ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ

Transcript

1 ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ!!!!!!!!!!ΟΜΙΛΗΤΗΣ!!!!!!!Φ.Ν.!Πατσουράκος!!!!!!!!!!!!!!Καρδιολόγος!!!!!!!!!!!!Αρχίατρος!ε.α.!!!!!!!Διευθυντής!Φυσικής!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!Αποκατάστασης!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!και!!!!Καρδιολογικού!Ηλιούπολης!

2 Ο"ΟΡΙΣΜΟΣ"ΤΗΣ"ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ"" Σύμφωνα"με"την"Παγκόσμια"Οργάνωση"Υγείας,"ως"φυσική"αποκατάσταση"των" καρδιοπαθών"ορίζεται"το"σύνολο"των"διαδικασιών"που"καταστέλλουν"τους" παράγοντες"πρόκλησης"της"νόσου"και"εξασφαλίζουν"στους"ασθενείς"την" καλύτερη"δυνατή"φυσική,"νοητική"και"κοινωνική"κατάσταση,"έτσι"ώστε"να" μπορούν"με"τις"δικές"τους"δυνάμεις,"να"επανενταχθούν"στην"κοινωνία.! 2!

3 "ΙΣΤΟΡΙΚΑ"ΣΤΟΙΧΕΙΑ" 1912:!! Κλινική! περιγραφή! σύνδεσης! στεφανιαίας! θρόμβωσης! και! Ε.Μ! από! τον! HERRICK! 1951:!!!!Εναρξη! πρώιμης! δραστηριοποίησης! μετά! το! ΟΕΜ!(θεραπεία! καρέκλας! Levine)! 1970:!Δημιουργία!του!πρώτου!Κέντρου!αποκατάστασης!καρδιοπαθών!στην!Αγγλία! 1980:!!Η!πρωτοποριακή!!μελέτη!του!DUKE!για!τα!οφέλη!της!άσκησης!!σε!ασθενείς! με!καρδιακή!ανεπάρκεια! 1989:!! Αναγνώριση! της! άσκησης! ως! μη! φαρμακευτικού! μέσου! για! την! αντιμετώπιση!της!υπέρτασης!!από!την!παγκόσμια!οργάνωση!υγείας!και!τη!διεθνή! Εταιρεία!Υπέρτασης.! 1992:! Αναγνώριση! της! έλλειψης! άσκησης! ως! ανεξάρτητου! προδιαθεσικού! παράγοντα!για!την!εκδήλωση!στεφανιαίας!νόσου! 2000! Xρήση!συστημάτων!εικονικής!πραγματικότητας! 3!

4 Τα!προγράμματα!καρδιακής!αποκατάστασης!(Cardiac!Rehabilitaton)!είναι!μία! σημαντική!παράμετρος!για!την!θεραπεία!και!πρόληψη!σε!ασθενείς!με! καρδιαγγειακές!παθήσεις,!ιδίως!μετά!από!επεμβάσεις!επαναιμάτωσις,!αλλαγής! βαλβίδων!αλλά!και!σε!ασθενείς!με!παράγοντες!κινδύνου!για!στεφανιαία!νόσο,! μετά!από!καρδιακό!επεισόδιο,!καρδιακή!ανεπάρκεια!ή!περιφερική!αγγειοπάθεια.! Τα!προγράμματα!αυτά!σκοπό!έχουν!να!βελτιώσουν!την!καρδιαγγειακή! λειτουργία,!να!μειώσουν!τον!κίνδυνο!για!νέο!έμφραγμα!ή!αιφνίδιο!θάνατο,!να! βελτιώσουν!τα!συμπτώματα!των!ασθενών,!να!σταθεροποιήσουν!ή!και!να! αναστρέψουν!την!αθηροσκληρυντική!διαδικασία!και!να!βελτιώσουν!την!ψυχική! και!φυσική!!κατάσταση!των!ασθενών!

5 Φυσική"Δραστηριότητα" "Άσκηση" Φ.Δ.:"Κάθε!σωματική!κίνηση!που!προέρχεται!από! τους!σκελετικούς!μύες!με!αποτέλεσμα!την! κατανάλωση!ενέργειας.! Άσκηση:!υποσύνολο!της!Φ.Δ.!που!είναι! σχεδιασμένο,!δομημένο,!επαναλαμβανόμενο,!με! στόχο!την!βελτίωση!ή!την!συντήρηση!της!φυσικής! ευρωστίας!(physical!fitness).! Φυσική"ευρωστία:"Καρδιοαναπνευστική!ευρωστία,! μυϊκή!δύναμη!κ!ευλυγισία,!σύνθεση!σώματος.!!!

6 Υποκινητικότητα:"Παγκόσμια"Επιδημία"" <30%"του!παγκόσμιου!πληθυσμού!γυμνάζεται!συστηματικά.!! Έλλειψη" άσκησης! =! ανεξάρτητος! προδιαθεσικός! παράγοντας! για! εκδήλωση! στεφανιαίας!νόσου!

7 O"ΡΟΛΟΣ"ΤΗΣ" ΦΥΣΙΚΗΣ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ" ΣΤΗΝ" ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ"ΤΩΝ" ΚΑΡΔΕΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ" ΠΑΘΗΣΕΩΝ" Μόνο!στις!ΗΠΑ,!ετησίως,!πάνω!από!1!εκατομμύριο!άτομα! καθίστανται!υποψήφιοι!για!καρδιακή!αποκατάσταση!.!! Μόνο! σε! ποσοστό! 10%! παρέχεται! η! δυνατότητα! συμμετοχής!σε!προγράμματα!καρδιακής!αποκατάστασης.! Από! τους! συμμετέχοντες! εγκαταλείπουν! 25%Ä50%! μέσα! σε!εβδομάδες!ή!μήνες!.! Οι! γυναίκες! και! οι! ηλικιωμένοι!,! μετέχουν! σε! μικρότερο! ποσοστό!σε!πρόγραμμα!καρδιακής!αποκατάστασης.! 7!

8 O"ΡΟΛΟΣ"ΤΗΣ" ΦΥΣΙΚΗΣ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ" ΣΤΗΝ"ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ" ΤΩΝ" ΚΑΡΔΕΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ" ΠΑΘΗΣΕΩΝ" ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ"ΜΕΙΩΜΕΝΟΥ"ΠΟΣΟΣΤΟΥ"ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ"" Δυσκολία"μεταφοράς"" Έλλειψη"κινήτρων"" Συνοσηρότητες"" Ζητήματα"αποζημιώσεων"" Παρανόηση"της"αξίας"αυτών"των"προγραμμάτων" ΧΑΜΗΛΑ" ΠΟΣΟΣΤΑ" ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ" ΑΠΟ" ΤΟΝ" ΘΕΡΑΠΟΝΤΑ" ΙΑΤΡΟ(Fletcher"et"all,"Circulamon"1996)" 8!

9 ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ"ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ"σε"πρόγραμμα" καρδιακής"αποκατάστασης" ΑΣΘΕΝΕΙΣ!ΜΕ:!!!! Καρδιακή!ανεπάρκεια,!βαθμού!Ι!ή!ΙΙ!κατά!ΝΥΗΑ.!!Μετά!από!ΟΕΜ!,!χωρίς!εκδηλώσεις!στηθάγχης!!Μετά!από!αγγειοπλαστική!!!Μετά!από!τοποθέτηση!βηματοδότη!!!Μετά!από!εγχείρηση!επαναιμάτωσης!των!στεφανιαίων!!!Μετά!από!άλλη!χειρουργική!επέμβαση!(αντικατάσταση!!βαλβίδων!,!αγγειοπλαστική!,!τοποθέτηση!stent!κλπ),!!!!Μετά!από!μεταμόσχευση!!καρδιάς!.""" 9!

10 ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ"ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ" ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ"ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ" 1. Ασταθής!στηθάγχη! 2. Καρδιακή!ανεπάρκεια!κλάσις!IV!κατά!ΝΥΗΑ! 3. Μη!ελεγχόμενες!ταχυαρρυθμίες!ή!βραδυαρρυθμίες! 4. Σοβαρή!αορτική!στένωση! 5. Υπερτροφική!μυοκαρδιοπάθεια! 6. Σοβαρή!πνευμονική!υπέρταση! 7. Αρτηριακή!πίεση!ηρεμίας! 200mmHg!ή!διαστολική! 110mmHg! 8. Ενεργός!μυοκαρδίτις!ή!περικαρδίτις! 9. Φλεβοθρόμβωση! 10. Πρόσφατη!συστηματική!ή!πνευμονική!εμβολή!!

11 Τα!ευεργετικά!οφέλη!της!άσκησης!παρέχονται!εφ!όρου!ζωής!,!μόνο!σε!όσους! γυμνάζονται!σε!συστηματική!και!μόνιμη!βάση.!!!!!(gohle!&!gohle!barwoolt,!eur!heart!j!1998)!!!!!μετά!από!τρίμηνες!διακοπές!της!άσκησης!,!διαπιστώθηκε!ότι!οι!ασθενείς!με! στεφανιαία!νόσο!παρουσίασαν:!!σημαντική!μείωση!του!χρόνου!στην!ικανότητα!άσκησης!(6%)! Αυξηση!της!χοληστερόλης!(3,4%)! Μείωση!της!HDL(3,7%)! Σημαντική!απώλεια!μυικής!δύναμης!(16%)!.""" (Τοκμακίδης!και!Συν.! Καρδιά!και!Αγγεία!2000!)! 11!

12 !!!Η!παραπομπή!για!αποκατάσταση!θα!πρέπει!να!γίνεται!σε!1!έως!3!εβδομάδες!μετά! από!την!έξοδο!από!το!νοσοκομείο!(εφ!όσον!πρόκειται!για!καρδιαγγειακό! επεισόδιο!που!χρήζει!νοσηλείας)!

13 ΦΑΣΕΙΣ"ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ"ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ" 1."""Eνδονοσοκομειακά"προγράμματα"!!!!!!!Απευθύνονται!σε!ασθενείς!μετά!από!καρδιαγγειακό!επεισόδιο! 2."""Βραχυπρόθεσμα"προγράμματα!!!!!!!Απευθύνονται!σε!εξωνοσοκομειακούς!ασθενείς!μετά!από!καρδιαγγειακό! επεισόδιο!(3!έως!6!μήνες!μέχρι!και!ένα!έτος)! 3."""Μακροπρόθεσμα"προγράμματα!!!!!!!Αφορούν!προγράμματα!που!στόχο!έχουν!την!πρόληψη!από!καρδιαγγειακές! παθήσεις!και!απευθύνονται!σε!ασθενείς!με!παράγοντες!κινδύνου!όπως:!!!!!!α)!υπέρταση!!!!!!β)!σακχαρώδης!διαβήτης!!!!!!γ)!υπερλιπιδαιμία!!!!!!δ)!παχυσαρκία!!!!!!ε)!κάπνισμα!

14 ΤΡΟΠΟΣ"ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ"ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ" ΦΥΣΙΚΗΣ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ" Πριν!από!την!ένταξη!ενός!ασθενούς!σε!πρόγραμμα!αποκατάστασης!χρειάζεται:!! 1. """""Καρδιολογική"εξέταση!!!!!!!!!α.!Κλινικός!έλεγχος!!!!!!!!!β.!ΗΚΓ!!!!!!!!!γ.!Triplex!καρδιάς!!!!!!!!!δ.!Test!κοπώσεως!στην!ομάδα!ασθενών!που!ακολουθούν!τα!!!!!!!!μακροπρόθεσμα!προγράμματα!(Ασθενείς!δηλαδή!με!παράγοντες!κινδύνου)!! 2. "Γενική"εκτίμηση"της"παρούσας"κλινικής"κατάστασης! 3. "Καταγραφή"φαρμάκων"και"δόσεις"τους! 4. "Διαστρωμάτωση"κινδύνου"για"άσκηση!!

15 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ"ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ"ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΩΝ" Είναι!εξειδικευμένα!και!μακροχρόνια!και!διενεργούνται!σε!4!φάσεις!! Περιλαμβάνουν!μέσα!ιατρικής!αξιολόγησης!των!ασθενών,!προγραμματισμένη! γύμναση,!μεθόδους!μετριασμού!των!παραγόντων!υψηλού!κινδύνου!εκδήλωσης! στεφανιαίας!νόσου,!ενημέρωση!και!εκπαίδευση!των!ασθενών!και!των!οικείων! τους!.! Χρησιμοποιούν!σύγχρονη!τεχνολογία! Έχουν!ως!κύριο!στοιχείο!τη!ορθά!προγραμματισμένη, συστηματική!και! εξατομικευμένη!σωματική!άσκηση.!! Υλοποιούνται!από!ομάδα!στην!οποία!συμμετέχουν!ιατροί,!νοσηλευτές,! γυμναστές,!διαιτολόγοι,!κοινωνιολόγοι,!ψυχολόγοι,!φυσιοθεραπευτές.!! Καταγράφουν!τα!στοιχεία!πιστοποίησης!της!βελτίωσης!της!κατάστασης!των! συμμετεχόντων!! 15!

16 "ΦΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΑΣΗ! Ι:! Αποκατάσταση! του! νοσηλευομένου! ασθενούς,! με! έμφαση! στην! προοδευτική! προσέγγιση! της! άσκησης,! και! σε! πρόγραμμα! εκπαίδευσης! ενημέρωσης! ψυχ.!υποστήριξης!του!ασθενούς! ΦΑΣΗ!ΙΙ:!!Πολύπλευρη!αποκατάσταση!εξωτερικού!ασθενούς,!διάρκειας! 2Ä3! μηνών.! Με! έμφαση! στην! ασφαλή! φυσική! δραστηριότητα! και! συνεχή!τροποποίηση!συμπεριφορών.! ΦΑΣΗ!ΙΙΙ:!!Εποπτευόμενη!αποκατάσταση,!διάρκειας!6Ä12!μηνών,!όπου! καθιερώνεται! πρόγραμμα! για! ασφαλή! άσκηση,! (που! μπορεί! μνα! εκτελεστεί!στο!σπίτι,!σε!οργανωμένο!κέντρο!ή!κοινοτική!υπηρεσία!και! γυμναστήριο)!και!συνεχίζεται!το!πρόγραμμα!μείωσης!των!παραγόντων! κινδύνου.! ΦΑΣΗ!ΙV!:!Συντήρηση,!αόριστης!διάρκειας! (Πρότυπο!συντήρησης,!είναι!τα!εποπτευόμενα!! Κέντρα!δημόσιου!ή!ιδιωτικού!χαρακτήρα,!! με!καταβολή!μηνιαίας!αμοιβής!συμμετοχής)! 16!

17 Συνταγογράφηση"άσκησης"για"πρωτογενή" πρόληψη"σε"ασθενείς"με"στεφανιαία"νόσο" Τύπος"άσκησης:" Αεροβική"άσκηση:"Περπάτημα,!ήπιο!τρέξιμο!(jogging),!ποδήλατο,!κολύμπι,! ανέβασμα!σκάλες!και!χορός.! Άσκηση"με"αντιστάσεις:"Βαράκια!χεριών,!ειδικά!λάστιχα!και!μηχανήματα!με!βάρη!για! χέρια!και!πόδια.!! Διάρκεια:" Αεροβική"άσκηση:"20Ä30!λεπτά (προτιμώμενος!χρόνο!45ä60!λεπτά)! Άσκηση"με"αντιστάσεις:"10Ä15!επαναλήψεις,!1Ä3!κύκλοι!από!8Ä10!διαφορετικές! ασκήσεις!του!επάνω!και!του!κάτω!μέρους!του!κορμού.!!

18 Συχνότητα:" Αεροβική"άσκηση:"τις!περισσότερες!μέρες!την!εβδομάδα!(ελάχιστος!αριθμός!5!την! εβδομάδα)! Άσκηση"με"αντιστάσεις:"2Ä3!φορές!την!εβδομάδα!και!όχι!συνεχόμενες!μέρες.! " Ένταση"" Αεροβική"άσκηση:"50%Ä75%!της!μέγιστης!κατανάλωσης!οξυγόνου!ή!65Ä85%!της! μέγιστης!καρδιακής!συχνότητας!στη!δοκιμασία!κοπώσεως!ή!10ä15!παλμούς/ λεπτό!κάτω!από!το!όριο!εκδήλωσης!ισχαιμίας!στην!κόπωση.! Άσκηση"με"αντιστάσεις:"Μέτριας!έντασης!χωρίς!αύξηση!της!έντασης!τις!τελευταίες! επαναλήψεις.!

19 O"ΡΟΛΟΣ"ΤΗΣ" ΦΥΣΙΚΗΣ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ" ΣΤΗΝ"ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ" ΤΩΝ" ΚΑΡΔΕΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ" ΠΑΘΗΣΕΩΝ" Καρδιακή!αποκατάσταση! και!κατηγορίες! καρδιαγγειακών! παθήσεων!! " Η"ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ"ΑΣΚΗΣΗΣ"ΑΠΟΤΕΛΕΙ"ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ" ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟ"ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ"ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ"ΣΕ" ΑΣΘΕΝΕΙΣ"ΜΕ"ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ"ΝΟΣΟ." 19!

20 !ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΣΤΗΝ"ΥΠΕΡΤΑΣΗ z"" ΜΕΛΕΤΕΣ" α.!!αποτελέσματα!κλινικών!μελετών:!!!!!!!1.η!άσκηση!μειώνει!την!αυξημένη!απ!,! ανεξάρτητα!από!την!απώλεια!βάρους.!!!!!! 2.Η! μείωση! στην! ΑΠ! εκδηλώθηκε! ανεξάρτητα!από!το!φύλλο!ή!το!βάρος.!!!!!!3.η!μείωση!της!απ!δεν!διέφερε!σε!σχέση!με! τη! συχνότητα! και! την! ένταση! της! αερόβιας! άσκησης!.!! β.! Αποτελέσματα! αναδρομικής! ανάλυσης! 54! τυχαιοποιημένων! μελετών! με! 2419! συμμετέχοντες:! Η αεροβική! άσκηση! σχετίστηκε! με! μείωση! κατά! 3,84! mmhg! της! μέσης! συστολικής! πίεσης! και! με! μείωση! κατά! 2,58mmHg!της!διαστολικής!πίεσης.! 20!

21 "ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΣΤΗΝ"ΥΠΕΡΤΑΣΗ"!χρήσιμες!οδηγίες!κατά!την!καρδιακή!αποκατάσταση!για!την!! υπέρταση! Αναστολή!έναρξης!συμμετοχής!,!σε!ΣΑΠ! ηρεμίας!πάνω!από!180!mmhg!και!δαπ!πάνω! από!110mmhg.!! Ενημέρωση!πιθανότητας!εμφάνισης! αρρυθμιών!και!διαταραχών! θερμορύθμισης!,σε!χρήση!διουρητικών!και!β! αναστολέων.!! Ενημέρωση!πιθανής!μείωσης!των! λειτουργικών!δυνατοτήτων!κατά!την!άσκηση!,! σε!χρήση!διουρητικών!.!! Ενημέρωση!πιθανότητας!εμφάνισης!υπότασης! κατά!την!άσκηση!,!λόγω!χρήσης!αναστολέων! των!διαύλων!ασβεστίου!!!! 21!

22 !Η"ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ!! Τα!καθιερωμένα!ευεργετικά!αποτελέσματα!της!απώλειας!βάρους!και! της!άσκησης!στην!αντίσταση!στην!ινσουλίνη!και!στις!άλλες! μεταβολικές!διαταραχές!που!σχετίζονται!με!τον!διαβήτη!,!καθιστούν! αυτό!τον!πληθυσμό,!ιδιαίτερα!κατάλληλο!υποψήφιο!για!ένταξη!σε! εκτεταμένα!προγράμματα!καρδιακής!αποκατάστασης.! 22!

23 Η"ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ - ΜΕΛΕΤΕΣ!!!Η!ένταξη!στο!πρόγραμμα!φυσικής!δραστηριότητας!μείωσε!κατά!35Ä45%τον! κίνδυνο!εμφάνισης!καρδιαγγειακής!νόσου!και!τη!θνητότητα!(hu!fb!et!alläann! Intern.!Med!2001).! H! τυχαία! κατανομή! σε! εστιασμένη! πολυπαραγοντική! παρέμβαση! ασθενών! με! διαβήτη! τύπου! 2! και! μικρολευκωματουρία,! μείωσε! τον! κίνδυνο! εμφάνισης! καρδιαγγειακής! νόσου! κατά! 53%! σε! 8! έτη,! και! κατά! 60%! τον! κίνδυνο! εμφάνισης! επιπλοκών! (νεφροπάθεια,! αμφιβληστροειδοπάθεια,! νευροπάθεια.(μελετη"" StenoÄ2,!N.!Engl.Jmed,2003.! Ενθαρρυντικά!αποτελέσματα!προγράμματος!ΤΕΦΑΑ!ΔΠΘ,!περιόδου!1997Ä2000.!! 23!

24 !Η"ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ - ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ"ΓΙΑ"" ΤΗΝ"ΕΝΤΑΞΗ"ΣΤΟ"ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ"ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ!! Απαιτείται!αποφυγή!ασκήσεων!που!περιλαμβάνουν!τάσεις!σε!ενεργό! αμφιβλυστροειδοπάθεια,!λόγω!κινδύνου!αποκόλλησης!και!υαλοειδούς!αιμορραγίας.!! Προτιμάται!η!εξατομίκευση!του!προγράμματος!άσκησης!,!λόγω!πιθανών!συνοδών! επιπλοκών!! Οι!βραδινές!συνεδρίες!άσκησης!μπορεί!να!επιτείνουν!την!υπογλυκαιμία!,!νωρίς!το!πρωί.! Η!ανίχνευση!αισθητηριακών!διαταραχών!,!δερματικών!τραυμάτων,!εισχώρησης!ονύχων! στα!πόδια!κλπ,!τροποποιούν!τους!στόχους!του!προγράμματος!! 24!

25 !!!!!!!!!!!!! ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Διάρκεια:!30Ä40!λεπτά!αεροβικής!άσκησης! Συχνότητα:!3Ä4!φορές!την!εβδομάδα,!με!ένταση!55Ä80%!της!μέγιστης!συχνότητας!,!για! ασθενείς!με!πολλαπλούς!παράγοντες!κινδύνου.!! Διάρκεια:!30Ä40!λεπτά!αεροβικής!άσκησης! Συχνότητα:!3Ä4!φορές!την!εβδομάδα,!με!ένταση!55Ä80%!της!μέγιστης!συχνότητας!,!για! ασθενείς!με!πολλαπλούς!παράγοντες!κινδύνου.! Ασκήσεις!αντίστασης:!1Ä2!φορές!/εβδομάδα!και!50Ä60%!της!μέγιστης!καρδ.!Συχνότητας!,! 25!

26 Η"ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ"ΑΡΡΥΘΜΙΕΣz"ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ"!!!!!! Η!άσκηση!βελτιώνει!στον!ίδιο!βαθμό!την!ανοχή!στην!κόπωση!τόσο!σε!ασθενείς!με!κολπ.! μαρμαρυγή!όσο!και!σε!ασθενείς!χωρίς!κολπ.!μαρμαρυγή.!(vanhees!l.äj!cardiopulm.! Rehabilitaton,!2000).!! O!μη!ελεγχόμενος!κοιλιακός!ρυθμός!στην!κολπ.!Μαρμαρυγή,!αποτελεί!αντένδειξη! ένταξης!στο!πρόγραμμα!άσκησης,!λόγω!αιμοδυναμικής!αστάθειας!.!! 26!

27 Η"ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΓΙΑ"ΤΟΥΣ"ΑΣΘΕΝΕΙΣ"ΜΕ" ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗ"!Το!πρόγραμμα!άσκησης!προσαρμόζεται!στα!χαρακτηριστικά!της! συσκευής!! Είναι!αναγκαίο!να!προσδιοριστεί!το!ιστορικό!που!σχετίζεται!με!την! διαταραχή!του!ρυθμού!ή!αγωγής!,!εξ!αιτίας!του!οποίου!ο! βηματοδότης!εμφυτεύτηκε! 27!

28 "Η"ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΓΙΑ"ΤΟΥΣ"ΑΣΘΕΝΕΙΣ" ΜΕ"ΕΜΦΥΤΕΥΣΙΜΟ"ΑΠΙΝΙΔΩΤΗ!! Σημαντικό!μέρος!του!προγράμματος!καρδιακής!αποκατάστασης!περιλαμβάνει!τον! κατευνασμό!των!φόβων!ότι!η!δραστηριότητα!ή!η!άσκηση!θα!προκαλέσει! εκκένωση.! Η!δοκιμασία!κόπωσης!,!θα!καθιερώσει!το!ανώτερο!όριο!της!άσκησης!(10Ä15! σφίξεις!κάτω!από!το!όριο!ενεργοποίησης!της!συσκευής).! Η!προσεκτική!ένταξη!σε!πρόγραμμα!καρδιακής!αποκατάστασης!,!θα!επιφέρει! σημαντικά!οφέλη!.! Είναι!αναγκαία!η!αργή!πρόοδος!από!χαμηλή!σε!μέτρια!ένταση!άσκησης!.! 28!

29 !Η"ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΓΙΑ"ΑΣΘΕΝΕΙΣ"ΜΕ" ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ"ΚΑΡΔΙΑΣ!!!!!Ένταξη!σε!διεπιστημονικό!πρόγραμμα! καρδιακής!αποκατάστασης!που!περιλαμβάνει! άσκηση!,!εκπαίδευση!,!διατροφή,! συμπεριφερικές!παρεμβάσεις.! ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ!ΑΣΚΗΣΗΣ:!Περιλαμβάνει! συνεδρίες!μέτριας!έντασης!3ä4!φορές!την! εβδομάδα!για!8ä12!εβδομάδες!σε!συνδυασμό! και!με!ασκήσεις!αντίστασης!.!! ΣΤΟΧΟΙ!:! Μείωση!των!διαταραχών!της!εμμένουσας! καρδιακής!ανεπάρκειας.!! Βελτίωση!της!μειωμένης!αεροβικής! ικανότητας!.! Βελτίωση!της!μυικής!ατροφίας!.! Υποστροφή!της!πρώιμης!στεφανιαίας! αθηροσκλήρωσης.! 29!

30 ""Φυσική"αποκατάσταση"στον"ασθενή"με"χρόνια" """"καρδιακή"ανεπάρκεια"" Η!φυσική!αποκατάσταση!αναγνωρίζεται!ως!μια!συμπληρωματική!θεραπευτική! μέθοδος!που!είναι!αποτελεσματική!και!ασφαλής!εφ!όσον!επιφέρει:!! Βελτίωση!της!αερόβιας!ικανότητας!,! Βελτίωση!στην!αντοχή!και!δύναμη!των!σκελετικών!μυών,! Αύξηση!της!δραστηριότητας!του!παρασυμπαθητικού!νευρικού!συστήματος!στην! καρδιά!κατά!την!ηρεμία!(μείωση!κινδύνου!αρρυθμιών),! Βελτίωση!της!ψυχολογίας!των!ασθενών! Βελτίωση!της!ποιότητας!ζωής! Επιβράδυνση!της!πορείας!της!αθηροσκλήρωσης! Ευνοϊκά!αποτελέσματα!σε!συνυπάρχουσες!νόσους!(υπέρταση!,!παχυσαρκία,!διαβήτη! κλπ)!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!(κοκοβού!γ.äελληνική!ιατρική!2006)! 30!

31 """"ΚΑΡΔΙΑΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΧΚΑ-"" πρόγραμμα"άσκηση" ΣΤΟΧΟΙ!ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ:!!Επίτευξη!μέγιστων!δυνατών!μεταβολών!στους!περιφερικούς!μύες! Αποφυγή!σημαντικής!επιβάρυνσης!στο!καρδιαγγειακό!σύστημα!.! ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ!ΕΚΓΥΜΝΑΣΗΣ:! Α.!!!Προηγείται!10!λεπτη!προθέρμανση!με!αερόβια!άσκηση!και!διατάσεις!στην!αρχή!,!χαμηλής! έντασης!και!ακολουθεί!10λεπτη!αποθεραπεία!στο!τέλος!του!προγράμματος!.! Β.!!!Ασκήσεις!αερόβιας!γύμνασης!(εργοποδήλατο!,βάδισμα!κυρίως) με!διάρκεια!10ä60!min!,3ä7! φορές!/εβδομάδα!! Σε!ασθενείς!με!λειτουργική!ικανότητα!<3ΜΕΤs:!καθημερινές!συνεδρίες!5Ä10min! Σε!ασθενείς!με!λειτουργική!ικανότητα!!3Ä5!METs:πρόγραμμα!1Ä2!συνεδριών!/ημέρα!,διάρκειας! 15!min! Σε!λειτουργική!ικανότητα!>5!ΜΕΤs:3Ä5!συμμετοχές!/εβδομάδα!,διάρκειας!20Ä30!min.! Γ.!!!Επιλογή!διαλειμματικής!αερόβιας!άσκησης!με!στόχο!10Ä12!επαναλήψεις!μιας!15!λεπτής! συνεδρίας!(μειωμένη!επιβάρυνση!καρδιαγγειακού)! Δ.!!!Αναπνευστικές!ασκήσεις!3Ä5!φορές!/εβδομάδα!,στο25Ä35%!της!μεγίστης!εισπνοής! Ε.!!!Ασκήσεις!με!αντιστάσεις!ενδυνάμωσης!!των!κάτω!άκρων (χωριστά!κάθε!άκρο)! 31!

32 ΚΑΡΔΙΑΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ"ΟΞΥ"" ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ"ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ!! Η!συμμόρφωση!στις!απαιτήσεις!ενός!πολυπαραγοντικού!προγράμματος! αποκατάστασης!θα!επιφέρει!ευεργετικά!αποτελέσματα!στους!ασθενείς! αυτούς!,επιτυγχάνοντας!μείωση!των!παραγόντων!κινδύνου!,!βελτίωση!της! ποιότητας!ζωής!και!ταχύτερη!επιστροφή!στην!εργασία.!! Στο!πρόγραμμα!καρδιακής!!αποκατάστασης,!η!άσκηση!βελτιώνει!την!απόδοση! Οξυγόνου!στο!μυοκάρδιο!,τροποποιώντας!τη!στεφανιαία!ανταπόκριση!στην! άσκηση,!και!επιφέροντας!αύξηση!της!στεφανιαίας!κυκλοφορίας.!!!! Η!συμμετοχή!των!ασθενών!σε!προγράμματα!καρδιακής!αποκατάστασης!,! μειώνει!τους!θανάτους!κατά!20ä25%και!την!πιθανότητα!υποτροπής!και!νέου! Εμφράγματος!κατά!22%.!! Μόνο!το!13,9%!των!ασθενών!μετά!από!ΟΕΜ!παραπέμφθηκαν!σε! προγράμματα!αποκατάστασης!(suaya!et!al,!circulaton!2007)!.!! 32!

33 ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ""ΜΕΤΑ"ΑΠO"ΕΠΕΜΒΑΣΗ" ΑΟΡΤΟΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ"ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ"" Δραστηριότητες!διάτασης!και!ευλυγισίας!μπορούν!να!αρχίσουν!ακόμη!και!24! ώρες!μετά!!την!επέμβαση.! Κατά!την!υιοθέτηση!αερόβιας!άσκησης,!οι!μη!αθλούμενοι!μεγαλύτερης! ηλικίας!ενήλικες!θα!ενισχύσουν!την!αερόβια!ικανότητά!τους!!με!ασκήσεις! εντάσεως!όσο!το!40%!της!vo2!max!.! Για!τους!περισσότερους!ασθενείς,!η!ένταση!της!άσκησης!ορίζεται!στο!50Ä80%! του!vo2!!(!εκτιμώμενα!επίπεδα!μετs!ή!test!κόπωσης)! Απαιτούνται!επίσης!ασκήσεις!μεταβαλλόμενης!κίνησης/αντίστασης!! προκειμένου!:! Να!αποτραπεί!η!μυική!ατροφία!ή!η!απώλεια!μυικής!μάζας!! Να!αποτραπεί!η!ανάπτυξη!συμφύσεων! Αποφεύγονται!οι!ασκήσεις!που!ασκούν!πίεση!στο!στέρνο!κατά!το!πρώτο! 3μηνο!μετά!την!χειρουργική!επέμβαση! 33!

34 ΚΑΡΔΙΑΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ"ΜΕΤΑ"ΑΠO" ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ"" Στη!μελέτη!ΕΤΙCA!(Exercise!Training!Interventon!a er!coronary! Angioplasty,)!οι!ασκούμενοι!ασθενείς!:! Στη!μελέτη!ΕΤΙCA!(Exercise!Training!Interventon!a er!coronary! Angioplasty,)!οι!ασκούμενοι!ασθενείς!:! 6μηνη!παρακολούθηση! Αύξηση!της!μέγιστης!κατανάλωσης!Ο2!κατά!26%!! 6μηνη!παρακολούθηση! έδειξαν:! Αύξηση!της!μέγιστης!κατανάλωσης!Ο2!κατά!26%!! Βελτίωση!της!ποιότητας!ζωής!των.! Μετά!από!3!έτη!παρακολούθηση!! Μείωση!καρδιακών!επεισοδίων!(11,9%!έναντι46%),! παρατηρήθηκαν:! Μείωση!καρδιακών!επεισοδίων!(11,9%!έναντι46%),! Μείωση!επανεισαγωγών!στο!Νοσοκομείο!(18,6%!έναντι!46%)! 34!

35 ! Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΥ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ! ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ! Η!ασφάλεια!της!υγείας!των!συμμετεχόντων!στο!πρόγραμμα!!! Η!μεγιστοποίηση!του!οφέλους!από!το!πρόγραμμα!καρδιακής!αποκατάστασης!!! Η!αντιμετώπιση!των!αιφνιδίων!κλινικών!παρενεργειών!!! Η!έγκυρη!ενημέρωση!των!συμμετεχόντων!με!συνεδρίες!διδασκαλίας.! 35!

36 ΟΡΓΑΝΩΣΗ"ΚΕΝΤΡΟΥ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ"

37 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ"ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ"ΚΕΝΤΡΟΥ"ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ" 1. 1!!Καρδιολόγος! 1. 1!!Καρδιολόγος! 4. 1!!Εργοφυσιολόγος! 1!!Νοσηλεύτρια! 5. 1!!Γυμναστής! 1!!Φυσικοθεραπευτής! 7. 1!!Κλινικός!Διαιτολόγος! 1!!Κλινικός!ψυχολόγος! 1!!Γραμματέας! 1!!Κλινικός!ψυχολόγος! 9. 1!!Γραμματέας!

38 1. Διοίκηση!!Αίθουσα!συσκέψεων!!Χώρος!ανάπαυσης!! 1. Διοίκηση!!Αίθουσα!συσκέψεων!!Χώρος!ανάπαυσης!! 2. Καρδιολογικό!τμήμα! 3. Ιατρείο!!Φυσικής!Αποκατάστασης!!Φυσικοθεραπευτήριο! 4. Γυμναστήριο!

39 1."Διοίκηση" "Αίθουσα"συσκέψεων" " Χώρος"ανάπαυσης""

40 !Κεντρική!Γραμματεία!

41

42 Χώρος"ανάπαυσης"

43 Διοίκηση" "Αίθουσα"συσκέψεων"

44 2.""""""""Καρδιολογικό"τμήμα"!!α)!Γραφείο!ιατρών!!εξεταστήριο!!!β)!Εργαστήριο!Υπερήχων!!!γ)!Εργαστήριο!δοκιμασίας!κοπώσεως!!!δ)!Ιατρείο!Υπέρτασης!!Holter!!!!!!!ρυθμού!!!ε)!Γραμματεία!!Αναμονή!

45 Γραφείο"ιατρών" "εξεταστήριο"

46 Εργαστήριο"Υπερήχων" ""Εργαστήριο"δοκιμασίας"κοπώσεως"

47 Ιατρείο"Υπέρτασης" "Holter"ρυθμού"

48 Χώρος"αναμονής"

49 " 3."Ιατρείο""Φυσικής"Αποκατάστασης" " Φυσικοθεραπευτήριο"!!α)!Γραφείο!ιατρού!!!β)!Φυσικοθεραπευτήριο!!!γ)!Εργαστήρια!ελέγχου!βάδισηςÄ!!!!!κίνησης!!ενδυνάμωσης!!!!!! (προαιρετικά)!!!δ)!αναμονή!

50 !Φυσικοθεραπευτήριο!

51 Φυσικοθεραπευτήριο"

52 Εργαστήρια"ελέγχου"βάδισηςzκίνησης""

53 Χώρος"αναμονής"Φυσικής"Αποκατάστασης"

54 4."Γυμναστήριο"!!α)!Εργαστήριο!Αεροβικής!!!!!!!!!!!!!γυμναστικής(τάπητες!Ä!ποδήλατα)!!!!β)!Εργαστήριο!Αναερόβιας!γυμναστικής!Ä!!!!!!!ενδυνάμωσης!!!γ)!Τμήμα!χαλάρωσης!!μασάζ!!

55 Εργαστήριο"Αεροβικής"γυμναστικής"

56 Εργαστήριο"Αναερόβιας"γυμναστικής"z" ενδυνάμωσης"

57 Εργαστήριο"Αναερόβιας"γυμναστικήςz" ενδυνάμωσης"

58 Τμήμα"χαλάρωσης" "μασάζ""

59 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ"ΚΕΝΤΡΟΥ" ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ"ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΩΝ" 1. Ηλεκτροκαρδιογράφος! 2. Απινιδωτές!τουλάχιστον!2!και!όλα!τα!απαραίτητα!για!καρδιοαναπνευστική! ανάνηψη.! 3. Υπερηχογράφος! 4. Σύστημα!δοκιμασία!κοπώσεως!! 5. Holter!ρυθμού!(προαιρετικό)! 6. Holter!πιέσεως!(προαιρετικό)! 7. Κυλιόμενοι!τάπητες!(Γυμναστικής)! 8. Στατικά!ποδήλατα! 9. Μηχανήματα!ενδυνάμωσης!αέρα! 10. Ηλεκτρομυογράφος!(προαιρετικό)!

60 Αποτελέσματα"προγραμμάτων"Φυσικής" Αποκατάστασης"Ηλιούπολης"" (Τμήμα"Αποκατάστασης"Καρδιοπαθών)""

61 ΦΥΣΙΚΗ"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ" Πηγή:"Κέντρο"Φυσικής"Αποκατάστασης"Ηλιούπολης" Αριθμός!Υπερτασικών!ασθενών:!120 Μέση!ηλικία:!47!έτη! Μέσο!Ύψος:!172!cm! Μέσο!βάρος:!99,4!Kgr! Διάρκεια!ασκήσεως:!2Ä6!μήνες! Συχνότητα!ασκήσεως:!3Ä4!φορές!την!εβδομάδα! Καρδιακή!συχνότης:!60Ä70%!της!μεγίστης! Διάρκεια!ανά!συνεδρία!άσκησης:!30!έως!40!λεπτά! Ταχύτης!τάπητος:!5Ä6,5!km/h!

62 Μείωση!από!το!πρώτο!τρίμηνο!της!αρτηριακής!πιέσεως!κατά!20Ä30mmHg!της! συστολικής!και!κατά!10ä15mmhg!της!διαστολικής!αρτηριακής!πιέσεως. Ελάττωση!κατά!50%!της!φαρμακευτικής!αγωγής!με!διατήρηση!παράλληλα!της! πτώσεως!της!αρτηριακής!πιέσεως!που!είχε!επιτευχθεί!με!τα!προγράμματα! φυσικής!αποκατάστασης.!

63 Αριθμός!Υπερλιπιδαιμικών:!120 Μέση!ηλικία:!45!έτη! Μέσο!ύψος:!170!cm! Υπερλιπιδαιμικοί"" Μέσο!βάρος:!80!kg! Διάρκεια!ασκήσεως:!2Ä6!μήνες! Συχνότητα!ασκήσεως:!3Ä4!φορές!την!εβδομάδα! Καρδιακή!συχνότης:!60Ä70%!της!μεγίστης! Διάρκεια!ανά!συνεδρία!άσκησης:!30!έως!40!λεπτά! Ταχύτης!τάπητος:!5Ä6,5!km/h!

64 Μείωση!ολικής!χοληστερόλης!20% Αύξηση!HDL!10% Μείωση!LDL!20%!

65 Ασθενείς"μετά"από"Αορτοστεφανιαία" παράκαμψη,"ptca" Αριθμός!ασθενών:!100 Μέση!ηλικία:!60!έτη!(50!!78!ετών)! Διάρκεια!ασκήσεως:!2Ä6!μήνες! Συχνότητα!ασκήσεως:!3Ä4!φορές!την!εβδομάδα! Καρδιακή!συχνότης:!50Ä60%!της!μεγίστης! Διάρκεια!ανά!συνεδρία!άσκησης:!30!έως!40!λεπτά! Ταχύτης!τάπητος:!4Ä6,5!km/h!!

66 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ!! Τα!σύγχρονα!εκτεταμένα!προγράμματα!καρδιακής!αποκατάσταση"έχουν"ολιστική" προσέγγιση"και"στοχεύουν"στην"εξασφάλιση"της"καλύτερης"δυνατής"φυσικής"," νοητικής"και"κοινωνικής"κατάστασης"των"ασθενών"με"καρδιαγγειακά" νοσήματα".!!! Η!εποπτευόμενη!άσκηση!μεταξύ!των!ατόμων!υψηλού!κινδύνου!είναι! ασφαλέστερη!στο!περιβάλλον!της!καρδιακής!αποκατάστασης.!! Είναι!απαραίτητη!!η!μέριμνα!και!η!ευαισθητοποίηση!των!θεραπόντων!ιατρών!για! την!συνταγογράφιση!των!προγραμμάτων!αποκατάστασης.!!! Απαιτείται!μεγαλύτερος!αριθμός!μελετών!με!αντικείμενο!την!καρδιακή! αποκατάσταση!στον!γυναικείο!πληθυσμό!και!τους!ηλικιωμένους!! Γενικός!κανόνας!της!εκγύμνασης!είναι!η!ασφάλεια!των!ασθενών!,!η!ευχάριστη! συμμετοχή!τους!σε!αυτό!και!η!αποτελεσματικότητα!του!προγράμματος!! 66!

67 ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ"z"ΔΙΕΚΔΙΚΩ"ΤΗ"ΖΩΗ!!!! 67!