ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ. Σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία και τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα

Transcript

1 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ Σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία και τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Χρήστος - Παναγιώτης Ιωάννου Α.Μ.: Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Ημ/νία Υποβολής: 26 Μαρτίου 2014

2 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

3 Περίληψη Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι τρόποι με τους οποίους αποτιμώνται και παρουσιάζονται τα χρεόγραφα στις λογιστικές καταστάσεις, σύφωνα με το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο και τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης. Τα χρεόγραφα αποτελούν ένα πολύ σημαντικό και απαραίτητο εργαλείο χρηματοδότησης για τις περισσότερες οικονομικές οντότητες. Γι αυτό τον λόγο, η σωστή παρουσίασή τους προς τα ενδιαφερόμενα μέλη θα πρέπει να διασφαλίζεται. Κατά το παρελθόν δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες η απόκρυψη πληροφοριών από επιχειρήσεις σχετικά με τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία τους έδινε λανθασμένη εικόνα για την πορεία και τα αποτελέσματα που εμφάνιζαν. Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 είναι άλλο ένα παράδειγμα της ανάγκης για σωστή πληροφόρηση. Είναι αισθητό ότι μεταξύ της ελληνικής λογιστικής νομοθεσίας και των διεθνών λογιστικών προτύπων υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις μεθόδους που παρουσιάζονται τα χρεόγραφα. Με το πέρασμα του χρόνου όμως, έχουν υπάρξει προσπάθειες σύγκλισης των ελληνικών προτύπων στα διεθνή. Εξ άλλου, ήδη οι εταιρίες που ανήκουν σε ομίλους εισηγμένους στο χρηματιστήριο ειναι υποχρεωμένες να παρουσιάζουν αποτελέσματα σύμφωνα με τα διεθνή λογιστικά πρότυπα, ενώ και όλες οι υπόλοιπες ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν προαιρετικά να υιοθετήσουν τα πρότυπα αυτά. Λέξεις Κλειδιά: Χρεόγραφα, αναγνώριση, αποτίμηση, γενικό λογιστικό σχέδιο, διεθνή λογιστικά πρότυπα, διεθνή πρότυπα χρηματοοικονομικής πληροφόρησης

4 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 3 1 Λογιστική Χρεογράφων κατά την Ελληνική Νομοθεσία Εισαγωγή Αναγνώριση και Αρχική Επιμέτρηση Χρεόγραφου Λογιστική κατά τη Διακράτηση του Χρεογράφου Παύση Αναγνώρισης Χρεογράφου Απόκτηση Ιδίων Μετοχών Συγκεντρωτικό Παράδειγμα Λογιστική Χρεογράφων κατά τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Εισαγωγή Ορισμοί Αναγνώριση, Ταξινόμηση και Αρχική Επιμέτρηση Χρεογράφου Λογιστική Κατά τη Διακράτηση του Χρεογράφου Παύση Αναγνώρισης Χρεογράφου Μέθοδοι Επιμέτρησης Κέρδη και Ζημιές Χρεογράφων Απόκτηση Ιδίων Μετοχών Βιβλιογραφία 25 3

5

6 Κεφάλαιο 1 Λογιστική Χρεογράφων κατά την Ελληνική Νομοθεσία 1.1 Εισαγωγή Η ελληνική νομοθεσία ορίζει το σύνολο των λογιστικών κανόνων ως το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο. Το ΕΓΛΣ, σε σχέση με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, ακολουθεί μία πιο απλή προσέγγιση για τη λογιστική των χρεογράφων. Αρχικά, ορίζει ως χρεόγραφα τα εξής περιουσιακά στοιχεία: 1. Μετοχές ανωνύμων εταιριών 2. Ομόλογα και Ομολογίες 3. Έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου 4. Μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων Εκτός αυτών, στο λογαριασμό 34 «Χρεόγραφα» παρακολουθούνται και άλλα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, όπως συμφωνίες επαναγοράς (repos) και διάφορα παράγωγα, όπως τα δικαιώματα προαίρεσης. Θα πρέπει να σημειωθεί πως δεν ανήκουν όλα τα χρεόγραφα στον λογαριασμό 34. Όταν μία οικονομική οντότητα 1 διακρατεί συμμετοχικούς τίτλους (π.χ. μετοχές) άλλης οικονομικής οντότητας που αντιπροσωπεύουν ποσοστό άνω του 10% του μετοχικού κεφαλαίου αυτής, πρέπει να τους αναγνωρίζει ως συμμετοχές και να τους καταγράφει στον λογαριασμό 18 «Συμμετοχές και Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις». Τέλος, εάν διακρατεί τίτλους ως επένδυση, δηλαδή σκοπεύει να επωφεληθεί μακροχρόνια 2 από τις ταμειακές ροές που απορρέουν από αυτά και όχι από την αγοραπωλησία αυτών, ή βρίσκεται υπό κάποιο νομικό ή άλλο περιορισμό που της απαγορεύει να πωλήσει τα χρεόγραφα αυτά, τότε οφείλει να τα καταχωρήσει στους λογαριασμούς «Τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε Ευρώ» και «Τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε Ξένο Νόμισμα». Θα πρέπει να σημειωθεί πως ο τρόπος χειρισμού των χρεογράφων και των τίτλων με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων δεν διαφέρει, συνεπώς οι παρακάτω ενότητες αφορούν τα χρεόγραφα συνολικά, ανεξαρτήτως του σκοπού κτήσης τους. 1 Ο όρος οικονομική οντότητα είναι δανεισμένος από τις διατάξεις των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων. 2 Για διάρκεια μεγαλύτερη της τρέχουσας οικονομικής χρήσης. 5

7 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 1.2 Αναγνώριση και Αρχική Επιμέτρηση Χρεόγραφου Αναγνώριση Με τον όρο «Αναγνώριση», εννοούμε την επίσημη απόκτηση του χρεογράφου από την οικονομική οντότητα και την καταγραφή του στα λογιστικά βιβλία. Το Ε.Γ.Λ.Σ., σε αντίθεση με τα Δ.Λ.Π., δεν επιτρέπει στις οικονομικές οντότητες να επιλέξουν την ημερομηνία αναγνώρισης μεταξύ του χρόνου αγοράς και του χρόνου παράδοσης του χρεογράφου, εάν αυτοί διαφέρουν. Τα χρεόγραφα πρέπει υποχρεωτικά να αναγνωρίζονται την ημερομηνία που η οικονομική οντότητα τα αγοράζει. Επιμέτρηση Η αρχική επιμέτρηση κατά την αναγνώριση ενός χρεογράφου γίνεται στην αξία κτήσης του. Με την έννοια της αξίας κτήσης νοείται η αξία της δοθείσας αντιπαροχής για την απόκτηση του χρεογράφου. Όπως ισχύει και σε ορισμένες περιπτώσεις χρεογράφων κατά τα Δ.Λ.Π., τα έξοδα που συνδέονται άμεσα με την αγορά των χρεογράφων (π.χ. προμήθεια χρηματιστή) δεν αυξάνουν την αξία του χρεογράφου, αλλά εμφανίζονται στα αποτελέσματα χρήσεως ως προμήθειες και λοιπά έξοδα αγοράς συμμετοχών και χρεογράφων. Όταν μία οικονομική οντότητα διενεργεί πολλές αγοραπωλησίες κατά τη διάρκεια μίας χρήσης, η τιμή κτήσης των χρεογράφων της αποτιμάται με τη χρήση μίας εκ των μεθόδων που εφαρμόζονται και στη λογιστική των αποθεμάτων. Τέτοιες μέθοδοι είναι οι F.I.F.O., L.I.F.O., Μέσο σταθμικό Κόστος κ.λπ Λογιστική κατά τη Διακράτηση του Χρεογράφου Όταν μια οικονομική οντότητα χρησιμοποιεί κάποιο χρεόγραφο ως ενέχυρο για κάποια υποχρέωσή της, οφείλει να χρεώνει την αξία του χρεογράφου στον υπολογαριασμό «Χρεόγραφα σε τρίτους για εγγύηση» και να πιστώνει το αντίστοιχο ποσό στον λογαριασμό από τον οποίον προέρχεται το χρεόγραφο. Η αντίθετη διαδικασία ακολουθείται κατά την αποδέσμευση του χρεογράφου. Τόκοι και Μερισματα Πολλά ομόλογα έχουν κουπόνι, δηλαδή αποδίδουν τόκο σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα, συνήθως ανά εξάμηνο. Κατά τη διάρκεια του έτους, όταν καθίστανται απαιτητοί οι τόκοι, δηλαδή στις ημερομηνίες στις οποίες το ομόλογο προβλέπει πληρωμή τόκου, ο τόκος αυτός πιστώνεται στο λογαριασμό «Έσοδα Χρεογράφων» ενώ χρεώνεται ο λογαριασμός στον οποίον κατατέθηκαν τα τοκομερίδια (εάν εισπράχθηκαν). Αλλιώς, χρεώνεται ο λογαριασμός «Ληγμένα τοκομερίδια για είσπραξη». Για τις μετοχές που αποδίδουν μέρισμα, ακολουθείται παρόμοια διαδικασία. Κατά την ημερομηνία αποκοπής του μερίσματος πιστώνεται ο δευτεροβάθμιος λογαριασμός «Έσοδα Συμμετοχών» ή ο δευτεροβάθμιος λογαριασμός «Έσοδα χρεογράφων», ανάλογα το είδος των μετοχών, και χρεώνεται ο δευτεροβάθμιος λογαριασμός «Μερισματαποδείξεις εισπρακτέες μετοχών εταιριών εσωτερικού» ή ο «Μερισματαποδείξεις εισπρακτέες μετο-

8 1.3. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΓΡΑΦΟΥ 7 χών εταιριών εξωτερικού». Όταν εισπραχθεί το μέρισμα, πιστώνεται ο λογαριασμός που προηγουμένως χρεώθηκε και χρεώνεται ο λογαριασμός στον οποίο κατατέθηκε το μέρισμα. Τέλος Χρήσης Στο τέλος κάθε χρήσης, η οικονομική οντότητα οφείλει να αποτιμά τα χρεόγραφά της με τον κανόνα της εύλογης αξίας ή στην χαμηλότερη τιμή μεταξύ της τιμής κτήσης και της εύλογης αξίας. Η επιλογή της μεθόδου είναι στη διακριτική ευχέρεια της οικονομικής οντότητας αλλά πρέπει να ακολουθείται παγίως για όλα τα χρεογραφα. Με τον όρο εύλογη αξία, ορίζεται: 1. Η τρέχουσα τιμή, για τα χρηματοοικονομικά μέσα για τα οποία υφίσταται αξιόπιστη αγορά. Εάν η τρέχουσα αξία ενός χρηματοοικονομικού μέσου δεν είναι άμεσα προσδιορίσιμη, αλλά μπορεί να προσδιορισθεί για τα επιμέρους στοιχεία του ή για κάποιο παρόμοιο μέσο, η τρέχουσα αξία είναι δυνατόν να προκύψει από την αξία των επιμέρους στοιχείων του ή του παρόμοιου σε αυτό μέσου 2. Η αξία που προκύπτει από γενικής αποδοχής υποδείγματα και τεχνικές αποτίμησης, για τα μέσα για τα οποία δεν υφίσταται αξιόπιστη αγορά Με τον όρο τρέχουσα τιμή ορίζεται: 1. Για τους εισαγμένους στο χρηματιστήριο τίτλους (μετοχές, ομολογίες κλπ), ο μέσος όρος της επίσημης τιμής τους κατά τον τελευταίο μήνα της χρήσεως. 2. Για τους μη εισαγμένους στο χρηματιστήριο τίτλους: αʹ) Αν πρόκειται για μετοχές ανώνυμων εταιρειών, η εσωτερική λογιστική αξία που προκύπτει από το δημοσιευμένο τελευταίο ισολογισμό της εταιρείας, για τις μετοχές της οποίας πρόκειται να γίνει η αποτίμηση. βʹ) Αν πρόκειται για τους λοιπούς, εκτός από τις μετοχές, τίτλους, η τιμή κτήσεώς τους. γʹ) Αν πρόκειται για μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, ο μέσος όρος της καθαρής τιμής τους κατά τον τελευταίο μήνα της χρήσεως. Για τις τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εν γένει, εάν προτιμήσουν τη δεύτερη μέθοδο, επιλέγεται η χαμηλότερη τιμή μεταξύ της εύλογης αξίας και τιμής κτήσης για το σύνολο του χαρτοφυλακίου, και όχι για κάθε χρεόγραφο ξεχωριστά. Εάν ακολουθείται η μέθοδος της εύλογης αξίας, κάθε διαφορά καταχωρείται απευθείας στο λογαριασμό 86 «Αποτελέσματα Χρήσεως». Εάν ακολουθείται η μέθοδος της χαμηλότερης τιμής, και εάν για ένα χρεόγραφο η τρέχουσα τιμή είναι χαμηλότερη από την τιμή κτήσης, η διαφορά χρεώνεται στο λογαριασμό «Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών και χρεογράφων». Η νέα αυτή αποτίμηση αποτελεί τη τιμή κτήσης του χρεογράφου για την καινούργια χρήση. Εξαίρεση στα παραπάνω αποτελούν τα χρεόγραφα που έχουν χαρακτήρα προθεσμιακής κατάθεσης και δεν είναι εισαγμένα στο χρηματιστήριο, όπως τα έντοκα γραμμάτια δημοσίου. Αυτά αποτιμώνται στην παρούσα αξία τους, όπως αυτή προκύπτει από το ετήσιο επιτόκιο και τις μελλοντικές ταμειακές ροές κάθε χρεογράφου. Για τους δεδουλευμένους τόκους ομολόγων οι οποίοι δεν έχουν καταστει απαιτητοί ακόμα, αφού υπολογιστούν αναλογικά, πιστώνονται στον κατάλληλο λογαριασμό του «Έσοδα Χρεογράφων», ενώ αντίστοιχα χρεώνεται ο λογαριασμός «Έσοδα Χρήσεως Εισπρακτέα».

9 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 1.4 Παύση Αναγνώρισης Χρεογράφου Σε περίπτωση πώλησης του χρεογράφου, πιστώνεται ο λογαριασμός του χρεογράφου με την αξία κτήσης του υπό πώληση χρεόγραφου, ενώ η διαφορά μεταξύ αξίας κτήσης και τιμής πώλησης καταχωρειται στον λογαριασμό «Διαφορές (ζημίες) από πώληση χρεογράφων» ή στον «διαφορές (κέρδη) από πώληση χρεογράφων», ανάλογα με το αν υπάρχει κέρδος ή ζημιά από την πώληση. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με τα ΔΛΠ, το ΕΓΛΣ δεν προβλέπει αποτίμηση του χρεογράφου κατά τον χρόνο της πώλησης. 1.5 Απόκτηση Ιδίων Μετοχών Το ΕΓΛΣ σε αντίθεση με τα ΔΛΠ επιτρέπει την απόκτηση ιδίων μετοχών, υπό τους περιορισμούς ότι: 1. Η απόκτηση των μετοχών έχει εγκριθεί από τη Γενική Συνέλευση, η οποία αποφασίζει και για θέματα όπως τον ανώτατο αριθμό μετοχων που μπορούν να αποκτηθούν, τη διάρκεια της έγκρισης κ.λπ. 2. Η ονομαστική αξία των μετοχών που έχουν συνολικά αποκτηθεί δεν υπερβαίνουν το 10% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου. 3. Εάν μειωθούν τα ίδια κεφάλαια κατά το συνολικό κόστος επαναπόκτησης των μετοχών, αυτά δεν είναι κατώτερα του ποσού του μετοχικού κεφαλαίου, προσαυξημένου με τα αποθεματικά τα οποία δεν γίνεται να διανεμηθούν σύμφωνα με το καταστατικό ή τους ισχύοντες νόμους. Οι μετοχές της ιδίας που διακρατει μία οικονομική οντότητα έχουν τους εξής χαρακτηριστικά: 1. Δεν έχουν δικαίωμα παράστασης και ψήφου στη Γενική Συνέλευση. Επίσης, δεν υπολογίζονται για τον σχηματισμό απαρτίας. 2. Τα μερισματα που αντιστοιχούν σε αυτές προσαυξάνουν το μέρισμα των υπόλοιπων μετοχών. 3. Σε περίπτωση αύξησης κεφαλαίου, το δικαίωμα προτίμησης που αντιστοιχεί στις ίδιες μετοχές δεν ασκείται και προσαυξάνει το δικαίωμα των λοιπών μετόχων, εκτός εάν το όργανο που αποφασίζει την αύξηση αποφασίσει τη μεταβίβαση του δικαιώματος, ολικά ή μερικά, σε πρόσωπα που δεν ενεργούν για λογαριασμό της εταιρείας. Αν η αύξηση κεφαλαίου πραγματοποιείται χωρίς καταβολή εισφορών, οι ίδιες μετοχές συμμετέχουν στην αύξηση αυτή. 4. Εφόσον καταγράφονται στο ενεργητικό της, η οικονομική οντότητα οφείλει να σχηματίζει και να διατηρεί, για όσο χρονικό διάστημα κατέχει τις μετοχές αυτές, αποθεματικό ισόποσο με την αξία κτήσης τους. Το αποθεματικό αυτό δημιουργείται από τα κέρδη της κλεισμένης χρήσης, αφού πρώτα αφαιρεθεί το απαιτούμενο ποσό για το σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού και δεν επιτρέπεται να διανεμηθεί. Τέλος, για την καλύτερη πληροφόρηση των εμπλεκόμενων μελών, η οικονομική οντότητα πρέπει να αναφέρει στην έκθεση διαχείρισης τουλάχιστον:

10 1.5. ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΙΔΙΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ 9 1. Οι λόγοι των αποκτήσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της εταιρικής χρήσης. 2. Ο αριθμός και η ονομαστική αξία των μετοχών που αποκτήθηκαν και μεταβιβάστηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσης, καθώς και το τμήμα του κεφαλαίου που αντιπροσωπεύουν 3. Σε περίπτωση κτήσης ή μεταβίβασης από επαχθή αιτία, η αξία των μετοχών 4. Ο αριθμός και η ονομαστική αξία του συνολικού αριθμού των μετοχών που κατέχονται από την εταιρεία, καθώς και το τμήμα του κεφαλαίου που αντιπροσωπεύουν.

11 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 1.6 Συγκεντρωτικό Παράδειγμα Η Εταιρία Α Α.Ε. αγοράζει μετρητοίς στις 2/1/2014 τις εξής μετοχές: Μετοχή Ποσότητα Τιμή Μονάδας ( ) Σκοπός Αγοράς ΕΤΕ 10, Εμπορικός ΠΕΙΡ 30, Εμπορικός ΜΠΕΛΑ 20, Διακράτηση (μερίσματα) Επίσης, συμμετέχει στην έκδοση ομολόγων της Β Α.Ε., αγοράζοντας ομόλογο με τα εξής χαρακτηριστικά: Τιμή Κτήσης ( ) Ονομαστική Τιμή ( ) Λήξη Κουπόνι Καταβολή Τόκου 95, ,000 31/12/2018 6% Εξαμηνιαία Να σημειωθεί ότι για το παράδειγμά μας όλες οι αγοραπωλησίες χρεογράφων έχουν προμήθεια χρηματιστή 5%. Ημερολογιακές εγγραφές 2/1/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 1 38 Χρηματικά Διαθέσιμα Ταμείο 441, Χρεόγραφα Μετοχές εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Μετοχές Εθνικής Τραπέζης 41, Χρεόγραφα Μετοχές εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Μετοχές Τράπεζας Πειραιώς 54, Χρεόγραφα Ομολογίες ελληνικών δανείων Ομολογιακό δάνειο Β Α.Ε. 2/1/2014 6% 95, Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις Τίτλοι με χαρακτήρα ακινητοποιήσεων σε ΕΥΡΩ Μετοχές Jumbo 229, Διάφορα έξοδα Έξοδα συμμετοχών και χρεογράφων Προμήθειες και λοιπά έξοδα αγοράς συμμετοχών & χρεογράφων 21,005

12 1.6. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 11 Στις 27/5/2014, η Α Α.Ε. αγοράζει μετρητοίς άλλες 3000 μετοχές ΕΤΕ στην τιμή των 3.10/μετοχή και 4000 μετοχές ΠΕΙΡ στην τιμή των 1.91/μετοχή. Ημερολογιακές εγγραφές 27/5/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 2 38 Χρηματικά Διαθέσιμα Ταμείο 17, Χρεόγραφα Μετοχές εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Μετοχές Εθνικής Τραπέζης 9, Χρεόγραφα Μετοχές εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Μετοχές Τράπεζας Πειραιώς 7, Διάφορα έξοδα Έξοδα συμμετοχών και χρεογράφων Προμήθειες και λοιπά έξοδα αγοράς συμμετοχών & χρεογράφων 847 Σε αυτο το σημείο να σημειώσουμε ότι η επιχείρηση χρησιμοποιεί τη μέθοδο του μέσου σταθμικού κόστους για τα χρεόγραφά της. Συνεπώς: Μέση Σταθμική Αξία ΕΤΕ: 10, , ,000+3,000 = 3.88 Μέση Σταθμική Αξία ΠΕΙΡ: 30, , ,000+4,000 = 1.82 Στις 31/7/2014, η Α Α.Ε. λαμβάνει τόκο από το ομόλογο της Β Α.Ε. που διακρατεί. Την επόμενη μέρα, η Β Α.Ε. λόγω του ότι είναι στα πρόθυρα χρεοκοπίας, κάνει πρόταση στην Α Α.Ε. για ανταλλαγή ομολόγου με ομόλογο ίδιων χαρακτηριστικών αλλά ονομαστικής αξίας 60,000. Η Α Α.Ε. δέχεται την πρόταση και ανταλλάσει το ομόλογο εντός της ίδιας μέρας, χωρίς κάποια προμήθεια.

13 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Ημερολογιακές εγγραφές 30/6/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 3 38 Χρηματικά Διαθέσιμα Ταμείο 3, Έσοδα κεφαλαίων Έσοδα χρεογράφων Έσοδα ομολογιών ελληνικών δανείων 3,000 Ημερολογιακές εγγραφές 1/7/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 4 34 Χρεόγραφα Ομολογίες ελληνικών δανείων Ομολογιακό δάνειο Β Α.Ε. 2/1/2014 6% 95, Χρεόγραφα Ομολογίες ελληνικών δανείων Ομολογιακό δάνειο Β Α.Ε. 1/7/2014 6% 60, Διάφορα έξοδα Διαφορές (ζημιές) από πώληση συμμετοχών και χρεογράφων Διαφορές (ζημιές) από πώληση χρεογράφων 35,000 Στις 15/09/2014, μετά από Γ.Σ. των μετόχων, η Jumbo Α.Ε. (ΜΠΕΛΑ) ανακοινώνει μέρισμα 0.30/μετοχή. Για την είσπραξη του μερίσματος δεν υπάρχει κάποια προμήθεια ή φόρος. Ημερολογιακές εγγραφές 15/9/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 5 76 Έσοδα κεφαλαίων Έσοδα συμμετοχών Έσοδα μετοχών εισαγμένων στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού 6, Χρεόγραφα Μερισματαποδείξεις εισπρακτέες μετοχών εταιριών εσωτερικού 6,000

14 1.6. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 13 Στις 30/09/2014, το μέρισμα καταβάλλεται στο ταμείο της εταιρίας. Ημερολογιακές εγγραφές 30/9/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 6 38 Χρηματικά Διαθέσιμα Ταμείο 6, Χρεόγραφα Μερισματαποδείξεις εισπρακτέες μετοχών εταιριών εσωτερικού 6,000 Στις 17/11/2014, η Α Α.Ε. πωλεί μετρητοίς 7,000 μετοχές ΕΤΕ έναντι 4.00/μετοχή και 26,000 μετοχές ΠΕΙΡ έναντι 1.40/μετοχή. Ημερολογιακές εγγραφές 17/11/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 7 38 Χρηματικά Διαθέσιμα Ταμείο 61, Χρεόγραφα Μετοχές εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Μετοχές Εθνικής Τραπέζης 27, Χρεόγραφα Μετοχές εισαγμένες στο χρηματιστήριο εταιριών εσωτερικού Μετοχές Τράπεζας Πειραιώς 47, Έσοδα κεφαλαίων Διαφορές (κέρδη) από πώληση συμμετοχών και χρεογράφων Διαφορές (κέρδη) από πώληση χρεογράφων Διάφορα έξοδα Διαφορές (ζημιές) από πώληση συμμετοχών και χρεογράφων Διαφορές (ζημιές) από πώληση χρεογράφων 10, Διάφορα έξοδα Έξοδα συμμετοχών και χρεογράφων Προμήθειες και λοιπα έξοδα συμμετοχών και χρεογράφων 3,220

15 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Στο τέλος της χρήσης, η επιχείρηση αποτιμά το χαρτοφυλάκιό της με τη μέθοδο της χαμηλότερης τιμής μεταξύ τιμής κτήσης και τρέχουσας αξίας. Να σημειωθεί ότι η Α Α.Ε. δεν είναι χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, επομένως συγκρίνει τις 2 τιμές ξεχωριστά για κάθε χρεόγραφο, και όχι ως άθροισμα. Τον τελευταίο μήνα, τα χρεόγραφα στο χρηματιστήριο έχουν μέσο όρο τιμής: Χρεόγραφο Μ.Ο. Τιμής ( ) Μετοχή ΕΤΕ 3.95 Μετοχή ΠΕΙΡ 1.40 Μετοχή ΜΠΕΛΑ Ομόλογο Β Α.Ε. 1/8/ /12/2018 6% Δεν Διαπραγματεύεται Ημερολογιακές εγγραφές 30/9/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 8 68 Προβλέψεις εκμεταλλεύσεως Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών και χρεογράφων 32, Συμμετοχές και λοιπές μακροχρόνιες απαιτήσεις Συμμετοχές σε λοιπές επιχειρήσεις Προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές επιχειρήσεις 29, Χρεόγραφα Προβλέψεις για υποτιμήσεις χρεογράφων Προβλέψεις για υποτιμήσεις μετοχών 3,360 Ημερολογιακές εγγραφές τέλους χρήσης για τους δεδουλευμένους τόκους του ομολόγου για την περίοδο 1/7/ /12/2014: Α/Α Κωδικός Λογαριασμός Χρέωση Πίστωση 9 36 Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα 1, Έσοδα κεφαλαίων Έσοδα χρεογράφων Έσοδα ομολογιών ελληνικών δανείων 1,800

16 Κεφάλαιο 2 Λογιστική Χρεογράφων κατά τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα 2.1 Εισαγωγή H ενότητα αυτή αφορά τη λογιστική των χρεογράφων σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα και τα μεταγενέστερα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης. Τα ΔΠΧΠ είναι ουσιαστικά η νέα ονομασία όσων προτύπων εκδίδονται από το 2001 και μετά, ακολουθώντας και τη μετανομασία του φορέα που τα εκδίδει από IASC σε IASB. Για ευκολία γραφής, τα ΔΛΠ και ΔΠΧΠ θα αναφέρονται με την αγγλική κωδικοποίησή τους, δηλαδή ως IAS και IFRS αντίστοιχα. Στα ΔΠΧΠ, τα χρεόγραφα αποτελούν υποκατηγορία των χρηματοοικονομικών μέσων και δεν γίνεται αναφορά σε αυτά συγκεκριμένα. Συνεπώς, η ανάλυση συγκεκριμένων κομματιών της λογιστικής των χρηματοοικονομικών μέσων είναι η καταλληλότερη προσέγγιση για τη λογιστική των χρεογράφων. Τα κυριότερα πρότυπα που αφορούν τη λογιστική των χρηματοοικονομικών μέσων είναι τα: IAS 32: Χρηματοοικονομικά Μέσα: Παρουσίαση IAS 39: Χρηματοοικονομικά Μέσα: Αναγνώριση και Επιμέτρηση IFRS 7: Χρηματοοικονομικά Μέσα: Γνωστοποιήσεις IFRS 9: Χρηματοοικονομικά Μέσα IFRS 13: Επιμέτρηση Εύλογης Αξίας Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα IFRS 7 και 9 αποτελούν στην ουσία βελτιωμένες εκδόσεις των IAS 32 και 39. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως τα τελευταία έχουν καταργηθεί. Αν και το τελευταίο χρονοδιάγραμμα όριζε ως υποχρεωτική την εφαρμογή των διατάξεων του IFRS 9 από τη 1η Ιανουαριου 2015 (το χρονοδιάγραμμα εν τέλει καταργήθηκε χωρίς να αντικατασταθεί), το πρότυπο χρήζει τροποποιήσεων και δεν μπορει να εφαρμοστεί χωρίς το IAS 39. Ο IASB έχει επιτρέψει πάντως την προαιρετική εφαρμογή του IFRS 9 από όσες οικονομικές οντότητες το επιθυμούν, με την προϋπόθεση να εφαρμόζουν τα άρθρα του IAS 39 για όσα θέματα δεν υπάρχει ακόμα τεκμηρίωση στο IFRS 9. 15

17 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Όσον αφορά τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το IFRS 9 δεν έχει συμπεριληφθεί ακόμα στην Ευρωπαική Νομοθεσία και δεν μπορει να εφαρμοστεί σε καμία περίπτωση. 2.2 Ορισμοί Η ορολογία που χρησιμοποιεί ο IASB ειναι ιδιαίτερα αυστηρή προκειμένου να αποφεύγονται λάθη κατανόησης. Γι αυτό, είναι καλό να αναφερθούν οι κυριότεροι ορισμοί. Σύμφωνα με το IAS 32: Ο όρος Σύμβαση και οι παράγωγες λέξεις του, παραπέμπουν σε μία συμφωνία μεταξύ 2 ή περισσότερων μερών, που έχει σαφείς οικονομικές συνέπειες, τις οποίες τα μέλη έχουν μικρή ή καμία διακριτική ευχέρια να αποφύγουν, επειδή συνήθως η συμφωνία είναι εκτελεστή από τον νόμο. Οι συμβάσεις, και συνεπώς, τα χρηματοοικονομικά μέσα, μπορούν να λάβουν ποικίλες μορφές και δεν απαιτείται να είναι γραπτές. Ο όρος Οικονομική Οντότητα περιλαμβάνει φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρίες, νομικά πρόσωπα και κρατικούς οργανισμούς. Χρηματοοικονομικό Μέσο είναι οποιαδήποτε σύμβαση δημιουργεί ταυτόχρονα ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο σε μία οικονομική οντότητα και μία χρηματοοικονομική υποχρέωση ή Συμμετοχικό Τίτλο σε μία άλλη. Χρηματοοικονομικό Περιουσιακό Στοιχείο είναι οποιοδήποτε στοιχείο αφορά: 1. Ταμειακά Διαθέσιμα 2. (Συμ)μετοχικό Τίτλο άλλης Οικονομικής Οντότητας 3. Συμβατικό Δικαίωμα αʹ) Για την παραλαβή μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου από άλλη οικονομική οντότητα. βʹ) Για την ανταλλαγή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσων με άλλη οικονομική οντότητα, υπό συνθήκες δυνητικά ευνοϊκές για την οικονομική οντότητα. 4. Σύμβαση που δύναται ή πρόκειται να διακανονιστει με ίδιους (συμ)μετοχικούς τίτλους της οικονομικής οντότητας και είναι: αʹ) Μή-Παράγωγο για το οποίο η οικονομική οντότητα είναι υποχρεωμένη ή έχει το δικαίωμα να λάβει ένα μεταβλητό αριθμό ιδίων συμ(μετοχικών) τίτλων. βʹ) Παράγωγο που δύναται να διακανονιστεί, εκτός από την ανταλλαγή συγκεκριμένου ποσού μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχειου, με συγκεκριμένη ποσότητα ιδίων συμμετοχικών τίτλων της οικονομικής οντότητας. Χρηματοοικονομική Υποχρέωση είναι οποιαδήποτε υποχρέωση αφορά: 1. Συμβατική Υποχρέωση

18 2.2. ΟΡΙΣΜΟΙ 17 αʹ) Για την παράδοση μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου σε άλλη οικονομική οντότητα. βʹ) Για την ανταλλαγή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσων με άλλη οικονομική οντότητα, υπό συνθήκες δυνητικά μή-ευνοϊκές για την οικονομική οντότητα. 2. Σύμβαση που δύναται ή πρόκειται να διακανονιστει με ίδιους (συμ)μετοχικούς τίτλους της οικονομικής οντότητας και είναι: αʹ) Μή-Παράγωγο για το οποίο η οικονομική οντότητα είναι υποχρεωμένη ή έχει το δικαίωμα να παραδώσει ένα μεταβλητό αριθμό ιδίων συμ(μετοχικών) τίτλων. βʹ) Παράγωγο που δύναται ή πρόκειται να διακανονιστεί εκτός από την ανταλλαγή συγκεκριμένου ποσού μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου με συγκεκριμένη ποσότητα ιδίων συμμετοχικών τίτλων της οικονομικής οντότητας. Για τον σκοπό αυτόν στους ίδιους συμμετοχικούς τίτλους της οικονομικής οντότητας δεν συμπεριλαμβάνονται μέσα τα οποία είναι καθεαυτά συμβόλαια για τη μελλοντική παραλαβή ή παράδοση ιδίων συμμετοχικών τίτλων της οικονομικής οντότητας. Συμμετοχικός Τίτλος είναι κάθε σύμβαση που αποδεικνύει δικαίωμα στο υπόλοιπο που απομένει, εάν από τα περιουσιακά στοιχεία μίας οικονομικής οντότητας αφαιρεθούν οι υποχρεώσεις της. Εύλογη Αξία είναι το ποσό με το οποίο ένα περιουσιακό στοιχείο θα μπορούσε να ανταλλαγεί ή μια υποχρέωση να διακανονιστεί μεταξύ δύο μερών που ενεργούν με τη θέλησή τους και με πλήρη γνώση των συνθηκών της αγοράς, στα πλαίσια μίας συναλλαγής που διεξάγεται σε καθαρά εμπορική βάση. Σύμφωνα με το IFRS 9: Παράγωγο είναι ένα χρηματοοικονομικό μέσο ή άλλο συμβόλαιο με τα 3 ακόλουθα χαρακτηριστικά: 1. Η αξία του μεταβάλλεται σύμφωνα με τις μεταβολές ενός καθορισμένου επιτοκίου, μίας τιμής χρηματοοικονομικού μέσου, ενός αγαθού, μίας συναλλαγματικής ισοτιμίας, ενός δείκτη τιμών ή συντελεστών, μίας πιστωτικής διαβάθμισης ή ενός πιστωτικού δείκτη, ή μίας άλλης μεταβλητής, με την προϋπόθεση, στην περίπτωση μη χρηματοοικονομικής μεταβλητής, ότι η μεταβλητή δεν αναφέρεται ειδικά σε κάποιον αντισυμβαλλόμενο της σύμβασης (ορισμένες φορές αποκαλείται το «υποκείμενο»). 2. Δεν προϋποθέτει αρχική καθαρή επένδυση ή απαιτεί ελάχιστη αρχική επένδυση σε σχέση με άλλους τύπους συμβάσεων που έχουν παρόμοια συμπεριφορά στις μεταβολές των συνθηκών της αγοράς. 3. Διακανονίζεται σε μια μελλοντική ημερομηνία.

19 18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ 2.3 Αναγνώριση, Ταξινόμηση και Αρχική Επιμέτρηση Χρεογράφου Αναγνώριση Σύμφωνα με το IFRS 9, μία οικονομική οντότητα αναγνωρίζει ένα χρεόγραφο στον ισολογισμό της όταν και μόνο όταν καθίσταται ένας από τους συμβαλλόμενους του χρεογράφου, δηλαδή όταν έχει συνάψει σύμβαση, όχι απαραιτητα γραπτή για την ακόκτηση του χρεογράφου. Σε περιπτώσεις που δεν συμπίπτουν οι χρόνοι σύναψης της συμφωνίας και διακανονισμού της συναλλαγής, δηλαδή όταν η οικονομική οντότητα αποκτά το χρεόγραφο σε ύστερη ημερομηνία από τη σύναψη της σύμβασης, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στα συμβόλαια κανονικής παράδοσης, η οικονομική οντότητα έχει το δικαίωμα να αναγνωρίσει το χρεόγραφο σε όποια από τις 2 ημερομηνίες προτιμά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιλογή της ημερομηνίας αναγνώρισης γίνεται με την απόκτηση του πρώτου χρεογράφου και εφαρμόζεται αμετάκλητα και σε όλες τις υπόλοιπες. Ταξινόμηση Με την αναγνώριση του χρεογράφου, αυτό υποχρεωτικά ταξινομείται ανάλογα με τον τρόπο που επιμετράται. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεια χωρίζονται σε 2 κατηγορίες με τα εξης κριτήρια: 1. Το επιχειρηματικό μοντέλο της οικονομικής οντότητας για τη διαχειριση του περιουσιακού στοιχείου. 2. Τα χαρακτηριστικά των συμβατικών χρηματοροών του περιουσιακού στοιχείου Ως απόρροια των ανωτέρω, τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεια επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος όταν: 1. Το επιχειρηματικό μοντέλο της οικονομικής οντότητας για τη διαχείριση του συγκεκριμένου περιουσιακού στοιχείου έχει ως στοχο τη διακράτησή του για τη συλλογή των συμβατικών χρηματοροών που απορρέουν από αυτό. 2. Τα συμβατικά χαρακτηριστικά του περιουσιακού στοιχείου περιλαμβάνουν προκαθορισμένες ημερομηνίες χρηματοροών οι οποίες ειναι αποκλειστικά πληρωμές κεφαλαίου ή τόκου στο κεφάλαιο που απομένει. Σε περίπτωση που δεν ισχύουν και οι 2 παραπάνω προϋποθέσεις, το χρεόγραφο προσμετράται στην εύλογη αξία του μέσω των αποτελεσμάτων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι οικονομικές οντότητες έχουν τη δυνατότητα να επιμετρήσουν αμετάκλητα ένα χρεόγραφο στην εύλογη αξία του μέσω των αποτελεσμάτων, αντί στο αποσβεσμένο κόστος, όταν αυτή η ενέργεια παρέχει καλύτερη πληροφόρηση στους ενδιαφερόμενους, όπως για παράδειγμα όταν το περιουσιακό στοιχείο συνοδεύεται από μία υποχρέωση η οποία προσμετράται στην εύλογη αξία. Επιμέτρηση Η επιμέτρηση κατά την απόκτηση ενός χρεογράφου γίνεται υποχρεωτικά στην εύλογη αξία. Η εύλογη αξία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ίδια με την τιμή κτήσης. Στην περίπτωση που

20 2.4. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΓΡΑΦΟΥ 19 η οικονομική οντότητα πιστεύει ότι η εύλογη αξία διαφέρει από την τιμή κτήσης, μπορεί να συμπεριλάβει τη διαφορά στα αποτελέσματα χρήσης. Σύμφωνα με το IFRS 13, παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι όταν: 1. Η συναλλαγή γίνεται μεταξύ συσχετιζόμενων μελών. Παρά ταύτα, η οικονομική οντότητα έχει το δικαίωμα να επιμετρήσει το χρεόγραφο σε όρους τιμής κτήσης εάν θεωρεί ότι η αγοραπωλησία έγινε με τα δεδομένα της αγοράς. 2. Η συναλλαγή γίνεται υπό πίεση ή ο πωλητής ειναι υποχρεωμένος να δεχτεί την προσφερόμενη τιμή, για παράδειγμα όταν αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας. 3. Η αγορά στην οποία πραγματοποιείται η αγοραπωλησία δεν είναι η κυριότερη ή ευνοϊκότερη αγορά στην οποία δραστηριοποιείται η οικονομική οντότητα. Για παράδειγμα, μία τράπεζα μπορει να αγοράσει ένα χρεόγραφο από κάποιον πελάτη της αλλά η κύρια αγορά χρεογράφων της είναι οι άλλες τράπεζες. Εάν το χρεόγραφο πρόκειται να ταξινομηθεί στην εύλογη αξία του μέσω των αποτελεσμάτων, τότε τα έξοδα που συνδέονται άμεσα με την απόκτησή του, όπως προμήθειες κλπ., δεν περιλαμβάνονται στην επιμέτρηση αλλά εμφανίζονται ως έξοδα στα αποτελέσματα χρήσης της οικονομική οντότητα. Εάν το χρεόγραφο πρόκειται να ταξινομηθεί στην κατηγορία επιμέτρησης στο αποσβεσμένο κόστος, τότε τα έξοδα που συνδέονται άμεσα με την απόκτησή του περιλαμβάνονται στην επιμέτρηση. 2.4 Λογιστική Κατά τη Διακράτηση του Χρεογράφου Επιμέτρηση Μετά την αρχική αναγνώριση και ταξινόμηση, το χρεόγραφο επιμετράται με τον τρόπο που καθορίζει η κατηγορία του. Οι μέθοδοι επιμέτρησης περιγράφονται στην ενότητα 4.6. Σύμφωνα με το IFRS 7, όταν μία οικονομική οντότητα χρησιμοποιεί χρεόγραφα ως ενέχυρο για υποχρεώσεις της, οφείλει να αναγράφει την αξία των χρεογράφων που έχουν χρησιμοποιηθεί ως ενέχυρο, καθώς και τους όρους της ενεχυρίασης. Επαναταξινόμηση Αρχικά, ο IASB δεν προέβλεπε τη δυνατότητα αλλαγής της κατηγορίας στην οποία ανήκουν τα χρεόγραφα, μετά την αρχική αναγνώρισή τους. Με το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, υπήρξαν έντονες πιέσεις ώστε τα τα ΔΠΧΠ να συμορφωθούν στα πρότυπα GAAP των Η.Π.Α., τα οποία επέτρεπαν τέτοιου είδους ανακατατάξεις. Τελικά τον Οκτώβριο του 2008 ο IASB προεβει σε άμεσες τροποποιήσεις με αναδρομική ισχύ από τον Ιούλιο του 2008, οι οποίες επέτρεπαν την ανακατάταξη των χρεογράφων και των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων εν γένει (αλλά όχι χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων). Σύμφωνα με τις τρέχουσες διατάξεις του IFRS 9, όταν και μόνο όταν μία οικονομική οντότητα αλλάζει το επιχειρηματικό μοντέλο που ακολουθεί, πρέπει να επανακατατάξει όλα τα χρεόγραφα που επηρεάζονται από την αλλαγή, σύμφωνα με τα κριτήρια ταξινόμησης που εφαρμόζονται και κατά την αναγνώριση ενός χρεογράφου.