Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό

Transcript

1 Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό

2 Περιφερική αγγειοπάθεια και σακχαρώδης διαβήτης Μια από τις κύριες εκδηλώσεις της διαβητικής μακροαγγειοπάθειας Η συχνότητά της κυμαίνεται μεταξύ 15-30% Η πλειονότητα των ασθενών με διαβήτη και περιφερική αγγειοπάθεια παραμένουν ασυμπτωματικοί Μαζί με την περιφερική νευροπάθεια αποτελούν τις κύριες αιτίες εμφάνισης διαβητικού ποδιού Αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για ακρωτηριασμό Συνυπάρχει σε μεγάλο ποσοστό με στεφανιαία νόσο (>65%) και με εγκεφαλοαγγειακή νόσο (>40%) Σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα (5-ετής θνησιμότητα 30%)

3 Μέθοδοι διάγνωσης περιφερικής αγγειοπάθειας: Κνημοβραχιόνιος δείκτης (ankle-brachial index, ABI) Φορητό μηχάνημα υπερήχων Doppler (5-10 Hz) Μέτρηση ΣΑΠ στις 2 βραχιόνιες αρτηρίες (δεξί και αριστερό άνω άκρο) στις 4 αρτηρίες των κάτω άκρων (οπίσθια κνημιαία και ραχιαία αρτηρία σε δεξί και αριστερό κάτω άκρο) ΑΒΙ = υψηλότερη ΣΑΠ αρτηριών κάτω άκρων υψηλότερη ΣΑΠ βραχιόνιου αρτηρίας Measurement and interpretation of the ankle-brachial index. A scientific statement from the American Heart Association. Aboyans et al. Circulation 2012; 126:

4 Κριτήρια διάγνωσης της περιφερικής αγγειοπάθειας με βάση τις τιμές του ΑΒΙ φυσιολογικές τιμές ηπίου βαθμού περ. αγγειοπάθεια μετρίου βαθμού περ. αγγειοπάθεια < 0.40 σοβαρού βαθμού περ. αγγειοπάθεια (κρίσιμη ισχαιμία) > 1.30 σκλήρυνση Mönckeberg (ασβέστωση μέσου χιτώνα αρτηριών) Peripheral arterial disease in people with diabetes. American Diabetes Association. Diabetes Care 2003; 26:

5 Ο ρόλος του ΑΒΙ στη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Ευαισθησία που κυμαίνεται μεταξύ 70-80% και ειδικότητα μεταξύ 90-97% για τη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας (στο γενικό πληθυσμό ευαισθησία 79% και ειδικότητα 96%) Use and utility of ankle brachial index in patients with diabetes. Potier et al. Eur J Vasc and Endovasc Surg 2011; 41: ESC Guidelines on the diagnosis and treatment of peripheral artery diseases. Tendera et al. Eur Heart J 2011; 32:

6 Ο ρόλος του ΑΒΙ στη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Χαμηλές φυσιολογικές τιμές ΑΒΙ ( ) μπορεί να υποδηλώνουν υποκλινική αθηροσκλήρωση Am J Epidemiol 2005; 162:

7 Ο ρόλος του ΑΒΙ στη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Επί ασβέστωσης των αρτηριών των κάτω άκρων (μεγάλη διάρκεια διαβήτη, χρόνια νεφρική νόσος, περιφερική νευροπάθεια, κάπνισμα, μεγάλη ηλικία) ακόμα και φυσιολογικές τιμές ΑΒΙ μπορεί να υποκρύπτουν την παρουσία περιφερικής αγγειοπάθειας Eur J Vasc Endovasc Surg 2011; 42: S60-74.

8 Ο ρόλος του ΑΒΙ στη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Τιμές ΑΒΙ > 1.4 μπορούν να θεωρηθούν ενδεικτικές περιφερικής αγγειοπάθειας

9 Ο ρόλος του ΑΒΙ στη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Τιμές ΑΒΙ < 0.6 έχουν σχετιστεί με αποτυχία επούλωσης των ελκών των κάτω άκρων Τιμές ΑΒΙ < 0.9 και > 1.4 σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας Specific guidelines for the diagnosis and treatment of peripheral arterial disease in a patients with diabetes and ulceration of the foot Schaper et al. Diabetes Metab Res Rev 2012; 28: S ESC Guidelines on the diagnosis and treatment of peripheral artery diseases. Tendera et al. Eur Heart J 2011; 32:

10 Ενδείξεις μέτρησης ΑΒΙ σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Σε όλους τους ασθενείς με συμπτώματα περιφερικής αγγειοπάθειας Σε όλους τους ασθενείς ηλικίας > 50 ετών, εάν το αποτέλεσμα είναι φυσιολογικό επανάληψη μέτρησης ΑΒΙ σε 5 χρόνια Σε ασθενείς ηλικίας < 50 ετών όταν συνυπάρχουν άλλοι καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου (όπως διάρκεια διαβήτη >10 έτη, κάπνισμα, δυσλιπιδαιμία, αρτηριακή υπέρταση) Peripheral arterial disease in people with diabetes. American Diabetes Association. Diabetes Care 2003; 26:

11 Μέτρηση ΑΒΙ μετά από άσκηση Σε ασθενείς με φυσιολογικές τιμές ΑΒΙ ( ) και υποψία περιφερικής αγγειοπάθειας Περπάτημα σε κυλιόμενο τάπητα (3.2 km/h με κλίση 10-20%) μέχρι να επέλθει διαλείπουσα χωλότητα ή για το μέγιστο χρονικό διάστημα των 5 min Πτώση της ΣΑΠ στις αρτηρίες των άκρων > 30 mmhg ή μείωση του ΑΒΙ > 20% αμέσως μετά την άσκηση είναι ενδεικτική περιφερικής αγγειοπάθειας Measurement and interpretation of the ankle-brachial index. A scientific statement from the American Heart Association. Aboyans et al. Circulation 2012; 126:

12 Μέθοδοι διάγνωσης περιφερικής αγγειοπάθειας: Διαδερμική τάση οξυγόνου (transcutaneous oxygen tension, TcPO 2 ) Αντανακλά την ποσότητα του Ο 2 που διαχέεται στους ιστούς από τα τριχοειδή αγγεία του δέρματος άμεσος δείκτης της μικροκυκλοφορίας Δίνει πληροφορίες για την παροχή του Ο 2 στους ιστούς και εξαρτάται από την αρτηριακή μερική πίεση του Ο 2 και την καρδιακή παροχή έμμεσος δείκτης της μακροκυκλοφορίας

13 Ενδεικτικές τιμές TcPO mmhg φυσιολογικές τιμές < 30 mmhg σχετίζονται με αποτυχία επούλωσης ελκών και με αυξημένη πιθανότητα ακρωτηριασμού < mmhg και άλγος ηρεμίας, ισχαιμικό έλκος ή γάγγραινα υποδηλώνουν κρίσιμη ισχαιμία Peripheral arterial disease in people with diabetes. American Diabetes Association. Diabetes Care 2003; 26: Inter-Society Consensus for the management of peripheral arterial disease (TASC II). Norgren et al. J Vac Surg 2007; 45: S5-67.

14 Ο ρόλος της TcPO 2 στη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Στην κλινική πράξη χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της ισχαιμίας, την εκτίμηση της πιθανότητας επούλωσης των ελκών, την αξιολόγηση του αποτελέσματος των επεμβάσεων επαναιμάτωσης και τον καθορισμό του ύψους των ακρωτηριασμών Οι τιμές της TcPO 2 δεν επηρεάζονται από την παρουσία σκλήρυνσης Mönckeberg Peripheral arterial disease in people with diabetes. American Diabetes Association. Diabetes Care 2003; 26:

15 Μέθοδοι διάγνωσης περιφερικής αγγειοπάθειας: Δείκτης δακτυλικών πιέσεων (toe-brachial index, TBI) Φωτοπληθυσμογράφος Φυσιολογική ροή δακτυλικής αρτηρίας ΤΒΙ = ΣΑΠ δακτυλικών αρτηριών υψηλότερη ΣΑΠ βραχιόνιου αρτηρίας

16 Ενδεικτικές τιμές δακτυλικών πιέσεων > 50 mmhg φυσιολογικές τιμές (συνήθως mmhg) < mmhg σχετίζονται με αποτυχία επούλωσης ελκών < 30 mmhg με άλγος ηρεμίας ή < 50 mmhg με ισχαιμικό έλκος ή γάγγραινα υποδηλώνουν κρίσιμη ισχαιμία Peripheral arterial disease in people with diabetes. American Diabetes Association. Diabetes Care 2003; 26: Inter-Society Consensus for the management of peripheral arterial disease (TASC II). Norgren et al. J Vac Surg 2007; 45: S5-67.

17 Ενδεικτικές τιμές ΤΒΙ Τιμές < 0.70 θεωρούνται ενδεικτικές περιφερικής αγγειοπάθειας Στη βιβλιογραφία έχουν χρησιμοποιηθεί και τιμές < 0.75 και < 0.54 ως ενδεικτικές περιφερικής αγγειοπάθειας ESC Guidelines on the diagnosis and treatment of peripheral artery diseases. Tendera et al. Eur Heart J 2011; 32:

18 Ενδεικτικές τιμές ΤΒΙ Αντιστοιχία τιμών ΑΒΙ και ΤΒΙ < > TBI or not TBI: that is the question. Is it better to measure toe pressure than ankle pressure indiabetic patients? Brooks et al. Diabet Med 2001; 18:

19 Ο ρόλος του ΤΒΙ στη διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη Η μέτρηση του ΤΒΙ συνιστάται σε όλους τους ασθενείς με ΑΒΙ > 1.3 Οι δακτυλικές αρτηρίες δεν εμφανίζουν συχνά ασβέστωση του μέσου χιτώνα Η μέτρησή του μπορεί να είναι αδύνατη λόγω έλκους στο μεγάλο δάκτυλο ή προηγηθέντος ακρωτηριασμού ESC Guidelines on the diagnosis and treatment of peripheral artery diseases. Tendera et al. Eur Heart J 2011; 32:

20 Συμπεράσματα Σε όλους τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και συμπτώματα περιφερικής αγγειοπάθειας ή ηλικίας > 50 ετών ή ηλικίας < 50 ετών αλλά με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου πρέπει να μετράται ο ΑΒΙ Τιμές ΑΒΙ 0.90 υποδηλώνουν περιφερική αγγειοπάθεια Τιμές ΑΒΙ > 1.30 είναι ενδεικτικές ασβέστωσης του μέσου χιτώνα των αρτηριών και περαιτέρω έλεγχος με μέτρηση του ΤΒΙ είναι απαραίτητος Επί ασβέστωσης των αρτηριών των κάτω άκρων ακόμα και φυσιολογικές τιμές ΑΒΙ μπορεί να υποκρύπτουν την παρουσία περιφερικής αγγειοπάθειας

21 Συμπεράσματα Η μέτρηση του ΤΒΙ συνιστάται σε όλους τους ασθενείς με ΑΒΙ > 1.3 Τιμές ΤΒΙ < 0.70 είναι ενδεικτικές περιφερικής αγγειοπάθειας Τιμές ΤcPO 2 < 30 mmhg σχετίζονται με αποτυχία επούλωσης ελκών και με αυξημένη πιθανότητα ακρωτηριασμού