Παρατηρήσεις ΕΗ στις προτεινόµενες τροποποιήσεις του Κ Σ & ΣΗΕ

Transcript

1 Παρατηρήσεις ΕΗ στις προτεινόµενες τροποποιήσεις του Κ Σ & ΣΗΕ Α) Συνολική αξιολόγηση των προτεινόµενων τροποποιήσεων Πρόταση της ΕΗ 1. Είναι µάλλον κοινή διαπίστωση ότι είναι αδύνατο να λειτουργήσει η αγορά οµαλά και ισορροπηµένα ενόσω συµµετέχει σε αυτήν περιορισµένος αριθµός επιχειρήσεων, οι οποίες µάλιστα δραστηριοποιούνται και ανταγωνίζονται µόνον στον τοµέα της παραγωγής, ενώ ο τοµέας της προµήθειας, ενόψει των ρυθµιζόµενων τιµολογίων, παραµένει σχεδόν µονοπωλιακός. Στο πλαίσιο αυτό, η προσέλκυση νέων επιχειρήσεων θα πρέπει να αποβλέπει στη δραστηριοποίησή τους και στα δύο άκρα της αλυσίδας της ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή τόσο στην παραγωγή όσο και στην προµήθεια. Τυχόν ανοµοιογενής διόγκωση του ενός τοµέα της αγοράς σε σύγκριση µε τον άλλο, γεννά αναπόφευκτα ιδιαίτερες στρεβλώσεις, οι οποίες δύσκολα µπορούν να εξοµαλυνθούν από την ίδια την αγορά η οποία τελεί υπό διαµόρφωση και µετάβαση. Η κατάσταση αυτή, σε µια περίοδο όπως η τρέχουσα, κατά την οποία το σύστηµα ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζει στενότητα και η αγορά είναι ανώριµη, ενέχει ιδίως τον κίνδυνο καθοδήγησης της αγοράς σε τεχνητά υψηλές τιµές από παραγωγούς ή εισαγωγείς οι οποίοι λειτουργούν µε µόνο κίνητρο το κέρδος από τη χονδρεµπορική αγορά, µε τα γνωστά σε όλους αποτελέσµατα, και χωρίς τελικά να δίνονται τα απαραίτητα σήµατα για την απελευθέρωση της αγοράς και την ενίσχυση του επενδυτικού ενδιαφέροντος και της ασφάλειας εφοδιασµού. Κρίνεται, λοιπόν, ότι στην παρούσα φάση θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην προσέλκυση νέων συµµετεχόντων στην αγορά, και η αναστολή της εφαρµογής των προβλέψεων του Κώδικα για την τρίτη ηµέρα αναφοράς, η οποία θα επιφέρει µεγάλες αλλαγές στην εκ των πραγµάτων - ολιγοµελή και ανώριµη αγορά. 2. Η συχνή και µη επαρκώς αιτιολογηµένη τροποποίηση πολύπλοκων κανονιστικών κειµένων, όπως αυτό του Κ Σ&ΣΗΕ, που περιλαµβάνουν ρυθµίσεις οι οποίες επηρεάζουν άµεσα την οικονοµική δραστηριότητα των συµµετεχόντων στην αγορά, δηµιουργεί κλίµα επιχειρηµατικής ανασφάλειας και µάλλον δεν εξυπηρετεί τους στόχους στους οποίους απέβλεψαν οι πρόσφατες νοµοθετικές τροποποιήσεις για την οργάνωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ν. 3175/2003 και ν. 3426/2005), ήτοι την ενδυνάµωση του επιχειρηµατικού ενδιαφέροντος και της ασφάλειας του εφοδιασµού. Με άλλα λόγια, η κατ αυτό τον τρόπο τροποποίηση των κανόνων λειτουργίας της αγοράς, ακόµη και όταν αποβλέπει στην εξάλειψη ή διόρθωση ενδεχόµενων κινδύνων και προβληµάτων, λειτουργεί αποτρεπτικά για τους ενδιαφερόµενους να εισέλθουν στην αγορά, καθώς αποτελεί πηγή επιχειρηµατικής ανασφάλειας. Στο πλαίσιο αυτό, σκόπιµο είναι οι προτάσεις τροποποίησης του ρυθµιστικού πλαισίου (α) να αποβλέπουν και να περιορίζονται στη διόρθωση προβληµάτων που παρατηρούνται κατά την 1

2 εφαρµογή τους, και (β) να ακολουθούν συγκεκριµένους και σαφείς κατευθυντήριους στόχους. Στο ίδιο πλαίσιο, φρονούµε ότι θα πρέπει να αποφεύγονται γενικές διαπιστώσεις που δεν εξυπηρετούν τη διαµόρφωση της κατάλληλης ρυθµιστικής πολιτικής, όπως είναι οι κρίσεις περί ενδεχοµένου κινδύνου εκµετάλλευσης της δεσπόζουσας θέσης της ΕΗ στην αγορά, οι οποίες περιλαµβάνονται στο κείµενο της δηµόσιας διαβούλευσης. Ανάλογες εκτιµήσεις, οι οποίες έχουν σαφές νοµικό περιεχόµενο και σηµασία, πιστεύουµε ότι δεν είναι σκόπιµο και αναγκαίο να διατυπώνονται εκτός της κατάλληλης διαδικασίας, όπως εκάστοτε προβλέπεται στο νόµο. 3. Τέλος, επισηµαίνεται ότι το κείµενο του Κώδικα, το οποίο αποτελεί το βασικό εργαλείο ρύθµισης µίας αγοράς µε ιδιαίτερη σηµασία κοινής ωφέλειας και η οποία συνιστά ουσιώδη παράµετρο επηρεασµού της συνολικής αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας, δεν είναι δυνατόν να τροποποιείται απλώς και µόνον επειδή «.κρίθηκε αναγκαίο (.) ώστε να επιτευχθεί πλήρης ταύτιση των κανόνων του, µε αυτούς που τελικώς υλοποιήθηκαν στο λογισµικό ( )»! Στο πλαίσιο αυτό φρονούµε ότι είναι σκόπιµο τουλάχιστον να παρατεθούν οι λόγοι που εµποδίζουν την προσαρµογή του λογισµικού στους κανόνες του Κώδικα, σύµφωνα µε τις θεµελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου, εφόσον δεν συντρέχει άλλος ουσιαστικός λόγος που να δικαιολογεί τις προτεινόµενες τροποποιήσεις. Βάσει των ανωτέρω, η ΕΗ προτείνει την αναβολή των προτεινόµενων από τη ΡΑΕ και τον ΕΣΜΗΕ τροποποιήσεων του Κ Σ&ΣΗΕ, καθώς και τη µετάθεση της Τρίτης Ηµέρας Αναφοράς, τουλάχιστον για ένα εξάµηνο, προκειµένου να συζητηθούν και να αναλυθούν µε την απαιτούµενη διαφάνεια και τη συµµετοχή όλων των ενδιαφεροµένων, τόσο οι εν λόγω προτάσεις, όσο και άλλες που δύνανται να προάγουν τον υγιή ανταγωνισµό στην παρούσα φάση εξέλιξης της διαδικασίας απελευθέρωσης της αγοράς. εδοµένης και της εµπειρίας από τη σοβαρή επίδραση που µπορεί να έχουν εν τέλει στη λειτουργία της αγοράς, αλλά και στα οικονοµικά αποτελέσµατα των συµµετεχόντων, κάποιες ρυθµίσεις και αλλαγές κανόνων (ιδίως όταν αφορούν περίπλοκα µοντέλα και µεθοδολογίες) οι οποίες µπορεί καταρχήν να φαίνεται ότι έχουν δευτερεύουσα σηµασία, προτείνεται η συνολικότερη και συστηµατικότερη εξέταση του θέµατος της σχεδίασης της αγοράς και των απαιτούµενων παρεµβάσεων στους κανόνες αυτής υπό τον συντονισµό της ΡΑΕ, διαδικασία στην οποία η ΕΗ είναι έτοιµη να συµβάλλει. Οι ειδικότερες παρατηρήσεις της ΕΗ που ακολουθούν, επί των προτεινόµενων τροποποιήσεων του Κ Σ&ΣΗΕ, επιβεβαιώνουν την ανωτέρω τοποθέτησή µας. Β) Ειδικές Παρατηρήσεις 1. Αναφορικά µε το περιεχόµενο των ηλώσεων Τεχνικοοικονοµικών Στοιχείων 2

3 Σχετικά µε το θέµα της διαχείρισης των υδροηλεκτρικών µονάδων, επισηµαίνεται ότι στις διατάξεις του ν. 2773/1999 µε τις οποίες παρέχεται εξουσιοδότηση για τη θέσπιση του Κ Σ&ΣΗΕ (άρθρα 19 και 20) δεν περιλαµβάνεται, έστω σε επίπεδο γενικών αρχών, καµία πρόβλεψη ασύµµετρου περιορισµού της επιχειρηµατικής ελευθερίας των κατόχων αδειών από υδροηλεκτρικές µονάδες, όπως είναι οι περιορισµοί που περιλαµβάνονται στην πρόταση τροποποίησης, σύµφωνα µε τους οποίους ενισχύεται σηµαντικά η αποφασιστική αρµοδιότητα του ΕΣΜΗΕ σε σχέση µε περιουσιακά στοιχεία της ΕΗ. Υπενθυµίζεται περαιτέρω ότι σε όσες περιπτώσεις ο νοµοθέτης επιθυµεί να επιβληθούν πρόσθετοι περιορισµοί σχετικά µε τη δράση της δεσπόζουσας επιχείρησης, οι εν λόγω περιορισµοί προβλέπονται ρητά και ειδικά, όπως για παράδειγµα στην περίπτωση περιορισµού του δικαιώµατος συµµετοχής της ΕΗ στους διαγωνισµούς του ΕΣΜΗΕ για την παροχή επενδυτικών κινήτρων για νέες µονάδες ηλεκτροπαραγωγής (ν. 3175/2003). Περαιτέρω, στον Κώδικα συµπεριλαµβάνονται ήδη λεπτοµερείς ρυθµίσεις σχετικά µε τα θέµατα των επικουρικών υπηρεσιών και τον προγραµµατισµό της παραγωγής, ειδικότερα µάλιστα όσον αφορά στις υδροηλεκτρικές µονάδες. Είναι κατά συνέπεια αναγκαίο να στοιχειοθετηθεί γιατί οι εν λόγω διατάξεις δεν κρίνονται επαρκείς για τη διασφάλιση των αναγκών του Συστήµατος, όπως αναφέρεται στην πρόταση της ΡΑΕ και του ΕΣΜΗΕ, και κρίνεται αναγκαία η επιβολή πρόσθετων περιορισµών όπως οι προτεινόµενοι. Όσον αφορά δε στην κοινωνική διάσταση της χρήσης των υδάτινων πόρων, αυτή έχει ληφθεί ήδη υπόψη και αιτιολογεί την ύπαρξη ειδικών ρυθµίσεων που αφορούν τις υδροηλεκτρικές µονάδες στον υφιστάµενο Κ Σ&ΣΗΕ. Ανεπάρκεια των ρυθµίσεων αυτών ουδόλως τεκµηριώνεται. 1.α) Εισαγωγή της έννοιας της «Μέγιστης Ηµερήσιας Έγχυσης Ενέργειας στο Σύστηµα από Υδροηλεκτρικές Μονάδες» Είναι καταρχήν απαραίτητο να γίνει σαφές στη διατύπωση της προτεινόµενης παραγράφου ότι µε την είσοδο του νέου όρου «Μέγιστη Ηµερήσια Έγχυση Ενέργειας» δεν πρόκειται να αλλάξει ο έως σήµερα τρόπος υποβολής προσφορών ΥΗΣ για πρόσθετη παραγωγή, ήτοι προσφορά της µέγιστης ισχύος όλων των ΥΗΣ για πρόσθετη παραγωγή πέραν της υποχρεωτικής, ανεξάρτητα από τον ενεργειακό περιορισµό που θα επιβάλει ο παραπάνω νέος όρος. Επιπλέον, απαιτείται να καταστεί σαφές σε ενδεχόµενες τροποποιήσεις του Κ Σ&ΣΗΕ ότι σε περίπτωση παραβίασης του παραπάνω ενεργειακού περιορισµού θα γίνεται άρση αυτού, τόσο κατά τον υπολογισµό της ΟΤΣ στην επίλυση του ΗΕΠ όσο και κατά τον υπολογισµό της απολογιστικής ΟΤΣ ή της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων (ΟΤΑ) µετέπειτα, λαµβάνοντας υπόψη τις τιµές ( /MWh) που έχουν δηλωθεί µε τις προσφορές για την µέγιστη ισχύ όλων των ΥΗΣ για πρόσθετη παραγωγή, πέραν της υποχρεωτικής. 3

4 Η προτεινόµενη τροποποίηση αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγµα αλλαγής κανόνα της αγοράς η οποία, αν γίνει, ενδέχεται να επηρεάσει σηµαντικά τα αποτελέσµατα αγοράς, και να επιφέρει σηµαντικές αλλαγές στον τρόπο δραστηριοποίησης της ΕΗ αλλά και των λοιπών παραγωγών. Προκειµένου συνεπώς ανάλογες τροποποιήσεις να έχουν θετικά αποτελέσµατα για την αγορά, καθώς και να ενσωµατωθούν αποτελεσµατικά από τους παίκτες στον τρόπο συµµετοχής τους σε αυτή, πρέπει να µελετηθούν και να συζητηθούν στη λεπτοµέρειά τους. Ειδικότερα για τη ΕΗ, είναι φανερό ότι η αποτελεσµατική εφαρµογή παρόµοιων κανόνων απαιτεί και οργανωτικές αλλαγές. Επιπρόσθετα για την λειτουργία των ΥΗΣ επισηµαίνεται ότι απαιτείται να προβλεφθεί υποχρεωτική έγχυση υδροηλεκτρικής ενέργειας για λόγους ασφάλειας φραγµάτων ή αποφυγής πληµµύρας ή έκτακτης ανάγκης ή ανωτέρας βίας, η οποία θα κατανέµεται κατά προτεραιότητα και θα τιµολογείται µε την ΟΤΣ. 1.β) Καθορισµός ύψους αποθεµάτων ασφαλείας Κατά τις διατάξεις του ν. 2773/99 οι αρµοδιότητες του ΕΣΜΗΕ για τη διασφάλιση της επάρκειας ενέργειας, εφεδρειών και επικουρικών υπηρεσιών, είναι περιορισµένες. Κυρίως οι αρµοδιότητές αυτές είναι: α) µέσω της λειτουργίας, συντήρησης και ανάπτυξης του Συστήµατος να µεριµνά για την επάρκεια και ασφάλεια εφοδιασµού (και επικουρικών Άρ.15 παρ. 1), β) να λαµβάνει µέτρα για την επάρκεια των εφεδρειών και των επικουρικών υπηρεσιών από τρίτους (τους παραγωγούς, τους προµηθευτές, τον κύριο του Συστήµατος και τον ιαχειριστή του ικτύου - Άρ. 15 παρ.2.δ και 2.στ), γ) βάσει των µακροχρόνιων προβλέψεων επάρκειας δύναται να κάνει διαγωνισµούς για την αγορά (µακροχρονίως) εφεδρειών και ισχύος (Άρ. 15 παρ. 3 και 4). Επιπλέον, οι προµηθευτές έχουν ρητή υποχρέωση κατά το Άρθρο 24 παρ.2.γ «κατά την άσκηση της δραστηριότητας προµήθειας, να προσκοµίζουν ικανοποιητικές µακροχρόνιες εγγυήσεις για την εξασφάλιση διαθεσιµότητας επαρκούς ισχύος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για το Σύστηµα» Κατά συνέπεια: α) ο ΕΣΜΗΕ δεν έχει αρµοδιότητα αυτοτελώς να προβαίνει σε ενέργειες καθηµερινού χαρακτήρα κατά τη διαδικασία κατανοµής εις το όνοµα της επάρκειας ενέργειας και της κάλυψης του φορτίου (πλην των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που καθορίζονται κατά τον Κ Σ&ΣΗΕ), β) στις περιπτώσεις που πρέπει να λάβει ειδικά µέτρα για την επάρκεια των εφεδρειών και των επικουρικών υπηρεσιών, αυτά πρέπει να είναι τεκµηριωµένα (όταν είναι µακροχρόνια µέσω διαγωνισµών), και όταν είναι καθηµερινού χαρακτήρα να είναι αναλογικά προς το πρόβληµα, χωρίς διακρίσεις, και κατά το δυνατόν διαφανή και τεκµηριωµένα. 4

5 Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να είναι πολύ περιορισµένη η συµµετοχή του ΕΣΜΗΕ στον προγραµµατισµό της παραγωγής των Υ/Η µονάδων. Συµπερασµατικά: α) Το σκεπτικό της ΡΑΕ: «καθώς οι υδροηλεκτρικές µονάδες είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της παροχής της εκάστοτε αναγκαίας ενέργειας, εφεδρειών και επικουρικών υπηρεσιών, για την κάλυψη των οποίων είναι υπεύθυνος ο ιαχειριστής του Συστήµατος, τίθεται σηµαντικό ερώτηµα ως προς τη διαχείριση των υδάτινων αποθεµάτων και τη συµµετοχή του ιαχειριστή του Συστήµατος στον προγραµµατισµό της χρήσης των νερών» (παρ. 3.1, 3 η παράγραφος), υπερβαίνει τις νοµοθετηµένες αρµοδιότητες του ΕΣΜΗΕ όπως αναπτύχθηκε παραπάνω, ενώ εισάγει και δυσµενή διάκριση εις βάρος του κυρίου Υ/Η µονάδων και περιορίζει ουσιωδώς την επιχειρηµατική του δραστηριότητα, χωρίς έρεισµα στο νόµο. β) στο σώµα του σχεδίου απόφασης της ΡΑΕ, µε την προστιθέµενη παρ. 10 στο Άρ. 28 του Κ Σ&ΣΗΕ, εισάγεται διαδικασία επί των «αποθεµάτων ασφαλείας» των Υ/Η, ως εξής: «[Οι κάτοχοι άδειας παραγωγής Υ/Η] να µεριµνούν για τη συνεχή διατήρηση αποθεµάτων ασφαλείας, το ύψος των οποίων καθορίζεται για κάθε Μονάδα σε συνεργασία µε τον ιαχειριστή του Συστήµατος, λαµβάνοντας υπόψη τις λειτουργικές ανάγκες του Συστήµατος και τη διαθεσιµότητα εφεδρειών. Σε περίπτωση µη συµφωνίας µεταξύ κατόχου άδειας παραγωγής Υδροηλεκτρικής Μονάδας και ιαχειριστή του Συστήµατος σχετικά µε το ύψος του αποθέµατος ασφαλείας, το ύψος αυτό καθορίζεται από τη ΡΑΕ, µετά από σχετικές εισηγήσεις των εµπλεκοµένων µερών, στις οποίες τεκµηριώνονται αναλυτικά οι απόψεις του κάθε µέρους». Η προτεινόµενη διαδικασία είναι καταρχήν γραφειοκρατική και εισάγει διαχειριστικό βάρος (και µάλιστα µε τελική κρίση από τη ΡΑΕ για ένα ιδιαζόντως τεχνικό και πολύπλευρο θέµα), και κατά δεύτερον θέτει το θέµα σε διαπραγµάτευση µεταξύ αφενός του ΕΣΜΗΕ, ο οποίος δεν υφίσταται κανένα οικονοµικό κόστος κατά την επιδίωξη µεγιστοποίησης της ασφάλειας, και δεν καλύπτεται από σχετική εξουσιοδοτική διάταξη του ν. 2773/1999 που απαριθµεί τις αρµοδιότητές του, και αφετέρου της ΕΗ, η οποία φέρει το οικονοµικό βάρος και δέχεται και τις κοινωνικές πιέσεις, τοπικές ή κεντρικές. Συνολικά προκύπτει θέµα παγιοποίησης, µέσω των προτεινόµενων τροποποιήσεων του Κ Σ&ΣΗΕ, της παρέµβασης του ΕΣΜΗΕ στη διαχείριση των Υ/Η µονάδων, η οποία δεν µπορεί να γίνεται αποδεκτή από τη ΕΗ. Η ΕΗ διαφωνεί τόσο µε τις τροποποιήσεις αυτές, όσο και µε το σκεπτικό τους κατά τα ανωτέρω, και προτείνει η έκφραση σχετικά µε τα αποθέµατα ασφαλείας στην προστιθέµενη παρ. 10 στο Άρ. 28 του Κ Σ&ΣΗΕ, να τροποποιηθεί ως εξής: «να µεριµνούν στο πλαίσιο της ετήσιας βέλτιστης οικονοµικής διαχείρισης των υδροηλεκτρικών µονάδων για τη συνεχή διατήρηση αποθεµάτων ασφαλείας, το ύψος των οποίων καθορίζεται για κάθε Μονάδα από τους ιδίους κατόπιν ενηµέρωσης του ιαχειριστή του Συστήµατος.». 5

6 1.γ) Τροποποίηση ορισµού του Μονάδων µεταβλητού κόστους Υδροηλεκτρικών Το σηµαντικότερο σηµείο της πρότασης τροποποιήσεων στο θέµα αυτό είναι ότι αντί να καθορίζεται ετησίως το «Μεταβλητό κόστος των Υ/Η µονάδων», ενιαίο για κάθε οµάδα ΥΗΣ (ποτάµι), θα καθορίζεται ετησίως η µεθοδολογία υπολογισµού του, και η τιµή του Μεταβλητού Κόστους θα είναι µηνιαία και διακριτή για κάθε Μονάδα. Αντιλαµβανόµαστε ότι το ελάχιστο µεταβλητό κόστος των µονάδων παραγωγής ως κάτω όριο των προσφορών στην ηµερήσια αγορά, έχει ενσωµατωθεί στον Κ Σ&ΣΗΕ για λόγους ανταγωνισµού, και ειδικότερα προκειµένου να περιοριστεί η δυνατότητα υποβολής καταχρηστικών προσφορών κάτω του µεταβλητού κόστους. Βέβαια, είναι προφανές στην πράξη ότι η ΕΗ έχει σηµαντικούς «πρακτικούς» λόγους για τους οποίους δεν µπορεί να χρησιµοποιεί τους ΥΗΣ µε αυτό τον τρόπο (κυρίως τον περιορισµό ενέργειας). Στο πλαίσιο αυτό, η τροποποίηση του υπολογισµού του «Μεταβλητού Κόστους των Υ/Η» φαίνεται µεν µαθηµατικά ορθή, αλλά: α) ενδεχοµένως αυξάνει τον επιχειρηµατικό κίνδυνο για τους ανεξάρτητους παραγωγούς (τους οποίους προσπαθεί να προστατεύσει) λόγω µεταβλητότητας του υπολογιζόµενου Μεταβλητού Κόστους των Υ/Η ανά µήνα και ανά σταθµό, β) εισάγει µεγάλο διαχειριστικό βάρος, καταρχήν για τη ΡΑΕ, αλλά και για όλους τους συµµετέχοντες στον ΗΕΠ, και ιδίως για τη ΕΗ, οι οποίοι ενδέχεται να εµπλέκονται συχνά σε διαµάχες επί του θέµατος. Βάσει αυτών, η ΕΗ θεωρεί ότι η τροποποίηση της παρ. 4 του Άρ.44 Κ Σ&ΣΗΕ δεν έχει ουσιαστικό περιεχόµενο και απλώς καθιστά το θέµα χωρίς να χρειάζεται περισσότερο περίπλοκο. 2. Αναφορικά µε τις µεθοδολογίες του µηχανισµού επίλυσης ΗΕΠ και κατάρτισης του Προγράµµατος Κατανοµής i) Είναι απαραίτητο να γίνουν πιο σαφείς οι κανόνες για την έκδοση ήλωσης Έκτακτης Ανάγκης κατά το Άρθρο 70 του Κ Σ&ΣΗΕ. Για παράδειγµα, πρέπει να συµπεριληφθούν οι περιπτώσεις ανεπάρκειας της ηλεκτρικής τροφοδοσίας των καταναλωτών λόγω ανωτέρας βίας και λόγω απεργιών. Περαιτέρω, πρέπει να καθοριστεί πολύ πιο συγκεκριµένα για τις περιπτώσεις αυτές ο τρόπος ορισµού της ιοικητικά Οριζόµενης Οριακής Τιµής του Συστήµατος, π.χ. ως η µέση τιµή της ΟΤΣ κατά την αντίστοιχη Περίοδο Κατανοµής των αντίστοιχων ηµερών των τελευταίων τεσσάρων εβδοµάδων. ii) Ως προς τις προτεινόµενες τροποποιήσεις του Άρ. 59 παρ. 3.Γ.(4), κρίνουµε ότι η παρακάτω διάταξη είναι προβληµατική: «Στους περιορισµούς αυτούς λαµβάνεται υπόψη ο Πίνακας εσµεύσεων ιασυνδέσεων ώστε στο Πρόγραµµα ΗΕΠ να εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα, ανεξαρτήτως τιµής ενέργειας, οι έχοντες δέσµευση ικανότητας µεταφοράς των ιασυνδέσεων έναντι εκείνων που υποβάλλουν Προσφορές ή ηλώσεις χωρίς να διαθέτουν αντίστοιχη δέσµευση». Σύµφωνα µε τον υφιστάµενο Κ Σ&ΣΗΕ, οι έχοντες 6

7 δέσµευση ικανότητας µεταφοράς των ιασυνδέσεων προηγούνται έναντι αυτών που δεν έχουν, µόνον σε περίπτωση προσφορών ίσης τιµής. Κατά συνέπεια, µε την προτεινόµενη τροποποίηση οι έχοντες δέσµευση ικανότητας µεταφοράς των ιασυνδέσεων για εισαγωγές αποκτούν σηµαντική δύναµη αγοράς (και επηρεασµού της ΟΤΣ). Αυτό δεν µπορεί να γίνει αποδεκτό από τη ΕΗ, καθώς ενδέχεται οι εισαγωγείς οι οποίοι δεν έχουν εγκατεστηµένο δυναµικό παραγωγής, δεν υφίστανται σηµαντικούς επιχειρηµατικούς κινδύνους και δεν υπόκεινται σε κοστολογικούς ελέγχους όπως οι παραγωγοί, να γίνουν πολύ επιθετικοί. Προτείνεται, η τροποποίηση της πρότασης της ΡΑΕ, ώστε όλοι οι εισαγωγείς να είναι αποδέκτες ΟΤΣ (price takers) έως την πλήρη ενεργοποίηση του µηχανισµού των αφανών διαγωνισµών κατά το Άρ. 313 Κ Σ&ΣΗΕ, οπότε θα επανεξεταστεί το θέµα. Αναλυτικά προτείνεται οι εισαγωγείς που έχουν δεσµεύσει δυναµικό µεταφοράς µακροχρόνια (απόκτηση διασυνδετικών δικαιωµάτων µέσω µακροχρονίων διαγωνισµών). α) να δύνανται να δηλώνουν τη χρήση των δικαιωµάτων τους εκ των προτέρω (πχ στο D-2) για την ποσότητα η οποία δεν θα συνοδεύεται από τιµή (ή µε τιµή 0) αλλιώς να χάνουν τα δικαιώµατα (use it or loose it). β) για το υπόλοιπο του δυναµικού των διασυνδέσεων να γίνονται ηµερήσιοι διαγωνισµοί και όσοι αποκτούν διασυνδετικά δικαιώµατα να δύνανται να υποβάλουν προγράµµατα εισαγωγών επίσης χωρίς τιµή (ή µε τιµή 0). 3. Αναφορικά µε τον υπολογισµό της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων Παραγωγής Ζήτησης Αναφορικά µε την προτεινόµενη τροποποίηση στο Άρθρο 182 1Β (υποχρεωτικές λειτουργίες των ΥΗΣ), θεωρούµε ότι δεν πρέπει να ισχύσει, δεδοµένου ότι υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ΕΣΜΗΕ εγχέει την υποχρεωτική παραγωγή των ΥΗΣ σε διαφορετικές ώρες από αυτές που έχει δηλώσει η ΕΗ, µε αποτέλεσµα να υπάρχει ο κίνδυνος να ληφθεί κατά τον υπολογισµό της απολογιστικής ΟΤΣ (ή ΟΤΑ µετέπειτα), µηδενική έγχυση ενέργειας για αρκετές ώρες, το οποίο δεν θα ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα. Επιπλέον η εφαρµογή της εν λόγω διάταξης καθιστά τον ΕΣΜΗΕ παράγοντα που συµµετέχει στη διαµόρφωση της απολογιστικής ΟΤΣ στις περιπτώσεις που δε τηρείται αυστηρά το πρόγραµµα υποχρεωτικής παραγωγής των ΥΗΣ που έχει δηλωθεί από τη ΕΗ. Ως εκ τούτου θα πρέπει αναφορικά µε την υποχρεωτική έγχυση των ΥΗΣ να ισχύσει το καθεστώς που ισχύει µέχρι σήµερα για τον υπολογισµό της απολογιστικής ΟΤΣ (ή ΟΤΑ µετέπειτα). Αναφορικά µε τις προτεινόµενες τροποποιήσεις στο Άρθρο & 3, θεωρούµε ότι, εφόσον η έγχυση ενέργειας από Συµβεβληµένες Μονάδες ή Μονάδες Εφεδρείας Εκτάκτων Αναγκών καθώς και οι έκτακτες εισαγωγές ή περικοπές φορτίου έγιναν για λόγους έλλειψης επάρκειας ισχύος η οποία 7

8 οφειλόταν σε λόγους ανωτέρας βίας (συµπεριλαµβανοµένης και της απεργίας), ο υπολογισµός της ΟΤΣ θα πρέπει να αντιµετωπίζεται σύµφωνα και µε τα προτεινόµενα παραπάνω για τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επίσης, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι αναφερόµενες περικοπές φορτίου στο Άρθρο 182 Γ3 θα πρέπει να αφορούν µόνο στις περιπτώσεις µη κάλυψης ζήτησης, όπως αυτές περιγράφονται στο Άρθρο 113 του Κώδικα. Πρέπει να αναφερθεί ρητά ότι για τις περιπτώσεις που εµπίπτουν στις διατάξεις του Άρθρου 70, εφαρµόζονται διατάξεις αντίστοιχες µε αυτές του ΗΕΠ (Άρθρο 72). 4. Αναφορικά µε την επίλυση του ΗΕΠ κατά τη µεταβατική περίοδο Για την επίλυση του ΗΕΠ κατά τη µεταβατική περίοδο πρέπει να εφαρµόζονται διατάξεις περί καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, αντίστοιχες προς αυτές των Άρθρων 70 και 72. Επίσης, δεδοµένου ότι οι προσφορές επικουρικών υπηρεσιών κατά τη µεταβατική περίοδο επηρεάζουν την επίλυση του προβλήµατος προγραµµατισµού, αλλά οι εν λόγω προσφορές δεν έχουν καµία σηµασία για τις πληρωµές των επικουρικών υπηρεσιών, υφίσταται δυνατότητα καταχρηστικής συµπεριφοράς. Προτείνεται οι προσφορές επικουρικών υπηρεσιών κατά τη µεταβατική περίοδο να ισοδυναµούν µε δηλώσεις του αντίστοιχος πρόσθετος µεταβλητού κόστους (π.χ. λόγω εντονότερης διακύµανσης της παραγωγής των µονάδων). Όσον αφορά στην εγγύηση κάλυψης του κόστους των Κατανεµόµενων Μονάδων, που παρέχεται µε την προτεινόµενη από τη ΡΑΕ τροποποίηση της παρ. 2.Β.(5) Άρ. 323, εκφράζονται οι εξής προβληµατισµοί: α) Η προτεινόµενη διάταξη ενδέχεται να κάνει πιο «αδιάφορους» τους ανεξάρτητους παραγωγούς σε εντολές του ΕΣΜΗΕ οι οποίες δεν είναι τεκµηριωµένες, ενώ ο ΕΣΜΗΕ θα δύναται πιο εύκολα να δίνει µη τεκµηριωµένες εντολές προς µεγιστοποίηση της ασφάλειας του Συστήµατος, οι οποίες όµως επιφέρουν µεγάλο κόστος λόγω λειτουργίας µονάδων υψηλού κόστους. Κατά συνέπεια, η προτεινόµενη τροποποίηση αναµένεται να αυξήσει δυσανάλογα το συνολικό κόστος του συστήµατος παραγωγής, το οποίο καλύπτεται εν τέλει από τη ΕΗ (ως προµηθευτή). β) Θεσπίζεται µία διαδικασία για τον ορισµό των «Περιόδων Κάλυψης Κόστους» η οποία δεν µπορεί να βασιστεί σε αντικειµενική τεκµηρίωση, αλλά µόνο σε διαπραγµάτευση µεταξύ µερών µε αντίθετα συµφέροντα, καθώς µικρότερες Περίοδοι Κάλυψης Κόστους συµφέρουν τους παραγωγούς αλλά προκαλούν µεγαλύτερο κόστος στους προµηθευτές. Ενόψει των παραπάνω, η ΕΗ δεν µπορεί να αποδεχθεί την εν λόγω τροποποίηση στην προτεινόµενη µορφή της. 8

9 5. Αναφορικά µε το ετήσιο κόστος του Συστήµατος Οι προτεινόµενες από τη ΡΑΕ τροποποιήσεις του Άρ.310 αντιµετωπίζουν ένα πρόβληµα του υφιστάµενου Κ Σ&ΣΗΕ στον υπολογισµό του ετήσιου κόστους του Συστήµατος. Όµως, η πρόταση τροποποίησης του Άρ.309 για την κατάργηση του «σήµατος χωροθέτησης» (locational signal) των µονάδων παραγωγής, αφενός µέσω του µηδενισµού (ουσιαστικά) της συνεισφοράς της παραγωγής στο ετήσιο κόστος του Συστήµατος και αφετέρου µέσω της ρητής κατάργησης της διάκρισης µεταξύ των µονάδων Βορρά και Νότου, παρουσιάζει σηµαντικά προβλήµατα: Παρότι ο ίδιος ο Κ Σ&ΣΗΕ (Άρ. 309 παρ. 5) αναφέρεται ρητά στην ανάγκη ειδικών µελετών από τη ΡΑΕ, προκειµένου αυτή να προβεί σε πρόταση τροποποίησης των ποσοστών επιµερισµού του ετήσιου κόστους του Συστήµατος, δεν έχει δηµοσιοποιηθεί παρόµοια τεκµηρίωση. Η τεκµηρίωση πρέπει (κατά τον Κ Σ&ΣΗΕ) να λάβει υπόψη και «τα αποτελέσµατα εφαρµογής της µεθόδου επίλυσης του ΗΕΠ µε Περιορισµούς Μεταφοράς του Συστήµατος», προκειµένου να εξεταστεί αν ο διαχωρισµός της αγοράς παρέχει µόνος του επαρκή σήµατα χωροθέτησης, ή χρειάζεται ενίσχυση µε τον εν λόγω µηχανισµό του ετήσιου κόστους Συστήµατος. Η διαφοροποίηση του κόστους των παραγωγών για τη χρήση του Συστήµατος είναι επί της ουσίας απαραίτητη, και έδωσε µέχρι σήµερα επαρκή σήµατα στους παραγωγούς. Κατάργησή της χωρίς να εξεταστεί η επάρκεια των σηµάτων του µηχανισµού διαχωρισµού της αγοράς, ενδέχεται να οδηγήσει σε καταστάσεις µε µακροχρόνια αρνητικά αποτελέσµατα ως προς τη χωροθέτηση των νέων µονάδων. Μη αιτιολογηµένη τροποποίηση του Κ Σ&ΣΗΕ ως προς ένα σηµαντικό παράγοντα κόστους για τις νέες µονάδες, δικαιολογηµένα εγείρει θέµα «ασφάλειας ρυθµιστικού περιβάλλοντος» από τους εν δυνάµει παραγωγούς, καθώς επηρεάζει τους οικονοµοτεχνικούς προϋπολογισµούς όλων των υφιστάµενων και εν δυνάµει επενδυτών. Εποµένως, η εν λόγω τροποποίηση του Άρ.309 Κ Σ&ΣΗΕ δεν µπορεί να γίνει δεκτή από τη ΕΗ. Περαιτέρω, η ΕΗ θα υποβάλλει πολύ σύντοµα αναλυτική πρόταση προς τη ΡΑΕ για τις χρεώσεις των Πελατών ΜΤ και ΧΤ για τη χρήση του Συστήµατος, οι οποίες θα αναφέρονται σε τροποποιήσεις του άρθρου 307 Κ Σ&ΣΗΕ προκειµένου να καταστεί δυνατή η εφαρµογή της παραγράφου 9 του άρθρου 14 του Κώδικα Προµήθειας σε Πελάτες (Έκδοση 1: Επιλέγοντες Πελάτες), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. 6. Αναφορικά µε τον ορισµό της Ηµέρας Κατανοµής Στις προτεινόµενες τροποποιήσεις των διατάξεων του Άρθρου 12 παρ. 3 αναφέρεται ότι «για τον ορισµό της ηµέρας κατανοµής χρησιµοποιείται η ηµερολογιακή ηµέρα Ελλάδος. Κατόπιν εισηγήσεως του ιαχειριστή και µετά από έγκριση της ΡΑΕ θα χρησιµοποιείται η ηµερολογιακή ηµέρα βάσει CET πριν την πέµπτη ηµέρα αναφοράς». 9

10 Επισηµαίνεται ότι η προτεινόµενη τροποποίηση ενδέχεται να έχει σηµαντικές επιπτώσεις για τους συµµετέχοντες, οι οποίες σχετίζονται κυρίως µε θέµατα φορτίων ζήτησης και πληροφοριακών συστηµάτων υποστήριξης τιµολογίων, µε συνεπακόλουθο υψηλό διαχειριστικό κόστος προσαρµογής τους. Η συγκεκριµένη τροποποίηση σχετίζεται αποκλειστικά µε εξειδικευµένες διαδικασίες του ιαχειριστή στα πλαίσια της αγοράς (π.χ. διαχείριση διασυνδέσεων) και ως τέτοια πρέπει να αντιµετωπιστεί. Προτείνεται λοιπόν να διατηρηθεί ο ορισµός της ηµέρας κατανοµής βάσει της ηµερολογιακής ηµέρας Ελλάδος και να µη τροποποιηθεί το Άρθρο 12 ως προς το ζήτηµα αυτό. 7. Αναφορικά µε τις Συµβάσεις Συµπληρωµατικής Ενέργειας Συστήµατος µε τους ιαχειριστές άλλων Συστηµάτων Με τις προτεινόµενες από τη ΡΑΕ τροποποιήσεις των Άρθρων 151 και 152, γίνεται προσπάθεια να επιλυθεί το υπαρκτό πρόβληµα ότι ο ΕΣΜΗΕ δεν µπορεί να κάνει διαγωνισµούς (όπως απαιτεί ο υφιστάµενος Κ Σ&ΣΗΕ) για έκτακτες εισαγωγές, παρά µόνον να συνάπτει συµφωνίες κατά την κρίση του. Με την προτεινόµενη λύση όµως, ενδέχεται ο ΕΣΜΗΕ να βρεθεί ουσιαστικά στη δυσάρεστη θέση του παίκτη της αγοράς, και µάλιστα µε προβληµατική νοµικά εξουσιοδότηση. Κατά συνέπεια, προκειµένου η προτεινόµενη ρύθµιση να είναι ολοκληρωµένη, πρέπει κατ ελάχιστον να προστεθούν διατάξεις περί αντικειµενικής µεθόδου διαπραγµάτευσης, ελέγχων σκοπιµότητας από τους εποπτεύοντες φορείς, και διαφάνειας. 10