2. ΟΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "2. ΟΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ"

Ἑλένη Θεοδοσίου
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 2. ΟΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Στρεβλώσεις στη δομή της αγοράς Μονοπώλια, ολιγοπώλια Εμπόδια εισόδου στην αγορά Στρεβλώσεις λόγω κρατικών παρεμβάσεων Ελεγχοι τιμών Φόροι και επιδοτήσεις 2.1 Ερωτήματα Γενικά ερωτήματα: Ποιες είναι οι προϋποθέσεις σωστής λειτουργίας της αγοράς; Ποια είναι η βασική ένδειξη μίας στρεβλής αγοράς; Ποιες είναι οι συνέπειες των στρεβλώσεων της αγοράς; Ειδικά ερωτήματα: Ποιες είναι οι βασικές στρεβλώσεις της αγοράς πετρελαίου και ποιες της αγοράς ελαιολάδου; Γιατί η διαφήμιση συμβάλλει στη στρέβλωση της αγοράς; Η επιχορήγηση του κόστους επένδυσης ανεμογεννητριών αποτελεί στρέβλωση του μηχανισμού της αγοράς. Σχόλια; Η απελευθέρωση των αγορών συμβάλλει στην άρση στρεβλώσεων;

1 Ερωτήματα Γενικά ερωτήματα: Ποιες είναι οι προϋποθέσεις σωστής λειτουργίας της αγοράς; Ποια είναι η βασική ένδειξη μίας στρεβλής αγοράς; Ποιες είναι οι συνέπειες των

2 Οι συνθήκες της τέλειας αγοράς (τέλειος ανταγωνισμός) ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΕΛΕΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΞΙΟΠΟΙΕΙ ΠΛΗΡΩΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ Mεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που προσφέρoυν ένα αγαθό καμμία επιχείρηση δεν μπορεί να επηρεάσει την του αγαθού Το αγαθό αυτό είναι ομοιογενές η είναι ενιαία για όλες τις επιχειρήσεις Υπάρχει πλήρης πληροφόρηση στους καταναλωτές δίνεται η δυνατότητα εκτίμησης της χρησιμότητας του αγαθού Υπάρχει δυνατότητα εισόδου νέων επιχειρήσεων που παράγουν το ίδιο αγαθό η τεχνολογία παραγωγής είναι γνωστή και εύκολα προσβάσιμη ΣΕ ΤΙ ΒΑΘΜΟ ΙΣΧΥΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΥΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ; 2.3 Ηβασική ένδειξη στρέβλωσης της αγοράς Ο μηχανισμός της αγοράς στηρίζεται στις τιμές: Το σήμα επικοινωνίας παραγωγών-καταναλωτών Αν η είναι χαμηλή: Το ύψος παραγωγής και κατανάλωσης θα είναι υψηλό Σπατάλη πόρων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν με άλλο τρόπο ή από μελλοντικές γενιές Αν η είναι υψηλή: Το ύψος παραγωγής και κατανάλωσης θα είναι χαμηλό Ορισμένοι καταναλωτές στερούνται τις αναγκαίες για την ευημερία τους ποσότητες αγαθών

εκτίμησης της χρησιμότητας του αγαθού Υπάρχει δυνατότητα εισόδου νέων επιχειρήσεων που παράγουν το ίδιο αγαθό η τεχνολογία παραγωγής είναι γνωστή και εύκολα προσβάσιμη ΣΕ ΤΙ ΒΑΘΜΟ ΙΣΧΥΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

3 Μορφές ατέλειας της αγοράς Στρεβλώσεις του μηχανισμού της αγοράς Η δομή της αγοράς (μονοπωλιακές καταστάσεις, κλειστά επαγγέλματα κλπ.) Κρατικές παρεμβάσεις (έλεγχος τιμών, επιδοτήσεις, φόροι) Ανεπάρκεια-ανυπαρξία του μηχανισμού της αγοράς Απουσία δικαιωμάτων ιδιοκτησίας (ελεύθερη -χωρίς αντίτιμοπρόσβαση σε αγαθά) Εξωτερικές οικονομίες (αλληλεπίδραση οικονομικών μονάδων -επιχειρήσεις, νοικοκυριά- έξω από το μηχανισμό της αγοράς) Οι ατέλειες της αγοράς δημιουργούν κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα προκύπτουν κυρίως από την ανεπάρκεια ή ανυπαρξία του μηχανισμού της αγοράς. 2.5 Οι συνέπειες των ατελειών Μη αποτελεσματική κατανομή των πόρων μεταξύ των μελών της σημερινής γενιάς (intra-generational) Δεν μεγιστοποιείται το συνολικό κοινωνικό όφελος που δημιουργείται σήμερα (δεν αξιοποιούνται πλήρως οι παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας) Ζημιώνονται οι καταναλωτές ή οι παραγωγοί ή και οι δύο Μη αποτελεσματική κατανομή των πόρων μεταξύ διαφορετικών γενιών (inter-generational) Δεν μεγιστοποιείται η παρούσα αξία του συνολικού κοινωνικού οφέλους που προκύπτει από σήμερα μέχρι το χρόνο t Ζημιώνονται συνήθως οι επόμενες γενιές Υπονομεύεται η αειφορία του συστήματος

οικονομίες (αλληλεπίδραση οικονομικών μονάδων -επιχειρήσεις, νοικοκυριά- έξω από το μηχανισμό της αγοράς) Οι ατέλειες της αγοράς δημιουργούν κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα.

4 Η δομή της αγοράς Τα στοιχεία που προσδιορίζουν τη δομή της αγοράς είναι: συγκέντρωση πωλητών: η διάρθρωση της προσφοράς, δηλαδή ο αριθμός, το μέγεθος και ο βαθμός καθετοποίησης των παραγωγών ενός προϊόντος. συγκέντρωση αγοραστών: η διάρθρωση της ζήτησης, δηλαδή ο αριθμός και το μέγεθος των καταναλωτών ενός προϊόντος. διαφοροποίηση προϊόντος: τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του προϊόντος και η ικανότητα υποκατάστασης του από άλλα. συνθήκες εισόδου στην αγορά: η ευκολία με την οποία μπορεί ένας νέος παραγωγός να εισέλθει και να επιβιώσει στην αγορά. Η δομήτηςαγοράςεπιδράστο ύψος του κοινωνικού οφέλους και στην κατανομή του μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών. 2.7 Συγκέντρωση πωλητών Οι βασικές μορφές οργάνωσης της προσφοράς: Τέλειος ανταγωνισμός: υπάρχουν πολλοί πωλητές που πουλάνε προϊόντα υποκαταστάσιμα μεταξύ τους. Οι τιμές καθορίζονται από τις δυνάμεις της προσφοράς και ζήτησης. Προϋπόθεση για επίτευξη τέλειας αγοράς. Ολιγοπώλιο: υπάρχουν λίγοι παραγωγοί που μπορεί: Να συνεργάζονται διατηρώντας υψηλές τιμές (ζημιώνονται οι καταναλωτές) Να ανταγωνίζονται μεταξύ τους ρίχνοντας τις τιμές (ζημιώνονται οι παραγωγοί) Μονοπώλιο: υπάρχει ένας παραγωγός μ ένα μοναδικό προϊόν. Θεωρητικά είναι δυνατός ο πλήρης έλεγχος των τιμών και η απεριόριστη αυξηση του πλεονάσματος του παραγωγού. Μόνη δυνατότητα ελέγχου η κρατική παρέμβαση

διαφοροποίηση προϊόντος: τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του προϊόντος και η ικανότητα υποκατάστασης του από άλλα.

5 Η επίδραση του μονοπωλίου στο κοινωνικό όφελος Τέλεια αγορά Μονοπώλιο Οφελος καταναλωτή p μ Κοινωνική ζημιά Οφελος παραγωγού Q μ 2.9 Εμπόδια εισόδου στην αγορά Υψηλό κόστος εισόδου: λόγω ακριβής τεχνολογίας και υψηλού παγίου κόστους λίγες επιχειρήσεις μπορούν να δραστηριοποιηθούν (φυσικά μονοπώλια) Τα φυσικά μονοπώλια χαρακτηρίζονται από υψηλές οικονομίες κλίμακας Η εξέλιξη της τεχνολογίας υπονομεύει τα φυσικά μονοπώλια (π.χ. ηλεκτροπαραγωγή) Νομικά εμπόδια: προστασία παραγωγών από την πολιτεία: Διπλώματα ευρεσιτεχνίας για ορισμένο αριθμό ετών Δασμοί, ποσοστώσεις σε διεθνές εμπόριο Επιχειρήσεις κοινής ωφελείας Διαφήμιση και διαφοροποίηση προϊόντος Οι παραγωγοί δημιουργούν συνθήκες που αποθαρρύνουν επίδοξους ανταγωνιστές

6 Κρατικές παρεμβάσεις: Έλεγχος τιμών & δραστηριοτήτων Ελεγχος ή καθορισμός τιμών: για λόγους προστασίας των καταναλωτών (συνθήκες μονοπωλίων ή ολιγοπωλίων ή/και προϊόντα πρώτης ανάγκης και χωρίς υποκατάστατα) για λόγους ελέγχου του πληθωρισμού Θέσπιση ορίων ως προς το ύψος της δραστηριότητας ή η πλήρης απαγόρευση της για λόγους χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής 2.11 Η επίδραση του ελέγχου των τιμών Τέλεια αγορά Καθορισμός ανώτατης ς Οφελος καταναλωτή Κοινωνική ζημιά??? p τ Οφελος παραγωγού Q τ2 Q τ

ως προς το ύψος της δραστηριότητας ή η πλήρης απαγόρευση της για λόγους χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής 2.

7 Κρατικές παρεμβάσεις: Φόροι & επιδοτήσεις Φόροι: μετατόπιση καμπύλης προσφοράς προς τα άνω για την ανακατανομή του εισοδήματος για λόγους δημοσιονομικής πολιτικής για λόγους περιβαλλοντικής πολιτικής (πράσινοι φόροι) Επιδότηση/επιχορήγηση παραγωγών: μετατόπιση καμπύλης προσφοράς προς τα κάτω για την ενίσχυση κάποιας παραγωγικής δραστηριότητας για την ενίσχυση συγκεκριμένων δράσεων ή γεωγραφικών περιφερειών Επιδότηση/επιχορήγηση καταναλωτών: φαινομενική μείωση ς για ενίσχυση συγκεκριμένων προϊόντων-τεχνολογιών (π.χ. διείσδυση φυσικού αερίου) 2.13 Η επίδραση των φόρων Τέλεια αγορά Φόρος φ Οφελος καταναλωτή p φ Οφελος παραγωγού Κοινωνική ζημιά??? Q φ

παραγωγικής δραστηριότητας για την ενίσχυση συγκεκριμένων δράσεων ή γεωγραφικών περιφερειών Επιδότηση/επιχορήγηση καταναλωτών: φαινομενική μείωση ς για ενίσχυση

8 Η επίδραση των επιδοτήσεων Τέλεια αγορά Επιδότηση Οφελος καταναλωτή ε p ε Κοινωνικό όφελος??? Οφελος παραγωγού Q ε 2.15 Το κοινωνικό κόστος/όφελος των φόρων/επιδοτήσεων Οι φόροι περιορίζουν τις δυνάμεις της αγοράς και επιβάλλουν ισορροπία σε χαμηλότερο επίπεδο παραγωγής/ζήτησης (έχουμε στρέβλωση;) Όχι, αν ο περιορισμός αυτός είναι επιβεβλημένος γιατί οι τιμές δεν δίνουν το σωστό σήμα (είναι πολύ χαμηλές). Το κοινωνικό κόστος καλύπτεται από κοινωνικό όφελος (λόγω μείωσης της παραγωγής/κατανάλωσης) που δεν υπολογίζεται από το μηχανισμό της αγοράς. Οι επιδοτήσεις ωθούν τις δυνάμεις της αγοράς και επιβάλλουν ισορροπία σε υψηλότερο επίπεδο παραγωγής/ζήτησης (έχουμε στρέβλωση;) Όχι, αν η ώθηση αυτή είναι επιβεβλημένη γιατί οι τιμές δεν δίνουν το σωστό σήμα (είναι πολύ υψηλές). Το κοινωνικό όφελος έρχεται να καλύψει το κοινωνικό κόστος που δεν υπολογίζεται από το μηχανισμό της αγοράς + το κόστος ευκαιρίας της επιδότησης

περιορισμός αυτός είναι επιβεβλημένος γιατί οι τιμές δεν δίνουν το σωστό σήμα (είναι πολύ χαμηλές).

Σχετικά έγγραφα

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Προοίμιο Ο κώδικας δεοντολογίας του ΕΣΠΕΜ σκοπό έχει να κρατήσει υψηλά το κύρος του επαγγέλματος του μουσικοθεραπευτή στην Ελλάδα, να διαφυλάξει τους θεραπευόμενους από τυχόν μη δεοντολογικές