχειρα που έχει δυο φάλαγγες. Οι φάλαγγες διακρίνονται σε εγγύς, μέσες και άπω (ή ονυχοφόρες) φάλαγγες, ενώ κάθε φάλαγγα έχει μια βάση ένα σώμα και μια κεφαλή.

72

73

74

75

76 ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Ώμου Στην άρθρωση συμμετέχουν η σφαιρική κεφαλή του βραχιονίου οστού και η ωμογλήνη της ωμοπλάτης. Είναι μια σφαιρική πολυαξονική άρθρωση. Ο αρθρικός θύλακος περιβάλλει την άρθρωση και προσφύεται προς τα έσω στο χείλος της ωμογλήνης έξω από τον επιχείλιο χόνδρο, και προς τα έξω, στον ανατομικό αυχένα του βραχιονίου οστού. Ο αρθρικός υμένας επαλείφει τον αρθρικό θύλακο και προσφύεται στα χείλη του χόνδρου που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες. Η σταθερότητα της διάρθρωσης του ώμου εξαρτάται από τον μυϊκό τόνο των βραχέων μυών, οι οποίοι περιβάλλουν την άρθρωση από εμπρός, πίσω και άνω. Οι μύες αυτοί είναι : ο υπερακάνθιος, ο υπακάνθιος, ο υποπλάτιος και ο ελάσσον στρογγύλος. Η κάτω μοίρα του αρθρικού θυλάκου είναι η ασθενέστερη περιοχή του. Η άρθρωση νευρώνεται από το μασχαλιαίο νεύρο και το υπερπλάτιο νεύρο.

77

78 Άρθρωση του Αγκώνα Η άρθωση του αγκώνα περιλαμβάνει τρεις επιμέρους διαρθρώσεις: 1. Την βραχιονωλενική άρθρωση: μεταξύ της τροχιλίας του βραχιόνιου οστού και της μηνοειδούς εντομής της ωλένης, η οποία είναι μονοαξονική άρθρωση, που επιτρέπει την κάμψη και την έκταση. 2. Την βραχιονοκερκιδική άρθρωση: μεταξύ του κονδύλου του βραχιόνιου οστού και της κεφαλής της κερκίδας, στην οποία ο κόνδυλος προσαρμόζεται στην κοίλανση του βοθρίου της κεφαλής της κερκίδας. 3. Την άνω κερκιδωλενική άρθρωση: μεταξύ της κεφαλής της κερκίδας και της εντομής της ωλένης, η οποία είναι τροχοειδής άρθρωση και επιτρέπει στροφή της κερκίδας γύρω από την ωλένη. Είναι γωνιώδης διάρθρωση. Η άρθρωση περιβάλλεται από αρθρικό θύλακο και αρθρικό υμένα, και ενισχύεται από τους έξω και έσω πλάγιους συνδέσμους. Η διάρθρωση νευρώνεται από το μέσο νεύρο, το ωλένιο, κερκιδικό και μυοδερματικό νεύρο.

79 ΚΕΡΚΙΔΩΛΕΝΙΚΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ 1. Άνω κερκιδωλενική άρθρωση: μεταξύ της κεφαλής της κερκίδας και της εντομής της ωλένης, η οποία είναι τροχοειδής άρθρωση και επιτρέπει στροφή της κερκίδας γύρω από την ωλένη. 2. Κάτω κερκιδωλενική άρθρωση: μεταξύ της περιφέρειας της κεφαλής της ωλένης και της ωλένιας εντομής της κερκίδας. Είναι τροχοειδής άρθρωση και επιτρέπει στροφή της κερκίδας γύρω από την ωλένη.

80 Άρθρωση του Καρπού Στην διάρθρωση αυτή συμμετέχουν το κάτω άκρο της κερκίδας και ο διάρθριος τρίγωνος χόνδρος προς τα άνω, το σκαφοειδές, το μηνοειδές και το πυραμοειδές οστό προς τα κάτω. Είναι μια ελλειψοειδής διάρθρωση. Ο αρθρικός θύλακος περικλείει την διάρθρωση και ο αρθρικός υμένας επαλείφει των αρθρικό θύλακο. Νευρώνεται από το παλαμιαίο και ραχιαίο μεσόστεο νεύρο και από τον εν τω βάθει κλάδο του ωλένιου νεύρο.

81 Αρτηρίες Φλέβες

82 ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΑΡΟΧΗ ΩΜΟΥ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Αορτικό τόξο Ανώνυμη αρτηρία-δεξιά υπολκείδια αρτηρία / Αριστερή υποκλείδια αρτηρία μασχαλιαία αρτηρία βραχιόνια αρτηρία κερκιδική και ωλένια αρτηρία επιπολής και εν τω βάθει παλαμιαίο αρτηριακό τόξο αρτηρίες των δακτύλων

83

84

85

86 Φλεβική αποχέτευση άνω άκρου Επιπολής και εν τω βάθει φλεβικό παλαμιαίο τόξο Κερκιδική φλέβα και ωλένια φλέβα (εν τω βάθει δίκτυο) κεφαλική και βασιλική φλέβα του πήχη (επιπολής φλεβικό δίκτυο) Δύο βραχιόνιες φλέβες (εν τω βάθει δίκτυο) Κεφαλική και βασιλική φλέβα (επιπολής φλεβικό δίκτυο) Μασχαλιαία φλέβα Υποκλείδια φλέβα (+ έσω σφαγίτιδα) Ανώνυμη φλέβα

87 ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Πορεύονται στην επιπολής περιτονία (υποδόριος ιστός) Κεφαλική φλέβα Αρχίζει από την έξω μοίρα του ραχιαίου φλεβικού πλέγματος του χεριού και πορεύεται στην πρόσθια επιφάνεια του πήχη, στον βραχίονα πορεύεται κατά μήκος του έξω χείλους του δικέφαλου βραχιόνιου μυός. Μεταξύ δελτοειδή και μείζονος θωρακικού μυός διατρυπά την εν τω βάθει περιτονία και εκβάλλει στην μασχαλιαία φλέβα. Βασιλική φλέβα Αρχίζει από την έσω μοίρα του ραχιαίου φλεβικού πλέγματος και πορεύεται αρχικά στην οπίσθια επιφάνεια του πήχη ενώ λίγο πιο κάτω από τον αγκώνα φέρεται προς τα εμπρός και εισέρχεται στον αγκωνιαίο βόθρο. Στον βραχίονα πορεύεται προς τα έσω του δικέφαλου βραχιονίου μυός και στην μεσότητα περίπου του πήχη διατρυπά την εν τω βάθει περιτονία του βραχίονα και εκβάλει στην αρχή της μασχαλιαίας φλέβα. Η μασχαλιαία φλέβα συνεχίζεται ως υποκλείδια και μαζί με την έσω σφαγίτιδα σχηματίζουν την ανώνυμη φλέβα. Οι εν τω βάθει φλέβες συνοδεύουν τις αρτηρίες ως δορυφόρες φλέβες (συνήθως ανά ζεύγη).

88

89

90

91 Βραχιόνιο πλέγμα Το βραχιόνιο πλέγμα σχηματίζεται στο οπίσθιο τρίγωνο του τραχήλου από τους πρόσθιους κλάδους των νωτιαίων νεύρων Α5-Θ1. Αποτελείται από : τις εκφυτικές ρίζες, τα πρωτεύοντα στελέχη, τους κλάδους των πρωτευόντων στελεχών και τα δευτερεύοντα στελέχη με τους κλάδους τους και από τους τελικούς κλάδους. Οι τελικοί κλάδοι εισέρχονται στο άνω άκρο και παρέχουν σωματοκινητικήσωματοαισθητική νεύρωση, αγγειοκινητική νεύρωση και συμπαθητική νεύρωση των ιδρωτοποιών αδένων.

92 Βραχιόνιο πλέγμα Το βραχιόνιο πλέγμα αποτελεί μεγάλο νευρικό δίκτυο, το οποίο εκτείνεται από τον τράχηλο ως την μασχάλη και σχηματίζεται στο οπίσθιο τρίγωνο του τραχήλου από τους πρόσθιους κλάδους των νωτιαίων νεύρων Α5-Θ1. Οι κλάδοι που σχηματίζουν το βραχιόνιο πλέγμα ονομάζονται ρίζες του βραχιονίου πλέγματος και αναδύονται μεταξύ του πρόσθιου και οπίσθιου σκαληνού μυός. Από την αναστόμωση των πρόσθιων κλάδων των Α5 και Α6 σχηματίζεται το άνω πρωτεύων στέλεχος, το μέσο πρωτεύων στέλεχος αποτελείται από τον πρόσθιο κλάδο του Α7 και το κάτω πρωτεύον στέλεχος από τους πρόσθιους κλάδους των Α8 και Θ1. Κάθε πρωτεύον στέλεχος αποσχίζεται σε κοιλιακό (πρόσθιο) και ραχιαίο (οπίσθιο) κλάδο, πίσω από την κλείδα. Οι κοιλιακοί κλάδοι νευρώνουν τις καμπτικές μοίρες και οι ραχιαίοι κλάδοι τις εκτατικές μοίρες του άνω άκρου. Οι ραχιαίοι κλάδοι και των τριών πρωτευόντων στελεχών αναστομώνονται και σχηματίζουν το ραχιαίο δευτερεύων στέλεχος. Το έξω δευτερεύων στέλεχος σχηματίζεται από την αναστόμωση των κοιλιακών κλάδων του άνω και του μέσου πρωτεύοντος στελέχους και το έσω δευτερεύον στέλεχος αποτελείται από το κοιλιακό κλάδο του κάτω πρωτεύοντος στελέχους. Κάθε δευτερεύον στέλεχος του βραχιονίου πλέγματος αποσχίζεται σε δυο τελικούς κλάδους: Έξω δευτερεύον στέλεχος: Μυοδερματικό νεύρο Έξω ρίζα του μέσου νεύρου Ραχιαίο δευτερεύον στέλεχος: Μασχαλιαίο νεύρο Κερκιδικό νεύρο Έσω δευτερεύον στέλεχος: Ωλένιο νεύρο Έσω ρίζα του μέσου νεύρου

93 Οι κλάδοι που προέρχονται από τις διάφορες μοίρες του βραχιονίου πλέγματος: Εκφυτικές ρίζες: Ραχιαίο νεύρο της ωμοπλάτης Μακρό θωρακικό νεύρο Άνω πρωτεύον στέλεχος: Υποκλείδιο νεύρο Υπερπλάτιο νεύρο Έξω δευτερεύον στέλεχος: Έξω θωρακικό νεύρο Μυοδερματικό Έξω ρίζα του μέσου νεύρου Έσω δευτερεύον στέλεχος Ωλένιο νεύρο Έσω ρίζα του μέσου νεύρου Έσω δερματικό νεύρο του βραχίονα Έσω δερματικό νεύρο του πήχη Έσω θωρακικού νεύρο Ραχιαίο δευτερεύον στέλεχος Κερκιδικό νεύρο Μασχαλιαίο νεύρο Άνω υποπλάτιο νεύρο Κάτω υποπλάτιο νεύρο Θωρακορραχιαίο νεύρο

94 ΜΥΕΣ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Ωμοθωρακικοί μύες Μείζον θωρακικός μυς Ελάσσων θωρακικός μυς Πρόσθιος οδοντωτός Υποκλείδιος

95 Μείζον θωρακικός μυς Έκφυση: έσω ήμισυ κλείδας, στέρνο, άνω έξι πλευρικοί χόνδροι, απονεύρωση έξω λοξού κοιλιακού Κατάφυση: αύλακα δικέφαλου βραχιονίου Νεύρωση: πρόσθια θωρακικά νεύρα (Α5,Α6 και Α7,Α8,Θ1) Ενέργεια: κάμπτει, προσάγει και στρέφει προς τα έσω το βραχίονα στον ώμο

96 Πρόσθιος οδοντωτός Έκφυση: έξω επιφάνεια άνω οκτώ πλευρών Κατάφυση: έσω χείλος ωμοπλάτης Νεύρωση: μακρό θωρακικό νεύρο Ενέργεια: στρέφει την ωμοπλάτη προς τα άνω και την ωθεί πρόσθια προς το θωρακικό τοίχωμα

97 ΩΜΟΡΑΧΙΑΙΟΙ ΜΥΕΣ Τραπεζοειδής Πλατύς ραχιαίος Ανελκτήρας της ωμοπλάτης Ρομβοειδής (Μείζον και Ελάσσων)

98 Τραπεζοειδής μυς Έκφυση: Μέσο τριτημόριο άνω αυχενικής γραμμής, έξω ινιακό όγκωμα, αυχενικός σύνδεσμος, ακανθώδεις αποφύσεις Α7-Θ12 Κατάφυση: Πλάγιο τριτημόριο κλείδας, ακρωμίου και ωμοπλατιαίας άκανθας Νεύρωση: Νωτιαία ρίζα παραπληρωματικού νεύρου (κρανιακό νεύρο ΧΙ) και αυχενικά νεύρα (Α3-4) Ενέργεια: Ανυψώνει, έλκει και περιστρέφει την ωμοπλάτη, οι άνω ίνες ανυψώνουν οι μέσες έλκουν και οι κάτω ίνες κατεβάζουν την ωμοπλάτη

99 Πλατύς ραχιαίος μυς Έκφυση: Ακανθώδεις αποφύσεις Α7-Θ12, θωρακοσφυική περιτονία, λαγόνια ακρολοφία, κατώτερες τρεις ή τέσσερις πλευρές. Κατάφυση: Αύλακα μεταξύ των ογκωμάτων του βραχιονίου Νεύρωση: Θωρακορραχιαίο νεύρο Ενέργεια: Εκτείνει, προσάγει και στρέφει προς τα έσω το βραχίονα, ανυψώνει τον κορμό

100

101 ΜΥΕΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ: Δελτοειδής Υπερακάνθιος Υπακάνθιος Ελάσσων Στρογγύλος Μείζων Στρογγύλος Υποπλάτιος

102 Δελτοειδής μυς Έκφυση: έξω τριτημόριο κλείδας, ακρώμιο, και άκανθα ωμοπλάτης Κατάφυση: δελτοειδές όγκωμα βραχιονίου Νεύρωση: μασχαλιαίο νεύρο Ενέργεια: πρόσθια μοίρα κάμπτει και περιστρέφει προς τα έσω το βραχίονα στον ώμο,μέσο τμήμα: απάγει το βραχίονα στον ώμο, οπίσθιο τμήμα: εκτείνει και στρέφει προς τα έξω το βραχίονα στον ώμο

103

104 ΚΑΤΩ ΑΚΡΟ ΟΣΤΑ, ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ, ΑΓΓΕΙΑ, ΟΠΙΣΘΙΟΙ ΜΥΕΣ ΠΥΕΛΟΥ

105 Κάτω άκρο: Όρθια στάση και κίνηση, κατανομή του βάρους, διατήρηση της ισορροπίας Αποτελείται από τέσσερα μέρη: Ισχίο (ανώνυμο οστό), μηρός (μηριαίο οστό), κνήμη (κνήμη, περόνη), άκρο πόδι (ταρσός, μετατάρσια, φάλαγγες)

106

107

108 ΜΗΡΙΑΙΟ ΟΣΤΟ Το άνω άκρο του μηριαίου οστού εμφανίζει την κεφαλή, τον αυχένα και τον ελάσσονα και μείζονα τροχαντήρα. Η κεφαλή συντάσσεται με την κοτύλη του ανώνυμου οστού σχηματίζοντας τη διάρθρωση του ισχίου. Η κεφαλή συνδέεται με το σώμα μέσω του αυχένα, ο οποίος φέρεται προς τα πίσω, έξω και κάτω σχηματίζοντας γωνία έγκλισης περίπου 125ο με τον επιμήκη άξονα. Το εύρος της γωνίας αυτής μεταβάλλεται σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις. Στην περιοχή ένωσης του αυχένα με το σώμα εντοπίζονται δυο προεξοχές που ονομάζονται τροχαντήρες, μείζων και ελάσσων, και χρησιμεύουν για την πρόσφυση πολλών μυών του γλουτού (κυρίως ο μείζον τροχαντήρας).

109 ΜΗΡΙΑΙΟ ΟΣΤΟ. Το σώμα. Η πρόσθια επιφάνεια του σώματος είναι λεία και υποστρόγγυλη, αλλά όχι και η οπίσθια επιφάνεια του που εμφανίζει την τραχεία γραμμή. Στο κάτω μέρος το σώμα στην οπίσθια επιφάνεια πλαταίνει και σχηματίζει μια τριγωνική επιφάνεια που λέγεται ιγνυακή επιφάνεια. Στο κάτω άκρο του μηριαίου οστού εντοπίζουμε τον έσω και έξω κόνδυλο Οι πρόσθιες επιφάνειες των κονδύλων συνδέονται με μια αρθρική επιφάνεια, τη μηριαία τροχιλία, η οποία χρησιμεύει για τη σύνταξη με την οπίσθια επιφάνεια της επιγονατίδας.

110 ΕΠΙΓΟΝΑΤΙΔΑ Η επιγονατίδα είναι το μεγαλύτερο σησαμοειδές οστό, βρίσκεται μέσα στον τένοντα του τετρακέφαλου μυός μπροστά από τη διάρθρωση του γόνατος στην οποία συμμετέχει και μπορεί εύκολα να ψηλαφηθεί. Έχει σχήμα τριγωνικό με την κορυφή στραμμένη προς τα κάτω. Η κορυφή συνδέεται προς το κνημιαίο κύρτωμα με τον επιγονατιδικό σύνδεσμο. Η οπίσθια επιφάνεια συντάσσεται με τους κονδύλους του μηριαίου οστού.

111

112 ΚΝΗΜΗ Είναι το προς τα έσω μεγάλο οστό της κνήμης, παρουσιάζει ένα διογκωμένο άνω άκρο, ένα μικρότερο κάτω άκρο και ένα σώμα. Στο άνω άκρο εμφανίζει έσω και έξω κνημιαίο κόνδυλο, οι οποίοι συντάσσονται με τους μηριαίους κονδύλους στην άρθρωση του γόνατος. Σε εγκάρσια διατομή το σώμα της κνήμης έχει σχήμα τριγωνικό και εμφανίζει τρεις επιφάνειες (έσω, έξω και οπίσθια) και τρία χείλη (πρόσθιο, έσω, έξω ή μεσόστεο). Το πρόσθιο και έσω χείλος μαζί με την έσω επιφάνεια βρίσκονται υπό το δέρμα και είναι ψηλαφητά. Στο κάτω άκρο εντοπίζουμε στην έσω επιφάνεια τον έσω σφυρό, ενώ η κάτω αρθρική επιφάνεια για την σύνταξη με τον αστράγαλο έχει σχήμα εφιππιοειδή.

113 ΠΕΡΟΝΗ Η περόνη είναι το προς τα έξω λεπτό οστό της κνήμης, παρουσιάζει ένα άνω άκρο ή κεφαλή, σώμα και ένα κάτω άκρο. Το άνω άκρο ή κεφαλή, φέρει τη στυλοειδή απόφυση και αρθρική επιφάνεια για την σύνταξη με τον έξω κόνδυλο της κνήμης. Το σώμα της περόνης είναι μακρύ και λεπτό, έχει τέσσερα χείλη και τέσσερις επιφάνειες, το έσω ή μεσόστεο χείλος χρησιμεύει για την πρόσφυση του μεσόστεου υμένα. Στο κάτω άκρο της περόνης στην έξω επιφάνεια βρίσκεται το έξω σφυρό το οποίο είναι ακριβώς κάτω από το δέρμα και για αυτό είναι ψηλαφητό. Στην έσω επιφάνεια του έξω σφυρού υπάρχει αρθρική επιφάνεια για την σύνταξη με την έξω επιφάνεια του αστραγάλου.

114

115 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΤΑΡΣΟΣ: ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΣ, ΠΤΕΡΝΑ, ΣΚΑΦΟΕΙΔΕΣ, ΚΥΒΟΕΙΔΕΣ, ΤΡΙΑ ΣΦΗΝΟΕΙΔΗ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΑ (ΒΑΣΗ, ΣΩΜΑ, ΚΕΦΑΛΗ) ΦΑΛΑΓΓΕΣ ΔΑΚΤΥΛΩΝ

116 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Η πτέρνα Η πτέρνα είναι ένα ορθογώνιο οστό. Αποτελεί το μεγαλύτερο και ισχυρότερο οστό του άκρου ποδιού. Είναι επίσης το πρώτο οστό που οστεοποιείται και αρθρώνεται προς τα πάνω με τον αστράγαλο και προς τα εμπρός με το κυβοειδές οστό. Η πτέρνα βρίσκεται κάτω από τον αστράγαλο έτσι ώστε η πάνω επιφάνεια της έχει μία αρθρική επιφάνεια για αυτό το οστό. Κατά το πέμπτο έτος η οστέωση επιτελείται σε όλα τα οστά του ταρσού.

117 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Αστράγαλος Ο αστράγαλος έχει ένα σώμα, αυχένα και κεφαλή. Μοιάζει με ένα σαμάρι όταν το βλέπουμε από πίσω. Ο αστράγαλος επικάθεται πάνω στα πρόσθια 2/3 της πτέρνας. Επίσης αρθρώνεται με την κνήμη, την περόνη και το σκαφοειδές οστό. Η άνω επιφάνεια του αστραγάλου που έχει σχήμα σαμαριού δέχεται το βάρος του σώματος το οποίο μεταφέρεται διαμέσου της κνήμης.

118 Σκαφοειδές Το σκαφοειδές οστό είναι ένα αποπλατυσμένο, κυβοειδές με σχήμα σκάφους οστό. Αυτό βρίσκεται ανάμεσα στην κεφαλή του αστραγάλου και τα τρία σφηνοειδή οστά και παρουσιάζει επιφάνειες για την άρθρωση με κάθε ένα από αυτά. Εμφανίζει έξω επιφάνεια για την άρθρωση με το κυβοειδές οστό.

119 Κυβοειδές Αυτό το μάλλον σφηνοειδές οστό έχει σχήμα ανώμαλου κύβου και είναι το πιο εξωτερικό οστό του πρόσθιου στίχου του ταρσού. Προς τα πίσω παρουσιάζει μία αρθρική επιφάνεια για τη σύνταξη με την πτέρνα και μπροστά δύο επιφάνειες για τη σύνταξη με το τέταρτο και το πέμπτο μετατάρσιο οστό.

120 Σφηνοειδή οστά Τα σφηνοειδή οστά είναι τρία μικρά οστά, τα οποία προς τα πίσω συντάσσονται με το σκαφοειδές οστό και προς τα εμπρός με τα τρία πρώτα μετατάρσια οστά. Το σφηνοειδές σχήμα τους συμβάλλει σημαντικά στο σχηματισμό και τη διατήρηση του εγκάρσιου τόξου της ποδικής καμάρας του ποδιού. Τα οστά του ταρσού, σε αντίθεση με τα οστά του καρπού, αρχίζουν να οστεώνονται πριν από τη γέννηση. Πυρήνες οστέωσης υπάρχουν κατά τη γέννηση

121 Μετατάρσια οστά και φάλαγγες Τα μετατάρσια οστά και οι φάλαγγες των δακτύλων μοιάζουν με τα μετακάρπια οστά και τις φάλαγγες των δακτύλων του χεριού. Καθένα εμφανίζει κεφαλή, σώμα και βάση. Τα μετατάρσια αριθμούνται από τα έσω προς τα έξω. Το πρώτο μετατάρσιο οστό είναι μεγάλο και ισχυρό και έχει σημαντικό ρόλο στη στήριξη του βάρους του σώματος. Η κεφαλή εμφανίζει στην κάτω επιφάνεια της αύλακα, η οποία υποδέχεται τα σησαμοειδή οστά στον τένοντα του βραχέος καμπτήρα μυός του μεγάλου δακτύλου. Το πέμπτο μετατάρσιο εμφανίζει στη βάση του μια απόφυση, το φύμα, το οποίο μπορεί εύκολα να ψηλαφηθεί κατά μήκος του έξω χείλους του ποδιού. Στο φύμα αυτό προσφύεται ο τένοντας του βραχέος περονιαίου μυός. Κάθε δάκτυλο έχει τρεις φάλαγγες, εκτός από το μεγάλο δάκτυλο, που έχει μόνον δύο, συνολικά είναι 14, η πρώτη φάλαγγα του δακτύλου ονομάζεται κεντρική ή μετατάρσια, η δεύτερη μέση και η τρίτη περιφερική ή ονυχοφόρα.

122

123 Άρθρωση του ισχίου (πολυαξονική σφαιρικού τύπου άρθρωση) Αρθρικές επιφάνειες: κοτύλη του ανώνυμου οστού και κεφαλή του μηριαίου οστού Κινήσεις της άρθρωσης του ισχίου: κάμψη, έκταση, απαγωγή, προσαγωγή, έσω-έξω στροφή και περιαγωγή Σύνδεσμοι: Λαγονομηρικός, ηβομηρικός, ισχιομηρικός

124

125 Συγγενές εξάρθρημα του ισχίου Στις ΗΠΑ, περίπου 1,5 στα 1000 παιδιά γεννιούνται με συγγενές εξάρθρημα του ισχίου. Με την πρώιμη διάγνωση και θεραπεία, περίπου 96% των προσβεβλημένων παιδιών έχουν φυσιολογική λειτουργία του ισχίου. Τα κορίτσια προσβάλλονται συχνότερα από τα αγόρια. Περίπου το 60% των προσβεβλημένων παιδιών είναι πρωτότοκα, που μπορεί να σημαίνει ότι η μη τεταμένη μήτρα και τα κοιλιακά τοιχώματα περιορίζουν τις εμβρυικές κινήσεις. Η εξέταση Ortolani της απαγωγής των ισχίων επιβεβαιώνει τη διάγνωση.

126 Άρθρωση του Γόνατος Το γόνατο είναι η πιο καλά δομημένη άρθρωση του σώματος (διαξονική άρθρωση με κονδύλους) Αρθρικές επιφάνειες: μηριαίοι κόνδυλοι, κόνδυλοι της κνήμης και επιγονατίδα Κινήσεις της άρθρωσης του γόνατος: κάμψη, έκταση και κάποιες μικρές ολισθητικές κινήσεις έσω στροφής της κνήμης όταν βρίσκεται σε κάμψη. Σε πλήρη έκταση, το μηριαίο στρέφεται προς τα έσω ως προς την κνήμη Εξωαρθρικοί σύνδεσμοι: επιγονατιδικός σύνδεσμος, έξω πλάγιος σύνδεσμος, έσω πλάγιος σύνδεσμος, Τοξοειδής ιγνυακός σύνδεσμος, Λοξός ιγνυακός σύνδεσμος

127

128 Χιαστοί σύνδεσμοι της άρθρωσης του γόνατος Πρόσθιος χιαστός Έκφυση: Πρόσθιο τμήμα μεσοκονδύλιου βόθρου της κνήμης. Κατάφυση: έξω μηριαίος κόνδυλος Προφυλάσσει από την προς τα πίσω ολίσθηση του μηριαίου πάνω στην κνήμη και από την υπερέκταση Οπίσθιος χιαστός Έκφυση: Οπίσθιο τμήμα μεσοκονδύλιου βόθρου της κνήμης. Κατάφυση: έσω μηριαίος κόνδυλος Προφυλάσσει από την πρόσθια ολίσθηση του μηρού πάνω στην κνήμη, είναι βραχύτερος και ισχυρότερος από τον πρόσθιο, τεντώνεται κατά την διάρκεια της κάμψης.

129 Ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι κοινός τραυματισμός στον αθλητισμό, συνήθως σχετιζόμενος με απότομες στροφές, όταν το γόνατο περιστρέφεται ενώ το άκρο πόδι είναι σταθερά καθηλωμένο στο έδαφος. Ο ασθενής μπορεί να ακούσει έναν υπόκωφο ήχο και να αισθανθεί μια αίσθηση ρήξης που σχετίζεται με οξύ πόνο. Όταν υπάρχει αστάθεια του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, η κνήμη μετακινείται προς τα μπρος (φυσιολογικά ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος περιορίζει την υπερέκταση του γόνατος).

130 Μηνίσκοι της άρθρωσης του γόνατος Έσω και Έξω Μηνίσκος είναι ινοχόνδρινοι δίσκοι πάνω στην αρθρική επιφάνεια της κνήμης. Ενεργούν σαν αποσβέστες των κραδασμών, μειώνουν τις τριβές κι επειδή έχουν σχήμα C, ονομάζονται ημισεληνοειδείς χόνδροι.

131 Κνημοπερονιαίες αρθρώσεις Άνω κνημοπερονιαία άρθρωση: η κεφαλή της περόνης αρθρώνεται με την έξω επιφάνεια του έξω κονδύλου της κνήμης. Κάνω κνημοπερονιαία άρθρωση: η έσω επιφάνεια του κάτω άκρου της περόνης αρθρώνεται με το κάτω άκρο της κνήμης.

132

133 Ποδοκνημική άρθρωση Αρθρικές επιφάνειες: έξω σφυρό περόνης, κάτω άκρο κνήμης με δύο αρθρικές επιφάνειες (κάτω επιφάνεια, έσω σφυρό) και τον αστράγαλο. Κινήσεις της άρθρωσης: α) ραχιαία και πελματιαία κάμψη του άκρου ποδιού, β) μερική στροφή, απαγωγή και προσαγωγή όταν το άκρο πόδι είναι σε πελματιαία κάμψη

134

135 Αρτηριακή παροχή κάτω άκρου Αορτή Κοινή Λαγόνια αρτηρία Έξω Λαγόνια αρτηρία Κοινή Μηριαία αρτηρία (δίνει μεγάλο κλάδο στο μηρό την εν τω βάθει Μηριαία αρτηρία ) Επιπολής Μηριαία αρτηρία Ιγνυακή αρτηρία Πρόσθια Κνημιαία αρτηρία και Οπίσθια Κνημιαία αρτηρία (δίνει μεγάλο κλάδο στην κνήμη την περονιαία αρτηρία) Ραχιαία του ποδός αρτηρία (είναι η συνέχεια της πρόσθιας κνημιαίας αρτηρίας ) και Έσω Έξω Πελματιαίες Αρτηρίες (κλάδοι της οπίσθιας κνημιαίας αρτηρίας) Πελματιαίο αρτηριακό τόξο

136

137

138

139

140 ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΚΑΤΩ ΑΚΡΟΥ Επιπολής και Εν Τω Βάθει Φλεβικό δίκτυο Επιπολής Φλεβικό Δίκτυο Μείζον Σαφηνής Φλέβα και Ελάσσων Σαφηνής Φλέβα Μείζον Σαφηνής Φλέβα (η επιμηκέστερη φλέβα του σώματος) ανέρχεται από το άκρο πόδι (έσω σφυρό) ως την βουβωνική χώρα και εκβάλει στη μηριαία φλέβα, έχει βαλβίδες(10-20) και επικοινωνεί στη διαδρομή της με το εν τω βάθει φλεβικό δίκτυο με τις διατιτρώσες-αναστομωτικές φλέβες Ελάσσων Σαφηνής Φλέβα ξεκινάει από το έξω σφυρό και εκβάλει στη ιγνυακή φλέβα, έχει βαλβίδες. Παθολογία: δημιουργία των κιρσοειδών φλεβών (κιρσοί). Χρησιμοποιούνται και σαν φλεβικά μοσχεύματα

141

142

143 ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΑΚΡΟΥ Κάτω Κοίλη Φλέβα Κοινή Λαγόνια φλέβα Έξω Λαγόνια φλέβα Κοινή Μηριαία φλέβα (εκβάλλουν εν τω βάθει μηριαία φλέβα και μείζον σαφηνής φλέβα) Ιγνυακή φλέβα (εκβάλλει η ελάσσων σαφηνής) Πρόσθια Κνημιαία φλέβα και Οπίσθια Κνημιαία φλέβα (εκβάλλει η περονιαία φλέβα) Εν τω Βάθει φλέβες του άκρου ποδός

144 Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση Αν και η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος, οι φλέβες του κάτω άκρου προσβάλλονται συχνότερα. Τρία κύρια γεγονότα συμμετέχουν στην παθογένεση και την εμφάνιση του κινδύνου για την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση: Στάση του αίματος, Βλάβη του ενδοθηλίου του τοιχώματος, Υπερπηκτικότητα. Κλινικοί παράγοντες κινδύνου για την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση είναι: Μετεγχειρητική ακινησία, Αγγειακό τραύμα, Λοίμωξη, Παράλυση, Κακοήθεια, Κύηση. Μηριαίος δακτύλιος Είναι το μικρό ανώτερο στόμιο του μηριαίου πόρου (1 εκ.) περνούν λεμφαγγεία που συνδέουν τους βουβωνικούς με τους έξω λαγόνιους λεμφαδένες Τα τέσσερα όρια του μηριαίου δακτυλίου είναι: έξω: μηριαία φλέβα, έσω: βοθριαίος σύνδεσμος, πίσω: περιτονία του κτενίτη μυ και μπροστά: βουβωνικός σύνδεσμος Ο μηριαίος δακτύλιος είναι μια ευένδοτη θέση του κοιλιακού τοιχώματος και μπορεί να δημιουργηθεί μηροκήλη.

145

146

147 Μέγας γλουτιαίος, Μέσος γλουτιαίος, Μικρός γλουτιαίος, Απιοειδής, Έσω θυροειδής, Άνω δίδυμος, Κάτω δίδυμος, Τετράγωνος μηριαίος. ΕΞΩ ΜΥΕΣ ΤΗΣ ΠΥΕΛΟΥ

148 Μέγας Γλουτιαίος Έκφυση: έξω επιφάνεια λαγόνιου οστού, οπίσθια επιφάνεια ιερού οστού και κόκκυγα Κατάφυση: λαγονοκνημιαία ταινία η οποία προσφύεται στον έξω μηριαίο κόνδυλο Νεύρωση: κάτω γλουτιαίο νεύρο Ενέργεια: εκτείνει το μηρό, βοηθάει στην ανύψωση του κορμού όταν ο μηρός είναι σε κάμψη.

149

150