ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚ ΟΣΗ

Transcript

1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΒΕΡΟΙΑΣ Μελετητική Οµάδα: Μιχάλης Μεταξάς Γιάννης Τόλιας Θόδωρος Τσαµουρτζής Μάιος 2004

2 Το παρόν κείµενο αποτελεί µια συνοπτική έκδοση του ολοκληρωµένου Επιχειρησιακού Σχεδίου για την ηµόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας το οποίο εκπονήθηκε και παραδόθηκε στη ιοίκηση της Βιβλιοθήκης τον Μάιο του II

3 Επιτελική Σύνοψη Η ηµόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας ( ΚΒΒ) ιδρύθηκε το Είναι Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου και υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων. Από το 1976 λειτουργεί ως Κεντρική Βιβλιοθήκη για τον Νοµό Ηµαθίας και εξυπηρετεί εκτός από την πόλη της Βέροιας και όλους τους ήµους του Νοµού αλλά και όµορων Νοµών µε την λειτουργία δύο κινητών βιβλιοθηκών. Από το 1999 στεγάζεται σε νέο ιδιόκτητο κτίριο στο κέντρο της Βέροιας. Απασχολεί 12 άτοµα µόνιµο προσωπικό και συνολικά 23 άτοµα (αποσπασµένους καθηγητές και προσωπικό σε Ευρωπαϊκά Προγράµµατα). Οι παρεχόµενες υπηρεσίες της ΚΒΒ όπως έχουν αναπτυχθεί και εξελιχθεί µέχρι και σήµερα καλύπτουν µεγάλο εύρος του πληθυσµού και αυτό αποτυπώνεται στην εξέλιξη των κυριότερων δεικτών αποτελεσµατικότητας της λειτουργίας της. Ενδεικτικά αναφέρεται πως έχει ενεργά µέλη, δηλαδή το 40% του συνολικού πληθυσµού της Βέροιας και το 11% του Ν. Ηµαθίας αντίστοιχα, ενώ από τα ενεργά µέλη µεγάλο ποσοστό είναι µαθητές της πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης της Ηµαθίας (ποσοστό διείσδυσης 36%). Το 2003 δάνεισε τεκµήρια, ενώ η ηλεκτρονική της ιστοσελίδα δέχθηκε επισκέψεις κατά το ίδιο χρονικό διάστηµα. Αξίζει να σηµειωθεί πως η ΚΒΒ είναι η πρώτη ηµόσια Βιβλιοθήκη στην Ελλάδα που είχε παρουσία στο ιαδίκτυο δηµιουργώντας κόµβο και ιστοσελίδα δυναµικής ενηµέρωσης και ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς το κοινό. Από το 1996 και µέχρι σήµερα η ιοίκηση αντιλήφθηκε την αξία της συµµετοχής σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράµµατα σε ό,τι αφορά στον πειραµατισµό και την µεταφορά τεχνογνωσίας από έµπειρες βιβλιοθήκες του εξωτερικού. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να αναπτύξει την υποδοµή της σε Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, να εκπαιδεύσει το προσωπικό της κυρίως σε τεχνικά αντικείµενα, να εισάγει καινοτόµες (για την Ελλάδα) υπηρεσίες προς όφελος του κοινού της και να αναδείξει το ρόλο µιας βιβλιοθήκης στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η ΚΒΒ πέτυχε εντυπωσιακούς ρυθµούς ανάπτυξης κατά την τελευταία πενταετία βασιζόµενη σε µια πολύ απλή αρχή: αν µια Βιβλιοθήκη που απευθύνεται στο ευρύ κοινό (όπως πρέπει να γίνεται στην περίπτωση των ηµόσιων Βιβλιοθηκών) προµηθεύεται τα κατάλληλα τεκµήρια προς δανεισµό και ανάγνωση, δηµιουργήσει ένα ευχάριστο περιβάλλον και αναπτύξει απλές υπηρεσίες που βοηθούν το κοινό στην εξεύρεση πληροφοριών, τότε το κοινό θα στηρίξει την προσπάθεια αυτή, δηλαδή θα θέλει να επισκέπτεται την Βιβλιοθήκη τακτικά και να χρησιµοποιεί τις υπηρεσίες της. Μετά την επίτευξη των αρχικών στόχων για την πενταετία , η Βιβλιοθήκη αντιλήφθηκε την αναγκαιότητα ταχύτερης προσαρµογής στις νέες συνθήκες που διαµορφώνονται µε τις γρήγορες αλλαγές στα κοινωνικο-οικονοµικά χαρακτηριστικά του περιβάλλοντός της και την συνεχή διείσδυση των νέων τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, τόσο σε επίπεδο προσφοράς υπηρεσιών όσο και ζήτησης από πλευράς κοινού. Το βασικό ερέθισµα αυτή τη φορά III

4 µπορεί να συνοψιστεί στην εξής φράση: «Πως µπορεί η Βιβλιοθήκη να αποτελεί σοβαρή επιλογή για τον διαθέσιµο ελεύθερο χρόνο του κάθε πολίτη, ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες του για γνώση, πληροφόρηση, δηµιουργική απασχόληση και ψυχαγωγία;» Για το σκοπό αυτό αποφασίστηκε να εκπονηθεί ένα Επιχειρησιακό Σχέδιο µε άµεσο στόχο την καταγραφή του πλάνου ενεργειών µε την εκτέλεση των οποίων η Βιβλιοθήκη να επιτύχει τους στόχους της και έµµεσο στόχο την εµπλοκή της διοίκησης και των στελεχών της ΚΒΒ στις διαδικασίες ανάλυσης και τη στενή παρακολούθηση της µεθοδολογίας ανάπτυξης του Σχεδίου, ώστε να αποτελέσει «εργαλείο» διοίκησης και ανάπτυξης στο άµεσο µέλλον. Η µεθοδολογία εκπόνησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου της ΚΒΒ για την τριετία περιλαµβάνει τα κλασικά βήµατα ανάπτυξης στρατηγικού σχεδιασµού, δηλαδή το συνδυασµό δεδοµένων από την ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης του εσωτερικού περιβάλλοντος του οργανισµού µε τα κύρια στοιχεία του εξωτερικού και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος (αγορά), τους βασικούς στρατηγικούς άξονες και στόχους που προκύπτουν και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της η Βιβλιοθήκη, την ανάπτυξη ρεαλιστικών σχεδίων δράσης για την επίτευξη των στόχων, την χρονική αλληλουχία εκτέλεσης και τέλος την ανάλυση των οικονοµικών δεδοµένων που συνδέονται µε το Σχέδιο και την εξέταση της βιωσιµότητάς του. Η φιλοσοφία ανάπτυξης των στρατηγικών αξόνων και στόχων όπως προέκυψε από την µεθοδολογία, έρχεται σε πλήρη συµφωνία µε το Ολοκληρωµένο Σχέδιο ράσης για την Ηλεκτρονική Ευρώπη (e-europe 2005) και την µελέτη της ΕΕ «The DigiCULT Report», που επιχειρεί να προτείνει τον τρόπο µε τον οποίο οι Ευρωπαϊκοί πολιτιστικοί παράγοντες θα πρέπει να προετοιµαστούν για τις αναπόφευκτες αλλαγές οι οποίες θα συντελεστούν στα επόµενα 5 χρόνια και θα επηρεάσουν άµεσα τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των πολιτιστικών ιδρυµάτων (στα οποία περιλαµβάνονται και οι Βιβλιοθήκες). Το Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΚΒΒ στην τελική του µορφή στηρίζεται σε τέσσερις στρατηγικούς άξονες και 45 ενδεικτικές ενέργειες υλοποίησης και καλύπτει χρονικό ορίζοντα από το β εξάµηνο του 2004 ως το τέλος του α εξαµήνου του Ο προϋπολογισµός του Σχεδίου ανέρχεται περίπου σε , τµήµα του οποίου θα καλυφθεί µε αύξηση των εσόδων της Βιβλιοθήκης από παροχή υπηρεσιών και τµήµα από άλλες πηγές χρηµατοδότησης. Πεποίθηση της οµάδας εργασίας είναι ότι το παρόν Σχέδιο και κυρίως η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε, µπορεί να αποτελέσει «πιλότο» για άλλες ηµόσιες Βιβλιοθήκες ώστε να αναπτύξουν ένα µοντέλο βιώσιµης ανάπτυξης. Οι βιβλιοθήκες µπορούν και πρέπει να αποκτήσουν το ρόλο τους στα πλαίσια της Κοινωνίας της Πληροφορίας, δίνοντας έµφαση στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των πολιτών και παρέχοντας καινοτόµες υπηρεσίες που θα υποστηρίζουν την ανάπτυξη της δηµιουργικής έκφρασης του κοινού και την άνοδο της ποιότητας ζωής των πολιτών. IV

5 Περιεχόµενα Κεφάλαιο 1: Υπάρχουσα κατάσταση... 1 Εισαγωγικά για την ΚΒΒ... 1 Υπάρχουσα υποδοµή... 2 Παρεχόµενες Υπηρεσίες... 3 Οργανωτική οµή Λειτουργία της ΚΒΒ... 6 Ιστορικά δεδοµένα κινήσεων της ΚΒΒ... 7 Συµµετοχή της ΚΒΒ σε Ερευνητικά Προγράµµατα... 9 Οικονοµικά στοιχεία περιόδου Κεφάλαιο 2: Ανάλυση εξωτερικού περιβάλλοντος Εξωτερικό Περιβάλλον Ανταγωνιστικό περιβάλλον Κεφάλαιο 3: Στρατηγική Ανάλυση Γενικά Σχέδιο Στρατηγικής της ΚΒΒ Κεφάλαιο 4: Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία Άξονας Α Άξονας Β Άξονας Γ Άξονας Κύρια Χρηµατοοικονοµικά Στοιχεία V

6 Κεφάλαιο 1: Υπάρχουσα κατάσταση Ανάλυση υποδοµών και προσφερόµενων υπηρεσιών Εισαγωγικά για την ΚΒΒ Η ηµόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας είναι µία από τις σηµαντικότερες εκπροσώπους του συνόλου των ηµόσιων Βιβλιοθηκών στην Ελλάδα. Στεγάζεται από το 1999 στο ιδιόκτητο κτίριο της οδού Έλλης 8 στο κέντρο της Βέροιας και απασχολεί 23 άτοµα προσωπικό. Η Βιβλιοθήκη έχει χαρακτηριστεί «Κεντρική» διότι εξυπηρετεί µε τις κινητές της µονάδες την περιοχή του Ν. Ηµαθίας και άλλους τέσσερεις γειτονικούς Νοµούς. Η ΚΒΒ περιλαµβάνει: 1. Τις κεντρικές εγκαταστάσεις στο κτίριο της οδού Έλλης 8 2. Το Παράρτηµα το οποίο λειτουργεί ως δανειστική βιβλιοθήκη στο σχολικό συγκρότηµα των 7 ου -11 ου ηµοτικών Σχολείων Βέροιας και εξυπηρετεί τους µαθητές των σχολείων αλλά και τους κατοίκους της γύρω περιοχής 3. ύο κινητές µονάδες πλήρως εξοπλισµένες, οι οποίες εξυπηρετούν τις ανάγκες της µαθητικής κοινότητας του Ν. Ηµαθίας αλλά και των αγροτικών περιοχών που γειτνιάζουν µε την Ηµαθία (Πέλλα, Κιλκίς, Πιερία, Θεσσαλονίκη). Οι συλλογές της Βιβλιοθήκης περιλαµβάνουν περίπου τεκµήρια, εκ των οποίων η πλειοψηφία βιβλία, αλλά και περιοδικά, εφηµερίδες, βιντεοταινίες, κλπ. Τα αποτελέσµατα από την µέχρι σήµερα παρουσία της ΚΒΒ στα κοινά της Ηµαθίας και όχι µόνον, όπως ο δανεισµός τεκµηρίων το 2003, τα ενεργά µέλη, οι επισκέψεις στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης το 2003, η συµµετοχή της σε σειρά αξιόλογων Ερευνητικών Προγραµµάτων από το 1990 µέχρι σήµερα, έχουν κατατάξει την Βιβλιοθήκη ως τον πιο δραστήριο πόλο διάχυσης της γνώσης και συγκέντρωσης του δυναµικού της πόλης και σε µία από τις πιο σηµαντικές βιβλιοθήκες της χώρας µας. 1

7 Κτιριακή υποδοµή Υπάρχουσα υποδοµή Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται από το 1999 η ΚΒΒ περιλαµβάνει τέσσερις ανεξάρτητες χωρικές ενότητες, η καθεµιά από τις οποίες εξυπηρετεί επιµέρους ανάγκες του κοινού της Βιβλιοθήκης. Πλέον αυτών των χώρων περιλαµβάνει και δύο υπόγεια στα οποία όµως δεν έχει πρόσβαση το κοινό. Αναλυτικότερα οι επιµέρους χώροι έχουν ως εξής. Το Ισόγειο αποτελεί την κυρίως είσοδο της Βιβλιοθήκης στο κοινό. Στο κέντρο του χώρου ξεχωρίζει ο χώρος υποδοχής όπου εκτελούνται οι διαδικασίες της εγγραφής, του δανεισµού και της επιστροφής των τεκµηρίων καθώς και της παροχής πληροφοριών για την έρευνα των βιβλίων. Ο χώρος του Ισογείου απευθύνεται κυρίως στους αναγνώστες της λογοτεχνίας, της βιογραφίας καθώς και στα παιδιά και τους εφήβους, µε ειδικά διαµορφωµένο χώρο για τις ηλικίες αυτές. Επίσης εδώ υπάρχει η συλλογή µε τα video, DVDs. Στον ηµιόροφο, το βάρος έχει δοθεί στην συλλογή και την ανάγνωση του ελληνικού και ξένου περιοδικού Τύπου καθώς και του ηµερήσιου τοπικού τύπου και επιλογής από τον εθνικό. Το κοινό µπορεί να δανεισθεί υλικό, εκτός από τα τρέχοντα τεύχη των περιοδικών και των εφηµερίδων τα οποία µπορεί να µελετηθούν επιτόπου. Στον 1 ο Όροφο της ΚΒΒ βρίσκονται οι συλλογές που καλύπτουν τις επιστηµονικές θεµατικές ενότητες (Θετικές, Θεωρητικές Επιστήµες, Πληροφοριακό υλικό κλπ), το Κέντρο Πληροφόρησης, ο χώρος της Τεχνολογίας µε 8 υπολογιστές που προσφέρουν πρόσβαση στο ιαδίκτυο και το αναγνωστήριο. Στον 2 ο Όροφο της ΚΒΒ στεγάζονται οι ιοικητικές υπηρεσίες της Βιβλιοθήκης. Επίσης εδώ βρίσκεται η αίθουσα εκδηλώσεων η οποία διαθέτει πλήρη εξοπλισµό για την διοργάνωση κλειστών εκδηλώσεων και οµιλιών. Υποδοµή Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Η ΚΒΒ από την αρχή της λειτουργίας της έδωσε ιδιαίτερο βάρος στις υποδοµές Τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ) στις οποίες επένδυσε είτε από κονδύλια του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων είτε από τη συµµετοχή της σε χρηµατοδοτούµενα Ευρωπαϊκά Προγράµµατα. Η υπάρχουσα υποδοµή ΤΠΕ στην Βιβλιοθήκη αξιοποιείται σε δύο κυρίως επίπεδα: Στο επίπεδο της βασικής λειτουργίας των διαχειριστικών εφαρµογών (back office), όπως για παράδειγµα της καταλογογράφησης της ταξινόµησης και της διαχείρισης της βάσης δεδοµένων των τηρούµενων τεκµηρίων. Στο επίπεδο της παροχής υπηρεσιών προς το κοινό, όπως για παράδειγµα τη διαχείριση στοιχείων χρηστών, την αναζήτηση, το δανεισµό και την επιστροφή των τεκµηρίων, την παροχή υπηρεσιών Internet προς τους χρήστες, την παροχή πληροφοριών µέσω της ιστοσελίδας της ΚΒΒ και την πρόσβαση σε ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης. 2

8 Παρεχόµενες Υπηρεσίες Η ΚΒΒ παρέχει πρακτικά όλες τις υπηρεσίες που µπορεί να παρέχει µια Ελληνική ηµόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη σύµφωνα µε τον Κανονισµό Λειτουργίας των ηµοσίων Βιβλιοθηκών (ΦΕΚ 1173/ ). Πιο αναλυτικά οι παρεχόµενες υπηρεσίες της ΚΒΒ είναι οι ακόλουθες: ανειστικές υπηρεσίες Η Βιβλιοθήκη δανείζει τεκµήρια από τις συλλογές της σε όσους πολίτες διαθέτουν κάρτα µέλους. Κάθε πολίτης του Ν. Ηµαθίας µπορεί να γίνει µέλος δωρεάν. Τα τεκµήρια που βρίσκονται στη διάθεση του κοινού προς δανεισµό περιλαµβάνουν µια µεγάλη γκάµα από βιβλία (περίπου τόµους) τα οποία καλύπτουν πολλές θεµατικές ενότητες που ενδιαφέρουν τους αναγνώστες όπως εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές, ενηµερωτικές, επιστηµονικές κ.ά. Άλλες κατηγορίες τεκµηρίων που δανείζονται περιλαµβάνουν περιοδικά, βιντεοταινίες και DVDs. Το υλικό που δεν δανείζεται περιλαµβάνει σπάνια βιβλία, χάρτες, πληροφοριακά βιβλία, εφηµερίδες και πρόσφατα τεύχη περιοδικών. Οι αναγνώστες έχουν στη διάθεσή τους το αναγνωστήριο για να διαβάσουν και να φωτοτυπήσουν κάποιες σελίδες από τα συγκεκριµένα τεκµήρια που δεν δανείζονται. Παιδικό Εφηβικό Τµήµα Υπηρεσίες αναγνωστηρίου Υπηρεσίες φωτοτύπησης Γωνιά Τεχνολογίας Internet Ειδική µνεία πρέπει να γίνει για την λειτουργία του παιδικού-εφηβικού τµήµατος που λειτουργεί στην Βιβλιοθήκη. Σύµφωνα µε τα στοιχεία των εγγεγραµµένων µελών, το 44% περίπου των ενεργών µελών της Βιβλιοθήκης καλύπτει το χώρο της πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Σαν αποτέλεσµα µεγάλο βάρος έχει δοθεί στο τµήµα το οποίο είναι κατάλληλα διαµορφωµένο ώστε να καλύπτει τις ανάγκες των παιδιών τόσο σε εκπαιδευτικές συλλογές όσο και σε ψυχαγωγικές. Η λειτουργία του τµήµατος αποτελεί κύριο στόχο της ΚΒΒ καθώς µε αυτόν τον τρόπο προετοιµάζεται η δεξαµενή των µελλοντικών αναγνωστών. Η βιβλιοθήκη διαθέτει χώρους ανάγνωσης, στο Ισόγειο, τον Ηµιόροφο και στον 1 ο όροφο που καλύπτουν τις ανάγκες όλου του αναγνωστικού κοινού. Στο Ισόγειο διαβάζουν αποκλειστικά παιδιά µικρότερων ηλικιών, στον Ηµιόροφο οι αναγνώστες περιοδικών και εφηµερίδων και στον 1 ο όροφο οι αναγνώστες των επιστηµονικών τεκµηρίων καθώς και οι µαθητές-σπουδαστές που προετοιµάζουν κάποια εργασία. Ας σηµειωθεί ότι κλειστό αναγνωστήριο υπάρχει µόνο στον 1 ο όροφο. Οι χώροι ανάγνωσης είναι διαθέσιµοι στο κοινό είτε αυτό κάνει χρήση του υλικού της Βιβλιοθήκης είτε δικού του υλικού. Το υλικό της Βιβλιοθήκης µπορεί να φωτοτυπηθεί εκτός από το σπάνιο, το πολύτιµο και εκείνο του οποίου η φωτοτύπηση µπορεί να προκαλέσει τη φθορά του. Στον 1 ο όροφο λειτουργεί η Γωνιά Τεχνολογίας - Internet µε τοπικό δίκτυο 8 υπολογιστών και περιφερειακών (ασπρόµαυρο και έγχρωµο εκτυπωτή). Οι χρήστες µπορούν να χρησιµοποιήσουν τις εγκατεστηµένες εφαρµογές στο δίκτυο καθώς και να έχουν πρόσβαση στη βάση δεδοµένων του υλικού της Βιβλιοθήκης (για παράδειγµα για βιβλιογραφική έρευνα). Η Βιβλιοθήκη θέλοντας να τονίσει τον εκπαιδευτικό της χαρακτήρα προς τις νέες τεχνολογίες, δίνει πρόσβαση στο Internet µε πολύ ικανοποιητικές ταχύτητες στους 3

9 χρήστες του δικτύου. Η πρόσβαση είναι ανοικτή σε όλους µε χρονοχρέωση (όπως και στην απλή χρήση). Αυτοί που διαθέτουν κάρτα ανεργίας από τον ΟΑΕ ή πάσο πολυτέκνων, έχουν δωρεάν δικαίωµα πρόσβασης στο ίκτυο (και στο Internet αντίστοιχα) µέχρι και 60 λεπτά ηµερησίως. Κέντρο Πληροφόρησης Η Βιβλιοθήκη προσπαθεί να ανταποκρίνεται στις πληροφοριακές ανάγκες του κοινού, αξιοποιώντας τις συλλογές της, την πρόσβαση σε συλλογές άλλων Βιβλιοθηκών, τις συνδροµές της σε επιστηµονικά αλλά και γενικού ενδιαφέροντος περιοδικά και στον Ενιαίο Κατάλογο. Στον 1 ο όροφο λειτουργεί το Κέντρο Πληροφόρησης στο οποίο το κοινό που επισκέπτεται την βιβλιοθήκη µπορεί µεταξύ των άλλων: Να λάβει βοήθεια στην έρευνα που κάνει και αφορά τα βιβλία του 1 ου ορόφου (κυρίως επιστηµονικές συλλογές) Να βοηθηθεί στην χρήση του δικτύου των υπολογιστών και στην πλοήγηση στο διαδίκτυο αν δεν είναι έµπειρος χρήστης Να αναζητήσει από το Internet και να εκτυπώσει οποιοδήποτε ΦΕΚ από το site του Εθνικού Τυπογραφείου. Να βοηθηθεί στην αναζήτηση πληροφοριών κυρίως σε δωρεάν βάσης δεδοµένων ή περιοδικά στα οποία το προσωπικό της Βιβλιοθήκης έχει ευχέρεια έρευνας. Γενικότερα να υποστηριχθεί στην αναζήτηση πληροφοριών από το προσωπικό του Κέντρου Πληροφόρησης. Το κοινό που κυρίως κάνει χρήση των υπηρεσιών του Κέντρου είναι µαθητές και σπουδαστές που ζητούν πληροφορίες χρήσιµες για την εκπόνηση εργασιών και γενικότερα αναγκών του σχολείου. Όµως δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η ολοένα και αυξανόµενη προσέλευση και άλλων οµάδων που ζητάει πληροφορίες για διάφορα θέµατα. Εκπαιδευτικά Προγράµµατα Η Βιβλιοθήκη σε συνεργασία κυρίως µε την Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση δραστηριοποιείται στην διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραµµάτων για παιδιά του ηµοτικού. Τα προγράµµατα αυτά διεξάγονται κυρίως τα πρωινά του Σαββάτου και συµβάλλουν αποφασιστικά στην εξοικείωση των παιδιών µε το χώρο της Βιβλιοθήκης και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Ιστοσελίδα της ΚΒΒ Η Βιβλιοθήκη ανέπτυξε από νωρίς (1997) την ιστοσελίδα της, ώστε να δίνει τη δυνατότητα αποµακρυσµένης πρόσβασης στο κοινό που δεν ήταν σε θέση να επισκέπτεται συχνά τις εγκαταστάσεις της. 4

10 Εικόνα 1: Αρχική Σελίδα του κόµβου της ΚΒΒ Η σελίδα είναι σχεδιασµένη µε τέτοιο τρόπο ώστε να δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να εκτελέσει αρκετές ενδιαφέρουσες εργασίες. 1. Κατ αρχήν εξυπηρετεί πληροφοριακές ανάγκες για γενικού και τοπικού ενδιαφέροντος θέµατα, όπως µηχανές αναζήτησης, ταξίδια, κλπ. 2. Σε δεύτερο επίπεδο παρέχει πληροφόρηση αλλά και πρόσβαση µε links σε άλλες σελίδες οργανισµών και επιχειρήσεων της περιοχής. 3. ίνει πρόσβαση στην βάση δεδοµένων των συλλογών της ΚΒΒ. Ο χρήστης µε την κατάλληλη πλοήγηση µπορεί να αναζητήσει τα τεκµήρια που τον ενδιαφέρουν χρησιµοποιώντας διάφορα κριτήρια αναζήτησης (συγγραφέα, τίτλο, ISBN, κλπ). Το αποτέλεσµα της αναζήτησης φέρνει στην οθόνη του υπολογιστή όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για το τεκµήριο που ζητήθηκε, τη διαθεσιµότητά του και επιπλέον δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να υποβάλλει αίτηση ηλεκτρονικά για την κράτηση του τεκµηρίου. Στο πλαίσιο του Προγράµµατος «ικτυακοί Τόποι», το οποίο επιχορηγεί το ΕΠ ΚτΠ προετοιµάζεται πλέον η ανάπτυξη της ιστοσελίδας της Βιβλιοθήκης µε σύγχρονα εργαλεία (Content Management Tools) έτσι ώστε να διασφαλίζεται η 5

11 συνεχής ροή πληροφοριών µέσα από την ιστοσελίδα και ή εύκολη ενηµέρωσή τους. Η πρώτη έκδοση της ιστοσελίδας φαίνεται στην Εικόνα 2. Εικόνα 2: Αρχική σελίδα του portal «ικτυακοί τόποι» Πολιτιστικές δραστηριότητες Η Βιβλιοθήκη παράλληλα µε τις κύριες δραστηριότητές της συµµετέχει ενεργά στην πολιτιστική ζωή του Νοµού, µε γνώµονα τη διαχείριση της γνώσης και την προώθηση της ανάγνωσης βιβλίων. Στα πλαίσια αυτά διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις στις εγκαταστάσεις της προς το ευρύ κοινό ή πιο εξειδικευµένα τµήµατα των πολιτών. Επίσης η Βιβλιοθήκη συµµετέχει σε εκδηλώσεις Τρίτων είτε στο ήµο Βέροιας είτε σε άλλους ήµους. Τέλος η ΚΒΒ ενοικιάζει την αίθουσα εκδηλώσεων που διαθέτει σε Τρίτους παρέχοντας φιλοξενία σε εκδηλώσεις που προάγουν πολιτιστικά θέµατα. Οργανωτική οµή Λειτουργία της ΚΒΒ ιοίκηση - Στελέχωση Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης περιλαµβάνει το µόνιµο προσωπικό, τους αποσπασµένους (κυρίως εκπαιδευτικούς) που εργάζονται παροδικά για ορισµένο χρονικό διάστηµα (εξάµηνο ή έτος) και ανανεώνονται, το προσωπικό ορισµένου χρόνου και το έκτακτο προσωπικό (µε σύµβαση παροχής υπηρεσιών και από Προγράµµατα του ΟΑΕ ). 6

12 Πίνακας 1: Εξέλιξη αριθµού προσωπικού ΚΒΒ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Μόνιµοι Αποσπασµένοι Αορίστου χρόνου Έκτακτο προσωπικό ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Το σύνολο του προσωπικού είναι µεγαλύτερο από ότι προβλέπεται στον Ν και καλύπτεται µε τους αποσπασµένους εκπαιδευτικούς και το προσωπικό ορισµένου χρόνου που τα έξοδά του καλύπτονται από τον προϋπολογισµό της Βιβλιοθήκης (κυρίως από τη συµµετοχή της σε Ευρωπαϊκά Προγράµµατα). Σε ό,τι αφορά την κατανοµή του προσωπικού σε ειδικότητες ισχύουν τα εξής: Στους µόνιµους περιλαµβάνονται εκτός του ιευθυντή, 6 βιβλιοθηκονόµοι, 3 ταξινόµοι, ένας πτυχιούχος Λογιστικής, 2 οδηγοί και ένας κλητήρας. Οι αποσπασµένοι είναι όλοι εκπαιδευτικοί (δάσκαλοι και καθηγητές) Το προσωπικό ορισµένου χρόνου περιλαµβάνει 3 βιβλιοθηκονόµους και τέλος απασχολείται ως έκτακτο προσωπικό ο υπεύθυνος Πληροφοριακών Συστηµάτων της Βιβλιοθήκης. Ιστορικά δεδοµένα κινήσεων της ΚΒΒ Η εγκατεστηµένη πληροφοριακή υποδοµή στις διαδικασίες εγγραφής, δανεισµού, πληρωµών και επισκέψεων στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης δίνει την δυνατότητα για καταγραφή και επεξεργασία αξιόπιστων ιστορικών δεδοµένων των κυριότερων κινήσεων (transactions) της ΚΒΒ κατά την τελευταία τριετία. Πλήθος και κατηγοριοποίηση µελών Το πρώτο στοιχείο που ενδιαφέρει είναι το πλήθος των ενεργών µελών, δηλαδή όλων όσων έχουν κάρτα µέλους. Σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία, το πλήθος των ενεργών µελών το 2003 ανέρχεται σε Το πρώτο συµπέρασµα που προκύπτει είναι πως σε απόλυτα νούµερα η διείσδυση των υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης στον συνολικό πληθυσµό είναι αξιοσηµείωτη και κυµαίνεται σε ποσοστό 40% ως προς το συνολικό πληθυσµό του ήµου Βεροίας και 11% του Ν. Ηµαθίας αντίστοιχα. Για δε τον αριθµό των µαθητών Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας εκπαίδευσης στον Νοµό (σύµφωνα µε στοιχεία του 2000) το ποσοστό διείσδυσης ανέρχεται σε 36%. Ιστορικά στοιχεία δανειστικών υπηρεσιών Οι δανειστικές υπηρεσίες παραµένουν η κυριότερη κατηγορία παρεχόµενων υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης, όπως φαίνεται από την εξέλιξη των δανεισµών των τεκµηρίων από τις συλλογές της Βιβλιοθήκης (Πίνακας 2). 7

13 Πίνακας 2: Εξέλιξη ρυθµού δανεισµού τεκµηρίων ΜΟΝΑ Α Κεντρικά Κινητή Κινητή Παράρτηµα ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: Στατιστικά στοιχεία Πληροφοριακού Συστήµατος ΚΒΒ Μετά την εκτίναξη του δανεισµού τεκµηρίων το 2000, η οποία οφείλεται κατά πολύ µεγάλο ποσοστό στη µεταφορά της Βιβλιοθήκης στο νέο κτίριο, µεσολαβούν τρία χρόνια στα οποία η µεταβολή παρουσιάζει οµαλότερη εξέλιξη. Επισκεψιµότητα Ιστοσελίδας Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δεδοµένα επισκεψιµότητας της ιστοσελίδας της Βιβλιοθήκης, γιατί µπορούν να δείξουν το κατά πόσο παρουσιάζει έλξη προς τους χρήστες του Internet της περιοχής (και όχι µόνον) και κατά πόσον επίσης θα άξιζε τον κόπο να εµπλουτιστεί το περιεχόµενό της και οι παρεχόµενες υπηρεσίες της ΚΒΒ µέσω του διαδικτύου. Πίνακας 3: Επισκεψιµότητα Ιστοσελίδας ΕΤΟΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΑΥΞΗΣΗ % % % Πηγή: Στατιστικά στοιχεία Πληροφοριακού Συστήµατος ΚΒΒ Στον Πίνακα, παρατηρείται µια σηµαντική αύξηση της επισκεψιµότητας του δικτυακού τόπου της Βιβλιοθήκης η οποία µπορεί να συσχετισθεί µε τους παρακάτω παράγοντες: Τον σταδιακό εµπλουτισµό της σελίδας µε νέες δυνατότητες και πληροφοριακές ενότητες, στοιχείο που κρατά το ενδιαφέρον των επισκεπτών σε υψηλό επίπεδο και τους «προσκαλεί» να επισκεφθούν την σελίδα ξανά. Την ενσωµάτωση της on-line δυνατότητας αναζήτησης και διαχείρισης των βασικών σταδίων δανεισµού των τεκµηρίων. 1 Αφορά επισκέψεις από τον Ιούνιο µέχρι το εκέµβριο του

14 Τον µεγάλο ρυθµό διείσδυσης του Internet στα ελληνικά σπίτια την τριετία και την µεγαλύτερη εξοικείωση των χρηστών µε την πλοήγηση στο διαδίκτυο. Υπηρεσίες Κέντρου Πληροφόρησης Το είδος και η φύση των υπηρεσιών που παρέχονται στο Κέντρο Πληροφόρησης είναι τέτοιο που δεν επέτρεψε στην τήρηση στατιστικών στοιχείων µε την ακρίβεια που τηρούνται για παράδειγµα στις υπηρεσίες δανεισµού. Ένα στοιχείο που µπορεί να δώσει µια ένδειξη της κίνησης στο Κέντρο Πληροφόρησης, είναι οι εισπράξεις που προέρχονται από τις φωτοτυπήσεις και τη χρήση του δικτύου των υπολογιστών και του Internet. Πίνακας 4: Εισπράξεις από τη χρήση των υπηρεσιών του Κέντρου Πληροφόρησης ΕΤΟΣ ΕΣΟ Α ΑΥΞΗΣΗ % % % Πηγή: Στατιστικά στοιχεία Πληροφοριακού Συστήµατος ΚΒΒ Σύµφωνα µε τον Πίνακα, παρουσιάζουν σταθερή αύξηση, η οποία µπορεί να συσχετιστεί µε την γενικότερη αύξηση της ζήτησης των υπηρεσιών που παρέχονται στο Κέντρο Πληροφόρησης. Συµµετοχή της ΚΒΒ σε Ερευνητικά Προγράµµατα Η Βιβλιοθήκη έχει την δυνατότητα σύµφωνα µε το Ν. 3149/2003 να συµµετέχει σε Προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και Εθνικά Προγράµµατα και να τυγχάνει της αντίστοιχης χρηµατοδότησης που προβλέπεται από το κάθε Πρόγραµµα. Η ΚΒΒ από πολύ νωρίς και παρά την απόστασή της από το Κέντρο, ενεργοποιήθηκε προς την κατεύθυνση αυτή µε κύριους στόχους: Την µεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας που εξασφαλίζει η συµµετοχή σε Προγράµµατα µε εταίρους από άλλες χώρες. Την ενίσχυση των υλικών (εξοπλισµός) και των άυλων πόρων (προσωπικό) της Βιβλιοθήκης αξιοποιώντας τη χρηµατοδότηση από τα Προγράµµατα αυτά. Την εισαγωγή νέων καινοτοµικών υπηρεσιών προς όφελος του κοινού της Βιβλιοθήκης. 2 Αφορά εισπράξεις από τον Ιούνιο µέχρι το εκέµβριο του Πρόβλεψη για το

15 Την προώθηση του ονόµατος και τη δηµιουργία της σχετικής φήµης για τις δραστηριότητες της Βιβλιοθήκης. Την ανάπτυξη επιπλέον δεξιοτήτων από µέρους του προσωπικού χάρη στην τακτική απασχόλησή τους σε Προγράµµατα µε αναπτυξιακό χαρακτήρα. Τα Προγράµµατα στα οποία συµµετείχε (και συµµετέχει) η ΚΒΒ είναι τα ακόλουθα: 1. MOBILE ( ) 2. PUBLIC LIBRARIES DEVELOPMENT PROJECT ( ) 3. PUBLICA ( ) 4. ISTAR ( ) 5. PULMAN & PULMAN XT ( ) 6. CALIMERA ( ) 7. ΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ( ) Οικονοµικά στοιχεία περιόδου Τα έσοδα της Βιβλιοθήκης προέρχονται από τρεις διαφορετικές πηγές: 1. Τον τακτικό προϋπολογισµό του Υπουργείου Παιδείας που περιλαµβάνει τα έσοδα από επιχορηγήσεις για δαπάνες λειτουργίας και επιχορηγήσεις από ΝΠ και ΝΠΙ. 2. Τις χρηµατοδοτήσεις από τη συµµετοχή της Βιβλιοθήκης σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράµµατα. 3. Τις παρεχόµενες υπηρεσίες προς το κοινό που δίνονται µε χρέωση (φωτοτυπήσεις, χρήση δικτύου και Internet, εκτυπώσεις, πρόστιµα καθυστέρησης επιστροφής τεκµηρίων). Η εξέλιξη των εσόδων της Βιβλιοθήκης για την τριετία φαίνεται στον Πίνακα που ακολουθεί. 10

16 Πίνακας 5: Εξέλιξη εσόδων ΚΒΒ ΠΗΓΗ ΕΣΟ ΩΝ ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΣΟ Α ΑΠΌ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟ ΩΝ Το µεγαλύτερο µέρος των εσόδων της Βιβλιοθήκης προέρχεται εκτός Τακτικού Προϋπολογισµού. Το στοιχείο αυτό φανερώνει την µεγάλη κινητικότητα της ιοίκησης στην αναζήτηση πρόσθετων πηγών χρηµατοδότησης, αλλά ταυτόχρονα δείχνει ένα µεγάλο σχετικά βαθµό ρίσκου στην πιθανότητα µείωσης ή και εξάλειψης παρόµοιων δραστηριοτήτων στο µέλλον. Η Βιβλιοθήκη ως ΝΠ λειτουργεί µε ισοσκελισµένο ή ελαφρώς πλεονασµατικό προϋπολογισµό. Από πλευράς εξόδων, η µισθοδοσία αποτελεί την µεγαλύτερη κατηγορία εξόδων για την Βιβλιοθήκη (36,71% µ.ό. στην τετραετία), ενώ η δαπάνη για αγορά βιβλίων ακολουθεί (20,47% µ.ό. στην τριετία). Τα λοιπά έξοδα και τα πάγια λειτουργικά κατέχουν το 22,94% κατά µέσο όρο στο σύνολο. 11

17 Κεφάλαιο 2: Ανάλυση εξωτερικού περιβάλλοντος Παράγοντες του εξωτερικού και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος που επηρεάζουν την Βιβλιοθήκη Εξωτερικό Περιβάλλον Κοινωνικό περιβάλλον Με την εξέταση του κοινωνικού περιβάλλοντος επιχειρείται να αναλυθούν τα κυριότερα χαρακτηριστικά του που επηρεάζουν την λειτουργία της Βιβλιοθήκης. Η εξέταση του κοινωνικού περιβάλλοντος στηρίζεται στην «ανάγνωση» των κυριότερων δηµογραφικών στοιχείων. Τα δηµογραφικά στοιχεία που ενδιαφέρουν αφορούν το Νοµό Ηµαθίας αφού η δραστηριότητα της Βιβλιοθήκης καλύπτει γεωγραφικά ολόκληρο το Νοµό. Με βάση στοιχεία από το ενώ ο πληθυσµός του Νοµού Ηµαθίας αυξήθηκε µε ρυθµό 3%, ο αντίστοιχος πληθυσµός του ήµου Βέροιας παρουσίασε αύξηση κατά 11%, στοιχείο που φανερώνει την µετακίνηση πληθυσµού προς την πρωτεύουσα. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι µόνον 3 δήµοι παρουσιάζουν θετικό πρόσηµο στη µεταβολή του πληθυσµού, ενώ οι υπόλοιποι φαίνεται να συρρικνώνονται (πάντα σε ό,τι αφορά τον πληθυσµό). Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία του µαθητικού πληθυσµού της περιοχής αφού αποτελεί το κύριο κοινό στο οποίο απευθύνεται µέχρι και σήµερα η ΚΒΒ. Με βάση τα στοιχεία από την ίδια πηγή, για το χρονικό διάστηµα παρατηρούνται τα εξής: Ο πληθυσµός της α βάθµιας εκπαίδευσης µειώνεται κατά 3,28% σε σχέση µε το έτος αναφοράς. Η µείωση του πληθυσµού των γυµνασίων παρουσιάζεται ακόµη πιο δυσµενής και ανέρχεται σε 12,92% ακολουθώντας µε την λογική διαφορά φάσης τη µείωση των µαθητών στα δηµοτικά σχολεία. Αντίθετα ο πληθυσµός των λυκείων αυξάνεται µε ρυθµό 9,61%, στοιχείο που µπορεί να εξηγηθεί µόνον εάν οι επιπλέον µαθητές προέρχονται από οικονοµικούς µετανάστες. Οι µεταβολές στους µέσους όρους ανά 1000 κατοίκους συµβαδίζουν µε τα παραπάνω στοιχεία και κυµαίνονται σε µείωση 6,25% για τους µαθητές δηµοτικού και 5,41% µείωση για τους µαθητές γυµνασίων και λυκείων. 12

18 Τεχνολογικό περιβάλλον Η εξέταση του Τεχνολογικού Περιβάλλοντος αποσκοπεί στην επισήµανση των κυριότερων τεχνολογικών τοµέων οι οποίοι επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την λειτουργία της Βιβλιοθήκης. Συνεπώς η ιοίκηση πρέπει να λάβει υπόψη της τις τεχνολογικές εξελίξεις που συνδέονται άµεσα και έµµεσα µε την µελλοντική της λειτουργία. Οι κυριότεροι παράγοντες του Τεχνολογικού Περιβάλλοντος όπως επιλέχθηκαν από την µελετητική οµάδα σχετίζονται τόσο µε το εσωτερικό περιβάλλον λειτουργίας της Βιβλιοθήκης όσο και µε το ευρύτερο περιβάλλον. Η πρώτη οµάδα περιλαµβάνει: Εφαρµοσµένες τεχνολογίες διαχείρισης τεκµηρίων. Εφαρµοσµένες τεχνολογίες workflow management. Εφαρµοσµένες τεχνολογίες ανάγνωσης γραµµωτού κώδικα. Για τις τεχνολογίες της πρώτης οµάδας η προσφορά από εταιρείες Πληροφορικής του εσωτερικού είναι δεδοµένη και η Βιβλιοθήκη ανάλογα µε τις ανάγκες της και το επενδυτικό της πρόγραµµα, µπορεί να προχωρήσει σε υιοθέτηση εφαρµογών που µπορούν να βελτιώσουν το εσωτερικό περιβάλλον λειτουργίας και να αυξήσουν τους δείκτες παραγωγικότητας και ικανοποίησης του κοινού. Η δεύτερη οµάδα περιλαµβάνει στην ουσία τεχνολογίες οι οποίες διαφοροποιούν την υπάρχουσα υποδοµή ΤΠΕ στην περιοχή και η Βιβλιοθήκη οφείλει να τις λάβει υπόψη ως προς τις επιπτώσεις που έχουν στον στρατηγικό της σχεδιασµό. Οι κυριότερες από τις τεχνολογικές εξελίξεις που διαµορφώνουν νέα δεδοµένα στο ευρύτερο περιβάλλον της ΚΒΒ είναι οι εξελίξεις στα δίκτυα τηλεφωνίας, την Πληροφορική και το Internet. Για τη χρήση του Internet, αυτό που διαπιστώνεται από διάφορες έρευνες είναι ότι η διείσδυση του Internet τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στα νοικοκυριά ακολουθεί αυξητικές τάσεις την τελευταία πενταετία, στοιχείο που αναµένεται να συνεχιστεί και στο άµεσο µέλλον. υστυχώς όµως, αυτό που διαπιστώνεται από όλες τις έρευνες είναι το σηµαντικό ψηφιακό χάσµα µεταξύ της Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης και του υπολοίπου της Κεντρικής Μακεδονίας. Η Κοινωνία της Πληροφορίας έχει επικεντρωθεί µέχρι σήµερα, παρ όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει κατά καιρούς, στα όρια του πολεοδοµικού συγκροτήµατος Θεσσαλονίκης και της βιοµηχανικής περιοχής της Σίνδου. Το ίδιο περίπου ισχύει στην Ηµαθία µεταξύ Βέροιας και λοιπών ηµιαστικών και αγροτικών κέντρων του Νοµού. Πολιτικό- Νοµοθετικό περιβάλλον Η ανάλυση του Πολιτικού & Νοµοθετικού περιβάλλοντος σχετίζεται µε τις επιλογές, τις προτιµήσεις και το πλαίσιο ενεργειών που χαράσσονται στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι επιλογές αυτές επιφέρουν αλλαγές στον τρόπο δράσης κάθε οργανισµού και προσαρµογή του σε µελλοντικές εξελίξεις. 13

19 Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο οι σηµαντικότερες πολιτικές πρωτοβουλίες που θα επηρεάσουν µελλοντικά την εξέλιξη των δραστηριοτήτων της Βιβλιοθήκης είναι τρεις: 1. Τ Ο ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕ ΙΟ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Η ΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ε ΥΡΩΠΗ ( E -EUROPE) Τα βασικά πεδία-στόχοι του σχεδίου δράσης e-europe κατηγοριοποιούνται µε βάση τρεις κύριους στόχους: 1. Φθηνότερο και ασφαλές διαδίκτυο 2. Επένδυση σε άτοµα και δεξιότητες 3. Τόνωση της χρήσης του διαδικτύου. Το σχέδιο δράστης εστιάστηκε σε λύσεις και επικεντρώθηκε στο τι πρέπει να γίνει, από ποιον και πότε. 2. Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ( E -GOVERNMENT) Η Ηλεκτρονική ιακυβέρνηση αποτελεί έναν από τους τοµείς προτεραιότητας των σχεδίων e-europe και αποσκοπεί στην υιοθέτηση και εφαρµογή τεχνολογιών και διαδικασιών από µέρους των ηµόσιων Υπηρεσιών για την διεκπεραίωση υποθέσεων των πολιτών και των επιχειρήσεων µε ηλεκτρονικό τρόπο. Ο κατάλογος των υπηρεσιών για τους πολίτες περιλαµβάνει την παροχή από πλευράς ηµόσιων Βιβλιοθηκών µιας πλατφόρµας όπου ο χρήστης θα µπορεί να ενηµερώνεται για την διαθεσιµότητα των τεκµηρίων και θα έχει στη διάθεσή του «εργαλεία» αναζήτησης και ηλεκτρονικών κρατήσεων. Σε δεύτερο επίπεδο ενθαρρύνεται η κοινοποίηση/ενοποίηση των καταλόγων και έτσι θα δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να διαλέξει την κοντινότερη Βιβλιοθήκη όπου ο τίτλος είναι διαθέσιµος. Επίσης προτείνεται η ίδρυση Ηλεκτρονικών Κέντρων Παροχής Πληροφόρησης προς του πολίτες, χωρίς να καθορίζεται ποιοι φορείς είναι υπεύθυνοι για την ίδρυσή τους. 3. T HE D IGICULT R EPORT Η µελέτη The DigiCULT Report 4 δηµοσιεύθηκε υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Ιανουάριο του Η µελέτη, η οποία εκπονήθηκε από οµάδα ερευνητών, ακαδηµαϊκών και πολιτιστικών οργανισµών, επιχειρεί να προτείνει τον τρόπο µε τον οποίο οι Ευρωπαϊκοί πολιτιστικοί παράγοντες θα πρέπει να προετοιµαστούν για τις αναπόφευκτες αλλαγές οι οποίες θα συντελεστούν στα 4 The DigiCULT Report - Technological Landscapes for Tomorrow s Cultural Economy - Unlocking the Value of Cultural Heritage - Executive Summary, European Commission, Jan

20 επόµενα 5 χρόνια και θα επηρεάσουν άµεσα τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των πολιτιστικών ιδρυµάτων (στα οποία περιλαµβάνονται και οι Βιβλιοθήκες). Σε εθνικό επίπεδο τα δύο σηµαντικότερα πολιτικά πλαίσια τα οποία επηρεάζσυν άµεσα τη λειτουργία της Βιβλιοθήκης είναι το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Κοινωνία της Πληροφορίας και ο Νόµος 3149/2003 που ρυθµίζει τον τρόπο λειτουργίας των ηµόσιων Βιβλιοθηκών στην Ελλάδα. 1. ΕΠ Κ ΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ Π ΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Βασίζεται στο Κείµενο Θέσεων και της κυβερνητικής πρότασης για την ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας (Κ.τ.Π.) στην Ελλάδα σε βάθος χρόνου. Οι βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις του ΕΠ Κ.τ.Π. περιλαµβάνουν: Την επίτευξη διαφάνειας και δηµοκρατίας, χάρη στην καλύτερη οργάνωση του όγκου πληροφοριών που διαχειρίζεται η κεντρική διοίκηση. Την ανάπτυξη, χάρη στη διάδοση των νέων τεχνολογιών και την προσαρµογή στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της απασχόλησης Τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, µε την εφαρµογή ΤΠΕ σε κρίσιµους για τον πολίτη λειτουργίες όπως υγεία και πρόνοια, µεταφορές, διαφύλαξη πολιτιστικής κληρονοµιάς κλπ. Την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη διαφύλαξη των ατοµικών ελευθεριών στην ηλεκτρονική εποχή. 2. Ν ΟΜΟΣ 3149/2003 Ο Ν. 3149/2003 (καθώς και του ΦΕΚ 1173/ ) περιγράφουν τον Κανονισµό Λειτουργίας των ηµόσιων Βιβλιοθηκών και ρυθµίζουν τα θέµατα οργάνωσης και λειτουργίας της Εθνικής Βιβλιοθήκης και των ηµόσιων Βιβλιοθηκών. Γενικά, οι πρόσφατες Νοµοθετικές ρυθµίσεις βρίσκουν την ΚΒΒ απόλυτα ευθυγραµµισµένη µε τις σύγχρονες επιταγές για το σκοπό που πρέπει να υπηρετούν οι ηµόσιες Βιβλιοθήκες και αφήνουν αρκετά περιθώρια ελευθερίας για την αξιοποίηση όλων όσων έχει επιτύχει µέχρι σήµερα µε την πρωτοπορία που χαρακτηρίζει τις κινήσεις της. Τοπικό Πολιτικό Περιβάλλον Σε τοπικό επίπεδο µπορούµε να πούµε ότι η ΚΒΒ έχει αναπτύξει µια παράδοση και ένα όνοµα που την έχει κατοχυρώσει στην τοπική κοινωνία της Βέροιας και της Ηµαθίας ως τον πιο στιβαρό οργανισµό πολιτιστικής ζωής στο Νοµό. Στα χρόνια της λειτουργίας της κατάφερε να κρατά την ισορροπία στις όποιες πολιτικές αλλαγές τόσο σε κυβερνητικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στοιχείο που θεµελιώνει τον υπερβατικό της χαρακτήρα. 15