ΑΝΑΛΥΣΗ - ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2009

Transcript

1 ΑΝΑΛΥΣΗ - ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 29

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΣΕΛ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΕΓΧΥΣΗ «ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ» ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ Υ/Η ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΟΤΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...17 Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ

3 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1.1 Στο παρόν αναλύονται και τεκµηριώνονται ορισµένες σηµαντικές στρεβλώσεις της Ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και των τιµών εκκαθάρισης αυτής κατά παράβαση των διατάξεων του Κώδικα ιαχείρισης του Συστήµατος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας του Μαΐου 25 (εφεξής Κ Σ&ΣΗΕ), οι οποίες παρατηρήθηκαν από την Εταιρεία µας κατά το ηµερολογιακό έτος 29. Όλες οι εν θέµατι στρεβλώσεις οδήγησαν τελικά στη τεχνητή µείωση της εκ των υστέρων Οριακής Τιµής του Συστήµατος (εφεξής ΟΤΣ) για κάθε Περίοδο Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα, δηλαδή των τιµών εκκαθάρισης της αγοράς όπως υπολογίζονται βάσει του εκ των υστέρων καταρτιζόµενου προγράµµατος λειτουργίας της αγοράς κατά το Άρθρο 326 παράγραφος 3 του Κ Σ&ΣΗΕ (εφεξής «εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς»), και εντοπίζονται συστηµατικά και κατ εξακολούθηση σε ώρες και µήνες που επηρέασαν περισσότερο τις τιµές αυτές. 1.2 Ειδικότερα, µε την ανάλυση που ακολουθεί τεκµηριώνονται οι στρεβλώσεις της Ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας κατά το κρίσιµο διάστηµα, οι οποίες παρατίθενται ακολούθως επιγραµµατικά: Για τους µισούς µήνες του 29, η πραγµατική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος ήταν σε σηµαντικό βαθµό µικρότερη ακόµα και από τη δηλωθείσα ως «υποχρεωτική» παραγωγή των µονάδων αυτών. Αθροιστικά δε για όλους τους µήνες του 29, η πραγµατική συνολική παραγωγή των παραπάνω µονάδων ήταν µικρότερη κατά 14,2% από αυτή που καθορίστηκε στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς Κατά το 29, ιδιαίτερα από τον Φεβρουάριο και µετά, µεγάλο µέρος της παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος που δηλώθηκε και προγραµµατίστηκε ως «υποχρεωτική» (ήτοι το 12,9% αυτής για όλο το έτος) δεν παρήχθη στην πραγµατικότητα, ήταν δηλαδή πλασµατική. Για δε πάρα πολύ µεγάλο ποσοστό των ωρών του ιδίου έτους (ήτοι το 36,7% αυτών), η δηλωθείσα και προγραµµατισθείσα «υποχρεωτική» έγχυση ενέργειας από τις µονάδες αυτές, παρότι επηρέασε την ηµερήσια αγορά ενέργειας και τις ΟΤΣ εκκαθάρισης αυτής, ήταν εν µέρει πλασµατική Η ανωτέρω πλασµατική «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος από τον Φεβρουάριο του 29 και µετά συνέπεσε συστηµατικά και κατ εξακολούθηση κυρίως µε τις ώρες υψηλού Φορτίου κάθε Ηµέρας Κατανοµής του αντίστοιχου διαστήµατος του 29, όταν δηλαδή οι αναµενόµενες τιµές της χονδρεµπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι υψηλότερες λόγω αυξηµένης ζήτησης Πέραν της ανωτέρω «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, η οποία για όλους τους µήνες του 29 δεν υλοποιήθηκε στην πραγµατικότητα κατά πολύ µεγάλο µέρος της, κατά την κατάρτιση των εκ των προτέρων Προγραµµάτων ΗΕΠ και των εκ των υστέρων Προγραµµάτων Αγοράς ενσωµατώθηκαν στα Προγράµµατα αυτά πρόσθετες ποσότητες παραγόµενης ηλεκτρικής ενέργειας από Υδροηλεκτρικές Μονάδες µε µηδενική τιµή ενέργειας (ως εάν ήταν και αυτές «υποχρεωτικές») κατά τρόπο καταχρηστικό και αντίθετο προς τις σχετικές διατάξεις του Κ Σ&ΣΗΕ, ποσότητες οι οποίες επίσης δεν εγχύθηκαν στο Σύστηµα, στο συντριπτικό ποσοστό τους Συστηµατικά και κατ εξακολούθηση κατά το 29, ιδίως µετά τον Φεβρουάριο, υπήρχε παραπλανητική για τους Συµµετέχοντες στην αγορά εκ των προτέρων δήλωση του Φορτίου Άντλησης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος. Η δε ένταξη του φορτίου αυτού γινόταν κατά την πραγµατική λειτουργία του Συστήµατος, χωρίς διαφάνεια, σε αντίθεση προς τα εκ των προτέρων Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής και κατά παράβαση των διαδικασιών που καθορίζονται στον Κ Σ&ΣΗΕ, αλλά και σε αντίθεση προς τις αρχές του Κ Σ&ΣΗΕ περί µεθοδικής βελτιστοποίησης του κοινωνικού πλεονάσµατος Συστηµατικά και κατ εξακολούθηση κατά το 29 το Φορτίο Άντλησης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος δεν συµπεριλαµβανόταν στο συνολικό 3

4 φορτίο του Συστήµατος, βάσει του οποίου καταρτιζόταν το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς και καθορίζονταν η εκ των υστέρων Οριακή Τιµή του Συστήµατος (ΟΤΣ) για κάθε Περίοδο Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα. ηλαδή, η εν λόγω ΟΤΣ υπολογιζόταν µε τεχνητά µειωµένο Φορτίο, δηλαδή ζήτηση Πέραν του Φορτίου Άντλησης, επίσης κατ εξακολούθηση το 29 υπήρχε πρόσθετη διαφορά (κατά κανόνα έλλειµµα) του Φορτίου του Συστήµατος που λαµβάνονταν υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, έναντι του πραγµατικού Φορτίου του Συστήµατος. Η δε µέση τιµή της πρόσθετης αυτής διαφοράς, όπως και οι µέγιστες παρατηρούµενες τιµές της, αυξάνονταν κατά τις ώρες υψηλού Φορτίου, όταν δηλαδή οι αναµενόµενες τιµές της χονδρεµπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι (υπό κανονικές συνθήκες) υψηλότερες λόγω αυξηµένης ζήτησης Σε επίπεδο µείγµατος καυσίµου των Κατανεµόµενων Μονάδων Παραγωγής, τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς καθώς και οι εκ των υστέρων ΟΤΣ κατά το έτος 29 δεν αντανακλούν το πραγµατικό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Η δε πραγµατική λειτουργία των µονάδων αυτών διέφερε σηµαντικότατα από τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, αλλά και από τα Προγράµµατα Κατανοµής, τα οποία αποβλέπουν στη βελτιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους, και κατά συνέπεια αύξησε αδικαιολόγητα το πραγµατικό συνολικό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά το κρίσιµο διάστηµα χωρίς αυτό να αποτυπώνεται στις τιµές της αγοράς Η δε πραγµατική λειτουργία των Κατανεµόµενων Μονάδων Παραγωγής διέφερε σηµαντικότατα κατά το 29 από τα Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής κατά τρόπο συστηµατικό ανά κατηγορία µονάδων, µε τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των διαφορών να έχουν ως εξής: (i) (ii) οι Κατανεµόµενες Μονάδες Παραγωγής χαµηλού µεταβλητού κόστους (Λιγνιτικές και Υδροηλεκτρικές, αλλά και Φυσικού Αερίου βάσης για τους µισούς µήνες του έτους 29) δεν είχαν τη διαθεσιµότητα που λαµβάνονταν υπόψη στα εν λόγω Προγράµµατα και δεν παρήγαγαν τις προγραµµατισµένες ποσότητες ενέργειας, όσον αφορά στις Κατανεµόµενες Μονάδες Παραγωγής υψηλού µεταβλητού κόστους (Πετρελαϊκές και Φυσικού Αερίου χαµηλού βαθµού απόδοσης), παρήγαγαν σηµαντικά περισσότερη ενέργεια από την καθοριζόµενη στα Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής καθώς και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, γεγονός που καταδεικνύει ότι είτε η αναγκαιότητά τους ενσωµατώνεται συστηµατικά ελλιπώς στους τεχνικούς περιορισµούς που λαµβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση των Προγραµµάτων αυτών, και κατά συνέπεια δεν αντανακλάται επαρκώς στην ΟΤΣ, είτε γίνεται συστηµατικά καταχρηστική ένταξή τους κατά την πραγµατική λειτουργία του Συστήµατος χωρίς να λαµβάνεται υπόψη το αντίστοιχο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, (iii) το πραγµατικό συνολικό κόστος παραγωγής ήταν κατά το 29 προφανώς υψηλότερο από αυτό που αντανακλάται στις ΟΤΣ βάσει των οποίων έγινε η εκκαθάριση των συναλλαγών Συστηµατικά και κατ εξακολούθηση το 29 η ιαθέσιµη Ισχύς των Λιγνιτικών Μονάδων που δηλωνόταν στον ΗΕΠ και ενσωµατωνόταν στα εκ των προτέρων Προγράµµατα ΗΕΠ ήταν κατά πολύ υψηλότερη της Πραγµατικά ιαθέσιµης Ισχύος αυτών των µονάδων. 2 Ε ΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 2.1 Πηγές δεδοµένων Η παρούσα ανάλυση βασίζεται αποκλειστικά στα εξής επίσηµα στοιχεία που αφορούν στο κρίσιµο διάστηµα, δηλαδή από 1ης Ιανουαρίου έως και την 31η εκεµβρίου 29, 4

5 και δηµοσιοποιούνται στην ιστοσελίδα του ΕΣΜΗΕ προς ενηµέρωση των Συµµετεχόντων: (i) (ii) (iii) (iv) (v) (vi) (vii) τα εκ των προτέρων Προγράµµατα ΗΕΠ για τις Ηµέρες Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα, οι Προβλεπόµενες Οριακές Τιµές του Συστήµατος για τις Περιόδους Κατανοµής των Ηµερών Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα, τα Προγράµµατα Κατανοµής Φορτίου για τις Ηµέρες Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα, τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς για τις Ηµέρες Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα, οι εκ των υστέρων Οριακές Τιµές του Συστήµατος για τις Περιόδους Κατανοµής των Ηµερών Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα, τα δεδοµένα του συστήµατος SCADA του ΕΣΜΗΕ για την πραγµατική λειτουργία των Μονάδων Παραγωγής, του Φορτίου του Συστήµατος και της λειτουργίας των διεθνών διασυνδέσεων κατά το κρίσιµο διάστηµα, τα οποία µετά από διαδικασία ελέγχου και επιβεβαίωσης δηµοσιοποιούνται επίσης στην ιστοσελίδα του ΕΣΜΗΕ, και τα «Μηνιαία ελτία Ενέργειας» τα οποία καταρτίζονται από τον ΕΣΜΗΕ, αφορούν στο κρίσιµο διάστηµα και αναρτώνται επίσης στην ιστοσελίδα του. 2.2 Βασικοί πίνακες δεδοµένων Σύµφωνα µε τα στοιχεία των ανωτέρω Μηνιαίων ελτίων Ενέργειας, η πραγµατική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά το έτος 29 αναλύεται ανά µήνα και τύπο πρωτογενούς ενέργειας σύµφωνα µε τον Πίνακα 1. Το υπόλοιπο φορτίο κάθε µηνός καλύπτεται από το καθαρό ισοζύγιο εισαγωγών / εξαγωγών Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιοποιεί επίσης αναλυτικά στοιχεία που καταγράφονται από το σύστηµα SCADA για κάθε Περίοδο Κατανοµής (µετά την εφαρµογή διαδικασίας ελέγχου και επιβεβαίωσης), όσον αφορά στη λειτουργία κάθε Μονάδας Παραγωγής που συνδέεται στο Σύστηµα, στη λειτουργία κάθε διασύνδεσης µε σύστηµα άλλης χώρας, στη λειτουργία των Μονάδων Άντλησης, και στο Φορτίο του Συστήµατος. Από τα στοιχεία αυτά του συστήµατος SCADA επιβεβαιώνονται πλήρως τα στοιχεία που παρατίθενται στα Μηνιαία ελτία Ενέργειας του ΕΣΜΗΕ. Συγκεκριµένα, στον Πίνακα 2 καταγράφονται αθροιστικά τα στοιχεία του συστήµατος SCADA, τα οποία ταυτίζονται µε τα στοιχεία του Πίνακα Τα ως άνω στοιχεία του συστήµατος SCADA του Πίνακα 2 καταγράφονται πιο αναλυτικά στον Πίνακα 3, όπου η παραγωγή των Κατανεµόµενων Μονάδων Φυσικού Αερίου (στήλη Γ στον Πίνακα 2) διαχωρίζεται στην παραγωγή: (a) των Κατανεµόµενων Μονάδων Φυσικού Αερίου ιδιοκτησίας της ΕΗ Α.Ε. οι οποίες έχουν συγκριτικά υψηλό βαθµό απόδοσης και χρησιµοποιούνται ως µονάδες βάσης, ήτοι των µονάδων «Λαύριο IV» ή «Μεγάλο Λαύριο», «Λαύριο V» και «Κοµοτηνή» (στήλη Γ1 στον Πίνακα 3), (b) των Κατανεµόµενων Μονάδων Φυσικού Αερίου οι οποίες ήταν υπό τον έλεγχο της ΕΗ Α.Ε. κατά το 29 και έχουν συγκριτικά χαµηλό βαθµό απόδοσης (χρησιµοποιούνται κατά τις αιχµές του Φορτίου), ήτοι των µονάδων «ΑΗΣΑΓ 8», «ΑΗΣΑΓ 9» (ή «Άγιος Γεώργιος» 8 ή 9 αντίστοιχα), «ΗΡΩΝ Θερµοηλεκτρική» Μονάδες 1 έως και 3, «Λαύριο ΙΙΙ» ή «Μικρό Λαύριο» (στήλη Γ2 στον Πίνακα 3), 5

6 (c) των Κατανεµόµενων Μονάδων Φυσικού Αερίου άλλων Παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, ήτοι των Μονάδων Παραγωγής «Ενεργειακή Θεσσαλονίκης» και «Αλουµίνιον» (στήλη Γ3 στον Πίνακα 3). Το άθροισµα των στηλών Γ1, Γ2 και Γ3 του Πίνακα 3 ανά µήνα φαίνεται στη στήλη Γt. Αντίστοιχη επεξεργασία έγινε για τα στοιχεία της παραγωγής των Μονάδων Παραγωγής ανά Περίοδο Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα, σύµφωνα µε το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς κάθε Ηµέρας Κατανοµής για το 29, βάσει του οποίου καθορίζονται οι τιµές εκκαθάρισης της ηµερήσιας χονδρεµπορικής αγοράς, δηλαδή οι εκ των υστέρων Οριακές Τιµές του Συστήµατος για τις Περιόδους Κατανοµής κάθε Ηµέρας Κατανοµής Στον Πίνακα 4 φαίνεται η παραγωγή ενέργειας ανά µήνα και τύπο Μονάδων Παραγωγής, σύµφωνα µε τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς του 29. Στον Πίνακα αυτό, για τις Υδροηλεκτρικές Μονάδες καταγράφεται επίσης (στη στήλη 2) και η «υποχρεωτική» παραγωγή αυτών κατά το Άρθρο 28 του Κ Σ&ΣΗΕ, όπως αυτή δηλώθηκε και ελήφθη υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς του 29. Στη στήλη Ι του Πίνακα 4 καταγράφεται επίσης η εκ των υστέρων µέση ΟΤΣ ανά µήνα του έτους ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΕΓΧΥΣΗ «ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ» ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ Υ/Η ΜΟΝΑ ΕΣ 3.1 Γενική διαπίστωση πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής Υ/Η Μονάδων Για λόγους εύκολης σύγκρισης µεταφέρονται στον Πίνακα 5 τα ακόλουθα στοιχεία περί της παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος: (i) (ii) (iii) (iv) στη στήλη Α του Πίνακα 5, τα στοιχεία της συνολικής παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, σύµφωνα µε τα Μηνιαία ελτία Ενέργειας του ΕΣΜΗΕ (από τη στήλη του Πίνακα 1), στη στήλη Β του Πίνακα 5, τα στοιχεία της συνολικής πραγµατικής παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, σύµφωνα µε τα στοιχεία του συστήµατος SCADA του ΕΣΜΗΕ (από τη στήλη του Πίνακα 2), στη στήλη Γ του Πίνακα 5, τα στοιχεία της συνολικής παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, σύµφωνα µε τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς (από τη στήλη 1 του Πίνακα 4), στη στήλη του Πίνακα 5, τα στοιχεία της «υποχρεωτικής» κατά το Άρθρο 28 του Κ Σ&ΣΗΕ παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, σύµφωνα µε τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς (από τη στήλη 2 του Πίνακα 4) Γίνεται άµεσα φανερό ότι υπάρχει σηµαντικό έλλειµµα στην πραγµατική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος, δηλαδή, η πραγµατική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών αυτών Μονάδων ήταν σηµαντικά µικρότερη από αυτή που συµπεριλήφθηκε στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς Στις στήλες Ε1 και Ε2 του Πίνακα 5, υπολογίζεται το ανά µήνα έλλειµµα της πραγµατικής παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων έναντι της συνολικής παραγωγής των µονάδων αυτών που συµπεριλήφθηκε στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς Στις στήλες ΣΤ1 και ΣΤ2 του Πίνακα 5, υπολογίζεται το ανά µήνα έλλειµµα της πραγµατικής παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων έναντι της δηλωθείσας ως «υποχρεωτικής» και συµπεριληφθείσας στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς Στο ιάγραµµα 1 φαίνονται αντιστοίχως για κάθε µήνα του 29: 6

7 (a) η δηλωθείσα και συµπεριληφθείσα στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, (b) η συνολική παραγωγή των ίδιων µονάδων, σύµφωνα µε τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, καθώς και η υπολογιζόµενη εξ αφαιρέσεως πρόσθετη παραγωγή των ιδίων µονάδων πέραν της «υποχρεωτικής», και (c) η πραγµατική συνολική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων σύµφωνα µε τα Μηνιαία ελτία Ενέργειας του ΕΣΜΗΕ και τα στοιχεία του συστήµατος SCADA. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΡΩΤΟ: Για τους µισούς µήνες του 29, η πραγµατική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος ήταν σε σηµαντικό βαθµό µικρότερη ακόµα και από τη δηλωθείσα ως «υποχρεωτική» παραγωγή των µονάδων αυτών. Αθροιστικά δε για όλους τους µήνες του 29, η πραγµατική συνολική παραγωγή των παραπάνω µονάδων ήταν µικρότερη κατά 14,2% από αυτή που καθορίστηκε στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς. 3.2 Ύψος πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής Υ/Η Μονάδων Η επίδραση της «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος στην αγορά είναι σηµαντικότατη και βασίζεται στο γεγονός ότι η εν λόγω ενέργεια προσφέρεται µε µηδενική τιµή και εγχέεται υποχρεωτικά, µειώνοντας ισόποσα τη συνολική ζήτηση Φορτίου. Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε αλλοίωση των πραγµατικών στοιχείων για την «υποχρεωτική» λειτουργία των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, θα είχε άµεσες συνέπειες στην ηµερήσια αγορά και στις τιµές εκκαθάρισης αυτής Για τον λόγο αυτό άλλωστε στον Κ Σ&ΣΗΕ δίνεται ιδιαίτερη σηµασία (ιδίως στο Άρθρο 28) στα εξής: (a) στους συγκεκριµένους και αποκλειστικούς λόγους για τους οποίους δύναται να χαρακτηρίζεται η έγχυση ορισµένης ποσότητας ενέργειας από Υδροηλεκτρικές Μονάδες για κάθε συγκεκριµένη Περίοδο Κατανοµής ως «υποχρεωτική»1, καθώς και στις υποχρεώσεις παροχής σχετικής τεκµηρίωσης και ενηµέρωσης, (b) στη διαφάνεια, η οποία πρέπει να διέπει την «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων (έγκαιρη και έγκυρη παροχή πληροφοριών σε όλους τους Συµµετέχοντες µέσω του ΕΣΜΗΕ), (c) στις αρµοδιότητες των αρµόδιων φορέων για τον προγραµµατισµό και την εποπτεία της «υποχρεωτικής» λειτουργίας των Υδροηλεκτρικών Μονάδων (ήτοι Γ.Γ. Περιφέρειας και ΕΣΜΗΕ) Η «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων δηλώνεται από τον υπόχρεο Παραγωγό και συµπεριλαµβάνεται από τον ΕΣΜΗΕ στο Πρόγραµµα ΗΕΠ (κατόπιν ελέγχου της τεκµηρίωσης) και στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς, για κάθε Περίοδο Κατανοµής βάσει της ανωτέρω δήλωσης. Είναι δηλαδή προφανές ότι εφόσον ορισµένη παραγωγή από Υδροηλεκτρικές Μονάδες δηλώνεται ως «υποχρεωτική», δεν νοείται η παραγωγή αυτή να µην πραγµατοποιείται τελικά την Περίοδο Κατανοµής που αφορά, καθώς: 1 Σηµαντική σηµείωση: Επισηµαίνεται ότι µόλις τον Ιανουάριο του 21 συµπεριλήφθηκε στους λόγους χαρακτηρισµού κάποιου µέρους της παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων ως «υποχρεωτικής», η «οικολογική παροχή» και µάλιστα µε τροποποίηση του Κ Σ&ΣΗΕ, η οποία χαρακτηρίζεται ως ελλιπής καθώς συµπεριλήφθηκε µόνον στην παράγραφο 2 του Άρθρου 28 χωρίς να συµπεριληφθεί και να αναλύεται περαιτέρω στις λοιπές παραγράφους του ιδίου Άρθρου, όπου καθορίζονται οι αντίστοιχες υποχρεώσεις των υπόχρεων Παραγωγών περί τεκµηρίωσης και ενηµέρωσης. 7

8 (a) έχει χαρακτηριστεί τεκµηριωµένα ως «υποχρεωτική» για πολύ συγκεκριµένους λόγους εκτός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της λειτουργίας του Συστήµατος, δηλαδή µη δυνάµενη να αποφευχθεί ή να αναβληθεί, (b) έχει προσφερθεί στην αγορά µε µηδενική τιµή, επηρεάζοντας έτσι δραστικά την ένταξη των λοιπών Μονάδων Παραγωγής στον ΗΕΠ καθώς και την εκ των υστέρων ΟΤΣ εκκαθάρισης της αγοράς, (c) αν η ενέργεια αυτή δεν εγχυθεί κατά την ώρα και ηµέρα που προγραµµατίστηκε, θα αυξήσει την ενέργεια που «υποχρεωτικά» πρέπει να εγχυθεί στο µέλλον, αλλοιώνοντας έτσι εκ νέου τις τιµές εκκαθάρισης της αγοράς Λόγω της ως άνω σηµασίας του θέµατος για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, έγινε συγκριτική διερεύνηση µεταξύ της πραγµατικής συνολικής παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος και της συµπεριληφθείσας στην αγορά (στα Προγράµµατα ΗΕΠ και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς) ως «υποχρεωτικής» παραγωγής των ιδίων µονάδων για κάθε ώρα (Περίοδο Κατανοµής) του έτους Τα αποτελέσµατα φαίνονται στον Πίνακα 6 και συνοψίζονται ως εξής: (i) (ii) (iii) σε ετήσια βάση, το 12,9% της «υποχρεωτικής» έγχυσης ενέργειας των Υδροηλεκτρικών Μονάδων δηλώθηκε και συµπεριλήφθηκε στα Προγράµµατα ΗΕΠ και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς (µε µηδενική τιµή) αλλά δεν παρήχθη ποτέ στην πραγµατικότητα, ήταν δηλαδή πλασµατική, από τον Φεβρουάριο 29 η δήλωση στην αγορά πλασµατικών «υποχρεωτικών» νερών και η ενσωµάτωσή τους στα Προγράµµατα ΗΕΠ και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, αυξήθηκε σηµαντικότατα, για το 36,7% των ωρών του έτους 29, δηλαδή για περισσότερες από µία στις τρεις ώρες του 29, υπήρξε πλασµατική «υποχρεωτική» έγχυση Υδροηλεκτρικών Μονάδων, δηλαδή η πραγµατική συνολική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων ήταν µικρότερη ακόµη και από την «υποχρεωτική» έγχυση που δηλώθηκε και προγραµµατίστηκε στην αγορά. Στο ιάγραµµα 2 φαίνεται ο αριθµός των ωρών του 29 για τις οποίες η πλασµατική «υποχρεωτική» έγχυση των Υδροηλεκτρικών Μονάδων ήταν µεγαλύτερη από µία συγκεκριµένη ποσότητα: π.χ. για 1278 ώρες του 29 η πραγµατική συνολική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων ήταν τουλάχιστον 2 µικρότερη από αυτή που δηλώθηκε και προγραµµατίστηκε ως «υποχρεωτική» στην αγορά. (iv) από τον Φεβρουάριο 29 τόσο οι απόλυτες ποσότητες της πλασµατικής «υποχρεωτικής» ενέργειας των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, όσο και το ποσοστό αυτής επί της συνολικής προγραµµατισθείσας «υποχρεωτικής» ενέργειας ανά µήνα, παρουσιάζονται αυξηµένα, ιδίως κατά τους µήνες που θα ήταν ευλόγως αναµενόµενο να αυξηθούν οι ΟΤΣ εκκαθάρισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. 8

9 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΥΤΕΡΟ: Κατά το 29, ιδιαίτερα από τον Φεβρουάριο και µετά, µεγάλο µέρος της παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος που δηλώθηκε και προγραµµατίστηκε στην αγορά ως «υποχρεωτική» (ήτοι το 12,9% αυτής για όλο το έτος) δεν παρήχθη ποτέ στην πραγµατικότητα, ήταν δηλαδή πλασµατική. Για δε πάρα πολύ µεγάλο ποσοστό των ωρών του ιδίου έτους (ήτοι το 36,7% αυτών), η δηλωθείσα και προγραµµατισθείσα «υποχρεωτική» έγχυση ενέργειας από τις µονάδες αυτές, παρότι επηρέασε την ηµερήσια αγορά ενέργειας και τις ΟΤΣ εκκαθάρισης αυτής, ήταν εν µέρει πλασµατική. 3.3 ιακύµανση πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής Υ/Η Μονάδων Από τα ανωτέρω διακρίνεται ότι η δήλωση και ενσωµάτωση στην αγορά (στα Προγράµµατα ΗΕΠ και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς) πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής από Υδροηλεκτρικές Μονάδες ήταν αυξηµένη κατά τους µήνες που θα αναµένετο εύλογα αύξηση των τιµών εκκαθάρισης της αγοράς. Προκειµένου να διερευνηθεί περαιτέρω ο στοχευµένος χαρακτήρας της δήλωσης και ενσωµάτωσης στην αγορά πλασµατικών «υποχρεωτικών» εγχύσεων από Υδροηλεκτρικές Μονάδες, πραγµατοποιήθηκε για κάθε µήνα του 29 στατιστική ανάλυση της πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος, ανά ώρα (δηλαδή ανά Περίοδο Κατανοµής) της Ηµέρας Κατανοµής και ανά Ηµέρα Κατανοµής της κάθε εβδοµάδας του έτους Στα ιαγράµµατα 3 έως και 26 φαίνεται για κάθε µήνα του 29, διακριτά για τις ηµέρες της εβδοµάδας ευτέρα έως και Σάββατο και τις Κυριακές, η µέση τιµή ανά ώρα της ηµέρας των εξής τριών µεγεθών: (a) της συνολικής «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων που δηλώθηκε και προγραµµατίσθηκε στην αγορά, όπως προκύπτει από τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, (b) της «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων που πράγµατι εγχύθηκε στο Σύστηµα, όπως προκύπτει από το σύστηµα SCADA του ΕΣΜΗΕ, δηλαδή του µέρους της «υποχρεωτικής» παραγωγής που καλύφθηκε από τη συνολική πραγµατική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος, (c) της πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, η οποία ενώ δηλώθηκε και προγραµµατίσθηκε στην αγορά, επηρεάζοντας τόσο την εκ των προτέρων Προβλεπόµενη Οριακή Τιµή του Συστήµατος όσο και την εκ των υστέρων ΟΤΣ εκκαθάρισης της αγοράς, δεν υλοποιήθηκε ποτέ στην πραγµατικότητα Από τη συγκριτική µελέτη των ως άνω ιαγραµµάτων 3 έως και 26 προκύπτουν τα εξής βασικά συµπεράσµατα: (i) από τον Φεβρουάριο του 29 και για τους υπόλοιπους µήνες του έτους υπήρξε συστηµατική δήλωση και προγραµµατισµός στα Προγράµµατα ΗΕΠ και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς (εκ των οποίων προέκυψαν οι ΟΤΣ εκκαθάρισης της αγοράς,) πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής Υδροηλεκτρικών Μονάδων, (ii) η πλασµατική «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων συνέπεσε συστηµατικά και κατ εξακολούθηση κυρίως µε τις ώρες υψηλού Φορτίου κάθε Ηµέρας Κατανοµής του αντίστοιχου διαστήµατος του 29. Χαρακτηριστικά: (A) η ανά ώρα µέση πλασµατική «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων είναι σαφώς µεγαλύτερη κατά τις ώρες αυξηµένου Φορτίου του Συστήµατος, δηλαδή της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, για τις οποίες είναι ευλόγως αναµενόµενο να αυξάνονται οι τιµές της αγοράς λόγω αυξηµένης ζήτησης, 9

10 (B) (C) (D) (E) για τους θερινούς µήνες του 29 η ανά ώρα µέση πλασµατική «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων είναι µεγαλύτερη κατά την µεσηµβρινή αιχµή του Φορτίου, όπως και το Φορτίο (και οι αναµενόµενες τιµές της αγοράς) βάσει ζήτησης, για τους χειµερινούς µήνες του 29 η ανά ώρα µέση πλασµατική «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων «µετακινείται» προς τη βραδινή αιχµή του Φορτίου, όπως και το Φορτίο (και βέβαια οι υψηλότερες αναµενόµενες τιµές της αγοράς) επίσης βάσει ζήτησης, η ηµερήσια διακύµανση της µέσης πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων διαφέρει µεταξύ των ηµερών ευτέρα έως Σάββατο και των Κυριακών, ώστε να ακολουθεί τις αντίστοιχες καµπύλες (ζήτησης) Φορτίου, για τις Κυριακές των µηνών του έτους µε υψηλό νυχτερινό Φορτίο (δηλαδή τις πρώτες πρωινές ώρες) αντιστοίχως αυξηµένη είναι και η µέση πλασµατική «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων για τις ώρες αυτές. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΡΙΤΟ: Η πλασµατική «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος από τον Φεβρουάριο του 29 και µετά συνέπεσε συστηµατικά και κατ εξακολούθηση κυρίως µε τις ώρες υψηλού Φορτίου κάθε Ηµέρας Κατανοµής του αντίστοιχου διαστήµατος του 29, όταν δηλαδή οι αναµενόµενες τιµές της χονδρεµπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι υψηλότερες λόγω αυξηµένης ζήτησης. 3.4 Καταχρηστική ένταξη στην αγορά πρόσθετης παραγωγής Υ/Η µε µηδενική τιµή Στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς του έτους 29 συµπεριλαµβάνονται ποσότητες ενέργειας από Υδροηλεκτρικές Μονάδες υπό τον χαρακτηρισµό «Hydro Over Mandatory» Σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κ Σ&ΣΗΕ (ιδίως αυτές των Κεφαλαίων 7, 12, 18 και 35), πέραν της «υποχρεωτικής» έγχυσης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, πρόσθετες ποσότητες ενέργειας από τις µονάδες αυτές δύνανται να εντάσσονται στο Πρόγραµµα ΗΕΠ και στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς είτε για λόγους παροχής Επικουρικών Υπηρεσιών είτε βάσει των προσφορών τους Οι εν λόγω ποσότητες υπό τον χαρακτηρισµό «Hydro Over Mandatory» είναι σηµαντικές ανά µήνα και σαφώς υπερβαίνουν τις ανάγκες Επικουρικών Υπηρεσιών που επίσης συµπεριλαµβάνονται στο Πρόγραµµα ΗΕΠ και στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς, όπως προκύπτει από την ανάλυση ανά ώρα των σχετικών στοιχείων Επιπλέον, οι εν λόγω ποσότητες στο συντριπτικό ποσοστό τους συµπεριλαµβάνονται στα Προγράµµατα ΗΕΠ και στα Προγράµµατα Αγοράς πρακτικά µε µηδενική τιµή, ως εάν ήταν και αυτές «υποχρεωτική» παραγωγή. Αυτό αποδεικνύεται άµεσα από το γεγονός ότι για τη µεγάλη πλειοψηφία (τα 2/3) των ωρών που προγραµµατίζεται τέτοια πρόσθετη έγχυση από Υδροηλεκτρικές Μονάδες, η ΟΤΣ είναι χαµηλότερη από την κατώτερη τιµή που δύνανται να προσφέρουν στην αγορά οι Υδροηλεκτρικές Μονάδες (53 /h σύµφωνα µε την απόφαση της ΡΑΕ 26/26 ΦΕΚ Β 1683) Κατά παράβαση συνεπώς των διατάξεων του Κ Σ&ΣΗΕ, η «υποχρεωτική» παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, η οποία σε πολύ µεγάλο ποσοστό της δεν υλοποιείται σύµφωνα µε τα εκτεθέντα στις προηγούµενες παραγράφους, προσαυξάνεται περαιτέρω µε ποσότητες που δεν έχουν δηλωθεί στην αγορά και οι οποίες επίσης δεν υλοποιούνται Χαρακτηριστικά, στον Πίνακα 7 φαίνονται ανά µήνα τα εξής: 1

11 (a) ο αριθµός των ωρών για τις οποίες υπήρξε πρόσθετη παραγωγή (πέραν της «υποχρεωτικής») από Υδροηλεκτρικές Μονάδες (στήλη Β), όπως προκύπτει από τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, (b) ο αριθµός των ωρών για τις οποίες η εκ των υστέρων ΟΤΣ ήταν χαµηλότερη από την κατώτερη τιµή που δύνανται να προσφέρουν ενέργεια στο Σύστηµα οι Υδροηλεκτρικές Μονάδες, παρότι συµπεριλήφθηκε στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς πρόσθετη παραγωγή (πέραν της «υποχρεωτικής») από Υδροηλεκτρικές Μονάδες, και µάλιστα µεγαλύτερη από την απαίτηση παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων για Επικουρικές Υπηρεσίες (δευτερεύουσα κάτω εφεδρεία - στήλη Γ), (c) ο αριθµός των ωρών κατά τις οποίες Υδροηλεκτρικές Μονάδες καθόρισαν την εκ των υστέρων ΟΤΣ (στήλη ), (d) η ανά µήνα ποσότητα της πέραν της «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, καθώς και η «υποχρεωτική» και η πραγµατική παραγωγή των µονάδων αυτών (στήλες Ε έως και Ζ, φαίνονται και στο ιάγραµµα 1) εδοµένου ότι για ώρες (δηλαδή Περιόδους Κατανοµής) του 29 (ήτοι το 42,7% του συνόλου) υπήρξε πρόσθετη παραγωγή ενέργειας από Υδροηλεκτρικές Μονάδες πέραν της «υποχρεωτικής», η οποία ήταν µεγαλύτερη από την αναγκαία ανά ώρα παραγωγή για την κάλυψη των απαιτήσεων Επικουρικών Υπηρεσιών του Συστήµατος, αλλά παρόλα αυτά η εκ των υστέρων ΟΤΣ ήταν χαµηλότερη από την τιµή που δύνανται να προσφέρουν οι Υδροηλεκτρικές Μονάδες, είναι προφανές ότι κατά το 29 υπήρχε συστηµατική προ-ένταξη στην αγορά (µε µηδενική τιµή) πρόσθετης παραγωγής από Υδροηλεκτρικές Μονάδες (πέραν της δηλωθείσας ως «υποχρεωτικής»), η οποία προφανώς επηρέασε την εκ των υστέρων ΟΤΣ Επιπλέον, για το 73,4% των ως άνω ωρών, ήτοι για ώρες, η προγραµµατισθείσα σύµφωνα µε το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς πρόσθετη παραγωγή από Υδροηλεκτρικές Μονάδες (πέραν της δηλωθείσας ως «υποχρεωτικής») δεν παρήχθη στην πραγµατικότητα στο σύνολό της εδοµένων: (a) του ποσοστού των ωρών κάθε µήνα κατά τις οποίες εγχύθηκε πρόσθετη παραγωγή από Υδροηλεκτρικές Μονάδες χωρίς να ορίσει την εκ των υστέρων ΟΤΣ, (b) της σηµαντικής ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας που ενσωµατώθηκε στην αγορά για κάθε µήνα υπό αυτή τη µορφή, και (c) ότι η εν λόγω πρόσθετη παραγωγή δεν υλοποιήθηκε στην πραγµατικότητα στο σύνολό της για πολύ µεγάλο µέρος των ωρών κατά τις οποίες προγραµµατίστηκε, αφού άλλωστε ούτε η «υποχρεωτική» παραγωγή δεν υλοποιήθηκε κατά πολύ µεγάλο µέρος της, είναι προφανές ότι η ενσωµάτωση στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς πλασµατικής πρόσθετης παραγωγής από Υδροηλεκτρικές Μονάδες µε µηδενική τιµή είχε ως συνέπεια την αλλοίωση της εκ των υστέρων ΟΤΣ εκκαθάρισης της αγοράς. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: Πέραν της ανωτέρω «υποχρεωτικής» παραγωγής των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, η οποία για όλους τους µήνες του 29 δεν υλοποιήθηκε στην πραγµατικότητα κατά πολύ µεγάλο µέρος της, κατά την κατάρτιση των εκ των προτέρων Προγραµµάτων ΗΕΠ και των εκ των υστέρων Προγραµµάτων Αγοράς ενσωµατώθηκαν στα Προγράµµατα αυτά πρόσθετες ποσότητες παραγόµενης ηλεκτρικής ενέργειας από Υδροηλεκτρικές Μονάδες µε µηδενική τιµή ενέργειας (ως εάν ήταν και αυτές «υποχρεωτικές») κατά τρόπο καταχρηστικό και αντίθετο προς τις σχετικές διατάξεις του Κ Σ&ΣΗΕ, ποσότητες οι οποίες επίσης δεν εγχύθηκαν στο Σύστηµα, στο συντριπτικό ποσοστό τους. 11

12 4 ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΟΤΣ 4.1 Παραπλανητική δήλωση του Φορτίου Άντλησης στην αγορά Αναφορικά µε το Φορτίο των Αντλητικών Μονάδων, οι κάτοχοι αδειών παραγωγής Υδροηλεκτρικών Μονάδων που δύνανται να λειτουργήσουν κατ αυτό τον τρόπο οφείλουν κατά το Κεφάλαιο 5 του Κ Σ&ΣΗΕ να υποβάλλουν αντίστοιχες ηλώσεις Φορτίου. Έτσι, διασφαλίζονται αφενός η ισότιµη πληροφόρηση των Συµµετεχόντων στην αγορά και αφετέρου, µέσω της κατάρτισης των εκ των προτέρων Προγραµµάτων ΗΕΠ και Κατανοµής, ότι λαµβάνονται επαρκώς υπόψη οι τεχνικές απαιτήσεις του Συστήµατος και το κριτήριο της βελτιστοποίησης του κοινωνικού πλεονάσµατος Στα ιαγράµµατα 27 έως και 3 φαίνεται η µέση ανά µήνα ηµερήσια διακύµανση του Φορτίου Άντλησης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων όπως συµπεριλήφθηκε στα εκ των προτέρων Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής, στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, καθώς και το πραγµατικό Φορτίο Άντλησης σύµφωνα µε το σύστηµα SCADA του ΕΣΜΗΕ. Τα µηνιαία αθροιστικά στοιχεία για το εν θέµατι φορτίο φαίνονται επίσης στον Πίνακα 8, στις στήλες Α και Β Παρά την υποχρέωση των υπόχρεων Παραγωγών για την υποβολή ηλώσεων Φορτίου σχετικά µε τις Αντλητικές Μονάδες τους, όπως είναι άµεσα φανερό από τα ιαγράµµατα 27 έως και 3 και τα στοιχεία του Πίνακα 8, οι (εκ των προτέρων) εν λόγω δηλώσεις στο πλαίσιο του ΗΕΠ, οι οποίες ενσωµατώθηκαν στα εκ των προτέρων Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής κατά το 29, αντιστοιχούν σε πολύ µικρότερο Φορτίο Άντλησης από αυτό που συµπεριλήφθηκε στα αντίστοιχα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς και από αυτό που πραγµατικά απορροφήθηκε από το Σύστηµα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΕΜΠΤΟ: Συστηµατικά και κατ εξακολούθηση κατά το 29, ιδίως µετά τον Φεβρουάριο, υπήρχε παραπλανητική για τους Συµµετέχοντες στην αγορά εκ των προτέρων δήλωση του Φορτίου Άντλησης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος. Η δε ένταξη του φορτίου αυτού γινόταν κατά την πραγµατική λειτουργία του Συστήµατος, χωρίς διαφάνεια, σε αντίθεση προς τα εκ των προτέρων Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής και κατά παράβαση των διαδικασιών που καθορίζονται στον Κ Σ&ΣΗΕ, αλλά και σε αντίθεση προς τις αρχές του Κ Σ&ΣΗΕ περί µεθοδικής βελτιστοποίησης του κοινωνικού πλεονάσµατος. 4.2 Έλλειµµα Φορτίου Συστήµατος στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς Στον Πίνακα 8 καταγράφονται και τα στοιχεία για το συνολικό Φορτίο του Συστήµατος για κάθε µήνα του 29, όπως προκύπτουν από τα αντίστοιχα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς και από το σύστηµα SCADA του ΕΣΜΗΕ Προκύπτει άµεσα ότι υπάρχει σηµαντικό έλλειµµα στο συνολικό Φορτίο που ελήφθη υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς έναντι του πραγµατικού συνολικού Φορτίου του Συστήµατος. Το συνολικό αυτό έλλειµµα ανά µήνα είναι κατά κανόνα σηµαντικά µεγαλύτερο από το Φορτίο Άντλησης Προκειµένου να διερευνηθεί η συστηµατικότητα του ελλείµµατος του συνολικού Φορτίου του Συστήµατος που ελήφθη υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς έναντι του πραγµατικού συνολικού Φορτίου, καταγράφεται στα ιαγράµµατα 31 έως και 34 το έλλειµµα αυτό, τόσο ως προς τη µέση τιµή του (για την ίδια ώρα της Ηµέρας Κατανοµής, σε όλες τις Ηµέρες Κατανοµής του µήνα) όσο και προς την αντίστοιχη µέγιστη και ελάχιστη τιµή του. Επίσης, φαίνεται σε καθένα από τα ιαγράµµατα αυτά το πραγµατικό Φορτίο Άντλησης Εξάγονται άµεσα τα εξής βασικά συµπεράσµατα: 12

13 (i) εν γένει, το έλλειµµα του Φορτίου του Συστήµατος που συµπεριλήφθηκε στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς έναντι του πραγµατικού (Φορτίου) ακολουθεί το Φορτίο Άντλησης. Κατά συνέπεια, είναι σαφές ότι το Φορτίο Άντλησης είναι το σηµαντικότερο µέρος του Φορτίου του Συστήµατος που δεν συµπεριλήφθηκε στο συνολικό Φορτίου του Συστήµατος κατά την κατάρτηση των εκ των υστέρων Προγραµµάτων Αγοράς και τον υπολογισµό της εκ των υστέρων ΟΤΣ, (ii) περαιτέρω, το έλλειµµα του Φορτίου του Συστήµατος που συµπεριλήφθηκε στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς είναι σχεδόν πάντα µεγαλύτερο από το Φορτίο Άντλησης. Κατά συνέπεια, είναι σαφές ότι πέραν του Φορτίο Άντλησης υπήρξε πρόσθετη περικοπή (λογιστική) του συνολικού καθαρού Φορτίου του Συστήµατος κατά την κατάρτιση των εκ των υστέρων Προγραµµάτων Αγοράς και τον υπολογισµό της εκ των υστέρων ΟΤΣ. Σηµείωση: Ειδική ανάλυση απαιτείται για την 25η Οκτωβρίου 29, για την οποία τα δεδοµένα του ΗΕΠ παρουσιάζουν πολύ µεγάλες αποκλίσεις από τα στοιχεία του συστήµατος SCADA του ΕΣΜΗΕ. Ως εκ τούτου, τα στοιχεία της ηµέρας αυτής δεν ελήφθησαν υπόψη στον υπολογισµό των ανωτέρω µέσων τιµών. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΚΤΟ: Συστηµατικά και κατ εξακολούθηση κατά το 29 το Φορτίο Άντλησης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος δεν συµπεριλαµβανόταν στο συνολικό φορτίο του Συστήµατος, βάσει του οποίου καταρτιζόταν το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς και καθορίζονταν η εκ των υστέρων Οριακή Τιµή του Συστήµατος για κάθε Περίοδο Κατανοµής κατά το κρίσιµο διάστηµα. ηλαδή, η εν λόγω ΟΤΣ υπολογιζόταν µε τεχνητά µειωµένο φορτίο ζήτησης Προκειµένου να διερευνηθεί το πρόσθετο, πέραν του Φορτίου Άντλησης, έλλειµµα του Φορτίου που ελήφθη υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς έναντι του πραγµατικού Φορτίου του Συστήµατος, καταγράφεται στα ιαγράµµατα 35 έως και 38 το έλλειµµα αυτό, τόσο ως προς τη µέση τιµή του (για την ίδια ώρα της Ηµέρας Κατανοµής, σε όλες τις Ηµέρες Κατανοµής του µήνα) όσο και προς την αντίστοιχη µέγιστη και ελάχιστη τιµή του Γίνεται άµεσα φανερό ότι το πρόσθετο έλλειµµα του Φορτίου που ελήφθη υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς έναντι του πραγµατικού Φορτίου του Συστήµατος, εµφανίζεται κυρίως κατά τους µήνες και τις ώρες αυξηµένου Φορτίου, δηλαδή ζήτησης, όπου θα αναµένονταν εύλογα αύξηση των τιµών εκκαθάρισης της αγοράς. Και η διακύµανση του πρόσθετου ελλείµµατος Φορτίου αυξάνεται κατά τις χρονικές αυτές περιόδους Επισηµαίνεται επιπροσθέτως, ότι ακόµη και για τις Περιόδους Κατανοµής όπου το Φορτίο που ελήφθη υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς (κατά τις νυχτερινές κυρίως ώρες) είναι µεγαλύτερο του πραγµατικού (αρνητικό έλλειµµα στα ιαγράµµατα 35 έως και 38), αυτό δύναται να αλλοιώνει την ΟΤΣ κατά τρόπο που χωρίς να την αυξάνει κατά τις εν λόγω ώρες, να οδηγεί σε µείωσή της κατά τις υπόλοιπες ώρες της ηµέρας λόγω της 24-ωρης βελτιστοποίησης που εφαρµόζεται για κάθε Ηµέρα Κατανοµής, σύµφωνα µε τον Κ Σ&ΣΗΕ2. 2 Για παράδειγµα, λόγω του ολίγον αυξηµένου «λογιστικώς» Φορτίου κατά τις νυχτερινές ώρες µπορεί να κρίνεται βέλτιστη σε 24-ωρη βάση η ένταξη µίας ακόµη µονάδας στο Πρόγραµµα Αγοράς, η οποία λόγω λειτουργίας της στην τεχνικά ελάχιστη παραγωγή να οδηγεί ακόµη και σε σηµαντική µείωση εν τέλει της εκ των υστέρων ΟΤΣ κατά το 24-ωρο αυτό. Παροµοίως, λόγω της 24-ωρης βελτιστοποίησης, δύναται κατά ορισµένες περιόδους χαµηλού ιδίως Φορτίου µία «λογιστική» αύξηση του Φορτίου στον ΗΕΠ, ακόµη και για αρκετές ώρες της ηµέρας, να οδηγεί σε µείωση της ΟΤΣ. 13

14 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΒ ΟΜΟ: Πέραν του Φορτίου Άντλησης, επίσης κατ εξακολούθηση το 29 υπήρχε πρόσθετη διαφορά (κατά κανόνα έλλειµµα) του Φορτίου του Συστήµατος που λαµβάνονταν υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς έναντι του πραγµατικού Φορτίου του Συστήµατος. Η δε µέση τιµή της πρόσθετης αυτής διαφοράς, όπως και οι µέγιστες παρατηρούµενες τιµές της, αυξάνονταν κατά τις ώρες υψηλού Φορτίου, όταν δηλαδή οι αναµενόµενες τιµές της χονδρεµπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι (υπό κανονικές συνθήκες) υψηλότερες λόγω αυξηµένης ζήτησης. 5 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 5.1 Γενική εικόνα µείγµατος ετήσιας παραγωγής ενέργειας Στο ιάγραµµα 39 φαίνεται η συνολική παραγωγή ενέργειας ανά τύπο Mονάδων Παραγωγής και ανά µήνα του 29, σύµφωνα µε τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, βάσει των οποίων καθορίστηκε η εκ των υστέρων ΟΤΣ Στο ιάγραµµα 4, αντίστοιχα, φαίνεται η πραγµατική παραγωγή ενέργειας ανά τύπο Mονάδων Παραγωγής και ανά µήνα του 29, σύµφωνα µε τα στοιχεία του συστήµατος SCADA του ΕΣΜΗΕ Τα δεδοµένα των ως άνω ιαγραµµάτων φαίνονται αναλυτικά και στους Πίνακες 4 και 3 αντιστοίχως Επίσης, τα στοιχεία αυτά φαίνονται, χάριν ευκολότερης σύγκρισης ανά τύπο Mονάδων Παραγωγής µεταξύ των δεδοµένων που ελήφθησαν υπόψη στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς και των πραγµατικών στοιχείων λειτουργίας των Μονάδων Παραγωγής, στα ιαγράµµατα 41 έως και 47. Στα ιαγράµµατα αυτά, πέραν της παραγωγής κάθε τύπου Μονάδας σύµφωνα µε το ως άνω Πρόγραµµα Αγοράς και τα στοιχεία SCADA, φαίνεται και η ανά µήνα παραγωγή σύµφωνα µε το Πρόγραµµα Κατανοµής που καταρτίζει ο ΕΣΜΗΕ Επισηµαίνεται ότι σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κ Σ&ΣΗΕ (Άρθρο 85) κατά την κατάρτιση του Προγράµµατος Κατανοµής λαµβάνονται υπόψη όλες οι Επικουρικές Υπηρεσίες που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία του Συστήµατος, ήτοι όλοι οι λοιποί τεχνικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία των Μονάδων Παραγωγής και του Συστήµατος και ενδεχοµένως δεν ελήφθησαν υπόψη επαρκώς στο εκ των προτέρων Πρόγραµµα ΗΕΠ Βασικές παρατηρήσεις: (a) µεγάλη απόκλιση παρουσιάζεται στην πραγµατική παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων, οι οποίες στην πραγµατικότητα παρήγαγαν συστηµατικά πολύ λιγότερη ενέργεια σε σύγκριση τόσο µε το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς (ήτοι: -14,2% ή -818 GWh) όσο και µε το Πρόγραµµα Κατανοµής (ήτοι: -12,1% ή -682 GWh), (b) και οι Λιγνιτικές Μονάδες παρήγαγαν συστηµατικά λιγότερη ενέργεια σε σύγκριση µε το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς (ήτοι: -1,8% ή -545 GWh) καθώς και µε το Πρόγραµµα Κατανοµής (-6,2% ή GWh), (c) αντιθέτως, οι Μονάδες Παραγωγής υψηλού µεταβλητού κόστους (δηλαδή οι Μονάδες Φυσικού Αερίου µε χαµηλό βαθµό απόδοσης καθώς και οι πετρελαϊκές) παρήγαγαν στην πραγµατικότητα κατά το 29 συστηµατικά πολύ περισσότερη ενέργεια σε σύγκριση τόσο µε το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς όσο και µε το Πρόγραµµα Κατανοµής. Ειδικότερα: (i) (ii) οι Πετρελαϊκές Μονάδες παρήγαγαν 23,3% ή 321 GWh περισσότερο από το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς, και 1% ή 154 GWh περισσότερο από το Πρόγραµµα Κατανοµής, οι Μονάδες Φυσικού Αερίου χαµηλού βαθµού απόδοσης παρήγαγαν 123,8% ή 944 GWh περισσότερο από το εκ των υστέρων Πρόγραµµα 14

15 Αγοράς, και 29,4% ή 388 GWh περισσότερο από το Πρόγραµµα Κατανοµής, (iii) (iv) οι δε Μονάδες Φυσικού Αερίου «βάσης» (δηλαδή υψηλού βαθµού απόδοσης) παρήγαγαν συστηµατικά περισσότερη ενέργεια σε σύγκριση µε το Πρόγραµµα Κατανοµής (25,8% ή GWh), ενώ σε σύγκριση µε το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς παρήγαγαν λιγότερη ενέργεια κατά τους µήνες Μάϊο έως Σεπτέµβριο, και εν γένει περισσότερη ενέργεια κατά τους λοιπούς µήνες του έτους, οι αποκλίσεις των λοιπών τύπων Μονάδων είναι σηµαντικά µικρότερες έως αµελητέες Κατά συνέπεια, το πραγµατικό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά το 29 στην Ελλάδα ήταν προφανώς σηµαντικά υψηλότερο από αυτό που αντικατοπτρίζεται στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς και στις εκ των υστέρων ΟΤΣ (δηλαδή τις τιµές εκκαθάρισης της αγοράς) κατά το κρίσιµο διάστηµα Επιπλέον, υφίστανται πολύ σηµαντικές αποκλίσεις προς την κατεύθυνση της αύξησης του κόστους του µείγµατος (καυσίµου) των Μονάδων Παραγωγής ακόµη και συγκριτικά προς το Πρόγραµµα Κατανοµής, το οποίο καταρτίζεται ενσωµατώνοντας όλους τους τεχνικούς περιορισµούς του Συστήµατος ελαχιστοποιώντας παράλληλα το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΟΓ ΟΟ: Σε επίπεδο µείγµατος καυσίµου των Κατανεµόµενων Μονάδων Παραγωγής, τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς καθώς και οι εκ των υστέρων ΟΤΣ κατά το έτος 29 δεν αντανακλούν το πραγµατικό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Η δε πραγµατική λειτουργία των µονάδων αυτών διέφερε σηµαντικότατα από τα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, αλλά και από τα Προγράµµατα Κατανοµής, τα οποία αποβλέπουν στη βελτιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους, και κατά συνέπεια αύξησε αδικαιολόγητα το πραγµατικό συνολικό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά το κρίσιµο διάστηµα χωρίς αυτό να αποτυπώνεται στις τιµές της αγοράς. 5.2 Ηµερήσια διακύµανση παραγωγής Περαιτέρω, εξετάζεται η ηµερήσια διακύµανση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ορισµένων τύπων Μονάδων Παραγωγής Όσον αφορά στις Λιγνιτικές Μονάδες, από τα ιαγράµµατα 48 έως και 51 εξάγονται τα εξής βασικά συµπεράσµατα: (a) η πραγµατική παραγωγή των Λιγνιτικών Μονάδων ήταν συστηµατικά µικρότερη της προγραµµατισθείσας στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς, ιδίως κατά τις πρωινές ώρες χαµηλού Φορτίου και µερικώς κατά τις πρώτες απογευµατινές ώρες µειωµένου Φορτίου, (b) η προγραµµατισθείσα παραγωγή των Λιγνιτικών Μονάδων στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς, είναι συστηµατικά πολύ µικρότερη από την προγραµµατισθείσα στο εκ των προτέρων Πρόγραµµα ΗΕΠ και στο Πρόγραµµα Κατανοµής. Αυτό καταδεικνύει συστηµατική ανακριβή δήλωση της διαθεσιµότητας των Λιγνιτικών Μονάδων κατά την υποβολή των Προσφορών Έγχυσης στον ΗΕΠ, καθ όλη τη διάρκεια του Όσον αφορά στις Υδροηλεκτρικές Μονάδες, από τα ιαγράµµατα 52 έως και 55 καταδεικνύεται άµεσα ότι η πραγµατική υδροηλεκτρική παραγωγή υπολείπεται συστηµατικά της προγραµµατισµένης κατά το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς, για όλους τους µήνες του έτους 29 και σχεδόν για όλες τις Περιόδους Κατανοµής της κάθε Ηµέρας Κατανοµής, µε έµφαση στους µήνες του έτους και στις Περιόδους Κατανοµής της κάθε Ηµέρας Κατανοµής που παρουσιάζουν συγκριτικά υψηλότερο Φορτίο, δηλαδή µεγάλη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Ο εκ των προτέρων προγραµµατισµός της συνολικής έγχυσης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων στο 15

16 Πρόγραµµα ΗΕΠ δεν διαφέρει σηµαντικά από το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς και το Πρόγραµµα Κατανοµής Στα ιαγράµµατα 56 έως και 59 φαίνεται η µέση ηµερήσια (ανά µήνα) διακύµανση της πραγµατικής λειτουργίας των Μονάδων Φυσικού Αερίου υψηλού βαθµού απόδοσης (ήτοι: Λαύριο 4 και 5, και Κοµοτηνή). Η πραγµατική λειτουργία των µονάδων αυτών, σαφώς µπορεί να χαρακτηριστεί ότι σχετίζεται ελλιπέστατα τόσο µε το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς όσο και µε το Πρόγραµµα Κατανοµής, καθώς παρουσιάζονται σηµαντικότατες διαφορές τόσο στις συνολικές ποσότητες ανά µήνα όσο και στη µορφή της ηµερήσιας διακύµανσης. Αξιοσηµείωτο είναι επίσης ότι η πραγµατική παραγωγή αυτών των Μονάδων Φυσικού Αερίου του Συστήµατος είναι µειωµένη έναντι του εκ των υστέρων Προγράµµατος Αγοράς κυρίως κατά τους µήνες που το φυσικό αέριο είχε µικρότερο κόστος. Η παραγωγή αυτών των µονάδων κατά τους µήνες αυτούς αντικαταστάθηκε από την παραγωγή Πετρελαϊκών Μονάδων και Μονάδων Φυσικού Αερίου µε µικρότερο βαθµό απόδοσης Στα ιαγράµµατα 6 έως και 63 φαίνεται η µέση ηµερήσια (ανά µήνα) διακύµανση της πραγµατικής λειτουργίας των Μονάδων Φυσικού Αερίου χαµηλού βαθµού απόδοσης (ήτοι: Αγ. Γεώργιος 8 και 9, Λαύριο 3 και ΗΡΩΝ). Είναι φανερό ότι αφενός η πραγµατική παραγωγή των µονάδων αυτών ακολουθεί (σε µηνιαία και ηµερήσια βάση) τις διακυµάνσεις του συνολικού Φορτίου του Συστήµατος, αφετέρου είναι πολλαπλάσια της προγραµµατισµένης λειτουργίας τους κατά αµφότερα το Πρόγραµµα ΗΕΠ και το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς, και πολύ µεγαλύτερη ακόµη και από το Πρόγραµµα Κατανοµής που λαµβάνει υπόψη όλους τους τεχνικούς περιορισµούς του Συστήµατος παραγωγής και µεταφοράς Στα ιαγράµµατα 64 έως και 67 φαίνεται η µέση ηµερήσια (ανά µήνα) διακύµανση της πραγµατικής λειτουργίας των Κατανεµόµενων Πετρελαϊκών Μονάδων (ήτοι: Αλιβέρι 3 και 4, Λαύριο 1 και 2). Είναι φανερό ότι η πραγµατική παραγωγή των µονάδων αυτών ακολουθεί (σε µηνιαία και ηµερήσια βάση) τις διακυµάνσεις του συνολικού Φορτίου του Συστήµατος, ενώ από τον Απρίλιο µέχρι και τον Οκτώβριο του 29 ήταν πολύ µεγαλύτερη από την προγραµµατισµένη λειτουργία τους κατά το Πρόγραµµα ΗΕΠ, το εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς και το Πρόγραµµα Κατανοµής Η συστηµατικότητα της ένταξης των Μονάδων Φυσικού Αερίου χαµηλού βαθµού απόδοσης και των Πετρελαϊκών Μονάδων, καθ υπέρβαση των Προγραµµάτων ΗΕΠ και Κατανοµής που αποσκοπούν στην ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους του µείγµατος παραγωγής, καταδεικνύει ότι είτε αυτές οι µονάδες είναι συστηµατικά απαραίτητες, οπότε θα έπρεπε να εντάσσονται στα Προγράµµατα ΗΕΠ και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς µέσω σχετικών περιορισµών και να επηρεάζουν τις ΟΤΣ, είτε γίνονταν συστηµατικά κατά το 29 καταχρηστική χρησιµοποίησή τους εις βάρος του συνολικού κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΝΝΑΤΟ: Η πραγµατική λειτουργία των Κατανεµόµενων Μονάδων Παραγωγής διέφερε σηµαντικότατα κατά το 29 από τα Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής κατά τρόπο συστηµατικό ανά κατηγορία µονάδων, µε τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των διαφορών να έχουν ως εξής: (a) οι Κατανεµόµενες Μονάδες Παραγωγής χαµηλού µεταβλητού κόστους (Λιγνιτικές και Υδροηλεκτρικές, αλλά και Φυσικού Αερίου βάσης για τους µισούς µήνες του έτους 29) δεν είχαν τη διαθεσιµότητα που λαµβάνονταν υπόψη στα εν λόγω Προγράµµατα και δεν παρήγαγαν τις προγραµµατισµένες ποσότητες ενέργειας, (b) όσον αφορά στις Κατανεµόµενες Μονάδες Παραγωγής υψηλού µεταβλητού κόστους (Πετρελαϊκές και Φυσικού Αερίου χαµηλού βαθµού απόδοσης), παρήγαγαν σηµαντικά περισσότερη ενέργεια από την καθοριζόµενη στα Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής καθώς και στα εκ των υστέρων Προγράµµατα Αγοράς, γεγονός που καταδεικνύει ότι είτε η αναγκαιότητά τους ενσωµατώνεται συστηµατικά ελλιπώς στους τεχνικούς περιορισµούς που λαµβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση των Προγραµµάτων αυτών, και κατά 16

17 συνέπεια δεν αντανακλάται επαρκώς στην ΟΤΣ, είτε γίνεται συστηµατικά καταχρηστική ένταξή τους κατά την πραγµατική λειτουργία του Συστήµατος χωρίς να λαµβάνεται υπόψη το αντίστοιχο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, (c) το πραγµατικό συνολικό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα ήταν κατά το 29 προφανώς υψηλότερο από αυτό που αντανακλάται στις ΟΤΣ βάσει των οποίων έγινε η εκκαθάριση των συναλλαγών. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΚΑΤΟ: Συστηµατικά και κατ εξακολούθηση το 29 η ιαθέσιµη Ισχύς των Λιγνιτικών Μονάδων που δηλωνόταν στον ΗΕΠ και ενσωµατωνόταν στα εκ των προτέρων Προγράµµατα ΗΕΠ ήταν κατά πολύ υψηλότερη της Πραγµατικά ιαθέσιµης Ισχύος αυτών των µονάδων. 6 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 6.1 Αλλοίωση της εκ των υστέρων ΟΤΣ Συνοπτικά, οι στρεβλώσεις της Ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας το 29, οι οποίες τεκµηριώνονται ανωτέρω και είχαν άµεση επίδραση στον υπολογισµό της εκ των υστέρων Οριακής Τιµής του Συστήµατος, είναι οι εξής: (a) ενσωµάτωση στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς σηµαντικών ποσοτήτων πλασµατικής «υποχρεωτικής» παραγωγής από Υδροηλεκτρικές Μονάδες, η οποία δεν πραγµατοποιήθηκε ποτέ, (b) ενσωµάτωση στο εκ των υστέρων Πρόγραµµα Αγοράς σηµαντικών πρόσθετων ποσοτήτων παραγωγής από Υδροηλεκτρικές Μονάδες µε µηδενική τιµή (ως εάν ήταν πρόσθετη «υποχρεωτική» παραγωγή), οι οποίες επίσης δεν εγχύθηκαν ποτέ, (c) «λογιστική» µείωση του συνολικού Φορτίου του Συστήµατος κατά την κατάρτιση των εκ των υστέρων Προγραµµάτων Αγοράς, το οποίο ήταν συστηµατικά σηµαντικά µικρότερο από το πραγµατικό συνολικό Φορτίο του Συστήµατος, τόσο κατά το Φορτίο Άντλησης όσο και κατά πρόσθετες ποσότητες, (d) προβληµατική διαθεσιµότητα (και δήλωση) των Μονάδων Παραγωγής χαµηλού µεταβλητού κόστους στην αγορά. Το πραγµατικό µείγµα παραγωγής ήταν πολύ υψηλότερου µεταβλητού κόστους από το µείγµα των Προγραµµάτων ΗΕΠ, των εκ των υστέρων Προγραµµάτων Αγοράς και των Προγραµµάτων Κατανοµής Είναι ιδιαίτερα σηµαντικό ότι όλες οι παραπάνω στρεβλώσεις έχουν τα εξής βασικά κοινά χαρακτηριστικά: (a) είναι στην κατεύθυνση µείωσης των εκ των υστέρων ΟΤΣ, (b) ήταν συστηµατικές και κατ εξακολούθηση καθ όλη τη διάρκεια του 29, (c) παρατηρούνται συστηµατικά ιδίως σε ώρες, δηλαδή Περιόδους Κατανοµής, και µήνες του έτους που επηρέασαν περισσότερο τις εκ των υστέρων ΟΤΣ εδοµένων αυτών, έγινε ανάλυση ανά ώρα (βλ. Περίοδος Κατανοµής) του έτους 29 προκειµένου να εκτιµηθεί η ΟΤΣ που θα προέκυπτε εάν δεν υπήρχαν οι ως άνω στρεβλώσεις. Χρησιµοποιήθηκε µοντέλο προσοµοίωσης της ηµερήσιας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τα πραγµατικά δεδοµένα από το σύστηµα SCADA του ΕΣΜΗΕ για το πραγµατικό Φορτίο του Συστήµατος, τη διαθεσιµότητα των θερµικών Μονάδων Παραγωγής και την παραγωγή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων. 17

18 Βάσει αυτών, η (µέση) εκ των υστέρων ΟΤΣ η οποία θα προέκυπτε εάν δεν υπήρχαν οι ανωτέρω στρεβλώσεις, είναι ανά µήνα η εξής: Μέση εκ των υστέρων ΟΤΣ εκκαθάρισης αγοράς ( /h) Εκτίµηση µέσης εκ των υστέρων ΟΤΣ βάσει της πραγµατικής λειτουργίας του Συστήµατος, χωρίς στρεβλώσεις ( /h) Ιαν-9 61,51 66,94 Φεβ-9 55,66 62,56 Μαρ-9 52,3 58,41 Απρ-9 41,43 45,37 Μαϊ-9 45,7 46,47 Ιουν-9 41,71 44,64 Ιουλ-9 44,48 52,3 Αυγ-9 42,99 48,13 Σεπ-9 44,94 47,63 Οκτ-9 49,4 54,38 Νοε-9 44,44 49,95 εκ-9 45,47 51,34 Σύνολο 47,41 52, Στα ιαγράµµατα 68 έως και 79 γίνεται για κάθε µήνα του 29, διακριτά για τις ηµέρες της εβδοµάδας ευτέρα έως και Σάββατο και τις Κυριακές, συγκριτική παρουσίαση της µέσης ανά ώρα τιµής της εκ των υστέρων ΟΤΣ µε την οποία έγιναν οι εκκαθαρίσεις της αγοράς, και της εκτιµώµενης µέσης εκ των υστέρων ΟΤΣ που προκύπτει βάσει της πραγµατικής λειτουργίας του Συστήµατος και µετά την άρση των παρατηρηθεισών στρεβλώσεων. 6.2 Προσαυξήσεις για την κάλυψη του Μεταβλητού Κόστους Μονάδων Παραγωγής Κατά τις διατάξεις του Άρθρου 326 παρ. 5 του Κ Σ&ΣΗΕ, έως την Πέµπτη Ηµέρα Αναφοράς, κάθε Κατανεµόµενη Μονάδα Παραγωγής η οποία εγχέει ενέργεια στο Σύστηµα κατόπιν Εντολής Κατανοµής δικαιούται την κάλυψη τουλάχιστον του Μεταβλητού της Κόστους Επίσης, κατά τις διατάξεις του Άρθρου 328 παρ. 12 του Κ Σ&ΣΗΕ, στην περίπτωση που ορισµένη Κατανεµόµενη Μονάδα Παραγωγής µε καύσιµο φυσικό αέριο λειτουργεί κατόπιν Εντολής κατανοµής πέραν της αναµενόµενης λειτουργίας της βάσει του Προγράµµατος ΗΕΠ, µε αποτέλεσµα την αυξηµένη κατανάλωση φυσικού αερίου η οποία ενδεχοµένως προκαλεί πρόσθετο κόστος προµήθειας καυσίµου λόγω ειδικών όρων του αντίστοιχου συµβολαίου, δύναται να καταβάλλεται πρόσθετη πληρωµή Οι ως άνω πληρωµές προς τους κατόχους άδειας παραγωγής αντιστοιχούν σε χρεώσεις των κατόχων άδειας προµήθειας µέσω του αντίστοιχου λογαριασµού προσαυξήσεων Τίθεται λοιπόν άµεσα το ζήτηµα εάν βάσει των ως άνω διατάξεων του Κ Σ&ΣΗΕ καταβλήθηκαν ή πρόκειται να καταβληθούν πληρωµές για το 29 σε Κατανεµόµενες Μονάδες Παραγωγής, είτε Πετρελαϊκές είτε Φυσικού Αερίου χαµηλού βαθµού απόδοσης, οι οποίες παρήγαγαν στην πραγµατικότητα πολύ µεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας από ό,τι προβλεπόταν στα Προγράµµατα ΗΕΠ και Κατανοµής Εφόσον η παραγωγή αυτή ήταν πέραν κάθε τεκµηριωµένου προγράµµατος οικονοµικής λειτουργίας της παραγωγής, και οι σχετικές Εντολές Κατανοµής (αν δόθηκαν) ήταν κατά τρόπο συστηµατικό µακράν διαφορετικές από τον καθηµερινό 18

19 βέλτιστο σχεδιασµό της λειτουργίας των µονάδων, τίθεται θέµα νοµιµοποίησης της µετακύλισης στους Προµηθευτές του κόστους που προκύπτει από ενδεχόµενες πληρωµές προς τους Παραγωγούς στο ως άνω πλαίσιο. 6.3 Τέλος Ειδικού Λογαριασµού ΑΠΕ Η αλλοίωση των εκ των υστέρων Οριακών Τιµών του Συστήµατος κατά το 29, λόγω των ανωτέρω στρεβλώσεων, έχει άµεση επίπτωση στον Ειδικό Λογαριασµό που τηρεί ο ΕΣΜΗΕ βάσει του Άρθρου 4 του Νόµου 2773/99 για την αµοιβή των κατόχων άδειας παραγωγής µονάδων από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) για εγχύσεις ενέργειας στο Σύστηµα από Μονάδες ΑΠΕ Από την ανά ώρα παραγωγή των Μονάδων ΑΠΕ το 29, σύµφωνα µε το σύστηµα SCADA του ΕΣΜΗΕ, και την εκτιµώµενη αλλοίωση των εκ των υστέρων Οριακών Τιµών του Συστήµατος λόγω των ανωτέρω στρεβλώσεων της αγοράς, υπολογίζουµε ότι ο Ειδικός Λογαριασµός ΑΠΕ παρουσίασε πρόσθετο έλλειµµα το 29 κατά δέκα εκατοµµύρια τριακόσιες πενήντα πέντε χιλιάδες Ευρώ ( ) λόγω των ανωτέρω στρεβλώσεων της αγοράς µε ευθύνη του ΕΣΜΗΕ Επιπροσθέτως, για το µέρος του συνολικού Φορτίου του Συστήµατος το οποίο δεν ελήφθη υπόψη στον ΗΕΠ, ήτοι του Φορτίου που αντιστοιχεί κυρίως στο Φορτίο Άντλησης των Υδροηλεκτρικών Μονάδων του Συστήµατος, χρήζει εξέτασης εάν καταβλήθηκε από τους υπόχρεους Παραγωγούς, εν προκειµένω ως Εκπρόσωποι Φορτίου, το τέλος του Ειδικού Λογαριασµού κατά το Άρθρου 4 του Νόµου 2773/99. Στην περίπτωση που δεν καταβλήθηκε το σχετικό τέλος, υπολογίζουµε ότι ο Ειδικός Λογαριασµός ΑΠΕ παρουσίασε πρόσθετο έλλειµµα το 29 κατά εκατόν σαράντα µία χιλιάδες επτακόσια Ευρώ ( 141.7). 6.4 Λοιπές προσαυξήσεις Παροµοίως προς τον Ειδικό Λογαριασµό του Άρθρου 4 του Νόµου 2773/1999, θα πρέπει να εξεταστεί η επίπτωση των εν θέµατι στρεβλώσεων κατά το 29 στο αποτέλεσµα των άλλων λογαριασµών που τηρούνται από τον ΕΣΜΗΕ, σύµφωνα µε τον Κ Σ&ΣΗΕ, και στις σχετικές χρεώσεις που βάρυναν ή θα βαρύνουν τους κατόχους αδειών προµήθειας Ιδίως οι κάτωθι χρεώσεις των Προµηθευτών επηρεάζονται άµεσα στην περίπτωση που σύµφωνα µε τα ανωτέρω δεν επεβλήθησαν οι αντίστοιχες χρεώσεις των κατόχων αδειών παραγωγής κατά το 29, ιδίως για την κατανάλωση του Φορτίου Άντλησης, καθώς και (ορισµένες) από την αλλοίωση των εκ των υστέρων Οριακών Τιµών του Συστήµατος, όπως: (a) χρεώσεις στο πλαίσιο του Μηχανισµού ιασφάλισης Επάρκειας Ισχύος, (b) χρεώσεις για τη χρήση του Συστήµατος και χρεώσεις για την ανάληψη δαπάνης για τη χρήση του Συστήµατος από ΑΠΕ, (c) χρεώσεις Επικουρικών Υπηρεσιών, (d) χρεώσεις ιευθέτησης Απωλειών, και (e) χρεώσεις για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του ΕΣΜΗΕ. 19

20 Πίνακας 1 Πραγµατική παραγωγή ενέργειας ανά µήνα και τύπο πρωτογενούς ενέργειας, σύµφωνα µε τα Μηνιαία ελτία Ενέργειας του ΕΣΜΗΕ Καθαρή παραγωγή (h) Ζήτηση (h) Λιγνιτικές Πετρελαϊκές Φυσικού Αερίου Υδροηλεκτρικές ΑΠΕ κ.α. πηγές Σύνολο Καθαρή + Απώλειες Άντληση Συνολική Α Β Γ Ε ΣΤ Ζ Η Θ Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε εκ Σύνολα