Καθολική Υπηρεσία Υπηρεσίες Γενικού Ενδιαφέροντος

Transcript

1 Καθολική Υπηρεσία Υπηρεσίες Γενικού Ενδιαφέροντος Δημήτρης Τσαλέμης (ΕΚΔΔΑ 2015) Η ρύθμιση για υποχρέωση παροχής καθολικής υπηρεσίας αφορά κλάδους που λειτουργούν κυρίως ως φυσικά μονοπώλια ή/και κλάδους υπό ρύθμιση που προσφέρουν υπηρεσίες που παραδοσιακά προσφερόταν από τις λεγόμενες εταιρίες «κοινής ωφέλειας» (ενέργεια, ύδρευση, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες κλπ). Οι εν λόγω υπηρεσίες για κοινωνικούς ή και πολιτικούς λόγους (π.χ. Περιφερειακή ή περιβαλλοντική πολιτική) θεωρούνται ως βασικές για όλους του πολίτες και συνεπώς επιδιώκεται όλοι οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε αυτές σε λογικές τιμές και υπό κάποια ποιοτικά standards, ανεξάρτητα π.χ. από την οικονομική τους κατάσταση ή τον τόπο διαμονής τους, που πιθανό να καθιστά την παροχή της υπηρεσίας δυσχερέστερη και υπό υψηλότερο κόστος. Όταν οι εν λόγω υπηρεσίες παρέχονται από δημόσιες επιχειρήσεις η παραπάνω απαίτηση εξυπηρετείται μέσω της πολιτικής της επιχείρησης για εξίσωση τιμών στις διαφορετικές ομάδες, φυσικά μέσω έμμεσων επιδοτήσεων από την παροχή άλλων υπηρεσιών ή με την άμεση επιβάρυνση άλλων ομάδων πληθυσμού. Για παράδειγμα οι δημόσιες επιχειρήσεις ΟΤΕ, ΔΕΗ κλπ δεν χρέωναν με υψηλότερα τέλη σύνδεσης ή με υψηλότερο τιμολόγιο ανά μονάδα (kwh, τηλεφωνική μονάδα κλπ) τους κατοίκους σε απομακρυσμένες περιοχές. Το επιπλέον κόστος διαχρονικά εντασσόταν στο ύψος των διοικητικά οριζόμενων τιμολογίων. Αντίστοιχα είχαμε την περίπτωση της Ολυμπιακής η οποία παρείχε αεροπορική σύνδεση στα μικρά νησιά. Στις ΗΠΑ ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών δεν ήταν δημόσιο μονοπώλιο αλλά λειτουργούσε υπό καθεστώς ρύθμισης (απελευθέρωση το 1996) και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις είχαν υποχρέωση να προσφέρουν τις εν λόγω υπηρεσίες σε όλους τους κατοίκους που κάλυπταν χωρίς διάκριση. Αντίστοιχη περίπτωση ήταν στην Ελλάδα ο κλάδος της ακτοπλοΐας όπου για να δοθεί η άδεια σκοπιμότητας για την κάλυψη ενός δρομολογίου η εταιρία που λάμβανε την άδεια είχε υποχρέωση να εξυπηρετήσει με δρομολόγια νησιά της άγονης γραμμής. Η ανάγκη λοιπόν προκύπτει όταν η προσφορά της υπηρεσίας δεν γίνεται πλέον από μια δημόσια επιχείρηση ή όταν υπάρχει άρση της ρύθμισης (deregulation) δηλ. στο πλαίσιο απελευθέρωση αγοράς και ιδιωτικοποιήσεων καθώς στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχουν επαρκή ιδιωτικά κίνητρα για την παροχή της υπηρεσίας με κατά το δυνατό εξισωμένες τιμές. Για την παροχή της καθολικής υπηρεσίας συχνά δημιουργείται ένα ταμείο το οποίο αποζημιώνει τους παρόχους ή επιβάλλεται υποχρέωση σε εταιρίες να παράσχουν τις υπηρεσίες με ζημία η οποία αντισταθμίζεται από τις λοιπές κερδοφόρες δραστηριότητες για τις οποίες έχουν αδειοδοτηθεί. Η πρώτη περίπτωση ταιριάζει στις περιπτώσεις όπου δραστηριοποιούνται πολλοί πάροχοι και τότε το δικαίωμα παροχής της υπηρεσίας δημοπρατείται ή και επιμερίζεται στους παρόχους. Η δεύτερη περίπτωση εφαρμόζεται συνήθως όταν στην αγορά υπάρχει μια κυρίαρχη επιχείρηση, οπότε και αναλαμβάνει και το συνολικό βάρος τήρησης υποχρεώσεων καθολικής υπηρεσίας. Σε κάθε περίπτωση η χρηματοδότηση των εν λόγω υπηρεσιών είναι σημαντικό ζήτημα στις αγορές και κυρίως αυτές που βρίσκονται σε μεταβατικό καθεστώς ρύθμισης. Η διαφάνεια στη χρηματοδότηση και το κόστος αυτών των υπηρεσιών έχει ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση του διαλόγου και την ενίσχυση του δημοκρατικού ελέγχου των τρόπων με τους οποίους

2 παρέχονται και χρηματοδοτούνται οι εν λόγω υπηρεσίες. Με την αύξηση της διαφάνειας μειώνεται και ο κίνδυνος να χρησιμοποιούνται οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί για τον περιορισμό του ανταγωνισμού στις σχετικές αγορές. Στο πλαίσιο και της τήρησης των κανόνων παροχής κρατικών ενισχύσεων θα πρέπει η ανάθεση των υποχρεώσεων (/δικαιωμάτων πλέον για τις επιχειρήσεις, κυρίως εάν υφίσταται άμεση επιδότηση) να γίνεται με τον πλέον διαφανή τρόπο και στην περίπτωση (απ ευθείας) ανάθεσης στην κυρίαρχη επιχείρηση να εξασφαλίζεται η μη απόκτηση μη εύλογων κερδών από την εφαρμογή τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα στη χώρα είναι η ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών στη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ, που περιγράφονται στη συνέχεια. Το θέμα της οριοθέτησης των υπηρεσιών που θεωρούνται ως «βασικές» για όλους τους πολίτες και «ευαίσθητες» για τη λειτουργία της κοινωνίας έχει απασχολήσει διαχρονικά όλες τις χώρες. Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών π.χ. θα μπορούσαν να ενταχθούν πέρα από τις υπηρεσίες φωνητικής τηλεφωνίας και πρόσθετες υπηρεσίες όπως υπηρεσίες δεδομένων, ISDN κ.λπ. Το εύρος λοιπόν των υπηρεσιών που αναλαμβάνεται από κάθε χώρα αντανακλά το μέγεθος του κοινωνικού κράτους και των βασικών θεσμών του και είναι θέμα πρωτίστως πολιτικό και κοινωνικό και δευτερευόντως οικονομικό. Επισημαίνεται ότι η ρύθμιση καθολικής υπηρεσίας διαφέρει ριζικά από τις συνήθεις μορφές ρύθμισης καθώς η βάση της δεν είναι η ανάγκη για κάλυψη μιας αποτυχίας της αγοράς αλλά κάποιοι λόγοι «κοινωνικής δικαιοσύνης». 1 Συνεπώς θα πρέπει κανείς να είναι πολύ προσεκτικός κατά τη λήψη απόφασης ορισμού υποχρεώσεων καθολικής υπηρεσίας. Στο πλαίσιο αυτό, βασικά στοιχεία που πρέπει κανείς να λαμβάνει υπόψη κατά τη λήψη απόφασης για θεσμοθέτηση υποχρέωσης παροχής καθολικής υπηρεσίας είναι τα ακόλουθα: Ομάδα στόχος (χαμηλό εισόδημα, απομακρυσμένες περιοχές κλπ) Δεν αφορά την αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς, τουναντίον χαρακτηρίζεται από μη αποτελεσματική κατανομή πόρων. Συνεπώς ο προσδιορισμός του κοινωνικού χαρακτήρα του μέτρου θα πρέπει να είναι πολύ αυστηρός. Π.χ. γιατί οι φτωχοί κάτοικοι της Ηπείρου να επιδοτούν την κατανάλωση ρεύματος στη Μύκονο ή τον εκκεντρικό μεγιστάνα που αποφασίζει να ζήσει στην Ανάφη; Στο πλαίσιο προστασίας της λειτουργίας της αγοράς από στρεβλώσεις καλό θα είναι να εξαντλούνται λοιπές εναλλακτικές λύσεις, όπως η απευθείας επιδότηση των καταναλωτών (περίπτωση πετρελαίου θέρμανσης). Η έννοια του όρου «καθολική υπηρεσία» μεταβάλλεται με τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του προς ρύθμιση πεδίου και το χρόνο. Τη δεκαετία του 90 η έννοια της καθολικής υπηρεσίας αφορούσε την κάλυψη του συνόλου της αγοράς με βασικές υπηρεσίες αλλά πλέον εν γένει αναφέρεται στην ευρεία προσβασιμότητα και τις χαμηλές τιμές των υπηρεσιών σε θέματα δικτύων. Ο εν λόγω όρος αποτέλεσε θεμελιώδες συνοδευτικό στοιχείο της ελευθέρωσης τομέων όπως οι τηλεπικοινωνίες στην Ε.Ε. 2 Για την απόδοση της έννοιας εκείνων των υπηρεσιών που για κοινωνικούς ή και πολιτικούς λόγους θεωρούνται ως βασικές για όλους του πολίτες, στην ορολογία του ενωσιακού δικαίου χρησιμοποιούνται πλέον οι ευρύτεροι όροι «services of general interest» και 1 Βλ. Βέττας, Ν., Κατσουλάκος, Γ., (2004) και Βλ. Οδηγία 2002/22/ΕΚ

3 «public service obligations», που στην ελληνική, στην περίπτωση του τομέα του ηλεκτρισμού, έχουν αποδοθεί με τον όρο Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) 3. Εξαιτίας της ιδιαίτερης οικονομικής και κοινωνικής σημασίας αυτών των υπηρεσιών, η τομεακή κοινοτική νομοθεσία προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ανησυχιών και αναγκών των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, περιλαμβανομένου του δικαιώματος πρόσβασης σε διεθνείς υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Τα δικαιώματα των καταναλωτών και των χρηστών προσδιορίζονται στην τομεακή νομοθεσία για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, τις ταχυδρομικές υπηρεσίες, την ενέργεια (ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο) τις μεταφορές και τις ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες. Στο πλαίσιο αυτό, στην Οδηγία 2009/72/ΕΚ ο όρος «universal service» («καθολική υπηρεσία») χρησιμοποιείται για να περιγράψει ειδικότερη υπηρεσία που αφορά στο δικαίωμα των καταναλωτών «να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια συγκεκριμένης ποιότητας σε λογικές, εύκολα και άμεσα συγκρίσιμες και διαφανείς τιμές που δεν εισάγουν διακρίσεις». Στην Οδηγία 2002/22/ΕΚ, που επονομάζεται Οδηγία καθολικής υπηρεσίας για τον τομέα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών 4, ο όρος «καθολική υπηρεσία» περιλαμβάνει «την παροχή καθορισμένης στοιχειώδους δέσμης υπηρεσιών σε όλους τους τελικούς χρήστες σε προσιτή τιμή» και ενσωματώνει μια σειρά υπηρεσιών που κυμαίνονται από την προσβασιμότητα έως την υποχρέωση παροχής τηλεφωνικών καταλόγων. Σε άλλα Ευρωπαϊκά κείμενα η «καθολική υπηρεσία» προσιδιάζει στην πιο στενή έννοια της «καθολικής πρόσβασης» και αποτελεί τμήμα μόνο ενός συνόλου κοινών υποχρεώσεων, στο πλαίσιο της παροχής ΥΚΩ, στις οποίες περιλαμβάνονται, διακριτά και κατά περίπτωση, οι έννοιες της «συνέχειας», «της ποιότητας της υπηρεσίας» και «του προσιτού κόστους». Με την ανωτέρω προσέγγιση των οργάνων της Ένωσης, πλέον η έννοια της «καθολικής υπηρεσίας» είναι μέρος των «υπηρεσιών κοινής ωφέλειας» και οι εν λόγω έννοιες περιλαμβάνουν τις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος, τις οποίες παρείχε υποχρεωτικά το πρώην μονοπώλιο, πριν την ελευθέρωση των εν λόγω αγορών. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, ανάλογα με τις ιστορικές παραδόσεις και τις ιδιαιτερότητες των συγκεκριμένων υπηρεσιών, τα Κράτη Μέλη εφαρμόζουν διαφορετικούς μηχανισμούς για να εξασφαλίσουν την οικονομική ισορροπία των παρεχόντων υπηρεσιών γενικής ωφέλειας. Οι μηχανισμοί χρηματοδότησης που εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη περιλαμβάνουν: την άμεση χρηματοοικονομική στήριξη από τον κρατικό προϋπολογισμό (π.χ. επιδοτήσεις ή άλλα χρηματοοικονομικά πλεονεκτήματα, όπως φοροαπαλλαγές). ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα (π.χ. νομικό μονοπώλιο). εισφορές από συμμετέχοντες στην αγορά (π.χ. από ένα φορέα χρηματοδότησης της καθολικής υπηρεσίας). την τιμολόγηση με βάση το μέσο κόστος (π.χ. ενιαία τιμολόγηση στο σύνολο της χώρας, παρά τις σημαντικές διαφορές στο κόστος παροχής της υπηρεσίας). 3 Ο όρος χρησιμοποιείται για υπηρεσίες εντός και εκτός αγοράς 4 Εντάσσεται στη Οδηγία πλαίσιο 2002/21/ΕΚ σχετικά με το κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Οι ενέργειες για την απελευθέρωση της αγοράς των τηλεπικοινωνιών ξεκινούν με την Οδηγία 90/387/ΕΟΚ που αφορούσε στη δημιουργία της εσωτερικής αγοράς στον τομέα των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών μέσω της εφαρμογής παροχής ανοιχτού δικτύου (Open Network Provision ONR) και η οποία καταργήθηκε με την έκδοση της Οδηγίας πλαίσιο.

4 τη χρηματοδότηση με βάση την αρχή της αλληλεγγύης (π.χ. εισφορές κοινωνικής ασφάλισης). Κατά γενικό κανόνα, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν ποιο σύστημα θα εφαρμόσουν για να χρηματοδοτήσουν τις υπηρεσίες γενικού συμφέροντός τους. Οφείλουν μόνον να μεριμνούν ώστε ο μηχανισμός που επιλέγουν να μη διαταράσσει αδικαιολόγητα τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Σε ορισμένες περιπτώσεις η τομεακή νομοθεσία προβλέπει ειδικούς κανόνες για τη χρηματοδότηση του επιπλέον κόστους που απορρέει από τις υποχρεώσεις παροχής των εν λόγω υπηρεσιών και έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στις υπηρεσίες αυτές. Το παράδειγμα στις Τηλεπικοινωνίες {βλ. Βέττας Κατσουλάκος, και σχετική Παρουσίαση για επικαιροποίηση στοιχείων}

5 Το παράδειγμα στην ηλεκτρική ενέργεια Με την Οδηγία 2009/72/ΕΚ επιδιώκεται πρωταρχικά η βελτίωση και ολοκλήρωση ανταγωνιστικών αγορών ηλεκτρικής ενεργείας στην Ένωση. Με την ίδια Οδηγία για την προστασία των καταναλωτών της Ένωσης θεσπίζονται υποχρεώσεις καθολικής υπηρεσίας και σχετικά δικαιώματα των καταναλωτών ηλεκτρικής ενεργείας όσον αφορά την πρόσβαση στις δικτυακές υποδομές. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της προστασίας των καταναλωτών, βάσει του άρθρου 3 της Οδηγίας 2009/72/ΕΚ, τα Κράτη Μέλη (ΚΜ) μπορούν, χάριν του γενικού οικονομικού συμφέροντος, να επιβάλλουν στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ηλεκτρικής ενεργείας υποχρεώσεις παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ - public service obligations). Οι εν λόγω υπηρεσίες μπορούν να αφορούν την ασφάλεια (συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας του εφοδιασμού), την τακτική παροχή, την ποιότητα και τις τιμές παροχής, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος (συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής αποδοτικότητας της ενεργείας από ανανεώσιμες πηγές και της προστασίας του κλίματος). Επίσης, τα ΚΜ διασφαλίζουν ότι όλοι οι οικιακοί πελάτες και, όπου κρίνεται σκόπιμο από τα κράτη μέλη, οι μικρές επιχειρήσεις απολαύουν της καθολικής υπηρεσίας (universal service). Για να διασφαλίσουν την παροχή καθολικής υπηρεσίας, τα κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να καθορίσουν έναν ύστατο προμηθευτή (έσχατο καταφύγιο last resort). Αντίστοιχες διατάξεις περιέχονταν και στην προηγούμενη Οδηγία 2003/54/ΕΚ. Είναι λοιπόν φανερό ότι το αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας αναγνωρίζεται ως ζωτικής σημασίας για τους πολίτες της Ένωσης και στο πλαίσιο αυτό το Ενωσιακό δίκαιο προβλέπει τόσο την υποχρέωση των ΚΜ όσο και το δικαίωμά τους να αναπτύξουν σχετικές πολιτικές (καθολική υπηρεσία και ΥΚΩ - έσχατο καταφύγιο, αντίστοιχα). Τα ανωτέρω δικαιώματα και υποχρεώσεις έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη με τα άρθρα 29 Ν. 2773/99 και 28 Ν. 3426/05 καθώς και τις διατάξεις του κεφαλαίου Β του 2 ου μέρους του Ν. 4001/2011 (άρθρα 55 έως 58). Επισημαίνεται ότι ο εθνικός νομοθέτης εντάσσει τις ανωτέρω προβλέψεις της Οδηγίας για την παροχή καθολικής υπηρεσίας και έσχατου καταφυγίου στον όρο ΥΚΩ. Επειδή οι υποχρεώσεις για την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας/ καθολικών υπηρεσιών πρέπει να είναι διαφανείς, αμερόληπτες και επαληθεύσιμες, να διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση των επιχειρήσεων ηλεκτρικής ενέργειας στους Πελάτες και να έχουν την ελάχιστη δυνατή επίπτωση στον υγιή ανταγωνισμό, ο Ν. 4001/2011 προβλέπει ότι πριν τον καθορισμό επιπλέον υπηρεσιών που χαρακτηρίζονται ως ΥΚΩ (δηλ. πέρα από αυτές που ορίζει ως ΥΚΩ ο ίδιος ο νόμος ή άλλες υφιστάμενες διατάξεις), καταρτίζεται Έκθεση Επιπτώσεων, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στην οποία, κατ ελάχιστον, εξετάζονται: (α) Η αναγκαιότητα λήψης του μέτρου της επιβολής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. (β) Ανάλυση των επιπτώσεων του προτεινόμενου μέτρου στον ανταγωνισμό.

6 (γ) Ειδική αιτιολόγηση ως προς την αναλογικότητα του μέτρου προς τον επιδιωκόμενο σκοπό σε σχέση με λιγότερο επαχθή για τον ανταγωνισμό μέτρα. (δ) Τον προτεινόμενο χρονικό περιορισμό επιβολής του μέτρου και την περιοδική επανεξέταση των κριτηρίων επιβολής του. (ε) Τα μέτρα εξασφάλισης της διαφάνειας στον τρόπο υπολογισμού του ανταλλάγματος και της αποτροπής της παράβασης των διατάξεων του άρθρου 106 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην ελληνική έννομη τάξη βάσει Υπουργικών Αποφάσεων 5 ως Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) καθορίζονται: Η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στους καταναλωτές των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών και των απομονωμένων μικροδικτύων, με τιμολογήσεις ίδιες, ανά κατηγορία καταναλωτή, με αυτές του Διασυνδεδεμένου Συστήματος, και Η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας με ειδικό τιμολόγιο σε ευπαθείς ομάδες καταναλωτών (πολύτεκνοι και ομάδες πληθυσμού που δικαιούνται να ενταχθούν στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο ΚΟΤ). Επιπλέον, βάσει του Ν. 4001/2011, χαρακτηρίζονται ως ΥΚΩ οι ακόλουθες δύο νέες υπηρεσίες: Οι Οικιακοί Πελάτες και μικρές επιχειρήσεις (με ισχύ παροχής μέχρι και 25 kva), οι οποίοι είτε έχουν αδρανήσει σχετικά με το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής Προμηθευτή είτε αδυνατούν να βρουν Προμηθευτή στην απελευθερωμένη αγορά με τους υφιστάμενους εμπορικούς όρους, προμηθεύονται ηλεκτρικό ρεύμα από τον Προμηθευτή Καθολικής Υπηρεσίας ηλεκτρικής ενέργειας. Η εν λόγω Προμήθεια Καθολικής Υπηρεσίας γίνεται σε τιμές εύλογες, διαφανείς, εύκολα και άμεσα συγκρίσιμες με τιμές άλλων Προμηθευτών και που δεν εισάγουν διακρίσεις μεταξύ κατηγοριών πελατών. Ορίζεται Προμηθευτής Τελευταίου Καταφυγίου, ο οποίος υποχρεούται να προμηθεύει προσωρινά (έως 3 μήνες) καταναλωτές τους οποίους «εγκατέλειψε» ο προμηθευτής τους. Το εν λόγω διάστημα κρίνεται επαρκές ώστε οι εν λόγω καταναλωτές να διαπραγματευθούν νέα σύμβαση με Προμηθευτή της επιλογής τους. Στις επιχειρήσεις που φέρουν τις ανωτέρω υποχρεώσεις μπορεί να προβλεφθεί η καταβολή ανταλλάγματος για την αντιστάθμιση εκείνου του ανταγωνιστικού μειονεκτήματος που υφίσταται η επιβαρυμένη με την αντίστοιχη υποχρέωση επιχείρηση έναντι των ανταγωνιστών της. Στο ανωτέρω αντάλλαγμα προσδιορίζεται και εύλογο κέρδος για την επιχείρηση. Οι προσφερόμενες κατά τα ανωτέρω ΥΚΩ (συμπεριλαμβανομένου του 5 Απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, «Καθορισμός Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας», Δ5/ΗΛ/Β/Φ1Β/ ΦΕΚ Β 1040/ , όπως ισχύει και Απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, «Ένταξη του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου Κ.Ο.Τ. στις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας», Δ5 ΗΛ/Β/Φ29/ ΦΕΚ Β 1614/

7 Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου) χρηματοδοτούνται μέσω ειδικού τέλους το οποίο επιβάλλεται απ ευθείας σε όλους τους καταναλωτές (παλαιότερα επιβαλλόταν στους καταναλωτές της ΔΕΗ και σε περίπτωση καταναλωτών άλλων προμηθευτών, στους λοιπούς αυτούς προμηθευτές, καθεστώς το οποίο ακυρώθηκε από το ΣτΕ). Η ΡΑΕ, στο πλαίσιο και της απαιτούμενης διασφάλισης της διαφάνειας, καθορίζει μεθοδολογία υπολογισμού του κόστους και του ανταλλάγματος που οφείλεται για την εκπλήρωση υποχρεώσεων των ΥΚΩ. Οι αποφάσεις της ΡΑΕ: 14/2014 για τη «μεθοδολογία υπολογισμού του ανταλλάγματος για την κάλυψη των δαπανών παροχής ΥΚΩ στα ΜΔΝ», 357/2014 για την «Έγκριση ανταλλάγματος για την παροχή των ΥΚΩ Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου στη ΔEH Α.Ε.» (παρ. 4, άρθρο 56 Ν.4001/2011), και 356/2014 για την «Έγκριση του ανταλλάγματος για την κάλυψη των δαπανών ΥΚΩ για τη έτη 2012 και 2013», που αφορά σε ΥΚΩ για τα ΜΔΝ, πολύτεκνους και ΚΟΤ, για την συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ενδεικτικές της πολυπλοκότητας της τεχνικής φύσης των σχετικών ζητημάτων που καλούνται να χειριστούν οι Ρυθμιστικές Αρχές, όπως αναφέρεται και στη βιβλιογραφία για τους λόγους που καθιστούν απαραίτητη την ύπαρξή τους. Η παροχή των ανωτέρω υπηρεσιών επιβαρύνει, φυσικά, τμήματα του πληθυσμού και κλάδων της οικονομίας (βιομηχανία, αγροτικός τομέας κλπ). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις οικιακές καταναλώσεις το ύψος της χρέωσης ΥΚΩ (αρ. 36 ν. 4067/2012) διαμορφώνεται ως εξής: κιλοβατώρες 6,99 ευρώ/ μεγαβαττώρα, κιλοβατώρες 15,7 ευρώ/ μεγαβαττώρα, κιλοβατώρες 39,87 ευρώ/ μεγαβαττώρα, άνω των κιλοβατωρών 44,88 ευρώ/ μεγαβαττώρα. Το συνολικό κόστος για την παροχή ΥΚΩ στα ΜΔΝ έφτασε το 2013 τα 780 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα μισά αφορούσαν κόστος για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών στην Κρήτη. Οι ΥΚΩ για τα Μη-Διασυνδεδεμένα Νησιά και τις ευπαθείς ομάδες (πολύτεκνοι ΚΟΤ), όπως έχουν καθοριστεί στις σχετικές ΥΑ, παρέχονται από το σύνολο των επιχειρήσεων που ασκούν τη σχετική δραστηριότητα, ήτοι από το σύνολο των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας, βάσει της απόφασης Δ5 ΗΛ/Β /Φ.1/οικ (ΦΕΚ Β 2783/ ) για τον «Ορισμό παρόχων ΥΚΩ». Η υποχρέωση για παροχή υπηρεσιών Καθολικής Υπηρεσίας καθώς και Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου (μετά από άγονη πρόσκληση της ΡΑΕ) έχει ανατεθεί στη ΔΕΗ ΑΕ. Βασικό Εκπαιδευτικό Υλικό: [Α1] Βέττας, Ν., Κατσουλάκος, Γ., (2004), Πολιτική Ανταγωνισμού και ρυθμιστική Πολιτική - Τα οικονομικά των ρυθμιστικών παρεμβάσεων σε αγορές με μονοπωλιακή δύναμη, Αθήνα: Τυπωθήτω/ Δαρδανός, Κεφ. 5.4

8 Υποστηρικτικό Εκπαιδευτικό Υλικό: [Α6] Οδηγίες: /72/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της Οδηγίας 2003/54/ΕΚ /21/ΕΚ - Οδηγία πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών υπηρεσιών /22/ΕΚ - Οδηγία καθολικής υπηρεσίας για τον τομέα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών. [Α7] Νομοθεσία: Ν. 2867/2000, Ν. 3431/2006. [Α9] Απoφάσεις ΡΑΕ: 95/2013, 115/2013, 14/2014, 356/2014 και 357/2014 για Καθολική Υπηρεσία Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου και Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας ( [Α10] Υπουργικές Αποφάσεις: Δ5/ΗΛ/Β/Φ1Β/12924 Απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, «Καθορισμός Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας», ΦΕΚ Β 1040/ , όπως ισχύει και Δ5 ΗΛ/Β/ Φ29/19046/ απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, «Ένταξη του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου Κ.Ο.Τ. στις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας», ΦΕΚ Β /1614/ [Α11] Δικτυακός τόπος Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) -Για Παρόχους/ Τηλεπικοινωνίες/ Καθολική Υπηρεσία ateservice/