مجله ديابت و متابوليسم ايران. بهمن- اسفند 1593 دوره 11 )شماره 5( مهسا محمد املی 2 ايمان سلحشوری 1 فريده رضی.

Transcript

1 مجله ديابت و متابوليسم ايران. بهمن- اسفند 1593 دوره 11 )شماره 5( مقاله پژوهشی بررسي ارتباط پليمورفيسم )TaqI ( rs در ژن با بيماري نفروپاتي ديابتي نوع دو در جمعيت ايراني مرضيه ارشدی مشکانی 1 و 3 4 مهسا محمد املی 2 ايمان سلحشوری 1 فريده رضی چکيده مقدمه: ديابت شايعترين بيماری غدد درونريز است که ساليانه افراد زيادی را درگير میکند. جمعيت زيادی از افراد مبتال به ديابت از نفروپاتی و رتينوپاتی ديابتی رنج میبرند. اثرات renoprotective D ويتامين نفروپاتی ديابتی گزارش شده است. هدف از اين مطالعه بررسی ارتباط پلیمورفيسم و آنالوگهای آن در بيماریهای مزمن کليه از جمله rs (TaqI( در ژن رسپتور ويتامين D () و خطر نفروپاتی ديابتی در افراد مبتال به ديابت نوع دو است. روشها: در اين مطالعه مورد نفر از بيماران با سابقهی 5 سال ابتال به ديابت نوع دو )104 بيمار مبتال شاهد )Case-Control( به نفروپاتی و 100 نفر بدون نفروپاتی( و نيز ۸۹ نفر افراد بدون ديابت و نفروپاتی )گروه شاهد( مراجعه کننده به کلينيک ديابت و بيماریهای متابوليک دانشگاه علوم پزشکی تهران بررسی شدند. پس از جمع آوری اطالعات بالينی و انجام تستهای آزمايشگاهی نمونهه یا اختصاصی DNA از نمونههای خون به روش فنل کلروفرم استخراج و پلیمورفيسم (rs731236) TaqI TaqMan مورد بررسی قرار گرفت. در نمونهها باروش ژنوتيپ يافتهها: در گروه مبتال به نفروپاتی مقادير اوره کراتيينين و دفع آلبومين باالتر و فيلتراسيون گلومرولی کمتر از گروه ديابتی و گروه شاهد بود value<0.05( P(. علیرغم اينکه فراوانی ژنوتيپ معنیدار نبود TT و الل T.)P value>0.05( نتيجهگيري: نتايج مطالعهی حاضر نشان میدهد اگر چه پلیمورفيسم آن الزاما با خطرايجاد نفروپاتی ديابتی نوع دو همراه نمیباشد. در گروه نفروپاتی باالتر از دو گروه ديگر بود اين اختالف در جامعه مبتال به نفروپاتی شيوع بيشتری دارد ولی وجود واژگان کليدي: ديابت نوع دو نفروپاتی ديابتی ژن گيرنده ويتامين )(D ژنوتيپ پلیمورفيسم 1- گروه ژنتيک دانشگاه آزاد اسالمی واحد علوم تحقيقات تهران تهران ايران 2- مرکز تحقيقات اختالت متابوليک پژوهشکدهی علوم سلولی- مولکولی غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشکی تهران تهران ايران 3- مرکز تحقيقات ديابت پژوهشکدهی علوم بالينی غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشکی تهران تهران ايران 4- مرکز تحقيقات غدد و متابوليسم پژوهشکدهی علوم بالينی غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشکی تهران تهران ايران پنجم مرکز تحقيقات غدد درونريز و متابوليسم تلفن: نشانی: خيابان کارگرشمالی خيابان جالل آل احمد بيمارستان شريعتی طبقهی نمابر: پست الکترونيک f-razi@tums.ac.ir تاريخ دريافت: 1593/11/13 تاريخ درخواست اصالح: 1593/11/18 تاريخ پذيرش: 1593/11/10

2 هي- رضی و همکاران: بررسی ارتباط پلیمورفيسم )TaqI ( rs در ژن مقدمه فراوانی ديابت در سطح جهان در حال افزايش است در ساال 2010 حدود دويست ميليون نفر مبتال به ديابت بوده و براساا اطالعاات سازمان جهانی بهداشت )WHO( انتظار میرودکه در ساال 2025 تاا سيصد ميلياون نفار برساد ]1[. براساا بيماری ديابات حادود 7/2% 14/2% آمارهاای کشاوری شايوع در جمعيات بااالی 30 ساال تهاران و در افراد باالی 30 سال يزد )يزد در ايران رتبهی اول و در دنياا رتبهی دوم شيوع ديابت را دارد( بوده که نشان از اهميت بسايار زيااد اين بيماری در کشور ما میباشاد ]2[. نارساايی مازمن کلياه در اثار در سراسار ديابت مهمترين علت نارسايی کليوی مرحلاهی انتهاايی 2 جهان و مهمترين علات مارگ زودر بيمااران دياا یبت اسات ]3[. علت حدود 40 درصد ماوارد ESRD ديابات اسات کاه منجار باه صارف مبلا بايش از 4 ميلياارد دالر در ساال در ايااالت متحاده میگردد. همچنين حدود 30 درصد مبتاليان باه ديابات ناوع ياک و درصد کمتری میگردند. البته از مبتاليان به ديابت نوع دو در نهايات دچاار ESRD با توجه به شيوع بيشتر ديابت نوع دو نسابت باه ناوع يک تعداد کل موارد مبتال در نوع دو بيشتراست ]4[. به هماين دلي لا کنترل عملکرد کليهها در بيماران ديا یبت است از اهميت خاصی برخاوردار ]3[. نفروپاتی ديابتی توسط آلبوميناوری ماداوم )کمتار از 300 ميلایگارم در 24 سااعت ياا 200 ميکروگارم در دقيقاه( مشاخ میشود. يک مطالعهی جهانی از 3220۹ بيمار مبتال به ديابت ناوع دو در 33 کشور باهطاور کلای شايوع ميکروآلبوميناوری را %3۸ نشاان دادناد. ميکروآلبوميناوری ياک عامال خطار قاوی و مساتقل بارای توسعهی نفروپاتی دياابتی اسات و بااالترين شايوع آن در جمعيات آسيايی و اسپانيايی بود. قابل توجه اسات کاه در جمعيتای کاه در آن بيماران شناخته شده با بيشترين نار دفاع ادرای آلباومين را داشاتند بهطور متوسط زمان شناخته شده ابتال به بيماری ديابت آنهاا ۹ ساال بود ]5[. شيوع ESRD مرتبط با ديابت در حال افزايش در گروههاای سنی پيرتر میباشد ]6[. در سال 13۹6 مطالعاهای در اياران در شاهر شاهرود بر روی 340 بيمار ديا یبت نفروپاتی صاورت گرفات کاه شايوع کلای را 13/۸ درصد گزارش نمود که از آمار ارائه شاده در مرکاز تحقيقات ديابت اصفهان که برابر 1۸ درصاد باود کمتار مایباشاد و تقريبا مشابه آمار ارائه شده کشوری است ]7[. در مطالعاهايای کاه در ايران بر روی 400 بيمار ديا یبت نوع دو در ساال 13۸0 در شهرساتان فريدون کنار و بر روی مراجعين به مرکز ديابت اين شهرستان انجاام شده است 14/5 درصد دچار عارضه کلياوی بودناد ]۹[ وي. بهعنوان يک مکمل الزم برای ترشح انسولين تاامين D مطار شاده و کمباود گيرناده ويتاامين )Vitamin D receptor :( D باا عادم تحمال گلوکز مقاومت به انسولين سندرم متابوليک و افزايش خطار ديابات همراه بوده است ]4[. مشخ شده است که ويتاامين D و باهوياژه متابوليات فعاال آن 1 25 دی هيدروکسای ويتاامين D3 در کنتارل عملکرد طبيعی غدد درونريز پانکرا بهخصوص ترشاح انساولين درگيار اساتو و عمال ويتاامين D از طرياق اتصاال باهواساطهی گيرندهه یا استروييدی هسته ای ) (که عضو خانواده رسپتور هورمونهاای است انجام مایشاود ]۸[. کااهش ويتاامين D در اواي لا توسعهی بيماری مزمن کلياوی )CKD( 3 ر مایدهاد و باا افازايش التهااک کلياوی هماراه اسات. ياک رابطاهی معکاو باين ميازان پالسمايی 1 و 25 مرگ در بيماران مبتال به بيماری دروکسی ويتامينD3 و خطر اباتال باه ESRD و مزمن کلياه مراحال 2 تاا 5 وجاود دارد ]10 ۸[. ژن گيرندهی ويتامين () D يک ژن کانديد بارای استعداد ابتال به بيماریه یا ارتباط مختلف است. مطالعاات انجاام شاده در پلیمورفيسم و خطر ابتال به ديابات ناوع دو )T2DM( در جواماع مختلاف قاومی هناوز شافاف نشاده اسات ]۸[. مزي تا عمدهای در طراحی مطالعهی سازگاری بين بيماران ديابتی با عارضاه و بدون عوارض کليوی است. بيماران مبتال باه عاوارض کلياوی باا توجه به نوع ديابت به دو گروه جدا از هم تقسيم میشاوند. مطالعاه متشکل از افراد با يک قوميت برای به حاداقل رسااندن هتروژنسايته قرار گرفتن در معارض تفااوتهاای زيسات محيطای و زيرساازی جمعيت کماک مایکناد. تسات پلای مورفيسام بيشاتر از ياک ژن 3 Chronic kidney disease 2 End stage renal disease (ESRD)

3 611 مجله ديابت و متابوليسم ايران. بهمن- اسفند 1593 دوره 11 )شماره 5( اطالعات دقيقتری در زميناهی ژنتيکای را موجام مایشاود ]23[. تحقيقااات لکو genome wide linkage باارای ديابتيااک نفروپاااتی های مستعدی را در کروماوزوم 12 ترسايم کارده اسات کاه مکان ژن میباشد. مطالعات صورت گرفته نشان مایدهاد کاه پلی مورفيسمهای ژن در ديابتيک نفروپاتی تأثيرگذار میباشاند و بهعناوان فاکتورهاای پ رخطاری بارای ايجااد عارضاهی ديابتي کا نفروپاتی در نظر گرفته میشوند. اگر ارتباط پلای مورفيسامهاای ژن بر روی بيماران ديابتی مبتال باه نفروپااتی در جمعيات ايرانای ثابت شود زمينه را بارای تحقيقاات بيشاتر بار روی ايان ژن و پلای مورفيسمهای آن در ارتباط با بيماری ديابتيک نفروپااتی در جمعي تا ايرانی فراهم میکند و در زمينهی درمان و پيشگيری از ايان عارضاه بسيار کمک کننده میباشد ]۸[. اين مطالعه بهمنظاور بررسای ارتبااط ژن روشها با نفروپاتی ديابتی اجرا گرديده است. اياان مطالعااه از نااوع مااورد - شاااهد )Case-Control( بااوده و در ساله یا ۸4 تا ۸5 در کلينيک ديابت وابسته به پژوهشگاه علوم غادد و متابوليسم دانشاگاه علاوم پزشاکی تهاران انجاام گردياد. پاس از توضيحات مربوط به طر و أخذ رضاايت ناماه پرساشناماه ثبات اطالعات دموگرافيک و بالينی با همکاری پزشاک معاالج بارای هار يک از داوطلبان تکميل گرديد. گروه مورد شامل )204( نفر بيماران مبتال به ديابت برای حداقل پانج سال بوده که 104 بيمار مبتال باه نفروپااتی دياا یبت نفر مبتال به ديا یبت نوع ديابت )ماورد 1( و 100 دو بدون نفروپاتی )ماورد 2( بودناد. بيمااران با افزايش دفع آلبومين )آلبومين ادرار بيش از 30 ميل یا گارم در 24 ساعت و يا آلبومين/کراتينين بيش از 30 ميلیگرم باه گارم کاه در دو نوبت نمونهگيری طی 6-3 ماه تأييد شده اسات( باهعناوان بيماار ديا یبت مبتال به نفروپاتی در نظر گرفته شدند. گاروه بادون نفروپااتی افرادی با شارايط مشاابه و ميازان آلباومين باه کاراتينين کمتار از 30 ميلیگرم باه گارم بودناد. افاراد باا HbA1c>9% عفونات مجااری ادراری فشاارخون بااالی کنتارل نشاده نارساايی قلبای باارداری عفونتهاای حااد افاراد سايگاری همااتوری و فعاليات ورزشای سنگين گروه سنی زير 30 ساال از مطالعاه خاارج گرديدناد. گاروه شاهد ۸۹ نفر از ميان افاراد ساالم مراجعاه کنناده باه آزمايشاگاه کاه بهمنظور بررسی ساليانه مراجعه کرده بودند انتخاک شدند. اين افاراد گلوکز ناشتای کمتر از 100 ميلیگرم در دسی ليتر داشته و فاقد سااير معيارهای خروج )که قبال به آنها اشاره شاد( بودناد. الزم باه ککار است اين مطالعه توسط کميتاهی اخاال پژوهشاگاه علاوم غادد و متابوليسم وابسته به دانشگاه علاوم پزشاکی تهاران تأيياد گردياده و شرکت کنندگان پاس از کسام اطالعاات کتبای و شافاهی طار رضايت خود را برای شارکت در مطالعاه اعاالم نماودهاناد. کلياهی اطالعات افراد محرمانه گروهی مورد استفاده قرار گرفته است. بوده و تنها برای گازارش نهاايی باهصاورت پس از ۹ تا 12 ساعت ناشتايی نمونه خون وريدی )با و بادون ضاد انعقاد( و نمونه ادرار اول صابح جماع آوری شاد. نموناهی سارم از لولهی لخته پاس از انجاام ساانتريفيوژ min(,3000g( 10 بالفاصاله جدا گرديده و در فريزر ۹0- درجه سانتیگراد نگهداری شاد. ساطح گلوکز اوره اوريک اسيد تریگليسريد کلساترول ليپاوپروتييين باا ليپاوپروتيين باا چگاالی پاايين (LDL-C) 5 (HDL-C) 4 چگالی باال کراتينين خون و نسبت آلبومين ادرار به کراتينين ACR) 6 ) با اساتفاده از کيت شارکت تجااری پاار آزماون انادازهگياری شاد. ساطح هموگلااوبين A1C بااا اسااتفاده از تکنيااک کروماااتوگرافی مااايع )G8 (TOSOH باا کاارايی بااال انادازهگياری شاد و هامچناين از محاساابهی گلومرولی egfr Cockcroft-Gault باارای تخمااين مياازان فيلتراساايون استفاده شد. سپس DNA از نمونهی خون کامال درون لولاهی EDTA باه روش فناول کلروفارم اساتخراج گردياد. کيفيات نموناههاای DNA باا روش نورسانجی جاذبی باخوانادن با کمک دساتگاه ناانودرا )ND-2000c( بررسای شده و نموناههاای دارای کيفيات مطلاوک در فريازر 20- درجاهی سانتیگاراد کخياره شاد. ساپس باا روش assay ژنوتيپه یا TaqMAN genotyping مورد نظر را با کيات پاروک شارکت Applied BioSystems شناسايی شد. به اين ترتيام کاه بعاد از رقياق ساازی DNAه یا استخراج شده به غلظات نهاايی ناانوگرم در ميلیليتر ژنوتيپ نمونهها از نظار واريانات باا روش 5 4 High-density lipoprotein cholesterol 5 Low-density lipoprotein cholesterol 6 albumin to creatinine ratio

4 رضی و همکاران: بررسی ارتباط پلیمورفيسم )TaqI ( rs در ژن نوکلياااز TaqMan بااا اسااتفاده از پااروک اختصاصاای MGB Binder( )Minor Grove کاه توساط دو رنا VIC و FAM نشاندار شده بودند و پرايمرهای مربوط به پلایمورفيسام که توسطBioSystems Applied طراحی شده بود تعيين گرديدند. ترکيباات موجود در واکنش حاوی DNA ژنومی پروک پرايمرها آک ديوينزه و بافر )Universal PCR MasterMix NO AmpErase UNG(TaqMan بودناد که در پليته یا نهايی 20 ميکروليتر تهيه گرديد. ۸6 خانهای براسا برنامهی شارکت ABI در حجام بهين هسازی شرايط PCR مطاابق دساتورالعمل کيات کاار شاده اسات )TaqMan SNP Genotyping Assays: ( در هر پلي تا ۸6 خاناهای ۸3 چاهاک حااوی DNA ژناومی باا ژنوتيپ ناشناخته )undetermined( و سه چاهک انتهايی حاوی ترکيبات واکنش فاقدDNA ژنومی بهمنظور کنترل منفی واکانش NTC control( )No template در نظار گرفتاه شاد. بعاد از اتمام PCR شدت فلورسانس مارکرها و ژنوتياپ نموناههاا باا دساتگاه ABI 7300 Fast Real-Time PCR SDSv.1.4 توساط نارمافازار تعيين وشناسايی گرديدند. حدود 10 درصد از کال نمونهها و تمام نمونههاای مشاکو از نظار درساتی ژنوتي پا دوباره آزمايش گرديدند. برای تجزيه وتحليل دادهها از ميانگين نسبی آزمون مجذور کای و سطح معنایداری کمتار از 0/05 و محاسبه شانس )OR( باا درجاه اطميناان ۸5 درصاد و آزماون انحراف از معادلهی هاردی-واينبرگ با نرمافزار گرديد. يافتهها اساتفاده SPSS از ميان 302 فرد بررسی شاده 51 درصاد زن ) 153 نفار( و 4۸ درصد مرد ) 14۸ نفار( بودناد. تعاداد ماردان در گاروه دياابتی نفروپاتی ديابتی و شاهد بهترتيام و 65 نفار باود کاه نشان میدهد تعداد مردان در گروه نفروپاتی بايش از دو گاروه ديگر بوده است. اطالعات دموگرافيک و نتايج آزمايشهای در بيوشيميايی جدول 1 ککر شده است. فراوانی آللی و ژنوتايپی سه گروه و مقايسه آنها بهوسيله تست با نرمافزار Chi-Square SPSS انجام شد. فراوانی ژنوتيپی و اللها در جدول 2 نمايش داده شده است. جدول 1- مقايسهي اطالعات دموگرافيک و بيوشيمايی در سه گروه نفروپاتی ديابتی )تعداد= 011 ) ديابتی )تعداد= 011 ) شاهد تعداد= 89 متغيير )واحد( سن )سال( 50 ±10/5 57± ۹/2 a 62±۸/2 a,b 115 ± 12 / ۸ 122±12 a 123±13/7 a فشار خون سيستولی )ميلیمتر جيوه( 7۸ ± 6 / 3 7۹ /۸± 6 / 3 75/5 ±۸/7 a,b فشار خون دياستولی )ميلیمتر جيوه( 27 /5± 4 / 2 2۹ /4± 4 / 2 2۸/6±4/2 a نمايهی تودهی بدنی ( 2 )K/m 74 /۸± /7± 20 64±2۸ a,b ميزان فيلتراسيون گلومرولی m2) (L/min/1.73 ۸1 /6+ 7 / ۹ 140± 34/6 a 133±45/5 a قند خون ناشتا (mg/dl) 5 /5± 0 / 47 7/1± 0/74 a 7/3±0/47 a,b هموگلوبين (%) A1C 0 /۸۸± 0 / 16 1/11±0/25 a 1/2±0/4۹ a,b کراتينين (mg/dl) 2۸ /۹± 7 / 6 36/7±13 a 42/6±16 a,b اوره (mg/dl) 4 /۸± 2 / ۸ 5 / 2 ± 1 / 3 5 /4±1/ 7 اوريک اسيد (mg/dl) 1۸3 ± ±35 a 14۸±36 a کلسترول (mg/dl) 134 ± 6۹ 14۹ ± ۹1 145 ± 75 تریگليسريد (mg/dl) 51 /4± 12 46/۹±۸/۹ a 43/4±10/6 a,b ليپوپروتييين با چگالی باال (mg/dl) 104 ± 27 76/3±20 a 77/2±23 a ليپوپروتيين با چگالی پايين (mg/dl) 22 /۸± ۹ / 2 24 /4±5/ ۸ 246/7±66 a,b نسيت آلبومين به کراتينين (µg/mg) a اختالف معنی دار >0/05 با گروه شاهد b اختالف معنی دار> 0/05 با گروه ديابتی بدون نفروپاتی

5 611 مجله ديابت و متابوليسم ايران. بهمن- اسفند 1593 دوره 11 )شماره 5( جدول 1 - فراوانی ژنوتيپی و اللی ژنوتيپ الل گروه نفروپاتی N(%) پلیمورفيسم rs ديابتی و شاهد گروه ديابتی N(%) در گروههاي ديابتی نفروپاتی شاهد گروه N(%) 15(15/3) 16(16) 23(22/2) TT 3۸(3۸/۹) 51(51) 45( 43 / 2) CT 44(44/۸) 33(33) 36(34/6) CC 0 /26 / 43 1 /57( 0/ 76-3 / 22) 1 / 4۸( 0/ 73- / 02 0 P value 3 ) OR ( 95%CI) 6۸(35/2) ۹3(41/5) ۸1(43/7) T 127( 64 / ۹) 117( 5۹ / 5) 117(56/3) C 0 /07 0 / 65 1 /43( 0/ ۸5-2 / 13) /0۸ )0/74-1/62( 1 OR (95% CI) همانطور که در جدول 2 مشاهده مایشاود فراوانای ژنوتاياپ ويتامين () D در بيماران مبتال به ديابت نوع دو در جنوک TT T الل در گروه نفروپاتی باالتر از گروه ديابتی و گروه شاهد باود در حاليکه ژنوتايپ CC در گروه شاهد فراوانی بيشتری داشات ولی اين اختالفات معنیدار نبوده است. اين موضاوع در ماورد نيز صاد بود. مجموعا الل C بيشترين درصاد فراوانای بين الل های گروه شاهد و مورد داشت. تعادل هاردی واينبرگ برای دو گروه مورد و شاهد برقرار بود. بحث واريانت rs معموال بهعناوان TaqI شاناخته شاده و در اگزون ۸ کروموزوم 12 واقع شاده اسات ]11[. در ايان مطالعاه ارتباط اين پلیمورفيسم با بروز نفروپاتی ديابتی نوع دو بررسی گرديد که اختالف معنیداری در فراوانی آن در مقايسه با افاراد ديابتی بدون نفروپاتی و افراد گاروه شااهد مشااهده نگردياد. يافتهه یا مطالعات برخای محققاين ارتبااطی باين ژنوتي پا ياا هاپلوتيپه یا پلیمورفيسمه یا در افراد مبتال باه ديابات نوع يک نشان داد ]12[ در حالیکه نتايج بررسای ارتبااطهاای مختلف انواع ژنتيکی و ديابت نوع دو متنااق گازارش شده است. پژوهشی باا هادف بررسای 2 پلایمورفيسام تاک نوکليوتيادی )SNP( در اينتارون ۹ و اگازون ۸ از ژن گيرناده شاارقی ايااران در سااال 2011 توسااط رضااا و Nosratabadi همکاران با روش PCR-RFL انجام شاد. نتاايج تفااوت قابال توجااهای در ژنوتيااپ ژنوتيپه یا مختلف کنترل حاکی از شيوع باالتر ژنوتيپ بود و tt در ژن نشااان داد. نتااايج در مقايسهی گروه ديابتی باا گاروه Tt.)P<0.001( در جميات دياابتی اما بين گروهه یا مختلف فراوانی الله یا T t و معنیدار نبود ]13[. از سوی ديگر Bid و همکاران با اساتفاده از پلیمورفيسمهای و Bsm1 Fok1 ارتباطی بين پلیمورفيسمهای ژن نشان دادند که هيچ و ديابت نوع دو وجود ندارد ]۸[. همچنين مطالعات ديگری نيز در ترکيه و اساپانيا در نشان دادن اين ارتباط ناموفق بودند ]15 14[. در يافتااههااای مااا تفاااوت معناایداری در فراواناای اللاای و ژنوتايپی گروه نفروپاتی ديابتی و گاروه نرماال مشااهده نشد. در مطالعهی Ramos-Lopez وهمکااران گازارش شاده برخای هاپلوتيپها میتوانند در مردم آلمان بهعنوان نشانگر محافظات در برابر حساسيت به ديابت نوع يک باشند علت حفاظت ايان هاپلوتيپ نادر در حال حاضر نامشخ است همچنين ممکن است به ساوخت و سااز ويتاامين D بادن مرباوط شاود ]16[. Mahjoobi وهمکا اران در مطالعااات خااود نشااان دادنااد کااه

6 هي- رضی و همکاران: بررسی ارتباط پلیمورفيسم )TaqI ( rs در ژن پلایمورفيسام FokI تونس در ارتباط نيست ]17[. از ژن باا ديابات ناوع دو در ماردم Wang با متاآناليز پژوهشهای مختلف از جمله 7۸ و همکاران در سال 2012 مطالعه روی ديابت نوع يک و 44 مطالعاه روی ديابات ناوع دو نشاان دادناد کاه ارتباط معنیداری بين پ یل به ديابت وجود ندارد ]1۹[. پلیمورفيسمهای ژن مورفيسم ApaI و با خطر اباتال در بيماران دياابتی ناوع دو در جمعيات لهستانی نيز بررسای شاد ارتبااطی باين فراوانای ژناوتيپی و اللای و هاپلوتيپی سه پلیمورفيسام به پ یل BsmI/ApaI/TaqI گازارش نشاد ]1۸[. در بررسی ارتباط باين پلایمورفيسام ژن گيرناده ويتاامين TaqI( D و )FokI و عوارض ميکرو / ماکروواسکوالر در زنان يائساهی مباتال ديابت نوع دو در برزيال تفااوت معنایداری در فراوانای اللای و ژنوتايپی دو پلیمورفيسم ديده نشد ]20[. مطالعهای با هدف بررسای ارتباااط بااين سااندرم متابوليااک بااا دياباات نااوع دو و حضااور مورفيسمهای TaqI) (FokI, BsmI, ApaI, ژن گيرنده ويتاامين D در افراد اير یان مبتال به ديابت نوع دو روی 730 نفر )372 بيمااران و 35۹ شاهد( با استفاده از روش RFLP انجام شاد. هايچ مادرکی دال بر ارتباط بين پ یل ديابت مورفيسم ژن گيرناده ويتاامين D و خطار اباتال باه نوع دو و سندرم متابوليک در افراد اير یان نشد ]21[. پيدا علیرغم اينکاه اثار حفااظتی ويتاامين D وآناالوگهاای آن در بيماری مزمن کليه از جمله نفروپاتی ديابتی )DN( گزارش شده است ]22[ مطالعات مرتبط با پلیمورفيسم ژن نفروپاتی ديابتی بهطور محدود انجام شده است. در سال 2012 Marcela Vedralová و همکاران نقش وارياناتهاای منتخام از جملاه پلیمورفيسام در ژن و PTH در اساتعداد اباتالی افراد به ديابت نوع يک و دو نفروپاتی ديابتی و بيماری کليوی غير ديابتی در جمعيت چک را مورد بررسی قرار دادند. از ميان تمامی واريانته یا افراد سالم برای پ یل بارای پلایمورفيسام مشاهده شاد منتخم مقايساه گاروه نفروپااتی دياابتی و مورفيسم FOK1 در ژن BstBI در ژن و هامچناين PTH.(P= 0.023) ولای پلایمورفيسام تفااوت معنایداری و سااير وارياناتهاا ارتبااط معنایداری نشاان ندادناد ]23[. خطار ۹ پلیمورفيسم تک نوکليوتيدی از جمله rs TaqI T>C در سال 2010 توسط Martin و همکاران در ايرلناد شامالی در بيماران نفروپاتی ديابتی و نرمال با روش Taqman بررسی شد. تفاوت معنیداری در ژنوتيپ يا فرکانس اللای باين گاروههاای مورد و نرمال در ژن نبود ]22[. که اين نتاايج منطباق باا نتايج ما در جمعيت ايران میباشد. داليل اختالف بين نتايج مطالعات را مایتاوان باا تفااوتهاای ژنتيکی در جمعيت مورد مطالعه و يا عوامل محيطی مثال ميازان نور آفتاک توضيح داد ]25 24[. پ یل مورفيسم و ماادل باارای بيااان FOK1 بهعنوان بهتارين و مناسامتارين ژن mrna Ogunkolade و همکاران نشان دادند کاه ژنوتي پا گاازارش شاادهانااد. T / T از ژن با بيشترين تعداد کپی mrna مرتبط اسات. ايان گاروه mrna و ساطح پاروتيين را در رابطاه باا پ یل مورفيسم بررسی کردند و ظرفيت ترشاحی انساولين را ماااورد تجزياااه و تحليااال قااارار دادناااد. ژنوتياااپ پ یل مورفيسمهاای Apa Taq و و Fok باا اساتفاده از TaqMan مورد بررسی قرار گرفت. در نتيجه اين مطالعاات ياک ارتبااط بين پلیمورفيسم و ظرفيت ترشحی انسولين اعالم شد و نشان داده شد ژنوتيپ يک تعياين کنناده ی مهام ساطح mrna و پروتيينmRNA درPBMCs است. عالوه بار اين نشان داده شد که بيان باهعناوان ياک عامال تعياين کنندهی ظرفيت ترشحی انسولين است ]26[. از آنجاکه مهمترين عامل مؤثر بر نتاايج ياک آزماايش تعاداد نمونهها يا جامعه آماری مورد پژوهش است که میتواند بهطور تأثيرگزاری نتايج حاصل از پژوهش را دساتخوش ت ييار کناد پيشنهاد میشود مطالعات آتی روی پروژهه یا مشاابه باا تعاداد نمونه بيشتر و با بررسی هاپلوتايپهای مشاکو انجاام گيارد. چنين اطالعاتی در تحقياق بارای عوامال ژنتيکای بيماریهاای شايع بسيار ارزشامند هساتند. در مطالعاهی پايش رو ميازان و ساطو 1 و 25 دروکسای ويتاامين D3 بارای نموناههاا در دستر نيست اندازهگيری مقدار سطح ويتاامينD3 و ارتبااط آن با هاپلوتيپه یا آينده باشد. نيز میتواند يک مزيت در مطالعاات

7 616 مجله ديابت و متابوليسم ايران. بهمن- اسفند 1593 دوره 11 )شماره 5( سپاسگزاري اجرای اين مطالعه باا حمايات ماالی پژوهشاگاه علاوم غادد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفات. از تماامی دوساتان و همکاارانی کاه در ايان مرکاز و کلينياک ديابات و بيماريهای متابوليک تهران همکاری الزم را مبذول داشتند کمال تشکر و قدردانی را مینمايم. مآخذ 1. Arababadi MK, Mirzaei MR, Sajadi SMA, Hassanshahi G, Ahmadabadi BN, Salehabadi VA, et al. Interleukin (IL)-10 gene polymorphisms are associated with type 2 diabetes with and without nephropathy: a study of patients from the southeast region of Iran. Inflammation. 2012;35(3): Ayodele OE, Alebiosu CO, Salako BL. Diabetic nephropathy--a review of the natural history, burden, risk factors and treatment. Journal of the National Medical association. 2004;96(11): Buffon MP, Carpena MP, Sortica DA, Santer A, Carlessi R, Souza BM, et al. rs polymorphism in the FRMD3 gene, gene and protein expression: role in diabetic kidney disease. Diabetology & metabolic syndrome. 2016;8(1):3. 4. Zhang H, Wang J, Yi B, Zhao Y, Liu Y, Zhang K, et al. BsmI polymorphisms in vitamin D receptor gene are associated with diabetic nephropathy in type 2 diabetes in the Han Chinese population. Gene. 2012;495(2): Rossing P. Diabetic nephropathy: worldwide epidemic and effects of current treatment on natural history. Current diabetes reports. 2006;6(6): Lim AK. Diabetic nephropathy complications and treatment. Int J Nephrol Renovasc Dis. 2014;7: مريمو عباسيان دلوريان زاده مهری. بررسی عوارض ديابت در بيماران مراجعه کننده به کلينيک ديابت شهر شاهرود. مجله 2 )شماره 1۸-15:)4 بهنام هاشمو حشمتی دانش پور و ناصرو تندرستی خراسانی 13۹6 ودوره فرشتهو خواجوی سمانه. شيوع عوارض مزمن ديابت در بيماران ديابتی نوع 2 فريدون کنار در سالهای مراجعه کننده به مرکز ديابت شهرستان 13۸0-۹۸.خالصه مقاالت اولين همايش ملی تحقيقات کاربردی در سالمت همگانی و توسعه پايدار. 13۸1;1)1(. 9. Bid HK, Konwar R, Aggarwal C, Gautam S, Saxena M, Nayak VL, et al. Vitamin D receptor (FokI, BsmI and TaqI) gene polymorphisms and.7.۹ type 2 diabetes mellitus: a North Indian study Calle C, Maestro B, García-Arencibia M. Genomic actions of 1, 25-dihydroxyvitamin D 3 on insulin receptor gene expression, insulin receptor number and insulin activity in the kidney, liver and adipose tissue of streptozotocin-induced diabetic rats. BMC molecular biology. 2008;9(1): Poon AH, Gong L, Brasch-Andersen C, Litonjua AA, Raby BA, Hamid Q, et al. Very important pharmacogene summary for. Pharmacogenetics and genomics. 2012;22(10): Turpeinen H, Hermann R, Vaara S, Laine A-P, Simell O, Knip M, et al. Vitamin D receptor polymorphisms: no association with type 1 diabetes in the Finnish population. European Journal of Endocrinology. 2003;149(6): Nosratabadi R, Arababadi MK, Salehabad VA. Vitamin D receptor polymorphisms in type 2 diabetes in southeastern Iranian patients. Laboratory Medicine. 2011;42(1): Valdivielso JM, Fernandez E. Vitamin D receptor polymorphisms and diseases. Clinica Chimica Acta. 2006;371(1): Dilmec F, Uzer E, Akkafa F, Kose E, van Kuilenburg AB. Detection of gene ApaI and TaqI polymorphisms in patients with type 2 diabetes mellitus using PCR-RFLP method in a Turkish population. Journal of Diabetes and its Complications. 2010;24(3): RAMOS LOPEZ E, Jansen T, Ivaskevicius V, Kahles H, Klepzig C, Oldenburg J, et al. Protection from type 1 diabetes by vitamin D receptor haplotypes. Annals of the New York Academy of Sciences. 2006;1079(1): Mahjoubi I, Kallel A, Sbaï MH, Ftouhi B, ben Halima M, Jemaa Z, et al. Lack of association between FokI polymorphism in vitamin D receptor gene () & type 2 diabetes mellitus in the Tunisian population. The Indian Journal of Medical Research. 2016;144(1): Wang Q, Xi B, Reilly KH, Liu M, Fu M. Quantitative assessment of the associations between four polymorphisms (FokI, ApaI, BsmI, TaqI) of vitamin D receptor gene and risk of diabetes mellitus. Molecular biology reports. 2012;39(10): Malecki M, Frey J, Moczulski D, Klupa T, Kozek E, Sieradzki J. Vitamin D receptor gene

8 رضی و همکاران: بررسی ارتباط پلیمورفيسم )TaqI ( rs در ژن polymorphisms and association with type 2 diabetes mellitus in a Polish population. Experimental and clinical endocrinology & diabetes. 2003;111(08): Maia J, da Silva AS, do Carmo RF, de Mendonça TF, Griz LHM, Moura P, et al. The association between vitamin D receptor gene polymorphisms (TaqI and FokI), Type 2 diabetes, and micro- /macrovascular complications in postmenopausal women. The Application of Clinical Genetics. 2016;9: Shab-Bidar S, Neyestani TR, Djazayery A. Vitamin D Receptor Gene Polymorphisms, Metabolic Syndrome, and Type 2 Diabetes in Iranian Subjects: No Association with Observed SNPs. International Journal for Vitamin and Nutrition Research. 2017;1(1): Martin RJ, McKnight AJ, Patterson CC, Sadlier DM, Maxwell AP. A rare haplotype of the vitamin D receptor gene is protective against diabetic nephropathy. Nephrology Dialysis Transplantation. 2010;25(2): Vedralová M, Kotrbova-Kozak A, Železníková V, Zoubková H, Rychlík I, Černá M. Polymorphisms in the vitamin D receptor gene and parathyroid hormone gene in the development and progression of diabetes mellitus and its chronic complications, diabetic nephropathy and non-diabetic renal disease. Kidney and Blood Pressure Research. 2012;36(1): Simmons RA. Role of metabolic programming in the pathogenesis of β-cell failure in postnatal life. Reviews in Endocrine and Metabolic Disorders. 2007;8(2): Simmons RA. Developmental origins of adult disease. Pediatric Clinics of North America. 2009;56(3): Ogunkolade B-W, Boucher BJ, Prahl JM, Bustin SA, Burrin JM, Noonan K, et al. Vitamin D receptor () mrna and protein levels in relation to vitamin D status, insulin secretory capacity, and genotype in Bangladeshi Asians. Diabetes. 2002;51(7):

9 Iranian Journal of Diabetes and Metabolism; Vol.16, No 3, 2017 E 16 ASSOCIATION STUDY BETWEEN RS POLYMORPHISMS OF GENE AND DIABETIC NEPHROPATHY TYPE 2 AT IRANIAN POPULATION Marzieh Arshadi Mashkani 1, Mahsa Mohammad Amoli 2, Iman Salahshorifar 1, Farideh Razi 3,4 1. Department of Biology, School of Basic Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran 2. Metabolic Disorders Research Center, Endocrinology and Metabolism Molecular-Cellular Sciences Institute, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran 3. Diabetes Research Center, Endocrinology and Metabolism Clinical Sciences Institute, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran 4. Metabolic Disorders Research Center, Endocrinology and Metabolism Clinical Sciences Institute, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran ABSTRACT Background: Diabetes is the most common endocrine disorder that affects many people every year. Diabetic nephropathy is main complication of diabetes type 2. Renoprotective effects of vitamin D in chronic kidney disease have been reported that including diabetic nephropathy. The purpose of this study is to investigate the association between polymorphism (rs ()) at gene receptor vitamin D (), and the risk of diabetic nephropathy in patients with type 2 diabetes. Methods In this case-control study, 104 patients with type 2 diabetes and nephropathy, 100 patients with type 2 diabetes and no nephropathy, and 98 people without diabetes and nephropathy who referred to the Diabetes Clinic of Tehran University of Medical Sciences were included. Clinical data were obtained and biochemical parameters were measured. The DNA samples were extracted from blood samples by phenol chloroform method. TheTaqI polymorphism (rs731236) was studied by TaqMan specific genotypes. Results: Urea, creatinine and urine albumin values were significantly higher and glomerular filtration rate was lower in nephropathy group. Although frequency of TT genotype and also T allele was higher in nephropathy group, the difference was not significant. Conclusion: There was no association between polymorphism and diabetic nephropathy in the studied population Keywords: Type 2 diabetes, Diabetic nephropathy, Vitamin D receptor gene (), Genotype, polymorphism Floor 5th, Shariati Hospital, North Karegar St., Tehran, Iran, Postal Code: , Tel: +98(21) , Fax: +98(21) , f-razi@tums.ac.ir