ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

Transcript

1

2

3 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ

4 ΣεtρX ΛΟΓΟΤΕΧΝΑ Τ1)ς ΝΔΚΤΟΥ Άρ. 3 ISBN «ΝΔΚΤΟΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΚΔΟΤΚΗ ΕΤΑΡΕΑ Καλλ..δρομloυ ΑθΗΝΑ. ΤΗΛ.: indiktos@ίndiktos.gr

5 ΛΕΥΚΑΔΟΥ ΧΕΡΝ (ΓΑΚΟΥΜΟ κοϊζουμ) [Ανθολογtα] ΕσαγωΥη κα μετάφρασυ) : ΣΩΤΗΡΗΣ ΧλλΚΑΣ ΒΕΚΔΟΣΗ ΝΔΚΤΟΣ ΑΘΗΝΑ

6

7 Ε ΣΑΓΩ ΓΗ 1 Σ την ακρη του λμανoυ τύjς Λευκάδας 6ρ σκετα δ KΎjπoς των πoητων της το Μπο σκέττο. Ά6ατος χωρος κάποτε με τους ψη λους μαντρότοtχοuς του τα κoυλoυρα ανoγε μόνο τς παραμονες των εθνκων μας έορτων.. Δπλα στς δαφνοστεφανωμένες προτομες του Βαλαωρτη κα του Σκελανoυ μα παλά χα μηλη στήλη κέντρζε εκετνα τα χρόνα την πα δκή μου περέργέα : Ο ΕΝ ΑΘΗΝΑΣ ΕΛΛΗΝοϊΑΠΩΝΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΝΗΜΗΣ ΕΝΕΚΑ ΤΩ ΜΕΓΑΛΩ ΣΥΓΓΡΑΦΕ ΛΕΥΚΑΔΩ ΧΕΡΝ ( ) ΤΗΝΔΕ ΤΗΝ ΕΠΓΡΑΦΗΝ ΑΝΕΘΗΚΕΝ ΕΝ ΤΗ ΓΕΝΕΤΕΡΑ ΠΟΛΕ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΜΗΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΩ 1933 Λγο π o πέρα απο τον KΎjπo ξεκνάε ενα σο κάκ που φτάνε ως την κεντρκη πλατεα τύjς πόλης. Το Iδo ονομα ηταν γραμμένο στη φθαρ μένη γαλάζα πνακδα του. ΈκεΤ ομως κάτω 7

8 ΚΕΜΕΝΑ Α ΠΟ ΤΗΝ Α ΠΩΝΑ }.. απο το ονομ.α αυτο ηταν γραμ.μ.ενο μ.εσα σε παρένθεση xxt ενα σ.λλ.ο ποu -ηχουσε μ.riλtστα πα ρriξενα οταν το σuw6 tζα: r txxouflo ΚόtζοUμ.t. Πόσες φορές eufliiflxt οεν Xναρωτ-rθηΚα ποtος να ταν αραγε αυτος ο ανθ ρωπος που ttxt γεννηθεί στο νησ μ.ας xt εφτασε να ytvtt ξακου συγγραφεας στη μ.ακρtνη χωρα. στος Kriet φορα ποu ρωτουσα τοuς παλtότεροuς Μ OAOt μ.tλοuσαν ytx τ-η σπουοαα τελετ-η ποu είχε ytvtt προπολεμ.tκα στον κ-ηπο οταν ytx πρώτη φορα στη ζωη τους αντtκρtσαν 1απωνες. Εtxx νε φτriσεt ε το xxpri6 t τ-ης γραμ.μ.-ης <ΈΛλ.ηνες xxt riπωνες επtσημ.οt μ.ε τtς fltyrikc; στο)..ές τους το Χπόγευμ.α. εγtναν τα Χποκαλuπτηρtα του. } μ.νημ.εtοu που ttxxv στησεt στο σημ.α.tοστοruσμ.ενο Ί θησαν OfLt χεφοκροτη< λtες ποσκεττο. 1ΚΟΛου... ) t: μ.ατα επευφημ.ες. <ο παλtος καθηγητ-ης των γαλλtκων στο Γuμ.νriσtό μ.α.ς -νεοοtόρtστος τότε.. *l1_1?.. ΛC.ott μ.ερος εχε στη γtορτη xt ttxt εκφωνησεt λόγο στα YXMtxX προς τtμ.-ην των απώνων επt.. :: σημ.ωνμ.ου_ εtπε οταν τον ρωτησα πως το τtμ.ώμ.ενο πρόσωπο θεωρείτο στ-ην απωνα σχε ΟΟν εθνtκός τους ποtητης. Σ τη oημ.όσtα. 6t6Νο&ήκη τ-ης Λεuκriοας οπου περνουσα τα Χπογείμ.α.τα Α- των μ.ου χρονων ytx πρωτη φορα μ.α.vτtκων ttox eufliiflxt xxt τ-η μ.εγriλη προσωπογραφα του Λε:uκriοtοu Χέρν οωρο του < ΕΛλ.ηνο taπωνtκοu Σ υνοέσμ.ο. 8

9 ΕΣΑΓΩΓΗ Χρόνtα αργότερα -σε αλλοuς τόποuς- αρ χtσα να οtαέ;άζω τα έ;tέ;λiα των ανθρώπων που στα τέλη του περασμένοu αtώνα κα στς αρ χες ετοuτοu εφuγαν απο τη γερασμένη ηπεφο κα περtπλανήθηκαν απο την ΚενΤΡtκη Άσα ως την Άπω Άνατολη ψάχνοντας ό καθένας το Χαμ.ένο Κέντρο. Άνάμεσα σε ονόματα οπως ό Π. Λοτ ό Ρ. Κiπλtνγκ ό Β. Σ εγκαλεν κ. α. σuνάντησα κα τ ο ονομα τύjς στήλης του Κή ηταν < Χ ερν λοtπον ενας s:απο nou. < ο Λ εuκαοtoς τους ανθρώποuς που ταξοεψαν ως τα μακρ tνα εκετνα μέρη. Άντ iθετα ομως απο ολοuς τους αλλοuς εκετνος ετχε μεiνεt ytx πάντα στη μα κρtνη Ίαπωνα onou εφτασε γtατ οπως φα νεταt έ;pύjκε εκετ πατρtοα κα οtκογένεtα τα ouo πολυημα στοtχετα που ετχε στερηθετ ως τότε στη ζωη τοu. Μπροστα στα μάτtα μοu ξετuλiχτηκε μέσα απο τς σελtοες των έ;tέ;λiων τοu που οtά6αζα γοητεuμένος Ύi απέραντη αγάπη ό θαuμασμος κα Ύi ευγνωμοσυνη τοu ytx εκεtνη τη χώρα που τόσο άπλόχερα του προσέφερε ονομα γuναtκα natoix xat προς το τέλος τύjς σχετtκα συντο μης ζωύjς τοu την τtμη να τον κάνεt xt επσημα πολtτη της. Γ tακοuμο Κοtζοuμt ηταν το νέο τοu ονομα σ αυτη τη οεύτερη πατρtοα. «Άγtα Maupa χtλtοu οκτακοσtοu πενήντα Ίοu9

10 ΚΕΜΕΝΑ Α ΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ /. t: ετος παoν νου εκοσε εν ω ενατη μετα μεσύjμ6αν. Έ6απτσθ-η υπ εμου του υπocρα νομένου Έψημεoυ της ενταυθα εκκλyjσας τύjς όσoμά:τυoς ΠαασκευΎjς εν παooν α.σενκoν ΠOσCΡεθέν μο παα τύjς εuγενους κυας Ρό ζας Κασμά:τη του ντωνoυ εκ KυθΎ)ων α.α κατoκoυ εοω xxt συζυγου του α.πόντος Δόκτoς Kαόλoυ Μπους Έν I λανooυ ΚόμYjτος Ανσελμ ατoυ τύjς AυτΎjς BετανκΎjς Μεγα λεtότyjτος [... ] όνομχσας αuτο Πατκoν Λευ κχοον». Αuτα α.ναcρέoντα στο Π tστοποtyjτtκο τύjς ΒcXπτtσYjς του ΛευκΧοου Xέν που υπο τον α.θμo 334 6σκετα στα Άχεα τύjς ΛευκΧ Οας2. Ό ΛευκΧοος xεν γενν-ήθyjκε λοπον στ-η ΛευκΧοα στtς 27 Ioυνoυ Ήταν ό οευ τεoς γός (ό πωτότoκoς γός Γεώγoς Ρόμ πετ πέθανε ouo μόλς μύjνες μετα τ-η γέννyjσ-ή του) του Koλoυ Xέν στατωτκoυ χεtρoυύoυ στο Bετανκo Σωμα των Έπταν-ήσων α.πο το Δoυ6λνo xxt τύjς Ρόζας Άντωνoυ ΚχσμΧΤΥ} : τα Κ u θ-ηα. 0 νooς εχε απο αωματκος εωτευθε τ-ηνoμocρy} νεα-η < ΕλΊΥYjνοα xxt <t-ην επεσε να τον α.κολουθ-ήσε παα τ-ην α.ντoασύj τύjς οκογένεχς ΤYjς. Το ζευγx κατέλyjζε στ-η ΛευκΧοα οπου ετέλεσε τους γχμους τoυ στtς 25 Ν oεμ6oυ του Πtν α.πο τ-η γέννyjσύj.. Υ 10 (!.

11 ΕΣΑΓΩΓΗ του ΛεκάOtoυ ό πατέρας του πύjρε μ..ε τάθεση γα τς Δυτκες Ίνοες κ εφυγε αψήνοντας Τ-f) αργοτερα η< νεαρη ΡΟ ζα στο νησ. Δ υο χρoνα μ..η τέρα κα το μ.. κρo παo της εφευγαν απο Τ-f) oκo γα το ΔουοΡλνo θ α εμ.. εναν στην Λευκαοα γένεα του σuζuγοu της. Ταξοεψαν λoπoν ως Τ-f) Μάλτα κ απο εκεt στ-f) Γαλλα οπου τους παρέλα() ε ό αοελφος του Κάρολου Pχάρooς ζωγράφος στο Ωαρσ. < ο Pχάρooς χερν συν όοεψε Τ-f) μ..η τέρα κα το παo ως το Δου()λνο κ εφυγε γρήγορα απο τον τόπο που είχε ό tοtoς εγκαταλεψε χρόνα πρν γα να ζήσε μ..όνψα στο Παρσ. < Η VExp-f) < Ελληνοα κα το μ.. κρo παο της παρα τς επφανεακες ά()ρότητες προ ξένησε πραγμ.. α τ κο σοκ στ-f)ν αuστη ρ -f) προ τεσταντκ-f) Οtκογένεα που αντπάθησε απο Τ-f)ν πρώτη στγμ..-f) το χρώμ..α κα το θρήσκευμ..α μ..η τέρας κα παooυ. Καθως περνουσε ό καφός τα πράγμ..ατα ουσκόλευαν γα Τ-f) VExp-f) < Ελλη νοα που μ..ε ταξυ τών άλλων οεν άντεχε εκεtνον καταθλπτκo κρυο κα ανη λαγo τοπο τον κ αναπολουσε τα ήλόλουστα νησα οπου είχε ζή ε. Μ ονο σε ως τοτ της απoκoυμ.. π ηταν μ.. α.. πλοuσα καθολκ-f) θεα του σuζuγοu της. < Η κυρα Σάρα Μπρεναν συμ..π άθησε Τ-f) φλόθρη σκη ξένη κα λάτρεψε το μ..κρo παο της. Σε λγο καφο ή Ρόζα κα ό Λευκάooς εμ..εναν στο σπτ της ενώ of σχέσες της μ..ε Τ-f)ν ίπόλoπη 11

12 ΚΕΜΕΝΑ Α ΠΟ ΤΗΝ Α ΠΩΝΑ οlκογένεtα είχαν φτάσε σε δρακo σημεtο. Ή αφtξη του Κάρολοu απο τtς Δuτtκες νοtες οε 6ελτtωσε καθόλοu τα πράγματα. Το πάθος του ρλανοου αξtωμαηκου rtx τη νεαρη < Ελληνtοα είχε σημαντκα uποχωρήσεt ενω αντtθέτως ζων τάνεψε δ μεγάλος τοu ερωτας γα την ξανθα λtv Κ ροφορντ Άλσα Γ κοσ ποu εχε στο μετα ξ u μεtνεt χήρα. Καθως τα πράγματα οεν πήγαtναν. καθόλοu καλα στο ζεuγάρt κ Ύj Ρόζα uπέφερε σuνέχεtα απο νεuρκες κρtσες δ Κάρολος την εστελε rtx λίγο πtσω στην πατρίοα της. Η ταν πάλt εγκuος xat στην Κεφαλλονα γέννησε τον τρίτο γό τοuς τον Ντάνελ Τζέtμς. <ο Κάροt: I.... λος ομως εtχε αποφασσεt να χωρσεt xt εκμεταλλεuόμενος μα γραφεoκρατκη ατέλεα των εγγράφων του γάμοu πέτuχε να τον κηρuξοuν OL Άρχες ώς ουδέποτε τελεσθέντα xxt να πάρε πtσω τα παοά τοu χωρtζοντάς τα πα δρtστtκα απο τη μητέρα τοuς. «Η Ρόζα αφου στο με ταξυ παντρεύτηκε xt εκανε αλλα τέσσερα παt OtcX θα πάε ξανα στην λανοtα αλλα οε θα της. Θ α πεθ ανεt μπορεσεt να οεt με 1 - τα παοtα 1 ρκα χρόνα αργότερα στο Ψuχtατρεtο τύjς Κέρ) κuρας). Πέντε χρόνων λοtπόν δ (Jotxpoc; Λεuκάοtος 6ρέθηκε δρστtκα μόνος στην ρλανοtα χωρtς να ξαναοεt ποτε τη μητέρα τοu : Ύj πρώτη με γάλη τραγωοtα τύjς ζωύjς τοu. 12

13 ΕiΣΑΓΩΓΗ xupix Μπρεναν ανέλ:χ6ε όpστκα την κη οεμονiα του κα οήλωσε στους χερνς oτ θα κα θστοuσε το Αευκάοω κληρονόμο της πεpoυ σiας της εχοντας στο μυαλό της να τον κάνε συνεχσε να.εναν καλο κα θ ολκo. ΟΑευκαοως ζεί χωpς τη μητέρα του πά στο μεγάλο κα ταθλπτκo εκείνο σπiη οπου Τ κάθε γωlα τοu φανέρωνε την uπερ60λκη εuσέ6εα της xupixc; Μ πρεναν xxt τοu προσωπκοu της. «ΈκεΊνα τα χpόνα» θα γpάψε αργότερα «κανένας οε με φώναζε με τ ονομά μου oλo με αποκαλοuσαν το llxoi». 3 Σ εκεiνη τη 6αpα ατμόσφαφα λo πόν γεννήθηκε μέσα του ενας uπερ60λκος φό60ς γα τα φαντάσματα xxt τα στoχεά φό6ο που εντελώς αψυχολόγητα Τ Χκληρη eeix του θεώρησε πως επρεπε να καταπoλεμήσε κλεοώνοντας το μκpo παo τς νίχτες στο κατα σκότενo oωμάτό του αoαφopώντας γα τtς φωνες xxt τα κλάματά του. «Τότε ό φό6ος μοu εσφγγε την καpoα. Καη το φpκαστκo το μυστηpώoες το ασίμηπτο μοu φανότανε πως Xpχζε να με περστοχiζε μέσα σ αuτο το σκο. τενo πεp6άmoν. [... ] Nόμζα πολλες φορές το ακουγα Ρ ζ α τς πως να μεγαλωνε []... εοα φωνές. Στην αρχη μα uπηρέτρα ετρεχε να οεί Ρ. ν καφο εοω. στερα απο τ συμoανε καμποσο σαν νέα oαταγη να μην ενoαφέpoντα πα γα τtς φωνες τοu llxoou». Ή / 13

14 ΚΕΜΕΝΑ Α ΠΟ ΤΗΝ Α ΠΩΝΑ Συχνα. τον επαφναν μαζi τους στη λεtτουρ ria στη μεγάλη γοτθtκη εκκλησiα. ΈκεΤ μέσα ο t : «Σ τtς Ρ του να μεγαλωνε ενtω θ ε το φοόο ξυκόρυφες μορφες των ανοtγμάτων της ε()λεπα κα πάλt τα. φαντάσματα που με ()ασάνtζαν στον uπνο μου κα απο τότε αρχtσα να. πtστεuω πως κάποtα σχέση uπάρχεt ανάμεσα στα. στοtχεtα. εκκλησtες». xat τtς γοτ θ tκες. Μόνη ανάπαυλα εκετνα τα. χρόνtα δε καλο καtρtνες οtακοπες σε μtα. ακτη της Νότtας Ίρλα.ν Οiας. Έμαθε να. κολυμπάεt καλά :iγάπησε τη θάλασσα ακουσε παλtες κέλτtκες στορiες κα θρίλους απο τους ψαράοες της περtoχης -v-tκρες στtγμες ανεμελtας στην αχαρη παtοtκη ζωή του. Ό ταν εφτασε σε σχολtκη YAtxia -ή xup ia Μπρενα.ν προσέλα()ε κάπotον να. τον οtοάξεt τα. οόγματα της καθολtκης π iστης κα στotχετα γραφης ανάγνωσης κα αρθμητtκης. Ή ταν εξυπνο παtο xat πολυ γρήγορα εμαθε να. γράφεt xat να. οtα()άζεt καλά. Ή μεγάλη () t()λtοθήκη του σπtτtου εγtνε το μόνtμο καταφuγtό του ό τόπος που του επέτρεπε να. οραπετεuεt οταν η θελε απο την καταθλtπτtκη ατμόσφάφα του μεγάλου σπtτtου που οε θεώρησε πο!rε Οtό του. e Μ ta μερα επεσε πανω σ ενα παρα ξ ενο ot()aio γεμάτο χαροίμενους -ήμiγυμνους θεοίς rta τον ημt Ρ λto θ εες θ εους ηρωες. H ταν ενα Ρoto αρχατο έλληνtκο πολtτtσμό.. <1 <1

15 ΕΣΑΓΩΓΗ «Κοtταζα α.ποσ60λωμένος! < Οσο περνουσε -ή ωρα τόσο α.νεtπωτα θαuμάσtες εμοtαζαν εκείνες Ot μορφές. <Η εuχαρtστηση που ενtωθα να γεν νtέταt μέσα μου ταν α.πο μόνη της θαυμα κα φό60ς μαζ Kt αυτες τς φ tγουρες τς α.πο καλουσαν δtα60λtκές! Τς λάτρεψα! Τς α.γά :. αν. ποσχε θ ηκα στον εαυτο μου ν πησα. r:ν ηπαθ-rσω rtx πάντα οσους α.ρνtουνταν να εκ δηλώσουν τη λατρεtα τους σ εκείνες». r:? H ταν εννεα χρονων οταν πρωτοοtαοασε το < xt οπως oρ Ρ to λω toως : «Εtσ.θ α net- αργοτερα ο< ο: ηλθα τότε στη δtκ-r μου Άναγέννηση». MtX μέρα το 6t6λtο εξαφανtστηκε. Είχαν α.να καλύψεt το πάθος του rtx τς «δtα60λtκες» μορ φές. <Όταν δστερα α.πο καφο το ξανα6ρηκε στη ΡΡ ελεtπαν η ηταν ακρωotoλtoθή κη ο<λες Ot< εtκονες _ λ τηρtασμενες : εtχαν κο Et με το α ψ Ψ tot : τα «ανη. EtXE < θ txa» τμηματα τους. H ταν ομως αργα 6ρεΊ τον τρόπο να δραπετεύσεt (ψtστtκα α.πο τον καταθλtπτtκο κόσμο της κuρtας Μπρενάν που τον ταύτtσε με την tδtα τη θρησκεα της. Με τον καφο λοtπόν -ή κuρtα Μπρεναν αρ χtσε να κατανοεί πως ό παράξενος α.νηψtός της που EtXE καθ ολtκος οε 0θ α γtνεt ποτε ο< καλοζ : νεφευτεί. <Η προτtμησ-r της στράφηκε τότε σ εναν μακρtνο συγγενη του αντρα της το Χένρυ χερν Μ ολυνέ : Δεκατρtα χρόνtα μεγαλύτερος α.πο το Λευκάδω α.πόφοtτος δη ένος καθολtκου.

16 ΚΕΜΕΝΑ Α ΠΟ ΤΗΝ Α ΠΩΝΑ εμπορκου κολλεγίου γλωσσoμxθς οχκρνό.!? τχν γχ ΤΎJν ευσεοεχ του. Π ολυ γρύjγoρx ΎJ< κυρίχ Μπρεναν του ανέθεσε τ-η oxχερσύj τ-ης πε ptouaixt; ΤΎJς κ εκείνος τ-ην επεσε πχρα τους αρχκους οστχγμούς ΤΎJς να στείλε το Λευ κάοο στο γχλλκο Κολλέγο του <ΥSενό κοντα στύj ρ ουεν. < Σ ΤΎJ Μ ΚΡΎJ < ερxτκύj Σ χολύj οπως χποκχλουσχν το Κολλέγο ο ίοο ο τρόφμο του :1 :I.οχκεκρμενος «ενχς χlvος που εσμχθύjτύjς -ηλθε στο Κολλέγο λγους μ-ηνες μόνο μετα τ-ην. xνxχωρύjσύj του- ΛευΚΧC1ου ΎJτxν ο<γ κυ ντε Μ ω. Λ ) πχσχν ο< ευκχc1ος ενωσε xκoμύj ΠεΡσσοτερο. κχ χπομονωμενος. Μ εγχλωσε ετσ ξ ερζωμενος i _ ΎJ ΤXσΎJ του νχ Κν:;νετχ xν-ησυχύjτκx στον εχυτο του. Έμχθε ομως κχμ γχλλκα κ χυτο του Ψ. ii.. επετρε ε ΤΎJν επχφη με μχ XIVΎJ χσθχντκοτύjτx που τον εsγχζε απο τ-ην πνγ-ηρ-η ατμό: σφχφχ του αγγλοσχξωνκου περγυρού του. <Η γχλλκ-η λογοτεχνχ υπ-ηρξε επσύjς κχ Τ πύλύj απ οπου εσ-ηλθε στον κόσμο τ-ης συγγρχφ-ης. ii ϊϊ!. XOfVJ:;rtO )1 c.i Σ το γχlvκο εμενε μονο ενχ χρονο. Το ΣεπτέμSρο του 1863 πάλ υστερχ απο πρό τxσύj του Μολυνέ ό οεκχτράχρονος μxθύjτ-ης σ τάλθύj θ κε εσω τ ε ρ κος στο Κολλέγο Σχ ν τ κου μπερτ στ-ην πόλύj ουσο τ-ης Λγγλχς ενχ χυστηρο κxθoλtκo xomrto τρtxκoσων μχθ-ητων. Με τ-ην ατίθxσύj συμπερ φορά του ενχντ των 16 c.

17 ΕΣΑΓΩΓΗ σχολκών Άρχών Ο «Πάντυ» οπως τον φώνα ζαν Ot συμμαθητές του θεωρεττο «τρελούτσ κος» καθως δεν αφηνε σε ήσυχία με τς τολ μηρες ερωτήσες του τον καθηυητη τ ΘΡΗΣΚΕUΤtΚ xat δημουργοσσε συνεχώς σκάνδαλα. Ή ταν ομως επ τρία χρόνα Ο καλύτερος μαθητ-ης στ-η θ εση. Εχε αρχσε γλωσσα κα την εκ μα λστα να αποκτάε γα πρώτη φορα αuτοπεποίθηση. r: α αυτα τε εlωσαν γα να γνετα κονωνlκος / του : στη οαρπαντα με το τραγκο ατυχημα κεα ενος παχνδωσ εσπασε το σχον xat τον τραυμάτσε σο6αρα στο μάτl ποu το εχασε ορ στκά. Δεκαέξ ΧΡόνων λοπον εμενε μονόφθαλμος με προ6ληματlκ-η μάλστα τ-ην οραση στο μάτ ποu τοσ απέμεlνε. Η ταν ή δεύτερη μεγάλη τρα γωδία τύjς ζωύjς του αuτ-η ποu θα τον κλείσε κανε σχεοον στον εαυτο ορστκα (! <: του κα θα τον ακονώνητο κα προ6ληματlκο ατομο. <Ένα χρόνο κράτησε ή ανάρρωσή του. Τον Όκτώ6ρω τοσ 1867 ελα6ε ενα ακόμη δυσάρε στο νέο ποu θα τοσ αλλαζε ορστκα τ-η ζωή : <ο χρεωκοπησε Μ ολυνε εχε κ η< θ εα του εχασε ολη σχεδον τ-ην περωυσία της. Δεν μποροσσε να πληρώνεl πα τα δίδακτρα. ΈτσL το ρέ θηκε στο Λονδίνο στο σπίτt μας παλας υπη ρέτρας τύjς κυρίας Μπρενάν ποu είχε τ-ην κα λοσύνη να τοσ προσφέ ρ ε προσωρνα στέγη. Άνεργος κα απένταρος στ-ην μεγάλη πόλη. 17

18 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Α ΠΩΝΑ περνοσσε Τζ 6ψεζ του σε ατέλεωτουζ περπάτουζ στουζ δρόμουζ τηζ ΚΟUbαλώνταζ μαζί του τα ποήματα τοσ Σουίνμπ ερν που δάb αζε τότ ε. Περνοσσε πομεζ 6ψεζ επίσηζ στζ αθουσεζ τ_ο σ Βρετανκοσ Μουσείου κ δαίτερα στην αθουσα με τα απωνκα αγάλματα τοσ Βούδα. στο μετας;υ 1: Μ α μερα ο< Μ ολυνε που εχε ορθοποδήσε κάπωζ οκονομκά τον κάλεσε να παρουσαστεί στο γραφείο του. Tou εδωσε ενα εστήρο χωρζ επστροφη γα τη Νέα <Υόρκη 1: Αυτα του επε γα το τας;ο. κα λγα χρηματα ηταν τα τελευταία χρήματα που επαφνε απο τη θεία του. Άπο δώ κα πέρα ηταν ό δοζ υπόλ γοζ γα τη ζωή του. <ο ΛευκάδΟζ π-ηρε το εστήρο κ εφυγε γα την Άμερκή. «Με πέταξαν απένταρο στο πεζοδρόμο μαζ αμερκανκ-ηζ πόληζ ν αρχίσω τη ζωή μου. Πέ ρασα πολυ σκληρά. Συχνα κομόμουνα στο δρόμο κ. λπ. δούλεψα σαν σερb τόροζ υπηρέτη ζ τυ πογράφοζ δορθωτήζ. [... ] Σγα σγα μπόρεσα να σταθώ στα πόδα μου» θα γράψε ΠΡΟζ το τέλοζ τ-ηζ ζω-ηζ του σε επστολή του σ;ην Έλί ζαμπεθ Μπ ίσλαντ. Σε αuτεζ Τζ λίγεζ λέξεζ συνόψσε την εφαλτκη πορεία που θα μποροσσε λυγσε να εχε πολu π ο ουνατουζ αν θ ρωπουζ α π ο τον ασ η ΡΌ Ο που θ εν κ ο μονοφ θ α λ μο εφ bοηθοuσαν στζ αποθ-ηκεζ τ-ηζ Νέαζ <Υόρκηζ Ot - 18

19 ΕΣΑΓΩΓΗ Ίρλανδo εργάτες να επώσε. Έπέζησε λοπον μ.ε αέαες μ.κροδουλεές. Πάλαψε μ.ε την πενα το κρύο την απόλυτη μ.οναξά. Έφτασε ως το Τσντσνάτ δπου ζουσαν κάποο μ.ακρ νo συγγενετς του. Δεν του προσέφεραν καμ.α oήθεα xxt Τ κατάστασή του ταν πλέον τρα γκή. Θα μ.πορουσε fσως να είχε χαθετ ορστκά α.ν Τ Τύχη δεν εφερνε στο δρόμ.ο του εναν Άγγλο τυπογράφο που στάθηκε γ αυτον πραγμ.ατκος πατέρας το ΧένρυΓουώτκν. Ή πρoλημ.ατκή του δραση δεν του επέτρεπε να εργασθετ στο τυ πογραφετο ρijκε δμ.ως στέγη κα πάνω απ δλα την αμ.έρστη συμ.παράσταση του καλλεργημ.έ θ ρωπου εκενου αν. νου κα καλοκαροου Περνουσαν iψες ολόκληρες τα ράδα συ ζητώντας γα έ:λα κα δέες. ΌΓουώτκν τον εφερε σε επαφη μ.ε τη γερμ.ανκη λογοτεχνα κα. φλοσοφα. Ό Λευκάδος δάαζε κα μ.ετέφραζε αποσπάσμ.ατα του Φουρε κα του Σαν Σμ.όν που λάτρευε ο τυπογράφος. Στο φ λκο αυτο χώρο αφησε τη φαντασα του να επχερήσε τα πρώτα πετάγμ.ατά της που τόσο εντυπωσαζαν < αποκα λεσε «Κ ορακα» το Γουωτκν ωστε τον Ονομ.ασα που ευχαρστως αποδέχτηκε ο Λευ κάδος γατ του θύμ.ζε τον αγαπημ.ένο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Δέθηκε λοπον στενα του. Σ τα γραμ. το θ ανατο μ.ε τογουωτκν ως μ.ατά του απο τον κάθε τόπο που ρέθηκε αργό 19

20 ΚΕΜΕΝΑ Α ΠΟ ΤΗΝ Α ΠΩΝΑ τερα τον αποκαλουσε «Dad» xat τχ υπέγραφε / : μκρου - κορακα. με το σκτσο ενος. Atyo καφο αργότερα αρχσε νχ εργάζετα ώς ανθρωπος γχ.ολες τtς οουλεές σέ μχ μκρ-η εμπορκ-η εψημερtοα τ-ην Trade List υπο τ-ην επt λεψη του OΕUθυντ-η της του λοχαγου Μπάρ νευ. Το 1872 ομως τ-ην εγκατέλεψε κ αφου εργάστηκε γχ τχ στοχεώοη ώς οορθωτ-ης σέ μχ μκρ-η εκοοτκ-η έταφεtα κατάφερε σέ μχ κtνηση απελπσtας νχ πεtσε τον εκοότη τ-ης με γαλuτερης εφημερtοας του Τσντσνάτ Cindnati Chronicle το συνταγματάρχη Ά. Κοκερtλ νχ 1. 1 τον προσ...oε ooκtμαστκα. Π ολu γρ-ηγορα ο< παράξενο τρόπο xat.i} ευρυμάθεα του μονό φθαλμου μαθητευόμενου κέροσαν τ-η συμπάθεα του συνταγματάρχη που τον πρoσέλαε ώς μμ... σ θ ο συντακτ-η. Κ α λυπτε το αστυνομκο οελτω... <Η πρωτοτυπη κα ενοαφερουσα αντμετωπση των θεμάτων -ή οόμορφη xat καλλεργημένη γραφ-η του επέτρεψαν νχ απoκτσε γργoρα τ-η φμη καλου οημοσογράφου νχ αναγνωρ σθεi. < την απο την τοπ κη κονωνα. Ε χασε ομως του οταν. εργασα παντρευτηκε μα ομορφη νεαρ-η μγάοα τ-ην Άλέτα Φόλευ μέ τ-ην όποtα συζουσε σέ εποχ-η που επκρατουσαν ακόμη -ή OouMta xat ό φυλετκος Οαχωρσμός. Άφου 00κtμασε νχ εργαστεi γχ λtγο στην ανταγωνίστρα εφημερtοα αηοaσμένος απο τ-η συματκότητα. 20

21 ΕΣΑΓΩΓΉ του κόσμου που τον περtστοχtζε αποφάσtσε να: OOxtμcicrEt την τύχη του πάλt απο την αρχή σε το < αν πω θ ερμο τοπο. Εγκατε λet Ψ ε λοtπον εν Τσtντσtνάτt ytcx τη Νέα Όρλεάνη το Νοέμ6ρω του < ο πρώτος καφος σ αυτη την πόλη του α μερtκανtκου Ν ότου με την tοtατερη κοσμοπο λτtκη ατμόσφαφα xal την πολuφuλετtκη σύν θεση των κατoκων της ταν tοtατερα ούσκολος 1: καθως τα χρηματα που EtXE τε εοtκονομησεt λεωναν xt OL προοπτtκες να: 6ρε οοuλεtα: εμοtα ζαν ζοφερές. Έμενε στη γαμtκη γεtτονtα: xal περνουσε τον καφό του μαθανoντας τη γλώσσα xal ΤLς σuνήθεtες του κρεόλtκοu πληθυσμου της. ηταν < Ω στοσο κα θ0θ εση οεν η< Ψ uχtκη του ota < λ ου κα λη -xat μαλ tστα οπως u Et θ αποκαλψ αργότέρα σ ε επtστολή του στο Γοuώτκtν ό πεt ρασμος της αυτoκτoνας τον εφερε ουο τρες φορες στην ψηλη γέφυρα -πάνω απο το μεγάλο ποτάμt που σuνέχtζε αοtάφορο την πoρεα του προς το Νότο. < Η ελπoα ομως οπως εγραψε στην rota επtστολή οτt uπάρχεt στον- κόσμο κάτt που αξζεt να: 6ρες ΤLς λέξεtς να: το πες του εοtνε κάθε φορα: τη ούναμη να: yupcre;t στο σπτt. ΣΤLς 15 Ίοuνοu 1878 επtασε οοuλεtα: σ ε μα εφημερtoα την νεα tορuσαν εντεκα Pt(. Item που ( λόοοζοt νέοt. τα: καθήκοντά του κάλυπταν πο λuάρtθμοuς τoμες εκε ομως ίxpxtcre ytcx πρώ- 2

22 Ό Λευκάδος χερν με κμονό Κουμαμότο απωνία

23 ΕΣΑΓΩΓΗ τη φορα να μεταφpάζε γαλλκα λoγoτεχν κα κoμμάτα των συγγραφέων που αγαπουσε. την δα περοδο επσης σε επ στoλή του στο μoυσκoλόγo Έντουαρντ Κερμπ ελ παλo συν άδελφό του στο Tσντσνάτ αναφέpε ρητα κα την επθυμα του να ταξδέψε να γνωpσε αλλους κόσμους απ αuτον τον πoλτσμό που τη σκλη ρότητά του γεύτηκε στο πετσί του οσο κανένας σκαpα που φτα αλλος: «Βλεπω τα παλωμενα νουν από τα απομακρα τpoπκα λμανα κ ανε κουπαστες τους. <Ο ταν 1:.ερ μυστκα τς Όανω δπλώνoυν τς κατάλευκες φτερουγες τους γα να πετάξουν μακpα απο δω στο Νότο η ψυχή μου -αuτη η ψυχη που εχω- τα ακολουθεί με τη σκέψη της. Kάπoα μέρα θα κρυφτω στον σκω ένος πανωυ στην κουλούρα ένος σχoνωυ κα θ α σαλπαρω γα παντα μαζ τους». Στο μεταξυ δpαπετεύε οπως μπορεί: συγ κεντpώνε αγγλκες κα γαλλκες μεταφpάσες Eνδoυ στκων έ6pακων κα αpα6 κων κλασκων κεμένων επχεφεί να μάθε να γpάφε αpα6 κά. Μέσα στο μυαλό του αpχζε να σχηματζετα η επθυμα να μη ζήσε γα πολυ καφο ακόμη στην Άμεp κη κα τον πoλτσμό της. Το χεμώνα του 1880 πέρασε μα μεγάλη Ψυχκη δoκμασα. <Η Νέα Όρλεάνη δεν τον γοήτευε πά είχε την ασθηση πως παρέμενε δέσμως της επ 6 ωσης πως δεν είχε προχωρή.. 23

24 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ cret καθόλου στο μόνο πράγμα που τον συγ xtvoucre τη συγγραφη xai τη Οημωυργα. </0 ερω» < 1: σο xt αν θα γρα ψ Et στο Γοuωτκtν «οτt εφ.αt μεγαλοφωα < οεν ελπtζω παντα να υπηρετήσω κάπωα μέρα τη λογοτεχνα να προσφέρω xt εγω εναν μtκρο κόκκο ομορφtχς στο πελώρω. οtκοοομημα της». την άνοtζη του totou ετους άρχtσε ν α εργά ζεταt στη μεγαλυτερη εφημεροα τύjς Νέας Όρλεάνης την Times Democrat με αuζημένες άρμοοtότητες στη λdγοτεχνtκη σελοα. Δ tέθετε πtα το χρόνο να φροντζε τα κεμενά του να οοuλεuεt τiς προτάσεtς xai τiς λέζεtς του «rtx καλυτερα απο μεσα τους η μοuσtκη να oratvet. του uφοuς μου» θα επtσημάνεt σε σχετtκη επt στολή του. < Η συνεργασα του με τη μεγάλη αuτη εφη μεροα θεωρεtταt ή χρυση περοοος τύjς οημο σωγραφtκης του σταοtοορομας. H ταν πα καταζtωμένος Οημ..οσtογράφος ετχε ενα εuπρεπέστατο εtσόοημα μπορουσε να οαθέτεt ενα σημαντκο κομμάτt του καθημερ tνου του χρόνου στη με λέτη xai τη μεταφραστtκή του ασχολα. Έκενη την περοοο επσης άρχtσε να μελετχ το λo λ του Χέρμπερτ Σπένσερ Πρώτες Αρχές. Το t θ αποτε λέcret σταθ μο στην Ο to αυτο πνευματtκη ζωή του κ ο;;τ:ως θα γράψεt αργότερα: «[...] απο τη στtγμη εκενη ό κόσμος μου φάνηκε f 24

25 ΕΣΑΓΩΓΗ αλλώτκoς πλημμύρσα μέσα μου απο την ακα θόρστη αλλα πανσχυρη παρηγoρα της Μεγά λ ης Άμφ60λέας». «Δε θά πρεπε να είχα γεννηθεί ετοστον τον αώνα στα ονεφά μου ζω παντοηνα σε άλλες σε α λλες π στες εποχες σε α λλες η θ κες» θ α Ένωθε ετoμoς να επσημάνε λγο αργότερα. μπεί στο δρόμο της δκης του συγγραφκης δο. Γνωρ ζε πως γ αυτον κμασας... ευκο οεν ηταν λος εκείνος ό δρόμος: «Αν ήξερες τον πόνο κα το μόχθο που χρεάζoμα γα να δημουρυήσω κα το πo μκρo εργο» θα γράψε σε άλλο γράμμα του. Π στευε ακράδαντα ομως πως αξζε τον κόπο: «Άν μα μέρα καταφέρω να δημουρυήσω κάτ σως γνωρσω γα λγο την περηφάνεα τοσ προφήτη που 6ρέθηκε με το Θ εό του πρόσωπο με πρόσωπο». < Η μεταφραστκή του εργασα τον εκανε γνω< Ο ταν οηστο κα περα απο τηνεα Ο ΡΛεανη. ί. μoσεύτηκε -f μετάφραση τοσ 6 6λoυ Μα νύ χτα τής Κλεοπάτρας τοσ Τεοφλ Γκωηέ ο κρτκες ηταν δατερα επανετκές. Θεωρείτο πλέον ενας απο τους καλύτερους μεταφραστες της γαλλκης λογοτεχνας στην Άμερκή. Ο πρωτες δακoπες στη ζωή του τ ο καλοκαρr..τ οu 1884 σ ενα μκρo νησάκ στον Κόλποτοί) Με ξκoσ απέναντ απο τη Νέα Ορλεάνη -Οπου θα τον σαγηνεύσε -f oμoρφα της μκρης μγάδας 25

26 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ κόρης του τα6εpνάpη οκοδεσπότη του- θα του προσφέρουν το υλκo κα το σκηνκo γα την πρώτη σο6αρη λoγoτεχνκή του απόπερα: τη νου6έλα Τσ{τα που εγνε αμέσως δεκτη απο τον 1 1 < e 1 oκo Harper κα oημoσευτηκε εκooτκo στο εοοομαδαίo πεpωδκό του αργότερα εκδόθηκε κα σε 6 6λίo. Το Δεκέμ6 ρ ω του 1884 στην Παγκόσμα B ωμηχανκη Έκθεση που δωργανώθηκε στη Νέα Όρλεάνη την προσοχή του τρά6ηξαν δαίτερα τα ασατκα περίπτερα. Στο περίπτερο της Ίαπωνίας μελέτησε με προσοχη τα θαυ μάσα εκθέματα με τη 60ήθεα του εδκoυ απε σταλμένου γα τα εκπαδευτκα θέματα Ίτζίζο Xαττόρ (ο οποίος θα του φανεί πολυ χρήσμoς στην Ίαπωνία οπως θα δουμε). Στο κνεζκo περίπτερο ενωσε να 6ασλεύε μα δαίτερη ατμό σφαρα που τον επηρέασε τόσο ωστε υστερα απο οχτω μηνες κoπ αστκης εργασίας τελεί ωσε εξ μκρες κνεζκες ίστορίες που θα δημο λο ΜερκαΚ νε.υ κα φαντα σευσε με τον ττ σματα. Είχε φτάσε ομως ή στγμη ν αποχαρετή σε oρστκα τη Νέα Όρλεάνη να επχερήσε ενα νέο ξεκίνημα. Δέκα χρόνα μετα την aφξή του σ αυτη με το πoταμόπλoo «Τόμπσον Ντήν» εγκατέλεπε oρστκα τη Νέα Όρλεάνη γα τη Νέα < Υόρκη οπου είχε εξασφαλίσε κάπoας 26

27 ΕΣΑΓΩΓΗ μορφης σuνεργασία με το πεpoδκo Harper and Φ ψ Harper. «τανε καποτε μα μερα» θ α γρα ε :: τοτε στο Γοuωτκν «ποu νω θ ες oτ γα να ζη σες oφείλες ν απoφασίσες -Οποο κ α.ν εiνα. επετα το αποτε λεσμα- να τναες γα παντα t: απ τα παπoύτσα crou τη γνώρμη σκόνη τοσ τόποu οποu ζετς». Δεν εμενε ομως πολυ καρο στη Νέα Υόρκη. M oλoνότ ετούτη τη φορα δεν εφτασε κάποu οποu δεν τον ηξερε κανένας (στη Νέα Υόρκη ζοσσαν τότε Ο Έντοuαρντ Κερμπίελ κα η φίλη κα σuνάδελφός τοu στην εφημερίδα Times Democrat Έλίζαμπεθ Μπίσλαντ η μελλoντκη επ ίσημη έ:ογράφος τοu) μoλoνότ επίσης ενας ολόκλη ρος κύκλος πνεuματκων ανθρώπων της μεγα λούπολης τοσ εδεξε δαίτεpη σuμπάθεα (xu ρίως ο δεuθuντης των εκδόσεων Harper Χένρu Η t Α.. θ ε παντα Λντεν ) ενω ενος αναμεσα τοuς. αντ κoνωνκότητά τοu μάλστα τον Οδήγησε πολλες φορες σε παράδοξες κα αμήχανες κα. λoπoν ταστασες ποu τον ΠΛηγωναν. Άπoφασσε πολυ σύντομα να φύγε κα πάλ. Τούτη τη φορα δάλεξε ως πpoop σμo τς Γαλλκες Άντίλλες. Δύο χpόνα εζησε στη Mαpτνίκα ο Λεuκάδως. ΈκεΤ γα πρώτη φορα στη ζωή τοu ενωσε σχεδον ευτuχσμένος στην απλη νησωτκη κoνωνία με το δεσπόζοντα αυθόρμητο εpωτσμό της που crur κίνησε δαίτεpα αυτον τον τόσο δψασμένo γα.

28 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ χαρχ άνθρωπο. Κάθε μ.έρα που περνοίίσε -ή τρο :l πtκ1) cpuσύj τον μ.α.γεuε. «o ΠΟΛtτtσμ.ος εtναt cpptχτο πράγμ.α» θχ γράψεt στον ΚεΡμ.πtελ «ας ετναt ytx πάντα ευλο Υημ.ένΥ) -ή aypttiox». Το 6i6Ato που εγραψε εκετ ΔUQ χρόν α στ; Γαλλκε; Αν τemε; εκφράζεt στην κάθε γραμ.μ.ή τοu αυτη τηχαρχ που τοίί επέτρεπε νχ παρα6λέπεt το κάθε μ.tκροπρό6λyjμ.α της καθyjμ.ερνότyjτάς τοu. Θε ωρετταt σήμ.ερα το καλύτερο 6t6Ato που εγραψε. πρtν τ-ην άφtξή τοu στην Ίαπωνtα. ΈκεΤνο που τον εσπρωξε νχ αποφασtσεt νχ φύγε -προσωρtνχ οπως πtστεuε- απο τον ε OUMtxxo τόπο ταν -ή ouaxoatx τύjς auγypx φύjς στο πνtυηρχ θερμ.ο xxt UΓpo κλtμ.α. τύjς Μαρ (! Yjθ ελε ομ.ως τtνtκας. Δ εν μ.ε κανενα τροπο να 6ρεθεΤ xxt πάλt στ-η Νέα <ΤόΡΚYj. Το 6 t6ato τοίί ΠέΡσt6αλ Λόοuελ Ή Ψuχή τή; Απω Ανα τολή; ξύπνyjσε μ.έσα τοu το παλtό τοu ενοtαφέ ρον ytx τ-ην ΊαΠωνtα.. H ταν ετοtμ.ος λοtπον yt τοu προορtσμ.ο. «f:h πρaγματκη. το νεο αuτον ποu σ ολ.:η [Joou ΤΥ) ζωυ) προσπαυ κατt..ω η εtναt θyjax να αποφuγω» θα γρα ψ εt στο cptao : τοu Δ0λ. :1:1 < e κτωρα Γ xou :ντ το μ.ελλοντtκο uορtστyj τοu. <Η πρότασυ) τοίί π ερ tοοtκοu Harper ytx μ.χ σεφχ άρθρα που θχ παροuσίαζαν τ-η ζω-η στη μ.ακρtν-η χωρα. Το καταλλυ) θ ε ΤYjν :1:1. λ.:η στtγμ.yj YjΡ εκεtνyj ΜάΡτtο τοίί 1990 εφεuγε απο το Β ανκοίί6ερ μ.ε το πλοτο «Ά6uσσtνtα» ytx τ-η Γ tοκοχάμ.α. 28

29 ΕΣΑΓΩΓΗ Χρόνtα αργότερα πολετης πtα αυτης της χώ f:i. θ ανατtσεt σ ενα απο τα καλυτερα ρας θ απα οοκiμtά του την πρώτη μαγευτ tκη εντύπωση που του προξένησε θέα του Φουτζtγtάμ.α: «Koi ταξαν λοtπον ψηλά ψηλα ως την καροtα του ουρανου xt αντiκρtσαν την επ t6λητtκη κορυφη να ροοiζεt σαν θαυμαστο στοtχεtωμένο μπουμ πούκt λωτου στο ξεχύλtσμα της επερχόμενης t: Γ!. ημερας. Ε μεtναν CXCPWVOt...:αφνtκα το cxtwvto χtόνt ελαμψε σαν χρυσάφt υστερα ασπρtσε οταν ό ηλtος ερtξε τtς πρωτες αχτεοες του πάνω απο την καμπύλη του κόσμου πάνω απο τtς σκtερες.... οροσεφες πανω απο τα totix τα αστερtα ετσt εμοtαζε. Ή 6άση του γεγαντα ομως παρέμενε αθέατη. <Η νύχτα εφυγε εντελως ενα μαλακο γαλάζω φως πλημμύρtσε το θολωτο ουρανό τα χρώματα ξεπετάχτηκαν απο τον ϋπνο. Μπρο στα στα μάτtα των θεατων φάνηκε ό φωτεtνος κόλπος της Γ ωκοχάμα με την tερη κορυφ-ή xt αόρατη πάντα τη 6άση της να κρέμεταt πάνω απο τον κόσμο σαν χωνtσμένο φάντασμα στην απέραντη άψεοα της μέρας». Σ το οοκεμό του Ή πρώτη μου μέpα στη ν.. :: Λ θ ετα απο οη αντt 0.Η. νατολ η φαtνεταt κα θ αρα λους σχεοον τους αλλους ουηκους επtσκέπτες της oxt μόνο οεν αντψετώπtσε την ΊαπωνΕα με την γνωστη επαρση που απέρρtπτε ώς κα θυστερημένη xcxt πρωτόγονη κάθε μη ουτtκη. 1:1 29

30 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ κοtνωνtcx σ.λαα. οτ σ.ντθέτως όλοκλυ)ρώνοντχς ετσ μα. πολuχρονυ) οπως εtοcxμε πνευμxτκ πορεtcx επκρτκύjς σ.πομάκρυνσυ)ς σ.πο το OU?t: τκο κοσμο κχ τς?οχσκες του Χςες -το στενο ορθολογσμό oy)λxor κx το ΧΡΥ)σμοθΥ)Ρ ΚΟ πνευμχ- θα. πλυ)σάσε σ.πο τν πρώτυ) στγμ τον χπωνκο πολτσμο με σε()χσμο κx σ.γάπυ). Ά ποφχσσε νχ πχρχμενε χλοπον στυ)ν <Η χωρχ εκενυ).. πωνχ. γνωρζε τοτε μχ οχτε r- Μ ετ< περοοο 1:: λςυ) 1:: γνωστυ) ως ΡΥ) <στορκυ) εςε ζ. Μετα. το εκ() χστκό -ύπο τν σ.πελ των σ.μερκχνκων κχνονοφόρων- ανογμχ τύjς Ix *i πωνχς στον υπολοπο κοσμο ο χυτοκρχτορχς Κοuτσοu Χ tτο υπέ()χλε τ χώρχ του σ.πο το σε μα. εξoυθενωτκ πoλτκ σy)μcxντκων μετcxρρuθμtσεων πο αλλcxξxν τν πxρxooσxκr ΤΥ)ς κoνωνκ συγκρότυ)συ) κ όorγy)σxν στ οάλυσυ) των φεουοχρχκων ΤΥ)ς στοtχεtων. Σ ε.. <: 1 λγοτερο χπο μσο χωνα Υ) χπωνχ μετχτρχπυ)κε σε σχυρ oκoνoμκ οuνcxμυ) με μεγάλες () tομυ)χcxνtες σου)ρόορομους ΤΥ)λέγρχφο τρχ πεζτκο σuστημcx κ. α. Γ α. την επάνορωσυ) όλων χυτων των νέων μυ)χχνσμων έκχτοντάοες νέο στάλθυ)κχν στο εξωτερκο κx στα. σχολείχ εγνε ύπoχρεωτκ -η οtοχσκcxλtcx των ξένων γλωσσων κuρtως τύjς σ.γγλκύjς. < ο Λευκάοος χερν με τ ()orθεx του Μπά ζλ TσάμπερΛCXν κχθυ)ύυ)τη στο Αυτοκρχτορκο. 30 c.

31 ΕΣΑΏΓΗ Πανεπ tστ-ήμtο τοί) Τόκυο που τον uποστήρtξε ως το τέλος τ-ης ζω-ης του xat τοί)!τζζο Χατ < λ που εtχε γtνεt J. πα τορt στο μεταξu Α fiνωτατος ληλος στο Ύ ποuργεtό Παtοεtας 6ρ-ηκε θέση καθη γητη της αγγλtκ-ης γλώσσας στην πόλη Ματσοuε!ο στη eοορεtοοuτtκη απωνtα. Ή «Έπαρχα των Θεων» οπως αποκαλοuσαν ακόμη την επαρχα τοί)!ζουμο παρέμενε άθt κτη απο τη οuτtκη εποραση που σάρωνε την uπόλοtπη!απωνα. Ο Λεuκάοtος χερν θεώρησε εκενη την επtλογη ώς μtα θαuμάσtα ανταμοt6ή του. Πέρασε λοtπον τtς πρωτες μέρες του στη Ματσοuε επ tσκεπτόμενος (με τη 60ήθεtα τοί) εξuπηρετtκοu Άκρα --f!jλo το οοκtμtο Ή πρώτη μ.ου ήμ.έρα στη ν Ά να τολή) τους πολυπληθέ στατους ναοας τ-ης περtοχ-η ς παρακολουθώντας τtς παραοοσtακες γtορτες που τελοuνταt αστα μάτητα στο θρησκεuτtκότατο εκεtνο τόπο των..!ο -. Ν οtκtασε υστερα ενα παραοοσtακο σπtθ εων.. τακt xt αρχtσε την εκπαtοεuτtκη του σταοtοορομα. Παρέtοε με σο6αρότητα τα μαθήματά του νtώθοντας tοtαtτφη στοργη rtx τους μαθητές Κ καλα ξ εκα θ αρα οπως φαtνεταt του: ατανοουσε....!.!ο λ() επtστοn;ς ουσκο απο τtς σχετtκες του ποσο να μα θ ουν μtα γλωσσα.. ηταν rt αυτους εκφραστtκο εργαλεtο μtχς κοtνωνtας όλωσοtόλοu Ota φορετtκ-ης απο τη οtκή τους. τους οοασκε λοtπον 31

32 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ τ-tν αγγλκη γλώσσα. με κρα. πρόθεσύj να τους επτρέψε να την κα.τα.στήσοuν κα.t εκφρα.στκο Οργα.νο τοσ εκοσ τοuς κόσμοu. τους εκα.νε να α.σθάνοντα. περήφα.νο γα τtς εθνκές τοuς πα. ρα.εόσες κα.t θεσμος. Δεν εχα.νε την ευκα.φα. να κα.τα.φέρετα. με οργη κα.τα της προσηλuτ στκης προσπάθεα.ς των Εερα.ποστόλων που απο τελοσσα.ν γ α.υτον α.χμη της εuτκης επθετ κότητα.ς (6λ το εοκμο Ένας συν τηρητ&κός). <Όλα. α.υτα σήμα.να.ν γα κετνον μεγάλο κόπο κ α.υτα.πάρνηση στοχετα. που χα.ρα.κτήρσα.ν την εκπα.εεuτκή τοu στα.εοερομα. σε ολες τtς 6α. θμεες που υπηρέτησε. Έτσ εξηγεττα. κ ή λα. τρεα. των μα.θητων τοu γ α.υτόν λα.τρεα. που θα εκεηλωθετ αρκετες φορές κάθε στγμη που 6ρέθηκε στο στόχα.στρο οσων εεν εκτμοσσα.ν τtς εέες τοu. ΟΕ μα.θητές τοu θα πρωτοστα.τήσοuν επσης στη μετα.θα.νάτα. εάεοση τοσ εργοu τοu..οα.τερα. ενα.? σ α.uτη Qα.ρuς < ο χεμωνα.ς τη 60ρεοα.να.τολκη γωνα της Ία.πωνα.ς που τη σα.ρώνοuν οε ανεμο της Σ 6ηρα.ς. <Η ασθε νκη κράση τοσ Λεuκάεοu χερν με εuσκολα. υπέφερε το κρίο στο πα.γωμένο ξλνο σπτάκ που εεν μποροσσε με κα.νένα.ν τρόπο να ζεστά νε το πα.ρα.εοσα.κο μα.γκάλ των γα.πωνέζκων σπτων. «Δuο τρετς χεμωνες σαν κ α.υτόν» Τ σα.μπερ θ α. γρα. ψ ε στον λα.ν «κα. οε! θ α. α.ντεξε αμο το bα.σα.νσμένο σκα.ρ μοu». 32

33 ΕΣΑΓΩΓΗ Ο Ίάπωνας συνάδελφός του Νσίντα -που θα γίνε ό π ο στενός του φίλος ως το θάνατό του- πρότενε τη λύσύ) : να παντρευτεί μα γυ ναίκα της περοχη ς που θα τον φρόντζε οπως ήταν εκπαδευμένες απο την παράδοσή τους να κάνουν αγόγγυστα o Γ απωνέζες. Tou πρότενε μάλστα τη Σ ετζοσκο κόρύ) μας οtκογένεας σαμουρά των Κο την καταστροφη που επέφερε σ αυτη την κά στα ή νέα πορεία της Ίαπωνίας. Φυσκά οπως περπτωσες Ρ. τς συνεοανε παντα σ αυτες συμφωνα με την tαπωνκη παράδοσύ) με το γάμο του ό Λευκάδος χερν εκτος απο τη σύζυγό του αναλάμt)ανε να θρέψε κ ολύ) την οtκογένεά ΤΎ)ς προσωπκο. Α υτο. μα κα το πστο οκογενεακο που γα αλλους θα ήταν fσως το π ο αποτρε πτκο στοχείο της πρότασύ) ς γα το Λευκάδο ήταν μα απο τς πο θελκτκες πτυχές ΤΎ)ς να γίνε δύ)λαδη ό fδος ενα κομμάτ της παλας Ία ζε. π αντρευτύ)κε θαυμα λοπον πωνας που τοσο τη Σ ετζοσκο κα της απαγόρευσε να μάθε εστω μα λέξύ) αγγλκά : «Είνα πραγματκα κόρύ) της παλας Ίαπωνίας κα πρέπε πάση θυσί να πα λαν. ψ ε στον Τ σαμπερ ραμενε ετσ» εγρα δαίτερύ) συμπάθεα μάλστα εδεξε στον παπ που της γυναίκας του που αρνόταν με κάθε τρόπο να παραδεχτεί τς νέες αξίες της χώρας του κα ζοσσε πάντα με τς αντλήψες των σα33

34 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ μουρά με τς οποίες εχε εκπαδευτεί απο μ θαυμασα λη ψες που τοσο κρο παο θα πα αντ ρουσάσε ο Λευκάδος χερν στο δοκίμό του Έν ς σ ν ηρη κ ό ς. τ α υ τ Κ ο δεύτερος χεμώνας ομως του προκάλεσε σο6αρα προ6λήματα υγείας κ ετσ με μεγάλη στενοχώρα κατέληξε στην α πόφαση να ζητή σε τη μετάθεσή του σε ηπότερο κλματολογκα τόπο. Με τη 60ήθεα του Τσάμπερλαν κα πάλ 6 ρηκε θέση σ ενα μεγάλο κρατκο κολλέγο στην πόλη Κουμαμό:rο της επαρχίας Κυούσου. Ή πόλη Κουμαμότο ηταν ηδη στο μεγαλύ τερό της τμημα μα σύγχρονη Εαπωνκη πόλη με πανάσχημα μεγάλα κτίρα που μψ.ουνταν τη δυτκη μορφολογία χωρς τους ναους κα τους παλους ομορφους κήπους που τόσο αγαπουσε στη Ματσουε ο Λευκά.Οος. «Θα ηθελα να μπορουσα να φύγω γα πάντα απο την περίοδο Μέτζ να κολυμπήσω αν τ ί θ ετα στο ρευμα του Χ ρόνο υ να φτάσω στην περίοδο Τεμ πο Τ στην εποχη του Μκάδο Γυράκου xwa τετρακόσα χρόνα πρίν» εγραψε στο πρώτο γράμμα του απο την πόλη προχωρησε ηοη αυτη ετσ ποσο εχε. Γνωρσε το εκσυγχρονστκο πνευμα στη νέα οργάνωση της χώρας. Υποχρεώθηκε λοπον να αναθεω ρήσε ως ενα 6αθμο τς απόψες που εφερνε μαζί του αποτην αγαπημ-ένη του Ματσουε. ταερω τή ματά του γα τη νέα πορεtακαt τς συνέπεές

35 ]1 1 Ε ΣΑΓΩ ΓΗ της στην rolx την Ψυχη της χώρας θ αποτε λέσουν το bacrlxo περεχόμενο τοσ πρώτου b L στην απωνα J1Η ΌΡ λωυ _ χτεες στην αυνωστη 11Χπων{χ που το ολοκλήρωσε στο Κουμαμότο. Παρουσίαζε καθαρα σ αυτο πόσο μσοσσε τον εγωσμό τη ματαωδοξία κα τη χυδαότητα της ασχημης κα αμείλκτης Νέας απωνίας. Σ το b LbAiO θ αντδράσουν o μοντερνστκο κύκλο της απων ίας που θα τον κατηγορήσουν οτ γράφε γα πράγματα που δε συγκ ν ο σν π α τους σύγχρονους άπωνες. Το καλοκαίρ τοσ 1893 θ αλλάξε τελείως η Τ ενα εγκυος. - α γραμζωη του : η< Σ ετ ζουκο ματα της εποχης εκενης ενα γεματα με τς ανησυχίες του γα την τύχη τοσ παδωσ κα της < λ υπο οπης οκογενεας του 71;ου φανταουν σως λ P Ρ λ <f <υπερόο αν κες οε αόε καν ες υ< ποψη του οτ η ζωη ολων εκείνων των ανθρώπων κάτω απο απο τα τη στέγη του εξαρτόταν αποκλεστκα χρήματα που κέρδζε ο Λευκάδος. <ζη κατά σταση της δγείας του μα κα το αbέbαο μ.έλλ -ζαν Loατερα. Ε ΠΡΟΌΡληματ χε αρχον του τον μα ούσκολη εποχη γ αυτόν σε πράγματ -ξ καθως o πoλεμκες επχερήσες της απωνίας στο ε δαφ ος της Κίνας τροφοοότησαν ενα κλίμα εθν κ σμο σ που στρεφόταν κατχ της παρουσίας των ενων στην απωνα χ ετεετσ σε σο ω bxpo κί.νδυνο τη συνέχσr) της _εχπαοευτr.κη-ς - 35

36 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ του σταβtοβ:ομiας. Το uγtέστατο στ:ογγυλο π:όσωπο μω:ο ανέf)αλε rta λγο τα αγωνtώβη ε:ωτ-ήματα xat θ:όνtασε rta τα καμ τ-η χα:α στο σπ iτt του. Το ονόμασαν Καζοuο πο ση μαiνεt π:ωτος.η Αφταστος. Ή χα:ά του φα νεταt καθα:α στ-ην πα:ατ-ή:ηση πο συνοβεuεt τ-ην αγγελα τ-ης γέννησης τοu rtou του : «Καν ένας Βεν μπο:εt να ξέ:εt π:αγματtκα τ σημα νεt -η ζω-ή τ σημαiνεt Ο κόσμος ολόκλη:ος ως τ-η στtγμ-η πο εχεt ενα παtβt xat το αγαπάεt». Γtα όλους αυτος τος λόγους Βέχτηκε λοtπον με ανακοuφtση τ-ην π:όταση να ε:γασθεt ώς Βη μοσtογ:άφος στ-ην αγγλόφωνη εφημε:βα Cobe Chronicle. Όσο xt αν εχε παλtότφα uποσχεθεt στον έαυτό του να μ-ην ξαναβουλέψεt ποτε σε εφημε:βα εκενη -η π:όταση τον απελευθέ:ωνε? απο ενα μεγα λο αγχος. Τον Όκτώf):tο τοu 1894 εγκαταστάθηκε με τ-ην οtκογένεtά του στ-ην πα:αλtακ-η πόλη Κόμ i i. i -πε στο νησt Χονσου. Ε κεt πα:αlvη με τη ΒημοσtOγ:αφtκ-ή του Β:αστη:tότητα τελεωσε 1 του Περα απο τ ην.t:λ ναxat το οευτε:ο oe toβλto τολή στο οποtο πα:ουσαζε τtς απόψεtς του rta μtα σεφα σημαντtκα ζητ-ήματα τ-ης f)ουβtστtκ-ης π στης στ-ην Ίαπωνtα.. Σ χολtάζοντας Ο rβtος το 1 e Β oto λto του αναφε:εt : «[]... οεν εννοω μ αυτο πως εμαt f)ουβtστ-ής ομως -η κλη:ονομημένη πα τ:ογονtκ-η αντtληψ-ή μου rta τo<ciμ.παν -α.υτ-η

37 ΕΣΑΓΩΓΗ δηλαδ-η που εχε ό κάθε Άγγλος- μεταμορφώ θηκε baox μέσα μου. Δεν ύπάpχε εκετ μέσα κάτ παγωμέν o ουτε ξέρω πραγματ κα π ως μπορετ να νώθω στο μέλλον». Σ τ-ην πόλη Κόμπε θα τελεώσε ενα χρόνο αργότερα κα το ΤΡiτο του bbλiο με τον τiτλο Κοκόρο (Kαpδά). Το υλκό του (οπως κα των έπόμενων) πpoέpχετα απο τtς tστορiες της με σαωνκης 1απωνiας που είχε XpxicrE να μα ζεuε απο τ-ην πρώτη στγμ-η που πάτησε το πόδ.. του σ αυτη τη χωρα κ απο τς σημεωσες κα τς παpατηpήσες. του στς δάφopες μετακνή απωνα. σες του στην Έκεiνη τ-ην εποχ-η απoφάσσε να ζητήσε τ-ην υπηκοότητα. Είχε δεθετ π α τόσο στενα με τ-ην απωνκ-η αντiληψη γα τον κόσμο ωστε κάτ τέτωο δεν του προκαλουσε κανένα πρόbλη μα συνεiδησης ενω ταυτόχρονα δευκόλυνε τα πρά γματα γα τον Καζουο (xat τα αλλα του πα. f 1 τpα αγopα τεσσερα συνολκα κα ενα κοoα Ρiτσ που γεννήθηκε λiγο πρtν το θάνατό του ). Σ uμφωνα λoπoν με τ-ην απων κ-η πpακτκή υέοθετήθηκε πρωτα απο τ-ην oκoγένεα της γυ ναiκας του xat εγνε Κοζοuμ (M κp-η Πηγή ). <γ στερα ο Έ γονετς της δάλεξαν τ ο μκpό του ονομα : Γ ακoϋμo που σημαiνε Όχτω Σuννεφα κ εlνα μα λέξη απο τον πρωτο στiχο του πα λαότεpoυ πoήματoς της 1απωνiας. 37

38 Ό ΛωκάΟΟζ χερν μl τη Υ uναίκα τοu κα το Υό τοu Καζουο στο Κοuμ.αμ.ότο 1895.

39 ΕΣΑΓΩΓΗ Το Δεκέμ{)ρω τοu 1896 το ΑUΤΟΚΡατοΡ tκο Πανεπtστήμtο τοu Τόκuο τοu προσέφερε την εορα τοu καθη)ύ]τη της Άγγλtκης Γλώσσας κα Φ tλολογtας. <Ό ταν μετα το θάνατό τοu οημοσtεuτηκαν στο σνολό τοuς ({)λ τη σχετtκη {) t{)atorpacpta στο τέλος τοu ()t{)atou) Ot οtαλέξεtς τοu στο Παν επtστήμtο επαtνέθηκαν ώς μtα απο τς πtο γοη τεuτtκες κα πρωτότuπες παροuσtάσεtς της αγ γλtκης λογοτεχνας. Σ την fota την Άγγλα μάλtστα θεωρήθηκαν εργο ξεχωρ tστης σημα σας.. Τ ην < περtοοο τοu- Τoxuo εγρα! Ψ ε xat τα uπολοtπα {) t{)ata τοu rttx την απωνα. <Όλα τοuς γνώρtσαν την fota επtτuχtα στη Δση καθως μετα τη νκη των lαπωνtκων στρατεuμάτων κατα της Ρωσας αποκαλφτηκε στα εκπλη κτα μάτtα των Δuτtκων -η οναμη της Νέας α πωνας κα οημtοuργήθηκε -η ανάγκη να κατα νοηθοuν ot πηγές της. Το Μάρτω τοu 1903 υστερα απο τη σγ κροuσή τοu με τς οtοtκητtκες Άρχες τοu.παν επtστημοu υπέ{)αλε την παρατησή τοu -η όποα ϊ!.θρtες σuνεπεtες o στην... οπως αποοεtχτηκε εtχε ΠΡο{)ληματ tκη ετσt xt αλλtως υγεία τοu. Πέ θανε ξαφνtκα στς 26 Σεπτεμ{)ΡΟU απο οξu πνεu μονtκο οfοημα. - -xat ωραtοτερο < Σ το τελεuταtο tσως- o λto ρ to 39

40 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ του KoυαίντrΧy που εκδόθηκε λίγο μ.ετα το θά.. του νατο του εχε γνωστοποησε την επ θ υμ.α να τον θάψουν στο παλο 60υδστκο νεκροταφεtό π ίσω α.πο το σπίτ του ετσ ωστε «κάθε φορα που θα παρουσάζετα το φάντασμ.ά μ.ου να εχε εκείνη την παλαα όψη πέρα α.πο τς μ.όδες κα τς α.λλαγες που εφερε ή περ ίοδος Μέτζ». Σ τς 26 Σ επτεμ.6ρ ίου τοσ 1904 μ.α μ.κρη νεκρκη πομ.πη μ.ετέφερε τη σωρο τοσ Λευκά δου χερν στον παλσ.ο ναο Κομ.πουπέρα. Μπρο Ζ. Ρ Ρ πσω στα πηγαναν τα οουοστκα ουο λαοαρα μ.κρα παδα που κου6αλοσσαν ζωντανα πουλα σε μ.κροσκοπκα κλου6 α α.πο μ.παμ.πού που θα τα άφηναν ελεύθερα συμ.60λίζοντας ετσ τη φυγη της ψυχής α.πο τα yfjνα δεσμ.ά της. Άκολουθοσσαν εξ άτομ.α που κoυαλoσσαν το φέρετρο στολ σμ.ένο μ.ε άνθη λωτοσ πο π ίσω o εpεiς μ.ε τα κουδουνάκα τους κα το φαγητο γα το νεκρό. την πομ.πη εκλεναν ή ΟLκογένεα τοσ νεκροσ καθηγητες τοσ Πανεπστημ.ίου κα o α.γαπη μ.ένο του φοτητές αuτο που μ.ε πρωτο60υλία τους θα στήσουν την πλάκα μ.ε το α.κόλουθο κεί μ.ενο: «Σ το Λευκάδο Χέρν τοσ οποίου ή πένα υπήρξε π ο LcrXUpTj α.κόμ.α κα α.πο τη ρομ.φαία τοσ ενδοξου εθνους που α.γάπησε εθνους που ή π ο μ.εγάλη του τμ-η υπήρξε οτ τον δέχτηκε στς α.γκάλες του ως πολίτη κα τοσ προσέφερε ταφο». α λμ.ονο τον.

41 ΕΣΑΓΩΓΗ ΠοΜα χρόνα αργότερα το Σ επτέμ()ρo του 1933 με πρωτο()οuλtα του < Eλληνoα πωνκoυ... 1_ Σ uνοεσμοu ΠΛακα Α. ;!ο τοποθ ετηvκε η< αναμνηστκη στο Μποσκέττο τύjς ΛεUΚcXδας κ εγνε τελετ-η γα να μπορέσε tσως -η ψuχ-ή τοu να ()ρεi μα μέρα το δρόμο προς το μκρο νύjσ του IovtOU στ-ην α.λλη α.κρύj τ-ης Οlκοuμένης απ οποu είχε ξεκν-ήσε τ-η γ-ή νύj πορεtα ΤΎJς. 11 <ο αντtκτuπος τύjς δημoσότητας ποτ) γνώρσε το εργο του ΛεUΚcXδοu χερν στ-ην Άμερκ-η XU ρtως μα κα στ-ην Ευρώπη εφτασε πολτ) νωρς κα στ-η χώρα μας οπως φαtνετα απο τον κα τάλογο τ ων σχεηκ ων δύj μοσ εuμcxτων στ-ην < Ελλάδα ποτ) παραθέτοuμε στο τέλος του () ()λtοu. <ο λόγος ταν προφανως -η κατα το ημσu έλλύjνκ-η καταγωγ-η του σuγγραφέα. <Η κατα γωγ-η αυτ-η οπως πρoκύπτε απο τ-ην ανάγνωσύj των επ στoλων τοu αναφερόταν πολτ) aulvx Ο tδος (Οί επ στoλες του ΛεUΚcXδοu χερν σύμ φωνα με τ-ην ομόφωνη α.ποψη των μελετητων τοu στην Άμερκ-η κα τ-ην απωνtα αποτελουν ουσαστκο τμύjμα του σu Ύiραφκυ τοu εργοu). ;!ο εμα. ανηκω < Ελληνας «Ε πεoύj κα σuνεπως σε νότα φuλ-ή ζω περσσότερo μ αυτ-η απ οσο με τ-ην αγγλoσαξωνκ-ή» θα γράψε γα παρχ δεγμα στον αδελφό τοu Ν Τάνελ Tζέμς. τα πε41

42 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗ Ν ΑΠΩΝΑ pσσότεpα λoπoν ΟΎJμ.οσεUμ.ατα -κυρως α.ρθρα ζουν κατα σε εφύjμ.εpoες υπεpτoν ( κα πεpooκατύ] γνώμ.ύj μ.ου τύ]ν έλλύjvκύ] καταγωγή του σε σύjμ.εo μ.άλστα ποu τον παpoυσάζoυν ως oό τυπο παpάoεγμ.α ΈλλΎJνα ποu oέπpεψε στο. ε ξ ωτεp κo. Κ α στύjν απωνα ομ.ως γα λ0γους ποu σχετζoντα μ.ε τύ]ν εχθp κότύjτα ποu εκoύjλώθύjκε στο μ.εσοπόλεμ.ο κατα του αγγλο σαξωνκoυ κόσμ.ου oόθύjκε oατεpύj εμ.φασύ) στα έλλύjνκα στoχεα της καταγωγής του. Ενα φυσκα απολυτως πως αυτύj ΎJ oεoαo πλευρα της πpoσωπκότύjτάς του εξύjγε σε μ.ε γάλο αθμ.o εκενύj τύ]ν αrσθύjσύj της αποξένω σύjς ποu ενωσε απο μ.κpo παo οπως εrοαμ.ε ξ ωνκo πεpγυpo οπου στον : ( αγγλοσα αναγκαστύjκε να ζήσε το μ.εγαλuτερο κoμ.μ.άτ της ζωης του Ενα επσύ)ς ( ΤΎJν αφ. ξύj του στύjν απωνα. ως ( εχε σύjμ.αντκες συνεπεες κα γα?? oεoαo oτ τύ]ν roiχ τύ] φuσύj του εργου ποu φλooόξύjσε να oύjμ.oυpγήσε. «Έλπζω μ.ε τον καφο να oύjμ. αλλωτκo oυpύύjσω κατ απο το ψ υχρο κα νε φελώοες σύj μ.εp νo αγγλκo μ.υθστόpύj.μ.α» θα γpάψε στύ]ν roiχ επστoλύ] στον αοελφό του. Γ α ΤΎJ σύjμ.ασα που εχε τε λος ΎJ< ε< λλύjνκύj κατα.. γωγή του στύ] oαμ.όpφωσύj της rοας της προ σωπ κότύjτάς του οε θα μ.πορουσε να γνε ό ooς πo σαφύj ς : «[... ] κα μ.ύjν ξ εχασες ποτε πως ο τ καλο εχουμ.ε μ.έσα μ.α ς το χρωστάμ.ε

43 ΕΣΑΓΩΓΗ σ εκείνη τη μελαχρνη ψυχη γα την οποία τόσα [. ]. Ή λίγα ξέρουμε.. αγάπη μου γα τη δ καο σύνη το μίσος μου γα την αδκία ο θαυμασμός ή μου γα ο τ ετνα ομορφο κ αληθνό ί κανό τητά μου να π στεύω στον αντρα κα τη γυ θησα μου στα καλλτεχνκα θ ενακα η< ευασ ματα που μου χάρσε ως τώρα τη μκρη επτυχία ή ή που γνώρσα ακόμη κα δα δύναμη τύjς.. γλωσσας που σωματκο σημαο της ενα τα μεγάλα μάτα κα των δυό μας ολα αυτα προέρ Ε κενη». χοντα απο <Ό σο σημαντκο ομως κ αν ετνα το ζήτημα τύjς καταγωγύjς του δεν πστεύω πως αποτελεί το θεμελωδες χαρακτηρστκο τύjς εμf)έλεας του συγγραφκου του εργου. Το δαίτερο ενδα φέρον που πολυ νωρς εκφράστηκε γα τα f) f)λία του τόσο απο τους Δυτκους οσο κα τους Ίά πωνες μελετητες κα θαυμαστές του σχετίζε τα κυρίως με τη γενκότερη πνευματκη απόρ ρ ψη του ουτκου κόσμου που εκφράζετα μέσα σ αυτά κα την αποοοχη των θεμελωδ ων αξων του παραδοσακ Ό υ απωνκου πνεύματος που πρεσf)εύετα εκεί με μαχητκους συχνα Ορους. Α... υτος ενα επσης ο λογος στ η σημερνη π ερίοδο αμφσ f) ήτησης των πνευ ματκ ων θεμε λίων τύjς δυτκύjς κονωνίας του ενδαφ έ ροντος που εκδη λώνετα κα πάλ γα τ ο εργο του Λ ευ κάδου Χ έρν. t: 43

44 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ Στα b tbλiα τοu λοtπόν που θεωροuνταt α κόμη κα σήμερα ή π tο ενοtαφέροuσα προσέγ γtση της απωνtκης κοtνωνiας απο ενα οuτtκο σuγγραφέα -η οπως χαρακτηρ tστtκα εγραφε ό ρ Σ τεφαν Τ σοαtχ: μοναοtκο στον «κατt τελεtως κόσμο της Τέχνης τα εργα ενος Δuτtκοu γραμ μένα απο ανθρωπο της Άνατολη ς»- θα περt γράψεt με αγάπη κα ταπεtνότητα τον πολtτt σμο αυτης της χώρας τς παραοόσεtς κα τς αξiες της. ης θεώρησε οπως εrπαμε απο Tfjv αρχη ανώτερες απο τς αξiες του κόσμοu που..! i _ αφησε πtσω τοu κοσμο ποu οεν τον ενtωσε αnwjσ τε σχεοον ποτε otxo τοu. Το ύλtκο των b tbλiων τοu οπως εrπαμε κα στο πρωτο μέρος της Εσαγωγής προέρχεταt απο τς οξuοερκέiς παρατηρήσεtς τοu κα απο τς tστορiες που ίxxouye απο τους Χπλους αν θρώποuς που σuναντοuσε στς περtηυήσεtς τοu απο το γέρο σαμοuράt του σπtτωu τοu τον παπ που οηλαοη της γuναiκας τοu απο τους φiλοuς τοu ψαράοες στο χωρtο Γ tαζντου οποu περνουσε τα καλοκαiρtα με την οκογένεtά ΤΟU. απο τς tστορiες τέλος που εbαζε τη Σετζοίίκο να του οtηγεiταt ytx την παλtα Ίαπωνiα των σαμοuράt. < ο Λεuκάοως χερν αποκτα. την ουσtαστtκή τοu σημασiα α.ν οωθεί κuρiως ώς εκπρόσωπος ενος ευρuτεροu πνεuμαηκοu σuνόλοu του ou ηκου κόσμοu της εποχης τοu κα εοtκότερα 44

45 ΕΣΑΓΩΓΗ της αγγλοσαξωνtκης του συνtστώσας. Σε μtα οδυνηρή πολλες στtγμές πνευματtκη πορεtα αρνησης τών θεμελtωδών αρχών αυτου του σύγ χρονου δυτtκου κόσμου -πορεtα που προσπά θησα συνοπτtκα να παρουσtάσω στο πρώτο μέ ρος της ΕσαΥωΥής- κατέληξε σχεδον να τον 1 λφο του στο ooxtμtσησεt σαν τον απωνα αοε μω Ένας συντύjp ΎJ τxός : «Κα τον μtσουσε [εκεtνον τον κόσμο]. Μ tσουσε τον τρομαχτtκο κα τέλεtα uπολογtσμένο μηχανtσμό του μtσουσε τη χρησtμοθηρtκη σταθερότητά του μtσουσε τς συμbατtκότητες τη λαtμαργtα την τυφλη σκλη ρότητα την τεράστtα uποκρ tσtα τη ρυπαρό τητα τών επ tθυμtών κα την επαρση του πλού του του. Τερατώδης κόσμος απο ηθtκη σκοπ tα κτηνώδη ς». Έφτασε στην Ίαπωνtα ετolμος rttx τη συν άντησή του με εναν κόσμο που ενσάρκωνε τε λεtως δtαφορεηκες αρχες κα αξtες. Άφέθηκε πρώτα να γοητευτεt απο την κάθε λεπτομέρεtα αυτης της χώρας : απο τη Φύση της (<<Ωρό κεtταt rttx δαμασμένη Φύση που αγαπάεt τον ανθρωπο κα στολtζεταt rttx χάρη του με απαλα γκρtζα κα γαλάζtα χρώματα σαν τς γυναtκες της Ίαπωνtας. τα δέντρα της μοtάζουν να κα τέχουν τt λένε rt αυτα o ανθρωποt νά χουν xt αυτα ψυχή») απο την προαtώνtα ΚOLνωνtκή της οργάνωση απ οπου λεtπεt παντελώς ή ατο 45

46 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ μκότητα στοχείο που μοάζε να τον γοητεύε (<<Πρέπε να oμoλoyfσω επ ίσης οτ Ύj ελλεψη τής ατομκότύ/τας Ύj οποία αποτελεί θεμελώδες χαρακτηρστκο τής Δύση ς αποτελεί γα μένα μία απο τς πο έλκυστκες πτυχες τής κονω νκής ζωής στην Ίαπωνία»). Άκόμη κα γα τη γραφή της οπως την ελεπε να ξεδπλώνετα στα θαυμάσα εκείνα πανάλαφρα πανα που κυ μάτ ζαν με το π αραμκρο σ τ ς λλπ ύτεες προθήκες τών μκροσκοπκών καταστημάτων. Θα τής αφερώσε ενα απο τα καλύτερα κομ μάτα του στο πρώτο κόλας κείμενο που θα γρά ψε γα την Ίαπωνία : «Ένα δεόγραμμα δε δη μουργεί στο μυαλο του Ίάπωνα την εντύπωση που δη μ. ουργεί στο μυαλο του Δ υ τ κου ενα γράμμα η ενας συνδυασμος γραμμάτων -πλη κτκά α.ψυχα σύμoλα φωνητκών ηχων. Στο μυαλο του Ίάπωνα το δεόγραμμα είνα ζων τανη εκόνα : ζεί μλάε χερονομεί. Όλος ο χώρος του απωνκου δρόμου πλύ/μμυρίζε απο αυτους τους ζωντανους χαρακτή ρ ες μο ρ φ ες που κλαίνε στα μάτα τών περαστκών λέξες που χαμογελουν η μορφάζουν σαν πρόσωπα. Δεν είνα λοπον καθόλου παράδοξο ακρ ώς λόγψ αυτής τής παράξενα προσωπκής εμψυχης εσωτερ στ κής πλευράς τ ή ς απωνκής γραφής που uπάρχουν θαυμάσο μύθο γύρω απο την κά.λ λγραφία μuθο γα λέξες γραμμένες απο tερους

47 ΕΣΑΓΩΓΗ τεχντες οί οποτες κάποα στγμη ενσαρκωθύ]. Ρ πνακοες απο τς καν κατεού]καν κ αρχσαν ρ ζοuν με τοuς αν θ ρωποuς να κοuοεντα». Στη σuνέχεα ()ρηκε τη δύναμύ] να προσχω τον ) κοσμο να ενστερνσ θ ε- απορύ]σε σ αuτον λύτως τς αξες τοu κα να γνε Ο εκφραστής τοuς ερχόμενος μάλστα σε αντωεσύ] με την αφο μοωτκη εκενύ] εκσuγχρονσηκη ομάδα των δuτκόφλων Ίαπωνων μεταρρuθμστων. Άπο τα κεμενά τοu αεσθάνεσα αμέσως πόσο τον ετχε μαγέψε -f δύναμύ] της κονωνας που δε σuγκροτεττα απο κατακερματσμένα ατομα.... απο τα σuνεωύ]τα ο xu1 αλλα πεθύ]να με λύ] ενος ραρχοu σuνόλοu : μοναδκη ΠΎ]γη νού]ματοδότύ] σύ]ς τ ου εσωτερκου τοuς κόσμοu το σύνολο αuτο υπαγορεύε απόλuτα την κονωνκή τοuς σuμ περφορά. </Όταν κατανοήσοuμε καλα πως ο τ καλό οuνατο η ομορφο ()ρσκετα μέσα στον καθ ένα. απο μα.ς δεν οφελετα καθόλοu σε μα εεδκη εσωτερ κη ανωτερότύ]τα αμα στους αγωνες τους μόχθοuς κα τους πόνοuς τη ς απόλuτα αγνωστύ]ς σε μα.ς &λuσδας των ανθρωπ νων. οντων ποu Ρορσκοντα πσω μας κα φτανοuν ως το αοανόύ]το μuστήρω τότε -f λατρεα των προ γόνων μοάζε να ετνα το πο δίκαω πράγμα του κόσμοu» θα γράψε γα τον ακρογωνατο αuτο λωο τη ς tαπωνκης κοtνωνίας.. 47 (

48 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ πρωταρχtκη ΠYjyfJ- ή σuμ.περtφορα αυτη εξω ΤεΡtκεuεταt μ.ε τη μ.αγεuτtκ-ή xat Οεσμ.εuτtκη εαως μ.ορφη των τελετων που οtέποuν xat την παραμ.tκρη εκο-ήλωσ-ή τους. Τελετες που τον γο-ήτευαν οπως ξέρουμ.ε απο τα κεμ.ενά του ως το τέλος σχεοον τijς ζωijς του. Όπως αναφέραμ.ε ηοyj ό Λεuκάοtος εpν οεν ανijκε στοuς ΤUΧεΡοuς εκενους σuγγραφεtς ποu ή πένα τους οε λέεt να σταμ.ατησεt απ τη στtγμ.η που αποφάσtσαν να ρ tχτοuν στη (JoάoxYj μ.ε τη λευκη σελοα. rtx κεtνον αντtθέτως ή κάθε λέξyj ποu χάραζε επάνω ΤYjς ταν ό καρπος μ.taς α σανtστtκijς προσπάθεtας να περ tτεtχtσθεt στη λέξyj όλόκλyjρος ό φuσtκος xat πνευμ.ατtκoς κό σμ.ος να μ.ην παραγνωρtσθεt τποτα απο τη μ.α γεα ποu γέννyjσε μ.έσα του το θέαμ.α ποu επε 1: να αναπαραστyjσεt 1.1:. Η XOt οtωε 1ΛΕεtς μ.ε τtς χρώμ.ατα σyjμ.ασtες επρεπε ν α ετναt ολα εκεt ετοtμ.α να πετάξουν στην πρώτyj μ.ατtα τοίί ανα γνώστyj. Αυτο Ομ.ως σ-ήμ.αtνε rtx κεtνον oouktάo σε λεtα : «Γραφω λεtα... XIΧt πα λt οου οου ΤYj (Jota μ.ετα ΤYjν 1 1. τtς λ toiχ IΧIVYj γεμ.tζω μ.ε μ.εταφuσtκές σuναtσθyjμ.ατtκές Ρομ.αντtκες παραξενtές. Ύστερα τtς εγκαταλεπω rtx λγο. την επό μ.εvyj ήμ.έρα αρχζω να τtς γράφω πάλt. ης γράφω xat τtς t:ςαναγραφω ωσπου να καταφερουν να λωνουν κατt ωσπου UΠΟοYj να τακτοποtyj θ ουν μ.ο-

49 ΕΣΑΓΩΓΗ νες τους σχεδον σε ενα σύνολο με συνοχή. [... ] Το αποτέλεσμα ενα στο τέλος ενα δοκίμο». Έπ σημάναμε ηδη την ασαφη πρόθεση του Λευκάδου Χέρν -στο ξεκίνημα της λογοτε χνκης του δραστηρ ότητας- να δημουργήσε ενα εργο που να ξεφεύγε απο τα συμbατκα πλαίσα της αγγλοσαξωνκης τουλάχστον λο γοτεχν ίας. τα πρώτα του ομως λογοτεχν κα εγχερήματα πρν φτάσε στην Ίαπωνία κνή θηκαν στα κλασκα πλαίσα. τα πράγματα θ αλλάξουν ρζκα με την αφξή του στην Ίαπω νία. Ή κατανόηση δηλαδη της θεμελωδώς δα φορετκης απο τη Δύση δάρθρωσης της απω νκης κονωνίας με κύρο χαρακτηρστκο την παντελη ελλεψη ατομκότητας εχε οπως πολυ ορθα θα επσημάνε η Denise Brahimi στην πρόσ φατη γαλλκη εκδοση του ΚουαtντrΧν καταλυτ κη επίδραση στην δα τη συγγραφκή του δραστη ρότητα. H σχετκη αντίδρασή του αποκαλύπτε συγχρόνως τς πολυ προωθημένες αντλή ψες του γα το δο το μυθστόρημα. Κανένα απο τα b bλία που εγραψε στην Ίαπωνία -κα γα την Ίαπωνία- δεν αποτελεί μυθστόρημα με τη ση μερνη σημασία του Ορου. Το κάθε ενα συνστα μα επ φανεακα ετερογενη συλλογη παραδο σακών κα σύγχρονων στoρών χωρς την πα ραμκρη ενοποητκη δομή αντθέτως δηλαδη με τα δύο πρώτα εργα του στη Νέα Όρλεάνη 49

50 ΚΕΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΝΑ κα τς Γαλλκες Άντίλλε ς που αποτελοϊίν εγχε ρήματα προς την κατεύθυνση τοϊί μυθστoρή ματος. Πράγματ τόσο ή νου6έλα Τσ{τα οσο κα ή Γωύμα μολονότ αντλοϊίν το σκηνκό τους απο την τoπκη πραγματκότητα κνoϊίντα προς την κατεύθυνση τοϊί μυθστορήματος στο 6αθμο που σκ αγραφoϊίν εστω κα oρακά την κυ ρ αρχη ατoμκότη τα των 6ασtκων προσώπων τους. Στην Ίαπωνα ομως εγκατέλεψε σχεδον απο την πρώτη στγμη κάθε ανάλογη προσπάθ εα. Π ΠαλtνωQtα 4 που θ υ. σω απ αυτη την μζε αρκετα τον Παπαδαμά:ντη στα δκά μας χώματα ύπάρχε ή σαφης κατανόηση πως δεν μπορεί να ύπάρξε μυθστόρημα σε μα κoνωνα οπου ή δα ή εννoα τοϊί ατόμου εiνα κάη α.γνω στο κα ασυμ6 6αστο με τς θεμελώδες ηθtκες κα θρησκευτκες πεπoθήσες των μελων της. Στο δοκμα <Ένας συντύψyjτtκός γα παρά δεγμα Ο χερν αναφέρετα ρητα στην αδυναμα τοϊί ανθρώπου αυτης της κoνων[ας να κατα νoήσε ακόμη κα τον δo το μηχανσμo τοϊί μυ θστoρήματoς : «Πολ λγο μποροϊίσε να κατα λά6ε τη θαυμαστ-η τέχνη της αφήγησης μα.ς ίστορ ας. Η αξα της δας της συγγpαφκης μαστoρα.ς δεν τοϊί ηταν ορατή κ αν μποροϊίσε να την κατανoήσε οπως τ-ην κατανοεί ενας συγ γραφέας θα παρέμενε το δα π επεσμένoς oτ το ξόδεμα τόσης μεγαλοφυας άπλως κα μόνο 50