Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Πασχάλη Καλλιρρόη

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΖΩΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Εισαγωγή και εφαρμογή του ολοκληρωμένου Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας στα Νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας, με εκτενέστερη αναφορά στους επαγγελματίες Υγείας που συνδέονται άμεσα με την εφαρμογή και τα αποτελέσματα του στις Μονάδες Υγείας, και με ειδικότερη μνεία στο ρόλο του Νοσηλευτή Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Πασχάλη Καλλιρρόη ΠΑΤΡΑ 2009

2 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΖΩΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Πασχάλη Καλλιρρόη ΠΑΤΡΑ

3 ΜΕΛΗ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Θ. Παπαθεοδώρου Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Παν/μίου Πατρών Ν. Παλληκαράκης Καθηγητής Τμήμα Ιατρικής Παν/μίου Πατρών Ε. Πολυχρονόπουλος Λέκτορας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Παν/μίου Πατρών 3

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα εργασία αποτελεί μια εισαγωγή στο ηλεκτρονικό φάκελο υγείας και την εφαρμογή του στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας με εκτενέστερη αναφορά στους επαγγελματίες υγείας που συνδέονται άμεσα με την εφαρμογή και τα αποτελέσματα του στις Μονάδες Υγείας και με ειδικότερη μνεία στο ρόλο του νοσηλευτή. Tο πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την εισαγωγή του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας με τον ορισμό του και την ιστορική του αναδρομή σε γενικές γραμμές αλλά και με ειδικότερη αναφορά στην Ελλάδα. Στο δευτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται εκτενέστερα η έννοια και η δομή του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτηματά του. Επίσης γίνεται μια απλή αναφορά στα πρότυπα τυποποίησης του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας, στα ολοκληρομένα πληροφοριακά συστήματα υγείας,στη διοίκηση της υγειονομικής περιφέρειας (πρώην ΔΥΠΕ ), στα επίπεδα της πληροφοριακής οργάνωσης στα νοσοκομεία με εκτενέστερη περιγραφή του συστήματος καθώς και με εκτενέστερη περιγραφή του συστήματος των ραντεβού. Τέλος έχουμε μια αναφορά στο διεθνές σύστημα κατηγοροποίησης των ασθενειών (ICD), στην ηλεκτρονική υγεία (e-health ) και στα εμπόδια της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο ορισμός της έξυπνης κάρτας υγείας και οι προτάσεις για την εφαρμογή της. Το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται στη νομοθετική προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων με ειδική αναφορά στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Στο πέμπτο κεφάλαιο έχουμε την εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας στην ελληνική πραγματικότητα από τους επαγγελματίες υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, διοικητικό και εργαστηριακό προσωπικό, στατιστικολόγους και ερευνητές). Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ειδική μνεία στο νοσηλευτικό προσωπικό και στη χρήση του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας από τους νοσηλευτές. Το έβδομο κεφάλαιο είναι μια σύντομη αναφορά στον ηλεκρονικό φάκελο υγείας, στην κωδικοποίηση της πληροφορίας καθώς και στον ενοποιημένο ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελο υγείας που εφαρμόζεται στο Γενικό Νοσοκομείο Παπαγεωργίου και στο Κ. Υ. Ιτέας. Το όγδοο κεφάλαιο αποτελείται από το παράδειγμα εφαρμογής του Ιατρικού φακέλου υγείας στο Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Αμαλιάδος. Το ένατο κεφάλαιο αποτελείται από το παράδειγμα εφαρμογής του Ιατρικού φακέλου υγείας στην Ορθοπαιδική κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών. Οι εξελίξεις και τα συμπεράσματα που αφορούν τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας αποτελούν το δέκατο κεφάλαιο και τον επίλογο της παρούσης εργασίας. 4

5 The current diplomatic dissertation is an introduction to Electronic Medical Records and its apply to the medical institutes of Greece, a comprehensive description is being made for the medical personnel which is directly associated with its apply to Health Units and with specific mention to the role of nurse. The first chapter consist an introduction to the Electronic medical records, the definition and the retrospect in the rest world and more specific in Greece. In the second chapter, it is widely presented the concept and the structure of the EMR with its advantages and disadvantages. Also there is a reference to the standards of formulism of the EMR, to the aggregate informational health systems, to the health administration, to the levels of the informational system in the hospitals, a widely description of the appointment system is being made. Finally, references for the international classification of disease, electronic health and the obstacles in development of the EMR. In the third chapter the definition of the smart health card and the proposals of its apply are being presented. The fourth chapter refers to the legal protection of the private data and especially how the medical personnel is being involved. The fifth chapter included the apply of the EMR in Greece, by the medical personnel (nurse, doctor, laboratories, administration, researchers) The sixth chapter is the presentation of the use of EMR from the nurses in Greece. The seventh chapter is a quick reference to the EMR, to the classification of the information, as well as in the aggregate EMR that the hospital Papageorgiou in Thessaloniki and the K.Y Iteas use. The eighth chapter consists from the example of the application of EMR in the hospital of Amaliada. The ninth chapter consists from the example of the application of the university hospital of Patra. The development and the conclusions that involve the EMR consist the tenth chapter and the afterword of this diplomatic dissertation. 5

6 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά Τον επιβλέπων καθηγητή μου κ. Παπαθεοδώρου Θεόδωρο, Διευθυντή του Εργαστηρίου Πληροφοριακών Συστημάτων Υψηλών Επιδόσεων, για την τιμή που μου έκανε να συνεργαστούμε και για την ευκαιρία που μου έδωσε να ασχοληθώ με το θέμα αυτό. Ο κ.παπαθεοδώρου υποστήριξε την προσπάθεια σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς, παρέχοντας μου συμβουλές και διασφαλίζοντας την υψηλή ποιότητα της διπλωματικής εργασίας. Τον κ. Πολυχρονόπουλο Ελευθέριο, Λέκτορα του Τμήματος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Παν/ου Πατρών για την πολύτιμη στήριξή του στην όλη προσπάθειά μου Τον κ. Παλληκαράκη Νικόλαο, Καθηγητή του τμήματος Ιατρικής του Παν/μίου Πατρών, για τις πολύτιμες συμβουλές του πάνω στο αντικείμενο της διπλωματικής μου εργασίας Τον κ. Τσώλη Δημήτριο, Διδάσκον του Τμήματος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής του Παν/ου Πατρών, για την πολύτιμη καθοδήγηση, τη συνεχή υποστήριξη και τη βοήθεια του σε όλη τη διάρκεια διεκπεραίωσης αυτής της διπλωματικής εργασίας. Τον κ. Παναγιωτόπουλο Ηλία, Καθηγητή της Ορθοπαιδικής κλινικής του Π.Π.Γ.Ν. Πατρών για την πολύτιμη βοήθειά του με το να μου παραχωρήσει προς παρουσίαση ένα τμήμα της εφαρμογής του ιατρικού φακέλου υγείας, όπως εφαρμόζεται στην Ορθοπαιδική κλινική του Π.Π.Γ.Ν. Πατρών Τους κ. Καραϊνδρο Κωνσταντίνο και Αντωνάκη Παντελή ιατρούς στην Ορθοπαιδική κλινική του Γενικού Νομαρχιακού Νοσοκομείου Αμαλιάδος, οι οποίοι μου παραχώρησαν την άδεια ώστε να παρουσιάσω ένα τμήμα της εφαρμογής του ιατρικού φακέλου υγείας στο παραπάνω Νοσοκομείο με τη μεσολάβηση του εκλεκτού συναδέλφου τους Κ.Συρίμπεη Βασίλειο, ο οποίος με βοήθησε σημαντικά στην κατανόηση και στην παρουσίαση της εφαρμογής του ιατρικού φακέλου υγείας στο παραπάνω Νοσοκομείο Την κ. Αδάλογλου Μαρία του τμήματος πληροφορικής του Γενικού Νοσοκομείου Παπαγεωργίου για την αποστολή ενός τμήματος του ενοποιημένου ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου που εφαρμόζεται στο παραπάνο νοσοκομείο. Την οικογένειά μου που με στήριξε ηθικά σε όλη τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών. 6

7 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1ο ΠΕΡΙΛΗΨΗ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Κεφάλαιο 2o 2. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΟΜΗ-ΤΥΠΟΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ(ΥΠΕ (ΠΡΩΗΝ ΔΥΠΕ )) ΕΠΙΠΕΔΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ (ICD) Ε-HEALTH: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ Κεφάλαιο 3o 3. ΕΞΥΠΝΗ ΚΑΡΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Κεφάλαιο 4ο ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΥΑΙΣΘΗΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΦΑΚΕΛΟ

8 4.2 ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΩΣ ΗΘΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΚΑΙ ΩΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Κεφάλαιο 5ο Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ, ΤΟΥΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΛΟΓΟΥΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ Κεφάλαιο 6ο ΕΙΔΙΚΗ ΜΝΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΗΜΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Κατά την εισαγωγή του ασθενούς στην κλινική το νοσηλευτικό προσωπικό : Εργαστηριακές εξετάσεις του ασθενούς Παραγγελία διαιτολογίου Παραγγελία ατομικού συνταγολογίου Παραγγελία γενικού συνταγολογίου Κατά την εισαγωγή του ασθενούς στο χειρουργείο Νοσηλεία του ασθενούς μετά το χειρουργείο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Κεφάλαιο 7ο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ERP) ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ (EMR) ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Χρήστες & Δικαιώματα χρηστών Διαγνώσεις

9 Τα ιατρικά έντυπα Πορίσματα Δομημένα έντυπα Ιστορικό ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΣΘΕΝΩΝ Γ.Ν. ΑΜΦΙΣΣΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΣΘΕΝΩΝ-ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κεφάλαιο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ Κεφάλαιο ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

10 Κεφάλαιο 1 ο 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η εισαγωγή του Ολοκληρωμένου Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας στις Μονάδες Υγείας (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας κλπ) είναι πλέον μία πραγματικότητα. Στην παρούσα διπλωματική εργασία θα αναφερθούμε λεπτομερώς και με παραδείγματα στην εφαρμογή του στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας από τους επαγγελματίες Υγείας γενικότερα, καθώς και στα αποτελέσματα που θα έχει στην υγεία των ασθενών. Επίσης θα κάνουμε μία ειδική αναφορά στο ρόλο του νοσηλευτή σε ότι αφορά την εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Φακέλου στο χώρο της Υγείας και στα αποτελέσματα που θα προκύψουν από τις επιδράσεις της εφαρμογής του στην ίαση των ασθενών. Τέλος θα γίνει μία ανασκόπηση του ρόλου και της επίδρασης του Ηλεκτρονικού Φακέλου στη σωστή λειτουργία του ευρύτερου συστήματος Υγείας. 1.2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επανάσταση της Πληροφορικής Τεχνολογίας, όπως και κάθε επανάσταση αλληλεπηρεάζει δραστικά τον άνθρωπο αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ζει, σκέφτεται και πράττει. Το μέγεθος των αλλαγών μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις αλλαγές που έφεραν στην ανθρωπότητα προηγούμενες επαναστάσεις, όπως η Βιομηχανική. Η Πληροφορική Επανάσταση όμως διαφέρει από αυτές κυρίως για δύο λόγους. Πρώτον, λόγω της ταχύτητας με την οποία οι νέες εφαρμογές κάνουν την εμφάνισή τους και δεύτερον, λόγω της καθολικότητας των εφαρμογών αυτών σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ένας από αυτούς τους χώρους, ο χώρος της υγείας έχει ιστορία τριών δεκαετιών στην προσπάθεια να διασυνδέσει υπολογιστές με στόχο να βελτιώσει τη φροντίδα υγείας. Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στις μονάδες υγείας στοχεύουν στην αναβάθμιση των παρεχόμενων προς τον πολίτη υπηρεσιών και στην ορθολογικότερη διαχείριση πόρων καθώς και στην ανάπτυξη νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Ειδικότερα με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών βελτιώνεται το περιβάλλον εργασίας των επαγγελματιών υγείας και δημιουργούνται νέες θέσεις απασχόλησης. Το σημαντικό κλειδί στην εισαγωγή των νέων τεχνολογιών δεν είναι μόνο η προμήθεια «προϊόντων» πληροφορικής αλλά η αξιοποίηση των προϊόντων πληροφορικής για την παροχή υπηρεσιών σε πλήρη και παραγωγική λειτουργία ορατές από τους πολίτες. Απαιτείται κυρίως στήριξη της απόφασης εισαγωγής των νέων τεχνολογιών από τη διοίκηση, επαρκής τεχνική στελέχωση, στενή συνεργασία κατά την ανάπτυξη των πληροφοριακών συστημάτων και κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού-χρηστών των συστημάτων. Λόγω της αυξανόμενης ανάγκης για την παροχή καλύτερων υπηρεσιών υγείας με μικρότερο κόστος, οι σύγχρονοι οργανισμοί παροχής υπηρεσιών υγείας έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη για αποτελεσματική διαχείριση ιατρικών πληροφοριών και έπαψαν να αρκούνται στη χρήση της Πληροφορικής μόνο για 10

11 τα λογιστήρια και τις διοικητικές τους ανάγκες. Έτσι, εισήγαγαν την έννοια του «Ηλεκτρονικού Φακέλου Ασθενή» και την τήρηση των ιατρικών στοιχείων. Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενή μετονομάστηκε στην πορεία σε Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας και άρχισε να χρησιμοποιείται όχι αποσπασματικά κατά τη νοσηλεία του ασθενή αλλά για τη συνεχή παρακολούθηση της υγείας του. Οι τελευταίες τάσεις στο χώρο, υπαγορεύουν τη λειτουργία του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας ως κεντρικού άξονα στην διαχείριση ιατρικής πληροφορίας αλλά και ως κοινού σημείου αναφοράς για χρήση από ομάδες επαγγελματιών υγείας. Επιπρόσθετα, η κωδικοποίηση των διαγνώσεων, των παρεμβάσεων και των αποτελεσμάτων θα διευκολύνει την εφαρμογή της νοσηλευτικής διεργασίας και την αναβάθμιση της ποιότητας των νοσηλευτικών υπηρεσιών με σκοπό να συμβάλουν στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας και υγειονομικής περίθαλψης. 1.3 Ιστορική Αναδρομή Η ιδέα του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας ξεκίνησε το 1969 από τον Dr. William Edward Hammond II, με μία πρώτη εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου ως το μέρος όπου αποθηκεύονται για πάντα όλες οι πληροφορίες για έναν ασθενή, προσφέροντας του έτσι τις καλύτερες υπηρεσίες, παρέχοντας δηλαδή τη δυνατότητα της γνώσης κάθε λεπτομέρειας του ιστορικού του ασθενή (εξετάσεις, διαγνώσεις, φάρμακα κτλ) και συνεπώς τη συνολική αντίληψη των προβλημάτων υγείας. Το μέρος αυτό είναι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αντί των χάρτινων χειρόγραφων φακέλων, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η συλλογή και η χρονική παρουσίαση των δεδομένων της κατάστασης υγείας των ασθενών ανά πάσα χρονική στιγμή. Η υλοποίηση του Ιατρικού Φακέλου που αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα τμήματα του μεταγενέστερου Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας, πραγματοποιήθηκε με την κατασκευή μιας διασύνδεσης ανάμεσα σε ένα σκάνερ και έναν προσωπικό υπολογιστή (τύπου PDP 12), με ένα πρόγραμμα σε γλώσσα assembly που εκτύπωνε το ιατρικό ιστορικό άμεσα από τον ασθενή στο Health Department at Duke University. Από το 1973 το κλείσιμο ραντεβού και οι πληρωμές των εξωτερικών ασθενών λειτουργούσαν βάσει του πρώτου Ηλεκτρονικού Ιατρικού φακέλου (CPR). Αργότερα ομάδα από πέντε γιατρούς και φοιτητές κατασκεύασε το GEMISCH, δηλαδή μια command line γλώσσα που έτρεχε στα λειτουργικά συστήματα εκείνης της εποχής (RSX and VMS Operating Systems), βάσει του οποίου ειδικές εφαρμογές αντικαταστάθηκαν από γενικότερες εφαρμογές. Έτσι δημιουργήθηκε ένα λεξικό από μεταδεδομένα, παράγοντας τον TMR που εφαρμόστηκε σε ένα καρκινικό νοσοκομείο 60 κρεβατιών. Ο κρίσιμος σταθμός χρονικά για την Ιατρική Πληροφορική είναι τα μέσα της δεκαετίας του `80 αφού τότε έγινε εφικτή η αξιόπιστη και γρήγορη μετάδοση δεδομένων σε υψηλές ταχύτητες ανεξαρτήτως είδους και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών αυτών. Ταυτόχρονα η διάδοση των mini υπολογιστών ενισχύει την εγκατάστασή τους σε μεγάλο αριθμό στα νοσοκομεία. Έτσι, γίνονται πραγματικότητα γι `αυτά εφαρμογές που σχετίζονται με τη διαχείριση εργαστηριακών δεδομένων και εντολών. 1.4 Ο ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας Στην Ελλάδα 11

12 Στην Ελλάδα άργησε κατά πολύ η εφαρμογή της Πληροφορικής στο δημόσιο τομέα, ενώ στα δημόσια νοσοκομεία των μεγάλων αστικών κέντρων ξεκίνησε περίπου κατά το τέλος της δεκαετίας του 1980, με την χρήση προσωπικών υπολογιστών σε κάποια τμήματα κυρίως οικονομικά. Παράλληλα το τμήμα Πληροφορικής δεν είχε θεσμοθετηθεί στους περισσότερους οργανισμούς των νοσοκομείων, ενώ σε όποια υπήρχε, είχε ελάχιστο εξειδικευμένο προσωπικό. Ωστόσο δεν υπήρχε εμφανές αποτέλεσμα στην παραγωγικότητα, αφού οι βασικές αλλαγές στην κατανομή και την οργάνωση της δουλειάς, που οφείλονται στην νέα τεχνολογία, καταλήγουν αρχικά σε δυσλειτουργίες. Κατά την δεκαετία μέσω της σταδιακής προσαρμογής αναπτύχθηκαν τα τοπικά δίκτυα, που επιτρέπουν την διασύνδεση, την επικοινωνία και την ανταλλαγή πληροφορίας ανάμεσα σε απομακρυσμένους υπολογιστές, ενώ παράλληλα αναπτύσσονται οι βάσεις δεδομένων που ισχυροποιούν και αξιοποιούν την παραγόμενη πληροφορία σε περισσότερα τμήματα, κυρίως διοικητικά και καθόλου νοσηλευτικά/ιατρικά. Αρχικά οι βάσεις δεδομένων χρησίμευαν απλά στην αυτοματοποίηση μιας υπάρχουσας εργασίας, ενώ οι εργαζόμενοι εκπαιδεύονταν στην εισαγωγή δεδομένων στο νέο σύστημα, χωρίς να γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας, αφού οι χρησιμοποιούμενοι αλγόριθμοι θεωρούνταν πολύ δύσκολοι. Παράλληλα δεν υπήρχαν ενιαίες βάσεις διαχειριστικών δεδομένων, με συνέπεια κάθε νοσοκομείο να επιλέγει εφαρμογές χωρίς σχεδιασμό αποφεύγοντας τον άμεσο ανασχεδιασμό ζητημάτων οργάνωσης, κατευθύνοντας την νοσοκομειακή διαχείριση σε μια οργανωτική «μαύρη τρύπα», ενώ ελάχιστη σημασία δόθηκε στην συλλογή και ηλεκτρονική καταγραφή των κλινικών δεδομένων ή στην έρευνα για τη δομή του ιατρικού φακέλου. Οι ιατρικοί φάκελοι στα περισσότερα Δημόσια νοσοκομεία ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να είναι χειρόγραφοι, ογκώδεις, ασαφείς, δυσεύρετοι, δυσανάγνωστοι ενώ πολλές φορές χάνονται, φθείρονται και αλλοιώνονται. Η αναζήτηση ιστορικών και κλινικών δεδομένων είναι πολύ δύσκολη, ενώ η εξαγωγή στατιστικών συμπερασμάτων εντελώς αβέβαιη και πολύπλοκη. Ακόμα και στις ελάχιστες περιπτώσεις που υπάρχει ατομικός ηλεκτρονικός φάκελος, τα περιεχόμενα δεδομένα δεν μπορούν να επικοινωνήσουν ακόμα και με το εσωτερικό δίκτυο του ιδίου νοσοκομείου, με κυριότερη αιτία το ότι ο ηλεκτρονικός φάκελος και το πληροφοριακό διαχειριστικό σύστημα δεν έχουν ούτε την κατάλληλη διασύνδεση ούτε την απαραίτητη διαλειτουργικότητα. Πιο αναλυτικά η κλινική πληροφορία για τους εξωτερικούς ασθενείς καταγράφεται χειρόγραφα από τους εφημερεύοντες γιατρούς σε πράσινες καρτέλες, και όταν ο ασθενής επισκεφθεί ξανά το νοσοκομείο αποκτά νέα κάρτα είτε γιατί η προηγούμενη χάθηκε σε κάποια ράφια, είτε γιατί καταχωρήθηκε με διαφορετικό όνομα αποκτώντας άλλο αριθμό μητρώου. Ακόμα κι αν ο ασθενής έχει καταχωρηθεί στο Διαχειριστικό Πληροφοριακό σύστημα αποκτώντας αυτόματα έναν μοναδικό Αριθμό Μητρώου από το Γραφείο Κίνησης ή τη Γραμματεία Εξωτερικών ιατρείων, οι γιατροί συνεχίζουν να αναζητούν την χειρόγραφη καρτέλα για να καταγράψουν τη διάγνωση και το θεραπευτικό σχήμα, αρνούμενοι την καταγραφή όχι μόνο στο τερματικό τους, αλλά ακόμα και στο εκτυπωμένο έντυπο νοσηλείας. Απλές προγραμματισμένες επεμβάσεις ενώ είναι ήδη καταχωρημένες στο Διαχειριστικό Πληροφοριακό σύστημα και απαιτούν την χωρίς πολυπλοκότητα χειρισμού ηλεκτρονική επιβεβαίωση από το αντίστοιχο ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό, εξακολουθούν να καταγράφονται στις πράσινες καρτέλες. 12

13 Στην περίπτωση των νοσηλευόμενων ασθενών η διαδικασία συμπλήρωσης του ιατρικού φακέλου είναι το ίδιο ασαφής κυρίως ως προς τη διάγνωση και την πορεία της νόσου και λιγότερο ως προς την συνταγογραφία, αφού στα περισσότερα νοσοκομεία εφαρμόζεται το ηλεκτρονικό ατομικό συνταγολόγιο φαρμάκων. Η ασάφεια αυτή είναι ιδιαίτερα εμφανής στις περιπτώσεις της διάγνωσης στο ηλεκτρονικό εξιτήριο, στο οποίο οι διοικητικοί υπάλληλοι αντιγράφοντας στον ΗΥ την χειρόγραφη διάγνωση εξόδου, αναγκάζονται να «μαντέψουν» το χειρόγραφο κείμενο ή το κείμενο αυτό είναι πολύ γενικό, μη χαρακτηρίζοντας με ευκρίνεια και αξιοπιστία την διάγνωση. Για παράδειγμα η χειρόγραφη διάγνωση «οξεία βρογχίτις» στο νοσοκομείο Α αποτελεί έναν γενικό χαρακτηρισμό νόσου, ενώ σύμφωνα με τη διεθνή κωδικοποίηση ICD-10 μπορεί να σημαίνει 10 διαφορετικές μορφές νόσου (π.χ. J20.0 οξεία βρογχίτιδας οφειλόμενη στο μυκόπλασμα της πνευμονίας, J20.1 οξεία βρογχίτιδα οφειλόμενη στο αιμόφιλο της ινφλουέντσας, J20.2 οξεία βρογχίτιδα οφειλόμενη στο στρεπτόκοκκο κτλ). Η ίδια ασάφεια εμφανίζεται και στην εγγραφή χρεώσιμου υλικού, αφού πολλά νοσοκομεία δεν χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική ατομική χρέωση υγειονομικού υλικού, με αποτέλεσμα λάθη κατά τον υπολογισμό του κόστους και κακή οικονομική διαχείριση. Μεγάλο επίσης πρόβλημα αποτελεί η ηλεκτρονική καταγραφή χειρουργικών επεμβάσεων και η μετεγχειρητική κατάσταση, που μάλλον απαιτούν μορφή ελεύθερου κειμένου, με συνέπεια την απομόνωση της κλινικής κατάστασης του ασθενή σε κάποιον φθαρμένο ογκώδη φάκελο, στοιχείο του Αρχείου κάθε νοσοκομείου. Είναι συνεπώς αντιληπτό ότι οι γενικεύσεις στις διαγνώσεις εισόδου ή εξόδου ενός ασθενούς όχι μόνο εμποδίζουν την στοιχειώδη πληροφορία για την κατάσταση υγείας αλλά και δεν παρέχουν τη δυνατότητα της αποθήκευσης και διάχυσης αυτής της πληροφορίας. Έτσι ο ανωτέρω ασθενής που εισήχθη αργότερα σε ένα νοσοκομείο Β συνοδευόμενος από τη γενική διάγνωση «οξεία βρογχίτις», υπόκειται σε πληθώρα εργαστηριακών εξετάσεων ανίχνευσης πιθανού στρεπτόκοκκου ή πνευμονίας ή coxsackievirus, με αποτέλεσμα την 13

14 αλόγιστη αύξηση των δαπανών. Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμα και αν εισαχθεί στο αρχικό νοσοκομείο Α, θα είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί ο χειρόγραφος φάκελός του, όποτε και πάλι θα επαναληφθούν άσκοπες εξετάσεις, ενώ παράλληλοι μεγαλώνουν οι κίνδυνοι για την υγεία του (πχ χορήγηση φαρμάκου στο οποίο παρουσιάζει αλλεργία). Μήπως όμως δεν έχει καθοριστεί ο τρόπος και κάτω από ποια πρότυπα πρέπει να καταγράφονται οι ιατρικές αποφάσεις; Η συχνότητα με την οποία γίνονται θεσμικές αλλαγές στο σύστημα υγείας αποτελεί έναν παράγοντα ανασφάλειας που δεν επιτρέπει τη χάραξη μιας συγκεκριμένης πολιτικής. Παρόλα αυτά, δειλά βήματα έχουν ήδη γίνει και έχει καταστεί σαφές από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς η ανάγκη εισαγωγής τεχνολογιών πληροφορικής που σχετίζονται με την ιατρική περίθαλψη και κατ `επέκταση με τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας. Παράλληλα το εύρος των δυνατοτήτων που παρέχονται πλέον δεν περιορίζεται μόνο στην αυτάρκεια και στην πλήρη χρησιμότητα των διαθέσιμων πόρων αλλά επεκτείνεται και σε εφαρμογές όπως Τηλεσυνεργασία, Τηλεπαρακολούθηση περιστατικών και ασθενών, Τηλεκπαίδευση κλπ. ενώ η ύπαρξη Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος κρίνεται ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία των νοσοκομείων. 14

15 2. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται η εισαγωγή στην έννοια,τη δομή και τη σημασία του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας. Δίνονται οι βασικές έννοιες της δικτύωσης του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας, της διαχείρισης της πληροφορίας του, περιγράφονται οι βασικότερες λειτουργίες του και η εφαρμογή του στα ελληνικά νοσοκομεία, καθώς επίσης τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του. Στη συνέχεια περιγράφεται τι είναι τα ολοκληρωμένα πληροφορικά συστήματα υγείας (ΟΠΣΥ), ποιες είναι οι απαιτήσεις πληροφοριών σε αυτά και ποιες είναι οι έννοιες των περιφερειακών συστημάτων υγείας (ΥΠΕ πρώην ΔΥΠΕ ) του Εθνικού μας Συστήματος Υγείας. 15

16 2.2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (Electronic Health Record ) αποτελεί ψηφιακά αποθηκευμένο αρχείο με στοιχεία για τη ζωή του ατόμου,με επίκεντρωση την υγεία του,με σκοπό την καταγραφή των σχετικών δεδομένων για την υποστήριξη λήψης απόφασης, παρεμβάσεων, αξιολόγηση και έρευνα, τη συνέχεια και την ολοκλήρωση της φροντίδας. Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας ( ΗΦΥ ) προήλθε από το χειρόγραφο φάκελο υγείας και ο χειρισμός του γίνεται από το σύστημα διαχείρισης του ηλεκτρονικού φακέλου, το οποίο επιτρέπει την πρόσβαση στις πληροφορίες σε εξουσιοδοτημένους χρήστες μέσα από το φιλικό περιβάλλον, διατηρώντας παράλληλα την ασφάλεια και την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών. 16

17 2.3 ΤΥΠΟΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ Ενας ηλεκτρονικός φάκελος υγειας αποτελει Δημογραφικά στοιχεία του ασθενή Ιατρικό ιστορικό, εξετάσεις και πορεία νόσου. Αλλεργία και φαρμακευτική αγωγή, ανοσοποιητικό σύστημα Αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων. Απεικονιστικές εξετάσεις ( X-rays, CTs, MRIs,etc.) Απεικονιστικές φωτογραφίες από ενδοσκοπικές ή λαπαροσκοπικές ή κλινικές φωτογραφίες. Φαρμακευτικές πληροφορίες, περιλαμβάνουν παρενέργειες και αλληλοεπιδράσεις. Στοιχεία-βασισμένες προτάσεις για συγκεκριμένες ιατρικές παθήσεις. Ένα αρχείο από ραντεβού και άλλες υπενθυμίσεις Αρχεία λογαριασμού Δικαιούχοι Προχωρημένες οδηγίες, διαθήκες, πληρεξούσιο υγείας από δικηγόρο. 2.4 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ Είναι προσπελάσιμος από περισσότερες θέσεις και από περισσότερα άτομα Εύκολα αναζητούνται και διαβάζονται οι πληροφορίες Αποτελεί καλή βάση για ανάλυση των δεδομένων και λήψη αποφάσεων Είναι συνεπής και ενημερώνεται διαρκώς Διευκολύνει τη διεξαγωγή μελετών και ερευνών Αναλύει τα δεδομένα και παράγει στατιστικά αποτελέσματα Παρακολουθεί συνεχώς την πορεία της υγείας του ασθενή και αξιολογεί τους κινδύνους Παρέχει έτοιμη λίστα φαρμάκων και παθήσεων Διευκολύνει την παροχή φροντίδας σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες Παρέχει υποστήριξη νοσηλευτικής φροντίδας Συμβάλει στην χάραξη πολιτικών δημόσιας υγείας και οικονομικής διαχείρισης Μείωση κόστους λειτουργίας νοσηλευτικών ιδρυμάτων Μείωση χρήσης έντυπου ιατρικού φακέλου Έλεγχος της λανθασμένης συνταγογράφησης 17

18 Μείωση επανάληψης ιατρικών εξετάσεων ως και 30% ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ Έχει υψηλότερο κόστος Απαιτεί εκπαιδευμένο προσωπικό Η εισαγωγή στοιχείων απαιτεί περισσότερο χρόνο Οργανωτική αδράνεια και αντίδραση ενός μέρους των επαγγελματιών υγείας Έλλειψη δομημένων ιατρικών ορολογιών Αδυναμία εφαρμογής οικονομικών λύσεων πληροφοριακών συστημάτων Μη ικανοποιητικά πρότυπα ή κωδικοποίηση Υπάρχουν σοβαρά θέματα προστασίας των δεδομένων Δεν υπάρχουν διαθέσιμα ομοιογενή μητρώα ασθενών Υπάρχουν ανοιχτά ηθικά ζητήματα 2.5 ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ Σύμφωνα με τον ορισμό που έχει δώσει ο διεθνής οργανισμός τυποποίησης (ISO) ως πρότυπο ορίζεται μια διάταξη που έχει προκύψει ομόφωνα και έχει εγκριθεί από κάποιον αναγνωρισμένο φορέα με σκοπό την επιτυχία του βέλτιστου βαθμού ευταξίας σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) ίδρυσε μια Τεχνική Επιτροπή για την Ιατρική Πληροφορική (ΤC251), με βασικό σκοπό την οργάνωση και το συντονισμό για την ανάπτυξη των απαραίτητων προτύπων. Τα σημαντικότερα πρότυπα είναι τα ακόλουθα: HL7 (Μετάδοση ιατρικού φακέλου) DICOM 3.0 (Ιατρικές Εικόνες) ACR-NEMA ActiveX for Healthcare (Microsoft MS-HUG) ICD-10 (WHO) (η κωδικοποίηση νόσων-διαγνώσεων) SNOMED (Κωδικοποίηση στο πεδίο της αναπαράστασης των δεδομένων) DRG`s (Κωδικοποίηση για τον έλεγχο απόδοσης δαπανών) Στην Ελλάδα υπάρχει ο Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) που διανέμει συγκεκριμένα πρότυπα που έχουν θεσπιστεί από το CEN. 18

19 2.6 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ Mέσω των επονομαζόμενων «Ολοκληρωμένων Πληροφορικών Συστημάτων Υγείας (ΟΠΣΥ)» που αναπτύσσονται στις 7 πλέον Υγειονομικές Περιφέρειες (πρώην 17 ΔΥΠΕ / ΠεΣΥΠ) μέχρι το αργότερο 2009, επιδιώχθηκε από το Υπουργείο Υγείας μέσω των ΥΠΕ (αξιοποιώντας πόρους από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας». Η πληροφοριακή οργάνωση στις μονάδες υγείας σε όλη την Ελλάδα ώστε να εξασφαλίζεται η λειτουργία κλινικού ιατρικού φακέλου του νοσοκομείου ο οποίος μεταξύ άλλων στηρίζεται σε σύστημα διαχείρισης δεδομένων ιατρικού φακέλου ασθενούς. Μέσω της υλοποίησης των έργων βάσει της αρχιτεκτονικής τους, επιδιώκεται η τεχνική διαλειτουργικότητα με άλλα συστήματα εντός των μονάδων υγείας αλλά και των κέντρων υγείας (Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας). Στα ΟΠΣΥ περιέχονται πολλές οντότητες (entities) όπως το περιστατικό, η επίσκεψη του ασθενούς, τα οικονομικά στοιχεία και πολλές άλλες που συνδέονται με τα παραπάνω. Όμως η οντότητα του ασθενούς είναι η κεντρική οντότητα στο ΟΠΣ με διαβαθμισμένη πρόσβαση ανάλογα με τα δικαιώματα του κάθε ρόλου. Έτσι κάθε ασθενής που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το ΕΣΥ (σε μια δηλ. μονάδα υγείας εντός της υγειονομικής του περιφέρειας) αποκτά έναν μοναδικό Αριθμό Μητρώου Ασθενούς (ΕΑΜΑ) ίδιος εντός της ΥΠΕ. Η συστημική αυτή αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με την περιφερειακή διάσταση των ΟΠΣΥ, δίνει τη δυνατότητα διαχείρισης χρόνιων ασθενειών και προληπτικής ιατρικής φροντίδας στους πολίτες της περιφέρειας. Συνολικό διάγραμμα ενός ΟΠΣΥ ( Δ.Υ.ΠΕ. Κεντρικής Μακεδονίας (Α & Β )) 19

20 2.7 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ(ΥΠΕ (ΠΡΩΗΝ ΔΥΠΕ )) Η Επικράτεια διαιρείται σε Υγειονομικές Περιφέρειες οι στόχοι των οποίων θα πρέπει : Υλοποίηση μιας πρώτης γενιάς φακέλου ασθενούς που θα αποτελέσει τη βάση για ηλεκτρονικό φάκελο με δυνατότητα πρόσβασης από όλους τους έχοντας την εξουσιοδότηση. Ολοκλήρωση των νοσοκομειακών συστημάτων και των ΚΥ με τρόπο ώστε όλες οι περιλαμβανόμενες ΥΠΕ (πρώην ΔΥΠΕ πρώην ΠεΣΥΠ) να μπορούν να διαχειριστούν πλήρως τους ασθενείς τους συμπεριλαμβανομένων υπηρεσιών όπως ραντεβού, να ολοκληρώσουν τα υποσυστήματα τους και να υποστηρίξουν παραγγελίες εξετάσεων, παραλαβή αποτελεσμάτων και συνταγογράφηση. Δυνατότητα χρήσης του ΕΣΥnet για κλείσιμο ραντεβού, παραπομπών για εξετάσεις σε όλα τα γεωγραφικά τμήματα των συγκεκριμένων ΥΠΕ (πρώην ΔΥΠΕ πρώην ΠεΣΥΠ). Οι περιφερειακοί ιατροί να έχουν τη δυνατότητα να συμβουλεύονται τους ιατρούς των νοσοκομείων της περιφέρεια μέσω τηλεσυνεργασίας. Ο ιατρός θα έχει τη δυνατότητα να δει το φάκελο ασθενούς της ΥΠΕ (πρώην ΔΥΠΕ πρώην ΠεΣΥΠ), 24 ώρες το 24ωρο. Ο φάκελος αυτός θα είναι «φυσικά» αποθηκευμένος στο νοσοκομείο. Η ΥΠΕ (πρώην ΔΥΠΕ πρώην ΠεΣΥΠ) (ή ο Διοικητής) να μπορεί ανά πάσα στιγμή να έχει στοιχεία για τη διοίκηση της ΥΠΕ (πρώην ΔΥΠΕ πρώην ΠεΣΥΠ) (MIS σύστημα) αλλά και για το κόστος λειτουργίας του. 2.8 ΕΠΙΠΕΔΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ Το 2002 το Επιχειρησιακό Σχέδιο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την Κοινωνία της Πληροφορίας ανέφερε ότι θα πρέπει να αναζητηθούν οι διαδικασίες εκείνες που θα επιτρέψουν ένα ελάχιστο (κατά περίπτωση) απαιτούμενο επίπεδο πληροφοριακής οργάνωσης, προκειμένου να βελτιωθεί αισθητά ο παραδοσιακός τρόπος λειτουργίας των Νοσοκομείων και να διευκολυνθεί η Κεντρική Υπηρεσία της ΥΠΕ (τέως ΔΥΠΕ, τέως ΠεΣΥΠ) στη συλλογή και συστηματική παρακολούθηση στοιχείων για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν το χώρο της Υγείας. 20