ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 EL EL EL

2 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, COM(2008) ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Σχετικά µε την έναρξη διαβουλεύσεων µε τη Μαυριτανία κατ εφαρµογή του άρθρου 96 της συµφωνίας Κοτονού EL 1 EL

3 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Σχετικά µε την έναρξη διαβουλεύσεων µε τη Μαυριτανία κατ εφαρµογή του άρθρου 96 της συµφωνίας Κοτονού 1. Ιστορικό Από τη δεκαετία του '80, η ιστορία της Μαυριτανίας 1, χαρακτηρίζεται από πολλές απόπειρες πραξικοπήµατος. Με αυτόν τον τρόπο, το 1984, ο συνταγµατάρχης Ould Taya κατέλαβε την εξουσία διαδεχόµενος τον Πρόεδρο Ould Haidallahi. Ο Πρόεδρος Taya έµεινε στην εξουσία περίπου µια εικοσαετία. Το καθεστώς Taya χαρακτηρίστηκε από σειρά αµφισβητούµενων εκλογών και κυρίως από κάθαρση στη διοίκηση βάσει εθνοτικών κριτηρίων (κατά το τέλος της δεκαετίας του '80 και τις αρχές της δεκαετίας του '90), καθώς και άλλες εθνοτικές ενέργειες που προκάλεσαν τη διαρροή χιλιάδων Μαυριτανών πολιτών προς τη Σενεγάλη και το Μάλι. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο σηµειώθηκε το αναίµακτο πραξικόπηµα της 3 ης Αυγούστου 2005 από στρατιωτικούς εγγύς ευρισκόµενους στον πρώην Πρόεδρο Taya, οι οποίοι συγκρότησαν στρατιωτικό συµβούλιο υπό την προεδρία του συνταγµατάρχη Ely Ould Mohamed Vall. Το ενδιάµεσο αυτό καθεστώς έφερε σε αίσιο πέρας µια υποδειγµατική µετάβαση στη ηµοκρατία µε τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας και ειδικότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια σειρά δηµοκρατικών εκλογών συνταγµατικού, βουλευτικού και προεδρικού χαρακτήρα οδήγησαν στην ενθρόνιση, τον Μάρτιο 2007, του πρώτου εκλεγµένου µε δηµοκρατικές διαδικασίες προέδρου στην ιστορία της Μαυριτανίας. Στις 6 Αυγούστου 2008, οι στρατηγοί του µαυριτανικού στρατού, παλαιά µέλη του στρατιωτικού συµβουλίου που είχε υλοποιήσει µεταξύ 2005 και 2007 τη µετάβαση της Μαυριτανίας στη ηµοκρατία, πραγµατοποίησαν νέο αναίµακτο πραξικόπηµα. Συνέλαβαν τον εκλεγµένο πρόεδρο Sidi Ould Cheikh Abdallahi και τον Πρωθυπουργό Yahya Ould Ahmed Waghf (ο οποίος αφέθη ελεύθερος µερικές µέρες αργότερα). Την ίδια ηµέρα, η προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδίκασε το πραξικόπηµα και έκανε έκκληση για τον σεβασµό της δηµοκρατίας και του νοµικού θεσµικού πλαισίου που είχε τεθεί σε ισχύ από το 2007, ζητώντας παράλληλα την ελευθέρωση του Προέδρου και του Πρωθυπουργού και την επιστροφή στα καθήκοντά τους. Ένας από τους πραξικοπηµατίες στρατηγούς, ο Mohamed Ould Abdel Aziz, αυτοανακηρύχτηκε στη συνέχεια επικεφαλής του «Ανώτατου Συµβουλίου των στρατιωτικών δυνάµεων και ασφαλείας» (χούντα), που απαρτίζεται από 11 στρατιωτικούς, οι οποίοι, κατ αυτόν «θα λάβουν τα επιβαλλόµενα µέτρα για την εγγύηση της συνέχειας του Κράτους και την εποπτεία, σε συντονισµό µε τα θεσµικά όργανα, τις πολιτικές δυνάµεις και την κοινωνία των πολιτών, της διεξαγωγής προεδρικών εκλογών». Το πραξικόπηµα καταδικάστηκε ευρέως από τη διεθνή κοινότητα, µεταξύ άλλων και από τις Ηνωµένες Πολιτείες της Αµερικής και την Αφρικανική Ένωση, η οποία, όπως και η Ένωση του Αραβικού Μαγκρέµπ, έστειλαν απεσταλµένο, τον επίτροπο για την ειρήνη και την 1 Η Μαυριτανία δεν είναι µέλος ούτε της CEDEAO (από την οποία απεχώρησε το 2000) ούτε της UEMOA, αλλά είναι µέλος του Αραβικού Συνδέσµου και της Ένωσης του Αραβικού Μαγκρέµπ (UMA). Η χώρα συµµετέχει στην ευρωµεσογειακή διαδικασία της Βαρκελώνης ως πλήρες µέλος από τον Νοέµβριο 2007, καθώς και στην Ένωση για τη Μεσόγειο. EL 2 EL

4 ασφάλεια Πρέσβη κ. Ramtane Lamamra, για να παρακολουθήσει την εξέλιξη της κατάστασης και να συµβάλει στη ειρηνική διευθέτηση της κρίσης. Τα επεισόδια αυτά αποτελούν τον επίλογο µιας πολιτικής κρίσης διάρκειας τριών µηνών, η οποία όµως, µέχρι τη στιγµή του πραξικοπήµατος, είχε σεβαστεί το συνταγµατικό πλαίσιο. Την Τρίτη 6 Μαΐου 2008, ο Μαυριτανός Πρόεδρος είχε αντικαταστήσει τον Πρωθυπουργό Zein Ould Zeidane, που κατείχε το αξίωµα από τη µετάβαση και µετά, µε τον Yahya Ahmed el Waghf, άτοµο ευρισκόµενο εγγύτερα στον Πρόεδρο και αρχηγό του κυβερνώντος κόµµατος. Η κυβέρνησή του επικρίθηκε πολύ σύντοµα, κυρίως επειδή ενσωµάτωσε στοιχεία που ανήκαν στην παλαιότερη δικτατορία του Taya καθώς και "µετριοπαθείς ισλαµιστές". Υπό την απειλή πρότασης µοµφής που υπέβαλαν αντιφρονούντες βουλευτές του προεδρικού κόµµατος, του Εθνικού Συµφώνου για τη δηµοκρατία και την ανάπτυξη (PNDD), ο Πρωθυπουργός υπέβαλε στη συνέχεια την παραίτηση της κυβέρνησής του στις 3 Ιουλίου 2008, έξι εβδοµάδες µετά τον διορισµό του. Με νέα εντολή του Προέδρου ο Πρωθυπουργός σχηµάτισε, στις 15 Ιουλίου 2008, νέα κυβέρνηση από την οποία αποκλείστηκαν οι ισλαµιστές. Η νέα κυβέρνηση όµως δεν ικανοποίησε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και τους στρατιωτικούς, οι οποίοι είναι πάντοτε ύποπτοι για την υποδαύλιση ταραχών στο Κοινοβούλιο. Λίγες ηµέρες πριν το πραξικόπηµα, 25 βουλευτές και 23 γερουσιαστές ανακοίνωσαν την παραίτησή τους από το προεδρικό κόµµα, το Εθνικό Σύµφωνο για τη δηµοκρατία και την ανάπτυξη (PNDD). Επισήµως οι παραιτούµενοι κατήγγελλαν τη φηµολογούµενη αυταρχική εκτροπή του αρχηγού του κράτους, τον χρηµατισµό του και την άρνησή του να αφιερώσει ειδική κοινοβουλευτική σύνοδο στην εξέταση φηµολογούµενων ατασθαλιών. Το πρωί του πραξικοπήµατος ο Μαυριτανός Πρόεδρος υπέγραψε διάταγµα απόλυσης των αρχηγών του στρατού, της χωροφυλακής και της προεδρικής φρουράς. Ο αρχηγός της προεδρικής φρουράς, ο στρατηγός Mohamed Ould Abdel Aziz, ανέλαβε την αρχηγία του πραξικοπήµατος και προέβη στη σύσταση Ανώτατου Συµβουλίου Επικρατείας µε πρόεδρο τον ίδιο. Την εποµένη του πραξικοπήµατος, ο στρατηγός Mohamed Ould Abdel Aziz σε οµιλία του διακήρυξε την ενότητα της χώρας και επιβεβαίωσε τη δέσµευσή του να "επιλύσει όλα τα προβλήµατα της χώρας και να εξασφαλίσει τη δικαιοσύνη και την ισότητα". Πλαισιωµένος από τα µέλη του Ανώτατου Συµβουλίου Επικρατείας, ο στρατηγός Mohamed Ould Abdel Aziz διακήρυξε στη συνέχεια ότι «οι ένοπλες δυνάµεις θα παραµείνουν στο πλευρό του λαού για να εξασφαλίσουν το δηµοκρατικό πολίτευµα, αυτές έφεραν τη δηµοκρατία και αυτές αναλαµβάνουν την προστασία της. Θα ασχοληθούµε µε τη χρηστή διαχείριση των κρατικών υποθέσεων, θα αναδιοργανώσουµε τη διοίκηση, θα ενισχύσουµε τους διάφορους πυλώνες του κράτους, θα προστατεύσουµε το κράτος δικαίου», και εξήγγειλε ταυτόχρονα την ταχεία διεξαγωγή προεδρικών εκλογών. Οι στρατιωτικοί και οι αρχές που τους υποστηρίζουν δικαιολόγησαν το πραξικόπηµα και ισχυρίστηκαν ότι ήταν η µόνη δυνατή λύση µετά από τις θεσµικές εµπλοκές των τελευταίων µηνών και την προϊούσα επιδείνωση της κατάστασης της χώρας. 2. Πρόταση της Επιτροπής Η Επιτροπή θεωρεί εντελώς απαράδεκτη κάθε λύση που βρίσκεται εκτός του ισχύοντος στη χώρα συνταγµατικού πλαισίου. Πιστεύει ότι θα ήταν δυνατή κάποια λύση, έστω και δύσκολη, που θα σεβόταν το συνταγµατικό αυτό πλαίσιο, και θα ήταν µάλιστα πολύ θετικότερη από τη βίαιη κατάλυση µιας δηµοκρατικής διαδικασίας που είχε δροµολογηθεί µε τη σηµαντική πολιτική και οικονοµική δέσµευση της διεθνούς κοινότητας και ειδικότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το άρθρο 9 παράγραφος 2 της συµφωνίας εταιρικής σχέσεως ΑΚΕ-ΕΚ που υπεγράφη στο EL 3 EL

5 Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000 και αναθεωρήθηκε στο Λουξεµβούργο στις 25 Ιουνίου 2005 καθορίζει τα βασικά στοιχεία στα οποία βασίζεται η εταιρική σχέση. Ο σεβασµός των δηµοκρατικών αρχών και του κράτους δικαίου κατευθύνουν τις εσωτερικές και διεθνείς πολιτικές των µερών και αποτελούν τα θεµελιώδη στοιχεία της συµφωνίας. Όσον αφορά αυτό το άρθρο και τις συνθήκες υπό τις οποίες κατελήφθη η εξουσία στη Μαυριτανία, η Επιτροπή διαπιστώνει ιδιαίτερα σοβαρή και κατάφωρη παραβίαση των στοιχείων αυτών και θεωρεί την κατάσταση ως άκρως επείγουσα σύµφωνα µε το άρθρο 96 παράγραφος 2 σηµείο β) της ιδίας συµφωνίας. Θεωρεί συνεπώς αναγκαία την έναρξη διαπραγµατεύσεων µε τις αρχές που κατέχουν την εξουσία στη Μαυριτανία, προκειµένου να εξεταστούν οι δυνατότητες επίλυσης αυτής της κρίσης για την αποκατάσταση της συνταγµατικής τάξης. Οι διαβουλεύσεις αυτές θα διεξαχθούν σύµφωνα µε το άρθρο 96 της αναθεωρηµένης Συµφωνίας του Κοτονού, και θα λάβουν υπόψη, µεταξύ άλλων, τα αποτελέσµατα της µεσολάβησης και των διαβουλεύσεων που διεξήχθησαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα διεθνή όργανα, µεταξύ των οποίων και η Αφρικανική Ένωση. Ένας τέτοιος διάλογος θα δώσει τη δυνατότητα αφενός στη στρατιωτική χούντα της Μαυριτανίας να προσδιορίσει επακριβώς τις προθέσεις της και τις προτάσεις επίλυσης της κρίσεως και αφετέρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εκτιµήσει µέχρι ποίου βαθµού θα µπορούσε, βάσει του διαλόγου αυτού, να στηρίξει πρωτοβουλίες που θα έχουν στόχο το σεβασµό των αρχών του άρθρου 92 παράγραφος 2 της αναθεωρηµένης Συµφωνίας του Κοτονού. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή προτείνει στο Συµβούλιο να καλέσει την Ισλαµική ηµοκρατία της Μαυριτανίας σε διαβουλεύσεις κατ εφαρµογή του άρθρου 96 της αναθεωρηµένης Συµφωνίας του Κοτονού, σύµφωνα µε τη συνηµµένη επιστολή. Η Επιτροπή προτείνει κατά την περίοδο των διαβουλεύσεων να περιοριστούν οι δραστηριότητες συνεργασίας στις δράσεις ανθρωπιστικού χαρακτήρα ή σε εκείνες που παρέχουν άµεσα οφέλη στον πληθυσµό (συµπεριλαµβανοµένης και της στήριξης που προβλέπεται δυνάµει του συνολικού κονδυλίου Β του 9ου ΕΤΑ για να αντιµετωπιστούν οι συνέπειες των πληµµυρών) και στην εφαρµογή και τις πληρωµές που αφορούν συµβάσεις που ήδη εκτελούνται (συµπεριλαµβανοµένων οδικών έργων και έργων υποδοµής) υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι ειδικές προϋποθέσεις των χρηµατοδοτικών συµβάσεων. Οι δράσεις ανθρωπιστικού χαρακτήρα θα µπορούσαν επίσης να συµπεριλαµβάνουν ενδεχόµενη αρωγή στα θύµατα εµπορίας ανθρώπων, στους αιτούντες άσυλο, στους πρόσφυγες και τους µετανάστες των οποίων απειλείται η ζωή ή η υγεία. Εφόσον η προετοιµασία των νέων προγραµµάτων του 10 ου ΕΤΑ που υπεγράφη πρόσφατα περιλαµβάνει συνεχείς επαφές µε τις εθνικές αρχές, θα περιοριστούν οι προπαρασκευαστικές ενέργειες για τα έργα, εκτός εάν πρόκειται για ενδεχόµενες δράσεις ανθρωπιστικού χαρακτήρα ή δράσεις που παρέχουν άµεσα οφέλη στον πληθυσµό. Οσον αφορά ενέργειες που βασίζονται στα κοινοτικά µέσα για την εξωτερική βοήθεια, η Επιτροπή προτείνει χειρισµό παρόµοιο προς εκείνο που αφορά τις ενέργειες που στηρίζονται στη συµφωνία του Κοτονού, µε παράλληλη τήρηση των διατάξεων των κανονισµών που διέπουν αυτά τα µέσα καθώς και του δηµοσιονοµικού κανονισµού. Εξάλλου, η Επιτροπή επαληθεύει τώρα ότι συντρέχουν πάντα οι προϋποθέσεις εφαρµογής της συµφωνίας αλιευτικής σύµπραξης και του προσφάτως αναθεωρηµένου πρωτοκόλλου της, και επιφυλάσσεται, µετά από την επαλήθευση αυτή, να αναλάβει ενδεχοµένως τη δράση που επιβάλλεται για την τήρηση των διατάξεων της συµφωνίας αλιευτικής σύµπραξης µε την Μαυριτανία. EL 4 EL

6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Βρυξέλλες, Προσωρινό Πρωθυπουργό της Ισλαµικής ηµοκρατίας της Μαυριτανίας Nouakchott Μαυριτανία ΣΧΕ ΙΟ Κύριε Πρωθυπουργέ, Στη δήλωσή της µε ηµεροµηνία 6 Αυγούστου 2008 σχετικά µε το πραξικόπηµα που διεπράχθη στη Μαυριτανία, η Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδίκασε απερίφραστα το πραξικόπηµα και, υπενθυµίζοντας ότι οι πολιτικές εντάσεις πρέπει να διευθετούνται εντός του θεσµικού πλαισίου που απορρέει από τη µετάβαση στη ηµοκρατία, ζήτησε την αποκατάσταση της συνταγµατικής τάξης το ταχύτερο δυνατόν. Την ίδια ηµέρα, µε δήλωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταδίκασε το πραξικόπηµα και έκανε έκκληση για σεβασµό προς τη δηµοκρατία και το νοµικό συνταγµατικό πλαίσιο που έχει τεθεί σε ισχύ από το 2007 στη Μαυριτανία, υπενθυµίζοντας τους κινδύνους που ελλοχεύουν ως προς την εφαρµογή της κοινοτικής συνεργασίας. Στη δήλωση αναφερόταν επίσης ότι, εν ευθέτω χρόνω, η κατάσταση θα εκτιµηθεί στο πλαίσιο των διατάξεων της Συµφωνίας του Κοτονού την οποία έχει συνυπογράψει η Μαυριτανία. Κατ εφαρµογή του άρθρου 96 παράγραφος 2 σηµείο β) της Συµφωνίας του Κοτονού, και δεδοµένου ότι πρόκειται για σοβαρή και κατάφωρη παραβίαση των βασικών στοιχείων που προβλέπονται στο άρθρο 9 της ιδίας Συµφωνίας, έχουµε την τιµή, εξ ονόµατος της Κοινότητας και των κρατών µελών της ΕΕ, να καλέσουµε τη χώρα σας σε διαβουλεύσεις µε σκοπό, όπως προβλέπεται από τη Συµφωνία, την εις βάθος εξέταση της κατάστασης και, ενδεχοµένως, την εξεύρεση λύσεων. Προτείνουµε να διεξαχθούν οι εν λόγω διαπραγµατεύσεις σε ηµεροµηνία που θα συµφωνηθεί από κοινού, στο κτίριο του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες. Παρακαλώ, δεχθείτε, κύριε Πρωθυπουργέ, τη διαβεβαίωση της βαθύτατης εκτίµησής µας. Για το Συµβούλιο Για την Επιτροπή Αντίγρ. Προεδρία του Συµβουλίου Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ Προεδρία της Επιτροπής Πρέσβεων ΑΚΕ Γενική Γραµµατεία της Οµάδας κρατών ΑΚΕ EL 5 EL