Τα μέλη όλων των Συμβουλίων του

Transcript

1 TΑΧ. ΓΡΑΦΕΙΟ TΑΧΥΡΟΜΕΙΟ ΕΡΙΟ ΕΡΙΟΥ 443 Ω. ΕΝΥΟΥ Tριμηνιαία Έκδοση Έτος 34 ο Αρ. Φύλλου: 135 Οκτώβριος-Νοέμβριος-εκέμβριος 2012 Έκδοση - ιεύθυνση: ύλλογος αστανιωτών Γραφεία: ρομάχων 3, Ν. Ιωνία GREECE ηλ.: http//: ιμή Φύλλου: 0,29 ΕΛΗΗ ΓΙΑ ΗΝ ΩΗΡΙΑ Η ΕΛΗΙΑ ΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΟΛΑΟΥ α μέλη όλων των υμβουλίων του χωριού μας (ολιτιστικός ύλλογος, οπική οινότητα & Εκκλησιαστικό υμβούλιο), αισθάνονται την επιτακτική ανάγκη να ενημερώσουν όλους τους αστανιώτες και τις αστανιώτισσες, τους φίλους και τις φίλες του χωριού μας και κυρίως κάθε αρμόδια αρχή του τόπου μας για το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στην αστανιά. Η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου κινδυνεύει ίσως και με κατάρρευση Η αποκόλληση του ανατολικού τμήματος του κτιρίου της εκκλησίας (οριοθετείται περίπου στο τμήμα που καταλαμβάνει το Ιερό του Ναού) και η καθίζηση του εδάφους είναι εμφανείς. Οι ρωγμές στους τοίχους και στο πάτωμα είναι μεγάλες και δεν χρειάζεται να είναι ειδικός κάποιος για να καταλάβει ότι το κτίριο έχει «λυγίσει». ροφανώς το υπέδαφος υποχωρεί σ αυτό το σημείο. Επιπλέον, οι ντόπιοι μάστορες έχουν διακρίνει σοβαρό πρόβλημα στην ξυλεία της σκεπής της εκκλησίας και μας έχουν ενημερώσει ότι με το βάρος του χιονιού μπορεί και να καταρρεύσει. εν είναι βέβαια καινούριο το πρόβλημα στην εκκλησία μας, δεν το ανακαλύψαμε τώρα. Από την δεκαετία του 1980 αλλά και ενωρίτερα, το γνωστοποιήσαμε πολλές φορές μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας μας «Ο αστανιώτης» αλλά δεν υπήρξε κάποια ουσιαστική ανταπόκριση από την πολιτεία. την διαδρομή των τελευταίων τριάντα ετών περίπου, εστάλησαν αρκετές φορές χρήματα από τους αστανιώτες, κυρίως από τους αστανιώτες του εξωτερικού, αλλά αυτά εκτιμούμε ότι αρκούν ίσως μόνο για την μελέτη των εργασιών που απαιτούνται. Θυμίζουμε χαρακτηριστικά μια από τις εκκλήσεις μας που είχε δημοσιευτεί το «Ο Άγιος Νικόλαος η ιστορική εκκλησία του χωριού μας που κτίσθηκε ίσως το 1795 και στο προαύλιο του οποίου υπήρχε κρυφό χολείο, είναι ετοιμόρροπος. την εκκλησία αυτή που οι περισσότεροι από εμάς τους αστανιώτες βαπτιστήκαμε παντρευτήκαμε και παρακολουθήσαμε για χρόνια ολόκληρα τη θεία λειτουργία και συνδεθήκαμε μαζί της συναισθηματικά, υπάρχουν μεγάλης αξίας τέμπλο και εικόνες. Είναι για μας τους αστανιώτες η εκκλησία αυτή χωρίς υπερβολή ό, τι ο αρθενώνας για την Ελλάδα. Είναι χρέος μας να την διατηρήσουμε, γιατί είναι ένα μνημείο που μαρτυρεί τη ζωή του χωριού μας και αν τ αφήσουμε να πέσει, ξεχάσαμε και το χωριό μας. άνουμε έκκληση σε καθένα από εμάς αλλά και στην πολιτεία, να βοηθήσουμε όλοι να διατηρηθεί αυτό το μνημείο.» Είναι χρέος λοιπόν όλων μας να διατηρηθεί και να συντηρηθεί αυτό το μνημείο των νεότερων χρόνων, να πάρει πάλι την αρχική μορφή του με τοποθέτηση πέτρας στην σκεπή του, να κοσμήσει το χωριό μας και να γίνει πόλος έλξης. ο γεγονός ότι ο αυτοκινητόδρομος δεν έχει φθάσει στο προαύλιο της εκκλησίας δεν είναι λόγος για να εγκαταλειφθεί η εκκλησία στην τύχη της. έλος, θα πρέπει να τονίσουμε ότι, σε συνδυασμό με το Λαογραφικό μας Μουσείο που εγκαινιάσθηκε το περασμένο καλοκαίρι, αν διασώσουμε την ιστορική μας εκκλησία θα έχουμε καταφέρει να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορία και τις μνήμες μας και θα τα παραδώσουμε παρακαταθήκη στα παιδιά μας. ο.. του υλλόγου Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Υφαντόπουλου «ΑΙ ΕΛΗΙΑΙ Η ΑΑΝΕΑ ΕΥΡΥΑΝΙΑ ΑΙ Ο ΑΑΝΟΦΥΛΛΗ ΥΡΙΛΛΟ» για τον Άγιο Νικόλαο. (Εκδόθηκε το έτος την ιστοσελίδα του υλλόγου μας Kastanea.net μπορεί όποιος επιθυμεί να διαβάσει στο σύνολό του το εν λόγω σημαντικό, κατά την άποψή μας, βιβλίο του καθηγητή κ. Υφαντόπουλου) ελ. 11 έως 14 «Ο αλαιότερος σήμερον υπάρχων εν τω χωρίω ναός είναι ο του Αγ. Νικολάου, ο οποίος εκτίσθη ίσως κατά το έτος 1795 εις την θέσιν αρχαίου Ναού ερειπωθέντος προ πολλών χρόνων. Εις τον χώρον του παλαιού εκείνου ναού, ως αναφέρει παράδοσις, ανηγέρθη οικία κατά τας αρχάς του ΙΗ αιώνος. αφής πληροφορία του έτους της κτίσεως του σημερινού Ναού δεν υπάρχει. Ενθύμησις όμως εντύπου λειτουργικού βιβλίου προερχομένου εκ του ναού τούτου και ευρισκομένου σήμερον εις το μοναστήριον του ρουσού αναφέρει ότι «Ο Ιερός ούτος ναός του εν αγίοις ατρός ημών Νικολάου του Θαυματουργού ην ποτε οίκος του εν Ιερομονάχοις Μουσικολογιωτάτου ύρ υρίλλου ου πατρίς η χώρα αύτη. Επί δε της Ηγεμονίας του εκ επελένης Αλή ασά, δι αδείας των κρατούντων εν έτει σωτηρίω...(το οποίο δεν αναφέρεται) ωκοδομήθη επί των αυτών του οίκου θεμελίων, ως ήδη φαίνεται, καταβαλόντων τα προς την δαπάνην της οικοδομής των ευσεβών χριστιανών, των εν τη χώρα ταύτη οικούντων. α δ εν τω ναώ τούτω σκεύη οίον ιερά άμφια, οτήριον μετά δισκαρίου, βιβλία και λοιπά πάντα προσεκτήθησαν και αμισθί εχαρίσθησαν υπό του διαληφθέντος ύρ υρίλλου εις ίδιον αυτού μνημόσυνον και των γονέων και των αδελφών». Η ενθύμησις αύτη γεγραμμένη δια υριλλικών καλλιγραμμάτων φαίνεται ότι εγράφη περί τα τέλη του 1824 και αρχάς του 1825, ότε ο λόγιος ύριλλος υπό των επικρατουσών τότε εν τω μοναστηρίω του ρουσού συνθηκών ηναγκάσθη να απέλθη και πάλιν εις την φίλην του ΡΟΛΗΗ Ε ΓΕΝΙΗ ΥΝΕΛΕΥΗ & ΟΗ ΡΩΟΧΡΟΝΙΑΙΗ ΙΑ ο.. του υλλόγου των απανταχού αστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος ημήτριος» καλεί τα μέλη του στην Ετήσια Γενική υνέλευση την 17 η Φεβρουαρίου 2013, ημέρα υριακή και ώρα 09:30 π.μ. στο κτίριο του νευματικού έντρου Ρουμελιωτών Ελλάδος. ησυχίαν του Άθωνα. αρέλειψεν ο Ιερομόναχος ούτος να αναφέρη το έτος της κτίσεως του Ιερού τούτου ναού, αν και ήτο γεγραμμένον εις λιθίνην άνωθεν της κεντρικής εισόδου στήλην μέχρι του έτους 1906, ότε εγένετο κατά εν μέτρον Φωτογραφία του Νικολάου ων. ιάτρα εις ύψος επάυξησις του Ναού και έκτοτε εξηφανίσθη η πλαξ εκείνη, η οποία καθίστα εις υμάς σήμερον γνωστόν το έτος της κτίσεως αυτού. Ανέφερον όμως ανωτέρω ότι ο ναός εκτίσθη κατά το έτος 1795 και τούτο συμπεραίνω εκ του ότι εις την θέσιν του ναού, ως ελέχθη, υπήρχεν η οικία του υρίλλου και ότι εδωρήθη υπ αυτού προς ανέγερσιν του ναού του Αγ. Νικολάου, πράγμα το οποίον προυποθέτει και την κατάλληλον ηλικία του υρίλλου δια να προβή εις δωρεάν της οικίας του. ατά το έτος 1795, ο ύριλλος εικοσαετής τότε εδώρησε την οικίαν του συγκατιθεμένων και των αδελφών του, οι οποίοι είχον εν τω μεταξύ ανεγείρει την υπάρχουσαν και σήμερον οικίαν των Αθανασιαδαίων. Εκτός της μεγάλης ταύτης δωρεάς του ο Ιερομόναχος ούτος συνήργησε εις την ανοικοδόμησην του ναού, αφού εις επιγραφάς εικόνων ονομάζεται τίτωρ. ριν η γίνη η ανοικοδόμησης του ναού εις την απόκρυφον ταύτην τοποθεσίαν εν μέσω πελωρίων δένδρων πρίνου, υπολείμματα των οποίων διετηρήθησαν μέχρι της σήμερον, είχε κτισθή το χολείον του χωρίου εις το προαύλιον του σημερινού ναού περί τα μέσα του ΙΗ αιώνος, ως αναφέρει παράδοσις. ρώτος εν αυτώ διδάξας είναι ο εκ των ραβάρων ελθών πρώτος Ιερεύς του χωρίου Γεώργιος Γεωργόπουλος νυμφευθείς την πρεσβυτέραν ρισεύγενην εις το τότε χωρίον της αστανίας. Εις τούτο το χολείον έμαθε προφανώς τα πρώτα του γράμματα και ο λόγιος ύριλλος «εμβάς εις την αλφάβητον τω 1780, ως ο ίδιος λέγει εις ηλικίαν πέντε ετών». ιετήρησε μέχρι των αρχών του παρόντος αιώνος, οπότε κατεστράφη, το χολείον εκείνο την ονομασίαν του «ρυφό χολειό», ως διηγούνται οι εν αυτώ μαθητεύσαντες σημερινοί γέροντες του χωρίου».

2 ταματήσαμε στα Αραποκέφαλα. Βρισκόμαστε μια ανάσα από την αστανιά και η ομορφιά μας έχει καθηλώσει. Φωτογραφία του Αριστοτέλη Ντέκα Iανουάριος 2013 K Φεβρουάριος 2013 K Άποψη της αστανιάς

3 «τη στέγη του αν βροντούσανε οι χειμώνες κυκλώπειο πάντα κι άτρεμον εφάνη» «Ο ανθισμένος δρόμος» τέφανος άφνης Οικία Ιωάννη Υφαντόπουλου. Ίσως το μοναδικό σπίτι με πέτρινη σκεπή που έχει απομείνει στην αστανιά. Μάρτιος K Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Φωτογραφία του τέφανου Μπώκου Απρίλιος 2013 K

4 εκαετία του 80 πρέπει να είναι, απόγευμα και μάλλον άνοιξη, γιατί τα χωράφια είναι οργωμένα και τα κλήματα μόλις άνοιξαν. Ο Χριστόφορος όπως κάθε μέρα έκανε το δρομολόγιο στο αρ- πενήσι και με την επιστροφή του πήγε στο σπίτι για ξεκούραση. Ήταν μια ακόμα κουραστική ημέρα, είχε κάμποσους επιβάτες και οι παραγγελίες των χωριανών ήταν πολλές. ο λεωφορείο αραγμένο λίγο πριν τα Μπαλαγιανναίικα, ξε- κουράζεται και αυτό. ρέπει να πάρει δυνάμεις, την επομένη αξημέρωτα θα τρέχει και πάλι μέσα στο φαράγγι Φωτογραφία του αναγιώτη Ντούρου Μάιος 2013 K Μερική άποψη της αστανιάς Ιούνιος 2013 K

5 ο ημοτικό χολείο της αστανιάς ο σχολείο λειτουργεί πλέον ως αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων Ιούλιος 2013 K Λαογραφικό Μουσείο αστανιάς Ένα όνειρο ζωής έγινε πραγματικότητα Αύγουστος 2013 K

6 επτέμβριος 2013 K υνοικία «αλιοχώρι». αναγία ρουσιώτισσα Η δική μας αναγία. ο στήριγμά μας σε κάθε δύσκολη στιγμή. Oκτώβριος 2013 K

7 Νοέμβριος 2013 ο παλιό γεφύρι στα «ιπόταμα» Όταν ήταν να ρίξουν το κλειδί, το τελευταίο, εχτυπήσανε το κουδούνι για να σχολάσουνε οι εργάτες. Ήτουνε μεσημέρι. ι αφού χτυπήσαν το κουδούνι, ξεφορτώθηκε το γιοφύρι απ τους μαστόρους και πήγε να δει ο πρωτομάστορας και δυο-τρεις άλλοι, να δούνε κατά πόσο έρχεται εντάξει το κλειδί. αι τότε,., τότε σκώθηκε πάνω το γιοφύρι, δεν ήταν τα καλούπια του καλά, σκώθηκε πάνω, έφυγε το βάρος και τους πήρε όλους μέσα. κοτώθηκε τότε, 1892 ήτανε, ο ολοκύθας, ο πρωτομάστορας, σκοτώθηκε κι ο Ασημάκης απ το ρίκελο. Ίσως κι άλλοι, εργάτες απ το ερμάτι-διηγούνταν ο πατέρας μου και ο παππούς μου Γιάννης Μπαλτάς. Χαντζής στον ρουσό. K Όρος αλιακούδα. Η κορυφή «εραμίδι» στα 1450 m. Να σ αγναντεύω μόνο θέλω μέσα απ το παραθύρι μου και το μυαλό μου να ταξιδεύει. εκέμβριος 2013 K

8 ΕΛΙΑ 8 Ο ΑΑΝΙΩΗ «ι όταν χορεύει η λεβεντιά της ασχαλιάς τη μέρα Βροντοχτυπάει το τύμπανο κι αντιλαλεί η φλογέρα». Γ. ροσίνη οίημα: ατρίδα Οι φωτογραφίες αυτές είναι από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 50, τα τόσο δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια, που κάθε και τις δυο άλλες μέρες το ίδιο σκηνικό επαναλαμβανόταν. Ο αείμνηστος συμπατριώτης μας ώστας Ν. Μπαλτάς στο βιβλίο του «ΑΑΝΕΑ ΕΥΡΥΑΝΙΑ, ΑΘΗΝΑΙ 1966, γράφει σχετικά: ατά τας εορτάς άσχα και Χριστουγέννων έρχονται εις το χωριό και πολλοί ξενιτεμένοι για να δεις χορό που κάνει, και μετά βάζουν τον έτρο που χορεύει με το μέτρο». ύμφωνα με τις αναμνήσεις τις δικές μας και των γερο- ΜΕΡΕ ΛΑΜΡΗ ΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΟΛΑΟ επίσης καστανιώτισσα σύζυγός του Γεωργία, το γένος τυλ. Γεωργοπούλου. την πρώτη φωτογραφία το χορό μονοπωλούν οι Μπαλταί- Αθ. Μπαλτάς και ο αδελφός του άκης Αθ. Μπαλτάς, τελευταίος των ανδρών. Ακολουθεί η Φρόσω Μιλτ. Μπαλτά, ενώ τελευταία με την πλάτη γυρισμέ- χρόνο, αν και ξενιτεύονταν τα καλύτερα παιδιά νέοι και νέες- του χωριού μας, αναζητώντας καλύτερη τύχη, όμως το χαμόγελο, η αισιοδοξία και η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο δεν έλειπε. αι ας ήταν νωπές οι απώλειες της προηγούμενης δεκαετίας από τον πόλεμο του αράντα, την πείνα και τις κα- συγχωριανοί ίνα συνεορτάσωσι και συνδιασκεδάσωσι μετά των οικείων των και συγγενών των. Όλοι απέχουν από κάθε εργασίαν και επιδίδονται εις συνεχή φαγοπότια και διασκεδάσεις. Οι κοπέλες προετοιμάζονται ώστε κατά τας ημέρας ταύτας, να εμφανισθώσιν εις τους χορούς με καινούργια ντότερων, συμπληρώνοντας τα παραπάνω προσθέτουμε πως όλοι θεωρούσαν σημαντικότατη την παρουσία τους τις «χρονιάρες» αυτές μέρες στα γλέντια του χωριού και έρ- οι από τον έρα Μαχαλά, την αστανούλα και τα Χάνια. ρώτοι είναι οι γεροντότεροι. ο χορό σέρνει ο Χριστόφορος Μπαλτάς που είναι πάνω στο «γύρισμα» και γι αυτό φαίνεται νη στο φακό και με το αριστερό χέρι απλωμένο ήταν η Γιαννίτσα Ευθ. Μπαλαγιάννη. τη δεύτερη αυτή φωτογραφία,που ίσως να ανήκει στην ίδια μέρα, στον ίδιο τόπο, με- κουχίες της ατοχής, από την Αντίσταση και την τραγωδία του Εμφυλίου. Είναι κάποιο απόγευμα Λαμπρής, στη 2 η Ανάσταση, όπως λέγεται στα χωριά μας ο Εσπερινός της υριακής του άσχα, η Αγάπη. Μετά την ακολουθία, έξω στο προαύλιο του Αγίου Νικολάου, σύμφωνα και με την προτροπή του Αναστάσιμου ύμνου: «Αναστάσεως ημέρα και λαμπρυνθώμεν τη πανηγύρει και αλλήλους περιπτυξώμεθα», ακολουθούσε χορός όλων των παρευρισκομένων. Αλλά φορέματα και παπούτσια. Ο χορός και κατά τις τρεις ημέρες του άσχα γίνεται μετά την απογευματινή λειτουργία εις το προαύλιον του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Νικολάου. ρώτος σύρει τον χορόν ο ιερεύς του χωρίου με το κατωτέρω «απολυτό» τραγούδι: «ήμερον είν η Λαμπρή και μεγάλη εορτή, σήμερον χορεύουν όλοι ιερείς και Αποστόλοι. ρώτον βάζουν τον Ανδρέα τον μεγάλον ιερέα, ύστερα βάζουν το Γιάννη χονταν ακόμα και από τις πιο μακρινές συνοικίες. ο γλέντι και ο χορός συνεχίζονταν όχι μόνο στα καταστήματα του χωριού αλλά και στα σπίτια, ιδιαίτερα μόνο η πλάτη του. ον κρατά ο Μιλτιάδης Μπαλτάς μόλις φαίνεται το κεφάλι του. Ακολουθεί κάποιος άλλος ηλικιωμένος που δε μπορέσαμε να τρήσαμε πάνω από 140 άτομα. Με λίγη υπομονή και προσοχή αναγνωρίζονται αρκετοί συμπατριώτες μας. ην πρώτη του χορού, μάλλον τη ιαμάντω Ν. των εορταζόντων, παλιότερα με τραγούδια με το στόμα και αργότερα με το γραμμόφωνο που ήταν περιζήτητο!. Ακολούθησαν τα πικ άπ! Αυτή την εικόνα αποδίδουν οι δυο σπάνιες φωτογραφίες που παραθέτουμε. Μας τις παραχώρησαν ευγενικά ο άκης Αθ. Μπαλτάς από τα Χάνια με καστανιώτικη καταγωγή, και η τον αναγνωρίσουμε, ύστερα ο ημητράκης Χριστοφ. Μπαλτάς που φαίνεται να τραγουδά όργανα δεν υπάρχουν- μετά ο Ζαχαρίας τυλ. Μπαλτάς από τα Χάνια με το μαντήλι του χορού στο χέρι, ο ημήτρης αν. Μπαλτάς, πάλι από τα Χάνια, ο ημήτρης Μάνθου σατσαράγκος από την ορτίτσα- πιο πέρα από τα Χάνια, ο Ανδρέας Λωρίδα απαζαχαρία κρατεί ο άνος σιλεμέκης, ενώ μπροστά της αλλά τελευταία είναι η αδελφή της Βασιλική Λωρίδα. Ο παπα-ώστας μόλις έχει βγει από την Εκκλησία και είναι δεξιά από την είσοδο. Αριστερά διακρίνεται η μεγάλη καρυδιά που υπήρχε τότε και που αργότερα ξεράθηκε. Ζ.Ζ.