ΣΥΝ ΕΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ. Υφή. Θεµέλιος ουσία Μεσοκυττάριο υγρό Κύτταρα Ινες

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΥΝ ΕΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ. Υφή. Θεµέλιος ουσία Μεσοκυττάριο υγρό Κύτταρα Ινες"

Μένθη Αλεξιάδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Εµβιοµηχανική του Μυοσκελετικού Συστήµατος των Παιδιών και Εφήβων ρ. Παναγιώτης Β. Τσακλής ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Εργαστήριο Εµβιοµηχανικής & Εργονοµίας Τµήµα Φυσικοθεραπείας - ΣΕΥΠ - ΑΤΕΙΘ

2 ΧΟΝ ΡΟΣ ΟΣΤΟ ΣΥΝ ΕΣΜΟΣ ΤΕΝΟΝΤΑΣ ΜΥΣ

3 ΣΥΝ ΕΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ Υφή Θεµέλιος ουσία Μεσοκυττάριο υγρό Κύτταρα Ινες ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

Κολλαγόνες Ελαστικές ικτυωτές Κατανοµή ιαφορετική σε

4 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝ ΕΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ Υφή Θεµέλιος ουσία Μεσοκυττάριο υγρό Κύτταρα Ινες ΣΥΝ ΕΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ Ινες Κολλαγόνες Ελαστικές ικτυωτές Κατανοµή ιαφορετική σε διαφορετικούς τύπους συνδετικού ιστού Ινώδης Ελαστικός ικτυωτός

5 Ο Θεµελιώδης Νόµος των υλικών. «Η σχέση Τάσης / Παραµόρφωσης ΓΛΟΙΟΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Είναι η ιδιότητα των υλικών τα οποία επιδεικνύουν από κοινού ιξώδη και ελαστική συµπεριφορά καθώς παραµορφώνονται Ένα υλικό θεωρείται ελαστικό εάν επιστρέφει στις αρχικές προ-φόρτισης διαστάσεις του, όταν αφαιρείται η φόρτιση είναι το φαινόµενο της χρονικής εξάρτησης της ελαστικής και πλαστικής παραµόρφωσης

επιδεικνύουν από κοινού ιξώδη και ελαστική συµπεριφορά καθώς παραµορφώνονται Ένα υλικό θεωρείται

6 =

7 Λίπανση των επιφανειών = απορρόφηση υποχώρηση συµπίεση

8 Φθορά του αρθρικού χόνδρου Φθορά είναι η αφαίρεση υλικού από την επιφάνεια µε µηχανική δράση : Φθορά από άµεση επαφή, φθορά από καταπόνηση Φθορά από άµεση επαφή : συµβαίνει όταν οι αρθρικές επιφάνειες εφάπτονται δίχως την µεσολάβηση λιπαντικής επιφάνειας Φθορά από καταπόνηση: καταπόνηση: όχι από επαφή µεταξύ των επιφανειών αλλά από την συσσώρευση µικροσκοπικών βλαβών της επιφάνειας µετά από επαναλαµβανόµενες καταπονήσεις

εφάπτονται δίχως την µεσολάβηση λιπαντικής επιφάνειας Φθορά από καταπόνηση: καταπόνηση: όχι από επαφή

9 Κυκλικά τραύµατα Απώλεια σταθερότητας (κατάγµατα, συνδεσµικές κακώσεις Φλεγµονή (τραυµατική υµενίτιδα ή θυλακίτιδα) Αναδόµηση οστού & µικροκατάγµατα/νέκρωση στο υποχόνδριο οστό οµικές αλλαγές της άρθρωσης, κάταγµα, αναπτυξιακά ελλείµµατα Ανώµαλες πιέσεις σε φυσιολογικό χόνδρο Οστεοχονδρίτιδα Κάθετη πίεση σε ανώµαλο χόνδρο Άµεση καταστροφή του κολλαγόνου Φυσική κυτταρική βλάβη Ενζυµατική αποσύνθεση των PG & Κολλαγόνου Ενζυµατική αποδόµηση των PG & Κολλαγόνου

ελλείµµατα Ανώµαλες πιέσεις σε φυσιολογικό χόνδρο Οστεοχονδρίτιδα Κάθετη πίεση σε ανώµαλο χόνδρο Άµεση καταστροφή

10 ΟΣΤΑ Ανισσοτροπική απάντηση στη συµπεριφορά του οστού εξαρτάται από τη φορά της φόρτισης

11 Ο νόµος του Wolff Το οστό εναποθέτεται όπου χρειάζεται και απορροφάται όπου δεν χρειάζεται Το σχήµα αντανακλά το ρόλο του Οι οστεοκλάστες απορροφούν οστό Οι οστεοβλάστες εναποθέτουν οστό

12 Αποθέµατα οστού Απάντηση στη δραστηριοποίηση Τακτική άσκηση διεγείρει την οστεοποίηση στο σώµα Μείωση µηχανικών φορτίσεων Μείωση επιπέδων ασβεστίου(ca) Απώλεια ασβεστίου από τα νεφρά Αυξάνει την πιθανότητα σχηµατισµού πέτρας Επίδραση µη φόρτισης (υποβαρύτητα) Οι αστροναύτες ασκούνται για διατήρηση της µυϊκής τάσης Αυτές είναι διατατικές δυνάµεις η βαρύτητα είναι συµπιεστική

Αυξάνει την πιθανότητα σχηµατισµού πέτρας Επίδραση µη φόρτισης (υποβαρύτητα) Οι αστροναύτες

13 Αλλαγές στα οστά µε το χρόνο πρώϊµη ηλικία Ανισορροπία στη δύναµη µυ - οστού αυξητικός παράγων µεταξύ του µήκους του οστού και της µυοτενόντιας µονάδας (e.g., απότοµη αύξηση στο µηρό και στη κνήµη επιφέρει υψηλή πίεση του επιγονατιδικού τένοντα και του κνηµιαίου ογκώµατος) Κατά την εφηβεία η µυϊκή αύξηση (testosterone) µπορεί να ξεπεράσει τον οστικό ρυθµό ανάπτυξης προκαλώντας αποκόλληση του µυ ή ακόµα σύνδροµο Osgood-Schlatter s ηµιουργία φλεγµονής, ασβεστοποίησης, ή αποσπαστικού κατάγµατος στο κνηµιαίο όγκωµα

, απότοµη αύξηση στο µηρό και στη κνήµη επιφέρει υψηλή πίεση του επιγονατιδικού τένοντα και του κνηµιαίου ογκώµατος) Κατά την

14 Αλλαγές στα οστά µε το χρόνο νεαρή ηλικία Τραυµατισµοί από υπέρχρηση Επαναλαµβανόµενες φορτίσεις επιδρούν στις σκελετικές δοµές Leaguer s Elbow Πρώϊµο κλείσιµο του επιφυσιακού δίσκου γυµνάστριες 4X µεγαλύτερη εµφάνιση παθολογίας στη µέση στις γυµνάστριες από το γενικό πληθυσµό (Jackson, 1976)

Elbow Πρώϊµο κλείσιµο του επιφυσιακού δίσκου γυµνάστριες 4X µεγαλύτερη

15 Αλλαγές στα οστά µε το χρόνο ενήλικες Μικρή αλλαγή στο µήκος Μεγαλύτερη αλλαγή στη σύσταση Μείωση της χρήσης ελαττώνει τη σύσταση ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗ ΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ δραστηριότητα Αυξηµένη δραστηριότητα οδηγεί σε αύξηση της διαµέτρου, Αυξηµένη δραστηριότητα οδηγεί σε αύξηση της διαµέτρου, σύστασης, εύρους του φλοιού και του ασβεστίου

δραστηριότητα Αυξηµένη δραστηριότητα οδηγεί σε αύξηση της διαµέτρου, Αυξηµένη

16 Αλλαγές στα οστά µε το χρόνο ενήλικες 30 χρόνων άνδρες και 40 γυναίκες BMD κορύφωση (Frost, 1985; Oyster et al., 1984) Ακολουθεί µείωση BMD, διαµέτρου και των µετάλλων µετά από αυτό Η δραστηριότητες επιβραδύνουν τη γήρανση

, 1984) Ακολουθεί µείωση BMD, διαµέτρου και των

17 Οστεοπενία Οστεοπόρωση Μειωµένη BMD Παράγων κατάγµατος Πολύ µειωµένη BMD Υψηλός παράγων κατάγµατος Ορµονικοί παράγοντες ιαιτητικοί παράγοντες Φυσική δραστηριότητα

18 Οστεοπόρωση Οι γυναίκες χάνουν 0.5-1% της οστικής µάζας κάθε χρόνο έως τα 50 ή την εµµηνόπαυση Μετά την εµµηνόπαυση ο ρυθµός απώλειας αυξάνει (έως και 6.5%)

19 = απορρόφηση Σύνδεσµοι & Τένοντες Υποχώρηση

20 Παράγοντες που επηρεάζουν τις εµβιοµηχανικές ιδιότητες των συνδέσµων και τενόντων Περιλαµβάνουν Ωρίµανση και ενηλικίωση Περίοδος κύησης και µετά τον τοκετό Κινητοποίηση και ακινητοποίηση

Παρατηρείται επίσης µία αύξηση στη διάµετρο των κολλαγόνων ινιδίων.

21 Ωρίµανση και ενηλικίωση Κατά την ενηλικίωση (έως τα 20), ο αριθµός και η ποιότητα των δοµικών συνδέσεων αυξάνει, µε αποτέλεσµα την αυξηµένη διατατική ικανότητα τενόντων και συνδέσµων Παρατηρείται επίσης µία αύξηση στη διάµετρο των κολλαγόνων ινιδίων. Η ποσότητα κολλαγόνου σε τένοντες και συνδέσµους µειώνεται µε την ηλικία συνεισφέροντας στην σταδιακή έκπτωση των βιοµηχανικών ικανοτήτων τους.

22 Περίοδος κύησης και µετά τον τοκετό Ο Rundgren βρήκε ότι Η ΕΚΤΑΤΙΚΗ ΥΝΑΜΗ των τενόντων και της ηβικής σύµφυσης σε ποντίκια ελαττώνεται κατά την περίοδο της κύησης και µετά τον τοκετό (1974). Η σκληρότητα αυτών των δοµών µειώνεται κατά την περίοδο αµέσως µετά τον τοκετό αλλά επανέρχεται σταδιακά

23 Κινητοποίηση και ακινητοποίηση (I) Όπως τα οστά, οι σύνδεσµοι και οι τένοντες φαίνεται να αποδοµούνται ανάλογα των µηχανικών φορτίσεων (π.χ. αστροναύτες) Η φυσική άσκηση έχει δείξει πως αυξάνει την εκτατική δύναµη των τενόντων και της περιοχής πρόσφυσης του συνδέσµου στο οστό Maximal load to failure and energy stored to failure for primate anterior cruciate ligaments tested in tension to failure 1) Αυτοί που ακινητοποιούνται σε νάρθηκες για 8 εβδοµάδες 2) Αυτοί που ακινητοποιούνται για 8 εβδοµάδες και δίνεται πρόγραµµα αποκατάστασης για 5 µήνες 3) Αυτοί που ακινητοποιούνται για 8 εβδοµάδες και δίνεται πρόγραµµα αποκατάστασης για 12 µήνες

24 SMA ΜΥΣ Συνολική τάση ΤΑΣΗ Ενεργητική τάση Παθητική τάση ΜΗΚΟΣ (% ΜΗΚΟΥΣ ΗΡΕΜΙΑΣ)

25 ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ Παθητική Μέγιστο εύρος κίνησης Εξωτερική δύναµη Περιορίζεται από: Αρθρικό θύλακο Συνδέσµους Μήκος & διατασιµότητα ανταγωνιστών µυών ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ Ενεργητική ή δυναµική Μικρότερο εύρος κίνησης Μυική δύναµη του ατόµου Περιορίζεται από: Αρθρικό θύλακο Συνδέσµους Μήκος & διατασιµότητα ανταγωνιστών µυών Ελαττωµένη δύναµη συναγωνιστών µυών

26 ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΥΣΚΑΜΨΙΑ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ Παράγοντες Αρθρικός θύλακος: 47% Περιτονίες µυών: 41% Σύνδεσµοι - Τένοντες: 10% έρµα: 2% Brown et al. 2000

27 ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Χαρακτηριστικά Ταχεία αύξηση σκελετού Αύξηση τάσης µυϊκού & συνδετικού ιστού Περιορισµός ευκαµψίας αρθρώσεων ΕΥΚΑΜΨΙΑ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ Παιδί Εφηβος Ενήλικας

µυικών ινών Πλήρωση χώρου από ινώδη & λιπώδη ιστό

28 ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ 3η ΗΛΙΚΙΑ Χαρακτηριστικά Ατροφία µυικών ινών Ελάττωση σαρκοµερίων Αµετάβλητος ο αριθµός των µυικών ινών Πλήρωση χώρου από ινώδη & λιπώδη ιστό Ινώδης συνδετικός ιστός Μεγάλη περιεκτικότητα σε κολλαγόνες ίνες

29 ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ 3η ΗΛΙΚΙΑ Κολλαγόνες ίνες Αύξηση Αριθµού ιαµέτρου εσµών Η + Βαθµιαία αφυδάτωση Περιεκτικότητα σε νερό Βρέφη: 80% - 85% Ενήλικες: 70% 3η ΗΛΙΚΙΑ Κολλαγόνες ίνες Ελάχιστα διατάσιµες Περιορισµός ευκαµψίας των αρθρώσεων

30 ΕΥΚΑΜΨΙΑ - ΥΣΚΑΜΨΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αντιµετώπιση - Στόχοι Βελτίωση κινητικότητας αρθρώσεων Επάνοδος σε προηγούµενη δραστηριότητα Προσαρµογή Απαιτήσεις του ατόµου Καθηµερινές ασχολίες Νίκος Σαχίνης 1984

31 Ευχαριστώ για την προσοχή σας

Σχετικά έγγραφα

Σεμινάριο με θέμα : Εθελοντισμός & Δικαιώματα Παιδιού

Τομέας Κοινωνικής Πρόνοιας Σεμινάριο με θέμα : Εθελοντισμός & Δικαιώματα Παιδιού «Καλές πρακτικές στην αποτελεσματική Διαχείριση του Εθελοντικού Δυναμικού» ΣΥΝήγορος Του Παιδιού 14-15 Ιουνίου 2012 Αθήνα