ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Βρυξέλλες, C(2013) 5822 final. Κρατική ενίσχυση SA (2012/N) Ελλάδα Πιλοτικό Σύστηµα Τηλεµέτρησης.

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, C(2013) 5822 final ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ Το παρόν έγγραφο αποτελεί εσωτερικό έγγραφο της Επιτροπής που διατίθεται μόνο για ενημέρωση. Θέμα: Κρατική ενίσχυση SA (2012/N) Ελλάδα Πιλοτικό Σύστηµα Τηλεµέτρησης Κύριε Υπουργέ, 1. H Επιτροπή δεν προβάλλει αντίρρηση για το μέτρο αυτό. 1 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ 2. Η Ελλάδα κοινοποίησε το μέτρο στις 21/12/2012. Η Επιτροπή απηύθυνε μια πρώτη αίτηση παροχής πρόσθετων πληροφοριών στις 30/01/2013, στην οποία οι ελληνικές αρχές απήντησαν στις 11/03/2013, και δεύτερη αίτηση παροχής πληροφοριών στις 24/05/2013, στην οποία οι ελληνικές αρχές απήντησαν στις 18/07/ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ 2.1 Ιστορικό και στόχοι του κοινοποιηθέντος έργου 3. Το έργο συνίσταται στην εγκατάσταση ηλεκτρονικών μετρητών ηλεκτρικού ρεύματος και στη δημιουργία κέντρου τηλεμέτρησης για τη συλλογή των δεδομένων. Πρόκειται για πιλοτικό σύστημα για την προετοιμασία της ανάπτυξης υποδομών τηλεμέτρησης και έξυπνων δικτύων. 4. Το έργο θα καλύπτει περί τους οικιακούς και μικρούς εμπορικούς πελάτες χαμηλής τάσης στις περιοχές Ανατολικής Μακεδονίας, Θράκης, Βορείου Αιγαίου, Δυτικής Ελλάδας και Αττικής. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 2,13% του συνόλου των 7,5 εκατομμυρίων ελλήνων καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας. Κύριο Ευάγγελο Βενιζέλο Υπουργό Εξωτερικών Βασιλίσσης Σοφίας 5 Grèce Αθήνα Commission européenne, B-1049 Bruxelles/Europese Commissie, B-1049 Brussel Belgium Telephone: (0)

2 5. Η εν λόγω υποδομή επιτρέπει τον καλύτερο συντονισμό της προσφοράς και της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας θα διαθέτουν άμεσες πληροφορίες για την ωριαία χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από τους πελάτες. Θα μπορούν έτσι να προσφέρουν διαφοροποιημένα τιμολόγια για να κατευθύνουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό θα επιτρέψει την αποτελεσματικότερη διαχείριση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. 6. Οι καταναλωτές θα ενημερώνονται αμέσως σχετικά με την ενέργεια που χρησιμοποιούν πραγματικά. Τούτο μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για εξοικονόμηση ενέργειας από τους καταναλωτές και για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας τις ώρες αιχμής, ενώ παράλληλα θα τους βοηθήσει να επιλέγουν τα πιο συμφέροντα τιμολόγια. 2.2 Νομική βάση 7. Το έργο αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 εδάφιο B) στοιχείο γ) της υπουργικής απόφασης αριθ. ΦΑ/Ε 3.2/57/3 της με τίτλο «Καθορισμός πράξεων, ύψους και διαδικασίας χρηματοδότησης της Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Α.Ε.» (ΔΕΗ ΑΕ), μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων», δημοσιευθείσα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως Το έργο προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» (ΕΠΑΕ) του ελληνικού Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. 2.3 Ο δικαιούχος 9. Δικαιούχος είναι η εταιρεία «Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ» («ΔΕΔΔΗΕ»). Με τον νόμο 4001/2011 ανατίθενται στη ΔΕΔΔΗΕ η ανάπτυξη, η λειτουργία και η συντήρηση του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η ΔΕΔΔΗΕ αποτελεί κατά 100% θυγατρική της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού Α.Ε. («ΔΕΗ»), η οποία είναι ιδιοκτήτης του δικτύου. 10. Η ΔΕΔΔΗΕ έχει υποβάλει αίτημα για τη χρηματοδότηση του έργου Επενδυτικές δαπάνες και ένταση ενίσχυσης 11. Το επενδυτικό κόστος του έργου υπολογίζεται σε ευρώ 3. Αυτό περιλαμβάνει δαπάνες για τον εξοπλισμό και την εγκατάσταση. Οι μη προεξοφλημένες επιχειρησιακές δαπάνες για την περίοδο εκτιμώνται σε ευρώ. Το έργο θα δημοπρατηθεί ώστε οι δαπάνες θα καλυφθούν μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών. 12. Τα έσοδα προέρχονται από τα τέλη που εισπράττει η ΔΕΔΔΗΕ για τη χρήση του δικτύου 4. Τα μη προεξοφληµένα έσοδα της ΔΕΔΔΗΕ για την περίοδο ανέρχονται σε ευρώ Εφημερίς της Κυβερνήσεως, τεύχος δεύτερο, αριθμός φύλλου 237 της Αριθ. ΓρΔ/1815, της ευρώ για μετρητές και ευρώ για ένα κέντρο τηλεμέτρησης. Νόμος 4001/

3 Μη προεξοφλημένη αξία (σε ευρώ) Καθαρή παρούσα αξία (ευρώ) 1. Περίοδος αναφοράς (έτη) Χρηματοδοτικό προεξοφλητικό επιτόκιο 5 8% 3. Συνολικό κόστος επένδυσης Υπολειμματική αξία Έσοδα Λειτουργικές δαπάνες Καθαρά έσοδα = (5) + (4) - (6) Έλλειμμα χρηματοδότησης = (3) - (7) Ποσοστό ελλείμματος χρηματοδότησης (%) = (8)/(3) 51,96% 13. Η καθαρή παρούσα αξία της επένδυσης είναι αρνητική, ανερχόμενη σε ευρώ. Αρνητικό είναι επίσης το εσωτερικό ποσοστό απόδοσης (- 0,43%). Το ποσοστό ελλείμματος χρηματοδότησης ανέρχεται σε 51,96%. 14. Η Ελλάδα προτίθεται να χορηγήσει ενίσχυση για την κάλυψη του ελλείμματος χρηματοδότησης. Η δημόσια χρηματοδότηση προβλέπεται να ανέλθει σε ευρώ σε μη προεξοφλημένη αξία. Η ΔΕΔΔΗΕ θα χρηματοδοτήσει με ίδια κεφάλαια το υπόλοιπο. Μετά τη χρηματοδότηση, το ποσοστό απόδοσης ανέρχεται σε 8%. Πρόκειται για το ποσοστό το οποίο η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχει δεχθεί ως εύλογη απόδοση κεφαλαίου για την ΔΕΔΔΗΕ 7. Εσωτερικό Ποσοστό Απόδοσης (ΕΒΑ) (%) Καθαρή παρούσα αξία (ευρώ) Χωρίς ενίσχυση Με ενίσχυση -0,43% 8% Στην απόφαση αριθ. 1017/2012, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει δεχθεί ποσοστό 8% ως απόδοση κεφαλαίου. Αφορά τους νέους μετρητές. Οι αποξηλούμενοι μετρητές δεν θα επαναχρησιμοποιηθούν και δεν έχουν υπολειμματική αξία. Απόφαση αριθ. 1017/

4 3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 3.1 Δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 107 παράγραφος Η Επιτροπή εξέτασε κατά πόσο το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ είναι εφαρμοστέο για το εν λόγω μέτρο. 16. Το μέτρο χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της Ελληνικής Δημοκρατίας. Παρέχει πλεονέκτημα στον δικαιούχο μέσω της χορήγησης κεφαλαίων με όρους που δεν θα είχε εξασφαλίσει υπό τις συνήθεις συνθήκες της αγοράς. Η ενίσχυση είναι επιλεκτική δεδομένου ότι χορηγείται μόνο στον δικαιούχο. Ενδέχεται να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό και να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών δεδομένου ότι η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί αντικείμενο ευρέων συναλλαγών μεταξύ κρατών μελών. 17. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. 3.2 Νομιμότητα της ενίσχυσης 18. Οι ελληνικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι η ενίσχυση θα καταβληθεί υπό την προϋπόθεση της έγκρισής της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα εκπλήρωσε την υποχρέωσή που υπέχει δυνάμει του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ δεδομένου ότι κοινοποίησε το μέτρο ενίσχυσης προτού αυτό τεθεί σε εφαρμογή. 3.3 Συμβατότητα της ενίσχυσης 19. Η Επιτροπή εξέτασε κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί ότι η ενίσχυση συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3. Κύριος στόχος του μέτρου είναι η ανάπτυξη του ηλεκτρικού δικτύου που δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος 8. Ως εκ τούτου, το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) εφαρμόζεται άμεσα. 20. Κατά την αξιολόγηση της συμβατότητας, λαμβάνονται υπόψη διάφορα στοιχεία. Το μέτρο ενίσχυσης πρέπει να εξυπηρετεί στόχο κοινού συμφέροντος. Η ενίσχυση πρέπει να αποτελεί κατάλληλο μέσο. Πρέπει να έχει χαρακτήρα κινήτρου. Το μέτρο ενίσχυσης πρέπει να είναι αναλογικό. Οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και οι επιπτώσεις στο εμπόριο πρέπει να είναι περιορισμένες. Προκειμένου να είναι συμβατή η ενίσχυση, η συνολική στάθμιση των προαναφερόμενων στοιχείων πρέπει να είναι θετική Στόχος κοινού συμφέροντος 21. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν την εφαρμογή ευφυών συστημάτων μέτρησης 9. Τα συστήματα αυτά πρέπει να παρέχουν στους τελικούς καταναλωτές πληροφορίες για τον πραγματικό χρόνο χρήσης 10. Tα συστήματα μπορούν να συμβάλλουν στην προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας Κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος [2008], ΕΕ C82/1. Παράρτημα I.2 της οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια 2009/72/EΚ. Άρθρο 9 της οδηγίας 2012/27/EΕ για την ενεργειακή απόδοση. Οδηγία 2012/27/EΕ για την ενεργειακή απόδοση, αιτιολογικές σκέψεις

5 Επιτρέπουν επίσης τη διαχείριση που ανταποκρίνεται στη ζήτηση συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση της σταθερότητας των δικτύων Το υπό εξέταση μέτρο ενίσχυσης αποβλέπει, επομένως, στην επίτευξη σαφώς προσδιορισθέντος στόχου κοινού συμφέροντος Καταλληλότητα του μέσου 23. H ΔΕΔΔΗΕ εισπράττει τέλη για τη χρήση του δικτύου 13. Η ΡAE καθορίζει τα τιμολόγια της ΔΕΔΔΗΕ 14. Η ΡAE απέρριψε την πρόταση της ΔΕΔΔΗΕ να αντισταθμιστεί πλήρως η επένδυση μέσω των τιμολογίων 15. Οι σημαντικές επενδύσεις στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας συνεπάγονται σημαντική οικονομική επιβάρυνση για τους τελικούς καταναλωτές. Η ΡΑΕ θεώρησε ότι οι αυξήσεις ως αποτέλεσμα όλων των επενδύσεων συνολικά, θα αύξαναν τα τιμολόγια σε κοινωνικώς απαράδεκτα επίπεδα. Για τον λόγο αυτόν, η ΡΑΕ περιόρισε την αύξηση. Ως εκ τούτου, το έργο δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί εξ ολοκλήρου μέσω των τιμολογίων. 24. Τα έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα έχουν θετικές επιδράσεις δεδομένου ότι συμβάλλουν στην προώθηση της αποτελεσματικής χρήσης της ενέργειας, του ανταγωνισμού και της σταθερότητας των δικτύων. Τα πλεονεκτήματα αυτά δεν ωφελούν απευθείας τους τελικούς καταναλωτές οι οποίοι καταβάλλουν τα τέλη. 25. Είναι, επομένως, δικαιολογημένη η μερική χρηματοδότηση του έργου με δημόσια κονδύλια. 26. Η ενίσχυση αποτελεί, επομένως, κατάλληλο μέσο Χαρακτήρας κινήτρου και αναγκαιότητα της ενίσχυσης 27. Μια ενίσχυση έχει χαρακτήρα κινήτρου εάν τροποποιεί τη συμπεριφορά του δικαιούχου προς την κατεύθυνση της επίτευξης του στόχου κοινού συμφέροντος. 28. Η χρηματοοικονομική ανάλυση δείχνει ότι το εν λόγω έργο δεν θα ήταν οικονομικώς επικερδές χωρίς την ενίσχυση. Τα έσοδα που δημιουργούνται από το έργο δεν θα κάλυπταν τις δαπάνες. Κατά συνέπεια, ένας συνετός επενδυτής δεν θα προέβαινε σε αυτή την επένδυση. Το έργο δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή. 29. Ως εκ τούτου, η προγραμματισμένη ενίσχυση θα έχει τον αναγκαίο χαρακτήρα κινήτρου Αναλογικότητα του μέτρου ενίσχυσης 30. Ένα μέτρο είναι αναλογικό εάν η ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο. Το τελικό κόστος της επένδυσης θα καθορισθεί βάσει ανοικτής διαδικασίας διαγωνισμού. 31. Μετά τη χρηματοδότηση, το ποσοστό απόδοσης ανέρχεται σε 8%, το οποίο είναι σύμφωνο με αυτό που η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει δεχθεί, στην απόφαση αριθ. 1017/2012, ως εύλογη απόδοση των στοιχείων ενεργητικού για την ΔΕΔΔΗΕ, όπως αναφέρεται ανωτέρω στην παράγραφο Ανακοίνωση με τίτλο: «Έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα: από την καινοτομία στην αξιοποίηση» (COM(2011) 202 τελικό). Άρθρο 128 του νόμου 4001/2011. Άρθρα 15 και 140 του νόμου 4001/2011. Απόφαση αριθ. 1017/2012 της 20/12/

6 32. Η υπουργική απόφαση σχετικά με την επιλεξιμότητα του έργου για χρηματοδότηση προβλέπει ότι η χρηματοδότηση δεν θα συνυπολογισθεί κατά τον καθορισμό των τιμολογίων ώστε να αποφευχθεί η υπεραντιστάθμιση Επομένως, η ενίσχυση είναι αναλογική και περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο Στρέβλωση του ανταγωνισμού και επιπτώσεις στο εμπόριο 34. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η ΔΕΔΔΗΕ είναι ο μόνος φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και, ως εκ τούτου, δεν ανταγωνίζεται με άλλες επιχειρήσεις στη συγκεκριμένη αγορά. 35. Το έργο αναμένεται να ενισχύσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας. Θα τους επιτρέψει να παρέχουν καλύτερα στοχοθετημένες υπηρεσίες και να κατευθύνουν τη ζήτηση μέσω διαφοροποιημένων τιμολογίων. H ΔΕΔΔΗΕ υποχρεούται εκ του νόμου να παρέχει στους παρόχους πρόσβαση επί ίσοις όροις 17. Εξασφαλίζεται κατά τον τρόπο αυτόν η ίση μεταχείριση και η αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και των συναλλαγών. 36. Εξάλλου, πρόκειται μόνο για πιλοτικό έργο το οποίο καλύπτει μόλις το 2,13% του συνόλου των πελατών. 37. Μπορεί, επομένως, να θεωρηθεί ότι η ενδεχόμενη στρέβλωση του ανταγωνισμού και των συναλλαγών λόγω του μέτρου ενίσχυσης θα είναι περιορισμένη. 4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 38. Για τους προαναφερόμενους λόγους, η Επιτροπή θεωρεί ότι το κοινοποιηθέν σχέδιο χρηματοδότησης εξυπηρετεί στόχο κοινού συμφέροντος κατά τρόπο που ανταποκρίνεται στις αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας. 39. Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει την παρούσα επιστολή. Εάν η επιστολή περιλαμβάνει εμπιστευτικές πληροφορίες, παρακαλείσθε να ενημερώσετε την Επιτροπή εντός δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από την παραλαβή της. Σε αντίθετη περίπτωση, θα θεωρηθεί ότι συμφωνείτε με τη δημοσίευση ολόκληρου του κειμένου της επιστολής. Με εκτίμηση, Για την Επιτροπή Joaquín ALMUNIA Αντιπρόεδρος Άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο Β). Άρθρο 127 του νόμου 4001/2011, Εφημερίς της Κυβερνήσεως, τεύχος πρώτο, αριθ. φύλλου 179 της