«Πράσινη» ενέργεια από τεχνητή φωτοσύνθεση. Το «οικολογικό αποτύπωμα» της Ελλάδας. Μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα

Transcript

1 Ηλεκτρονικό περιοδικό Τεύχος 9 -Νοέμβριος 2010 by Το «οικολογικό αποτύπωμα» της Ελλάδας Σοκολάτα μόνο για τους ευκατάσταστους «Πράσινη» ενέργεια από τεχνητή φωτοσύνθεση Μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα Το νερό άρδευσης και η «πολλαπλή συμμόρφωση»

2 Μόνιμες στήλες: Editorial: Το «οικολογικό αποτύπωμα» της Ελλάδας In the music Λόγω την πολυαναμενώμενης συναυλίας, σας προτείνουμε το album «Cross Road» των Bon Jovi Σε αυτό το τεύχος: Σοκολάτα μόνο για τους ευκατάσταστους Γιατί σε 20 χρόνια η σοκολάτα θα κοστίζει όσο και το χαβιάρι «Πράσινη» ενέργεια από τεχνητή φωτοσύνθεση Επιστήμονες κατάφεραν να τροποποιήσουν γενετικώς ένα ιό, ο οποίος μπορεί να εκτελέσει τη φυσική διαδικασία της φωτοσύνθεσης Μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα Απολαυστικό! Δροσιστικό! Συναρπαστικό! Τονωτικό! Με ποιον τρόπο κατάφερε η Coca-Cola να γίνει παγκοσμίως γνωστή Το νερό άρδευσης και η «πολλαπλή συμμόρφωση» Τι ζητάει το Υπουργείο από τους αγρότες για να μπορούν να πάρουν τις επιδοτήσεις τους

3 Editorial: Το «οικολογικό αποτύπωμα» της Ελλάδας Η έννοια «οικολογικό αποτύπωμα» αναφέρεται στην έκταση παραγωγικής γης, την ποσότητα πόσιμου νερού και το θαλάσσιο χώρο που είναι απαραίτητα για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε ενέργεια και νερό, συνυπολογίζοντας τις εκπομπές ρύπων και την έκταση που χρειάζεται για την απόθεση των απορριμμάτων. Με τον όρο «οικολογικό αποτύπωμα» εκφράζεται πρακτικά ο βαθμός στον οποίο το ανθρώπινο είδος καταναλώνει τους φυσικούς πόρους. Σύμφωνα με τη μελέτη «Ζωντανός Πλανήτης 2010» της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF οι απαιτήσεις των κατοίκων όλου του κόσμου ξεπερνούν κατά 50% την παραγωγική ικανότητα του πλανήτη. Αν οι ρυθμοί αυτοί συνεχιστούν, το 2030 η ανθρωπότητα θα απαιτεί για την επιβίωσή της το ισοδύναμο της παραγωγικής ικανότητας δύο πλανητών γεγονός εντελώς ασύμβατο με όποια έννοια βιώσιμης ανάπτυξης. Οι 31 χώρες του ΟΟΣΑ, οι οποίες περιλαμβάνουν τις πλουσιότερες οικονομίες του κόσμου, ευθύνονται για το 40% του παγκόσμιου αποτυπώματος. Η Ελλάδα, με τον σημερινό τρόπο ζωής μας να απαιτεί τους φυσικούς πόρους τριών πλανητών, κατατάσσεται 20η στη λίστα των 154 κρατών. Ενώ η χώρα μας παρουσιάζει υπερκατανάλωση όλων των φυσικών πόρων, το σημαντικότερο πρόβλημα εντοπίζεται στο εθνικό αποτύπωμα άνθρακα, όπου οι κατά κεφαλήν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα καταλαμβάνουν τη 12η θέση ανάμεσα στις 35 ευρωπαϊκές χώρες που περιλαμβάνονται στην έκθεση, ενώ είναι διπλάσιες του παγκόσμιου μέσου όρου! 02

4 Σοκολάτα μόνο για τους ευκατάστατους! Όποιος πει ότι δεν του αρέσει η σοκολάτα, ανήκει σε μια περιορισμένη μειοψηφία ανθρώπων. Και η αλήθεια είναι ότι η πάντα θέλουμε περισσότερη σοκολάτα. Σύμφωνα όμως με ειδικούς της αγοράς και κορυφαίους chocolatiers η γευστική αυτή απόλαυση μπορεί σε λίγα χρόνια να καταστεί πανάκριβη για τον μέσο καταναλωτή. Η αιτία βρίσκεται κάπου μεταξύ Αφρικής και Ασίας Αφενός η παραγωγή κακάου στη Δυτική Αφρική συνεχώς μειώνεται, λόγω νέων ασθενειών από τις οποίες προσβάλλονται τα κακαόδεντρα και της μη αναπλήρωσης των γερασμένων δένδρων. Έτσι η προσφορά μειώνεται σταδιακά. Παράλληλα όμως όλο και περισσότεροι Κινέζοι και Ινδοί εθίζονται στην αγαπημένη λιχουδιά Αμερικανών και Ευρωπαίων, με αποτέλεσμα η ζήτηση παγκοσμίως να έχει «χτυπήσει κόκκινο». Με αποτέλεσμα η τιμή του κακάου να σημειώνει αλλεπάλληλα ρεκόρ. «Αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, σε 20 χρόνια η αυθεντική σοκολάτα από κακάο θα κοστίζει όσο και το χαβιάρι: από ευρώ το κιλό και πάνω. Θα είναι τόσο δυσεύρετη και ακριβή ώστε ο μέσος καταναλωτής απλώς δεν θα μπορεί να την αγοράσει» εκτιμά ο John Mason, εκτελεστικός διευθυντής και ιδρυτής του Συμβουλίου Ερευνών για την Προστασία της Φύσης, με έδρα την Γκάνα. H καλλιέργεια του κακάο είναι μια διαδικασία που χρειάζεται 3-5 χρόνια για να ολοκληρωθεί και οι αγρότες στη Δυτική Αφρική κερδίζουν μόλις 80 σεντς την ημέρα για τη σκληρή δουλειά τους. Παράλληλα, οι σοδειές γίνονται κάθε χρόνο και πιο φτωχές αφού το έδαφος σε χώρες όπως η Γκάνα και η Ακτή Ελεφαντοστού έχει «γονατίσει» μετά από χρόνια εντατικής καλλιέργειας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, εάν οι προβλέψεις αυτές επιβεβαιωθούν τότε για τις επόμενες γενιές η γεύση της πραγματικής σοκολάτας ίσως παραμείνει στη σφαίρα του... θρύλου, αφού οι φθηνές συσκευασμένες λιχουδιές θα περιέχουν την ελάχιστη δυνατή ποσότητα κακάο και θα παρασκευάζονται κυρίως από υποκατάστατα, ενώ η μαύρη σοκολάτα που έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα μπορεί στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον να σερβίρεται μόνο...για τους ευκατάστατους γλυκατζήδες. Κι αν όλα αυτά σας φαίνονται πολύ μακρινά και υποθετικά σημειώνουμε ότι το 2008, ο μεγαλύτερος όμιλος σοκολάτας της Βορείου Αμερικής, η Hershey's, άλλαξε τις συνταγές κάποιων προϊόντων ώστε να περιέχουν μικρότερη ποσότητα πραγματικής σοκολάτας καθώς οι τιμές του κακάο κατέγραφαν μεγάλη άνοδο. Ακολούθησε μπαράζ τηλεφωνημάτων από καταναλωτές που ήθελαν να διαμαρτυρηθούν. Το αποκορύφωμα: τα νέα προϊόντα δεν συμμορφώνονταν με τα κριτήρια που πρέπει να πληροί η σοκολάτα γάλακτος βάσει του ορισμού της από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων κι έτσι η Hershey's υποχρεώθηκε να αφαιρέσει τις λέξεις «σοκολάτα γάλακτος» από τις συσκευασίες αντικαθιστώντας τις με τους χαρακτηρισμούς «φτιαγμένο από σοκολάτα» ή «με γεύση σοκολάτας». 03

5 «Πράσινη» ενέργεια από τεχνητή φωτοσύνθεση Επιστήμονες του Πανεπιστημίου ΜΙΤ κατάφεραν να τροποποιήσουν γενετικώς ένα ιό, ο οποίος μετά την μετατροπή του μπορεί να εκτελέσει τη φυσική διαδικασία της φωτοσύνθεσης, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα». Η διαδικασία της φωτοσύνθεσης επιτρέπει στα φυτά να μετατρέπουν τις ανόργανες ουσίες σε θρεπτικά συστατικά για να τραφούν. Οι επιστήμονες τροποποίησαν γενετικών τον ιό Μ13, ώστε μέσω του φωτοσυνθετικού μηχανισμού να μπορεί να παράγει «καθαρή» ενέργεια. Τροποποίησαν τον ιό, έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί την ηλιακή ενέργεια για να διαχωρίζει τα μόρια του νερού σε οξυγόνο και υδρογόνο και στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί το υδρογόνο ως πηγή ενέργειας. Τώρα, επόμενο στάδιο της έρευνας είναι να καταφέρουν να δημιουργήσουν μεγάλης κλίμακας και αποδοτικότητας συστήματα, βασισμένα στην εν λόγω τεχνητή φωτοσύνθεση, τα οποία θα παράγουν απεριόριστες ποσότητες φιλικής προς το περιβάλλον ενέργειας. Η προσπάθεια ανάπτυξης μεθόδων τεχνητής φωτοσύνθεσης αποτελεί εδώ και δεκαετίες ένα από τα μεγάλα όνειρα της βιομηχανίας εναλλακτικών καυσίμων. Λάμπρος Γερούλης 04

6 Μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα Οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα μειώθηκαν το 2009 λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό του προβλεπόμενου. Πριν την παγκόσμια ύφεση λόγω της οικονομικής κρίσης, οι εκπομπές διοξειδίου αυξάνονταν με μέσο ετήσιο ρυθμό γύρω στο 3%, ένας ρυθμός που αναμένεται να υπάρξει ξανά μετά την λήξη της ύφεσης διεθνώς και στις ανεπτυγμένες χώρες. Αυτά είναι τα σημαντικότερα ευρήματα από την ανάλυση των στοιχείων του 2009 για τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα που εκδόθηκαν στο περιοδικό Nature Geoscience μία εβδομάδα πριν την έναρξη των εργασιών της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα. Στα μεγάλα βιομηχανικά κράτη παρατηρήθηκε μεγάλη πτώση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα - στην Ιαπωνία μειώθηκαν κατά 11,8%, στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά 8,6%, και στη Γερμανία κατά 7% - σε αντίθεση με τις μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες στις οποίες σημειώθηκε συνεχής αύξηση - στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 8%, και στην Ινδία κατά 6,2%. Από την ίδια ανάλυση εκτιμάται ότι οι εκπομπές θα αρχίσουν να αυξάνονται κατά 3% ετησίως μόλις η οικονομία επανακάμψει κάτι που μπορεί να συμβεί από φέτος κιόλας. Οι νέες εκτιμήσεις - που προέρχονται από το Global Carbon Project, ένα δίκτυο ερευνητών σε όλο τον κόσμο - ενδέχεται να επικεντρώσουν την προσοχή όλων εκ νέου γύρω από το διαρκές ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής: η αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Την περασμένη εβδομάδα σε μια συνεδρίαση Βρετανικών και Ινδικών επιχειρήσεων με στόχο την ανάπτυξη κοινών έργων καθαρής ενέργειας τέθηκε το εξής ζήτημα: Εάν η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι συμβατή με τη συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης - και κανείς δεν ξέρει την απάντηση, γιατί καμία χώρα δεν έχει κάνει τη μετάβαση ακόμα. Μαρία Παπαναστασίου 05

7 Απολαυστικό! Δροσιστικό! Συναρπαστικό! Τονωτικό! Όταν ο John Pemberton εφηύρε την Coca-Cola το 1886, ούτε καν αυτό το γεμάτο ενέργεια σύνθημα διαφήμισης δεν μπορούσε να πείσει τους καταναλωτές να τη δοκιμάσουν αντί για τα άλλα ανθρακούχα θαυματουργά αναψυκτικά της αγοράς. Ο λογιστής του άρχισε να μοιράζει τα εισιτήρια για δωρεάν δοκιμές της Coca Cola, αλλά ο Pemberton τον επίπληξε για σπατάλη. Έπειτα ήρθε ο μεγιστάνας Asa Griggs Candler, ο οποίος αγόρασε την εταιρεία το 1888, πήρε την ιδέα του λογιστή, και ταχυδρόμησε χιλιάδες από το κουπόνι που φαίνεται παραπάνω. Το κουπόνι, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, γεννήθηκε. Η γενναιοδωρία της Coca-Cola ανταμείφθηκε. Κατά το πρώτο έτος, η εταιρεία πουλούσε, κατά μέσο όρο, εννέα ποτήρια την ημέρα. Μέχρι το 1913, η Coca-Cola είχε εξαργυρώσει 8,5 εκατομμύρια κουπόνια για δωρεάν ποτό. Σήμερα η Coca-Cola είναι ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα εμπορικά σήματα στον κόσμο, με κεφαλαιοποίηση άνω του 1 δισ. δολαρίων. Και το κουπόνι έχει κάνει μια ομαλή μετάβαση προς τον 21ο αιώνα. Από το Groupon και το LivingSocial μέχρι το Tippr, το διαδίκτυο προσφέρει συνέχεια υπηρεσίες που τροφοδοτούν τους καταναλωτές με καθημερινές προσφορές. Ευχαριστούμε, Coke. Bon Jovi «Cross Road» Επηρεασμένοι από την πολυαναμενώμενη συναυλία των Bon Jovi, που θα γίνει τον ερχόμενο Ιούλιο στο Ο.Α.Κ.Α., σας προτείνουμε το album «Cross Road». To album αυτό κυκλοφόρησε το 1994 και περιλαμβάνει 14 κομμάτια που είναι και οι μεγαλύτερες επιτυχίες του συγκροτήματος. Dj Mike 06

8 Το νερό άρδευσης και η «πολλαπλή συμμόρφωση» Να έχουν εξοφλήσει τις οφειλές τους για το νερό άρδευσης, αλλιώς δεν θα μπορούν να πάρουν τις επιδοτήσεις τους ζητάει το Υπουργείο απο τους Αγρότες. Αυτό προβλέπει η απόφαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και αφορά ρυθμίσεις στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης, που έχει φιλο-περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Με τις ρυθμίσεις αυτές προβλέπεται το νερό να χρησιμοποιείται βάσει νόμου από ιδιωτικές γεωτρήσεις ή μέσω Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ). Στην εγκύκλιο, της Διεύθυνσης Αγροτικής Πολιτικής και Τεκμηρίωσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αναφέρονται τα εξής: «Με την πρόσφατη αναθεώρηση της Κ.Α.Π. και σε ό,τι αφορά το καθεστώς των άμεσων ενισχύσεων (Καν. (EE) 73/2009 του Συμβουλίου), εισάγεται στις υποχρεώσεις της «πολλαπλής συμμόρφωσης» ένα νέο πρότυπο σχετικό με τα ύδατα, το οποίο αναφέρεται ως «Τήρηση των διαδικασιών έγκρισης για τη χρήση των υδάτων για άρδευση, εφόσον προβλέπεται». Το πρότυπο αυτό ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία ως εξής: «Από , οι γεωργοί που αρδεύουν τις καλλιέργειες τους θα πρέπει να τηρούν τις διαδικασίες έγκρισης χρήσης νερού προς άρδευ ση. Οι γεωργοί οι οποίοι είναι μέλη Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, Τοπικές Επιτροπές Άρδευσης, Προσωρινές Διοικούσες Επιτροπές, Α.Ο.Σ.Α.Κ., Οργανισμός Κωπαΐδας), κατέχουν βεβαίωση ότι ανήκουν και υδροδοτούνται από τον αντίστοιχο ΟΕΒ, θεωρημένη από την αρμόδια Υπηρεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, στην περιοχή της οποίας λειτουργεί το αντίστοιχο έργο ή τμήμα του έργου. Αν δεν ανήκουν σε συλλογικό φορέα άρδευσης θα πρέπει να τηρούν τις διαδικασίες του παράγωγου δικαίου του νόμου 3199/2003, για την αδειοδότηση της υδροληψίας». Γεωτρήσεις Σχετικά με τις γεωτρήσεις ισχύουν τα παρακάτω: 1. Εφόσον ο γεωργός διαθέτει ήδη άδεια χρήσης ή έχει κάνει αίτηση για αδειοδότηση στον αρμόδιο φορέα, το σχετικό έγγραφο αποτελεί αποδεικτικό συμμόρφωσης. 2. Εφόσον ο γεωργός δε διαθέτει άδεια, θα πρέπει να κάνει αίτηση στις νομαρχιακές ή περιφερειακές υπηρεσίες, όπου θα δηλώνει τη θέση της υδροληψίας, τον τύπο της και τα χαρακτηριστικά της. Σε αυτή την αίτηση θα πρέπει επίσης να δηλώνει εάν η υδροληψία λειτουργεί πριν ή μετά το Μάιο του 1989, προκειμένου να λάβουν βεβαίωση ή να εκκινήσουν τη διαδικασία έκδοσης αδείας. Λάμπρος Γερούλης 07

9 by