GREEK EDITION VOLUME 18 - NUMBER 4 ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011

Transcript

1 GREEK EDITION VOLUME 18 - NUMBER 4 ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΔΕΙΚΤΗΣ H ΤΟΥ HIRSH: Η ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΕΣ ΜΝΕΙΕΣ Glenn E. Hunt, PhD, Michelle Cleary, RN, PhD, and Garry Walter, MD, PhD ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΠΑΝΙΚΟΥ: ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Rafael C. Freire, MD, MSc, Giampaolo Perna, MD, PhD ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΝΕΥΡΟΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ: ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Carl Erik Fisher, MD, Lisa Chin, EdD, JD, MA, MPH, and Robert Klitzman, MD ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: ΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΑΡΝΗΣΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Bauke Koekkoek, RN, CNS, Jan Spijker, MD, PhD, Digna J. F. van Schaik, MD, PhD, and Aart H. Schene, MD, PhD ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ: ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ «ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ» ΓΙΑ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΥΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ Sarah S. Willen, MPH, PhD, Antonio Bullon, MD, and Mary-Jo D. Good, PhD informa healthcare H Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΕΙΝΑΙ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΗΣ INFORMA HEALTHCARE ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ & ΤΩΝ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΤΟΥ HARVARD COLLEGE

2

3 EDITORIAL OFFICE EDITOR IN CHIEF SENIOR EDITOR DEPUTY EDITOR Shelly F. Greenfield, MD, MPH Stephen Scher, PhD, JD David H. Brendel, MD, PhD COMMYNICATIONS EDITOR ASSISTANT EDITORS William B. Jaffee, PhD Daniel Ebert, MD, PhD Mireya Nadal-Vicens, MD, PhD Lucy A. Epstein, MD Sandrine Pirard, MD FOUNDING EDITORS Tamara E. Gersh, MD Roberto B. Sassi, MD, PhD Joseph T. Coyle, MD Julieta Holman, MD Jason B. Strauss, MD Steven M. Mirin, MD Eric M. Morrow, MD, PhD ASSOCIATE EDITORS Dost Öngür, MD, PhD Hadine Joffe, MD David S. Jones, MD, PhD Roy H. Perlis, MD Hilary Smith Connery, MD, PhD EDITORIAL BOARD Miriam C. Tepper, MD FIELD EDITORS James A. Chu, MD Tana Grady-Weliky, MD Carl Salzman, MD Felton Earls, MD John G. Gunderson, MD Robert J. Waldinger, MD Richard Frank, PhD Stuart T. Hauser, MD, PhD Roger D. Weiss, MD Jean Frazier, MD Michael A. Jenike, MD Donald C. Goff, MD Robert W. McCarley, MD COLUMN EDITORS William R. Beardslee, MD Arthur Kleinman, MD Joshua L. Roffman, MD Anne Becker, MD, PhD Elizabeth Lunbeck, PhD Ronald Schouten, MD, JD Jonathan F. Borus, MD Malkah T. Notman, MD Jordan W. Smoller, MD, ScD Richard C. Hermann, MD Katharine A. Phillips, MD Ming T. Tsuang, MD, PhD, DSc CLINICAL CHALLENGES EDITORS Robert M. Goisman, MD Jacqueline Olds, MD Richard S. Schwartz, MD Derri Shtasel, MD, MPH GENERAL EDITORIAL BOARD Nancy C. Andreasen, MD, PhD Mary Anne Badaracco, MD Ross J. Baldessarini, MD Arthur J. Barsky, MD Francine M. Benes, MD, PhD Joseph Biederman, MD Jack D. Burke, Jr., MD, MPH Bruce M. Cohen, MD, PhD Kenneth L. Davis, MD David R. DeMaso, MD Leon Eisenberg, MD Marshal F. Folstein, MD Thomas G. Gutheil, MD Leston Havens, MD J. Allan Hobson, MD Steven E. Hyman, MD Jerome Kagan, PhD Herbert E. Kleber, MD Don R. Lipsitt, MD Nancy K. Mello, PhD Jack H. Mendelson, MD Michael Miller, MD Carol Nadelson, MD Charles B. Nemeroff, MD, PhD John C. Nemiah, MD David L. Pauls, PhD Judith L. Rapoport, MD Julius B. Richmond, MD Jerrold F. Rosenbaum, MD Alan F. Schatzberg, MD Scott A. Rauch, MD Robert L. Selman, PhD Miles F. Shore, MD David Spiegel, MD George E. Vaillant, MD Myrna M. Weissman, PhD Joel Yager, MD

4

5 ΠEPIEXOMENA Μ ά ρ τ ι ο ς - Α π ρ ί λ ι ο ς Volume 18 - Number 4 For any references/citations from this selection of articles, the source must be given as the original English article with full bibliographic details as given at the top of the first page of each article. Για oπoιεσδήπoτε αναφoρές/παραπoμπές από αυτή την επιλoγή θεμάτων, η πηγή πρέπει να δίνεται ως τo πρωτότυπo αγγλικό άρθρo με πλήρη βιβλιoγραφικά στoιχεία όπως αυτά δίνoνται στην κoρυφή της πρώτης σελίδας κάθε άρθρoυ. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ Η ψυχιατρική και ο δείκτης h του Hirsh: Η σχέση ανάμεσα στους παράγοντες επιρροής των επιστημονικών περιοδικών και στις αθροιστικές μνείες Glenn E. Hunt, PhD, Michelle Cleary, RN, PhD, and Garry Walter, MD, PhD...11 Αναπνευστική υποκατηγορία διαταραχής πανικού: Ψυχοπαθολογία, εργαστηριακές δοκιμασίες πρόκλησης και απάντηση στη θεραπεία Rafael C. Freire, MD, MSc, Giampaolo Perna, MD, PhD...25 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ορισμός του νευρομάρκετινγκ: Πρακτικές και επαγγελματικές προκλήσεις Carl Erik Fisher, MD, Lisa Chin, EdD, JD, MA, MPH, and Robert Klitzman, MD...36 ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ Φαύλος κύκλος: Μια περίπτωση αμοιβαίας άρνησης χρόνιας κατάθλιψης Bauke Koekkoek, RN, CNS, Jan Spijker, MD, PhD, Digna J. F. van Schaik, MD, PhD, and Aart H. Schene, MD, PhD...45 ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ Ανοίγοντας το κουτί της Πανδώρας: Στοχασμοί γύρω από μια σειρά μαθημάτων «πολιτισμικής ευαισθησίας» για ειδικευόμενους στην ψυχιατρική Sarah S. Willen, MPH, PhD, Antonio Bullon, MD, and Mary-Jo D. Good, PhD...55 IΔIOKTHΣIA: M. ΠITΣIΛIΔHΣ Α.E., Αγ. Νικολάου 102, Γλυφάδα Tηλ.: , Fax: , info@pitsilidis.gr ΚΩΔΙΚΟΣ: 3224 EKΔOTHΣ - ΔIEYΘYNTHΣ: Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Βούλα MΕΤΑΦΡΑΣΗ, HΛΕΚΤΡOΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔOΠOΙΗΣΗ, ΔΙΑΧΩΡΙΣΜOΙ, EΚΤΥΠΩΣΗ: M. ΠITΣIΛIΔHΣ Α.E. H Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΕΙΝΑΙ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΗΣ INFORMA HEALTHCARE ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ & ΤΩΝ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΤΟΥ HARVARD COLLEGE Authorised translation of the original English language edition, Harvard Review of Psychiatry, Volume 18, Number 4, copyright 2010/2011 Presidents and Fellows of Harvard College and licensed by Informa Healthcare. This work is subject to copyright. All rights are reserved, whether the whole or part of the material is concerned, specifically the rights for translation, reprinting, reuse of illustrations, broadcasting, reproduction on microfilm or in any other way, and storage in data banks. The use of registered names trademarks etc. in this publication does not imply, even in the absence of a specific statement, that such names are exempt from the relevant laws and regulations and therefore free for general use. Product liability: the publishers cannot guarantee the accuracy of any information about the application of medications contained in this publication. Μετάφραση κατόπιν αδείας από την πρωτότυπη Αγγλική έκδοση, Harvard Review of Psychiatry, τόμος 18, αριθμός 4, copyright 2010/2011 από τον Πρόεδρο και τα Μέλη του Harvard College και με την άδεια της Oxford University Press. Αυτή η εργασία υπόκειται σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Όλα τα δικαιώματα επιφυλάσσονται, όσον αφορά το όλο ή μέρος του υλικού, ιδιαίτερα τα δικαιώματα μετάφρασης, ανατύπωσης, επαναχρησιμοποίησης των εικόνων, εκπομπής, αναπαραγωγής σε μικροφίλμ ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο και αποθήκευσης σε τράπεζες δεδομένων. Η χρήση κατατεθημένων ονομάτων, εμπορικών σημάτων κ.λ.π. σε αυτό το έντυπο δεν συνεπάγεται, ακόμα και απουσία ειδικής δήλωσης, ότι αυτά τα ονόματα εξαιρούνται από τους σχετικούς νόμους και κανονισμούς και επομένως ότι είναι ελεύθερα για γενική χρήση. Ευθύνη για προϊόντα: οι εκδότες δεν μπορούν να εγγυηθούν την ακρίβεια οποιασδήποτε πληροφορίας για τη χρήση φαρμάκων που περιέχεται σε αυτό το έ- ντυπο. The publication of an advertisement neither constitutes nor implies a guarantee or endorsement of the product or service advertised or of the claims made for the product or service by the Editor, Editorial Board, Copyright Owner, or Publisher of Harvard Review of Psychiatry.

6

7 EDITORIAL Ποιος είναι τελικά ο καλύτερος τρόπος εκτίμησης της μακροπρόθεσμης έκβασης της έρευνας για ένα άτομο ή μια ομάδα επιστημόνων και πόσο σχετίζονται οι παράγοντες επιρροής των επιστημονικών περιοδικών (journal impact factors) με τις αναφορές που γίνονται σε ένα άρθρο ή συγγραφέα; Οι συγγραφείς της πρώτης ανασκόπησης στο παρόν τεύχος, διενήργησαν διαδικτυακές έρευνες, χρησιμοποιώντας το Web of Science και το Scopus, για να εντοπίσουν στοιχεία αναφορών για ένα άτομο, με στόχο να υπολογίσουν εννέα παραλλαγές του δείκτη h του Hirsch. Οι μνείες σε άρθρα που δημοσιεύτηκαν σε ευρεία ποικιλία ψυχιατρικών περιοδικών κατά τις περιόδους και αναλύθηκαν με τη χρησιμοποίηση του Web of Science. Έγιναν συγκρίσεις ανάμεσα στον παράγοντα επιρροής των επιστημονικών περιοδικών, το δείκτη h των αναφορών από τη δημοσίευση μέχρι το 2008 και το ποσοστό των άρθρων που αναφέρονταν τουλάχιστον 30 ή 50 φορές. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, παρά τις ορισμένες ατέλειες και αδυναμίες, ο δείκτης h, είναι σημαντικά καλύτερος από τη χρησιμοποίηση του παράγοντα επιρροής ενός επιστημονικού περιοδικού για την εκτίμηση των άρθρων ή των συγγραφέων. Στο επόμενο άρθρο συνοψίζονται τα νέα ευρήματα σχετικά με την αναπνευστική υποκατηγορία (respiratory subtype, RS) της διαταραχής πανικού (panic disorder, PD). Οι συγγραφείς περιγράφουν και συζητούν την επιδημιολογία (epidemiology), τη γενετική (genetics), την ψυχοπαθολογία (psychopathology), τα δημογραφικά (demographic) χαρακτηριστικά και τα κλινικά χαρακτηριστικά της RS, τις συσχετίσεις (correlations) με το αναπνευστικό σύστημα, το ιστορικό τραυματικής ασφυξίας, τις δοκιμασίες πρόκλησης (provocative tests) και το νυχτερινό πανικό. Πιστεύουν πως, υπάρχουν αρκετά αμφιλεγόμενα ευρήματα σχετικά με τα δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά που συνδέονται με την RS και τη μη RS, όπως οι διαπολιτισμικές διαφορές, η χρήση αλκοόλ και το κάπνισμα, οι νυχτερινές ΡΑ και η απάντηση στη θεραπεία. Υπάρχουν, επίσης ενδείξεις, που υποδηλώνουν βιολογικές διαφορές ανάμεσα στην RS και τη μη RS, περιλαμβανομένης της αυξημένης ευαισθησίας στις αναπνευστικές προκλήσεις. Οι συγγραφείς καταλήγουν στο ότι, η αναπνευστική υποκατηγορία δεν πρέπει να οριστεί αποκλειστικά βάσει ενός συμπτωματολογικού προφίλ, αλλά και βάσει άλλων χαρακτηριστικών, όπως τα προφίλ των αναπνευστικών προκλήσεων. Με ένα ενδιαφέρον θέμα καταπιάνεται και το επόμενο άρθρο, το οποίο εξετάζει την προϊστορία του νευρομάρκετινγκ (neuromarketing) και χρησιμοποιεί μια διερευνητική μελέτη των σχετικών ιστιακών τόπων, για να καταδείξει τα ηθικά ζητήματα που εγείρει το θέμα αυτό. Το νέο αυτό πεδίο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πολύπλοκου ζητήματος της επαγγελματικής ηθικής, όπως ισχύει στις σχέσεις πανεπιστημιακών βιομηχανίας. Επιπλέον, ως νέα εφαρμογή των μεθόδων της νευροεπιστήμης, το νευρομάρκετινγκ εγείρει σημαντικά ζητήματα για την υπεύθυνη διεξαγωγή έρευνας και την κατανόηση της νευροεπιστήμης από πλευράς κοινού. 6

8

9

10

11

12 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΔΕΙΚΤΗΣ h ΤΟΥ HIRSCH: Η ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΕΣ ΜΝΕΙΕΣ Psychiatry and the Hirsch h-index: The Relationship between Journal Impact Factors and Accrued Citations Harvard Rev Psychiatry 2010, Vol. 18, No. 4, Glenn E. Hunt, PhD, Michelle Cleary, RN, PhD, and Garry Walter, MD, PhD Discipline of Psychiatry, University of Sydney (Drs. Hunt and Walter), Research Unit, Sydney South West Area Mental Health Service, Concord Hospital, Concord (Dr. Hunt), School of Nursing & Midwifery, University of Western Sydney (Dr. Cleary), Child and Adolescent Mental Health Services, Northern Sydney Central Coast Health (Dr. Walter), New South Wales, Australia Υπάρχει σοβαρή διαμάχη σχετικά με τη χρήση και κατάχρηση των παραγόντων επιρροής των επιστημονικών περιοδικών (journal impact factors) και την επιλογή του καταλληλότερου δείκτη (indicator) για την εκτίμηση της έκβασης της έρευνας για ένα άτομο ή μια ομάδα επιστημόνων. Διενεργήσαμε διαδικτυακές έρευνες με τη χρησιμοποίηση του Web of Science και του Scopus για να βρούμε στοιχεία αναφορών για ένα άτομο με στόχο να υπολογίσουμε εννέα παραλλαγές (variants) του δείκτη h του Hirsch. Οι μνείες σε άρθρα που δημοσιεύτηκαν σε ευρεία ποικιλία ψυχιατρικών περιοδικών κατά τις περιόδους και αναλύθηκαν με τη χρησιμοποίηση του Web of Science. Έγιναν συγκρίσεις ανάμεσα στον παράγοντα επιρροής των επιστημονικών περιοδικών, το δείκτη h των αναφορών από τη δημοσίευση μέχρι το 2008 και το ποσοστό των άρθρων που αναφέρονταν τουλάχιστον 30 ή 50 φορές. Για διάστημα έως και 14 ετών μετά τη δημοσίευση, υπήρχε ισχυρή θετική σχέση ανάμεσα στον παράγοντα επιρροής των επιστημονικών περιοδικών και το δείκτη h για τις επιτευχθείσες μνείες. Ο παράγοντας επιρροής των επιστημονικών περιοδικών συγκρίθηκε επίσης με το ποσοστό των άρθρων που αναφέρονταν τουλάχιστον 30 ή 50 φορές μια σύγκριση που έδειξε μεγάλες διαφορές μεταξύ των επιστημονικών περιοδικών με όμοιους παράγοντες επιρροής. Η μελέτη αυτή διαπίστωσε ότι στο 40%-50% των άρθρων που δημοσιεύτηκαν στα δέκα κορυφαία ψυχιατρικά περιοδικά, ταξινομημένα με βάση τον παράγοντα επιρροής, αντιστοιχούν 30 έως 50 μνείες εντός δέκα έως δεκαπέντε ετών. Παρά τις ορισμένες ατέλειες και αδυναμίες, ο δείκτης h προσφέρει ένα καλύτερο τρόπο εκτίμησης της μακροπρόθεσμης απόδοσης των άρθρων ή των συγγραφέων από ό,τι η χρησιμοποίηση του παράγοντα επιρροής ενός επιστημονικού περιοδικού και αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο εκτίμησης της μακροπρόθεσμης κατάταξης ενός επιστημονικού περιοδικού. (HARV REV PSYCHIATRY 2010, 18: ) Λέξεις-κλειδιά: μνείες/αναφορές, δείκτης h, παράγοντας επιρροής (επιστημονικών) περιοδικών, ψυχιατρικά περιοδικά 2010/2011 President and Fellows of Harvard College 11

13 12 Hunt et al. Harvard Rev Psychiatry July/August 2010 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στους ακαδημαϊκούς κύκλους, το απόφθεγμα «αν δεν δημοσιεύσεις, χάνεσαι» ( publish or perish ) έχει αντικατασταθεί από τη φράση «αν δεν σε αναφέρουν, χάνεσαι» ( be cited or perish ) (1, 2). Η ανάλυση των αναφορών ξεκίνησε με την καθιέρωση του Science Citation Index (Δείκτη Αναφορών σε Επιστημονικά Έντυπα) και του δημοφιλούς εβδομαδιαίου εντύπου Current Contents (3). Πριν από την ηλεκτρονική δημοσίευση, αν κάποιος ήθελε να διαπιστώσει τι είχε δημοσιεύσει κάθε επιστήμονας και ποιος ανέφερε ποιον, ήταν αναγκαία μια επίσκεψη στη βιβλιοθήκη για να εξετάσει την έντυπη έκδοση του Science Citation Index. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχει σημειωθεί ραγδαία αύξηση της χρήσης της τεχνολογίας των πληροφοριών για το κατέβασμα άρθρων και τον εντοπισμό αναφορών με τη χρησιμοποίηση βάσεων δεδομένων όπως το Web of Science, το Scopus και το Google Scholar για τη σύγκριση στοιχείων σχετικά με μνείες σε άτομα, ομάδες επιστημόνων, ιδρύματα, ακόμα και χώρες (4-6). Οι εξελίξεις αυτές είχαν σημαντική επίδραση στον τρόπο που διενεργούν οι επιστήμονες τις βιβλιογραφικές έρευνες, αποφασίζουν πού να στείλουν ή να δημοσιεύσουν τις έρευνές τους και, τις περισσότερες φορές, στον τρόπο που κρίνουν οι άλλοι τις ερευνητικές επιδόσεις τους όταν δίδονται επιδοτήσεις, πανεπιστημιακά αξιώματα ή προαγωγές (7-9). Η κατανόηση των δυνατών σημείων και των περιορισμών αυτών των ισχυρών ερευνητικών εργαλείων είναι σημαντική για την εκτίμηση της επιστημονικής δραστηριότητας και της ακαδημαϊκής απόδοσης (10-13). Πολλά έχουν γραφτεί για τα οφέλη και τους περιορισμούς του παράγοντα επιρροής των επιστημονικών περιοδικών (JIF) ως μέτρησης της ποιότητας της ακαδημαϊκής απόδοσης (14, 15). Τόσο εμείς (16, 17) όσο και άλλοι (18-20) έχουμε υποστηρίξει ότι ο JIF είναι μια πτωχή (poor) μέτρηση για την εκτίμηση της αξίας ενός συγκεκριμένου άρθρου: ο JIF δεν είναι αντιπροσωπευτικός μεμονωμένων άρθρων περιοδικών, είναι επιρρεπής στο συστηματικό σφάλμα της δημοσίευσης (publication bias) (τα περιοδικά στο WoS τείνουν να είναι αμερικανοκεντρικά [U.S.-centric]), μπορεί να επηρεάζεται από τις αυτοαναφορές (self-citations), βασίζεται σε ένα σύντομο, διετές χρονικό πλαίσιο δημοσίευσης και περιέχει συχνά λάθη αναφορών (21). Η εμμονή με τον JIF έχει οδηγήσει πολλούς ερευνητές στην υποβολή των χειρογράφων τους σε περιοδικά που βρίσκονται στις ανώτερες θέσεις της κατάταξης του JIF και, μετά την απόρριψη, στην εκ νέου υποβολή τους στα αμέσως κατώτερα στην κατάταξη περιοδικά ώσπου τα χειρόγραφά τους να γίνουν τελικά αποδεκτά (22). Η κατάσταση αυτή γίνεται πιο παράλογη (absurd) όταν οι ερευνητές δηλώνουν ότι «τον τάδε μήνα και έτος έγινε αποδεκτό κάποιο άρθρο τους στο Nature (ή στο Lancet ή στο British/American Journal of X)», υπονοώντας ότι το περιοδικό όπου δημοσιεύτηκε ένα άρθρο έχει γίνει σημαντικότερο από το επιστημονικό μήνυμα που μεταδίδει (23, 24). Οι κλινικοί γιατροί, ειδικότερα των οποίων τα απαιτούμενα μέσα εργασίας δεν είναι οι δείκτες αναφορών θα έπρεπε να αποφεύγουν να αποδίδουν υπερβολική βαρύτητα σε ένα άρθρο και οπωσδήποτε να μην αλλάζουν την κλινική πρακτική τους με βάση τα ευρήματα ενός άρθρου μόνο και μόνο επειδή το άρθρο αυτό τυχαίνει να εμφανίζεται σε κάποιο περιοδικό με υψηλό JIF. Πρόσφατα ο Hirsch (25) πρότεινε το δείκτη h (h-index), ο οποίος έχει γίνει ευρέως αποδεκτός από πολλούς στην επιστημονική κοινότητα, για να εκτιμάται η επιστημονική παραγωγή ενός ερευνητή (5, 7, 26, 27). Ο δείκτης αυτός είναι σχετικά εύκολο να υπολογιστεί με τη χρησιμοποίηση βάσεων δεδομένων όπως το WoS, το Scopus και το Google Scholar (10, 28). Ο δείκτης του Hirsch (δείκτης h) είναι ο μεγαλύτερος αριθμός ατομικών ή συλλογικών άρθρων ενός ερευνητή που έχουν αναφερθεί h ή περισσότερες φορές (25). Έτσι, ο δείκτης h 20 σημαίνει ότι ένας ερευνητής έχει γράψει τουλάχιστον 20 άρθρα το καθένα από τα οποία έχει αναφερθεί τουλάχιστον 20 φορές. Ο δείκτης παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα έναντι άλλων δεικτών επειδή συνδυάζει μια μέτρηση ποσότητας (τον αριθμό των δημοσιεύσεων) και μια μέτρηση επιρροής (τον αριθμό των αναφορών). Ο δείκτης h μπορεί να υπολογιστεί για μεμονωμένους επιστήμονες ή ομάδες επιστημόνων και αποδίδει καλύτερα από άλλες βιβλιομετρικές μετρήσεις συνολικής παραγωγής (όπως ο αριθμός των δημοσιεύσεων, ο αριθμός των αναφορών ή οι μέσες μνείες ανά άρθρο) που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μεμονωμένοι δείκτες της ευρείας επίδρασης της αθροιστικής έρευνας ενός επιστήμονα (27). Έχει αποδειχθεί επίσης ότι συσχετίζεται καλύτερα από ό,τι άλλες μεμονωμένες μετρήσεις με τις έγκυρες κρίσεις (peer review judgments) (26, 29) και τις προβλέψεις μελλοντικών επιστημονικών επιτευγμάτων (30). Πρέπει να μην ξεχνάμε, ωστόσο, ότι κανένας μεμονωμένος δείκτης δεν μπορεί να δώσει την πλήρη εικόνα της απόδοσης ενός ατόμου ή μιας μονάδας (31) και ότι η αδιάκριτη και μη ορθή χρήση του θα μπορούσε να αδικήσει τους άλλους. Παρά τα πλεονεκτήματα αυτά, υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί στη χρησιμοποίηση του δείκτη h για τη σύγκριση μεμονωμένων ερευνητών: εξαρτάται από τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του κάθε επιστήμονα (συστηματικό σφάλμα ηλικίας [age bias]), από το πεδίο (ορισμένα πεδία εξασφαλίζουν περισσότερες μνείες από ό,τι άλλα, έτσι οι ερευνητές εντός συγκεκριμένων πεδίων ή υποειδικοτήτων [subspecialities] είναι δυνατό να βρίσκονται σε μειονεκτική θέση), από το μέγεθος (συσχετίζεται με τον αριθμό των άρθρων και τον αριθμό των αναφορών της μονάδας ανάλυσης) (29) και συνεπάγεται διακρίσεις κατά εκείνων που εργάζονται μόνοι ή με μικρές ομάδες (32-34). Άλλοι λόγοι επιφυλάξεων για το δείκτη h είναι το ότι ευνοεί τους επιμελείς ερευνητές που φροντίζουν για τη συνεχή ροή δημοσίευσης των άρθρων τους μάλλον παρά εκείνους που έχουν γράψει ελάχιστα μεν αλλά εξαιρετικά συχνά αναφερόμενα άρθρα, οδηγεί σε διακρίσεις κατά των γυναικών (35), δεν λαμβάνει υπόψη τη συλλογική συγγραφή (η δημοσίευση αποδίδεται εξ ολοκλήρου στον καθένα από τους συγγραφείς) (36), δεν είναι συμβατός με άλλους δείκτες απόδοσης (γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε παράδοξα αποτελέσματα, π.χ. η προσθήκη μιας δημοσίευσης με τον ίδιο αριθμό αναφορών είναι δυνατό να αυξήσει το δείκτη h του ενός ερευνητή, αλλά όχι του άλλου) (37) και, όπως συμβαίνει και με άλλα συστήματα μέτρησης (metrics), ασχολείται με τους τεχνικούς περιορισμούς των βάσεων δεδομένων (π.χ. δίνοντας πλήρη κατάλογο άρθρων γραμμένων από ερευνητές με κοινά επώνυμα, διασαφηνίζοντας τον τρόπο γραφής δυσκολοπρόφερτων ονομάτων ή αντιμετωπίζο-

14 Harvard Rev Psychiatry Volume 18, Number 4 Η Ψυχιατρική και ο Δείκτης h του Hirsch 13 ντας το πρόβλημα των ανακριβών αναφορών) (12, 32, 38, 39). Για να ξεπεραστούν μερικοί από τους περιορισμούς αυτούς, έχουν προταθεί αρκετές τροποποιήσεις του δείκτη h (40-42). Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να ρίξει φως στα πλεονεκτήματα και στους περιορισμούς της χρησιμοποίησης διαφορετικών βάσεων δεδομένων και βιβλιομετρικών δεικτών για την εκτίμηση της επιρροής των ερευνών (39, 40, 43, 44). Για καλύτερη κατανόηση του δείκτη h και των συναφών παραλλαγών του (25, 45-47), το πρώτο μέρος δείχνει, για παράδειγμα, πώς μπορείτε να βρίσκετε το δικό σας προφίλ ερευνών. Στη συνέχεια, εξετάζουμε τη σχέση ανάμεσα στον JIF, το δείκτη h και τις αθροιστικές μνείες για όλα τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν κατά τις περιόδους και στα ψυχιατρικά περιοδικά που αναφέρονται στο WoS. Παλαιότερες μελέτες έχουν χρησιμοποιήσει δείκτες τύπου h για την κατάταξη περιοδικών εντός ενός συγκεκριμένου πεδίου (48, 49), αλλά όχι εντός της ψυχιατρικής, και καμία μελέτη δεν έχει χρησιμοποιήσει παράθυρο αναφορών ετών για να συγκρίνει τις μακροπρόθεσμες αθροιστικές μνείες με το δείκτη h και τον JIF. Επιπρόσθετα, υπολογίσαμε το ποσοστό των άρθρων που αναφέρθηκαν περισσότερες από 30 έως 50 φορές σε όλη τη διάρκεια ζωής ενός άρθρου όσον αφορά άρθρα δημοσιευμένα κατά τις περιόδους και Έτσι, στο δεύτερο μέρος εξετάζουμε τη σχέση ανάμεσα στον JIF και στη μακροπρόθεσμη επιρροή των άρθρων που δημοσιεύτηκαν σε ευρεία ποικιλία ψυχιατρικών περιοδικών. ΜΕΘΟΔΟΙ Ο δείκτης h και άλλοι βιβλιογραφικοί δείκτες για μεμονωμένα άτομα Το προφίλ αναφορών του πρώτου από τους συγγραφείς (GE Hunt, Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ) χρησιμοποιήθηκε ως παράδειγμα για να υπολογιστεί ο δείκτης h για ένα μεμονωμένο συγγραφέα με τη χρησιμοποίηση δυο βάσεων δεδομένων, του Web of Science (WoS [Institute for Scientific Information, ISI, Thompson Reuters) και του Scopus (Elsevier B.V.). Το σκεπτικό για την επιλογή ενός από τα δικά μας προφίλ ήταν ότι θα είχαμε άμεση και ακριβή γνώση όλων των δημοσιεύσεων που καλύπτουν την ψυχιατρική, τη νευροεπιστήμη (neuroscience), τη φαρμακολογία, την ογκολογία και τη νοσηλευτική, επιτρέποντας τη σύγκριση των καταμετρήσεων των αναφορών από την κάθε μια από τις βάσεις δεδομένων. Άλλοι έχουν χρησιμοποιήσει την ίδια την ερευνητική παραγωγή τους, τα αρχεία αναφορών συγκεκριμένων ομάδων ερευνητών (π.χ. των αιτούντων τη θέση υπότροφου καθηγητή ή ατόμων στα οποία γίνεται εξαιρετικά συχνά μνεία) για να υπολογίσουν ποικίλους δείκτες h και να αποδείξουν τα υπέρ και τα κατά των εν λόγω βάσεων δεδομένων (12, 41, 43, 45). Διαδικτυακές έρευνες και ανεύρεση στοιχείων Διαδικτυακές έρευνες με τη χρησιμοποίηση του WoS ( ISI Web of Knowledge, έκδοση 4,6) και του Scopus ( διενεργήθηκαν μέχρι το Μάιο του 2009 για όλες τις δημοσιεύσεις άρθρων που είχαν γραφτεί αποκλειστικά από τον πρώτο από τους συγγραφείς ή από κοινού με αυτόν από το 1975 μέχρι και το Στη μελέτη αυτή δεν χρησιμοποιήθηκε το Google Scholar, λόγω της δυσκολίας επαλήθευσης των καταμετρήσεων των αναφορών και άλλων ανωμαλιών της χρησιμοποίησης αυτής της ενισχυμένης βάσης δεδομένων για τον υπολογισμό του δείκτη h ενός ατόμου (13). Ένας άλλος λόγος που δεν χρησιμοποιήθηκε το Google Scholar είναι ότι μεγάλο μέρος των μοναδικών πληροφοριών από την πηγή αυτή είναι «γκρίζα βιβλιογραφία» ( gray literature ) που προέρχεται από μη αξιολογημένες ή αναξιόπιστες πηγές (6, 10). Χρησιμοποιήθηκαν δυο στρατηγικές έρευνας για την ανεύρεση της μνείας άρθρων με το WoS. Στην πρώτη χρησιμοποιήθηκε η παραδοσιακή έρευνα βιβλιογραφικών αναφορών σε ένα συγγραφέα (hunt g ή hunt ge) και στην άλλη χρησιμοποιήθηκε ένα χαρακτηριστικό καινούριο για το WoS: σύνολα ξεχωριστών συγγραφέων. Στο Scopus, οι αρχικές έρευνες έγιναν μέσω της αναζήτησης του συγγραφέα με το ίδρυμα με το οποίο συνδέεται (π.χ. Hunt, G, Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ) και μια δεύτερη έρευνα έγινε από τη βασική ενότητα αναζήτησης (συγγραφέας, Hunt G) για να ταυτοποιηθούν τυχόν απαριθμήσεις με ορθογραφικές παραλλαγές ή διαφορές του ιδρύματος με το οποίο συνδέεται ο συγγραφέας. Υπάρχουν και άλλες επιλογές «φιλτραρίσματος» που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, όπως το επιστημονικό περιοδικό, το έτος (χρονικό διάστημα) και (στο Scopus) το αν επιθυμείτε να συμπεριλάβετε τις αυτοαναφορές όταν υπολογίζετε ένα δείκτη h. Στην παρούσα μελέτη, οι έρευνες άρθρων περιορίστηκαν χρονικά (στο διάστημα ) και αποκλείστηκαν οι επιστολές προς τον εκδότη, οι περιλήψεις παρουσιάσεων (abstracts), οι διορθώσεις και άλλο υλικό στο οποίο δεν μπορεί να γίνει μνεία (non-citable material). Ο υπολογισμός ενός ρεαλιστικού δείκτη h για ένα άτομο δεν είναι εύκολο έργο, αφού μπορούν να γίνουν λάθη στις βιβλιογραφικές λίστες (λάθος έτος, λάθος ορθογραφία κ.λ.π.) ή από τους χειριστές των καταχωρήσεων των δεδομένων, με συνέπεια οι βιβλιογραφίες να μην ταιριάζουν με τα αρχικά αρχεία (39). Επειδή οι «ορφανές» αυτές μνείες μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τους αριθμούς των αναφορών, η χρησιμοποίηση διαφορετικών στρατηγικών έρευνας και συντμήσεων για την ανεύρεση διαφορετικών τρόπων γραφής μπορεί να αποβεί χρήσιμη (39). Οι ορφανές μνείες εντοπίζονται εύκολα με το γενικό search mode στο WoS. Οι αριθμοί των αναφορών για το κάθε άρθρο μέχρι το έτος 2008 αποτυπώθηκαν σε λογιστικό φύλλο (spreadsheet). Επειδή το WoS και το Scopus απέφεραν διαφορετικούς αριθμούς αναφορών για ορισμένα άρθρα, φροντίσαμε κάθε άρθρο να περιείχε πλήρες ιστορικό αναφορών, που περιλάμβανε και τις μοναδικές αναφορές. Το έτος δημοσίευσης και ο συνολικός αριθμός αναφορών για το κάθε άρθρο είναι τα μόνα στοιχεία που χρειάζονται για τον υπολογισμό των ποικίλων δεικτών. Οι άλλοι δείκτες υπολογίζονται εύκολα με τη χρησιμοποίηση της συνάρτησης του τύπου εντός του Excel ή άλλου πακέτου λογισμικού (π.χ. άθροισμα συνολικών αναφορών ΣTC, έτη από τη δημοσίευση, μέσες αναφορές ετησίως). Υπολογισμός του δείκτη h και συναφών παραλλαγών Μόλις τακτοποιηθούν οι μνείες κατά σειρά κατάταξης, ο υπολογισμός του δείκτη h γίνεται σχετικά εύκολα και αυτόματα στο WoS και στο Scopus. Ο υπολογισμός του δικού σας δεί-

15 14 Hunt et al. Harvard Rev Psychiatry July/August 2010 κτη h μπορεί να είναι επωφελής και πολύ απλός αν συγκρίνετε πού διασταυρώνονται οι ταξινομημένες συνολικές μνείες ή είναι λιγότερες από τον ταξινομημένο αριθμό των δημοσιεύσεων. Ο δείκτης h σκοπό έχει την ταυτοποίηση του παραγωγικότερου πυρήνα της παραγωγής ενός συγγραφέα. Αυτό το σύνολο δημοσιεύσεων λέγεται πυρήνας του Hirsch (h-core) και αρκετές από τις παραλλαγές του δείκτη h περιλαμβάνουν μόνο αυτές τις δημοσιεύσεις. Ο δείκτης a ορίζεται ως ο μέσος αριθμός αναφορών άρθρων στον πυρήνα h, ο δείκτης m είναι ο διάμεσος (median) αριθμός αναφορών στον πυρήνα h και ο δείκτης r είναι η τετραγωνική ρίζα των αθροισμένων αναφορών στον πυρήνα h (41, 50). Βρίσκουμε το πηλίκο m (m-quotient) αν διαιρέσουμε το δείκτη h με τον αριθμό των ετών από την πρώτη δημοσίευση ενός επιστήμονα (25). Επειδή ο δείκτης h δεν έχει ευαισθησία (sensitivity) στις αλλαγές απόδοσης και δεν μπορεί ποτέ να μειωθεί, προτάθηκε ο δείκτης AR για να λαμβάνεται υπόψη η ηλικία των δημοσιεύσεων (46): το δείκτη αυτό βρίσκουμε αν αθροίσουμε το συνολικό αριθμό των αναφορών που προκύπτουν για την κάθε δημοσίευση στον πυρήνα h διαιρεμένο δια των ετών από την πρώτη δημοσίευση και βρούμε την τετραγωνική ρίζα του αριθμού αυτού. Ο δείκτης g δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στα συχνά αναφερόμενα άρθρα και ορίζεται ως ο μεγαλύτερος αριθμός g έτσι ώστε στα g συχνότερα αναφερόμενα άρθρα μαζί να αντιστοιχούσαν g2 ή περισσότερες μνείες (45). Ο δείκτης h(2) επίσης αποδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα στα συχνά αναφερόμενα άρθρα και ορίζεται ως «ο μεγαλύτερος φυσικός αριθμός έτσι ώστε στα συχνότερα αναφερόμενα άρθρα του να αντιστοιχούσαν τουλάχιστον [h(2)]2 μνείες» (47). Μια απλή μέτρηση της παρούσας επιρροής που προτείνεται από τον Taber (51) λέγεται δείκτης c και είναι ο αριθμός των άρθρων που αναφέρονται περισσότερες από μια φορές από άλλες ερευνητικές ομάδες (μείον τις αυτοαναφορές από συγγραφείς που έγραψαν από κοινού άρθρα) στο πιο πρόσφατο ημερολογιακό έτος. Σύγκριση του JIF και του δείκτη h για τα ψυχιατρικά περιοδικά Για να προκύψει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα άρθρων ώστε να εκτιμήσουμε τα μακροπρόθεσμα πρότυπα αναφορών, αναλύσαμε όλα τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν κατά τις περιόδους και σε ψυχιατρικά περιοδικά και απαριθμούνται από το WoS ως άρθρα, παρουσιάσεις σε συνέδρια ή ανασκοπήσεις. Επιλέχθηκαν δυο περίοδοι για να μπορούν να αξιολογηθούν τα ποσοστά των πιο μακροπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων αναφορών και οι περίοδοι αυτές θεωρήθηκαν κατάλληλες, καθώς θα παρείχαν επαρκείς αριθμούς άρθρων για να γίνουν συγκρίσεις μεταξύ των περιοδικών. Στην ανάλυση συμπεριλήφθηκαν μνείες σε άρθρα που ξεκινούσαν με τις ημερομηνίες δημοσίευσής τους και συνεχίζονταν μέσω των απαριθμήσεων του WoS την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου του Χρησιμοποιήθηκαν οι JIF για το 2000 και το 2007 για την κατάταξη των επιστημονικών περιοδικών με βάση τις πληροφορίες που παρέχονταν στο Journal Citation Reports για τα ψυχιατρικά περιοδικά. Τέσσερα περιοδικά που περιλαμβάνονταν στο σύνολο των ψυχιατρικών περιοδικών το 2007 δεν περιλαμβάνονταν στην απαρίθμηση το Για αυτά τα πρόσφατα προστεθέντα περιοδικά, ο JIF για το 2000 προέκυψε με τη χρησιμοποίηση της συνάρτησης της τάσης επιρροής εντός του Journal Citation Reports για την πλησιέστερη χρονική περίοδο και η κατάταξη των περιοδικών έγινε ανάλογα. Παρότι ο ετήσιος JIF υπολογίζεται από μνείες που προκύπτουν από άρθρα δημοσιευμένα κατά τα δυο προηγούμενα έτη, η ανάλυση τάσης των περισσότερων περιοδικών δείχνει ότι ο JIF αλλάζει βαθμιαία με την πάροδο του χρόνου. Έτσι, ο ετήσιος JIF που χρησιμοποιείται εδώ παρέχει καλή προσέγγιση της κατάταξης του περιοδικού κοντά στο χρόνο δημοσίευσης, ενώ ο δείκτης h του περιοδικού υπολογίζεται από τις αναφορές που μνείες χώρα κατά τη διάρκεια ζωής των άρθρων του περιοδικού. Τα αποτελέσματα των αναφορών (αριθμός άρθρων, μέσες μνείες ανά κείμενα και δείκτης h) για κάθε περιοδικό υπολογίστηκαν αυτόματα μέσω του WoS. Ο αριθμός των άρθρων που συγκέντρωναν τουλάχιστον 30 ή 50 μνείες βρέθηκε για κάθε ψυχιατρικό περιοδικό και εκφράστηκε ως ποσοστό των συνολικών άρθρων. Το σκεπτικό για την ανάλυση αυτή είναι ότι τα άρθρα που επέτυχαν να έχουν 30 ή 50 αναφορές είναι πιθανό να περιλαμβάνονται στον πυρήνα h των ερευνητών με επιρροή, αφού όσα έχουν δείκτη h 40 έως 60 υποδηλώνουν εξαιρετικά επιτεύγματα (outstanding achievement) και όσα έχουν δείκτη h 20 υποδηλώνουν «επιτυχημένο επιστήμονα» (a successful scientist ) (25). Λόγω περιορισμών χώρου, πολλά από τα 82 περιοδικά που απαριθμούνταν στο ψυχιατρικό σύνολο του WoS το 2000 δεν συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση. Είχαν σταματήσει να εκδίδονται, ήταν ξενόγλωσσα ή απαριθμούνταν σε άλλα σύνολα επιστημονικών περιοδικών, όπως φαρμακολογίας, γενετικής, κλινικής νευρολογίας ή νευροεπιστήμης. Για να προκύψει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα, επιλέξαμε περιοδικά με διαφορετικούς παράγοντες επιρροής και προτιμήσαμε περιοδικά που δημοσιεύουν υψηλό ποσοστό άρθρων τα οποία έχουν να κάνουν με την ψυχιατρική και τα ψυχικά νοσήματα. Ανάλυση δεδομένων Τα δεδομένα εκφράστηκαν ως απλές συχνότητες (frequencies), μέσοι όροι (means) και σταθερές αποκλίσεις (standard deviations, SD). Χρησιμοποιήσαμε τους συντελεστές συσχέτισης Pearson (Pearson s product moment correlations) με τις πιθανότητες Bonferroni (Bonferroni probability) για να εξετάσουμε τις σχέσεις ανάμεσα στον JIF, το δείκτη h και άλλους δείκτες. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει τις βαθμολογήσεις αναφορών των κορυφαίων 38 άρθρων του πρώτου από τους συγγραφείς του παρόντος άρθρου ταξινομημένων με βάση τις συνολικές μνείες που συγκεντρώσαμε από το WoS και το Scopus, μαζί με τα στοιχεία που χρειάζονταν για να υπολογίσουμε τους ποικίλους δείκτες αναφοράς. Από τα πιθανά 86 άρθρα που έφταναν μέχρι το έτος 1975, επτά δεν απαριθμούνταν στο WoS και έξι από αυτά εμφανίζονταν σε περιοδικά νοσηλευτικής. Σύμφωνα με την αναφορά του WoS για τις μνείες, το άθροισμα των φορών που αναφέρθηκαν αυτά τα 79 άρθρα μέχρι

16 Harvard Rev Psychiatry Volume 18, Number 4 Η Ψυχιατρική και ο Δείκτης h του Hirsch 15 το 2008 ήταν Παρότι και τα 86 άρθρα απαριθμούνταν στο Scopus, τρία που δημοσιεύτηκαν πριν από το 1986 δεν εμφανίζονταν με τη χρησιμοποίηση της συνάρτησης αναζήτησης του συγγραφέα επειδή αναγνωρίζονταν μόνο οι πρώτοι τρεις συγγραφείς. Ο συνολικός αριθμός των αναφορών σύμφωνα με το Scopus ήταν Οι ασυμφωνίες (discrepancies) μεταξύ των αριθμών του Scopus και του WoS για τις μνείες αφορούν κυρίως άρθρα δημοσιευμένα πριν από το 1996, οπότε το Scopus άρχισε να δεικτοδοτεί τις μνείες (π.χ. για τη δημοσίευση από το 1976 με αριθμό κατάταξης 8, το WoS έχει 53 μνείες και το Scopus 2). Ο Πίνακας 1 δείχνει ότι, με βάση τις συνολικές μνείες, ο δείκτης h αυτού του συγγραφέα είναι 24. Όταν λαμβάνονται υπόψη μόνο οι μνείες του WoS, o δείκτης h είναι 23 και όταν λαμβάνονται υπόψη μόνο οι μνείες του Scopus είναι 21. Η Εικόνα 1 αναπαριστά γραφικά την κατανομή των συχνοτήτων αναφορών που αντιστοιχούσαν στο καθένα από τα 86 άρθρα ταξινομημένες κατά φθίνουσα σειρά. Η γραμμή των 45 μοιρών από το σημείο τομής υποδηλώνει το δείκτη h. Η Εικόνα 1 δείχνει ότι, για αυτό το σύνολο δεδομένων, όταν αφαιρούνται οι αυτοαναφορές από όλους τους συγγραφείς που έγραψαν από κοινού άρθρα, ο δείκτης h μειώνεται από 24 σε 22. Τα παραδείγματα υπολογισμού των άλλων βιβλιογραφικών δεικτών από τα στοιχεία που παρέχονται στον Πίνακα 1 έχουν ως εξής. Το πηλίκο m είναι 0,73 και προκύπτει με τη διαίρεση του δείκτη h με τα έτη από την πρώτη δημοσίευση, ενώ το πρώτο έτος τελειώνει με το έτος δημοσίευσης (24/33 έτη, ). Ο δείκτης a είναι 48,38 (1.161/24), ο αριθμός των αναφορών στον πυρήνα h διαιρεμένος με το δείκτη h. Ο δείκτης r είναι 34,07, η τετραγωνική ρίζα του αθροίσματος των δημοσιεύσεων στον πυρήνα h (1.161). Ο δείκτης m (διάμεσες μνείες που αντιστοιχούν στα άρθρα στον πυρήνα h) είναι 12,5 και ο δείκτης h(2) είναι 7, η υψηλότερη κατάταξη όπου ο αριθμός των αναφορών που έγιναν (57) είναι μεγαλύτερος από την κατάταξη στο τετράγωνο (rank2 του 7 = 49). Ο δείκτης AR είναι 11,36, που είναι η τετραγωνική ρίζα του αθροίσματος των μέσων αναφορών ανά έτος των άρθρων στον πυρήνα h (129,0). Ο δείκτης g είναι 37, ο υψηλότερος g έτσι ώστε τα g συχνότερα αναφερόμενα άρθρα μαζί να έτυχαν g2 ή περισσότερων αναφορών (1.148 > 372 και < 382). Η Εικόνα 2 δείχνει τη σχέση ανάμεσα στις αθροιστικές μνείες για τα έγγραφα με φθίνουσα σειρά κατάταξης και την κατάταξη στο τετράγωνο που χρησιμοποιήθηκε για να προκύψει ο δείκτης g. Ο δείκτης g είναι το σημείο όπου τέμνονται οι αθροιστικές μνείες με την κατάταξη των εγγράφων στο τετράγωνο (372). Το γράφημα αυτό απεικονίζει το ευρύ κενό ανάμεσα στον αριθμό των αθροιστικών αναφορών που αντιστοιχούν στις 24 καταγραφές στον πυρήνα h (1.161) και τον αντίστοιχο ελάχιστο αριθμό αναφορών που απαιτείται για να προκύψει δείκτης h 24 (24 x 24 = 576). Ο δείκτης c ήταν εύκολο να βρεθεί εντός του Scopus, αφού είναι απλή επιλογή ο αποκλεισμός των αυτοαναφορών από τη γενική ανασκόπηση ανεύρεσης αναφορών και η καταμέτρηση των ετήσιων αναφορών όταν ένα άρθρο αναφέρθηκε δυο ή περισσότερες φορές από άλλους συγγραφείς μέσα σε ένα μεμονωμένο έτος. Ο δείκτης c για αυτό το σύνολο Αριθμός αναφορών Δείκτης h = 24 Εικόνα 1. Γράφημα που απεικονίζει την ερευνητική παραγωγή ενός μεμονωμένου συγγραφέα με βάση (1) τις συνολικές καταμετρήσεις αναφορών που προέκυψαν από το Web of Science και το Scopus και (2) τις συνολικές μνείες μείον τις αυτοαναφορές από όλους τους συγγραφείς που έγραψαν από κοινού άρθρα. Λεπτομέρειες για τα 38 άρθρα που κατατάσσονται στις υψηλότερες θέσεις παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. δεδομένων αυξήθηκε, από 24 που ήταν το 2005, σε 29 το 2006, σε 30 το 2007 και σε 39 το Σύγκριση του JIF και του δείκτη h για τα ψυχιατρικά περιοδικά Σύνολο Σύνολο αυτοαναφορές Γραμμή 45 μοιρών Ταξινόμηση εγγράφων Οι Πίνακες 2 και 3 παρουσιάζουν τις βιβλιογραφικές μετρήσεις για ένα επιλεγμένο σύνολο ψυχιατρικών περιοδικών για όλα τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν κατά τη διάρκεια των περιόδων και αντίστοιχα. Ο μέσος JIF σε αυτό το επιμέρους δείγμα αυξήθηκε από 2,65 (n = 42, SD = 2,29) το 2000 σε 3,63 (n = 47, SD = 2,81) το Το Archives of General Psychiatry ήταν στην πρώτη θέση του καταλόγου JIF για τα ψυχιατρικά περιοδικά το 2000 (JIF = 11,78) και το 2007 (JIF = 15,98). Όπως ήταν αναμενόμενο, ο μέσος δείκτης h για τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν την περίοδο (52,5, SD = 32,2) ήταν υψηλότερος από ό,τι την περίοδο (42,4, SD = 24,6), καθώς τα παλαιότερα άρθρα είχαν περισσότερο χρόνο για να συγκεντρώσουν μνείες. Παρόμοιες αυξήσεις ήταν εμφανείς μεταξύ των δυο περιόδων συλλογής όσον αφορά τις μέσες μνείες ανά κείμενο (27,2 ± 22,2 την περίοδο , 17,0 ± 12,4 την περίοδο ), το ποσοστό των άρθρων με τουλάχιστον 50 μνείες (14,8 ± 16,0 την περίοδο , 6,8 ± 9,8 την περίοδο ) και το ποσοστό των άρθρων με τουλάχιστον 30 μνείες (27,1 ± 20,7 την περίοδο , 15,4 ± 15,2 την περίοδο ).

17 16 Hunt et al. Harvard Rev Psychiatry July/August 2010 Πίνακας 1. Παραδείγματα μεμονωμένων συγγραφέων των κορυφαίων 38 άρθρων κατά φθίνουσα σειρά κατάταξης για τον υπολογισμό ποικίλων δεικτών απόδοσης Έτος Αναφορές Αναφορές Συνολικές ΣΣΑ Σειρά Σειρά Έτη από Μέσες δημο- στο Web στο Scopus αναφορές κατάταξης κατάταξης (2) δημοσίευση αναφορές/ σίευσης of Science (ΣΑ) έτος , , , , , , α , β , , , , γ , , , , , , , , , , , , δ,ε 24 στ , ,0 ζ η ΣΑ = συνολικές αναφορές από το Web of Science (WoS), το Scopus και ορφανές (δημοσιεύσεις με ανακριβή σημεία για αναφορές που δεν μπορούσαν να ταυτοποιηθούν σωστά). Σημειώστε ότι το Scopus απαριθμεί αναφορές από το 1996 και μετά. α h(2)δείκτης = 7 (υπάρχουν τουλάχιστον 7 άρθρα με τουλάχιστον 72 [49] αναφορές). β πηλίκο m = 0,73 (δείκτης h (24)(33) έτη από την πρώτη δημοσίευση. γ δείκτης m = 43 (διάμεσες αναφορές που επιτεύχθηκαν από τα άρθρα στον πυρήνα h, π.χ. αναφορές για άρθρο υπ αριθμόν 12). δ δείκτης a = 48,38 (μέσος αριθμός αναφορών του πυρήνα h, 1.161/24). ε δείκτης r = 34,07 (τετραγωνική ρίζα του 1.161). στ δείκτης h = 24 (υπάρχουν 24 άρθρα με τουλάχιστον 24 μνείες. Τα άρθρα με σειρά κατάταξης 1-24 αντιπροσωπεύουν τον πυρήνα h). ζ δείκτης ar = 11,36 (τετραγωνική ρίζα του [129,0], το άθροισμα των αναφορών που επιτεύχθηκαν (TC) / ηλικία του άρθρου που περιέχεται εντός του πυρήνα h). η δείκτης g = 37 (ο υψηλότερος αριθμός των άρθρων που έτυχαν g 2 ή περισσότερων αναφορών [1.418 > 1.369, < 1.444]).

18 Harvard Rev Psychiatry Volume 18, Number 4 Η Ψυχιατρική και ο Δείκτης h του Hirsch 17 Αθροιστικές μνείες Κατάταξη^2 Για τα ψυχιατρικά περιοδικά ( ) Δείκτης h Μέσες μνείες ανά άρθρο Αθροιστικές μνείες Δείκτης h = 24 Δείκτης g = 37 Αριθμός αναφορών Ταξινόμηση εγγράφων Εικόνα 2. Γραφική αναπαράσταση του αριθμού των αθροιστικών αναφορών (κλειστοί κύκλοι) και ανεύρεση του δείκτη g, ο οποίος υποδηλώνεται από το σημείο όπου ο αριθμός των αναφορών τέμνεται με το τετράγωνο της κατάταξης εγγράφων. Σημειώστε ότι ο δείκτης h για αυτό το σύνολο στοιχείων (δείκτης h = 24) δεν λαμβάνει υπόψη τον πλεονάζοντα αριθμό των πιθανών αναφορών εντός του πυρήνα h. Η Εικόνα 3 δείχνει τη στενή σχέση ανάμεσα στον JIF, το δείκτη h για τα επιστημονικά περιοδικά και το μέσο αριθμό των συγκεντρωτικών αναφορών για άρθρα δημοσιευμένα κατά τις περιόδους και Οι JIF συσχετίζονταν εξαιρετικά στενά με το δείκτη h των άρθρων που δημοσιεύτηκαν την περίοδο (r =.81, p <.001) και την περίοδο (r =.85, p <.001) και το μέσο αριθμό αναφορών (r =.93, p <.001 την περίοδο , r =.96, p <.001 την περίοδο ). Ο αριθμός των δημοσιευμένων άρθρων συσχετιζόταν σημαντικά με το δείκτη h (r =.70, p <.001 την περίοδο , r =.75, p <.001 την περίοδο ), αλλά όχι με τον JIF (r =.29, p =.91 την περίοδο , r =.39, p =.093 την περίοδο ). Η Εικόνα 4 δείχνει τη σχέση ανάμεσα στον παράγοντα επιρροής ενός επιστημονικού περιοδικού και στο ποσοστό των άρθρων που συγκέντρωσαν τουλάχιστον 30 ή 50 μνείες. Υπήρχε στενή σχέση ανάμεσα στον JIF και στο ποσοστό των άρθρων που επέτυχαν τουλάχιστον 30 μνείες (r =.89, p <.001 την περίοδο , r =.96, p <.001 την περίοδο ) και 50 μνείες (r =.94, p <.001 την περίοδο , r =.95, p <.001 την περίοδο ). Ο αριθμός των άρθρων που δημοσιεύτηκαν συσχετιζόταν σημαντικά με το ποσοστό των άρθρων που συγκέντρωσαν 30+ μνείες (r =.50, p =.005 την περίοδο , r =.46, p =.034 την περίοδο ), αλλά όχι 50+ μνείες (r =.37, p =.24 την περίοδο , r =.42, p =.06 την περίοδο ). ΣΥΖΗΤΗΣΗ Η παρούσα μελέτη δείχνει ότι η ανεύρεση των αρχείων αναφορών και ο υπολογισμός του δείκτη h ενός ερευνητή είναι Αριθμός αναφορών Παράγοντας επιρροής περιοδικών (2000) Για τα ψυχιατρικά περιοδικά ( ) Δείκτης h Μέσες μνείες ανά άρθρο Παράγοντας επιρροής περιοδικών (2007) Εικόνα 3. Η σχέση ανάμεσα στον Παράγοντα επιρροής περιοδικών (JIF), το δείκτη h και το μέσο αριθμό αναφορών άρθρων δημοσιευμένων κατά τις περιόδους και σε ποικίλα ψυχιατρικά περιοδικά που απαριθμούνται στους Πίνακες 2 και 3. Οι καταμετρήσεις των αναφορών είναι από την ημερομηνία δημοσίευσης μέχρι το τέλος του απλή δουλειά, αλλά πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα η διαδικασία αυτή να γίνεται συστηματικά και με τη χρησιμοποίηση ποικίλων στρατηγικών αναζήτησης για να μην υποτιμάται η ερευνητική παραγωγή ενός ατόμου. Αυτή η μελέτη και άλλες (6, 27, 43, 52) αποδεικνύουν ότι είναι σημαντικό να επιλέγονται περισσότερες από μια βάσεις δεδομένων για να αποτυπώνεται η επιρροή των δημοσιεύσεων ενός ατόμου σε όλη

19 18 Hunt et al. Harvard Rev Psychiatry July/August 2010 Πίνακας 2. Παραγωγή αναφορών στο Web of Science ( ) για κείμενα που δημοσιεύτηκαν σε ποικίλα ψυχιατρικά περιοδικά από το 2000 μέχρι το Κατάταξη βάσει του Παράγοντα Επιρροής Περιοδικών (JIF) (2007) Κατάταξη Περιοδικό α Παράγοντας Αριθμός Δείκτης-h Μέσες Ποσοστό Ποσοστό Web of επιρροής κειμένων μνείες ανά με 50 με 30 Science περιοδικών που κείμενο μνείες μνείες (2007) δημοσιεύτηκαν, β 1 Arc Gen Psychiatry 15, ,2 55,0 77,2 2 Mol Psychiatry 10, ,6 23,7 47,0 3 Am J Psychiatry 9, ,2 30,4 51,7 4 Biol Psychiatry 8, ,0 22,9 42,8 5 Neuropsychopharmacology 6, ,4 13,5 30,3 6 Schizophr Bull 5, ,8 9,5 22,5 7 Brit J Psychiatry 5, ,1 13,2 29,7 8 J Clin Psychiatry 5, ,7 12,9 29,7 9 Physcother Psychosom 5, ,2 4,4 14,7 10 Int J Neuropsychopharm 4, ,5 4,2 14,7 11 J Am Acad Child Psychiatry 4, ,5 12,4 28,6 13 Bipolar Disord 4, ,2 11,7 21,7 16 Schizophr Res 4, ,2 7,4 20,1 18 Psychol Med 4, ,2 8,4 22,1 21 J Neurol Neurosur Psychiatry 3, ,8 6,0 15,7 22 Acta Psychiatr Scand 3, ,2 3,6 12,2 24 J Psychiatr Res 3, ,6 6,2 16,3 25 J Psychiatry Neurosci 3, ,7 8,5 18,6 27 Am J Geriat Psychiatry 3, ,3 6,6 12,9 29 Pharmacopsychiatry 3, ,5 0,8 4,5 31 J Affect Disord 3, ,3 5,3 15,4 33 Psychosom Med 3, ,3 11,7 23,4 34 Can J Psychiatry 3, ,7 1,8 7,5 35 Eur Arch Psychiatry Clin Neurol 2, ,1 2,9 11,9 37 Dement Geriatr Cogn 2, ,5 2,7 9,9 38 Curr Opin Psychiatry 2, ,6 0 0,6 39 Aust N Z J Psychiatry 2, ,0 1,8 5,8 41 Psychiatr Res 2, ,9 1,9 8,3 44 Int J Eat Disord 2, ,5 2,7 10,6 47 Int Psychogeriatr 2, ,4 1,1 4,1 48 Psychosomatics 2, ,8 3,2 8,0 49 Int J Geriatr Psychiatry 2, ,7 3,4 9,6 50 Gen Hosp Psychiatry 2, ,3 2,9 9,0 52 Psychiatr Serv 2, ,5 3,3 9,0 57 Am J Orthopsychiatry 1, ,8 0,7 3,0 59 Depress Anxiety 1, ,0 2,8 9,4 61 Eur Psychiatry 1, ,8 0,9 3,8 62 J Nerv Ment Dis 1, ,0 1,3 7,3 63 J Psychosom Res 1, ,2 5,3 13,7 64 Compr Psychiatry 1, ,9 1,4 8,0 67 Neurocase 1, ,1 1,9 5,2 68 Psychopathology 1, ,4 0,3 1,6 69 Aging Ment Health 1, ,8 0 1,4 71 Ata Neuropsychiatr 1, , J ECT 1, ,5 0,4 1,5 79 Nordic J Psychiatry 0, ,3 0,3 1,0 80 Arch Psychiatr Nurs 0, ,0 0 0 α Δεν εμφανίζονται και τα 94 περιοδικά στην ψυχιατρική συλλογή του β Τα κείμενα περιλαμβάνουν άρθρα, ανασκοπήσεις και παρουσιάσεις σε συνέδρια ταξινομημένες εντός της ψυχιατρικής συλλογής του Journal Citation Reports.

20 Harvard Rev Psychiatry Volume 18, Number 4 Η Ψυχιατρική και ο Δείκτης h του Hirsch 19 Πίνακας 3. Παραγωγή αναφορών στο Web of Science ( ) για κείμενα που δημοσιεύτηκαν σε ποικίλα ψυχιατρικά περιοδικά από το 1995 μέχρι το Κατάταξη βάσει Παράγοντα Επιρροής Περιοδικών (JIF) (2000) Κατάταξη Περιοδικό Παράγοντας Αριθμός Δείκτης-h Μέσες Ποσοστό Ποσοστό Web of επιρροής κειμένων αναφορές με 50 με 30 Science περιοδικών που ανά μνείες μνείες (2000) δημοσιεύτηκαν, κείμενο Arc Gen Psychiatry 11, ,4 78,7 91,6 2 Mol Psychiatry 8, ,3 37,9 52,8 3 Am J Psychiatry 6, ,8 49,5 68,8 4 Schizophr Bull 6, ,0 42,0 56,1 6 Brit J Psychiatry 4, ,7 27,0 47,0 7 Neurophsychopharmacology 4, ,6 29,1 49,1 8 J Clin Psychiatry 4, ,8 28,1 48,9 9 Biol Psychiatry 4, ,3 23,1 41,0 10 Schizophr Res 3, ,4 17,3 39,0 11 Psychol Med 3, ,1 31,5 54,8 12 Psychosom Med 3, ,9 27,9 53,0 13 J Am Acad Child Psychiatry 3, ,7 31,9 54,7 14 J Neurol Neurosur Psychiatry 2, ,6 16,1 35,3 18 Pharmacopsychiatry 2, ,3 12,7 23,6 21 Psychother Psychosom 2, ,6 3,8 17,8 22 J Psychiatr Res 2, ,9 13,1 30,6 27 J Psychiatry Neurosci 2, ,7 6,6 18,8 29 Am J Orthopsychiatry 1, ,7 7,4 16,1 30 J Affect Disord 1, ,7 13,9 29,1 32 Neurocase 1, ,1 8,2 17,3 33 β J ECT/Convuls Therapy 1, ,6 2,8 7,0 ΔΑ γ Am J Geriatr Psychiatry 1, ,2 5,1 11,2 34 Psychiatr Serv 1, ,3 5,3 17,5 35 Acta Psychiatr Scand 1, ,3 8,4 21,7 36 β Dement Geriatr Cogn/Dement 1, ,4 6,4 17,7 38 J Nerv Ment Dis 1, ,8 9,8 24,2 39 Can J Psychiatry 1, ,8 4,8 13,8 41 Psychiatr Res 1, ,3 9,6 24,2 42 Psychosomatics 1, ,2 8,4 17,8 43 Gen Hosp Psychiatry 1, ,6 5,6 16,0 44 Int J Geriatr Psychiatry 1, ,4 6,7 15,7 45 J Psychosom Res 1, ,7 10,3 26,3 46 Compr Psychiatry 1, ,9 7,0 22,7 47 Eur Arch Psychiatry Clin Neurol 1, ,2 7,8 19,0 48 Int J Eat Disord 1, ,3 11,6 25,1 50 Aust N Z J Psychiatry 1, ,2 0,8 4,3 61 Eur Psychiatry 0, ,2 1,2 3,7 ΔΑ γ Nordic J Psychiatry 0, ,1 0 0,8 ΔΑ γ Curr Opin Psychiatry 0, ,4 0,2 1,0 66 Psychopathology 0, ,1 2,5 3,8 ΔΑ γ Arch Psychiatr Nurs 0, ,5 0,5 2,1 82 Acta Neuropsychiatr 0, ,2 0 0 ΔΑ = δεν απαριθμείται στο Journal Citation Reports του Web of Science για την ψυχιατρική το α Το περιοδικό αυτό άρχισε να δημοσιεύει άρθρα το β Επειδή τα περιοδικά αυτά άλλαξαν τις ονομασίες τους, τα άρθρα ταξινομήθηκαν στο διάστημα για ανάλυση. γ Αφού τα περιοδικά αυτά δεν απαριθμούνταν στο Journal Citation Reports, οι θέσεις τους βασίστηκαν στον Παράγοντα Επιρροής Περιοδικών (JIF).