FISIKI AGOGI FINALCOVER.ai 1 7/6/12 12:43 PM FISIKI AGOGI FINALCOVER.ai 1 7/6/12 12:43 PM C M Y CM MY CY CMY K

Transcript

1 FISIKI AGOGI FINALCOVER.ai C M Y CM MY CY CMY K 1 7/6/12 12:43 PM

2 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Φυσική Αγωγή Γυμνασίου Οδηγός Εκπαιδευτικού ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Οδηγός Εκπαιδευτικού 2

3 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο Φυσική Αγωγή γυμνασίου Οδηγός Εκπαιδευτικού Συγγραφή: Εποπτεία Επιμέλεια: Στέλιος Αδάμου, ΒΔ Φυσικής Αγωγής,-Λειτουργός ΝΑΠ Πέτρος Πατσιάς, ΒΔ Φυσικής Αγωγής -Σύμβουλος ΥΠΠ /Λειτουργός ΝΑΠ Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής- Λειτουργός ΝΑΠ Φανή-Άννα Ποϊριάζη Μαυρίδου, Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής ΥΠΠ / Συντονίστρια ομάδας ΝΑΠ Κάλλη Χατζηιωσήφ, ΕΜΕ Φυσικής Αγωγής Ελευθερία Χατζηστεφάνου, ΕΜΕ Φυσικής Αγωγής Επιστημονικοί Σύμβουλοι: Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου, Καθηγητής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Νίκη Τσαγγαρίδου, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κύπρου Ευχαριστίες στους/στις καθηγητές/τριες Φυσικής Αγωγής: Ελίνα Αδάμου, Μιχάλη Τσαγγαρίδη, Μιχάλη Μαυρίδη, Ανδρέα Ττοφή, Κώστα Μαυραγάνη για τη συμβολή τους στη συγγραφή του Οδηγού Εκπαιδευτικού. Σχέδιο εξωφύλλου: Σάββας Θεοδοσίου, Μαθητής Γ 3, Λύκειο Παλιομετόχου «Μ. Κουτσόφτα Α. Παναγίδη» (Β βραβείο Ζωγραφικής) Σχεδιασμός εξωφύλλου: Συντονισμός έκδοσης: Χρύσης Σιαμμάς, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων Χρίστος Παρπούνας, Συντονιστής Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων Έκδοση 2012 Εκτύπωση: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ISBN: Στο εξώφυλλο χρησιμοποιήθηκε ανακυκλωμένο χαρτί σε ποσοστό τουλάχιστον 50%, προερχόμενο από διαχείριση απορριμμάτων χαρτιού. Το υπόλοιπο ποσοστό προέρχεται από υπεύθυνη διαχείριση δασών. Οδηγός Εκπαιδευτικού 3

4 Πρόλογος Είναι με ιδιαίτερη χαρά που προλογίζω την έκδοση του Οδηγού Εκπαιδευτικού «Φυσική Αγωγή Γυμνασίου». Σκοπός της έκδοσης αυτής είναι να προωθήσει τις γενικές αρχές και τους στόχους της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης όπως έχουν καθορισθεί από την Επιτροπή Διαμόρφωσης των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων. Η Φυσική Αγωγή διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία των εκπαιδευτικών στόχων της Μέσης Εκπαίδευσης, γιατί η αθλητική δραστηριότητα, ως φορέας θεμελιωδών κοινωνικών αξιών, υπηρετεί ολόκληρη την κοινωνία. Ο κυρίαρχος στόχος της σύγχρονης Φυσικής Αγωγής δεν περιορίζεται μόνο στο να αποκτήσουν οι μαθητές/τριες θετική στάση στη δια βίου άσκηση για την υγεία, αλλά και να ενστερνισθούν αξίες και να αναπτύξουν θετικές συμπεριφορές και κομβικά προσόντα ώστε να λειτουργούν παραγωγικά στην κοινωνία του 21 ου αιώνα. Ο Οδηγός Εκπαιδευτικού για τη Φυσική Αγωγή αποτελεί μια βάση υλικού ως ερέθισμα για εκσυγχρονισμό της διδασκαλίας, η οποία δεν περιορίζεται σε έτοιμες συνταγές αλλά επιτρέπει την αυτενέργεια των εκπαιδευτικών. Το εγχείρημα αυτό περιλαμβάνει με τον πιο ξεκάθαρο και ουσιαστικό τρόπο εκείνες τις διδακτικές προσεγγίσεις και κατευθύνσεις που είναι απαραίτητες στη δημιουργία ενός πραγματικά σύγχρονου και δημοκρατικού σχολείου. Επιπρόσθετα περιλαμβάνει τους σκοπούς, στόχους, επιδιώξεις, δείκτες επιτυχίας καθώς και ενδεικτικό ετήσιο προγραμματισμό αλλά και στοιχεία αξιολόγησης του μαθητή. Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να συγχαρώ θερμά τη συγγραφική ομάδα, τους επιστημονικούς συμβούλους καθώς και τους οικείους επιθεωρητές για την εποπτεία της έκδοσης. Τέλος ευχαριστίες και συγχαρητήρια απευθύνω και προς την Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων που ανέλαβε την έκδοση αυτή. Δρ Ζήνα Πουλλή Διευθύντρια Μέσης Εκπαίδευσης

5 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή... 5 Βασικοί άξονες των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων 5 Φιλοσοφία της Φυσικής Αγωγής 6 Άσκηση και Υγεία 7 Σκοποί στη Φυσική Αγωγή 7 Στόχοι στη Φυσική Αγωγή 10 Επιδιώξεις στη Φυσική Αγωγή 11 Ενδεικτικός ετήσιος προγραμματισμός 11 Σκοποί-στόχοι-επιδιώξεις-δείκτες επιτυχίας ανά τάξη 12 Σχηματισμός θεματικής ενότητας 39 Πρόταση διδακτικής μεθοδολογίας στη Φυσική Αγωγή 39 Ανατροφοδότηση 41 Αξιολόγηση μαθητή 41 Οδηγός Εκπαιδευτικού 4

6 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο Εισαγωγή Το νέο αναλυτικό πρόγραμμα της Φυσικής Αγωγής Γυμνασίου έχει συνταχθεί για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Είναι βασισμένο στις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις και στοχεύει στη δημιουργία μιας νέας γενιάς με θετική στάση απέναντι στην άσκηση, ώστε να διαμορφώσει την πεποίθηση τόσο στους μαθητές όσο και στην υπόλοιπη κοινωνία ότι η συστηματική άσκηση είναι βασικός παράγοντας διατήρησης και ενίσχυσης της υγείας. Έτσι εκπληρώνεται και ο γενικός σκοπός της εκπαίδευσης που στοχεύει στη δημιουργία υγιών πολιτών. Ο στόχος της δια βίου άσκησης για την προαγωγή της υγείας, επιδιώκει τη συμμετοχή των μαθητών/τριών στην άσκηση οποιασδήποτε μορφής τόσο κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο σχολείο όσο και μετά την αποφοίτησή τους, συγκεκριμένα σε όλη τους τη ζωή, ώστε να επηρεαστεί θετικά η ψυχική και σωματική τους υγεία. Για να μπορέσει η σχολική φυσική αγωγή να επηρεάσει τη συμπεριφορά των μαθητών και μαθητριών μετά την αποφοίτησή τους, θα πρέπει να συσχετιστεί με την προαγωγή της υγείας μέσω της άσκησης και την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Βασικοί άξονες των νέων αναλυτικών προγραμμάτων Το Πρόγραμμα Σπουδών της Φυσικής Αγωγής είναι οργανωμένο και δομημένο σύμφωνα με τις βασικές αρχές του «Αναλυτικού Προγράμματος για τα Δημόσια Σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας» και εδράζεται σε τρεις βασικούς άξονες που αφορούν: α. Ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων. Με τη διδασκαλία του μαθήματος επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να αποκτήσουν ένα συνεκτικό σώμα γνώσεων που στοχεύει στην ανάπτυξη υγιών, δημοκρατικών και παραγωγικών πολιτών. β. Καλλιέργεια αξιών, υιοθέτηση στάσεων και επίδειξη συμπεριφορών, που απαρτίζουν τη σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα. Με τη διδασκαλία του μαθήματος επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να καλλιεργήσουν αξίες και να αναπτύξουν κινητικές δεξιότητες, γνώσεις ανάπτυξης και διατήρησης της φυσικής κατάστασης, καθώς και κοινωνικές συμπεριφορές τέτοιες, που προάγουν την κοινωνία και τον πολιτισμό. γ. Καλλιέργεια ιδιοτήτων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων που απαιτούνται από την κοινωνία του 21ου αιώνα - ικανότητες κλειδιά. Η Φυσική Αγωγή αποτελεί μια μοναδική πρόταση, η οποία παρέχει στα παιδιά, μέσα από δραστηριότητες, τη δυνατότητα για την καλλιέργεια και ανάπτυξη δεξιοτήτων που απαιτούνται στην κοινωνία του 21ου αιώνα, όπως είναι η προθυμία και η ικανότητα για συνεργασία, η συλλογικότητα, η επίλυση προβλημάτων, η επικοινωνία, η κριτική σκέψη κ.α. Η οργανωμένη διδασκαλία κρίνεται απαραίτητη για την παροχή ανάλογων πληροφοριών στους μαθητές και τις μαθήτριες, ώστε να αναπτύξουν τη δυνατότητα αντιμετώπισης της πρόκλησης της μάθησης, της ανάπτυξης και της σωστής καθημερινής διαβίωσης στο παρόν και το μέλλον. Το Οδηγός Εκπαιδευτικού 5

7 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο Πρόγραμμα Σπουδών της Φυσικής Αγωγής, για να είναι αποτελεσματικό, πρέπει να χαρακτηρίζεται, τουλάχιστον, από τα εξής: Ανάπτυξη βασικών και σύνθετων αθλητικών δεξιοτήτων Επικέντρωση σε βασικές για τη ζωή δεξιότητες, όπως είναι ο καθορισμός στόχων, η αυτοαξιολόγηση, η αυτοδιαχείριση κ.α. Βελτίωση της φυσικής κατάστασης που προάγει την υγεία Βελτίωση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης Έμφαση σε δραστηριότητες συνεργασίας Ενίσχυση της συμμετοχής και της ευχαρίστησης Ενθάρρυνση για επίλυση προβλημάτων και για ανάπτυξη κριτικής/δημιουργικής σκέψης Ανάπτυξη της εμπιστοσύνης στον εαυτό και στις ικανότητες του καθενός και της καθεμιάς Πρόνοια για παιδιά με ιδιαιτερότητες Παροχή ίσων ευκαιριών σε αγόρια και κορίτσια και επικέντρωση στο τι μπορούν να κάνουν Χρησιμοποίηση δραστηριοτήτων και μεθόδων διδασκαλίας προσαρμοσμένων στις διάφορες ηλικίες και τα αναπτυξιακά στάδια Διαπολιτισμικές προσεγγίσεις και προσαρμογές στις διάφορες πολιτισμικές κουλτούρες Διαθεματικές προσεγγίσεις και χρήση πολλαπλών θεωριών μάθησης Φιλοσοφία της Φυσικής Αγωγής Η UNESCO για την αγωγή ορίζει ως σύνθημα: «η μέρα της αποφοίτησης των μαθητών από το σχολείο θα πρέπει να συμπίπτει με τη στιγμή που ο καθηγητής θα παύει να είναι απαραίτητος σε αυτούς». Η σχολική φυσική αγωγή διέπεται από κοινούς σκοπούς, τόσο στο δημοτικό όσο και στο γυμνάσιο και λύκειο που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις για ουσιαστική εκπαίδευση, η οποία συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η δια βίου άσκηση είναι η φιλοσοφία του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος (ΝΑΠ). Οι λόγοι για τους οποίους το μοντέλο αυτό σήμερα βρίσκει απήχηση είναι α) κοινωνικοί, που αφορούν την εξέλιξη της δομής του σύγχρονου τρόπου ζωής και β) επιστημονικοί, που αφορούν την πρόοδο των επιστημών της υγείας του ανθρώπου. Ακόμη, όταν η φιλοσοφία του προγράμματος περιστρέφεται γύρω από θέματα υγείας, βρίσκει απήχηση, ανταπόκριση, αποδοχή και πείθει την κοινωνία για την αναγκαιότητα και χρησιμότητά του. Αυτή η φιλοσοφία είναι πλήρως ταυτισμένη και με τις επιδιώξεις διεθνών οργανισμών στον τομέα της υγείας και με τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θέλει τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης και τη δια βίου μάθηση - άσκηση. Στόχος του ΝΑΠ είναι η δια βίου υιοθέτηση ενός δραστήριου και υγιεινού τρόπου ζωής από τους μαθητές/τριες. Τους δίνει την ευκαιρία να αναλύουν, να συνθέτουν και να εφαρμόζουν ένα σημαντικό αριθμό φυσικών και αθλητικών δραστηριοτήτων, που υλοποιούνται στα πλαίσια του μαθήματος αλλά και εκτός σχολείου. Αυτό θα τους επιτρέψει να αξιολογήσουν, να εντοπίσουν και να εμπλακούν σε εκείνες τις φυσικές και αθλητικές δραστηριότητες που τους ευχαριστούν και είναι πιο κοντά στα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους. Βασίζεται στη δημιουργία ενός ισχυρού θεωρητικού υπόβαθρου σε θέματα της αθλητικής επιστήμης. Οι μαθητές μαθαίνουν να εφαρμόζουν αυτές τις γνώσεις για να επιλύσουν πρακτικά προσωπικά ζητήματα που θα τους επιτρέψουν τη συμμετοχή σε μελλοντικές φυσικές δραστηριότητες. Φιλοδοξία του ΝΑΠ είναι να ενισχύσει την προσπάθεια των εκπαιδευτικών για εφαρμογή στην πράξη των σκοπών της φυσικής αγωγής, στα γενικότερα πλαίσια της εκπαίδευσης. Δεν περιορίζει την πρωτοβουλία και τη δημιουργικότητα των καθηγητών της φυσικής αγωγής, αλλά συμβάλλει στη δημοκρατικοποίηση της διδασκαλίας, καθώς και στην προσαρμογή της, ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες των μαθητών. Οδηγός Εκπαιδευτικού 6

8 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο Η αποτελεσματικότητα της Φυσικής Αγωγής και κατά συνέπεια των σκοπών της μπορεί να αυξήσει το ποσοστό των πολιτών του τόπου μας που είναι κινητικά δραστήριοι και απολαμβάνουν τα οφέλη της άσκησης. Επίσης μπορεί να βελτιώσει το επίπεδο υγείας και ευεξίας των παιδιών και των νέων και τη γενική στάση τους απέναντι στην άσκηση και τον αθλητισμό. Η Φυσική Αγωγή ως ένα πολυδιάστατο γνωστικό αντικείμενο αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του ευρύτερου σκοπού της εκπαίδευσης και συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών σε σχέση με τις δυνατότητες που έχουν στην ηλικία αυτή, αλλά και στις απαιτήσεις της μετέπειτα ζωής τους. Η ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των μαθητών τους δίνει τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά. Εκτός από τις άλλες γνώσεις που τους προσφέρει η εκπαίδευση, η διά βίου άσκηση για υγεία απαντά στο ερώτημα για το «ποιους» πολίτες θέλει η σημερινή κοινωνία. Η βαρύτητα αυτού του σκοπού αυξάνει προδευτικά από το γυμνάσιο στο λύκειο. Άσκηση και Υγεία Το ΝΑΠ Φυσικής Αγωγής τονίζει τη σημασία της άσκησης ως μέσου ενίσχυσης και προαγωγής της υγείας και της ποιότητας ζωής. Η οργάνωση των μαθημάτων γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να καλλιεργεί τη θετική στάση απέναντι στην άσκηση και να προσφέρει γνώσεις και εμπειρίες οι οποίες ωθούν τους μαθητές να ασκούνται εκτός σχολείου και διά βίου. Η Φυσική Αγωγή επηρεάζει θετικά τη στάση των μαθητών απέναντι στην άσκηση (τρόπος ζωής), δίνει έμφαση στην προαγωγή της υγείας μέσω της άσκησης και συμβάλλει θετικά στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου με συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες. Οι μαθητές πρέπει να: Κατανοήσουν τη συμβολή της άσκησης στην προαγωγή της υγείας Γνωρίζουν τρόπους να ασκούνται σωστά και να αξιοποιούν τις ευκαιρίες που τους δίνονται να ασκηθούν εκτός σχολείου Σκοποί της Φυσικής Αγωγής Με τον όρο «σκοποί» στη Φυσική Αγωγή ορίζουμε τους άξονες στους οποίους κτίζεται η γνώση και η μάθηση. Αυτοί καθορίζουν και περιγράφουν τι πρέπει να ξέρουν και τι θα πρέπει να μπορούν να κάνουν οι μαθητές/ μαθήτριες σε μια συγκεκριμένη περιοχή κατά τη μαθητική τους ζωή αλλά και αργότερα. Οι σκοποί παρουσιάζουν επιγραμματικά κάποιες πλατιές θεωρήσεις και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για ένα ουσιαστικό μέρος του καθημερινού προγράμματος των σημερινών μαθητών/ μαθητριών και αυριανών ενηλίκων. Το σύνολο των σκοπών της Φυσικής Αγωγής, που καλύπτουν τις σημερινές απαιτήσεις της χώρας μας και που η γνώση και η κατοχή τους θα ικανοποιούσε την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης στη Φυσική Αγωγή, απορρέει από τους τομείς που συμβάλλουν στη φυσική εκπαίδευση και ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι τομείς αυτοί είναι: Ψυχοκινητική διάσταση Γνωστική αντιληπτική διάσταση Κοινωνική και συναισθηματική διάσταση Οι σκοποί της Φυσικής Αγωγής είναι: 1. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική εκτέλεση ορισμένων από αυτές Οδηγός Εκπαιδευτικού 7

9 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο 2. Απόκτηση γνώσεων από την αθλητική επιστήμη (πώς και γιατί) και παράλληλη εφαρμογή τους για την αποτελεσματική συμμετοχή σε παρούσες και μελλοντικές συνθήκες φυσικής δραστηριότητας 3. Γνώση και ανάπτυξη ενός επιπέδου φυσικής κατάστασης για την υγεία 4. Απόκτηση θετικής εμπειρίας από τη φυσική δραστηριότητα και ανάπτυξη της αυτο-έκφρασης και της κοινωνικότητας 5. Κατανόηση και σεβασμός της διαφορετικότητας των ατόμων και συνεργασία με όλους 6. Επίδειξη υπεύθυνης αθλητικής και κοινωνικής συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα της συμμετοχής στη φυσική δραστηριότητα Οι σκοποί, όπως αυτοί αναπτύσσονται στη συνέχεια, είναι ισοβαρείς στην αξία τους για την εκπαίδευση ενός νέου ατόμου. Θα ήταν χρήσιμο να δώσει κανείς διαφορετική έμφαση σε κάθε έναν από αυτούς κατά τάξη και σχολική βαθμίδα, λαμβάνοντας υπ όψιν τα ιδιαίτερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά κάθε ηλικίας. 1 ος ΣΚΟΠΟΣ: Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική εκτέλεση ορισμένων από αυτές Για την επίτευξη αυτού του σκοπού οι μαθητές θα πρέπει να αναπτύξουν βασικές κινητικές και αθλητικές δεξιότητες, οι οποίες θα τους βοηθήσουν να συμμετέχουν σε φυσικές δραστηριότητες και δραστηριότητες αναψυχής τόσο στο παρόν όσο -και κυρίως- στο μέλλον. Η απόκτηση αθλητικών δεξιοτήτων ενισχύει τη συμμετοχή αλλά και δίνει τη δυνατότητα της αίσθησης της επιτυχίας και της ευχαρίστησης, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα της καθημερινής συμμετοχής σε φυσικές και αθλητικές δραστηριότητες. 2 ος ΣΚΟΠΟΣ: Απόκτηση γνώσεων από την αθλητική επιστήμη (πώς και γιατί) και παράλληλη εφαρμογή τους για την αποτελεσματική συμμετοχή σε παρούσες και μελλοντικές συνθήκες φυσικής δραστηριότητας Για την επίτευξη αυτού του σκοπού οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν α) έννοιες επιδεξιότητας και συγκεκριμένα τα σημαντικά σημεία στην εκτέλεση των βασικών και των αθλητικών δεξιοτήτων β) κινητικές έννοιες και συγκεκριμένα τρόπους με τους οποίους μπορεί να κινείται το σώμα. Εκτός των παραπάνω, οι μαθητές/τριες, κυρίως στις μεγαλύτερες τάξεις, θα πρέπει να γνωρίζουν βασικές αρχές της αθλητικής επιστήμης (το γιατί) για την αποτελεσματική συμμετοχή σε εκπαιδευτικά και αθλητικά παιχνίδια στο παρόν και το μέλλον. Στις γνωστικές έννοιες που σχετίζονται με τη φυσική δραστηριότητα περιλαμβάνονται, επίσης, οι έννοιες της φυσικής κατάστασης και έννοιες από άλλα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος, οι οποίες ενισχύονται μέσω της κίνησης. Οι δύο τελευταίες κατηγορίες εννοιών αναπτύσσονται στο σκοπό 3 που αφορά στη γνώση και την ανάπτυξη της φυσικής κατάστασης που προάγει την υγεία και μέσω των προτεινόμενων διαθεματικών προσεγγίσεων αντίστοιχα. 3 ος ΣΚΟΠΟΣ: Γνώση και ανάπτυξη ενός επιπέδου φυσικής κατάστασης για την υγεία Βάσει του σκοπού αυτού, οι μαθητές/τριες θα πρέπει να αναπτύξουν, αλλά και να γνωρίζουν πώς θα πετύχουν και θα διατηρήσουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο φυσικής κατάστασης που προάγει την υγεία σε παρούσες και μελλοντικές καταστάσεις. Μέσω του περιεχομένου της Φυσικής Αγωγής θα πρέπει να ενισχυθεί η επιθυμία των μαθητών/τριών α) να αποδεχτούν την ευθύνη για την Οδηγός Εκπαιδευτικού 8

10 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο προσωπική τους φυσική κατάσταση, που οδηγεί σε έναν ενεργό και υγιεινό τρόπο διαβίωσης και β) να ανταποκριθούν στις πρόσφατες προτεινόμενες οδηγίες φυσικής δραστηριότητας για υγεία. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές/τριες θα αναπτύξουν υψηλό κριτήριο διαβίωσης το οποίο είναι απαραίτητο για τη μείωση των αρνητικών επιδράσεων του σύγχρονου τρόπου ζωής. Επίσης, θα βοηθηθούν να αποκτήσουν υψηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης και ικανότητας, το οποίο είναι απαραίτητο για αρκετές εργασίες, αλλά και για τη συμμετοχή σε δράσεις αναψυχής. Η φυσική κατάσταση που σχετίζεται με την υγεία περιλαμβάνει την καρδιαγγειακή αντοχή, τη μυϊκή δύναμη και αντοχή, την ευλυγισία και τη σύσταση σώματος. Οι απαιτήσεις από του μαθητές/τριες πρέπει να είναι ατομικές, αφού προηγουμένως συνεκτιμηθεί το σημείο εκκίνησης του καθενός. Η εξατομίκευση είναι σαφώς πιο αποτελεσματική από την υιοθέτηση ενός κοινού παρονομαστή για όλους τους μαθητές/τριες της τάξης ή τη σύγκριση μεταξύ τους. Επιπλέον, μπορεί να εκτιμηθεί η βελτίωση των μαθητών/τριών κατά τη συμμετοχή σε μέτριας και υψηλής έντασης δραστηριότητες που σχετίζονται με την υγεία, όπως και η βελτίωσή τους στο σχεδιασμό, την εκτέλεση και την προσαρμογή δραστηριοτήτων για την ανάπτυξη της φυσικής δραστηριότητας. Στη διάρκεια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποκτάται σταδιακά, από τάξη σε τάξη, βαθύτερη γνώση των στοιχείων του fitness για την υγεία και την ποιότητα ζωής. Οι μεγαλύτεροι μαθητές (δηλαδή οι μαθητές λυκείου) πρέπει να μπορούν να σχεδιάσουν, να αναπτύξουν και να αξιολογήσουν προσωπικά προγράμματα που θα τους βοηθήσουν να αποκτήσουν τα επιθυμητά επίπεδα φυσικής κατάστασης που προάγουν την υγεία, αλλά και να γνωρίζουν πώς να υπερνικούν στοιχεία που εμποδίζουν την τακτική συμμετοχή τους σε φυσικές δραστηριότητες. 4 ος ΣΚΟΠΟΣ: Απόκτηση θετικής εμπειρίας από τη φυσική δραστηριότητα και ανάπτυξη της αυτό-έκφρασης και της κοινωνικότητας Η σπουδαιότητα αυτού του σκοπού έγκειται στο γεγονός ότι οι μαθητές/τριες θα πρέπει να έχουν εμπειρίες επιτυχίας από την ατομική και ομαδική συμμετοχή στις φυσικές δραστηριότητες. Επίσης, θα πρέπει να δημιουργούν ποικίλους και πρωτότυπους τρόπους κίνησης, να εκφράζουν, μέσω αυτών, συναισθήματα, σκέψεις και προβληματισμούς και παράλληλα να αναπτύσσουν δεξιότητες επικοινωνίας και κοινωνικής συναναστροφής με άλλους. Η γνώση αναπτύσσει μια αρχική ευαισθητοποίηση για τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος ανάμεσα στη φυσική δραστηριότητα και το σώμα. Στη συνέχεια, βοηθάει στην κατανόηση του ρόλου της φυσικής δραστηριότητας στην ψυχική υγεία, στις κοινωνικές σχέσεις και ευκαιρίες και στην ποιότητα ζωής γενικότερα. Η συμμετοχή σε δραστηριότητες ευχάριστες, ατομικές ή ομαδικές, μη ανταγωνιστικές, που βοηθούν τους μαθητές/τριες να αποκτήσουν μια θετική εικόνα για τον εαυτό τους, συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη αυτού του σκοπού. Οι νέοι, πέραν της ευχαρίστησης από τη συμμετοχή, μαθαίνουν για τα ψυχοκοινωνικά οφέλη της συμμετοχής. Εξάλλου, η πιθανότητα συμμετοχής αυξάνεται, όταν οι ασκούμενοι δημιουργούν ενδιαφέροντα με νόημα γι αυτούς. Έτσι, ο σκοπός αυτός έχει σημασία για την ανάπτυξη των εξωτερικών αξιών και κερδών από τη συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες με προσωπική σημασία. Η συμμετοχή, παράλληλα με την ευχαρίστηση, δίνει την ευκαιρία για αυτοέκφραση και κοινωνική αλληλεπίδραση, αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση και ουσιαστικά ενθαρρύνει τη διά βίου τακτική συμμετοχή. Οι μαθητές παράλληλα με τη συνεχή φυσική ανάπτυξη και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων, βρίσκουν την ευκαιρία για συνθετότερες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Η εφαρμογή αυτών σε πραγματικές καταστάσεις υποστηρίζει και τη δυνατότητα της αυτο-έκφρασης. 5 ος ΣΚΟΠΟΣ: Κατανόηση και σεβασμός της διαφορετικότητας των ατόμων και συνεργασία με όλους Η σπουδαιότητα αυτού του σκοπού έγκειται στο γεγονός ότι οι μαθητές/τριες θα πρέπει να κατανοούν, να σέβονται τις όποιες διαφορές μεταξύ των ανθρώπων και να επιθυμούν να συμμετέχουν με όλους σε κάθε είδους δραστηριότητες. Αυτό συμπεριλαμβάνει την ασφαλή εξάσκηση, την Οδηγός Εκπαιδευτικού 9

11 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο εφαρμογή των κανονισμών, των κανόνων και της διαδικασίας, τις συνεργασίες και την ομαδική δουλειά, την ηθική στον αθλητισμό και την παραγωγική αλληλεπίδραση. Το κλειδί στην επιτυχία αυτού του σκοπού είναι η ανάπτυξη σεβασμού για τις ατομικές ομοιότητες και διαφορές καθώς και η θετική αλληλεπίδραση μεταξύ συμμετεχόντων στις φυσικές δραστηριότητες. Ο όρος «ομοιότητες και διαφορές» αφορά στα χαρακτηριστικά διάφορων «πολιτισμών» ή εθνών, την κινητική απόδοση, την ικανότητα, τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες, τα φυσικά στοιχεία (δύναμη, ταχύτητα, αντοχή), το γένος, τη φυλή και το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν, εκτός από την ανεξάρτητη συμμετοχή, να ασκούνται σε μικρές ομάδες. Στο γυμνάσιο οι έφηβοι πλέον μαθητές/τριες πρέπει να μπορούν να αναγνωρίζουν της σκοπούς και της στόχους των κανονισμών, να παίρνουν αποφάσεις για τη δημιουργία κανόνων σε ορισμένες φυσικές δραστηριότητες και να συμμετέχουν σε αυτές συνεργατικά με άτομα διαφορετικής υποδομής και χαρακτηριστικών. Τα μεγαλύτερα παιδιά δείχνουν ότι μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα και υπεύθυνα και να επηρεάζουν θετικά της της τη φυσική δραστηριότητα. Αναμένεται, λοιπόν, να μπορούν να συμμετέχουν με όλους της ανθρώπους, να αναγνωρίζουν την αξία της διαφορετικότητας και να αναπτύσσουν στρατηγικές, για να συμπεριληφθούν όλοι, αν είναι δυνατόν, σε κάθε δραστηριότητα. Η συνεργασία δε νοείται ως απλή παροχή βοήθειας, αλλά ως κοινή προσπάθεια για επίτευξη κάποιου σκοπού. 6 ος ΣΚΟΠΟΣ: Επίδειξη υπεύθυνης αθλητικής και κοινωνικής συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα της συμμετοχής στη φυσική δραστηριότητα Βάσει αυτού του σκοπού, οι μαθητές/τριες θα πρέπει να μάθουν να συμπεριφέρονται υπεύθυνα και πολιτισμένα, καθώς συμμετέχουν σε φυσικές δραστηριότητες εντός και εκτός σχολικού περιβάλλοντος. Αυτό θα τους βοηθήσει να αναπτύξουν τις κοινωνικές δεξιότητες συμπεριφοράς που απαιτούνται, για να γίνουν ολοκληρωμένοι πολίτες και να λειτουργήσουν παραγωγικά στο πλαίσιο του κοινωνικού συνόλου στην ενήλικη ζωή. Ο συγκεκριμένος σκοπός συνδέει ό,τι έχει γίνει στην τάξη, κατά τη διάρκεια του μαθήματος, με τη ζωή των παιδιών πέρα από την τάξη. Αν και η συμμετοχή στην τάξη κατά τη διάρκεια του μαθήματος είναι σημαντική, το τι κάνει το παιδί εκτός τάξης, εκτός μαθήματος και ίσως εκτός του σχολείου είναι σημαντικότερο για την ανάπτυξη ενός δραστήριου και υγιούς τρόπου ζωής, ο οποίος θα μπορούσε να βοηθήσει στο να προληφθεί ένας μεγάλος αριθμός προβλημάτων και ανεπιθύμητων καταστάσεων στις μελλοντικές γενιές των ενηλίκων. Στόχοι της Φυσικής Αγωγής Ως στόχους ορίζουμε την εξειδίκευση και τον προσδιορισμό των σκοπών ανά τάξη (με έμφαση στον κινητικό, κοινωνικό, γνωστικό, αντιληπτικό και το συναισθηματικό τομέα). Οι στόχοι ορίζουν το ΠΟΥ πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή σε κάθε τάξη και σε κάθε μάθημα. Ως φυσικό επακόλουθο έχουμε τον καθορισμό στόχων οι οποίοι διαφοροποιούνται ανά τάξη ή τάξεις και αφορούν στην αναλυτικότερη περιγραφή των σκοπών. Η απουσία συγκεκριμένων στόχων ανά τάξη δεν επιτρέπει στους διδάσκοντες να διδάσκουν βάσει του αναπτυξιακού επιπέδου των παιδιών και συχνά δεν επιτυγχάνεται κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα αλλά πολύ περισσότερο το επιθυμητό. Οδηγός Εκπαιδευτικού 10

12 Φυσική Αγωγή για το Γυμνάσιο Επιδιώξεις της Φυσικής Αγωγής Οι επιδιώξεις περιγράφουν αναπτυξιακά κατάλληλες συμπεριφορές, αντιπροσωπευτικές της προόδου επίτευξης των σκοπών-στόχων. Δια μέσου των επιδιώξεων καθίστανται ιδιαίτερα σαφείς πλέον οι προσδοκίες που έχουμε από τους μαθητές σε κάθε τάξη, βάσει των οποίων διαμορφώνουμε το πρόγραμμα διδασκαλίας, το μαθησιακό περιβάλλον και την αξιολόγηση της απόδοσης. Οι επιδιώξεις που αντιστοιχούν στους στόχους διευκρινίζουν απεικονίζουν μία προοδευτική διαδοχή του περιεχομένου που οδηγεί στην απόκτηση γνώσεων και επιδεξιοτήτων όπως ορίζονται από τους σκοπούς και τους στόχους. Προγραμματισμός Ο ετήσιος προγραμματισμός της Φυσικής Αγωγής είναι όσο το δυνατό απλός και συγκεκριμένος. Υποδεικνύει τις κύριες κατευθύνσεις και οριοθετεί τη δράση του καθηγητή και των μαθητών σε ετήσια βάση. Με το σχεδιασμό και τον προγραμματισμό επιτυγχάνεται η ορθολογιστική διαχείριση του χρόνου, του χώρου, του έμψυχου υλικού και των διαθέσιμων μέσων για την επίτευξη προκαθορισμένων στόχων. Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής στην αρχή της σχολικής χρονιάς ετοιμάζει τον ετήσιο, τετραμηνιαίο και εβδομαδιαίο προγραμματισμό του. Στον εκπαιδευτικό επαφίεται να αποφασίσει σε ποια περίοδο του έτους θα διδάξει το κάθε αντικείμενο λαμβάνοντας υπόψη τις κλιματολογικές συνθήκες, την αθλητική υποδομή του σχολείου και τον ετήσιο προγραμματισμό σχολικών αθλητικών εκδηλώσεων. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχή εκπλήρωση του προγραμματισμού είναι η συνεργασία μεταξύ των καθηγητών Φυσικής Αγωγής της σχολικής μονάδας ώστε να γίνει σωστή διαχείριση των υλικών και των χώρων του σχολείου. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α -Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Αντικείμενα Ώρες Αντικείμενα Ώρες Καλαθoσφαίριση 10 Καλαθοσφαίριση 10 Πετοσφαίριση 10 Πετοσφαίριση 10 Χειροσφαίριση 10 Χειροσφαίριση 8 Ποδόσφαιρο 10 Ποδόσφαιρο 8 Στίβος 18 Στίβος 18 Χοροί 6 Χοροί 4 Γυμναστική 3 Γυμναστική 3 Φυσική 16 Φυσική 20 κατάσταση κατάσταση Παιχνίδια 10 Παιχνίδια 12 αναψυχής αναψυχής Σύνολο 93 Σύνολο 93 Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζεται η διδακτέα ύλη του γυμνασίου. Οδηγός Εκπαιδευτικού 11

13 Α τάξη Γυμνασίου Σκοπός 1 Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική εκτέλεση ορισμένων από αυτές Α τάξη Επιδιώξεις Στο τέλος αυτής της χρονικής περιόδου οι μαθητές/τριες πρέπει.. Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής Αντικείμενα Θέματα Δείκτες επιτυχίας Οι Δείκτες Επιτυχίας καθορίζουν το επίπεδο στο οποίο αναμένεται να φτάσουν οι μαθητές στο τέλος της σχολικής χρονιάς στην τάξη την οποία βρίσκονται, διασφαλίζοντας έτσι τη συνεκτικότητα και το επαρκές σώμα γνώσεων από τάξη σε τάξη. Οι Δείκτες Επιτυχίας βοηθούν τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής στον σχεδιασμό και την αξιολόγηση του ετήσιου προγραμματισμού του αφού γνωρίζει το επίπεδο που βρίσκονται και πού αναμένεται να φτάσουν οι μαθητές του υλοποιώντας τους σκοπούς του μαθήματος. Στόχος 1 Συνδυασμός βασικών κινητικών δεξιοτήτων Επιδίωξη: Να αποκτήσουν την ικανότητα κίνησης και ρυθμού σε απλή μορφή Να γνωρίσουν τα βήματα κυπριακών και ελληνικών παραδοσιακών χορών Να αποκτήσουν ικανότητες μετακίνησης και στήριξης από μια μορφή ισορροπίας σε άλλη Χορός Γυμναστική Χορός 1. Δρομικές ασκήσεις 2. Ρυθμός 3. Μέτρο {παλμόέμφαση (τέταρτα/ ένατα)} Γυμναστική 1. Κυβιστήσειςανακυβιστήσεις 2. Γυμναστική με βοηθητικά όργανα Οι μαθητές να εκτελούν: 1. Πλάγιο τρέξιμο, πίσω τρέξιμο, σλάλομ, ζικ ζακ, αλλαγή κατεύθυνσης 2. Σκίππινγκ ψηλό, μεσαίο, χαμηλό, πλάγιο, πίσω 3. Χορεύουν Παραδοσιακό και μοντέρνο ρεπερτόριο του οποίου ο παλμός είναι σε τέταρτα 1. Συσπειρωτική κυβίστηση, συσπειρωτική ανακυβίστηση 2. Σχοινάκι, στεφάνι, κορδέλα, μπάλα, κορίνα, στρώματα Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 12

14 Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής Στόχος 2 Ανάπτυξη δεξιοτήτων φυσικής δραστηριότητας Επιδίωξη: Να ανταποκρίνονται χωρίς κούραση και με ασφάλεια σε καθημερινές κινήσεις και δραστηριότητες αναψυχής Φυσική κατάσταση Φυσική κατάσταση 1. Βασικές οδηγίες ασφάλειας για την άσκηση 2. Προθέρμανση 3. Αποθεραπεία 4. Τεχνική βαδίσματος 5. Τεχνική τρεξίματος 6. Σωστή αναπνοή 7. Διατροφή και άσκηση 8. Λήψη υγρών κατά την άσκηση 9. Ανατομία του σώματος Οι μαθητές να γνωρίζουν: 1. Ότι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την καρδιακή συχνότητα είναι: Απώλεια υγρών Κάπνισμα Θεατές 2. Ότι η προθέρμανση: Αυξάνει την καρδιακή συχνότητα Μειώνει την πιθανότητα τραυματισμών 3. Ότι η αποθεραπεία: Ελέγχει την επαναφορά όλων των λειτουργιών που δραστηριοποιήθηκαν σε κατάσταση ηρεμίας 4. Γνωρίζουν ότι όταν περπατούν: Το κεφάλι να είναι όρθιο Τα χέρια να κινούνται μπρος πίσω Να διατηρούν σταθερό ρυθμό 5. Γνωρίζουν ότι όταν τρέχουν: Το κεφάλι να βλέπει μπροστά Τα χέρια να κινούνται μπρος πίσω με ενεργητική κίνηση από τους ώμους Οι διασκελισμοί να είναι μικροί και να πατάνε με το μπροστινό μέρος του πέλματος 6. Όταν τρέχουν η αναπνοή γίνεται: από τη μύτη και από το στόμα 7. Να επιλέγουν τροφές: για παραγωγή ενέργειας που να περιέχουν υδατάνθρακες, λίπη 8. Ότι ο οργανισμός χρειάζεται: το λιγότερο 2 λίτρα υγρών την ημέρα για καθεμία ώρα άσκησης 1 λίτρο επιπρόσθετα 9. Οι μαθητές να γνωρίζουν: Τις βασικές ομάδες μυών Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 13

15 Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής Στόχος 3 Γνώση της τεχνικής των ατομικών και ομαδικών αθλημάτων Επιδίωξη: Να κατανοήσουν τις βασικές τεχνικές των ομαδικών και ατομικών αθλημάτων. Στίβος Καλαθοσφαίρισ η Πετοσφαίριση Ποδόσφαιρο Χειροσφαίριση Παιχνίδια αναψυχής Στίβος: 1. Δρόμοι 2. Δρόμοι με εμπόδια 3. Σκυταλοδρομίες Γ 4. Άλματα 5. Ρίψεις Οι μαθητές να: 1. Γνωρίζουν την τεχνική της εκκίνησης, αναπνοής, χεριών, ποδιών, ρυθμό 2. Γνωρίζουν την τεχνική της εκκίνησης, τεχνική υπερπήδησης εμποδίου, τρίχρονος βηματισμός 3. Γνωρίζουν την τεχνική και τις ζώνες των αλλαγών 4. Γνωρίζουν τη φορά, το πάτημα, την πτήση και την προσγείωση 5. Εξοικειωθούν με τα όργανα των ρίψεων Καλαθοσφαίριση: Οι μαθητές να: 1. Βασικές στάσειςμετακινήσεις 1. Γνωρίζουν ότι στη θέση ετοιμότητας: Τα πόδια πρέπει να έχουν άνοιγμα ίσο περίπου με το πλάτος των ώμων, να είναι παράλληλα μεταξύ τους και τα πέλματα να εφάπτονται τελείως στο έδαφος. Τα γόνατα να είναι λυγισμένα σε γωνία 120 ο περίπου. Το βάρος του σώματος να είναι εξίσου μοιρασμένο στα δυο πόδια. Ο κορμός να έχει μία ελαφριά κλίση προς τα εμπρός και το κεφάλι όρθιο. Οι βραχίονες να είναι κατά μήκος του κορμού και κάπως ανοικτοί προς τα πλάγια. Γνωρίζουν ότι στη βασική αμυντική στάση: Το ένα από τα δύο πόδια να προέχει του άλλου. Η φτέρνα του πίσω ποδιού να είναι στραμμένη προς τα μέσα ώστε τα δύο πόδια να σχηματίζουν γωνία 75 ο 90 ο. Το χέρι με το ομώνυμο μπροστινό πόδι να είναι σηκωμένο ψηλά με την παλάμη ανοικτή και στο ύψος του προσώπου του αντίπαλου παίκτη. Το άλλο χέρι να εκτείνεται προς τα πλάγια και κάτω, με την παλάμη να είναι ανοικτή και στραμμένη προς το μέρος του αντίπαλου. Το κέντρο βάρους του σώματος να είναι χαμηλότερα από ότι στη στάση ετοιμότητας. Το βάρος του σώματος να είναι μοιρασμένο στα δυο πόδια. Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 14

16 Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής Γνωρίζουν ότι στο σταμάτημα -πήδημα και παράλληλο σταμάτημα: Ενώ κινούνται κάνουν ένα μικρό πήδημα προς τα εμπρός και προσγειώνονται με τα δυο πόδια ταυτόχρονα και παράλληλα μεταξύ τους. Το άνοιγμα των ποδιών να είναι ίσο ή και μεγαλύτερο από το πλάτος των ώμων. Οι άκρες των ποδιών να είναι στην ίδια περίπου ευθεία. Το βάρος του σώματος να βρίσκεται στις πτέρνες Γνωρίζουν ότι στο σταμάτημα βηματισμό: Το μπροστινό πόδι να έρχεται σε επαφή με το έδαφος σταθερά, να είναι λυγισμένο και με το βάρος του σώματος να είναι σε αυτό. Το δεύτερο πόδι να έρχεται μπροστά για εξασφάλιση ισορροπίας. Το πόδι που ήρθε πρώτο σε επαφή με το έδαφος είναι και το σταθερό πόδι, δηλαδή το «πίβοτ». Το κέντρο βάρους να βρίσκεται χαμηλά και προς το μέρος του σταθερού ποδιού (πίσω πόδι). Γνωρίζουν ότι κατά το γλίστρημα: Η μετατόπιση στην άμυνα να γίνεται κυρίως με γλίστρημα Η μετατόπιση να γίνεται με άλμα βήμα (SKIP-STEP). Διατηρούν το ίδιο άνοιγμα των ποδιών χωρίς να σταυρώνουν τα πόδια. Το βάρος του σώματος να είναι μοιρασμένο στα δυο πόδια, ενώ το κέντρο βάρους να διατηρείται χαμηλά. Αν η κίνηση είναι δεξιά το δεξί πόδι να κινείται πρώτο, όταν είναι προς τα εμπρός το μπροστινό πόδι να κινείται πρώτο και προς τα πίσω, το πίσω πόδι κινείται πρώτο. Γνωρίζουν ότι κατά την αλλαγή κατεύθυνσης: Η αλλαγή κατεύθυνσης να γίνεται με ένα βήμα φυσικού μεγέθους στην πορεία που κινείται ο παίκτης και ένα απότομο μεγάλο βήμα προς τη νέα κατεύθυνση. Το δεύτερο βήμα να είναι ένα ολόκληρο αποφασιστικό βήμα προς τη νέα κατεύθυνση. Η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ των δυο κατευθύνσεων δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 45 ο 50 ο. Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 15

17 Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής Γνωρίζουν ότι ραχιαία στροφή: Γίνεται όταν δέχονται απειλή αντιπάλου κατά μέτωπο. Γίνεται με ένα βήμα στροφή προς τα πίσω. Με την πίσω στροφή να προστατεύει την μπάλα αφού τοποθετεί το σώμα του ανάμεσα στη μπάλα και τον αντίπαλο. Γνωρίζουν ότι η μετωπιαία στροφή: Εκτελείται όταν ο παίκτης πιέζεται από τα πλάγια. Πάνω στο εξωτερικό πόδι, γυρίζει προς τα εμπρός, ώστε να παρεμβάλλεται το σώμα ανάμεσα στον αντίπαλο και την μπάλα. Έχει αμυντικό χαρακτήρα. 2. Πάσα και υποδοχή της μπάλας 2. Γνωρίζουν ότι κατά το πιάσιμο της μπάλας: Τα χέρια να είναι στα πλάγια και οι δείκτες με τους αντίχειρες να σχηματίζουν W. Γίνεται κοντά στο σώμα μεταξύ στήθους και μέσης και σε απόσταση εκ. Έχουν τη στάση ετοιμότητας. Οι αγκώνες να είναι λυγισμένοι ενώ οι βραχίονες να είναι κατά μήκος των πλευρών. Γνωρίζουν ότι η πάσα με δύο χέρια από το στήθος γίνεται: Από το στήθος του πασέρ προς το στήθος του παραλήπτη. Με την πορεία της μπάλας να είναι παράλληλη προς το έδαφος. Από το στήθος του πασέρ προς το στήθος του παραλήπτη με ένα βήμα προς το δέκτη. Με τα χέρια να ακολουθούν την μπάλα τεντώνοντας οι αγκώνες και σπάζοντας οι καρποί. Γνωρίζουν ότι η σκαστή πάσα με τα δύο χέρια γίνεται: Με την ίδια τεχνική της πάσας στήθους με τη διαφορά ότι η μπάλα φτάνει στον παραλήπτη αφού προηγουμένως κτυπήσει στο έδαφος στα 2/3 της απόστασης, για να κατευθυνθεί στο στήθος του παραλήπτη. Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 16

18 Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής 3. Ντρίπλα Πετοσφαίριση: 1. Πάσα με δάκτυλα 2. Μανσέτα Γνωρίζουν ότι η μεταβίβαση με τα δύο χέρια πάνω από το κεφάλι γίνεται: Πιάνοντας την μπάλα πάνω από το κεφάλι με δύο χέρια. Με τους καρπούς να είναι λυγισμένοι ραχιαία, ούτως ώστε τα δάκτυλα να δείχνουν προς τα πάνω. Με τους αγκώνες να είναι λυγισμένοι και να βλέπουν τον παραλήπτη, ενώ οι βραχίονες είναι παράλληλοι μεταξύ τους. Γνωρίζουν ότι η μακρινή μεταβίβαση με το ένα χέρι γίνεται: Με την μπάλα να πιάνεται με τα δυο χέρια, πάνω και έξω από το δεξιό ώμο, στο ύψος του αφτιού περίπου. Με την αριστερή πλευρά να είναι στραμμένη προς τον παραλήπτη. Με το δεξί χέρι να είναι λυγισμένο πίσω από την μπάλα ενώ το αριστερό να είναι μπρος και κάτω. Με την μπάλα να ωθείται με τέντωμα του αγκώνα και έλεγχο του καρπού. 3. Γνωρίζουν ότι κατά την ντρίπλα: Δεν πρέπει να βλέπουν τη μπάλα αλλά το γήπεδο. Η αναπήδηση της μπάλας δεν πρέπει να ξεπερνά το ύψος της μέσης. Το ύψος της αναπήδησης εξαρτάται από το λύγισμα των γονάτων. Η στάση του σώματος να είναι εκείνη της ετοιμότητας. Η προστασία της μπάλας εξασφαλίζεται από το ετερώνυμο χέρι και πόδι, ενώ το σώμα είναι μεταξύ μπάλας και αντιπάλου. Να χρησιμοποιείται και δεξί και αριστερό χέρι. Να έχουν τη δυνατότητα να αυξομειώνουν τη ταχύτητα τους ενώ κινούνται. Οι μαθητές να: 1. Γνωρίζουν ότι στην πάσα με δάκτυλα: Η επαφή της μπάλας γίνεται μπροστά από το μέτωπο με λυγισμένους αγκώνες και γόνατα 2. Γνωρίζουν ότι κατά την πάσα με μανσέτα: Τα πόδια να είναι παράλληλα Το βάρος του σώματος να είναι στις μύτες των ποδιών Τα γόνατα να είναι ελαφρά λυγισμένα με τη λεκάνη του σώματος μέσα Τα χέρια να είναι παράλληλα δεμένα και τεντωμένα Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 17

19 Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής 3. Σέρβις από κάτω Η κίνηση να γίνεται από τους ώμους Η επαφή της μπάλας να γίνεται πάνω από τους καρπους 3. Γνωρίζουν ότι στο από κάτω σέρβις: Τοποθετείται αντίθετο πόδι με χέρι Ότι η αιώρηση γίνεται με τεντωμένο χέρι από πίσω Ότι η απελευθέρωση και το κτύπημα της μπάλας γίνεται με την παλάμη Ποδόσφαιρο: 1. Ντρίπλα 2. Μεταβίβαση της μπάλας 3. Σταμάτημα Οι μαθητές να: 1. Γνωρίζουν ότι: Η μπάλα διατηρείται κοντά στα πόδια Η διατήρησή της εξαρτάται από την ταχύτητα προώθησης Όταν προωθείται η μπάλα δίδεται προσοχή σε αυτήν και στο γύρω χώρο Η μπάλα προωθείται με μικρές και ελαφριές επαφές με το εσωτερικό, εξωτερικό του ποδιού και το κουντεπιέ 2. Γνωρίζουν ότι η μπάλα: Μεταβιβάζεται με το εσωτερικό, εξωτερικό του ποδιού, κουντεπιέ, με φάλτσο κτύπημα, με τακούνι, με βολέ 3. Γνωρίζουν ότι το σταμάτημα της μπάλας γίνεται: Με το πόδι (πέλμα, εσωτερικό μέρος του ποδιού, εξωτερικό, κουντεπιε) Με το μηρό (να είναι κάθετος προς την πτώση της μπάλας και το βάρος του σώματος στο σταθερό πόδι) Με την κοιλιά όταν η μπάλα αναπηδάει στο έδαφος Με το στήθος όταν η μπάλα έρχεται ψηλά Με το κεφάλι όταν η μπάλα έρχεται ψηλά χωρίς δύναμη Χειροσφαίριση : 1. Ντρίπλα 2. Λαβή Οι μαθητές να γνωρίζουν: 1. Ότι η παλάμη πρέπει να είναι πάνω από την μπάλα, ο αγκώνας παράλληλα με το έδαφος, ο ώμος σταθερός και να δουλεύουν καρπός-δάχτυλα 2. Ότι ο αντίχειρας-ωτίτης σφίγγουν την μπάλα, τα υπόλοιπα δάχτυλα στηρίζουν την μπάλα Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 18

20 Βιβλίο Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής 3. Πάσα - υποδοχή 4. Σουτ στο έδαφος 5. Σουτ με άλμα 6. Ρυθμοί 7. Μετακινήσεις 8. Απλή προσποίηση 9. Μαρκάρισμα 3. Ότι οι αγκώνες να είναι στραμμένοι προς τα έξω, τα χέρια απλωμένα μπροστά λυγισμένα ελαφρώς στους αγκώνες, τα δάχτυλα σχηματίζουν W, απορρόφηση δύναμης. Η μπάλα μεταβιβάζεται με ψηλή, εκτατική και σπρωχτή πάσα. 4. Ότι ο αντίθετος ώμος και πόδι είναι στραμμένα προς το στόχο με ελαφρώς λυγισμένο το πίσω πόδι. Εκτέλεση: στροφή της λεκάνης προς το στόχο, ώθηση του πίσω ποδιού προς τα εμπρός, ακολουθεί ο ώμος ρίψης και η μπάλα, η κίνηση του χεριού να είναι μαστιγωτή. 5. Ότι το πόδι ώθησης σπρώχνει κατακόρυφα, το άλλο πόδι τραβά διαγώνια προς τα πάνω με λυγισμένο γόνατο, η στροφή του κορμού γίνεται στον αέρα, ακολουθεί κλώτσημα του πίσω ποδιού και ρίψη. 6. Απλούς συνδυασμούς τριών βημάτων 7. Τη βασική θέση και διάφορους τρόπους μετακίνησης προς όλες τις κατευθύνσεις 8. Τρόπους σταματήματος και αλλαγής κατεύθυνσης μπροστά από αντίπαλο με και χωρίς την μπάλα. 9. Τη σωστή θέση του αμυντικού σε σχέση με τον αντίπαλο και την μπάλα. Παιχνίδια αναψυχής Ποδόσφαιρο σάλας Beach volley Αντισφαίριση Αντιπτέριση Σόφτμπολ Επιτραπέζια αντισφαίριση Άλλες σχετικές επιλογές Οι μαθητές να γνωρίζουν: Τη βασική τεχνική και το τρόπο διεξαγωγής και κανονισμών παιχνιδιών αναψυχής Αναλυτικό Πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής Α τάξης Γυμνασίου 19